SekSuele revolutie - Esther Perel

SekSuele revolutie
Geen
woorden
maar
daden
en als we nou weer eens gewoon gingen seksen?
Suzanne rethans heeft genoeg van het oeverloze
gehakketak over de dagelijkse taakverdeling. Haar oplossing:
stoppen met het geouwehoer en de sleur te lijf gaan – letterlijk.
want goede sex is de beste relatietherapie.
2 jan jan 3

4 jan
omS, als we het heel druk hebben en de verwijten ’s avonds in bed over wie wat –
verbonden,
vooral niet – gedaan heeft over en weer vliegen, denk ik: ik zou best een hekel
aan je kunnen krijgen. Als ik in die boosheid vast zou blijven zitten. Met kinderen
is het nou eenmaal een dagelijks gevecht om tijd. Vrijheid van de een betekent
onherroepelijk dat de ander inlevert. En laat ik nou vaak die ander zijn.
Maar dan denk ik: hij heeft ook goeie kanten. Heel veel zelfs. En natuurlijk
heb ik helemaal geen hekel aan hem, we worden gewoon te veel opgeslokt
door het leven van alledag. Het is te druk. Het is. En dan liggen
we met de ruggen naar elkaar toe nog een beetje na te mopperen en
te mokken en weet ik dat er eigenlijk maar een ding helpt: sex.
Vaak realiseert Pieter zich dat op hetzelfde moment. ‘Seksen?,’
vraagt hij, terwijl hij zich omdraait.
Sex verbindt. Na een stevig potje sex zijn irritaties weggepoetst
en scheve verhoudingen gladgestreken. Van boosheid
is geen sprake meer, nee, we vinden elkaar lief en kruipen
nog eens lekker tegen elkaar aan. En het mooie is: het
werkt ook door. Want de volgende ochtend zijn we nog
steeds lief voor elkaar. Ik rol naar hem toe, we knuffelen
wat en verzuchten een paar keer hoe lekker het was. Tijdens
het ontbijt werpen we elkaar samenzweerderige
blikken toe en als we elkaar kruisen bij het maken van de
lunchtrommeltjes (Pieter) en de koffie (ik) grijpen we elkaar
even vast en fluisteren nogmaals hoe heerlijk het was.
Vanavond weer, wordt er zelfs beloofd.
Daar komt het maar zelden van. Want ’s avonds zijn we moe
en val ik in slaap tijdens de serie Westwing die we op dvd
hebben gekocht (een aanrader, alhoewel niet voor het sexleven).
En voor je het weet, ben je zo weer een week – en een heleboel
irritaties – verder.
Zandbak voor volwaSSenen
Ieder jaar gaan in Nederland zo’n 100.000 stellen uit elkaar, blijkt uit
recent onderzoek van Korrelatie. 7 op de 10 Nederlanders ervaart relatieproblemen.
Ergernissen, niet goed met elkaar kunnen praten, discussie over
huishoudelijke taken en de opvoeding van de kinderen, karakters die botsen:
het staat boven aan de problemen toptien.
Samen in relatietherapie gaan, is allang
niks geks meer. Sterker nog: het is
het teken dat je je relatie serieus neemt
en de problemen op een volwassen manier
te lijf gaat. Maar wat als we ze nou
eens letterlijk te lijf gingen en gewoon
weer eens wat meer gaan seksen? Helemaal
geen slecht idee, vindt de New
Yorkse psycho- en relatietherapeut Esther
Perel, auteur van de internationale
bestseller Erotische intelligentie. ‘In mijn
vak wordt geleerd dat je eerst over de relatie
praat en daarna pas over hoe die
zich in de slaapkamer openbaart. Vanuit
dit oogpunt is de seksuele verhouding een metafoor
voor de relatie als geheel. Verbeteren we de verhouding,
dan zal de sex vanzelf volgen. In mijn ervaring
is dit dikwijls niet het geval. Sterker nog: ik zou het
graag omdraaien en seksualiteit de plaats geven die
ze verdient.’
De taal van de liefde wordt niet voor niks door het
lichaam gesproken. ‘Zeker voor mannen, die verbaal
vaak wat minder begaafd zijn, is sex hét middel
om hun gevoelens te uiten en de liefde te verwoorden.
Vergeet niet dat ons lichaam onze moedertaal
uit, we spreken ermee als we nog geen woorden tot
onze beschikking hebben. En die kunst verleer je
niet. In sex kunnen we fantastisch geven en krijgen,
en hoeven we even geen verantwoordelijkheid te
nemen. We kunnen er ook verborgen aspecten en
verlangens van ons emotionele leven in uitdrukken,
zoals overgave, afhankelijkheid, controle en macht.
Sex is daarmee de zandbak voor volwassenen, waarin
je speelt en experimenteert. Het maakt dat je je
Geef
vermoeide
vrouwen
een nieuwe
man en Ze
Hebben
opeenS
enerGie
om naar
de andere
kant van
de Stad te
rijden
SekSuele revolutie
volledig en voldaan voelt.’ Na een
goede vrijpartij ben je blij dat je niet bent gaan
slapen en kun je er samen weer helemaal tegenaan.
Heel wat effectiever dan verbaal gehakketak
waar geen eind aan lijkt te komen. En een
stuk aangenamer bovendien.
HoeZo te moe?
Esther Perel heeft net een driedaagse workshop
achter de rug met stellen die zijn vastgelopen in
hun relatie. En hoewel er in eerste instantie
vooral veel geklaagd wordt, zeggen ze eigenlijk
allemaal hetzelfde: de begeerte is weg. Met weemoed
denken ze terug aan de beginperiode toen
alles nog goed was en ze niet van elkaar af konden
blijven. ‘Ze willen zich weer net zo vitaal voelen als toen,’ zegt Perel. ‘Ze
hebben misschien nog wel sex, maar geen erotische sex.’
Moe en te druk, het zijn dé redenen die stellen aandragen op de vraag waarom
de begeerte op den duur verdwijnt. En daarover kun je oeverloos praten en elkaar
verwijten maken. Maar moe zijn en het te druk hebben, zijn niet de enige
redenen dat stellen geen sex meer hebben, zegt Perel. ‘Je bent niet moeër dan
aan het begin van de ontmoeting en met werk heb je het net zo druk. Mensen
die te moe zijn in hun relatie, zitten opeens vol energie als ze een affaire krijgen.
Dan blijken ze er zelfs een heel geheim leven naast te kunnen hebben. Geef
vermoeide vrouwen een nieuwe man en ze hebben opeens tijd om om 8.00 uur
’s morgens nog even naar de andere kant van de stad te rijden om tien minuten
met hun minnaar door te kunnen brengen. Ze zijn niet moe, ze zijn alleen thuis
moe en dat komt doordat thuis de verleiding weg is.’
De begeerte is weg en er is een aantal redenen waardoor dat gebeurt. Zo kleeft
er aan ons huwelijkse leven een aantal paradoxen die we het hoofd moeten zien
te bieden, willen we dat het met dat sexleven ooit nog iets wordt. Want wat
zoekt de mensch in een relatie? Zekerheid. Vertrouwdheid. We willen een betrouwbare,
monogame partner die we door en door kennen en met wie we het
vooral leuk hebben. Eens. Alleen is de zekerheid die bij een vaste relatie hoort
funest voor de hartstocht. Perel: ‘Wat de liefde zeker maakt – veiligheid, een
jan 5

SekSuele revolutie
een GeSprek
over zijn
ex Stimuleert
Zin in Sex.
Hij werd
beGeerd
door
een ander
minimum aan spanning of conflict, bescherming, het
gevoel van verantwoordelijkheid, zorgen – zijn precies
de gevoelens die het begeren verstikken. Begeren
heeft afstand nodig. Ruimte. Onafhankelijkheid. En
bovenal: verrassing.’
Je zou bijna concluderen dat hartstochtelijke sex en en dat
een langdurige relatie niet samengaan – op zich genoeg
reden om je aan de eerste de beste hoge boom
op te knopen. Maar er gloort hoop aan de horizon.
Want de zekerheid die je zo zorgvuldig hebt opgebouwd
door te trouwen en kinderen te krijgen, is een illusie. ‘Je hebt elkaar niet
in bezit en er kan altijd wat misgaan. Om een vleugje gepeperde onzekerheid in
te brengen hoef je alleen maar de illusie van zekerheid los te laten.’ Dat verklaart
waarom ik altijd meteen wil seksen als het in gesprekken over een van
Pieters exen gaat. Niet dat ik bang ben dat hij terug wil, nee, hij werd begeerd
door een andere vrouw en dat alleen al maakt hem begeerlijk. Bovendien kan
het zomaar opnieuw gebeuren dat hij iemand treft met wie hij het meer dan
leuk heeft. En dan staat er dus opeens heel groot ‘Van Mij’ op zijn voorhoofd
geschreven.
maakt Hem
beGeerlijk
leve de onZekerHeid
Perel geeft lezingen over de hele wereld en overal stelt ze weer diezelfde vraag:
wanneer voel je je aangetrokken tot je man? ‘En in alle landen zeggen vrouwen
hetzelfde: “Als ik hem zie spelen met de kinderen.” Vrouwen vinden hun man
ook aantrekkelijk als hij een lezing geeft, een optreden, of als hij hartstochtelijk
met iets bezig is. In al die beschrijvingen heeft hij je nooit nodig. Hij is op zichzelf.
Je bent naar een aparte persoon aan het kijken en in die afstand zit de begeerte.
Als je je man ziet als een aparte persoon, is er altijd een beetje angst. De
angst om te verliezen. Het is dat kleine beetje onzekerheid dat je laat leven. Als
je mensen vraagt naar wat het zo spannend maakte in het begin, gaat het altijd
over die onzekerheid. Uit het wel willen, maar nog niet zeker weten of je het
krijgt. In het parenleven zijn we daar niet toe bereid. We zijn er wel toe bereid
in affaires, maar thuis willen we zeker zijn dat alles wat we hebben ook zo blijft.
En vervolgens klagen we over verveling. Je moet risico’s nemen. Goede sex
komt met een zeker emotioneel risico. Als je het spannender wil, moet je het
onbekende en het nieuwe thuisbrengen. Liefde heeft zekerheid nodig, begeerte
afstand en vrijheid.’
Bekijk je partner weer eens met andere ogen. Denk niet dat je alles al van elkaar
weet, word weer nieuwsgierig, raadt Perel aan.
Vorige zomer stonden we met onze jaren zeventig Rapido vouwcaravan op een
Franse camping, op doorreis naar Italië. De kindjes lagen ’s avonds in hun retro
slaapzakjes (dan ook in stijl) in hun stapelbedje, wij zaten voor de caravan aan
onze campingtafel met een lekker flesje wijn, omringd door romantisch kaarslicht.
Ik vertelde Pieter over de reportage die ik na de vakantie zou moeten
schrijven, over een best ingewikkeld
onderwerp. En daar
kwam de filosoof in hem naar
boven. Hij poneerde de ene
stelling na de andere, plaatste
het in de juiste historische kaders
en wierp daardoor een
compleet nieuw licht op de
zaak. En opeens zag ik hem
weer als de man op wie ik ooit
verliefd was geworden. Erudiet, scherpzinnig, met
een creatieve, fluïde geest. Ik kon hem wel opvreten
en het werd de leukste avond van de hele vakantie.
Omdat ik hem opnieuw had ontdekt. Sindsdien is
dat precies wat ik doe als ik hem eens wat minder
leuk vind: ik bekijk hem van een afstand. Waarom
was ik ook alweer op hem gevallen? Wat trok me zo
aan? Ik stel me hem voor als hij een lezing geeft of
tijdens een avond met vrienden waarop hij helemaal
in zijn element is – en het bloed begint weer te stromen.
niet te familiair a.u.b.
Nog zo’n paradox. Die heerlijke gepassioneerde sex
heeft een stel kinderen opgeleverd. Het zijn leuke
kinderen, leuker dan die van de buren, alleen mixt
het hebben van kinderen niet zo lekker met erotiek.
En niet alleen omdat je moe bent en zelden samen.
Een gezin draait het best op routine. Je moet in de
ochtendspits niet iedere keer opnieuw het wiel uitvinden,
nee: die doet dit, die doet dat en zo werkt
het ’t beste. Perel: ‘Het gezinsleven verloopt volgens
een bepaalde cadans waarin de taken strikt
verdeeld zijn. Erotiek draait om precies omgekeerde
principes. Mysterie, nieuwsgierigheid en het onbekende,
dát is opwindend. Wat goed is voor de familie,
is dus niet goed voor de erotiek. Daar komt
nog eens bij dat de relatie met je partner kan gaan
lijken op de relatie die je vroeger met je ouders had,
of met je broer. Je partner kan ook als een derde
(vierde, vijfde...) kind gaan voelen. Alle relaties die
te familiair zijn, worden op den duur sexloos. Want
je hebt geen sex met je broer en ook niet met je
vader en al helemaal niet met je kind. Die relaties
6 jan jan 7

8 jan
de
beGeerte
komt
teruG alS
je je gezin
af en toe
verlaat.
kunnen lief zijn, er kan sprake zijn van affectie of
streling, maar ze zijn niet erotisch.’
En dan hebben we ook nog last van het idee dat
goede sex spontaan gebeurt. Omdat het in het begin
zo was. Perel: ‘Mensen denken dat het begeren
om de hoek staat te wachten en tevoorschijn springt
zodra je de keuken hebt opgeruimd. Zo werkte het
misschien in het begin van de relatie, maar in een ik bel
langdurige relatie moet het verlangen ingepland
worden, moedwillig en halsstarrig. Er moet een erotische
ruimte geschapen worden waarin we ons geliefden
kunnen voelen en geen managers van een
gezin. Waarin je elkaar aankijkt als seksueel perom
soon. Ga weer flirten met je partner, stuur sms’jes
als: “Ik heb zin in je.” We zijn niet alleen vader en
moeder, we zijn ook lovers, seksuele wezens.’
Perel geeft mensen weleens de oefening hun fantasieën
op te schrijven. ‘In de fantasie vind je de echte
waarheid van de erotische geest. In het lichaam voelen
we wat we in het dagelijks leven niet voelen. Kwetsbaarheid, macht, overgave.
Als voor die gevoelens in het dagelijks leven geen plaats is, wordt het bed
de plek waarin je ze wel kwijt kunt. In sex kun je iemand anders zijn. Veel vrouwen
voelen zich in het dagelijks leven verantwoordelijk. Ze regelen thuis de
boel, hebben een goede baan, nemen de hele dag door beslissingen. Wat zij willen
is een man die in bed de leiding neemt en weet wat hij moet doen. Niet een
man die vraagt: ‘Wat wil je?’ Nee, dan moet je daar weer een beslissing over
nemen, dan ben je niet aan het begeren. Een man die je met zekerheid benadert,
doet meer voor een vrouw dan tien kaarsen en Marvin Gaye op de achtergrond.’
direct een
vriendin
ouderwetS
te Gaan
Stappen
loSlaten die verantwoordelijkHeden
Je kunt niet tot elf uur ’s avonds bezig zijn met het afwerken van een to do-lijst
die alleen maar langer lijkt te worden en je vervolgens omdraaien en zeggen:
‘Nu wil ik je.’ Als je niet meer in contact staat met je erotische zelf, kun je ook
geen sex hebben, zegt Perel. ‘De vraag aan jezelf moet zijn: wanneer ben ik het
kwijtgeraakt? En door wat voor soort dingen raak ik afgesloten? Dat kan bijvoorbeeld
zijn: als ik ’s avonds voor ik naar bed ga nog even mijn mail check.
Als ik nooit tijd voor mezelf heb. Als ik aan de kinderen denk. Als ik geen tijd
heb om mezelf te verzorgen. En zo kun je ook een lijst maken met dingen waardoor
je wel weer in contact komt met de verleidster in jezelf: als ik me herinner
hoe het in het begin was. Als ik me leuk aankleed en weet dat ik er goed uitzie.
Als ik met vriendinnen uit ben. Zo zie je niet alleen waar het aan ligt, maar ook
wat je eraan moet doen. Wanneer ben je voor het laatst met vriendinnen weggeweest?
Wanneer heb je voor het laatst gedanst en echt gelachen? Mensen
denken vaak dat ze een gebrek aan begeerte en hartstocht moeten oplossen
binnen de relatie, maar dat is helemaal niet waar. Je moet jezelf wakker schud-
den en jezelf toestaan plezier te hebben,
daarmee komt de lust tot begeren
weer terug. Als je jezelf geen
rust geeft om lekker op de bank te
genieten van een kopje koffie, heb
je ook geen plezier in sex. Om meer
te begeren moet je het gezin verlaten
en verantwoordelijkheden loslaten.
Wat heb je nodig om je meer
vrouw te voelen? Vervolgens breng
je die nieuwe energie terug naar je
man.’
Dat kan geregeld worden. Ik bel direct
een vriendin met wie ik al heel
lang het plan heb om weer eens ouderwets
te gaan stappen. Maar wat
er nooit van komt omdat ik bang
ben voor slaapgebrek. Om zeven
uur ’s ochtends staan die drie kinderen
tenslotte weer aan mijn bed te rammelen. Bovendien
heb ik al zo lang niets leuks met Pieter gedaan,
het voelt een beetje raar om wel met
vriendinnen de bloemetjes buiten te zetten en niet
met hem. Maar alla, alles voor de wetenschap. We
spreken af naar een feest in Rotterdam te gaan en
vriendin stelt ook voor een hotelletje te boeken, zodat
we lekker kunnen drinken en bovendien uit
kunnen slapen! Krijg ik dat er thuis door? Ik forward
haar mailtje naar Pieter en tot mijn grote verbazing
antwoordt hij: ‘Leuk voor je lief, moet je
doen!’
Ik fladder door de rest van de dag. Het feest is pas
over drie weken, maar ik weet nu al wat ik aan ga
trekken. Een kappersbezoekje van tevoren moet
erin zitten en er kan ook nog wel een kilootje af. Als
ik thuiskom, merkt Pieter het verschil meteen. ‘Wat
ben jij vrolijk?,’ zegt hij vragend, om in een moeite
door te concluderen dat dat natuurlijk is omdat ik
ga flirten met de mannen en een hotelkamer deel
met een vriendin (ieder z’n fantasie). Als er in een
mail dan ook nog een ex van mij opduikt die een lezing
geeft waar ik hem achteloos op kan wijzen, is
het feest compleet. Hij Wil Mij En Wel Nu! Twee
minuten later hebben we onszelf opgesloten in de
berging. Vanavond weer, wordt er beloofd. En dit
keer komt het er ook van.
TeksT suzanne ReThans FoTogRaFie uiT heT onlangs veRschenen FoToboek Romance van chRis cRaymeR / TRunk aRchive / hollandse hoogTe, zie ook de boekenpagina
SekSuele revolutie
jan 9