In Business - De Pers

IN BUSINESS
Hoppa,Pamela!
Helemaal de Miljonair
Fair 2008: een gelifte
diva op bezoek.
8
Blinde ziend?
geeft antwoord op pagina 3
12
Vrijdag
December 2008
WWW.DEPERS.NL
Alles hangt
van Neelie af
Alle Europese
leiders moeten
met hun
reddingsplannen
op de knieën voor
Neelie Kroes, de
onbuigbare.
Lees meer op pagina 3
IN BUSINESS
Investeren in
De Efteling
Pretpark De Efteling grijpt de
komende vier jaar diep in zijn
schatkist. Het park stopt 40
miljoen in drie grote nieuwbouwprojecten.
Heeft het park
dan geen last van de crisis?
‘Mensen boeken geen verre
vakantie, maar kiezen voor een
gezellig dagje dichter bij huis.’
Lees meer op pagina 7
‘ Met die
dikke reet
zou ik echt
geen berg
opkomen ’
De Pers trainde een weekje mee
met Theo Bos en Lars Boom op
Lanzarote. Pagina 18.
WICTOR DABKOWSKI/HH
Corporate fi ctie is in Amerika doodnormaal,
maar in Nederland nog
een onontgonnen gebied.
Femke van Wiggen
AMSTERDAM
...
Poëzie saai? Economie gortdroog?
No way, dacht de Amerikaanse Katy
Lederer, een 36-jarige dichteres die
nu al een paar maanden door de Verenigde
Staten toert. Voor volle zalen.
Want Lederer, die tot september voor
een hedgefonds werkte, dicht in haar
bundel The Heaven-Sent Leaf over dat
wat momenteel iedereen bezighoudt:
de kredietcrisis.
De Nederlandse dichter Ingmar
Heytze is een van de weinigen wiens
handen ook jeuken om over dit onderwerp
te dichten. ‘Ik snapte er weinig
van. Tot ik op straat een bevriende
econoom tegenkwam die me in een
half uur bijpraatte. Deze crisis bevat
alles waar een dichter van watertandt:
alle grote thema’s zitten er in, van
hoogverraad tot onzekerheid.’ Schrijver/dichter
Erik Jan Harmens vult
aan: ‘Banken vallen niet om vanwege
een gebrek aan klanten of geld, nee,
er is geld genoeg. Er is alleen geen vertrouwen.
Hoe inspirerend is dat!’
Desondanks blijft het in Nederland
vooralsnog stil. Non-fi ctie over de kredietcrisis
verschijnt er bij de vleet,
maar verder blijft het bij napraten over
die nog altijd ongeëvenaarde Gordon
‘Greed is good’ Gekko uit de fi lm Wall
Street. Een roman of gedicht schrijven
over de economische situatie klinkt
veel schrijvers/dichters nog altijd in de
oren als een contradictio in terminis.
Jammer, want dat het ook geweldige
literatuur kan opleveren, bewees de
Amerikaanse Jay McInerney al in 1992
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
Literatuur Schrijven voor de beurs
Crisis is smullen
voor de dichter
met Brightness Falls, waarin hij de teloorgang
van een yuppenstel beschrijft
na de beurskrach van 1987.
En vorig jaar nog schreef de IJslandse
auteur Ólafur Jóhann Ólafsson, in
het dagelijks leven executive vice president
van Time Warner de roman
Vergiffenis, over de verbitterde en verharde
zakenman Petúr Petúrson.
Voor de goede orde, Ólafsson was
ook de man die Sony aan de Playstation
bracht.
‘In Nederland missen we gewoon
een heel genre, de corporate fi ctie.’
vindt Erik-Jan Harmens. Zelf is Harmens
een zeldzaamheid binnen de
Nederlandse literatuur: als mediaanalist
werkt hij bij een adviesbu-
‘Ik zie meer
creativiteit in de
zakenwereld dan
in onze literatuur.’
reau voor beursgenoteerde bedrijven,
als schrijver schrijft hij over de
wereld waarin hij werkt. Zijn gedichten
staan bol van economische
metaforen, zijn vorig jaar verschenen
debuutroman Kleine doorschijnende
man gaat over het failliet van
de wedrenmaatschappij. Maar hoe
positief zijn werk ook wordt ontvangen,
hij verwacht weinig navolging
in Nederland. ‘Zo’n topman
als Ólafsson, dat is toch briljant? In
Nederland is dat ondenkbaar, een
schrijver is een schrijver, liefst onder
een glazen kaasstolp, buiten de werkelijkheid.
Het is pijnlijk om te zeggen,
maar ik zie meer creativiteit in
de zakenwereld dan binnen de Nederlandse
literatuur.’ 1
SPORT PINCODES STELEN
A
Alles kan op een A4’tje
l het nieuws van de
dag kan op een A4’tje,
pleegt een van de leden
van onze hoofdredactie te
zeggen. Toch leggen we u dagelijks
een aanzienlijk dikkere
krant voor. Het draait in onze
business dan ook om de bijzondere
verhalen er omheen, om
verdieping, duiding en analyse.
Toch zit er wel iets in de opmerking.
Alhoewel het elke dag
knettert en knalt, is wat zich nu
op het wereldtoneel afspeelt
makkelijk te relativeren tot
DE STAND
DER
DINGEN
kleine bewegingen
in een
redelijk constante historische
context. Het leek ons aardig
om, bij het afscheid van deze
adjunct-hoofdredacteur, vanuit
dat standpunt eens in kort bestek
op te schrijven hoe wij tegen
de wereld om ons heen
aankijken. Vanuit de disciplines
die we bestrijken: NL, de Wereld,
economie, cultuur en
sport. De stand der dingen op
een A4’tje, zogezegd.
Zie pagina 3, 5, 7, 15 en 18
Veel fraude bij
NS-automaat
Kaartje kopen bij een NS-automaat?
Kijk dan uit. Criminelen
kopiëren (skimmen) steeds vaker
pinpasgegevens bij de kaartjesapparaten
op de stations. De
laatste twee maanden gebeurde
dit bij ruim tweehonderd apparaten.
Veilig een kaartje kopen?
Hou je hand boven de toetsen. Zo
ziet de camera van de criminelen
je pincode niet.

2
Lange
Poten
NL
...
PETER
MIDDENDORP
I
n november 2007 nam de Tweede
Kamer afscheid van Kees
Lunshof (1945), de journalist die
een werkzaam leven op het Binnenhof
aanwezig was en tweemaal in
de week een politieke column in De
Telegraaf publiceerde. De familie
was naar de Kamer gehaald, de
voorzitter prees Kees’ vakmanschap
en persoonlijkheid, tijdens een ingevoerde
stilte was men gezamenlijk
bij Lunshof in gedachten.
Ik gun iedereen zijn helden en
verdriet, maar ik dacht: ik heb nooit
iets van hem gelezen, in mijn bijzijn
heeft nooit iemand het gesprek op
hem gebracht, nooit kwam ik een
tekst tegen waarin hij werd aangehaald.
Wel had ik vaak horen zeggen
dat Lunshof als adjunct-hoofdredacteur
de volkse onvrede onder
zijn redacteuren onder de duim
hield.
Op de school voor Journalistiek
kunnen studenten nog wel eens
fantaseren over de wethouders die
ze naar huis zullen schrijven, ministers
misschien wel, of een heel kabinet.
Zij kunnen dit later als romantisch
terzijde schuiven, maar hoeven
ook weer niet door te slaan naar
de andere kant. Een parlementaire
herdenking van een politiek journalist
kun je ook opvatten als een belediging.
In perscentrum Nieuwspoort
werd deze week de eerste Kees
Lunshof-lezing gehouden. In een
grote zaal was bestuurlijk Den Haag
samengekomen, voor zover zij grijze
haren hadden en een grote voorliefde
het met alles eens te zijn wat op
het podium door soortgenoten als
Docters van Leeuwen en Hans Hillen
te berde werd gebracht, en zij die
Ze fantaseren over
de wethouders
die ze naar huis
zullen schrijven.
middag natuurlijk geen bestuurlijke
verplichtingen hadden.
Er zit die bestuurlijke laag van alles
dwars, minstens evenveel als de
gewone mensen. Toch bestond er
een enorme kloof tussen hen en wij,
die snel moest worden gedicht.
Docters van Leeuwen en Hans Hillen
brachten daartoe enkele voorstellen
ter sprake, die in de aard een beetje
tegenstrijdig waren. Zo werd
schamper over spoeddebatten gesproken
en de lof van heel veel
hoorzittingen gezongen. De volkse
liedjes in De Telegraaf waren zowel
oorzaak als gevolg van de grote boze
kloof.
Ze wisten niet wat hen dwarszat,
maar wilden het wel graag weten.
Misschien was dat de waarde van
Kees Lunshof. Met Kees had je het
volk bij de hand. 1
Peter Middendorp doet als schrijver/journalist
dagelijks verslag van zijn
belevenissen in Den Haag.
Afghanistan Van Uhm: ‘Situatie relatief veilig’
Uruzgan: iedere week een bermbom
Minder dan de helft van de
bevolking van Uruzgan steunt de
NAVO-troepen.
Redactie binnenland
AMSTERDAM
...
Een minderheid van de Afghanen in
Uruzgan steunt trouw de Afghaanse
overheid en de NAVO-troepen, meldde
de Commandant der Strijdkrachten
Peter van Uhm gisteren op een
persconferentie in Den Haag. Volgens
de hoogste Nederlandse militair wisselt
de meerderheid van de circa
300.000 inwoners van houding, afhankelijk
van de situatie in de provincie.
Wel ziet hij lichtpuntjes. Het
Autohandel
...
NICO
DIJKSHOORN
H
et gaat slecht met de autobranche
en dat zou weer
gunstig zijn voor de consu-
ment. Iedere krant en elk actualiteitenprogramma
had deze week wel
een itempje over de bomvolle show-
Verboden gloeivisjes
De inspectie van het ministerie van VROM heeft bij
verschillende winkels gloeivisjes ontdekt. De genetisch
gemodifi ceerde zebravissen zijn verboden.
aantal bermbommen is gelijk gebleven
met vorig jaar, terwijl aanslagen
in de naburige provincies zijn toegenomen.
In Uruzgan vindt gemiddeld
een geslaagde aanslag per week
plaats. Ook constateert Van Uhm een
afname van de slagkracht van de taliban
om grote gecoördineerde acties
uit te voeren. De belangrijkste reden
is de uitschakeling van ruim tien opstandelingenleiders
de afgelopen anderhalf
jaar. Hij kenschetst de situatie
in Uruzgan als ‘relatief veilig’.
PvdA-Tweede Kamerlid Angelien
Eijsink die deze week de naburige provincies
Zabul en Kandahar bezocht,
maakt zich ‘zorgen’ om de onveiligheid
van de wegen in Zuid-Afghanistan.
‘Het bemoeilijkt de registratie
•
•
•
rooms. Veel aandacht ging uit naar
wanhopige aanbiedingen. ‘Nu, een sigarettenaansteker
met een Peugeot
204 gratis er omheen. Inclusief stuur
en wielen!’
Ik vind het vreselijk dat het zo slecht
gaat met de autohandel. Ik houd erg
van een tweedehands auto kopen. Die
heerlijke dans van volwassen mannen,
tegen elkaar leunend, schurend,
elkaar uitdagend, weglopend en dan
opeens weer hard lachend. Met een
glimmende auto tussen hun in. De
kwetsbaarheid van een autohandelaar
zou die prachtige chemie tijdens
het kopen van een auto wel eens kunnen
gaan verstoren.
Een paar maanden geleden, toen ik in
Camerabewaking kerstboom
Zevenhuizen gaat de kerstboom voor het gemeentehuis
bewaken met een camera. De afgelopen jaren
werd de boom regelmatig vernield.
van stemmers voor de presidentverkiezingen
van volgend jaar.’ Ze wil dat
geld en menskracht toegezegd aan de
Missie Afghanistan van de Verenigde
Naties UNAMA ook daadwerkelijk
vrijkomt. ‘De VN moeten de coördinatie
van de opbouw en ontwikkeling
overnemen als de militairen eenmaal
de rust hebben teruggebracht.’
De vestiging van een kantoor in
Uruzgan is uitgesteld na de moord op
een hoge VN-ambtenaar. Volgens
Eijsink is de Nederlandse commandant
De Kruif van de ISAF-veiligheidsmacht,
regio Zuid, overtuigd
dat uitsluitend geweld niet de oplossing
biedt. ‘Ze luisteren meer dan ooit
te voren naar de bevolking, is mijn
idee.’ 1
Den Haag een occasion ging kopen,
merkte ik nog niets van de kredietcrisis.
We hadden een heerlijke verkoper.
Zelfverzekerd. Ik zelf had ook mijn
best gedaan. Ik had mijn schoonvader
meegenomen. Altijd goed.
Als je een auto koopt moet de rolverdeling
ongeveer zijn als bij de Mounties
of Mini en Maxi. Een domme
klootzak die niets begrijpt en alleen
vraagt naar de kleur van de auto. Dat
was ik. En iemand die er een beetje
verstand van heeft en zwijgend onder
de auto voelt. Dat was mijn schoonvader.
De verkoper speelde het spel prachtig
mee. ‘Tsja, leuke inruilauto, meneer
Dijkshoorn, met veel extraatjes, maar
Discussie coff eeshops
KABINET
BLIJFT STIL
Het is nog onduidelijk of de Vereniging
Nederlandse Gemeenten (VNG)
voor Kerstmis een gesprek heeft
met het kabinet over het gedoogbeleid.
Dertig burgemeesters drongen
daar tijdens de wiettop op 20 november
in Almere op aan. De VNG
heeft tot nu toe nog niets gehoord
van de regering, aldus een woordvoerster.
Onderzoek
HOGE
BABYSTERFTE
Nederland behoort nog steeds tot
de landen met de hoogste babysterfte
in Europa. Een op de honderd
baby’s in Nederland sterft tijdens of
direct na de geboorte. Alleen in
Frankrijk en Letland is dat cijfer hoger.
De oorzaak van de vele sterfgevallen
is niet geheel duidelijk.
Waarschijnlijk speelt de relatief
hoge leeftijd van moeders mee.
Zwangerschapsverlof
GEEN
VERLENGING
Minister Piet Hein Donner voelt
niets voor verlenging van het zwangerschapsverlof
van zestien naar
achttien weken, zoals de Europese
Commissie voorstelt. De minister zei
tijdens een debat in de Tweede Kamer
dat er ‘geen steekhoudende argumenten’
zijn om het verlof te verlengen.
Volgens hem worden argumenten
over de gezondheid van
moeder en kind door elkaar gehaald
met die over zorgtaken.
de mensen willen juist basic nu, hè
En die kleur. Helaas net verkeerd.
Was u een maand eerder gekomen,
dan had ik er zo 1.000 euro boven op
gelegd. Iedereen wil nu opeens een
roze wagen. Gekkenhuis, meneer
Dijkshoorn. Gekkenhuis.’
Toen was het onze beurt. Heerlijke
zinnen van mijn schoonvader. ‘Wat
staat er echt op de klok? Is het een
boodschappenwagentje geweest?
Man, wees nou gewoon blij dat wij
hem voor die prijs meenemen, dat
barrel.’
De autoverkoper en wij wisten het al
lang. Dat kwam wel goed. Ja dat waren
gouden tijden, twee maanden
geleden. 1
Batman in the city
Rotterdammers kunnen vandaag in het centrum van
de stad Batman en the Joker voorbij zien vliegen. Op
diverse hoge gebouwen zijn fi lmfragmenten te zien.

NL
3
Proosten op de P.C.Hooftprijs
Dichter Hans Verhagen (midden) viert met zijn uitgever
het ‘binnenhalen’ van de P.C. Hooftprijs voor Letterkunde.
Het poëziewonderkind van de jaren zestig maakt de laatste
jaren zijn dichtcomeback. In de jaren zeventig en
Staatssteun Ze mag ‘nee’ zeggen
Allemaal op de knieën
voor commissaris Kroes
Jan-Hein Strop
AMSTERDAM
...
SNS Reaal kon gisteren opgelucht
ademhalen. Eurocommissaris Neelie
Kroes van Mededinging gaf gisteren
haar goedkeuring aan een kapitaalinjectie
van 750 miljoen euro door de
staat. Oostenrijk kneep dinsdag in de
handjes, toen Kroes het bankenreddingsplan
goedkeurde, een dag na
groen licht voor de Fransen. En heel
binnenkort krijgt Duitsland te horen
of het Commerzbank mag steunen.
Voor het Nederlandse lid van de
Europese Commissie betekent de crisis
een hoofdrol. Want al die interveniërende
lidstaten, waaronder Nederland
– al drie keer eerder in Brussel
komen shoppen voor goedkeuring –
geven staatssteun. Die moet passen
binnen de strenge Europese staats-
steunregels, die Kroes en haar ambtenaren
toetsen.
Wie de berg dossiers op haar werktafel
overziet, komt snel tot één conclusie:
ze heeft opeens een heel andere
baan dan kort geleden. Vorig jaar
was Kroes nog gewoon bezig met het
opleggen van boetes aan bedrijven
die illegale kartelafspraken maken.
‘Nikkelen Neelie’, zoals ze ook wel
wordt genoemd, ging hardhandig de
strijd aan met Microsoft en legde ongestoord
recordboetes op. Haar imago
van harde kartelbestrijder was gevestigd.
Recessie
Maar nu de Europese economie in
een recessie raakt, is Kroes plotseling
in veel politieker vaarwater terechtgekomen.
Regeringsleiders voeren de
druk op om snel goedkeuring te verlenen
aan steunmaatregelen en de
Argus Belgische tak Al-Qaida opgerold
tachtig vloeide er meer drugs en alcohol door zijn bloed,
dan dat er dichtregels uit zijn pen kwamen. Wel maakte hij
televisieprogramma’s en schilderijen. In 2003 verscheen
zijn verzameld werk: Eeuwige vlam. 1 FOTO: ANP
regels te versoepelen. Naar verluidt is
Kroes bezorgd dat lidstaten zoveel
druk uitoefenen op Commissie-voorzitter
José Manuel Barroso dat hij
haar onvoldoende zal steunen bij het
handhaven van de regels.
Kroes bouwt intussen verder aan
haar imago als onbuigbare bestuurder.
Zo kreeg de Belgische premier
Leterme onlangs te horen dat hij
loog, toen hij zei dat Kroes niet bereikbaar
was voor overleg over de redding
van Fortis. De plannen van de
redding van het Duitse Commerzbank
konden aanvankelijk rekenen
op een ferm ‘nee’ en aan Polen liet ze
gisteren weten dat er een diepgaand
onderzoek komt naar de tientallen
miljoenen steun die computerfabrikant
Dell kreeg voor de bouw van een
fabriek.
Met de recessie iedere week zichtbaarder,
ziet het ernaar uit dat de regeringsleiders
nog niet van haar af
zijn. Voorbeeld is Zweden, dat gisteren
aankondigde de auto-industrie te
willen helpen met een pakket maatregelen
ter waarde van 2,65 miljard
euro. Vermoedelijk zullen nog meer
steunmaatregelen volgen, nu massaontslagen
voor de deur staan. Bovendien:
haar ambtstermijn loopt pas
eind oktober volgend jaar af. 1
VAN DALE GEEFT ANTWOORD
Blinde ziend
Met het woord oog zijn erg veel uitdrukkingen
gemaakt. Alleen al in het
Van Dale Junior Spreekwoordenboek
staan er 35: grote ogen opzetten, een
oogje op iemand hebben, iemand uit
het oog verliezen, enz. In een enkele
uitdrukking zit wel het woord oog,
maar is er geen directe link met het
menselijke of dierlijke oog, zoals in
hoge ogen gooien, waarin het om
dobbelsteenogen gaat.
Een uitdrukking die wél over ogen
gaat maar waarin oog zelf niet voorkomt,
is ziende blind zijn, met als
betekenis: iets gewoonweg niet willen
zien. De omgekeerde uitdrukking
(blinde ziend zijn) is niet gangbaar.
Die had echter heel goed afgeleid
kunnen zijn van de heilige Lucia, die
op 13 december haar heiligendag
heeft. In Nederland kennen we haar
nauwelijks, maar in de Scandinavi-
Verstopte koopgoten
N
ederland is een stabiele
democratie, waar
het politieke midden
regeert. De bevolking is overwegend
conservatief van aard,
geneigd de gezelligheid achter
de gordijnen te verkiezen boven
het rumoer van de straat.
Het land bevindt zich in een
overgangsfase van een volledig
blanke naar een multiculturele
samenleving. Die omwenteling
gaat gepaard met politieke
erupties en scheurtjes in de sociale
cohesie. In de loop der geschiedenis
zullen deze echter
geen grote systeemwijzigingen
veroorzaken.
De belangrijkste posities in bedrijfsleven
en politiek zijn nog
steeds bezet door mannen. Het
is overduidelijk dat de samenleving
niet zozeer emancipeert
Tijd om je te
Meer info?
Check
de site
Twee maanden leren, intensieve begeleiding, diploma en direct een baan!
nuwatanders.nl
DE STAND
DER
DINGEN
alswel feminiseert. Er is geen
gebrek aan mannen, maar
vrouwen blijken hardere werkers.
Er bestaat feitelijk geen
natuurlijk groen meer. Het ooit
agrarisch georiënteerde land
bevindt zich in de laatste fase
van verstedelijking. De criminaliteitscijfers
zijn ongekend
laag. De gezondheidszorg is
over het algemeen voorbeeldig.
Al rommelt het in de rangen
van schooldirecteuren en onderwijzers:
mondiaal gezien is
het onderwijspeil superb. Het
levenspeil van de inwoners is
hoog. Daar kunnen wel een
paar recessies overheen. Er
heerst incidentele armoe, maar
niemand komt om van de honger.
Integendeel. Zelfs tijdens
deze crisis zijn de koopgoten in
het weekeinde verstopt. 1
sche landen is dat anders. Daar vieren
ze op 13 december het Luciafeest: het
begin van de kerstperiode.
De heilige Lucia, afkomstig van
Sicilië, schijnt geleefd te hebben rond
het jaar 300. Ze werd aanbeden door
een jongen die vooral haar ogen onweerstaanbaar
vond. Maar Lucia
wilde geen relatie met hem beginnen.
Ze was van plan haar leven in het teken
te stellen van God. Toen de jon-
specialiseren?
Junior spreekwoordenboek € 29,95
En wil je wat anders?
gen weer eens met haar kwam fl irten,
stak ze eigenhandig haar ogen
uit. Zoveel overgave aan God werd
beloond: ook zonder ogen bleek ze
te kunnen zien. Lucia is de patrones
van de blinden geworden. 1
www.depers.nl/vandale

4
Wereld
Somalië
BUIT PIRATEN
BOVEN 91 MLN
Somalische piraten hebben dit jaar
al het recordbedrag van naar schatting
meer dan 91 miljoen euro binnengehaald
met het kapen van
schepen. Dat zegt de speciale VNgezant
voor Somalië, Ahmedou
Ould Abdallah. De piraten investeren
een deel van de buit in hun uitrusting,
zoals betere motoren voor
hun boten en satelliettelefoons.
VS
STEVEN CHU
OP ‘ENERGIE’
De aanstaande Amerikaanse president
Barack Obama zal Nobelprijswinnaar
Steven Chu benoemen als
zijn minister van Energie. Chu kreeg
in 1997 de Nobelprijs voor Natuurkunde,
omdat hij met behulp van
laserlicht atomen kon koelen en
isoleren. Hij is nu directeur van het
Lawrence Berkeley Nationaal Laboratorium.
India
‘GEEN AANVAL
OP PAKISTAN’
India zal geen militaire actie ondernemen
tegen Pakistan om militante
organisaties aan te pakken. Wel is
Pakistan volgens India het ‘epicentrum’
van het terrorisme. Dat zei
minister Palaniappan Chidambaram
van Binnenlandse Zaken tijdens een
debat over de recente bloedige aanslagen
in Mumbai. Volgens hem
bevindt Zuid-Azië zich ‘in het oog
van de storm van terrorisme’.
Suzette de Boer
NEW YORK
...
Tussen de hoge gebouwen van het
Union Square-plein in New York
breakdanst een groep elfjes. Ze dra-
TRAKTEERT!
WIN DEZE
Het ‘Dans je schulden weg’-feestje in New York.
VS Church of Stop Shopping
Hallelujah,
het is crisis!
Winkeliers in de VS klagen zo vlak
voor de feestdagen steen en been,
maar niet iedereen is ontevreden.
gen borden met teksten als ‘Stop met
shoppen, begin te leven’, ‘Elfen tegen
slavenarbeid’ en ‘Niet te koop’.
Nieuwsgierige voorbijgangers houden
hun pas in. Dit is het ‘Dans je
schulden weg’-feestje. Het is georganiseerd
door de Church of Stop Shop-
Jackie ligt nu in de winkel
voor slechts € 4,95
ping, een activistische kunstenaarsgroep
die zich verzet tegen
overconsumptie.
Dominee Billy (artiestennaam
voor William Talen, die wortels heeft
in Staphorst) verschijnt, gestoken in
een wit pak, dansend ten tonele. Met
zijn geblondeerde kuif doet hij in de
verte denken aan Geert Wilders van
de PVV, maar zijn boodschap is anders.
‘Stop shopping!’, schreeuwt hij
door de straten van Manhattan.
‘Amen’. En: ‘De ‘Shopocalypse’ is gekomen!
Amen’.
Manisch consumentisme
De kredietcrisis dwingt the land of the
plenty tot soberheid. De Amerikaanse
consument is slechter bij kas dan
ooit. De verkoopcijfers in november
waren de laagste in 35 jaar en de detailhandel
maakt zich grote zorgen
over hun omzet voor de feestdagen.
Tegenvallende verkoopcijfers kunnen
het Amerikaanse bedrijfsleven
een nieuwe slag toebrengen. Economen
vrezen een depressie, maar de
België
GOUDEN TIJD
VOOR FRIET
De economische crisis jaagt de Belgen
terug naar de frituur. Uitbaters van
snackbars spreken zelfs al van het
beste jaar ooit. Dat melden diverse
Vlaamse kranten. ‘De grote uitgaven
worden uitgesteld en daardoor is er
meer geld beschikbaar voor dat extra
zakje friet’, aldus Bernard Lefèvre van
de Nationale Federatie van Frituristen.
Volgens Lefèvre doet vooral de
betere dorpsfrituur momenteel goede
zaken.
De verkoopcijfers
in november
waren de laagste
in 35 jaar.
kerk van dominee Billy ziet de crisis
juist als het einde van een tijdperk
van manisch consumentisme.
‘Het is alsof we massaal aan het
afkicken zijn’, zegt brother Michael
O’Neil, een van de elfjes. ‘Uiteindelijk
zullen mensen het als bevrijdend
ervaren dat ze niet meer onder druk
staan om gelijke tred te houden met
de buren.’
De psycholoog April Benson, oprichtster
van de organisatie Stopping
Overshopping, ziet de crisis eveneens
als een welkome alarmbel.
De laatste jaren leefden Amerikanen
massaal op de pof, door bijvoorbeeld
herfi nanciering van hypotheken
of creditkaartschulden. Alles
moest groter, sneller en meer zijn.
Oehoe (1)
De brandweer in het Britse Raleigh heeft zijn handen vol
gehad aan een reddingsactie van een uil. De vogel, die
bewegingsloos op een telefoonpaal zat, bleek van plastic.

Wereld
5
Dominee Billy verschijnt dansend ten tonele. FOTO’S: REGINA TE GROTENHUIS
‘Consumenten hebben nooit genoeg
van wat ze niet nodig hebben’, zegt
Benson. ‘De zege van de crisis is dat
mensen zich gaan afvragen of ze iets
wel echt nodig hebben. Ze gaan ook
meer tijd thuis doorbrengen met familie
en vrienden.’Consumentisme
heeft volgens Benson ziekelijke vor-
Zimbabwe
MUGABE ONTKENT CHOLERA
Er is in Zimbabwe helemaal geen
sprake van een cholera-epidemie.
Een uitbraak van deze dodelijke
ziekte is door artsen in de kiem gesmoord.
Dit zegt de Zimbabwaanse
president Robert Mugabe.
Hij weerspreekt daarmee berichten
van onder meer de Verenigde Naties
en van de autoriteiten in het buurland
Zuid-Afrika. Die hebben gisteren
zelfs een gebied aan de grens
met Zimbabwe tot rampgebied uitgeroepen
als gevolg van de uitbraak
van cholera.
men aangenomen in de Verenigde
Staten. Uit recent onderzoek blijkt
dat 8,9 procent van de Amerikanen
– dat zijn bijna 27 miljoen mensen –
‘dwangmatige kopers’ zijn.
Allemaal zondaars
De psychologe ziet de gevolgen in de
dagelijkse praktijk: echtscheiding,
gevangenschap en zelfs zelfmoord.
Eind deze maand verschijnt het boek
To Buy or Not To Buy, waarin Benson
de ‘shopjunkies’ leert te stoppen met
kopen. ‘De overheid neemt het probleem
niet serieus. Consumptie is de
per slot van rekening de motor van
onze economie.’
De elfjes van dominee Billy weten
uit eigen ervaring hoe moeilijk het is
om minder te consumeren. ‘Als het
op shoppen aankomt, zijn we allemaal
zondaars’, zegt Michael O’Neil,
terwijl de politie een oogje in het zeil
houdt nadat het kerkgenootschap
een Starbucks in Union Square heeft
‘bestormd’. ‘We vergeven elkaar op
voorhand.’ Amen. 1
In Zimbabwe zijn volgens schattingen
van de Verenigde Naties al 775 mensen
aan cholera bezweken. In Zuid-
Afrika zijn tot dusverre 672 gevallen
geconstateerd. Acht van deze patiënten
zijn overleden, onder wie twee
met de Zuid-Afrikaanse nationaliteit.
De uitbraak van cholera is slechts het
laatste drama in het al vele jaren door
wanbeleid geplaagde Zimbabwe.
Mugabe (84) wil niet wijken, ondanks
grote binnen- en buitenlandse druk
om op te stappen. Hij regeert het
voormalige Rhodesië sinds 1980.
Oehoe (2)
Omwonenden wisten later te vertellen dat de uil er al drie
weken zat. Een telecombedrijf had het ding geplaatst om andere
vogels van de telefoonlijnen te verjagen.
België
Politie pakt 14
terreurverdachten e wereld is altijd in beweging,
de mensen
De Belgische politie heeft gisteren
ook. Op dit moment
veertien mensen opgepakt die een
Belgische tak van Al-Qaida zouden
zijn er 200 miljoen migranten.
Eenderde daarvan heeft het
vormen.
ene ontwikkelingsland verruild
voor het andere, nog eens eenderde
ging van zuid naar noord.
ANP
AMSTERDAM ...
Dat zijn 200 miljoen mannen,
vrouwen en kinderen op zoek
naar een beter leven. Vaak ho-
Een van de verdachten zou op het
pen ze dat te vinden bij zoveel
punt hebben gestaan een aanslag te
mogelijk andere mensen.
plegen. Dat melden Vlaamse media.
Mexico City, Peking en Nai-
Een aantal van de opgepakte persorobi
zijn bekende metropolen,
nen zou gevechtstrainingen hebben
maar de snelst groeiende stad
gevolgd in Afghanistan en Pakistan.
ter wereld is Beihai in China
Er zouden bovendien directe contac-
(tot 2020 elk jaar 10 procent erten
bestaan tussen deze groep en
bij). Daarna volgen Ghaziabad
kopstukken van Al-Qaida.
(India), Sana’a (Jemen), Swat
Een van de verdachten, tevens de
(India) en Kaboel (Afghanistan),
leider van de groep, keerde vorige
allemaal landen met een groot
week terug naar België. Hij was van
en arm platteland. Daar komt
plan een aanslag te plegen, en had al
nog eens bij dat de bestuurs-
afscheid genomen van zijn naasten.
vorm ook niet altijd bijdraagt
Ook is er een videoband gevonden
aan het welzijn van de bevol-
waarop hij een aanslag aankondigt.
king, een andere reden voor
Twee andere verdachten kwamen al
migratie. De wereld telt op dit
enkele maanden geleden terug in
moment dertig ‘volledige de-
België en werden sinds die tijd in de
mocratieën’. In het restant be-
gaten gehouden.
palen andere bestuursvormen
de toon: van democratie met
een geurtje (Zuid-Afrika, Chili)
tot schaamteloze dictatuur
Geen risico
Onduidelijk is of het doel van de aanslag
in België of elders lag. Omdat er
op dit moment een Europese top
plaatsvindt in Brussel werd besloten
gisteren in actie te komen, om elk risico
uit te sluiten.
Bij in totaal zestien huiszoekingen
in Brussel en Luik werden geen wapens
of explosieven gevonden. Wel
werden er computers en documenten
in beslag genomen. Het onderzoek
kan volgens politiewoordvoerders
niet los worden gezien van een interventie
bij een ontsnappingspoging
op 21 december vorig jaar van Nizar
Trabelsi. Deze Tunesiër is een exprofvoetballer
en was actief lid van
Al-Qaida. 1
Altijd onderweg
D
DE STAND
DER
DINGEN
(Zimbabwe, Noord-Korea).
In zeker negen van die landen
aan de zijlijn hebben mensen
niet alleen te lijden van
honger en armoede, maar ook
van geweld. Er wordt op dit
moment op grote schaal een
gewapende strijd uitgevochten
in Irak, Afghanistan, Sri Lanka,
Somalië, Soedan (Darfur), Colombia,
Congo, Pakistan (het
stammengebied) en Mexico
(drugsoorlog). Het aantal
vluchtelingen daar is bijna niet
meer te tellen. De VN hebben
dezer dagen twintig vredesmissies
lopen met namen als
Binub (Burundi) en Unmogip
(Kashmir).
Dat klinkt niet zo best, maar
het is niet alleen kommer en
kwel. Mensen die van ver komen,
willen ook ver gaan om
iets te maken van hun leven.
Het is namelijk óók geen toeval
dat de snelst groeiende economieën
te vinden zijn in landen
en regio’s die het erg moeilijk
hebben gehad. Azerbeidzjan
bijvoorbeeld, in de Kaukasus,
kende een groei van liefst 31
procent. De mondiale top-5 bestaat
verder uit Bhutan, Oost-
Timor, Angola en Armenië. 1
Andere verhalen
over het spoor.
SPANNING RONDOM DE OVERWEG IN BOXTEL
KIJK ZONDAG VANAF 16.25 UUR
SPOOR VAN LEVEN
WWW.SPOORVANLEVEN.NL

“Met een grote bek tegen de regering,
word je in Zimbabwe nog steeds opgepakt.
Daarom vlam ik voor de vr heid.”
- Ruud de Wild
HEEL NEDERLAND VLAMT
VOOR DE VR HEID. DOE MEE!
www.vlammenvoordevr heid.nl

FLOW
Vakantie & relatie
Werknemers profi teren van een vakantie.
Hun relatie fl eurt ervan op. Maar ook de baas
is blij: doorwerkers presteren vaak slecht. 9
Ondernemen Pretpark investeert 40 miljoen euro
De Efteling is niet bang voor recessie
Een nieuw congrescentrum, een
extra showlocatie en een facelift
voor zijn horeca: de Efteling verwacht
de komende tijd alleen maar
méér bezoekers.
Annemieke van Dongen
AMSTERDAM
...
De Efteling doet de komende vier jaar
een diepe greep in zijn schatkist. Het
attractiepark maakte gisteren bekend
40 miljoen euro te investeren in drie
grote bouwprojecten.
Zo komt er een congres- en evenementencentrum
voor 1.500 bezoekers
in de vorm van een enorme
burcht. Tussen Villa Volta en Droom-
vlucht verrijst een middeleeuwse
arena, met plaats voor 750 showtoeschouwers.
In het gebouw eromheen
komen kantoren en feestlocaties.
Snackbar de Likkebaerd wordt tenslotte
omgebouwd tot een station
voor de Efteling-stoomtrein.
In tegenstelling tot het gros van de
bedrijven laat de Efteling zich dus
niet afschrikken door de economische
neergang. Toch leggen de kippen
in het Sprookjesbos sinds de kredietcrisis
geen gouden eieren, verzekert
woordvoerster Jennifer Welage. ‘Wij
verwachten niet dat we veel last zullen
hebben van de crisis. Sterker nog:
in het verleden is gebleken dat de Efteling
in barre tijden juist méér bezoekers
trekt. Mensen boeken geen
Iedereen met een
koopwoning kan prof iteren
van een lagere rente
( dankzij de HypotheekRenteWekker )
Een daling van de hypotheekrente levert al snel meer voordeel
op dan u denkt. Daarom heeft de Postbank voor alle huizenbezitters
van Nederland de HypotheekRenteWekker ontwikkeld.
Met die wekker krijgt u direct een seintje als u kunt besparen
op uw maandlasten. Ideaal als u geen zin of tijd heeft om de
renteontwikkeling zelf te volgen.
Stel gratis uw HypotheekRenteWekker in
op postbank.nl/hypotheken
Dagblad De Pers
In Business
7
verre vakantie, maar kiezen voor een
gezellig dagje dichter bij huis.’
De bouwprojecten zijn vooral gericht
op de zakelijke bezoeker. Die
brengt namelijk veel geld in de kassalades
van de Efteling B.V. Vorig jaar
steeg de omzet van het park met 10
procent tot ruim 110 miljoen euro,
vooral veroorzaakt door het toenemende
aantal bedrijfsfeesten, congressen
en vergaderingen.
Bedrijven zijn bovendien niet gebonden
aan schoolvakanties en
weekenden, een extra voordeel voor
het pretpark dat het liefst het hele jaar
door open wil zijn. ‘Op die manier
kunnen we de bezoekers beter spreiden’,
verklaart Welage. ‘Dat is prettiger
voor hen en voor ons.’ 1
08AWARDS
Ni hao!
E
r is nog steeds een economie
die 7,5 procent
groeit, als werkelijk alle
seinen op rood staan. Als Nederland
met zo’n cijfer zou
groeien, dan sterft het begrip
begrotingstekort een snelle
dood en is een WW-aanvraag
een schandelijke zeldzaamheid.
Als zulke groei hier
plaatsvindt, rijdt iedereen in
zijn nieuwe Volvo-station naar
zijn tweede huisje in Frankrijk.
Maar zulke groei bestaat
niet meer. Voor een paar procent
vooruitgang is het al hard
vechten op een mondiale
markt. Ondernemers richten de
blik steeds meer op het Oosten.
Ze zeggen minder vaak hello,
steeds vaker ni hao.
Miljarden vonden hun weg
naar het Oosten en dat blijft
wel even zo. Maar de Aziatische
miljarden komen ook deze
kant op. Westerse bedrijven
vallen in handen van Chinese
grootmachten, die nog maar
net zijn begonnen hun eigen
merken hier te introduceren.
De eerste Chinese elektrische
auto’s rollen van de band, terwijl
westerse automerken
Onderzoek
Jumbo is de beste supermarktketen
Redactie economie
AMSTERDAM
...
Supermarktketen Jumbo is van alle
Nederlandse supermarkten het populairst
bij zijn klanten. Voor de
twaalfde keer eindigde het bedrijf op
de eerste plaats. Toch lijkt Jumbo terrein
te verliezen en komt de nummer
De beste keuze voor resultaat!
Newcom Research & Consultancy B.V.
Specialist in eigen klantpanels
Nog 5 winkelstraten maken
kans op de titel:
“Leukste winkelstraat van
Nederland“
Stem op jouw favoriete winkelstraat!
www.nlstreets.nl/award
DE STAND
DER
DINGEN
worstelen met de overgang
naar zuinige varianten.
Door de opmars van Azië
neemt de schaarste toe. Voedsel,
staal, olie, en schone lucht –
de prijs ervan dreigt steeds hoger
te worden. Hoe het verder
moet met de energievoorziening,
terwijl de olie op raakt en
de temperatuur stijgt, is zonder
twijfel het grootste vraagstuk.
De eerste stappen zijn gezet
voor de ontwikkeling van een
schone economie, onafh ankelijk
van olie. Maar voorlopig
blijven fossiele brandstoff en
onmisbaar, ook al roepen visionairs
dat we binnen twintig
jaar volledig kunnen draaien op
zon, wind en biomassa.
Investeren in ‘groene’ technologie
blijft een uitstekende
manier voor het Westen om
een voorsprong te behouden.
Veel hangt nu af van slim langetermijnbeleid
dat ook aan de
groei en werkgelegenheid een
belangrijke bijdrage kan leveren.
Want wie staan er straks in
de rij om die schone technologie
van ons te kopen? Inderdaad,
vijf miljard Chinezen.
Hello! 1
twee (Albert Heijn) wel heel dichtbij.
Jumbo scoort een 7,58 van zijn klanten.
Albert Heijn, met achthonderd
winkels in Nederland de grootste supermarktketen,
een 7,51. Van de 24
supermarktketens eindigden Spar,
Aldi en Coop op de laatste plaatsen.
Dit blijkt uit het gisteren gepubliceerde
kerstrapport van onderzoeksbureau
GfK. 1
RESEARCH & CONSULTANCY
Structureel uw doelgroep
betrekken bij uw beleid?
Kijk op www.newcomresearch.nl of bel 020 – 639 3251 om direct een afspraak te maken.

8
Koster wordt gepast onthaald.
In Business
Koster & Jojanneke
Het feestje Miljonair Fair 2008
Alle ballen
op Pamela
Op de Miljonair Fair ging het om
oudere meisjes en lust.
AMSTERDAM ...
De negen meter lange Texudo, een
witte verlengde limo, loopt vast in
het verkeer rondom de RAI. ‘ Stelletje
oplichters’, horen we buiten. We horen
helikopters en politiesirenes, net
op het moment dat we een fl esje Piper
opentrekken. ‘De rode Rambo’s’,
zucht Miljonair-hoofdredacteur
Onno Aerden op de achterbank. We
bevinden ons nu in de oorlogszone
vlak bij de entrée van de Miljonair
Fair. Aerden analyseert de situatie met
een historische vergelijking. ‘Het lijkt
wel weer 1980, toen er op de radio
werd opgeroepen om stenen te gooien
naar Beatrix die werd gekroond. Ik
hoorde Stan van Houcke vandaag
weer (de radioman die in 1980 op
een Amsterdamse stadzender opriep
rellen te trappen). Dat het nog bestaat
he.’
Irene van de Laar, in haar Addy van
den Krommenacker, schrikt op: ‘ Ik
‘Of ik jonge
vriendjes heb?
Daar zeg ik niks
over.’
heb nog nooit iemand opgelicht’,
grinnikt ze, ‘althans niet bewust.’
Koster en Jojanneke zijn aan boord
met de koningin van de Miljonair
Fair 2008. Van de Laar is uitgenodigd
om de cover van Miljonair te onthullen.
Ze tuurt uit het raam: ‘Ik hou wel
van een relletje.’
De crisis wordt – als we binnen
zijn - snel vergeten vanavond, het is
de nacht van de meisjes van veertig.
‘Ja, dat MILF (Mothers I like fucking,
red) gebeuren ken ik’, zegt de vorige
week veertig geworden presentatricemet
opvallend relaxte glimlach. ‘Of
ik jongere vriendjes heb?‘ De bruine
ogen kijken ons stoutmoedig aan. ‘
Met medewerking van: Lorianne van Gelder en Justine Versteegh
Klok en Anderson in de bocht.
Heinsbroek wil op de plek van Koster. FOTO´S: GEERT SNOEIJER
Zeg ik niks over.’
Ko en Jo zijn blij met de afl eiding,
want hadden weinig behoefte aan het
zoveelste proletenfeestje. De liefde
voor ietwat oudere dames dampte
door de hal van de RAI.
Koster kwam voor Pamela Anderson,
badpakheldin van twee decennia
geleden. Zij was er ook, deze
avond. Ver weg op een podium, een
paar minuten later, nog even langbenig
en bevallig blond als altijd. Van
der Laar ook veertig en ook moeder
van twee kinderen. ‘Wat een vrouw
he.’
In hoeverre heeft deze gestileerde
brunette iets van de blonde stoeipoes
uit Canada? ‘Helemaal niets’, zegt ze
vrolijk. ‘Ik had nooit een rood pak
aan met inhoud.’
Van de Laar, inmiddels weer vrijgezel,
voelt zich beter dan ooit, zegt
ze. ‘Lust is voor mij als de maan en de
zon. Daar kan ik helemaal in opgaan’,
Lust is voor mij als
de maan en de zon.
Ik kan er helemaal
in opgaan.’
zegt ze, terwijl ze aan haar urenlang
geprepareerde coupe friemelt. ‘Ik
merk dat ik me beter voel. Minder
opgefokt. Ik heb meer geduld.’
Oud LPF-minister Herman Heinsbroek,
die opvallend snel wil lunchen
met Jojanneke, bromt een beetje
afkeurend als hij Pamela Anderson
op het podium ziet acrobaten met
magiër Hans Klok. ‘Ik ben geen fan
van haar’, zegt hij. ‘Hoe oud is ze?
25?’ , vraagt hij. Als de ex-minister
hoort dat ze al veertig is, wendt hij
zich weer tot Jojanneke. ‘Ben je wel
eens in New York geweest?’
Koster is in het luxe kingsize bed
gaan liggen. Joop Braakhekke, de uitbater
van Le Garage en En Pluche
schuift voorbij, langs de diamantstandjes.
‘ Ik zoek iets leuks voor iemand.’
Dit jaar heeft hij geen stand. ‘
Dat kost me veel te veel tijd en geld.
Wat doe jij hier?’ 1
KOJO’S GENANTE HOEKJE
Dijkgraaf naar
HP/De Tijd?
Het gebeurt wel dat hoofdredacteuren
tv-stukjes gaan schrijven na hun
vertrek. Henk Hofl and van Algemeen
Handelsblad deed het en ook
Jan Dijkgraaf, ex-Metro hoofdredacteur
doet het nu bij Sp!ts. Omgekeerd
kan ook gebeuren: Dijkgraaf
heeft zich tot afschuw van sommige
redacteuren gemeld bij HP/De Tijd.
Hij wil weer baasje worden. 1
Q&A
Klagers richten
zich tot KoJo
Omdat Jojanneke de Pamela Anderson
van De Pers is, wordt Koster de
hele dag bestookt met vieze berichten.
Voor deze ene keer geven we de
lezer zijn zin.
AMSTERDAM ...
Beste Koster en Jojanneke,
Vraagje: zijn jullie van plan om nog
heel lang door te gaan met die itempjes
van jullie?
Enerzijds zijn de stukjes die jullie
schrijven zo banaal, dat Will en
Grace daarbij vergeleken een serie
over een aantal zwaarmoedige intellectuelen
lijkt.
Anderzijds kijk ik elke keer weer uit
naar die foto van jullie tweeën, hoewel,
vooral van Jojanneke gebiedt
de eerlijkheid te zeggen, het enige
nut van haar collega is dat hij haar
goddelijke lengte nog beter uit laat
komen.
Mijn voorstel is dan ook: als jullie
toch zo graag in de ‘kwaliteitskrant’
(haha) De Pers willen blijven staan,
verwijder dan die nietszeggende artikeltjes
en plaats in de plaats daarvan
een wat grotere foto.
Met vriendelijke groet,
Martin. 1
Martin: deze is speciaal
voor jou:
Kojo@depers.nl
Hoewel wij niet gauw om onderwerpen verlegen zitten,
zijn lumineuze ideeën uwer kant van harte welkom.
Uw digitale post kan naar: kojo@depers.nl

In Business
9
WERKLUST
‘Ik wil een vrouw
met ambitie’ Redactie economie
AMSTERDAM
...
Heidi Zandbergen
G
ijs (29), software-ontwikkelaar:
‘Ik stel er een eer in om
nieuwe uitdagingen aan te
gaan en omring me graag met mensen
die ook ambitieus zijn. Wat dat
betreft kan ik op mijn werk – bij een
klein academisch bedrijf dat kennissystemen
ontwikkelt – mijn lol op.
Daar ontmoette ik zeven jaar geleden
Rebecca, een slim, ambitieus
meisje dat enkele jaren ouder was
dan ik. We gingen samen op salsadansles,
omdat we dat allebei altijd
al hadden willen leren. Rebecca had
in Amerika op een highschool gezeten,
waar ze bovendien tenniskampioen
werd van de staat waarin ze
woonde en ook nog een ander belangrijk
kampioenschap won met
haar basketbalteam.
Daardoor kon Rebecca een beurs
krijgen voor een Amerikaanse universiteit
maar die weigerde ze. In
plaats daarvan koos ze er voor om
terug naar Nederland te gaan om
hier aan een Technische Universiteit
civiele techniek te studeren. Door
het salsadansen leerden Rebecca en
ik elkaar beter kennen, zo’n ambitieuze
vriendin wilde ik graag. Op een
personeelsreisje hebben we toen
voor het eerst gezoend en daarna
hadden we een relatie. Omdat niemand
het op ons werk doorhad,
heeft Rebecca het na een paar
maanden maar verteld. Het baarde
geen enkel opzien.
Drie jaar later wilde de universiteit
– waar ons bedrijf een spin-off
van was – onze fi nanciële reserves
wegsluizen. Om dat te voorkomen
wilden enkele werknemers het bedrijf
overnemen en zelf gaan leiden.
Maar volgens ons zou Rebecca de
beste manager zijn, en ook zij kon
aan het geld komen om zich in te
kopen. Samen hebben we intensief
voor haar gelobbyd en met succes,
we kregen een krappe meerderheid
op onze hand. Rebecca en ik vormden
een machtsblok, dat zullen niet
alle collega’s leuk hebben gevonden.
Toen Rebecca directeur werd,
zijn enkele collega’s vertrokken en
de rest heeft zich bij haar benoeming
neergelegd. Voor ons is het
prettig om bij hetzelfde bedrijf te
werken, zo kunnen we werk en privé
goed combineren. We zijn bij-
ANP
voorbeeld nachtmensen en komen
meestal pas tegen lunchtijd op kantoor.
’s Avonds om een uur of negen,
houden we er dan weer mee op.
Ook voor ons netwerk is deze situatie
goed. Rebecca reist de hele wereld
over waardoor we internationaal
steeds interessante mensen leren
kennen. Toch zijn we niet van plan
om altijd samen te blijven werken.
Op termijn hopen we dat Rebecca
hoogleraar kan worden met nevenfuncties
in de consultancy. En ik
droom ervan om – net als Rebecca nu
– een eigen bedrijf te leiden. Maar
voorlopig vind ik nog voldoende uitdaging
in dit werk, bovendien doe ik
er in mijn avonduren een rechtenstudie
bij. Zo zijn Rebecca en ik volop in
ontwikkeling en lacht de toekomst
ons toe. In onze eigen ambitieuze
wereld voel ik me dan ook als een vis
in het water. 1
De namen zijn om privacyredenen
gefi ngeerd.
Onderzoek Unicef
‘OUDERS TE
WEINIG VRIJ’
Nederlandse ouders hebben na de geboorte
van een kind te weinig verlof.
Ook is de kinderopvang relatief duur.
Dat stelt VN-organisatie Unicef in een
onderzoek naar hoe rijke landen omgaan
met jonge kinderen. Ons ouderschapsverlof
is het kortst van alle landen
in de Europese Unie. Jonge kinderen
brengen daardoor onnodig lange
dagen in de opvang door. Unicef
vreest dat dit slecht is voor hun ontwikkeling.
Afvallen
Overgewicht kwijtraken is lastig. Afvalpogingen slagen
het vaakst als mensen via hun werk een afslankcursus
volgen, blijkt uit Amerikaans onderzoek.
Relaties Een op de tien wil goedkopere reis
Vakantie in de zomer
goed voor relatie thuis
...
Werknemers die in de zomer op vakantie
gaan, zijn gelukkiger in de
liefde. Dat geldt vooral voor jonge
mensen met kinderen, blijkt uit een
representatieve enquête van marktonderzoekbureau
Trendbox.
Van de ondervraagden zegt 80
procent dat de relatie opfl eurt van
een tripje in de zomer. Het maakt niet
uit of mensen de vakantie in eigen
land doorbrengen of over de grens.
‘Het gaat erom dat ze extra tijd voor
elkaar hebben’, zegt onderzoeksdirecteur
Lex de Wit van Trendbox. Tweeverdieners
zien elkaar normaal weinig.
‘Als ze beiden thuis zijn, zijn ze
bezig met noodzakelijke dingen en de
kinderen. Tijdens de zomervakantie
strijken mensen relationele plooien
glad en leggen ze ruzies bij.’
Ook de baas profi teert ervan als
werknemers weggaan: een op de drie
mensen zegt slechter te functioneren
na in de zomermaanden te hebben
doorgewerkt. De economische neer-
Lunch vooral achter bureau
LIEVER EIGEN
BROOD MEE
Nederlanders nemen liever een
broodtrommeltje mee naar hun werk
dan dat ze een lunch kopen in de bedrijfskantine
of een winkel in de
buurt. Dat blijkt uit onderzoek van
Panelwizard onder ruim vijfh onderd
werkenden. Bijna 70 procent geeft de
voorkeur aan een zelfb esmeerde boterham.
Bijna 40 procent neemt eigen
brood mee vanwege tijdgebrek. Zij
eten hun lunch terwijl ze doorwerken
aan hun bureau.
Schooltijdbanen
Een baan in de catering is het best te combineren met
de zorg voor kinderen. Ruim 80 procent van de werknemers
hoeft alleen te werken onder schooltijden.
Extra tijd voor elkaar. GETTY IMAGES
gang heeft lichte gevolgen voor de
reislust komend jaar. Een op de zeven
werknemers twijfelt op reis te kunnen.
Een op de tien zoekt een goedkopere
bestemming. Iets minder dan
de helft van de mensen zegt het niet
erg te vinden de zomervakantie een
keer over te slaan, maar doet dat liever
niet. 1
Flow
Thuiswerk
KANTOREN
STEEDS LEGER
De helft van alle bedrijven laat
werknemers regelmatig thuis werken.
Werknemers maken daar vooral
gebruik van omdat ze hun werk
dan beter kunnen doen, meer uren
kunnen draaien omdat ze niet in de
fi le staan en hun baan makkelijker
kunnen combineren met de zorg
voor kinderen, blijkt uit onderzoek
van bureau Synovate.
Werken na pensioen
OUDERE GOOIT
HET ROER OM
Gepensioneerden gaan steeds vaker
als uitzendkracht aan de slag op de
arbeidsmarkt. Ze doen het niet voor
het geld, maar vooral omdat ze ‘iets
missen’, zegt Michel van Dantzig
van Uitzendbureau 65-plus. Vaak
gooien ze het roer volledig om.
Mensen die voor hun pensioen
altijd bij dezelfde baas hebben gezeten,
kiezen er daarna voor om steeds
van bedrijf te wisselen. Ook willen
ze vooral werk met weinig verantwoordelijkheden.
Heimwee
EXPAT MIST
KROKETTEN
Nederlanders die in het buitenland
werken, missen na hun familie
vooral de kroket en frikandel, zeggen
ze in een onderzoek van de Wereldomroep.
Andere geliefde etenswaren
zijn stroopwafels, haring en
drop. Tijdens de jaarwisseling duikt
veertig procent de keuken in om zelf
oliebollen in elkaar te draaien. Tien
procent van de expats mist Nederland
regelmatig tot vaak. Zestig procent
doet dat soms.
Overwerk
Mensen die af en toe eens overwerken vinden hun
baan het leukst, constateert de Radboud Universiteit
Nijmegen. Bij veel overwerk daalt het werkplezier.

10
Nederland
In Business
De markt
BEURS
VANDAAG
REDACTIE: IEX.NL
China en India maar
weer?
O
f het nou komt omdat het op
de beurs in december steeds
rustiger wordt naarmate de
feestdagen naderen, of dat beleggers
rustiger in hun hoofd worden,
zegt het koersbord niet. Feit is dat
de volatiliteitsindex van de AEX gisteren
weer onder 50 zakte. Volatiliteit
is de beweeglijkheid van aandelen.
Normaal dobbert die index zo
tussen 20 bij stijgingen 30 bij dalingen,
maar dit najaar explodeerde
deze paniekindex tot boven 80 tijdens
de grote koersdalingen.
Opvallend dat gisteren juist op
een mindere beursdag (AEX: -0,5%)
de volatiliteit met 7,7% daalde tot
49,7. Is het ergste achter de rug en
normaliseert de beurshandel langzaam
maar zeker, of zit iedereen al
met z’n hoofd bij Kerst? Dat is natuurlijk
pas achteraf vast te stellen.
Zij die langs de kant zitten met hun
geld om weer in te stappen zodra de
markt draait, moeten de beurs weer
goed gaan volgen, zodat ze niet de
mogelijk vertrekkende boot missen.
Zo kijkt IEX-redacteur en beleggingsfondsenspecialist
Peter van
Kleef ook naar Azië. Hij let speciaal
op China - beter gezegd de Hang
Seng in Hong Kong - en op India dat
de BSE 30 kent. China en India vormen
met Brazilië en Rusland de
BRIC-landen, de grootste opkomende
en veelbelovendste nieuwe
markten. Na jaren vreugde kwam
dit jaar de klap hard aan, maar de
laatste weken was er herstel. De
scores tot dusverre dit jaar:
• Bovespa (Brazilië): -39,0%
• RTS (Rusland): -71,4%
• BSE 30 (India): -52,3%
• Hang Seng (Hong Kong): -43,9%
Vooral Rusland springt eruit. Brazilië
en Hong Kong zijn vergelijkbaar met
andere grote landen en India presteert
vergelijkbaar met ons land. De
AEX blijft vooral zo achter door Fortis’
ondergang en het decimeren van
index-zwaargewichten Aegon, Arcelor
Mittal en ING. De scores zijn in
plaatselijke valuta. Dat vertekent
wel. Zo steeg de dollar dit jaar 10%.
AEX Index - slotkoersen 11 december
• AEX: -50,3%
• FTSE 100 (VK): -32,4%
• DAX 30 (Duitsland): -40,4%
• CAC 40 (Frankrijk): -40,9%
• Dow Jones (VS): -33,9%
• Nasdaq (VS): -41,0%
• S&P 500 (VS): -38,8%
• Nikkei 225 (Japan): -43,4%
• Eurostoxx 50 (EU): -43,4%
• MSCI World Index: -43,4% (in
euro’s: -37,3%)
Van Kleef: ‘Gaan we bodemen in Azië?
De beurzen van de twee koekiemonstereconomieën
India en China lijken
een begin te maken met een herstel.
Het is nog wat prematuur om de
feestmutsen van zolder te halen,
maar houd de ontwikkelingen goed
in de smiezen. Want als het up gaat,
wilt u deze speedboot niet missen.’
‘De gemiddelde koers/winstverhouding
in India ligt nu onder de 10,
historisch laag. En de demografische
en economische ontwikkelingen die
aan de basis van de eerdere groei in
Chindia lagen, zijn nog intact. Belangrijk
is wel de verschillen tussen beide
landen te zien, al worden ze in BRICverband
vaak in een adem genoemd.’
‘Als het up gaat in
China en India wilt
u deze speedboot
niet missen.’
‘De economische groeiverwachtingen
voor 2009 liggen wat lager dan
de afgelopen jaren. Voor India wordt
nu uitgegaan van 6 tot 7%, terwijl
China terug kan van 12% naar 9%.
Nog altijd indrukwekkend, zeker gezien
de krimp in het Westen, maar
een stuk lager dan in de laatste jaren.
Mijn voorkeur, als ik moet kiezen,
gaat dan ook uit naar China, ondanks
de exportprobleempjes. Robeco Chinese
Equities Fund is bijvoorbeeld
een goede optie’, aldus Van Kleef. 1
Hang Seng index 15613,90
VERSCHIL:
+36,16
12 december 07
AANDEEL SLOT VORIG SLOT VERSCHIL HOOG LAAG VOLUME
aegon 5,17 5,653 -0,48 5 ,749 5,05
16744337
ahold 8,687 8,69 -0,00 8 ,75 8,535
6515028
akzo nobel 28,95 30,00 -1,05 30 ,26 28,76
2421114
arcelor mittal 18,705 19,495 -0,79 19 ,525 18,18
4983863
asml holding 12,275 12,34 -0,06 12 ,50 12,13
3553410
bam groep 5,51 5,72 -0,21 5 ,74 5,45
1373145
corio 32,305 33,00 -0,70 33 ,545 31,90
476782
dsm, kon. 17,205 16,84 0,36 17 ,465 16,53
2313143
fortis 0,94 0,815 0,12 1 ,137 0,886
49168713
fugro 22,37 21,94 0,43 22 ,90 21,61
806441
heineken 22,30 21,35 0,95 22 ,69 21,28
3483155
ing groep c. 7,54 7,305 0,24 7 ,83 7,26
14771161
kpn 10,684 10,884 -0,20 10 ,852 10,601
8225546
philips, kon. 14,185 13,75 0,44 14 ,27 13,62
5981325
randstad 14,28 14,57 -0,29 14 ,63 14,02
802867
reed elsevier 7,93 8,42 -0,49 8 ,40 7,93
6260210
royal dutch shell a 20,295 19,99 0,30 20 ,455 19,80
11771024
sbm offshore 10,49 10,69 -0,20 10 ,82 10,445
1333489
tnt 14,03 14,84 -0,81 14 ,835 14,03
2256801
tomtom 5,76 5,22 0,54 5 ,95 5,40
5507469
unibail-rodamco 105,25 106,135 -0,88 107 ,10 103,465
62445
unilever c. 17,46 17,72 -0,26 17 ,73 17,22
8740621
usg people 9,04 8,97 0,07 9 ,12 8,80
297121
wereldhave 65,81 68,02 -2,21 68 ,90 65,50
161881
wolters-kluwer c. 13,60 13,83 -0,23 13 ,90 13,375
1915005
11 december 08
% VERSCHIL:
+0,23%
De markt in kaart
VS
NASDAQ
KOERS:
1507,88
% VERSCHIL:
-3,68%
BRAZILIË
BOVESPA
KOERS:
38937,94
% VERSCHIL:
-0,16%
Bron koersgegevens:
Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 11 december
VS
DOW JONES
KOERS:
8565,09
% VERSCHIL:
-2,24%
AANDEEL SLOT VORIG SLOT VERSCHIL HOOG LAAG VOLUME
aalberts ind. 5,90 5,89 0,01 5 ,96 5,77
412105
amg 8,20 7,31 0,89 8 ,70 7,31
1114619
arcadis 8,61 8,68 -0,07 9 ,16 8,56
149532
asm international 6,00 5,52 0,48 6 ,15 5,69
330482
binckbank 5,60 5,27 0,33 5 ,60 5,30
203659
boskalis westm. 16,81 16,74 0,07 17 ,06 16,16
419543
crucell 11,31 10,90 0,41 11 ,69 11,06
523576
csm 10,65 10,62 0,03 10 ,78 10,55
170354
draka holding 7,08 6,75 0,33 7 ,15 6,67
265256
eurocomm. prop. 25,25 25,70 -0,45 26 ,20 25,08
153635
heijmans 3,95 3,82 0,13 3 ,95 3,77
202340
imtech 11,92 12,12 -0,20 12 ,24 11,86
220739
logica 0,73 0,78 -0,05 0 ,78 0,72
3395556
nutreco holding 23,21 23,00 0,21 23 ,61 22,85
267304
oce 3,77 3,70 0,07 4 ,05 3,56
554697
opg groep 9,90 9,94 -0,04 9 ,95 9,44
464599
ordina 2,13 2,14 -0,01 2 ,20 2,06
457379
pharming group 0,66 0,64 0,02 0 ,68 0,62
663400
smit international 34,63 34,25 0,38 34 ,8533,90
59552
sns reaal 3,76 3,78 -0,02 3 ,97 3,68
1116657
ten cate 16,65 16,81 -0,16 17 ,19 16,48
31566
vastned retail 28,55 30,10 -1,55 30 ,35 28,47
67674
vopak 25,51 26,03 -0,52 25 ,95 25,15
194184
wavin 2,54 2,60 -0,06 2 ,63 2,54
178400
wessanen c. 4,40 4,46 -0,06 4 ,48 4,36
290046
LONDEN
FTSE 100
KOERS:
4388,69
% VERSCHIL:
0,49%
FRANKRIJK
CAC 40
KOERS:
3306,13
% VERSCHIL:
-0,43%
NEDERLAND
AEX
KOERS:
254,77
% VERSCHIL:
-0,54%
Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 11 december
AANDEEL SLOT VORIG SLOT VERSCHIL HOOG LAAG VOLUME
accell group 17,00 16,84 0,16 17 ,15 16,75
2476
antonov 0,19 0,20 -0,01 0 ,20 0,18
1089178
ballast nedam 10,35 10,24 0,11 10 ,35 10,01
11833
beter bed 9,10 9,00 0,10 9 ,19 9,07
931
brunel intern 9,20 9,12 0,08 9 ,20 8,86
2959
eriks group 27,50 26,91 0,59 27 ,60 27,00
7954
exact hold. 14,17 14,08 0,09 14 ,59 13,91
7334
fornix biosciences 6,81 6,84 -0,03 6 ,81 6,70
1478
gamma holding 9,14 9,05 0,09 9 ,14 9,00
6683
grontmij c. 17,40 17,20 0,20 17 ,85 17,20
29733
innoconcepts 4,47 4,49 -0,02 4 ,59 4,32
53555
kardan 2,34 2,64 -0,30 2 ,59 2,34
289089
kas bank 10,95 10,88 0,07 11 ,15 10,56
44587
lanschot, van 45,50 43,60 1,90 45 ,93 43,60
2587
macintosh retail 7,14 7,25 -0,11 7 ,27 6,83
33069
moolen holding 2,36 2,49 -0,13 2 ,50 2,36
139125
nieuwe steen 10,25 10,75 -0,50 10 ,74 10,25
90019
qurius 0,27 0,23 0,04 0 ,29 0,25
3032754
sligro food gr 14,12 13,80 0,32 14 ,44 13,80
36236
spyker cars 2,56 2,74 -0,18 2 ,74 2,55
2722
super de boer 2,71 2,73 -0,02 2 ,74 2,69
122099
tkh group 7,75 7,55 0,20 7 ,76 7,40
21052
tmg 11,14 10,00 1,14 11 ,14 10,00
256532
unit 4 agresso 9,22 8,75 0,47 9 ,41 8,95
36865
vastned off/ind 6,35 6,20 0,15 6 ,64 6,21
180873

DUITSLAND
DAX
KOERS:
4767,20
% VERSCHIL:
-0,78%
AEX Index 254,77
VERSCHIL:
-1,38
12 december 07
11 december 08
% VERSCHIL:
-0,54%
Euro/Dollar 1,3342
VERSCHIL:
+0,0325
12 december 07
11 december 08
% VERSCHIL:
+2,50%
HONGKONG
HANG SENG
KOERS:
15613,90
% VERSCHIL:
0,23%
RUSLAND
RTS-INDEX
KOERS:
670,28
% VERSCHIL:
2,16%
Hang Seng 15613,90
VERSCHIL:
+36,16
12 december 07
11 december 08
% VERSCHIL:
+0,23%
Goud 828,46
VERSCHIL:
+18,24
12 december 07
11 december 08
% VERSCHIL:
+2,25%
JAPAN
NIKKEI 225
KOERS:
8720,55
% VERSCHIL:
0,70%
SINGAPORE
STRAITS TIMES
KOERS:
1811,31
% VERSCHIL:
-0,57%
Dow Jones 8565,09
VERSCHIL:
-196,33
12 december 07
11 december 08
% VERSCHIL:
-2,24%
Olie 46,05
VERSCHIL:
+2,65
12 december 07
11 december 08
% VERSCHIL:
+6,11%
Agenda vrijdag 12 december
Bedrijven Nederland
10.00 Blue Fox Enterprises Bava
12.00 SNS Securities Top Picks 2009
14.30 Kendrion Bava
Economie Binnenland
09.00 Universiteit Utrecht Governance of Modern Firm
14.30 NS, Prorail, Noord-Holland Opening nieuwe stations
Economie Buitenland
In Business
11
DE
GONG
AMSTERDAM ...
Rogier van Adrichem, partner bij PricewaterhouseCoopers
(PwC), luidde
gisteren de gong als startsein voor de
handelsdag op Beursplein 5. Van
Adrichem is voorzitter van de bankengroep
van het accountants- en
organisatieadviesbureau. Pricewaterhouse
heeft zeventien kantoren in
Nederland waar ruim 4.500 mensen
HET
PANEL
REDACTIE: IEX.NL
STELLING VAN DE DAG:
Steek uw geld in:
Wat is op dit moment beste en het
slechtste wat uw geld kunt doen: in
een ouwe sok doen, sparen, in aandelen
beleggen, (staats)obligaties aanschaffen,
een huis kopen of even flink
de bloemetjes buiten zetten met
Kerst?
ALLES
Corné van Zeijl (fondsmanager SNS)
‘Van alles een beetje is altijd het beste.
Een beetje risico, een beetje veiligheid
en een beetje lol. Geld is er tenslotte
om uiteindelijk uit te geven.
Staatsobligaties zijn een van de weinige
beleggingen waar u geld mee
heeft kunnen verdienen dit jaar. Daar
is wel een beetje de jeu van af. Voor
De markt
werken, verspreid over het land. Het
hoofdkantoor van PwC staat in Amsterdam.
Bij Financial Services waar
Van Adrichem zit, werken 500 mensen
die zich richten op beleggingsinstellingen,
verzekeraars en natuurlijk
banken. Van Adrichem zegt
dat zijn beste investeringen huizen
waren. Minder goede ervaringen
heeft hij met klassieke auto’s en
aandelen. Hij verwacht dat de financiële
malaise begin volgend jaar zal
stabiliseren: ‘In de eerste helft van
2009 is de kredietcrisis uitgeraasd
en dan kan het herstel definitief beginnen.’
Van Adrichem voorspelt
dat de AEX op 235 punten staat aan
het einde van dit jaar. 1
aandelen geldt precies het omgekeerde.’
AANDELEN
Jacques Potuijt
(IEX- en VEB-columnist)
‘De bloemetjes buiten zetten is altijd
leuk, maar ik kies aandelen. Volgend
jaar kan wel eens goed zijn.
Economisch gezien wordt het moeilijk,
maar dat wisten we al. Daarom
is een diepe en lange recessie al
ruim in de koersen verdisconteerd.
Enige verlichting in het uiterst sombere
scenario is al aanleiding tot opluchting
en dus hogere koersen.’
SPAREN EN AANDELEN
Arend Jan Kamp
(content manager IEX)
‘Vastgoed en obligaties zijn mij even
te link, volgens mij is hier zelfs sprake
van bubbels. Aandelen zijn zo afgestraft
dat de wereld economisch
moet vergaan, wilt u er zich op deze
koersen op termijn een buil aan vallen.
Laat uw geld anders nog even op
een spaarrekening staan van 4 à 5%,
tot de rust echt is weergekeerd.’ 1
09.00 Adam Smith Conferences Russian Investment Summit
09.00 Adam Smith Conferences Ukraining Banking Forum
10.00 ECB Indicatoren concurrentie
11.00 Eurostat Industriële productie okt.
11.00 Eurostat Arbeidskosten 3e kwartaal
14.30 Wilton Park, Engeland European Energy Security, conf.
14.30 VS Detailhandelsomzetten nov.
14.30 VS Producentenprijzen nov.
15.55 VS Consumentenvertrouwen dec.

12
UPDATE
...
In Business
Hypotheken
DE
ADVISEUR
FLOOR VAN DIJCK
...
H
E
uizen staan langer te koop,
woninginstanties luiden de
noodklok. Maar er zijn ook
positieve geluiden. Hypotheekshopadviseur
Wim Drenth
(44) uit Hoogvliet heeft een geruststellende
boodschap: ‘Heb vertrouwen!
Wees niet bang, die markt
stort écht niet in. Het klopt dat de
markt té snel is gegroeid, die stijging
was overdreven. Maar de krapte
op de markt is er nog steeds en die
zal de komende jaren alleen maar
toenemen, als door de crisis minder
nieuwbouw gerealiseerd wordt.’
Drenth voelt zich gesterkt door
de cijfers van het CPB waaruit blijkt
dat de economie snel weer gaat stijgen.
‘Volgend jaar wordt een krimp
voorspeld van 0,75 procent, maar
het CPB meldde dat ze verwachten
dat de economie in 2010 alweer met
een procent zal stijgen. Eén jaartje
economische krimp, waar hebben
we het over! Als je jarenlang een
stijging hebt gehad, dan is dit alleen
maar een correctie. Een huis koopt
men gemiddeld voor tien jaar. Veronderstel
dat je je huis nu koopt en
van plan bent er tien jaar te gaan
wonen. Dan heb je na tien jaar
waarschijnlijk toch een stijging en je
woonde wel mooi in je eigen huis.
Zelfs in het slechtste geval kan er
gewoon niet veel gebeuren. De hypotheekrente
staat bovendien
enorm laag.’ Drenth vervolgt zijn
verhaal: ‘In Nederland betaalt de fi scus
mee aan die rente. De overheid
heeft ook belang bij een lage rente
en zal helpen de woningmarkt te
garanderen en stimuleren. Laat je
niet afschrikken, raak niet in paniek
door de crisis, vergeet niet dat er
ook nog een normale markt is. Wees
niet bang voor de toekomst.’ 1
HET
PRODUCT
FLOOR VAN DIJCK
en hypotheek, dat is toch zo’n
onwrikbaar rotsvast blok
waarbij je alleen af en toe je
rente weer opnieuw vast moet stellen?
Niet altijd even handig, maar zo
is het nu eenmaal. Nu bijvoorbeeld,
met de kredietcrisis. Je betaalt braaf
Huizen Slim plan?
Ook een gratis auto
helpt makelaar niet
Een gratis auto, vakantiehuis of
keuken. Huizenverkopers doen de
gekste dingen om van hun bezit af
te komen. Tot nu toe zonder veel
succes.
Redactie economie
AMSTERDAM
...
‘Met mijn huis en mijn auto gaat het
goed. Ik heb ze allebei nog.’ Ruim een
maand geleden verzon Huub Menagé
een slim plan om snel van zijn huis af
te komen. Hij bood zijn Audi A6 te
koop aan voor 349.000 euro en gaf
zijn huis er gratis bij weg. Zijn stunt
haalde de landelijke media en de medewerker
van een leasebedrijf werd in
zijn woonplaats Goes een bekendheid.
Leuke actie
‘Nog steeds word ik er op straat over
aangesproken’, zegt hij. ‘Veel mensen
hebben mijn verhaal in de krant gelezen
en vinden het een leuke actie. Er
was ook even iets meer belangstelling
voor het huis, maar die is nu alweer
weggeëbd. Op dit moment laat niemand
zich verleiden om nog een huis
af, maar dat gaat wel ten koste van
steeds meer leuke dingen. Stiekem
denk je: konden die hypotheeklasten
maar omlaag… Maar dat gaat niet,
toch? Toch wel. Met je hypotheek kan
best gestoeid kan worden.
Hypotheekshop-adviseur Wim
Drenth: ‘Ook een hypotheek heeft
soms onderhoud nodig. Ga met je adviseur
om de tafel zitten, kijk naar de
situatie van nu en de mogelijkheden.
Die zijn groter dan alleen oversluiten,
aanvullen of extra afl ossen. Het is
makkelijker dan veel mensen denken
om de hypotheek open te breken en
andere afspraken met de bank te maken.’
Je kunt bijvoorbeeld even een
‘premievakantie’ afspreken, dat je
Huis + Porsche
Te koop, villa bij Bergen op Zoom. Prijs: tussen de
zesenhalf en zeven ton. Inclusief Porsche. De verkoper
overweegt deze stunt om kopers te lokken.
te kopen. Ik hoop dat het in januari
weer wat aantrekt.’
Inge Polman uit het Noord-Brabantse
Cuijk hoopt dat een Volkswagen
Golf TDI uit 2005 meer succes
oplevert. Ze gaat volgende week advertenties
plaatsen in dagblad De
Gelderlander, waarin ze haar huis aanbiedt
voor 312.000 euro met als bonusaanbieding
deze auto.
‘Hij staat nu nog in de showroom van
‘Met mijn huis
en auto gaat het
goed. Ik heb ze
allebei nog.’
mijn vader’, zegt ze. ‘Die heeft een
autobedrijf. Ik heb de advertenties
nog niet eens geplaatst en nu is er al
van alle kanten belangstelling. Ik had
ook 20.000 euro van de prijs af kunnen
halen, maar dat helpt volgens
mij weinig. Ook al levert het niets op,
dan heb ik in ieder geval mijn huis
weer onder de aandacht gebracht.’
Polmans woning staat al te koop
vanaf maart 2007. Volgens haar is de
voor een bepaalde tijd geen premie
betaalt voor de aan de hypotheek gekoppelde
spaarverzekering. Je kunt
de spaarverzekering in sommige gevallen
zelfs helemaal premievrij maken.
Je betaalt dan geen premie meer,
maar laat de verzekering doorlopen.
Maar kijk uit, verwacht dan natuurlijk
niet het ‘oude’ bedrag aan het einde
van de looptijd. Je moet hiervoor
toestemming krijgen van de bank en
het kan ook fi scale gevolgen hebben.
Is je huis inmiddels een stuk meer
waard dan toen je het kocht en betaal
je maandelijks af? Dan zou je ook
kunnen besluiten – wederom in overleg
met de bank en adviseur – om helemaal
te stoppen met afl ossen en je
belangstelling voor de woning wat
minder, doordat er in Cuijk heel veel
huizen worden bijgebouwd. ‘Er is
hier veel nieuwbouw’, zegt ze. ‘Wonen
aan het Water’ is een bekend project
vlak bij mijn huis. Er zijn eilanden
aangelegd en telkens als er een
eiland is volgebouwd, wordt er een
nieuwe vrijgegeven.’
Niet slim
Een makelaar van Vesta Vastgoed uit
Maastricht vindt een nieuwe of tweedehands
auto bij een nieuwbouwhuis
aanbieden geen slimme actie.
‘Bij het kopen van een huis is een
auto niet relevant’, zegt ze.
Ze had een beter idee: een nieuwe
keuken. ‘Ik heb een huis in de verkoop
staan, dat er spic en span uitziet.
Alleen de keuken is wat minder.
Toen ik die zag, heb ik besloten in de
omschrijving erbij te zetten dat kopers
voor 5.000 euro een nieuwe keuken
kunnen uitzoeken. Daarvoor
kun je een prima keuken kopen. Nou,
in elk geval kom je er een heel eind
mee.’
Ook bij Vesta Vastgoed loopt het
geen storm. De Vesta-makelaar: ‘Het
is in december altijd wat rustiger.’ 1
hypotheek om te vormen tot een aflossingsvrije
hypotheek.
Maar waarom weten zo weinig
mensen dat dit allemaal kan? Drenth:
‘Veel adviseurs vertellen dat niet aan
hun klanten omdat deze service veel
tijd kost en hen bij het provisiesysteem
weinig oplevert. Ze zullen
daarom eerder adviseren om over te
sluiten. Wat de boer niet kent, zal hij
niet snel gebruiken. Zo grijpen mensen
snel naar middelen die niet altijd
verstandig zijn. Maar een Hypotheek-
Update uitvoeren kan dus ook, hiervoor
worden wel advieskosten in rekening
gebracht, maar uiteindelijk
bespaart het de consument veel geld.
Laat je daarom goed voorlichten.’ 1
Nieuwbouw
In het derde kwartaal 2007 werden 8.285
nieuwbouwhuizen verkocht. Dit jaar is dat teruggelopen
tot 5.678 over dezelfde periode.
Kredietcrisis
Verhuizen nog
niet uitgesteld
Van alle mensen die het plan hebben
om te verhuizen heeft verreweg
het grootste gedeelte zijn plannen
niet uitgesteld vanwege de kredietcrisis.
Redactie economie
AMSTERDAM
...
De kredietcrisis heeft volgens de
meeste mensen die willen verhuizen
geen invloed op hun plannen. Maar
liefst 88 procent van alle mensen die
binnen vijf jaar een andere woning
willen, zegt zich niet te laten weerhouden
door de huidige fi nanciële
turbulentie. Dat blijkt uit onderzoek
van Verhuismonitor.
Al enkele jaren is de koopwoningmarkt
slecht toegankelijk voor starters
en bovendien laat de doorstroming
te wensen over. In 2008 werden
door verschillende belangengroepen
maatregelen voorgesteld of
geëist. De Tweede Kamer heeft inmiddels
een motie aangenomen die
voorstelt om de NHG te verhogen
van 265.000 euro naar 350.000
euro.
Van de 12 procent die zijn verhuizing
wél heeft uitgesteld, zegt bijna
de helft dit te hebben gedaan uit onzekerheid.
Wanneer ze er zeker van
zouden zijn dat hun huidige huis
verkocht werd, waren ze al lang op
zoek naar een nieuw huis. 1
Checklist
Slapende VvE
wakker schudden
Redactie economie
AMSTERDAM
...
Eigenaren van koopappartementen
die te maken hebben met een slapende
Vereniging van Eigenaren (VvE)
nemen onvoldoende verantwoordelijkheid
bij het onderhoud van hun
woning. Belangenorganisaties en het
ministerie van VROM hebben daarom
een checklist opgesteld voor appartementseigenaren.
Hiermee heeft
een aspirant-koper van een appartement
een overzicht waaruit blijkt hoe
de VvE ervoor staat. Een actieve VvE
vergadert minimaal een keer per jaar,
vraagt een periodieke bijdrage van
leden, beschikt over een reservefonds
en een MeerJarenOnderhoudsPlan
(MJOP) en heeft een collectieve opstalverzekering
afgesloten. 1
Deze pagina is een samenwerking
tussen De Pers en De Hypotheekshop en
brengt wekelijks nieuws over
hypotheken en verzekeringen.

Uit & thuis 13
De i20 moet het opnemen tegen de Corsa en de Fiesta.
Auto’s Hyundai lanceert i20
De Koreanen gaan
lachend de crisis in
Waar de Amerikaanse autofabrikanten
in zwaar weer verkeren,
verwacht Hyundai volgend jaar
zelfs meer auto’s te verkopen.
Jo Simons
AMSTERDAM
...
Eerst kregen de Amerikanen een dikke
olieprijs voor de kiezen waardoor
hun slurpertjes onverkocht bleven,
en toen die wat zakte kreeg niemand
meer een lening. Maar er zijn meer
redenen waarom ze op dit moment
zieltogen in Detroit. Er zit gewoon
geen schot in de innovaties en er
wordt blijkbaar niet hard genoeg gewerkt
en/of te veel verdiend vergeleken
met de Aziaten.
In 2007 verkocht General Motors
9,37 miljoen auto’s en maakte 38,7
miljard dollar verlies. Toyota Motors
verkocht er net zoveel maar maakte
17,1 miljard dollar winst. (bron:Reuters)
Ford lanceert de nieuwe F-150,
ruim honderd jaar na de eerste T-
Ford. Er zit een dikke eeuw technische
ontwikkeling tussen deze auto’s.
Het verbruik per kilometer na al die
tijd? Gelijk, namelijk 1 op 7,2. Dan
doe je iets niet goed, toch?
Wie het beter doet, is de Koreaanse
industriegigant Hyundai. Na hun
aanvankelijke SUV-successen hebben
ze zich met veel élan op de Europese
markt gestort met typische Europese
autootjes. Daar staat het Rüssels-
heimse designcentrum (midden in
het hol van GM’s Opel-leeuw) garant
voor.
Eerst met de i30, dit voorjaar in het
zwaarbevochten A-segment met de
i10, en sinds vandaag met de i20, de
opvolger van de Getz, die het op moet
nemen tegen een Corsaatje, een Fiesta
of een Grande Punto. Met de prijs
vanaf 11.495 euro zitten ze goed,
want daarvoor krijg je toch al een heel
pakket extra’s. Net allemaal wat meer
Er zijn meer
redenen waarom
ze nu zieltogen
in Detroit.
dan elders. Oké, geen lederen bekleding,
geen elektrisch wegklapbare
spiegeltjes en geen airco. Het instappertje
heeft een motor van 1.200 cc,
78 pk met vijf versnellingen. En dat
loopt op via een 1.4 van 100 en een
1.6 van 126 pk. Dieselen kan met een
1.4 of een 1.6 van 75 of 90 pk.
De CRDI 1.6 levert zelf 128 pk met
standaard een zesversnellingsbak.
Het ziet er kek uit, rijdt goed, schakelt
lekker en doet in niets onder voor de
concurrentie. Bij Hyundai Nederland
zien ze het nieuwe jaar, anders dan bij
veel concurrenten, breed lachend tegemoet,
ze denken zelfs in een krimpende
markt meer te verkopen dan
vorig jaar. 1
Auto
HYUNDAI MET
TELE ATLAS
Hyundai Motor gaat in zee met Tom-
Tom-dochter Tele Atlas. Dit is vorige
week bekendgemaakt. Op de digitale
kaarten van Tele Atlas zullen de locaties
van dealers en servicecentra van
Hyundai worden weergegeven. De
autofabrikant volgt hiermee het
voorbeeld van Hilton Hotels, McDonald’s,
Texaco en Starbucks, die ook
een samenwerking met Tele Atlas zijn
aangegaan. De fi nanciële details van
de deal zijn niet vrijgegeven.
Schaatsen in München
De schaatsen mogen uit het vet en mee naar München. In het
stadshart is er elk jaar ijsfestijn Münchner Eiszauber.
Tot 31 januari 2009 kan er worden geschaatst.
Lastminute Kerstshoppen
Gemoedelijk miljoenendorp
München is niet bepaald een plek
voor kersthaters. Wat je er wel goed
kunt? Kerstshoppen.
Tisha Eetgerink
MUNCHEN
...
In deze Beierse stad wordt Nikolaus,
een soort combi van Sinterklaas en
de kerstman, vereerd als een heilige.
Op een winterse decemberzaterdag
in München kun je geen hoek om of
je struikelt over dennentakken, bomen
en ballen. Hier is de Weihnachtsmarkt
geen toeristenfuik zoals bij ons
of vlak over de grens, maar een gezellig
en sociaal gebeuren dat in de eerste
plaats wordt bezocht door locals.
Volgens bevriende amateurgidsen
Joe (49) en Isabel (31) is de kerstmarkt
in Schwabing het leukst.
Schwabing is een wijk van het type
ooit-arme-arbeidersbuurt-nu-hoten-onbetaalbaar.
We parkeren tussen
een glimmende BMW en een nieuwe
Mercedes-Benz SUV – veel geld in zakenstad
München – en lopen door de
Leopoldstraße naar de Münchner
Freiheit, het plein van de kerstmarkt.
Naast de gebruikelijke handwerkgruwel
als kruikzakken van neonvilt,
glazen miniatuurhondjes, mislukte
kandelaars en trekpoppen, zijn er opvallend
veel sieradenkraampjes.
Relaxt
Vanuit een houten huisje vraagt een
verkoper zonder blikken of blozen
250 euro voor een ring van perspex
gevuld met discodip. We nemen snel
een glühwein om te bekomen van de
schrik. Voor 2,50 euro koop je een gele
kamelenmok vol. Een grappig gezicht
hoe de dertigers van Schwabing nippen
uit hun mokken en op golden oldies
van de band dansen. De gemoedelijkheid
is tekenend voor München,
www.spain.info
De kerstmarkt is in de eerste plaats een gezellig gebeuren voor locals.
na Berlijn en Hamburg de grootste
stad van Duitsland. ‘We noemen het
hier wel een miljoenendorp’, zegt
Joe. ‘Een stuk vriendelijker en relaxter
dan Berlijn.’ Vergeleken met andere
grote steden zijn de straten schoon en
de mensen aardig. Je kunt er leuk winkelen
en uitgaan zonder ruzie. Dikke
auto’s laten fi etsers rustig voorgaan. ‘s
Nachts alleen langs de rivieroevers
lopen, is geen probleem.’
Veel mensen zullen bij de hoofdstad
van Beieren snel denken aan
bier, bretels en bratwürst. Niet zo gek,
want München is plaats van het Oktoberfest
en daarmee epicentrum van
de Duitse bierconsumptie. Tijdens
die Wiesn, zoals de lokale bevolking
het zuipfestijn aanduidt, dragen de
mannen lederhosen en de vrouwen
dirndls. De serveerster in het traditionele,
maar ontoeristische Wirtshaus
(bierlokaal) Isarthor waar we die
avond eten, draagt een rood geruit
exemplaar waar haar borsten zowat
uitrollen als ze bier op tafel zet. En
naar goede Beierse traditie doet ze
dat nogal eens. Van een gewone Helles
(pils) tot Weissbier en van een
Radler (pils met sprite) tot de minder
correcte Russ’n (witbier met sprite)
en Neger (witbier met cola).
Haus der Kunst
Wat zou Adolf Hitler, die in München
zijn NSDAP hoofdkwartier had,
daarvan hebben gevonden? Niet veel
soeps waarschijnlijk. Net zoals dat er
in het door hem geliefde en geheel in
de monumentale Derde Rijk-propagandastijl
gebouwde Haus der Kunst
vooral vernieuwend werk te zien is
vanuit de rest van de wereld. Niks arrogante
übermenschen, München is
nu een groot, vriendelijk dorp waar
de gemiddelde Beier net zo lief een
biertje drinkt met een toerist als met
zijn buurman. 1
Ontspanning na
ontspanning.
SPAANS VERKEERSBUREAU Laan van Meerdervoort 8ª, 2517 AJ DEN HAAG
Tel.: (070) 346 59 00 Fax: (070) 364 98 59 infolahaya@tourspain.es www.spaansverkeersbureau.nl www.spain.info/nl

14 Op de buis
20.30 21.15 22.50 22.55 23.25
FILM: THE FAMILY
MAN, RTL4
Nicolas Cage speelt een eenzame
zakenman die het niet meer ziet zitten.
Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3 RTL 4 RTL 5
17:00 KRO Kindertijd
17:01 Kerst met Linus
17:25 Sesamstraat
17:51 D66
17:59 EénVandaag
18:00 NOS Journaal
18:20 EénVandaag
18:35 NOS Gesprek minister-president
18:45 NOS Sportjournaal
19:00 Lingo
19:25 De dorpsdokter
20:00 NOS Journaal
20:30 Vermist
21:30 Schone schijn
22:05 TROS TV Show
23:05 Pauw & Witteman
RTL 7
18:00 The A-Team
18:55 Knight rider
19:55 Married with children
20:30 The Unit
21:25 Killer instinct
22:20 Rescue me
23:10 RTL Voetbal: Jupiler League
RTL 8
17:10 Oprah Winfrey show
18:05 LookingGood
19:05 Het zonnetje in huis
19:35 Dr. Phil
20:30 Miss & Mrs. Perfect
21:30 De 50 meest schattige
kindsterretjes
17:00 NOS Journaal
17:10 De wandeling
17:35 MAX Maakt Mogelijk
18:05 De tv jaren van... Leontien Zijlaard
- van Moorsel
18:25 That’s the question
18:50 Man bijt hond
19:25 Knelpunt
19:55 Volgende keer beter
20:25 Netwerk
20:50 De Nationale Wetenschapsquiz
2008: De voorrondes
21:20 De leugen regeert
22:00 NOS Journaal
22:15 Nova
22:50 Mensjesrechten
22:55 One night stand:
Hou Holland schoon
23:45 Heimat 3
17:20 Lena en Cem
17:45 Dunya & Desie
18:10 SpangaS nablijven
18:23 Het Klokhuis
18:45 NOS Jeugdjournaal
18:59 Nederland 3
19:00 ONM
19:20 NOS Journaal
19:30 De Wereld Draait Door
20:20 NOS Journaal
20:25 Ranking the stars
21:15 Ruben vs. Sophie
22:05 Tequila
22:30 NOS Sportjournaal
23:00 NOS Journaal
23:15 Missing without a trace
SBS 6 NET 5 Veronica Eén
17:15 Little house on the prairie
18:10 De grote verbouwing
19:00 Hart van Nederland - Vroege editie
19:20 Shownieuws - Vroege editie
20:00 Trauma centrum
20:30 Popstars
22:30 Hart van Nederland - Late editie
22:50 Piets weerbericht
22:55 Shownieuws - Late editie
23:25 Romeo must die
17:05 Ready steady cook
18:00 The Guardian
18:55 ER
19:50 Smaken verschillen
20:30 Instinct
22:55 Taking lives
Canvas National Geographic BBC 1 BBC 2 Comedy Central
17:05 Disney’s The emperor’s new
school
17:30 Missy Mila
17:40 Pat & Stan
17:45 Miss in de modder
18:00 Chinees voor mij
18:10 Karrewiet
18:20 Miss in de modder
18:35 Lolmops
18:45 Ketnetpop special
19:30 Shoebox zoo
19:59 CANVAS
20:00 Terzake
20:40 Neveneff ecten
21:20 Comedy Casino Cup
22:10 Desperate housewives
22:55 De keien van de Wetstraat
23:25 Low impact man
23:55 Twin Peaks
17:00 Megastructures: Impossible
bridges - Denmark to Sweden
18:00 World’s best demolitions: Blowing
up Las Vegas
19:00 Battlefront: Gilbert Islands
19:30 Six degrees could change the
world
20:30 Long way down: Sudan to Ethiopia
21:30 Lockdown: Women behind bars
22:30 I should be dead: Struck by
lightning
23:30 Lost in China: Kicked out of Gansu
17:05 The revenge fi les of Alistair Fury
17:35 Dani’s house
18:00 Newsround
18:15 The weakest link
19:00 Nieuws en weerbericht
19:30 Regionaal nieuws en weerbericht
20:00 The One show
20:30 A question of sport
20:57 Nieuws en weerbericht
21:00 EastEnders
21:30 Parents of the band
22:00 Have I got news for you
22:30 Gavin and Stacey
23:00 Nieuws en weerbericht
23:25 Regionaal nieuws en weerbericht
23:35 Live at the Apollo
Discovery Channel Oplossingen puzzels Spraakmakend nieuws Volg het op depers.nl
17:05 Street customs: Asanti Mercedes
18:05 Miami Ink: Never forget
19:00 Mythbusters: Myth evolution
20:00 World’s toughest jobs: Killer bee
removal
21:00 Hot rod apprentice: Hard shine:
Screwing with an icon
22:00 Overhaulin’: The boss is back
23:00 Overhaulin’
RUBEN VS SOPHIE
NED3
Nicolai en Hildebrand zoeken uit wie de
beste homo universalis is.
Cryptogram
Horizontaal:
1. Tegengas; 4. protonen;
6. hola; 8. romance;
9. toon; 10. trekdier;
11. lesdrank.
Verticaal:
1. Tapuit; 2. extern; 3.
gangmat; 5. nonsens;
6. herder; 7. afdruk.
8 1 9 5 2 3 7 4 6
2 6 4 7 8 1 9 5 3
5 7 3 4 9 6 1 8 2
1 9 5 8 7 2 3 6 4
7 4 8 3 6 5 2 9 1
6 3 2 1 4 9 5 7 8
3 2 7 6 5 4 8 1 9
4 8 1 9 3 7 6 2 5
9 5 6 2 1 8 4 3 7
Mikado: 5-7-3-1-4-6-2-8
Zweeds
FORMATIE
3 6 1 5 7 4 2 9 8
9 4 5 3 2 8 7 1 6
7 8 2 9 6 1 3 4 5
8 5 7 4 3 2 1 6 9
2 1 4 6 9 5 8 3 7
6 9 3 8 1 7 4 5 2
5 2 9 7 4 3 6 8 1
4 7 8 1 5 6 9 2 3
1 3 6 2 8 9 5 7 4
ALLES IS KERST
RTL4
RTL4-sterren moeten voor hun loon zingen
in dit soort kerstprogramma’s.
Filmpje
Oma mishandelt
kreupele bedelaar.
www.depers.nl/oma
HOU HOLLAND SCHOON
NED2
Korte Nederlandse fi lm over het ontsporen
van een jongen tot neo-nazi.
17:05 As the world turns
18:00 RTL Nieuws
18:15 Editie NL
18:35 RTL Boulevard
19:30 RTL Nieuws
19:55 RTL Weer
20:00 Goede tijden, slechte tijden
20:30 The family man
22:50 Alles is Kerst
23:50 RTL Nieuws
17:15 Famous 5
17:35 Phineas & Ferb
18:00 Sneak
18:05 Titus
18:30 According to Jim
19:00 Trick & Treat
19:05 The Simpsons
20:25 Wegmisbruikers!
21:25 Top Gear
22:30 Fobiac
23:30 Waar is De Mol?
17:30 Step up to the plate
18:15 Bargain hunt famous fi nds
19:00 Eggheads
19:30 Strictly come dancing: It takes two
20:00 Last orders: Calling time on pubs
20:30 Fossil detectives
21:00 Gardener of the decade
22:00 RAF at 90
23:30 Newsnight
Boos!
Vrouw neemt sleepdienst
op sleeptouw.
www.depers.nl/sleepdienst
FILM: ROMEO MUST
DIE, SBS6
Laatste wapenfeit van zangeres Aaliyah,
die neerstortte met een vliegtuigje.
17:05 PostcodeLoterij: Deal or no deal
17:35 Dr. Phil
18:30 The king of Queens
19:00 Wie is de chef?
19:30 Dharma & Greg
20:00 PostcodeLoterij: Deal or no deal
20:30 American pie
22:15 Coming soon
17:05 The Brittas empire
17:35 Buren
18:00 Het journaal
18:10 De rode loper
18:30 Blokken
19:00 Het journaal
19:41 Regeringsmededeling
19:43 Man bijt hond
20:05 Het weer
20:10 Thuis
20:40 Steracteur sterartiest
22:05 Sea patrol
22:48 KENO-uitslagen
22:50 Euro millions-uitslagen
22:55 Het journaal laat
23:10 Studio 1
23:35 Het weer
23:40 The bill
20:00 Scrubs
20:25 Dave Chapelle: Killin’ them softly
21:35 That 70’s Show
22:00 Clerks 2
23:50 Dead like me
Plunderen
Fiscus plundert
rekeningen.
www.depers.nl/fi scus

Op de bank 15
Zielig
ROBERT NIET
WEG BIJ RTL
De zaterdagavondshow Het Moment
van de Waarheid met Robert
ten Brink als presentator krijgt gewoon
een vervolg in het nieuwe
jaar. RTL gaat ook prime time televisieprogramma’s
regelen voor Robert.
RTL kwam met een verklaring
omdat er berichten waren opgedoken
dat Roberts dagen waren geteld
bij het Luxemburgse station.
Serie
NOG MEER
HUISVROUWEN
Desperate Housewives is mogelijk
nog ten minste tot 2012 te zien op
televisie. De geestelijk vader van de
comedyserie, Marc Cherry, is in ieder
geval in gesprek met tv-zender
ABC om nog eens vier seizoenen te
produceren. Eigenlijk zouden er
maar zeven seizoenen van de serie
komen. Cherry heeft zich bedacht
omdat de serie blijft scoren.
Samenwerken
NET5 EN
DOKTER SIMON
NET5 gaat met Rick Engelkes het
theater in. De twee gaan een meerjarige
samenwerking aan op het gebied
van theaterproductie en -exploitatie.
Het eerste stuk dat de partijen
samen op de planken zullen
brengen is Bedrog, met Rick Engelkes,
Bastiaan Ragas en Saskia Temmink
in de hoofdrollen. NET5 verzorgt
het promotiemateriaal voor
het toneelstuk, dat begin 2010 in
première gaat.
Serie Derde garnituursterretjes
Reality rond dildo’s
Reality wat de klok slaat bij MTV.
Met Luke’s Parental Advisory is
de rek er wel een beetje uit en de
bodem hopelijk in zicht.
Maarten Bloem
AMSTERDAM
...
De M in MTV kunnen ze net zo goed
veranderen in de R van reality. Clipjes
kijken doet iedereen tegenwoordig
massaal bij YouTube. De zender heeft
zich daarom heruitgevonden als
doorgeefl uik van realityprogramma’s
van Amerikaanse zusterzender VH1.
Zaterdag kun je nu genieten van de
familieperikelen van de vergeten 2
Live Crew-rapper en pornoboer
Luther ‘Luke’ Campbell in Luke’s Parental
Advisory. De laatste serie in een
lange reeks rond ‘beroemdheden’ die
zich laten volgen met een camera.
Een realityserie kan, als hij goed
wordt gemaakt, goed uitpakken voor
alle betrokkenen. Celebs die zijn afgezakt
naar het niveautje van C, D of
E-ster kunnen er (weer) roem mee
vergaren en het kost voor producenten
niet veel om te maken. En wij als
publiek kunnen lekker de voyeur uithangen.
Ivo Niehe weet het al 25 jaar:
kijken door het sleutelgat is entertainment.
Dat het vaak Amerikaanse
‘sterren’ van derde garnituur betreft
en dat veel plotlijntjes zijn verzonnen
zal ons een worst wezen.
Michael Jackson en Lisa Marie
Presley hadden eind jaren negentig
het realityspits moeten afbijten met
een show rond hun onechte pr-huwelijk,
maar zij krabbelden terug. The
Osbournes namen maar al te graag
hun plaats in. Wat achter de voordeur
van rocker Ozzy Osbourne gebeurde,
bleek een miljoenenpubliek te boeien,
en Ozzy telde weer helemaal
mee.
Met de serie Newlyweds tilden Nick
Lachey en zijn vrouw/dom blondje/
zangeres Jessica Simpson haar carrière
naar een hoger plan: de singles
van Jessica bleven altijd halverwege
de hitparade steken maar doken nu
op in de toptien. Dat het uiteindelijk
hun huwelijk kostte, was bijzaak. De
nadelen van een realityserie (dag privacy!)
wegen met gemak op tegen de
(fi nanciële) voordelen.
MTV zendt ook Hogan Knows Best
uit, een serie rond nepworstelaar
Hulk Hogan. Dit jaar doken uitgelekte
telefoongesprekken uit de gevangenis
op tussen vader Hogan en
zoon Nick. Zoonlief had een ongeluk
veroorzaakt. Na wat gejammer over
slecht eten en eenzame nachten
vraagt Nick of pa niet eens kan rond-
Film
KOEKOEKS-
MOORDENAAR
Taking lives is een pretentieloze
spannende thriller met een prima cast
(o.a. Ethan Hawke, Keifer Sutherland).
De hoofdrol is weggelegd voor
Angelina Jolie die als een FBI profi ler
moet helpen in Canada. Daar waart
een seriemoordenaar rond die mensen
afmaakt en dan hun identiteit
overneemt (vandaar de titel). Jolie
moet zich zien te redden in een
vreemde stad, omringt door al die
gekke Canadezen. Net5, 22.55
Geen Golden Globe voor Dark Knight
De grootste vijand van Batman: de buitenlandse fi lmpers. Die
delen namelijk de Golden Globes uit. En kaskraker de Dark
Knight is dit jaar niet genomineerd voor de felbegeerde award.
Porno-ondernemer Luke Campbell en zijn gezin.
bellen: een realityshow als hij vrijkomt,
dat moet toch te regelen zijn?
In Hogan knows Best begint de metaalmoeheid
van het genre al fl ink op te
treden. De hoofdrolspelers en wij
hebben het trucje nu wel door.
Luke’s Parental Advisory lijdt daar
ook fl ink onder. Met het liedje Me so
horny (schandalig in 1990) werd Luke
Campbell ooit beroemd, nu zit hij in
de pornobusiness. Dus zien we hem
paaldanseressen keuren en zijn kinderen
halfslachtig weghouden van
dvd’s en dildo’s die overal in huis
rondslingeren. Het moet schokkend
zijn, maar het is allemaal te uitgeschreven
en wij zijn murw geslagen.
Gelukkig is er nog YouTube. 1
Zaterdag, 20.00 bij MTV
TSJAIKOVSKY PERM BALLET
Ook dit jaar zal het Tsjaikovsky Perm Ballet weer een drietal
voorstellingen geven, waarbij ditmaal sprookjes de hoofdrol spelen.
Op vrijdag 19 december zal de première van het grote sprookjesballet
Assepoester plaatsvinden. Tijdens de kerstperiode zal hét
kerstballet bij uitstek worden opgevoerd. Tenslotte zal het Tsjaikovsky
Perm Ballet op veler verzoek nog enkele voorstellingen van het
Grootste Zwanenmeer ter Wereld geven. U boekt dit 2-daagse
arrangement al vanaf slechts € 89 p.p., inclusief verblijf,
ontbijt en een 2e-rang entreekaartje voor de balletvoorstelling
(upgrade 1e rang toeslag € 12). En met de actiecode PD70001 krijgt
u ook nog eens een korting van € 10 p.p.!
NOVOTEL AMSTERDAM CITY****
Na uw heerlijke avondje uit verblijft u in het 4-sterren Novotel City in
Amsterdam-Zuid, nabij het RAI Theater waar de voorstelling plaats
vindt. Hier kunt u ‘s ochtends genieten van een heerlijk ontbijt! Het hotel
beschikt o.a. over een bar en twee restaurants.
Ontlezing?
DE STAND
DER
DINGEN
Om maar met de deur in huis te
vallen: zo slecht is het allemaal
niet, want Nederland barst uit
zijn voegen van de cultuur. Dus
rituele klaagzangen over de ontlezing
van de vaderlandse jeugd
klinken obligaat en achterhaald.
In de digitale republiek der letteren
schrijven namelijk nog altijd
steeds meer mensen romans,
verhalen, haiku’s en nog
veel meer. Uitgeverijen kunnen
de stortvloed aan chicklit, thrillers
en familiegeschiedenissen
vrijwel niet meer aan.
Met 1.250 Nederlandse musea
woont iedereen binnen vijftig
kilometer van een cultuurtempel,
zeker als we alle buurthuizen
en muziekscholen meerekenen.
Daar musiceren we massaal
in tienduizenden big bands,
gothaholic of Friese hiphop.
En geloof je nu echt dat al onze
culturele activiteiten internationaal
niet genoeg aanzien opleveren?
Onze dansgezelschappen
bespelen alle prestigieuze zalen
in de wereld, evenals onze
grootste symfonieorkesten.
Qua mode moeten Viktor & Rolf
het misschien bijna alleen doen,
maar op designgebied timmert
een brede stroom aan talenten
internationaal aan de weg (denk
aan Richard Hutten en Marcel
Wanders).
Dankzij het nogal zigzaggende
subsidiebeleid sneuvelt er wel
eens een toneelgezelschap,
maar nog steeds biedt Nederland
door de overheidsgelden
een ongeëvenaard cultureel
landschap, waarin bijvoorbeeld
betere jazz wordt gemaakt dan
in Amerika. 1
BALLETVOORSTELLINGEN
Exclusieve
lezerskorting € 20
(bij 2 personen)
Boek voor uw korting met actiecode PD70001
2-daags
balletarrangement
Amsterdam
2 dgn van
89
79
voor
o.b.v. 2 personen
INCLUSIEF: verblijf in het 4-sterren Novotel Amsterdam City in een
2-persoonskamer inclusief ontbijt en 1 entreekaart p.p. voor een balletvoorstelling
op de dag van aankomst.
Aankomstdata: ma., di., do., vr. en za. van 19 december t/m 4 januari
2 dagen
December van € 95 voor € 85
Januari van € 89 voor € 79
Genoemde prijzen zijn vanafprijzen. Prijzen zijn p.p., o.b.v. 2 personen.
Res.kosten € 17,50 per boeking (verplicht). Alléén met de speciale
actiecode PD70001 komt u in aanmerking voor de lezerskorting.
Zie www.kras.nl/LR50334
Vanaf € 99 boekt u een 2-daags arrangement met verblijf in Sofitel
Amsterdam Soon the Convent incl. ontbijt en 4e-rang kaart voor de
voorstelling Limb’s Theorem. Zie www.kras.nl/LR50486
Vanaf € 119 boekt u een 2-daags arrangement met verblijf in Sofitel
Amsterdam Soon the Convent incl. ontbijt en 4e-rang kaart voor de
voorstelling Notenkraker & Muizenkoning. Zie www.kras.nl/LR50484
BOEK ONLINE
of bel 0900 – 9697 15 cpm

16
ZWEEDS RAADSEL:
verbond
staatsvorm
3
afsluitmiddel
hoogste
punt
uitroep
van
afkeer
moment
postzegelsverzamelen
ratelpopulier
Doe het zelf
1 2 3 4 5 6 7 8
MIKADO:
1
5
deel van
het oog
nachtkleding
stuk hout
duivels
bezig
doek
Woord van het jaar
Wiiën
...
Ton den Boon
S
inds Nintendo in 2006 de
Wii-spelcomputer op de
markt bracht, is onze woor-
luchtvaartmaatschappij
enkelvoudigkaartruitertje
clown
aanstonds
week
nuttigen
denschat uitgebreid met een fors
aantal Wii-woorden. Dan hebben
we het niet over voor de hand liggende
samenstellingen als wiiverslaving
en wii-junkie.
Nee, het gaat om woorden met
deze merknaam die in de omgangs-
8
beestenspel
geladen
deeltje
hoofdkaas
2
6
In welke volgorde,
van de
bovenste tot de
onderste, zijn de
mikadostokjes
vrij op te pakken?
mosselnet
taal een begrip geworden zijn. Zoals
wiiarm: een soort muisarm. Of – hoe
kan het anders? – wiiseks. Wat dat
precies is, hebben we nog niet kunnen
achterhalen, maar een wiibrator
schijnt er een essentieel hulpmiddel
bij te zijn.
En dan hebben we natuurlijk nog
wiiitis, een ontsteking in de arm
als gevolg van overdadig gamen
met de Wii. Mocht u er ook eens
last van hebben: een combinatietherapie
bestaande uit een midweek
4
CRYPTOGRAM: OPLOSSINGEN:
De oplossingen van de puzzels
staan op de RTV-pagina’s elders in
deze krant.
twintig-
Een uitgave van Mountain Media BV
jarige
Anthony Fokkerweg 61
1059 CP Amsterdam
tel: 020 - 3460560
fax: 020 - 3460596
7
Horizontaal:
1. Gegeven door een automobilist die geen LPG wil (8); 4. Voor de geluiden
van positieve deeltjes (8); 6. Uitroep om een noot te stoppen (4); 8.
Dat stuk wordt met liefde gespeeld (7); 9. Voornaam van klank (4); 10.
Hongerig beest? (8); 11. Schoolmelk (8).
website:
www.depers.nl
distributie:
distributie@depers.nl
Verticaal:
1. Die vogel komt via de kraan naar buiten (6); 2. Buiten raakt Rex net in
de war (6); 3. Vaart zonder glans over de vloer (7); 5. Frans heeft geen
sales:
sales@depers.nl
020-3460512
gevoel voor apekool (7); 6. Hond die als oppasser fungeert (6); 7. Niet zo marketing:
origineel als ik schiet! (6).
marketing@depers.nl
SUDOKU SUDOKU
oprichter:
Cornelis van den Berg
6 1 4
9 7
uitgever:
Ben Rogmans
9 4 3 7
4 8 3 hoofdredactie:
8 6 1 3 4
7 4 2
Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst
art direction:
4 2 1
1 6
Antoine Hamers
2 9 8 3
6 9 7 2
5 7 1
5 9 3
6 8 4
6 3
de Wii laten liggen en even zoveel
dagen pijnstillers slikken, helpt heel
aardig.
Aan de spelling van al die Wii-woorden
moeten we nog wel een beetje
wennen. Wat dat betreft spant het
werkwoord voor ‘met de Wii spelen’
de kroon: in de gesproken taal is wiien
in korte tijd al vrij gewoon geworden,
maar wiiën zeggen is één ding,
het werkwoord schrijven is iets heel
anders.
Want hoe moet je wiiën vervoegen?
De correcte vormen zijn ik wii, jij
wiit, wij wiiën, jullie wiiden en zij
hebben gewiid, maar deze werk-
@111
Vandaag
De dag begint op de meeste plaatsen
bewolkt en nevelig. In het noordoosten
kan een enkele mistbank voorkomen.
Het blijft overwegend droog. In
het oosten zal vanmiddag de zon er
even bij komen. De wind is zwak tot
matig en draait overdag naar het
zuidwesten. Het wordt vanmiddag
niet veel warmer dan een graad of 3.
5 2 9
3 4 1
8 9 7
2
woordsvormen ogen wel behoorlijk
exotisch. Nog wel, want nu de Wii
niet alleen de tienerkamer, maar ook
de huiskamer verovert, wordt de
kans steeds groter dat dit werkwoord
breed ingeburgerd raakt.
Geen wonder daarom dat het is genomineerd
in de Woord van het jaarverkiezing
die woordenboekmaker
Van Dale in samenwerking met De
Pers en het Genootschap Onze Taal
organiseert.
En als u vindt dat dit woord ‘typisch
2008’ is, dan kunt u dat tot 15 december
kenbaar maken op www.woordvanhetjaar.nl.
1
111
Morgen
De zuidwestenwind neemt toe. Met
een middagtemperatuur van 2 tot 3
graden voelt het waterkoud aan. Gelukkig
blijft het droog. Wolken blijven
de boventoon voeren, maar
‘s middags is er lokaal toch nog ruimte
voor zon. Het weekend eindigt op
zondag eveneens met veel bewolking.
Het lijkt wel droog te blijven.
Cryptogram
Horizontaal:
1. Tegengas; 4. protonen;
6. hola; 8. romance;
9. toon; 10. trekdier;
11. lesdrank.
Verticaal:
1. Tapuit; 2. extern; 3.
gangmat; 5. nonsens;
6. herder; 7. afdruk.
8 1 9 5 2 3 7 4 6
2 6 4 7 8 1 9 5 3
5 7 3 4 9 6 1 8 2
1 9 5 8 7 2 3 6 4
7 4 8 3 6 5 2 9 1
6 3 2 1 4 9 5 7 8
3 2 7 6 5 4 8 1 9
4 8 1 9 3 7 6 2 5
9 5 6 2 1 8 4 3 7
Mikado: 5-7-3-1-4-6-2-8
Zweeds
FORMATIE
1 3 6 2 8 9 5 7 4
5 2 9 7 4 3 6 8 1
4 7 8 1 5 6 9 2 3
6 9 3 8 1 7 4 5 2
3 6 1 5 7 4 2 9 8
9 4 5 3 2 8 7 1 6
7 8 2 9 6 1 3 4 5
8 5 7 4 3 2 1 6 9
2 1 4 6 9 5 8 3 7
Dagblad De Pers is een
gratis kwaliteitskrant
die wordt verspreid via
NS-stations, Bruna-winkels, TNT
Business Points en kantoren. Kijk op
www.depers.nl voor een uitgebreid
overzicht van de distributiepunten.
Lezersaanbieding
Van Dale Woord van het jaar 2008
100 columns
over 100
nieuwe
woorden van
het afgelopen
jaar. Nu
via www.
onzetaal.nl/
boeken
€8,95 (incl.
porto; normaal
€9,95).
Tijdelijke wijzigingen OV:
111
Middelharnis (bus)
Tot en met 13 december
Arrivalijnen 130, 135, 136, 138 en 139.
Halten Centrum, Gemeentehuis vervallen.
Haarlem (bus)
Tot en met 14 december
Connexxionlijnen 50, 51, 90, 140, 175,
176 en 177. Halten Raaksbrug en
Stadsschouwburg vervallen.
Amsterdam (bus)
Tot en met 14 december
GVBlijnen 37, 245 en 359. Halten Zuiderzeeweg
(alleen voor lijn 245/259
vervallen), Insulindeweg en Soembawastraat
vervallen.
Meer op www.depers.nl/9292ov
Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m)
of kijk op mobiel.9292ov.nl

Sport
17
Wielrennen Start in Rotterdam moet voor impuls zorgen
Iedereen is blij met de Tour
De start van de Ronde van Frankrijk
2010 in Rotterdam is een impuls
voor het Nederlandse wielrennen.
Dat was de reactie van oud-renners,
gisteren bij de presentatie.
Redactie sport
AMSTERDAM
...
Het wielerhart van Michael Boogerd
gaat sneller kloppen, vertelde hij gisteren
in Rotterdam, waar gevierd
werd dat de stad in 2010 het beginpunt
van de Tour is. ‘Het kan alleen
maar positief werken voor de wielersport
in Nederland’, meende de oudcoureur
van Rabobank.
Oud-renner Steven Rooks hoopt
dat de vijfde Nederlandse Tourstart
in de historie leidt tot een sterker fundament
voor het Nederlandse wielrennen.
‘We hebben nu één grote
ploeg, het zou mooi zijn als er een
tweede bij kan komen. Een Tourstart
kan daarvoor als katalysator dienen.’
Ook Joop Zoetemelk, die in 1973
na de start in Scheveningen in de gele
trui fi nishplaats Rotterdam binnenreed,
onderstreepte het belang voor
het Nederlandse wielrennen. ‘Of het
nu Utrecht of Rotterdam is, dat maakt
niet uit. Het belangrijkst is dat de
Tour in Nederland komt, dat maakt
veel los. Voor de Nederlandse renners
gaat het een extra kick geven, ook
vanwege de vele Nederlanders langs
het parkoers.’
Boogerd maakte in 1996 de start
in Nederland mee, toen het tourcircus
vertrok uit Den Bosch. ‘Dat was
Ivo Opstelten, Joop Zoetemelk en Tour-baas Prudhomme tevreden. ANP
‘De Nederlandse
renners krijgen
een extra kick
door het publiek.’
gigantisch.’ Boogerd is nog niet benaderd
door de organisatie om bij te
springen, maar de oud-coureur is bereid
te helpen. ‘Misschien als uithangbord,
of op een andere wijze. En
ik doe een studie marketing en management,
die hoop ik dan afgerond
SMS je gegevens naar 4477.
Tipteam belt je binnen 1 week
terug met de GSM-aanbieding
die voor jou het gunstigst is.
Nog (lang) niet abonnementvrij?
Dan bellen we je tijdig als
je abonnement Afloopt...
...en hoor je meteen wat dAn
voor jou de beste gsm-deal is.
Kosten: eenmalig 70 eurocent.
Je zit nergens aan vast.
te hebben.’ Boogerd voorziet voor de
tweede etappe, over de Zeeuwse dammenroute,
lastige omstandigheden.
‘Ik feliciteer de renners nu alvast. Als
de wind van zee komt, wens ik ze veel
plezier. Dan wordt het ouderwets
waaier rijden.’
Rooks hoopt behalve op nieuwe
sponsors ook op nieuw elan bij de
jonge Nederlandse renners. ‘In 1996
waren het Boogerd en Erik Dekker
die het Nederlandse wielrennen
nieuw cachet gaven, wie weet wat in
2010 Thomas Dekker of Robert Gesink
kunnen doen.’ 1
EK Zwemmen
Veldhuis tikt aan in Europees record
Redactie sport
AMSTERDAM
...
Marleen Veldhuis heeft gisteren in
Kroatië bij de Europese zwemkampioenschappen
kortebaan het Europees
record op de 100 meter vrij aangescherpt.
Ze tikte in de series aan in
51,91. Veldhuis had het record sinds
november vorig jaar al met 52,14 op
haar naam staan. Het wereldrecord is
met 51,70 in handen van de Australische
Lisbeth Trickett. Naast de snelle
Veldhuis plaatste Ranomi Kromowidjojo
zich met 53,01 als vierde
voor de fi nale.
Redactie sport
AMSTERDAM
...
De organisatie van de Elfstedentocht
gaat met haar tijd mee en voert bij de
eerstvolgende editie de chip in ter registratie
van de doorkomsten. Daarnaast
blijft het ouderwetse stempelen
gehandhaafd.
De wedstrijdschaatsers worden
voortaan tijdens de Elfstedentocht
uitgerust met zogenaamde transponders,
waardoor in de Friese steden
hun tussentijden elektronisch worden
geregistreerd. Daardoor hoopt
de wedstrijdleiding fouten in de uitslagenlijsten
te voorkomen. Zo ontbrak
Baukje Bron in 1997 aanvanke-
Moniek Nijhuis haalde haar eerste
individuele medaille bij het EK in
Rijeka. Ze werd derde op de 50 meter
schoolslag. ‘Hier had ik echt niet op
gerekend. Het gaat het hele seizoen al
goed, maar dit verwachtte ik niet.’
De Franse zwemmer Amaury Leveaux
verbeterde het wereldrecord op
de 50 meter vrij. Hij kwam in de halve
finales tot een tijd van 20,48. Het
oude record was sinds september met
20,64 in handen van de Zuid-Afrikaan
Roland Schoeman. Leveaux
eiste gisteravond in de fi nale ook het
goud op. Met 20,63 kon hij echter
niet nog een keer onder het wereldrecord
duiken. 1
Elfstedentocht
Blijven stempelen, maar wel met chip
lijk in de einduitslag, terwijl de
Friezin als derde over de fi nish kwam.
Het Elfstedenbestuur komt vandaag
in Leeuwarden bijeen voor de jaarlijkse
ledenvergadering. 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
ANP

18
Sport
Geloofwaardigheid
S
port is de belangrijkste
bijzaak in het leven.
Maar hoe lang nog?
Normen en waarden in de
sportwereld glijden af naar
een bedenkelijk niveau. Voorbeelden
daarvan zijn er te
over: bijna elke maand duikt er
in India of Pakistan wel een
bericht op over schandalen bij
het cricket, en de Chinese hordenloper
Liu Xiang bezweek
op zijn eigen Olympische Spelen
onder de druk van de verwachtingen
die door de vergaande
vercommercialisering
waren ingezet.
Volgens onderzoekers mag
dan tweederde van de wereldbevolking
naar de WK-fi nale
voetbal hebben gekeken, ook
de grootste mondiale sport
staat onder druk. Enerzijds
door de recessie, anderzijds
door het verlies aan geloofwaardigheid.
De vier topclubs
in Engeland hebben gezamenlijk
een schuld van vele miljarden
euro’s. Het goedkoopste
toegangsbewijs bij Chelsea is
bijna zestig euro, terwijl kinderen
en gehandicapten geen
korting krijgen.
De sporters zelf blijven buiten
DE STAND
DER
DINGEN
schot. Manchester United-ster
Wayne Rooney moest deze
week zijn fi nanciën blootleggen,
omdat de vorige manager
van de voetballer een rechtszaak
tegen hem had aangespannen.
Rooney blijkt jaarlijks
bijna tien miljoen euro te
verdienen. Een onwerkelijk
bedrag voor een 23-jarige. Zeker
in deze tijden.
En dan de tanende geloofwaardigheid
van de sport. De
vele dopinggevallen bijvoorbeeld
waar maar geen einde
aan lijkt te komen. Hoewel de
opsporingmethodes steeds
geavanceerder worden en de
betrapte zondaars steeds talrijker,
nemen de bedriegers
weer een voorsprong. Gendoping
zal het toverwoord van
het komende decennium worden.
Het gen van een sporter
wordt zo bewerkt dat het lichaam
van de atleet van nature
meer rode bloedlichaampjes
kan aanmaken. Het wordt tijd
dat ook de sport zijn eigen verantwoordelijkheid
neemt. En
nu écht. Want nog even en de
belangrijkste bijzaak van het
leven heeft zichzelf opgegeten.
1
Voetbal
Van der Sar nog een jaar in Manchester
Redactie sport
AMSTERDAM
...
Doelman Edwin van der Sar (38)
heeft er nog steeds geen genoeg van.
De Nederlandse recordinternational
(130 caps) verlengt zijn afl opende
contract bij Manchester United nog
eens met een jaar. Zijn zaakwaarnemer
Rob Jansen bevestigde dat gisteren.
‘We waren al een paar weken met
elkaar in gesprek over een nieuw contract.
We zijn er nu uit. Het is voor een
jaar. Wat er daarna gebeurt, zou ik
niet weten.’
Van der Sar speelt sinds de zomer
van 2005 bij Manchester United.
Daarvoor verdedigde hij het doel van
Fulham, Juventus en Ajax. Van der Sar
nam afgelopen zomer bij het Euro-
REUTERS
pees kampioenschap in Oostenrijk
en Zwitserland afscheid van Oranje.
Op verzoek van bondscoach Bert van
Marwijk keerde hij in het najaar voor
twee duels terug bij de nationale
ploeg wegens blessures bij Maarten
Stekelenburg en Henk Timmer. 1
Kijk voor deze en andere traineeships en
startersfuncties op www.noordflank.nl
ImpressiveGreenApple biedt:
Thijs Zonneveld
LANZAROTE
...
Bejaarden, overal bejaarden. Bingoende
bejaarden. Sjoelende bejaarden.
Bejaarden in het zwembad. Bejaarden
in de zon op ligstoelen. Bejaarden die
in rijen langs het buffet schuifelen.
Hotel Costa Calero op Lanzarote is
gekoloniseerd door zonaanbidders
boven de vijfenzestig. Maar deze weken
schuifelt er nog iets anders met
stramme benen langs het hotelbuffet.
Iets dat alle pannenkoeken verorbert
en dag na dag op twee wielen over het
eiland jaagt: wielrenners.
Wereldkampioen veldrijden Lars
Boom heeft zijn kamp opgeslagen
onder de zon van Lanzarote, terwijl
zijn crosscollega’s door de Vlaamse
modder en de oer-Hollandse klei
ploeteren. Zijn trainingsmaatje: Theo
Bos. Ex-wereldkampioen op de baan,
bezig met de eerste stappen van zijn
make-over van baanrenner naar wegrenner.
Ze zijn hier maar voor één
ding: om te trainen. Ook talentvol
veldrijder Ramon Sinteldam traint
met het duo mee.
Pannenkoeken
Dat er elders in de wereld wedstrijden
worden gereden? Boom haalt zijn
schouders op. ‘Ze doen maar.’ Zonder
een spoor van spijt of interesse leest
hij aan het ontbijt de uitslag van een
wereldbekercross voor van het
scherm van zijn iPhone. ‘Die wed-
bij belangrijke partij op het gebied van vermogensbeheer
en pensioenuitvoering
bij internationale speler in de Fast Moving Consumer Goods
bij toonaangevende organisaties in diverse uitdagende
Wielrennen Trainen met Boom en Bos
Bunkeren bij
de bejaarden
op Lanzarote
Theo Bos en Lars Boom trainden deze
weekin het zuiden. De Pers-redacteur
Thijs Zonneveld mocht meefi etsen.
strijden zijn belangrijk. Echt. Maar
sommige dingen zijn belangrijker
dan een koers voor de Wereldbeker of
de Super Prestige. Dat al die Belgen
weekend na weekend door de kou en
de blubber rijden: dat is hun keuze. Ik
ben hier omdat ik wereldkampioen
wil worden in februari. En daarvoor
moet ik trainen. Bergop rijden,
sprintoefeningen, beuken tegen de
wind. Conditie opbouwen. En moraal.
Ik moet honger hebben naar de
cross als ik straks terug ben.’ En weg is
hij voor een nieuwe lading pannenkoeken.
Bos: ‘Cavendish
klopte ik op
de baan met
één been.’
Het is nodig. Er moet gebunkerd worden.
Het trainingsprogramma is genadeloos.
Net als het eiland zelf. Lanzarote
is niet meer dan een enorme
rots van gestold lava, zwart zand en
vulkanen. Golven beuken tegen het
gesteente aan de westkant van het eiland.
Een man met een hoed van stro
schoffelt een zwart veldje achter zijn
huis dat slechts met veel goede wil
een tuintje te noemen is. De man
heeft geen oog voor de renners die
langs zijn tuintje rijden. En Boom en
Bos ook niet voor hem.
Ze staren alleen naar het schermpje
van hun vermogensmeter, dat als
een dashboard op het stuur zit. Alles
wordt vertaald in wattages. Ieder
klimmetje, ieder sprintje, iedere
strook tegenwind. Bos: ‘Die vermogensmeter
is mijn enige houvast. Ik
Voetbal
ALEX WIL
VERTREKKEN
weet niet waar ik sta. Volgens mij is
mijn laatste echte wegwedstrijd de
Ronde van Warmenhuizen voor junioren
in 2001. Thomas Dekker won
met een ronde voorsprong. Ik won de
sprint van het peloton. Sindsdien heb
De Braziliaanse verdediger Alex heeft
Chelsea te kennen gegeven dat hij in
januari de club uit de Premier League
wil verlaten. Alex geniet niet de voorkeur
van Chelsea-coach Felipe Scolari.
De 26-jarige Braziliaan speelt weliswaar
de afgelopen weken geregeld,
maar dat is doordat hij de geblesseerde
Ricardo Carvalho vervangt. Alex
gaat ervan uit dat hij weer naar de
projecten bank verhuist als de Portugees opnieuw
fi t is.
ANP
Karaoke
Tijdens het kerstfeestje van Chelsea bleek John Terry een
begenadigd talent bij de karaokemachine. Hij zong nummers
van Luther Vandross, Biggie Smalls and Soulja Boy.

Sport
19
Sinteldam (links), Bos, Zonneveld en Boom op de weg in Lanzarote.
ik me op de baan gericht. Tot een paar
maanden geleden.’ Waarom? ‘Omdat
de weg me trekt. Altijd al. Als klein
ventje droomde ik dat ik Miguel Indurain
was. Of Jean-Paul van Poppel.
Dit is het moment om het te doen. De
Olympisch
goor
...
FLORIS JAN
BOVELANDER
D
e meeste tophockeyteams
hebben hun eigen kleedka-
mer en dat is wel zo handig
want dat scheelt zeulen met spullen
die je de volgende dag weer nodig
hebt. Het resultaat is echter dat
Spelen zijn net geweest, de teleurstelling
van Peking zit in mijn achterhoofd
en ik krijg nu de kans en het
vertrouwen de overstap te maken.’
Bos is afgevallen. En niet zo’n
beetje ook. Er is weinig over van de
die kleedkamer meestal niet de meest
frisse plek van het clubhuis is. Natte
trainingspakken, stinkende schoenen
en nazwetende sticks walmen na van
training en arbeid. De geuren die hierdoor
in de meestal veilig afgesloten
ruimte vrijkomen, winnen het ruimschoots
van frisheid die het douche-
en badschuim kortstondig hebben
verspreid. Zeker in dit natte koude
jaargetijde is het daar geen feest. De
meeste hockeyclubs hebben nog geen
wasvrouw, zoals de meeste hockeyers
ook nog geen wasvrouw thuis
hebben wachten. Dus wordt de was
hooguit even uitgehangen om de volgende
dag weer dienst te doen. Dat is
overigens niet zo erg, vervelend
Schorsing
IJshockeyer Sean Avarey heeft een schorsing van zes
duels gekregen. Hij zei nare dingen over zijn ex,
die nu een relatie heeft met een andere ijshockeyer.
‘Dit is het moment om het te doen.’ FOTO’S: EDWIN HAAN
Theo Bos die in Peking als baansprinter
(inclusief stierennek en stierenkont)
ten onder ging tegen de nog
grotere stierenkont van de Brit Chris
Hoy. Zijn bilpartij is gehalveerd, zijn
enkeltjes zijn smaller dan ooit en zijn
wangen zijn ingevallen. Bos, met een
gelukzalige glimlach: ‘Oh ja, vind je?
Mooi zo. Ik weet wel dat ik al een aantal
kilo’s kwijt ben. Moet ook wel. Met
die dikke sprintersreet zou ik geen
berg overkomen.’
Confrontatie
De kont moest er wel af. Hij moet
straks wedstrijden overleven die uren
duren. Niet een paar seconden. Ausdauer
heeft hij nodig, lange adem.
‘Maar zonder te veel van mijn sprintsnelheid
te verliezen. Ik moet een balans
vinden. Dat is moeilijk genoeg.
Ik kijk met een schuin oog naar andere
sprinters. Zo’n jongen als Mark
Cavendish, die dit jaar vier massasprints
in de Tour de France won, die
klopte ik op de baan met één been.
Maar sprinten op de baan is nog iets
heel anders dan sprinten op de weg,
na een etappe van meer dan tweehonderd
kilometer. Ik heb geen idee of ik
dat ooit zal kunnen. De confrontatie
met Cavendish en de andere topsprinters
is nog ver weg. Eerst maar
wordt het pas als je je tas vergeet uit
te pakken of als je uit luiheid je tas in
je achterbak laat staan. Dat is pas vies.
Het is de inleiding voor een bizar
verhaal en dan moet ik vooraf zeggen
dat ik groot voorstander ben voor
kostendrukkende maatregelen en dat
ik vind dat veel sporters meer besef
mogen hebben over de kosten die
NOC*NSF, bonden en clubs maken.
Maar wat ik nu hoorde gaat mij te ver.
Sporters hebben veel spullen,
naast de gewone kleding en de offi ciele
kleding namelijk ook veel sportspecifi
eke spullen. Een paar extra
schoenen, badmutsen, reserve judopakken
enzovoorts. Te veel voor één
koff er, dus een extra tas is gauw ge-
Ik zei toch: geen foto’s!
John Daly heeft weer van zich laten horen. Het
enfant terrible van de golfwereld greep een fototoestel
van een toeschouwer en gooide het in de bosjes.
‘Met die dikke
sprintersreet
zou ik geen berg
overkomen.’
eens kijken of het komend seizoen
lukt bij de opleidingsploeg van Rabobank.’
Er klinkt twijfel in zijn stem.
Hij is onzeker.
Op de fi ets is er niet veel van te merken.
Bos klimt alsof er een last van zijn
rug is gevallen. Licht, soepel, snel. Hij
vloekt als hij hoort dat Boom een intensief
blokje heeft afgewerkt met een
absurd hoog wattage, maar zijn eigen
resultaat is niet veel slechter.
Zijn adem is inmiddels zo lang dat
hij probleemloos trainingen van vijf
uur en meer afwerkt. Het heeft er alle
schijn van dat de make-over gaat slagen.
De oude Theo is dood – leve de
nieuwe Theo. Maar snel is hij nog
steeds. Als Bos en Boom na vijf uur een
serie sprints afwerken, rijdt Bos zijn
bepaald niet trage trainingsmaatje uit
het wiel alsof hij een kleuter op een
fi ets met zijwieltjes is. Het geeft Bos
nauwelijks zekerheid. Er blijft iets
knagen. ‘Ik moet het nog zien, komend
jaar. Ik weet niet wat ik moet
verwachten. Het kan alle kanten op.
Maar als het niet lukt, dan rijd ik in
2010 misschien wel weer gewoon op
de baan. Dan is het uitstapje naar de
weg een soort sabbatical geweest.’
Moraal
Boom lacht erom. ‘Het komt wel
goed met Theo. Heb ik allang gezien.’
Dat hij keer op keer geklopt wordt in
de sprints: hij vindt het alleen maar
mooi. Hij wijst naar Bos, die aanzet
voor een nieuwe sprint. ‘Is toch schitterend
om te zien, zo’n bom op een
fi ets. Ik trek in de toekomst met alle
plezier sprints aan voor Theo.’
Met de moraal en de conditie van
Boom komt het overigens ook wel
goed. Hij lijkt klaar om in februari
een verse regenboogtrui op te halen
en Vlaanderen weer een jaar in rouw
te dompelen. Hij rijdt als opgevoerde
brommer, zit goed in zijn vel en hij
praat iedereen de oren van het hoofd.
Zelfs als hij slaapt. Bos: ‘Die jongen
houdt nooit op. Op een gegeven moment
zet ik mijn iPod maar op – maar
zelfs dan praat hij door. In bed, aan
tafel, en naast me op de fi ets, als ik
met het snot voor mijn ogen tegen
een berg op rijd.’
Als ze na de training terug zijn in
het hotel, vallen ze terug in hun bejaardenimitatie.
Ze liggen, ze slapen
en ze geeuwen de hele dag door. Ze
komen alleen uit bed om te eten. Om
met hun stramme benen langs het
hotelbuffet te schuifelen. Slechts de
aandacht van het vrouwelijke hotelpersoneel
(Boom draagt een T-shirt
met Long, Tall en Handsome erop) doet
vermoeden dat ze drie keer zo jong
zijn als de rest van de hotelgasten. En
de stapel voedsel op hun bord natuurlijk.
Tot afschuw van de échte bejaarden.
Het voelt alsof er indringers
zijn in hun kolonie. Een Britse pensionado
kijkt met een trillende lip naar
de twee renners. ‘Ik wou dat ze weg
waren. Ze eten alle pannenkoeken
op.’ 1
vuld. Maar terug van de Olympische
Spelen mocht die tas niet mee met
het vliegtuig, die moest met de boot.
Alsof we teruggeworpen zijn in de
tijd. Was er dan niet ergens een klein
potje of sponsor die de tassen kon
vervoeren?
Een deel van de olympische sporters
heeft ruim drie maanden op zijn
tas zitten wachten. Verrast waren de
sporters over de inhoud. O, daar was
dat shirt en: ha, eindelijk mijn wedstrijdpak
weer terug. Souvenirs voor
de schoonfamilie nog op tijd voor de
Kerst.
Maar ik weet hoe er is ingepakt.
Atleten die klaar zijn op de Spelen
gaan los. Verlies verdrinken, medaille
vieren. Alles kan en alles mag. Van
kieskeurigheid bij het inpakken is
geen sprake. Bezwete shirts, van de
laatste wedstrijd of het Holland Heineken
House, opgepropt in een tas.
Ruim drie maanden op een boot in
een broeiende container, niet alleen
het weer zit in je kleren, ik zie Chinese
paddestoelen en een dikke laag
schimmel. Een tas met de boot sturen
dat is pas echt olympisch goor. 1
Floris Jan Bovelander is oudhockey-international.
Frustratie
Marlot Meddens reageerde tijdens de Tennis
Masters haar frustraties af. Ze sloeg een bal tegen de
hals van een lijnrechter. Ze werd gediskwalifi ceerd.

Digros
Bas