Informatiebrochure financiële instrumenten - BNP Paribas Fortis

B. Futures & Forwards
1. Omschrijving
De future is een termijncontract dat veel gelijkenissen vertoont
met de optie. Het gaat om een contract tussen twee partijen
met het oog op een transactie (aankoop en verkoop), op een
latere datum en tegen een prijs die wordt vastgelegd bij het
sluiten van het contract, van een welbepaald actief (‘onderliggende
waarde’). De betaling geschiedt pas bij de materiële
levering van het actief op de overeengekomen datum.
In tegenstelling tot een optie, die een recht is bij de aankoop,
is de future een verplichting (het gaat om een verkoop of een
aankoop op termijn). Een futurecontract gaat niet over het
recht om een gegeven hoeveelheid van een actief te kopen of
verkopen, maar over het actief zelf. Als het contract afloopt
moet dus eigenlijk een materiële levering plaatsvinden. In de
praktijk vindt die echter zelden plaats (cash settlement).
Oorspronkelijk had het contract alleen betrekking op goederen
(commodity futures) zoals tarwe, koffie, katoen, aardolie, enz.
Het werd gebruikt door handelaars om zich in te dekken tegen
mogelijke ongunstige prijsschommelingen. Door de internationale
monetaire instabiliteit ontstonden financial futures, waaronder
rentefutures, valutafutures en aandelenindexfutures (in het
laatste geval is er geen materiële levering en wordt het contract
in geld vereffend - cash settlement).
De verhandelbaarheid van een future wordt in de hand
gewerkt door vaste regels (omvang van het contract, looptijd,
vereffeningsprocedure).
Aan kopers en verkopers wordt een margin-systeem opgelegd
dat dient als waarborg tegen een eventueel verlies op
(gekochte of verkochte) contracten, te wijten aan
koersschommelingen van het onderliggende actief. Voor elke
transactie (aankoop of verkoop) moet iedere partij een initiële
borgsom storten, in geld of in effecten, bestaande uit een
percentage van de waarde van de gekochte of verkochte
contracten. Aan het eind van elke transactiedag herwaardeert
men de contracten en wordt de contantenrekening van de
belegger gedebiteerd of gecrediteerd (variatiemarge).
Posities kunnen op drie manieren afgesloten worden:
• door voor de vervaldatum een even grote (zelfde bedrag en
einddatum) maar tegengestelde positie in te nemen (kopen
indien je verkocht hebt of verkopen indien je gekocht hebt).
De meeste future-posities worden op deze manier
afgesloten;
• door een cash settlement of een afrekening in cash op de
vervaldatum;
• door de positie voor de vervaldatum door te rollen: dit
betekent bijvoorbeeld dat de koper van een bepaalde
indexfuture deze verkoopt voor de vervaldatum ervan en op
hetzelfde moment tegen een vooraf bepaalde prijs een nieuwe
positie koopt met de volgende vervaldatum (calendar spread).
12 Informatiebrochure financiële instrumenten
Forwards zijn gelijkaardige structuren die niet op de beurs
worden genoteerd. Ze kunnen op maat worden gemaakt om in
te spelen op de specifieke behoeften van de cliënt. In dat
geval spreekt men van OTC-markt (Over the Counter).
Wij verwijzen u naar punten 1.2.1 en 1.2.2 voor de
omschrijving, voordelen, nadelen en risico’s van derivaten in
het algemeen.
2. Voordelen, nadelen en risico’s eigen aan futures
a. Voordelen
• De future kan een eenvoudig en flexibel instrument zijn
ter bescherming van de waarde van de portefeuille. Zo zal
een belegger die de waarde van zijn portefeuille wil
indekken tegen nadelige gevolgen die hij voorziet, futures
verkopen; de winst die hij op die verkoop boekt, zal
grotendeels het verlies goedmaken dat het gevolg is van
de koersdaling van het onderliggende.
• De aankoop en de verkoop van futures kan worden aangewend
door elke belegger die winst tracht te halen uit
zijn verwachtingen over koersstijgingen en –dalingen van
de onderliggende activa. De future is dus ook een interessant
speculatie-instrument, want met een vrij bescheiden
inleg (initiële borgsom en dagelijkse variatiemarges) kan
hij hoge posities nemen (hefboomeffect).
• De futuresmarkt kan een interessant alternatief bieden
voor de contante aankoop of verkoop. Door futures te
verkopen en te kopen kan de belegger de aankoop- en
verkoopprijzen voor de toekomst bepalen.
• Ze zijn kostenefficiënt: er zijn geen transactiekosten met
betrekking tot de onderliggende aandelen gezien de
futures (meestal) in cash worden afgerekend.
b. Nadelen
• Het marginstelsel, dat dagelijks wordt aangepast ter
controle van het transactierisico, zorgt voor een zware
administratieve last.
• Het gaat hier om standaardcontracten die niet zo flexibel
zijn als OTC-instrumenten.
c. Risico’s
• Het insolvabiliteitsrisico is beperkt vanwege het
marginstelsel.
• Het liquiditeitsrisico is zeer klein, want de futures zijn
goed verhandelbaar op de georganiseerde markten.
• Het risico van volatiliteit is onbeperkt voor zowel de koper
als de verkoper en wordt versterkt door het
hefboomeffect van de futures. Het marginstelsel is
bedoeld om deze verliezen te controleren.
• Het renterisico dat een koersdaling van het effect tot
gevolg heeft, is aanwezig, te meer wanneer het
onderliggende actief een obligatie is.
• De verliezen kunnen in principe onbeperkt zijn voor
speculanten die zich vergissen in hun vooruitzichten.