CONTROLE VAN TIJDELIJKE VERENIGINGEN: JURIDISCHE ... - IBR

Een tweede nuance moet gemaakt worden voor de remedies die in de praktijk zijn
uitgewerkt, onder meer op sociaalrechtelijk en fiscaal vlak, hoe gebrekkig en zelfs
bedenkelijk zij vanuit juridisch oogpunt ook mogen zijn.
De reeds eerder aangehaalde auteurs Roksnoer en Pauwels gewagen in dit verband van de
«tweeslachtigheid» van de tijdelijke vereniging 28 :
« ••. hande/srechtelijk heeft zij geen persoonlijkheid, terwij! zij in het fiscaal en sociaal
recht die persoonlijkheid wel krijgt toegewezen. Het boekhoudrecht volgt deze
dubbelzinnige situatie door de tijdelijke vereniging niet a/s een afzonderlijke
ondememing te beschouwen maar toch te eisen dat er atzonderlijke rekeningen
worden gehouden.»
De opmerking van deze auteurs terzake is terecht geformuleerd, hoewel juridisch niet
pertinent vermits de rechtspersoonlijkheid niet opsplitsbaar is in een handelsrechtelijke,
fiscale, sociale of zelfs boekhoudkundige persoonlijkheid.
De auteur Geert Herbots heeft in zijn noot onder het arrest van 21 oktober 1991 van het
hof van beroep van Brussel de diverse term en opgesomd die in dit verband reeds zijn
gehanteerd geworden, als daar zijn «fiscale en sociale identificatie of individualisering»,
«administratieve verpersoonlijking contra legem», «quasi-rechtspersoonlijkheid», «autonome
economische entiteit» en zelfs «eenheid van de vennootschap naar buitenuit».29
De Nationale Confederatie van de Bouw gewaagt van een «embryo van persoonlijkheid».30
De auteur Dirix stelt van zijn kant dat «men zou kunnen verdedigen dat de vennoten een
substraat van rechtspersoonlijkheid tot stand hebben gebracht...».31
Naar onze mening blijft dit alles wishful thinking, zolang de wetgever zijn principieel
stand punt niet herziet. Het genuanceerd standpunt van de auteur Nelissen Grade die zich
er toe beperkt te stellen dat de «tijdelijke vennootschap optreedt als een afzonderlijke
entiteit, precies zoals een vennootschap met rechtspersoonlijkheid dit zou doen», komt ons
gelukkiger over.32
Wij gaan hier niet in op het fiscaal statuut 33 en vermelden enkel het principe van de fiscale
transparantie en de niet-onderwerping aan de vennootschapsbelasting vermits de
inkomsten behaald uit de activiteit van de tijdelijke vereniging in hoofde van de vennoten
afzonderlijk worden belast en het contract van tijdelijke vereniging aan de belastingsadministratie
tegenstelbaar is wat de verdeelsleutel van de winsten betreft.
28 ROKSNOER, R., PAUWELS, P., Verplichtingen betreffende boekhouding en jaarrekening van de tijdelijke
vereniging, Brussel, 17 juni 1981.
29 HERBOTS, G., "De registratie van de tijdelijke vereniging, of over kwaliteit en substantie», noot onder Hof
van Beroep Brussel, 21 oktober 1991, T Aann., 1994, p. 279.
30 Type-overeenkomst voor tijdelijke vereniging, Nationale Confederatie voor de Bouw, p. 12, toelichting bij
de belangrijkste gewijzigde artikels.
31 DIRIX, E., "De tegenwerpelijkheid van een tijdelijke handeisvereniging aan derden», noot onder Cass., 28
februari 1985, R.W.,1985-1986, c. 1005.
32 NELlSSEN GRADE, J. -M., "Compensatie na failiissement en vereffening van tijdelijke vennootschappen»,
in Uber Amicorum Jan Ronse, Brussel, Story-Scientia, 1986, p.294, nr. 15.9.
33 Cfr. de bijdrage van de heer R. SPITT AELS, infra.