DELAATSTEKEERdat ze bij ons op bezoek waren, zat Kees ... - Liacs
DELAATSTEKEERdat ze bij ons op bezoek waren, zat Kees ... - Liacs
DELAATSTEKEERdat ze bij ons op bezoek waren, zat Kees ... - Liacs
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
HET GROTE MEDELIJDEN<br />
<strong>DELAATSTEKEERdat</strong> <strong>ze</strong> <strong>bij</strong> <strong>ons</strong> <strong>op</strong> <strong>bezoek</strong> <strong>waren</strong>, <strong>zat</strong> <strong>Kees</strong> me<br />
aan te kijken met ogen waarin ik meende te kunnen le<strong>ze</strong>n dat<br />
hij dacht: 'Ik ben een mislukkelingen ik ho<strong>op</strong> maar dat jij ook<br />
een mislukkeling bent. Zelfs al zou ik te horen krijgen dat je<br />
miljoenen bezit, dan zal ik nog weI een theorie weten <strong>op</strong> te<br />
bouwen, waarin ik niet je mindere ben.'<br />
Hij die mijn vriend geweest was vanaf de bewaarschool,<br />
mijn alter ego, om zo te <strong>ze</strong>ggen, mijn duplicaat, - als het mij<br />
gelukt was iets te bereiken en hem niet, dan kon dat natuurlijl<br />
aIleen maar gebeurd zijn doordat ik vals gespeeld had. Samen<br />
uit, samen thuis, nietwaar. Ais hij aIleen thuis gekomen was,<br />
in het middelmatige huis waarin hij zijn einde zou moeten<br />
vinden als onderdirecteur van de Stadsreiniging te ApeJdoorn,<br />
dan was dat aIleen maar omdat ik hem onderweg in de<br />
steek had gelaten. Door meer geld te verdienen dan hij, pleegde<br />
ik verraad, werd ik anders, had ik het masker afgeworpen.<br />
ZIJN JALOEZIEBESPEURDEIk voor het eerst toen Huckricdl'<br />
de zaak aan mij overgedaan had en toen was er feitelijk niCIu<br />
om jaloers <strong>op</strong> te we<strong>ze</strong>n. Ik liet hem het uitgewoonde interil.:lIl'<br />
zien, ik liet hem de oudpapierstank die in mijn nieuwe bcy,il<br />
hing, goed <strong>op</strong>snuiven en hij <strong>ze</strong>i, afgunstig: 'Wat heerlijk, <strong>ze</strong>ll<br />
standig te we<strong>ze</strong>n, maar dat schept natuurlijk ook een bOl·1<br />
meer verantwoordelijkheden.'<br />
Zelfs <strong>Kees</strong> heeft hier na de verbouwing nooit een voet gcy,\'1<br />
Ik kon hem missen als kiespijn.<br />
Toen hij stierf had ik geen verdriet omdat hij dood WII",<br />
maar verdriet omdat ik mijn laatste jeugdvriend kwijtraakfl<br />
had ik weI. Wie het was deed er al niet meer toe, maar weill! I<br />
besef: het is onmogelijk dat ik ooit weer zo'n vriend krijg.<br />
Ik dacht terug aan de tijd waarin ik <strong>Kees</strong>, die toen aJ vl'i Iil'<br />
<strong>bij</strong> die Stadsreiniging <strong>zat</strong>, nog ongegeneerd mijn nood ktill<br />
klagen omdat er zo weinig te doen was in de Zeldzamc 1\ III<br />
den.<br />
Ais een fabrikant <strong>ze</strong> eens nodig had, wist hij er ook wd lilill<br />
te komen zonder mijn bemiddeling. Maar omdat Rare 1'::11'1 It<br />
HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
een oude firma was, werd ik overal hoffelijk ontvangen, zonder<br />
dat mijn gastheren ooit van plan <strong>waren</strong> <strong>ons</strong> de commissie<br />
te laten verdienen, waar we van moesten leven.<br />
Ik deed Huckriede voorstellen <strong>op</strong> andere materialen over te<br />
gaan, of weI iets geheel nieuws te verzinnen: een groothandel<br />
in nylonkousen misschien, of een verhuurbedrijf van wasmachines.<br />
In ieder geval de rest van <strong>ons</strong> kapitaal te steken in een<br />
onderneming die meer van on<strong>ze</strong> tijd was: cafetaria's, utiliteitsbouw,<br />
import van fototoestellen uit Hong Kong of<br />
Japanse auto's. Maar hij wou er niet van horen.<br />
Ten eerste <strong>waren</strong> wij niet thuis in die branches en ten twee-<br />
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDER TW ASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
Ik liet het schip wachten en stelde Gagnon aansprakelijk<br />
voor de schade. Gagnon vertrok met de noorderzon, het schip<br />
bleef wachten tot het vastvroor in de Sint Laurens.<br />
Toen pas drong het tot mij door dat Gagnon even weinig<br />
know-how van de houthandel be<strong>zat</strong> als ik. Ais hij een bedrieger<br />
was, dan ik niet minder. In een Engels toneelstuk zou ik er met<br />
een oudere vriend of oom over hebben gesproken en hij zou tegen<br />
mij hebben ge<strong>ze</strong>gd: 'Wie eenmaal know-how heeft van<br />
Zeldzame Aarden, mijn beste Take, die moet zich niet verbeelden<br />
ooit <strong>op</strong> enig ander gebied know-how te kunnen verwerven.<br />
Die zal overal te horen krijgen, gevraagd en ongevraagd, dat<br />
hij zich met zijn eigen zaken dient te bemoeien. Nooit zal hij<br />
erin slagen te voorkomen dat de zaken die hij had willen doen,<br />
door anderen gedaan worden voor hij er erg in heeft! Trek het<br />
je niet aan, oude jongen. Ha, ha, ha. Nog een oe-isky?'<br />
In het toneelstuk wordt die oude wij<strong>ze</strong> dan natuurlijk in het<br />
ongelijk gesteld. In mijn leven niet en zijn woorden heb ik <strong>ze</strong>lf<br />
moe ten bedenken. Ik val ten prooi aan een onverdraaglijk<br />
<strong>ze</strong>lfmedelijden als ik aan toneelstukken denk. Hoeveel beter<br />
weten die personages hun vrienden te kie<strong>ze</strong>n dan ik. Ik kon<br />
met niemand over mijn zaken praten en voor zover anderen er<br />
iets van wisten, hebben <strong>ze</strong> zich ertoe beperkt mij achter mijn<br />
rug uit te lachen. Hoeveel behendiger weten de figuren in een<br />
drama hun problemen <strong>op</strong> te lossen dan ik. Ais ik mij minderwaardig<br />
voel <strong>bij</strong> het le<strong>ze</strong>n van biografieen, dat is nog te verteren,<br />
niet iedereen is nu eenmaal een genie.<br />
Maar je minderwaardig voelen in vergelijking met personages<br />
die nooit hebben bestaan ...<br />
Een ander leven beginnen! Maar hoe. De enige mogelijkheid<br />
is dat het toeval een ander leven voor je begint. Maar het<br />
toeval is niets begonnen voor mij. Het heeft mij laten winnen<br />
en me tegelijk elke voldoening over die overwinning ontroofd.<br />
Alles was er aI, zonder dat ik het wist: het contract met<br />
Travers & Downson, het lJ<strong>ze</strong>ren Gordijn.<br />
Wij moesten het personeel voortdurend inkrimpen, omdat<br />
er steeds minder werk te doen viei. Wel lagen er overal hoge<br />
stapels dossiers, brieven, kasboeken, weekbladen.<br />
Huckriede's voornaamste bezigheid was het bedenken van<br />
relatiegeschenken. Leuke snufjes om het zakendoen te smeren.<br />
Elk jaar in augustus werden <strong>ze</strong> al besteld. Kostbare relatiegeschenken,<br />
natuurlijk, zoals het een firma betaamt die <strong>ze</strong>lf<br />
niets produceert en leeft val1commissie. Dus het ene jaar rekenlineaaltjes<br />
(niet de beste soort, maar toch nog een gulden<br />
of vijftien per stuk waard), het andere vulpennen, weer een<br />
ander jaar echt leren portefeuiIles, thermometers, reiswekkers,<br />
oe-iskieflessen met een radiootje erin, coup<strong>ons</strong>charen,<br />
zakschaakspelen van echt krokodillenleer met <strong>bij</strong>passende<br />
agenda's.<br />
Op al die voorwerpen was in gouden letters on<strong>ze</strong> naam gegraveerd:<br />
RARE EARTHS' AGENTS.<br />
We kochten de<strong>ze</strong> cadeautjes natuurlijk niet in winkels, maar<br />
<strong>bij</strong> speciale firma's met know-how en <strong>bij</strong>zondere korting, graveren<br />
inbegrepen.<br />
Ook mijn voornaamste commercieIe zorg is nog altijd het<br />
relatiegeschenk. Van<strong>ze</strong>lfsprekend denk ik er niet over dui<strong>ze</strong>nd<br />
vulpotloden te bestellen met speciale korting. Ik heb immers<br />
niet meer dan een relatiegeschenk nodig.<br />
Het is vijftien jaar geleden dat Huckriede de zaak heeft<br />
overgedragen aan mij. Er was toen al twee jaar geen cent meer<br />
verdiend. Wij konden niet eens de huur van <strong>ons</strong> pand meer<br />
betalen. Maar de eigenaar overleed omstreeks die<strong>ze</strong>lfde tijd<br />
en omdat woon- en kantoorruimte schaars was, ontsloeg ik<br />
het personeel volledig, kocht het huis en verhuurde aIle lokalen<br />
die ik missen kon, aan andere firma's tegen gepeperde<br />
pflJ<strong>ze</strong>n.<br />
Kort daar<strong>op</strong> kwam de eerste brief van Travers & Downson.<br />
Nu ja, de eerste sedert jaren.<br />
Lang geleden had Rare Earths' Agents zaken met <strong>ze</strong> gedaan.<br />
Via <strong>ons</strong> had Travers & Downson namelijk in het grijs<br />
verleden cerium geleverd aan een firma in Tsjecho-Slowakije,<br />
destijds Oostenrijk. We hadden recht <strong>op</strong> twee pro cent van de<br />
contracten die <strong>ze</strong> met die Tsjech afsloten. Voor zover ik wist<br />
diende het cerium om er vuursteentjes voor sigarenaanstekers<br />
van te maken. Maar de techniek staat niet stii. De Tsjechische<br />
300 3 0r
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
firma had plotseling kolossale hoeveelheden cerium nodig.<br />
Het leek wel of <strong>ze</strong> van plan <strong>waren</strong> de hele voorraad aan de<strong>ze</strong><br />
zijde van het lJ<strong>ze</strong>ren Gordijn <strong>op</strong> te k<strong>op</strong>en en de prijs die<br />
Travers & Downson ervoor be dong, ging elk jaar omhoog. Ik<br />
herinnerde mij niets meer van <strong>ons</strong> contact met Travers &<br />
Downson. Ais ik de firma niet had overgenomen zou het voorgoed<br />
in vergetelheid geraakt zijn. Maar Travers & Downson<br />
begonnen te betalen zonder dat ik <strong>ze</strong> ooit had aangemaand. Ik<br />
werd door grote geestdrift bevangen. Al die jaren had den<br />
mijn prestaties mij steeds minder reden tot <strong>ze</strong>lfrespect gegeyen,<br />
maar nu was het tijdstip aangebroken dat ik mijn vleugels<br />
kon uitslaan. Ik liet de beste binnenhuisarchitect komen die ik<br />
kon vinden en droeg hem <strong>op</strong> mijn kantoor te verbouwen.<br />
Daarna nam ik een secretaresse in dienst. Ze was drieentwintig<br />
jaar oud en sprak vijf talen vloeiend. Sibylle. Ik wist niet<br />
wat ik haar moest laten doen. In arren moede organiseerde ik<br />
een zakenreis. Nauwelijks over de Belgische grens, maakte ik<br />
haar bekend dat we naar Biarritz gingen. De eerste dag was ik<br />
<strong>bij</strong>na dol van geluk.<br />
Maar wat herinner ik me als ik eraan terugdenk?<br />
Voornamelijk dat Sybille een paar maanden eerder ook in<br />
Parijs was geweest en een schermkostuum had laten aanmeten<br />
in een ouderwetse, kleine, maar <strong>ze</strong>er selecte winkel in de rue<br />
de Valois. Dit kostuum gingen we daar afhalen, zodra we '5<br />
middags in Parijs <strong>waren</strong> gekomen. In het smalle winkeltje hingen<br />
de muren vol met degens, floretten en rijzwepen, terwijl<br />
achterin een <strong>op</strong>ge<strong>ze</strong>t paard stond.<br />
Hoe wit was het schermvest, gemaakt van een soort groflinnen,<br />
toch nobel van kwalitieit. En de manier waar<strong>op</strong> het in elkaar<br />
ge<strong>ze</strong>t was!<br />
De zuiverheid van de taillenaden, de nauwkeurigheid van<br />
de afhechtsels. Ik heb niet het geringste verstand van kleermakerswerk,<br />
maar het geheim van de vakman die dat vest had<br />
gemaakt, bestond erin dat hij <strong>ze</strong>lfs leken met zijn vakmanschap<br />
wist te verblinden.<br />
Een warm gevoel, een soort kleine roes kwam over me <strong>bij</strong> de<br />
gedachte aan het lichaam van mijn Sybille dat zich, door dil<br />
vest beschermd, zonder ook maar iets van zijn betovering in te<br />
boeten - integendeel! integendeel! - zou prijsgeven aan de<br />
prikken van degens en floretten.<br />
In het hotel vroeg ik Sybille het vest voor mij aan te passen,<br />
ik hielp haar het te sluiten door de kn<strong>op</strong>en <strong>op</strong> de schouder<br />
vast te maken. Zij nam de uitgangshouding aan, rechterknie<br />
gebogen, rechterhand wij<strong>ze</strong>nd naar omhoog, linkerhand afhangend.<br />
Haar handen als bloemen te voorschijn komend uit<br />
de <strong>bij</strong>na gepantserde nauwe mouwen van dat vest. Ik was gelukkig.<br />
De volgende dag bereikten we Biarritz. Ik was moe.<br />
ZELFS DE DAAROPVOLGENDE nacht wilde het wonder van de<br />
weder<strong>op</strong>standing zich niet herhalen. Vijftig jaar oud, met<br />
hartkl<strong>op</strong>pingen van de koffie, de cognac en mijn teleurstelling,<br />
lag ik naast haar in het donker, deed alsof ik sliep, vroeg<br />
mij af of ik er verstandig aan doen zou haar wakker te maken,<br />
in tranen uit te bars ten en haar medelijden in te roepen. Maar<br />
ik wist <strong>ze</strong>lfs niet wat ik met haar medelijden zou moeten be-<br />
'innen. Ik dacht aan de schermclub waar zij het nieuwe<br />
schermvest zou dragen. Mannen en oudere vrouwen, de lippen<br />
strakgetrokken van geilheid, zouden zich <strong>op</strong> haar storten<br />
met degens en floretten.<br />
En ik dacht: ik kan niet scher men en ik ben te oud om het te<br />
Icren. Vijftig jaar, <strong>ze</strong>i ik <strong>bij</strong> mij<strong>ze</strong>lf, vijftig jaar, ik ben te vroeg<br />
I4cboren of het nut van cerium is te laat ontdekt. En als ik nu<br />
maar een hekel aan Cilly had, als ik hier in Biarritz zou kunlien<br />
zijn met de gedachte: ik neem lekker wraak <strong>op</strong> jou ... als jij<br />
:ens wist ... en <strong>ze</strong>lfs al wist je... al stond je schuimbekkend<br />
mast het bed ... Ja! Dat was het hem juist! Ais ik het gedaan<br />
had om mij <strong>op</strong> Cilly te wreken, zou ik al mijn potentie terug-<br />
I~ekl'egenhebben. Maar er is niets dat om wl'aak schreeuwt. Ik<br />
IlOudzoveel van Cilly dat ik haar onmogelijk zou kunnen misen<br />
en meer kun je van een ander toch niet houden. Wij <strong>ze</strong>gp:l.:n<br />
al jarenlang altijd het<strong>ze</strong>lfde tegen elkaal' en het vel'veelt<br />
IIiC nooit. Vool' haal' geestelijk leven intel'esseer ik me niet,<br />
302 303
HET GROTE MEDELIJDEN<br />
maar daar beklaagt <strong>ze</strong> zich niet over, want het toeval wil dat zij<br />
er zoiets als een geestelijk leven niet <strong>op</strong>nahoudt. Dus zijn we<br />
heel gelukkig met elkaar. Zij denkt,of praat nooit over haar<br />
verleden, zij heeft ook geen verleden met dramatische gebeurtenissen<br />
waarover nagekaart zou kunnen worden. Over de toekomst<br />
denkt zij evenmin. Zelfs als haar toekomst mindel' onbezorgd<br />
was dan de on<strong>ze</strong>, zou zij er zich het hoofd niet over<br />
breken. Ook toen on<strong>ze</strong> toekomst nog niet zo onbezorgd was,<br />
brak <strong>ze</strong> zich er het hoofd niet over.<br />
Zij ziet nooit vooruit. Zij ziet niet verder dan haar neus lang<br />
is en haar neus is niet lang. De schaarse keren dat ik kwaad <strong>op</strong><br />
haar word, is het altijd omdat zij vergeten heeft een voorziening<br />
te treffen, een maatregel te nemen, of omdat zij iets verloren<br />
heeft, nooit omdat zij iets misdaan heeft.<br />
Er zijn twee soorten vergeten: dingen vergeten die je gebruikt<br />
hebt en dingen vergeten die je nog moet gebruiken. Je<br />
paraplu ergens laten liggen nadat de regen is <strong>op</strong>gehouden, of<br />
geen paraplu meenemen hoewel de lucht al somber wordt en<br />
iedereen weet dat er straks een bui komt. Er zouden eigenlijk<br />
twee verschillende werkwoorden moe ten bestaan voor de<strong>ze</strong><br />
twee soorten vergeten. Cilly's vergeten is altijd van de tweede<br />
soort.<br />
Maar ik, die vooruitzie, ik die daardoor haar onmisbare<br />
complement uitmaak, ik van wie zij nooit zal kunnen scheiden<br />
om die reden, ik heb toch alles wat ik ben, te danken aan het<br />
onvoorziene. AIleen uit schaamte daarover zou ik al niet <strong>bij</strong><br />
haar weg kunnen gaan.<br />
Sybille yond het <strong>op</strong> mijn kantoor zo stil, twee maanden later<br />
had <strong>ze</strong> een interessantere werkkring gevonden. Ik trok haar <strong>op</strong><br />
mijn knieen en <strong>ze</strong>i: 'Een werkkring waar je talrijke capaciteiten<br />
betel' tot hun recht kunnen komen.'<br />
Ze aaide mij over mijn hoofd.<br />
'Ja, mijn know-how.'<br />
Sybille was een intelligent kindje, niet een die de hele tijd<br />
zomaar wat kletst. Zelfs haar kleinste tics yond ik vertederend.<br />
Lang in Engeland geweest, had <strong>ze</strong> daar de gewoontc<br />
HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
overgenomen een sigaret tussen haar lippen te laten bungelen<br />
terwijl <strong>ze</strong> praatte, zoals aIleen Engelse vrouwen doen. Ik vond<br />
die imitatie zo ontroerend dat ik meer naar de sigaret keek dan<br />
dat ik naar haar luisterde. Ik had me er al eerder <strong>op</strong> betrapt dat<br />
ik niet luisterde naar haar verhalen. Nog voor het uitraakte,<br />
wist ik al niet precies meer of zij twee broers had of drie, of<br />
haar moeder nog leefde of niet meer.<br />
Allemaal dingen die zij me wel eens verteld had. Maar het<br />
verschrikkelijkste yond ik dat ik meer en meer begon tegen<br />
haar in de<strong>ze</strong>lfde stereotype termen te praten die ik tegen mijn<br />
vrouw gebruik. Zelfs kostte het me de allergrootste moeite<br />
haar geen Cilly te noemen in plaats van Sybille en twee of drie<br />
keer versprak ik me inderdaad.<br />
Toen <strong>ze</strong> <strong>bij</strong> me wegging, bleek <strong>ze</strong> zich dit te herinneren.<br />
(Het maakte een heleboel goed.) Nederig en <strong>op</strong>recht <strong>ze</strong>i ik:<br />
De een heeft meer talent zich voor andere levende we<strong>ze</strong>ns<br />
<strong>op</strong>en te stellen dan de ander. Mijn vader had een parkiet.<br />
Telkens als z'n parkiet doodging en een parkiet leeft niet lan-<br />
;er dan een jaar of vier, nam hij precies zo'n <strong>ze</strong>lfde parkiet en<br />
gafhem de<strong>ze</strong>lfde naam.'<br />
De<strong>ze</strong> <strong>op</strong>merking is waarschijnlijk de meest intense poging<br />
l'ot geestelijke intimiteit met haar te komen, die ik heb gewaagd.<br />
Ik was bang dat <strong>ze</strong> mij ervoor <strong>op</strong> mijn gezicht zou<br />
slaan.<br />
Maar <strong>ze</strong> <strong>ze</strong>i: 'Het maakte me eigenlijk gelukkig dat je me zo<br />
1111 en dan Cilly noemde. Want ik dacht: ik heb dus geen reden<br />
jaloers te zijn <strong>op</strong> zijn vrouw. AIle contacten tussen mensen<br />
y,ijneenvoudig en als we werkelijk van elkaar hadden gehouden,<br />
zouden we helemaal niet met elkaar hebben hoeven te<br />
praten. Je beweert wel dat ik zo intelligent ben. Maar je moest<br />
'ms weten hoe ik mij het paradijs voorstel: vierentwintig uur<br />
per dag naakt in de armen liggen van de man die ik liefheb,<br />
nnders niets.'<br />
"Och komI Maar daar ben ik te oud voor.'<br />
'Niet te oud. Maar je bent te zuinig <strong>op</strong> je jeugd. Ais je zo<br />
doorgaat, zul je heel oud worden, onvoorstelbaar oud. Ben je<br />
ooit ernstig ziek geweest?'
HET GROTE MEDELIJDEN<br />
'Nooit. Ik heb <strong>ze</strong>lfs al mijn tanden nog.'<br />
'Zie je well Trouwens, de dokters worden steeds knapper.<br />
Let maar <strong>op</strong>, mijn voorspelling komt uit. Het is niet waar dat<br />
iedereen elk jaar een jaar ouder wordt. Ik geloof vast en <strong>ze</strong>ker<br />
dat jaren dingen zijn waar je <strong>op</strong> passen kunt, waar je zuinig <strong>op</strong><br />
kunt we<strong>ze</strong>n of die je kunt verkwisten. En jij bent er zuinig <strong>op</strong>.'<br />
'Vind je me soms gierig?'<br />
'Niet met geld. Maar ook ben je van nature geen verkwister.<br />
Die gave bezit je nu eenmaal niet. Dus ben je zuinig met iets<br />
andel's.'<br />
'Waarom praat je <strong>op</strong> de<strong>ze</strong> manier tegen me? Zo hebben we<br />
nooit met elkaar gepraat en dat juist nu je <strong>bij</strong> me vandaan wiL'<br />
'Het is niet dat ik nooit zo tegen je gepraat heb, maar het is<br />
wel voor het eerst dat je luistert.'<br />
'Het spijt me.'<br />
Ze stond <strong>op</strong> en <strong>ze</strong>i: 'Het <strong>op</strong>windendste dat wij met elkaar<br />
kunnen beleven is het afscheid, denk ik. Dag Take.'<br />
Ze had geen ongelijk. Het was mij ten slotte nooit overkomen,<br />
dat ik tegen Cilly per ongeluk Sybille <strong>ze</strong>i.<br />
DE POSTZEGELKAS, ongeveer tweedui<strong>ze</strong>nd gulden, was n:1<br />
haar vel'trek verdwenen. Ik verweet haar niets, want ik wisl<br />
niet waarvoor ik andel'S zo'n ruime post<strong>ze</strong>gelkas onder haal'<br />
beheer had gesteld.<br />
Cilly heeft van de episode niets bemerkt. Wel heb ik haar
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
Mijn grootste liefhebberij was het verzamelen van schelpen<br />
en slakkehui<strong>ze</strong>n. Ik wandelde veel in stille parken. Op zoek<br />
naar slakken, kro<strong>op</strong> ik in struikgewas en bosjes. Nooit heb ik<br />
iemand zien beroven of vermoorden.<br />
Niemand viel mij ooit lastig. En later, ik kan het me nu niet<br />
zonder verbittering herinneren, hebben ook mooie maar <strong>ze</strong>er<br />
slechte vrouwen het nooit <strong>op</strong> mij voorzien gehad. Een paar<br />
heb ik er ontmoet, maar als <strong>ze</strong> aanstalten maakten mij te gronde<br />
te rich ten, dankte ik <strong>ze</strong> af.<br />
Leven, <strong>ze</strong>i mijn vader, je moet leven, je moet je niet laten leyen.<br />
Ik leefde, ik ging <strong>op</strong> pad, ik nam beslissingen, maar alles wal<br />
ik ben geworden, ben ik geworden door het te laten gebeuren.<br />
Avonturen wilden niets van me weten. Ais ik het toeval een<br />
handje wilde helpen, kreeg ik een tik <strong>op</strong> mijn vingers. En toch<br />
ben ik nu miljonair .. , is het niet om <strong>bij</strong>gelovig te worden, is<br />
het niet om overal in te berusten, denkend dat een onbekende<br />
macht mijn hele levenslo<strong>op</strong> geregeld heeft zonder mij ooil<br />
tekst en uitleg te geven?<br />
Weer tien jaar oud worden, om te proberen of ik door alieN<br />
andel'S te doen dan ik het gedaan heb, misschien een resultaal<br />
zou kunnen bereiken dat mij mindel' zinneloos lijkt. Bedelaal',<br />
in plaats van miljonair; of flikker; of tuchthuisboef. Niet dal<br />
gevoel te hebben of ik even weinig met de wereId heb te m:l<br />
ken als de vissen in het aquarium van een visrestaurant te m:l<br />
ken hebben met het publiek dat aan de tafeltjes hun soortg:l'<br />
noten zit te eten.<br />
Je leven overdoen. Kan iemand zich voorstellen hoe het ZOIi<br />
we<strong>ze</strong>n als je <strong>op</strong>eens weer tien jaar werd, terwijl je wist aJ vijl<br />
en<strong>ze</strong>stig te zijn geweest?<br />
Naar iets uit het verleden verlangen doe ik niet en wat 11101'1<br />
iemand zo rijk als ik nag in de toekomst verlangen, zonder Oil<br />
redelijk te worden?<br />
RELATIEGESCHENKEN IS OOK nu nog mijn enige probk\'111<br />
Vorig jaar had ik een oorspronkelijk idee: een kalender! 1,111 Ii<br />
niet, denk niet dat dit het meest banale cadeautje is dal' iI< hili I<br />
kLlnnenbedenken, want ik vraag me af of er wel ooit een reclamekalender<br />
zoals de mijne is gemaakt. In niet meer dan een<br />
;nkel exemplaar. Hij bestond uit kleurenfoto's, <strong>ze</strong>s kleurenfo-<br />
1'0'smet telkens de data van twee maanden eronder en, met<br />
discrete reliefletters, links boven in de hoek RARE EARTHS'<br />
AGENTS.<br />
Aan het maken van zo'n kalender <strong>op</strong> de gebruikelijke manier<br />
(foto's laten nemen, laten clicheren, tekst er<strong>bij</strong> laten <strong>ze</strong>tten,<br />
1:l;l1 paar dui<strong>ze</strong>nd exemplar en laten drukken) viel natuurlijk<br />
niet te denken, omdat ik er maar een nodig had. Dus liet ik<br />
Jcn gerenommeerd fotograaf <strong>ze</strong>s echte kleurenfoto's maken.<br />
I)ie ene kalender kostte me <strong>ze</strong>sdui<strong>ze</strong>nd gulden. Niet aIleen<br />
hct kostbaarste relatiegeschenk dat enig zakenman ooit in jalIuari<br />
heeft ontvangen, maar ook de mooiste kalender die iemaud<br />
ooit gezien heeft. Vijftig <strong>bij</strong> <strong>ze</strong>stig centimeter groot, be-<br />
1I0nden de foto's uit enorm vergrote detail<strong>op</strong>namen van een<br />
I>lootfotomodel: <strong>ze</strong>s stukjes ro<strong>ze</strong> huid waarvan precies genoeg<br />
Ie zien was om uit te kunnen maken tot welk deel van haar<br />
IIl.atomiehet behoorde: voorhoofd, kin, schouder, borst, buik,<br />
Iiij. Op elk stukje <strong>waren</strong> enkele kristallen van een <strong>ze</strong>ldzame<br />
lIarcleuitgestrooid: lanthanium, cerium, praseodymium, eu-<br />
I'<strong>op</strong>ium, yttrium, neodymium.<br />
Op de<strong>ze</strong>lfde dag waar<strong>op</strong> Travers & Downson mijn kalender<br />
Illoesten ontvangen, kreeg ik de<strong>ze</strong>lfde kalender van hen, maar<br />
llii met hun naam er<strong>op</strong> en in kleurendruk natuurlijk: Dus:<br />
l.wH:prijsnog geen gulden, denk ik, en toch <strong>waren</strong> de reprodukties<br />
niet van mijn echte foto's te onderscheiden.<br />
Die schofterige fotograaf, die had zijn foto's natuurlijk nog<br />
('.'11 keel' verkocht! Ik, imbeciel <strong>op</strong> het terre in van het relatie-<br />
1I1:Nchenk,ik had natuurlijk moeten bedingen dat ik ook de<br />
1H'!~atievenkreeg. Maar dat had ik vergeten, <strong>bij</strong> gebrek aan<br />
IIIlow-how.<br />
1 k wou maar dat de herfst gauw kwam. Ik weet wel beter,<br />
IIl'I i.snog lang geen herfst.<br />
Ik bomen zitten zo dik in hun bladeren, dat ik van de over-<br />
I"UII <strong>bij</strong>na niets kan zien. Ik trek de rechterlade van mijn bu-<br />
11'1111 <strong>op</strong>en en neem er een kleine japanse binocle uit van roest-
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
vrij staal. Als de bomen kaal zijn, is er aan de overkant eigenlijk<br />
ook niets te zien.<br />
Ik vraag mij af hoeveel jaren ik' nog zal zitten ademhalen <strong>op</strong><br />
de<strong>ze</strong> stoei. De dagen die voor<strong>bij</strong>gegaan zijn zonder dat ik iets<br />
verricht heb waaraan ik met trots terug kan denken, zijn gevallen<br />
als regendruppels om spoorloos te verdwijnen in een<br />
<strong>ze</strong>e van verveling. Kan nog mooier: waarvan de branding in<br />
slapelo<strong>ze</strong> nachten <strong>op</strong> de randen van mijn bed beukt. Ik zou<br />
natuurlijk het Boek Prediker kunnen schrijven, maar dat is al<br />
gebeurd. Ik verveel me en ben er meestal niet eens erg verdrietig<br />
onder. Het lijkt trouwens of de jaren korter gaan duren<br />
of beter: het is of mijn tijd niet meer in dagen en jaren verdeeld<br />
wordt en het daardoor niet zo noodzakelijk meer is over<br />
tijd te praten. Tien jaar geleden, kort na het afscheid van<br />
Sybille, dacht ik dat mijn hart het niet zo goed meer deed en<br />
heb ik mijn dokter geraadpleegd. Hij is een leerling van de beroemde<br />
Professor Riimke. 'Het senium,' zo sprak hij, 'oftewel<br />
de finale van het lev
HET GROTE MEDELIJDEN<br />
nes. Of telefoneren, of een sinaasappel schillen, of een sigaret<br />
<strong>op</strong>steken. Een enkele keer maar, zit er een te slapen. Mooie<br />
meisjes zitten er nooit lang. Zoals Cilly, veertig jaar geleden.<br />
Cilly, wat een naam voor een vrouw van achtenvijftig. Toen <strong>ze</strong><br />
<strong>bij</strong> <strong>ons</strong> <strong>op</strong> kantoor kwam, was <strong>ze</strong> achttien. Toen was zij CiUy,<br />
maar wie is zij nu? Ik geneer me soms <strong>bij</strong>na haar voarnaam uit<br />
te spreken als er anderen <strong>bij</strong> zijn. Het is of ik haar <strong>op</strong> een subtiele<br />
manier verneder door haar met die voornaam aan te spreken,<br />
het lijkt of ik haar luidkeels in het gezicht slinger dat zij<br />
niet jong meer is.<br />
Zeg in een ge<strong>ze</strong>lschap van honderd proefpersanen de naam<br />
Cilly en van de honderd denken er negentig aan dartele lichtvoetige<br />
feeen, vrolijk, intelligent, een dunne beweeglijke<br />
mond, grote ogen, een beetje luchthartig. Zij kan het niet he1pen<br />
dat zij veertig jaar ouder is geworden en het kan mij ook<br />
helemaal niet schelen. Als ik met haar aIleen ben, is het mij<br />
nog altijd een soart wellust dikwijls haar voornaam uit te<br />
spreken en het is ofhaar jeugd nooit verdwenen is. Maar toch<br />
hebben oude vrouwen eigenlijk geen voornaam meer. Net zo<br />
min als je moeder een voornaam had.<br />
Kwam er maar eens een vogel nestelen in de boom voor mijn<br />
raam. Kon ik 's zomers naar wat anders kijken dan naar enorm<br />
vergrote groene bladeren, waarvan ik er nooit meer dan twee<br />
of drie tegelijk scherp zien kan door de kijker.<br />
Het is een heel nette gracht, <strong>op</strong> dinsdagmiddag van twee tot<br />
vier. Misschien als ik urenlang bleef spieden door die kijker,<br />
dag in dag uit, dat ik dan wat zien zou. Ik heb een idee! Dit<br />
jaar stuur ik Travers & Downson precies zo'n kijker, met erin<br />
gegraveerd RARE EARTHS' AGENTS!<br />
NUTTIG BESTEDE MIDDAG. Ik heb de beslissing genomen welk<br />
relatiegeschenk ik dit jaar geven zai. Is het niet de belangrijkste<br />
zakelijke beslissing die ik elk jaar nemen moet? Aan de<br />
overkant zie ik mijn huurauto alweer rijden.<br />
Ik sta <strong>op</strong> en leg de kijker in de bureaula. De auto gaat cit:<br />
3 12<br />
HUNDER TW ASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
hrug over en slaat linksaf, achter een grote vrachtwagen aan.<br />
Ihcht ik het niet? Die moet hiernaast zijn. St<strong>op</strong>t. Mijn auto<br />
kan er niet langs.<br />
Naast mijn kantoor is een groothandel in verf gevestigd.<br />
I\Jtijd <strong>op</strong> dinsdagmiddag precies om vier uur houdt daar voor<br />
de deur die grote vrachtauto stil om blikken verf te laden. Vit<br />
tic groothandel komt dan een man te voorschijn die mij telkens<br />
als ik hem zie aan het den ken <strong>ze</strong>t. Toch is hij, zoals hij<br />
y,ich aan mij voordoet, een van de eenvoudigste fenomenen<br />
die je bedenken kunt. Hij is een man van een jaar of vijftig<br />
lIud, kaal, blootshoofds, rond hoofd met bolle wangen, onbe-<br />
Ickenende neus, domme ogen. Hij heeft altijd de<strong>ze</strong>lfde overall<br />
iI:lnen rookt een sigaar die om vier uur, als ik hem zie, altijd<br />
lot een lengte van een centimeter of vijf is ingekrompen.<br />
Zodra hij klaarblijkelijk gehoord heeft dat de chauffeur de<br />
klep van zijn auto naar beneden heeft gelaten, komt hij eraan,<br />
sigaar in de mond, aan elke hand een bus verf. De bussen van<br />
die firma hebben hengsels. Hij <strong>ze</strong>t de bussen <strong>op</strong> de auto, gaat<br />
I'crug, komt met twee andere bussen, enz. Ik heb nooit geteld<br />
hoeveel bussen in totaal, in stilte h<strong>op</strong> end dat het tenminste<br />
niet altijd het<strong>ze</strong>lfde aantal is dat hij brengen moet. Verder is<br />
alles al jaren precies eender, het tijdstip, de sigaar, zijn kale<br />
hoofd, de overall, de tijd die het hem kost twee bussen naar<br />
buiten te dragen, de bussen, de hele man. Ik tart elke theoloog<br />
of filosoof mij uit te leggen waar die man voor leeft, als het<br />
niet is, omdat hij niet dood wiI. Nu kun je daar<strong>op</strong> wel <strong>ze</strong>ggen:<br />
dat moet die man <strong>ze</strong>lf weten, maar de kwestie dat een zo kleine<br />
man dat <strong>ze</strong>lf moet weten in een zo gigantisch heelal is er<br />
cen die ik niet zonder emotie hard<strong>op</strong> kan uitspreken. En is het<br />
niet iets groots dat die zo kleine man misschien nooit <strong>op</strong> het<br />
idee gekomen is dat hij het <strong>ze</strong>lf maar weten moet.<br />
Ik schuif de la dicht en denk met diepe voldoening aan de<br />
beslissing die ik heb genomen. Kleine japanse roestvrij stalen<br />
binocle. Prachtig resultaat toch, voor vandaag.<br />
Ik trek mijn jas aan met e~n gevoel of ik me<strong>ze</strong>lf een beloning<br />
;eef. Weken en weken gaan er immers voor<strong>bij</strong> zonder dat ik<br />
<strong>ze</strong>lfs iets als het nemen van zo'n eenvoudige beslissing hoef te<br />
3 13
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDViJF EN MEER<br />
doen.Weken waarin ik <strong>ze</strong>lfs geen post<strong>ze</strong>gel ko<strong>op</strong>. Zonderling<br />
gevolg van de progressieve inkomstenbelasting in <strong>ons</strong> land.<br />
Ik pak mijn hoed van het bureau waaraan geen secretaresse<br />
zit.<br />
Inkomstenbelasting: de meest stompzinnige manier om rijken<br />
te tergen die ooit in het brein van een proletarier is <strong>op</strong>gekomen.<br />
Vitvinding die in zwang gekomen is, sinds ook de lagere<br />
standen deel hebben aan de macht. Mensen die, door van generatie<br />
<strong>op</strong> generatie honger te lijden, wel geleerd hebben wat<br />
geld is, maar er geen flauw idee van bezitten wat veel geld is.<br />
Ais ik voor een tientje post<strong>ze</strong>gels ko<strong>op</strong> (en daar heb ik maanden<br />
genoeg aan) zal mijn accountant <strong>ze</strong>ggen: 'Kan ik voor de<br />
inspecteur niet aannemelijk maken, meneer, in een zaak als de<br />
uwe, met een netto jaarwinst van een half miljoen.'<br />
Dat bedrag wordt dus wat <strong>op</strong>gehoogd. Tot tweehonderdvijftig<br />
gulden, <strong>bij</strong>voorbeeld, dat is nog belachelijk weinig.<br />
Toch verdien ik dan <strong>op</strong> die manier meer dan tweehonderc1<br />
gulden. En zo gaat het met alles: representatiekosten, auto, afschrijving<br />
meubilair, onderhoud. Wat valt er nog voor mij tc<br />
ondernemen als ik in de omstandigheid verkeer dat ik mel<br />
geld uitgeven meer verdien? Wat een onno<strong>ze</strong>le dan met zuinig<br />
ZI)n.<br />
Breinen moe ten dat geweest zijn, de uitvinders van dc<br />
progressieve inkomstenbelasting! Alsof iemand die er al voor<br />
gezorgd heeft meer te verdienen dan een ander, zich door dt<br />
inkomstenbelasting van de wijs zou laten brengen! Zelfs in de<br />
communistische staten zal een man die eens wat meer wil dan<br />
zijn buren, er weI voar zorgen dat hij meer macht krijgt, alN<br />
het verzamelen van meer geld verboden is. Dus, wat is hcl<br />
verschil?<br />
Kapitaai. Een antieke vorm van machts<strong>op</strong>eenh<strong>op</strong>ing. I Il'l<br />
zou me niet verba<strong>ze</strong>n als geen enkele sovjetchef met mij zou<br />
willen ruilen. Ik laat de voordeur achter mij dichtvallen el\<br />
lo<strong>op</strong> de stoep af.<br />
Met een geluid van ij<strong>ze</strong>r <strong>op</strong> ij<strong>ze</strong>r komen de verfblikken in !Ii'<br />
vrachtauto terecht. Mijn chauffeur sluit het portier achl('1<br />
mij. Hij is handig: in grote vaart rijdt hij achteruit de gracht af<br />
tot voor<strong>bij</strong> de eerste zijsteeg, dan rechtsaf de steeg in naar de<br />
Kei<strong>ze</strong>rsgracht.<br />
IK ZOU NU WEL ERGENS naartoe willen, waar ik hard<strong>op</strong> zou<br />
kunnen herhalen wat die stem in mijn achterhoofd me de hele<br />
middag al voor<strong>ze</strong>gt. Ik ben jarig. Maar ik heb geen vrienden<br />
die in aanmerking komen mijn confessies aan te horen,<br />
Vriend, wat een woord <strong>op</strong> mijn leeftijd. Ik ken enkel mensen<br />
die mij te vriend houden. Ik verwijt <strong>ze</strong> niets, moet alleen gelaten<br />
c<strong>ons</strong>tateren dat <strong>ze</strong> niet de macht bezitten mij te helpen.<br />
Mogelijk is een van de penibelste dingen in je leven, dat er zo<br />
weinig gelegenheid is mensen te vinden die je niet de indruk<br />
;even dat je <strong>ze</strong> voor niets in vertrouwen hebt genomen. Op<br />
cen bepaalde leeftijd durf je er niet eens meer naar te zoeken.<br />
Te veel aan oude gezichten gewend. Te veel geoefend in het<br />
voor je houden van persoonlijke dingen. Iedereen schotelt iedereen<br />
een bloemlezing voor en niet eens aan iedereen de<strong>ze</strong>lfde.<br />
Teleurstelling heeft zich als een infectie door je lichaam<br />
verspreid en het is of het zich daar steeds sterkel' tegen pantsert.<br />
Te dikwijls heb je meegemaakt dat je <strong>op</strong>enhartigheid niet<br />
gewaardeerd werd. Je bent genoodzaakt het <strong>ze</strong>kere voor het<br />
on<strong>ze</strong>kere te nemen. Je weet dat ook andere mens en de<strong>ze</strong>lfde<br />
ervaringen hebben als jij en even weinig ho<strong>op</strong> hebben overgehouden<br />
ergens nog gehoor te vinden voor hun confidenties als<br />
jij<strong>ze</strong>lf. Ze vertellen over hun maagkwaal, hun ondankbare kinderen<br />
of hun belastingzorgen, maar dat zijn aIleen maar de<br />
aanleidingen tot hun zorgen, niet de zorgen <strong>ze</strong>lf. Je beseft dat<br />
jc aIleen maar nieuwe vrienden zou willen hebben om je hart<br />
IC luchten tegen hen, maar dat je al veel te lang veel te moe en<br />
vcrdoofd bent, om <strong>ze</strong>lf het oor te lenen aan de obsessies van<br />
'cn ander. De vriendschap zou onherroepelijk van een kant<br />
ll10eten komen: de overkant. Je weet dat je iets onredelijks<br />
vcrlangt en daarom aIleen al durf je dat verlangen niet meer<br />
\I,an.En daarom gaan getrouwde mannen van mijn leeftijd al-<br />
Iijd weer naar huis, waar hun vrouw, net als zij<strong>ze</strong>lf, nooit meer
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
iets <strong>op</strong>merkelijks <strong>ze</strong>gt, want <strong>ze</strong> heeft allang geleerd welke dingen<br />
<strong>ze</strong> niet <strong>ze</strong>ggen moet, net als jij. Misschien ook schiet haar<br />
nooit meer iets <strong>bij</strong>zonders te binnen, evenmin als jou. Ze weet<br />
tot hoever <strong>ze</strong> gaan kan en jij ook en jullie gaan allebei niet verdel',<br />
want waarom zou je?Je zit <strong>op</strong> je stoel met <strong>op</strong> je knieen een<br />
krant vol wereldgebeuren waaraan je niets veranderen kunt en<br />
een stem in je achterhoofd <strong>ze</strong>gt: ik ben onuitsprekelijk moe,<br />
maar <strong>ze</strong>lfs dat kan niemand wat schelen.<br />
En als een steen <strong>op</strong> je maag ligt in je binnenste een verdriet<br />
dat te zwaar is om nog <strong>op</strong> te stijgen tot je mond.<br />
Maag. Een stoot tegen mijn maag, doordat de chauffeur, die<br />
nog geho<strong>op</strong>t had door een geellicht te komen, plotseling remt<br />
voor een meisje dat oversteekt. Zij heeft lichtblond, hoog <strong>op</strong>gestoken<br />
haar en draagt een grote zonnebril, hoewel de lucht<br />
bedekt is. Zulke zonnebrillen <strong>waren</strong> tien jaar geleden in de<br />
mode. Zij draait haar hoofd naar de auto toe en het is alsof <strong>ze</strong><br />
mij ziet, <strong>ze</strong>lfs herkent. Zij houdt haar linkerarm gebogen voor<br />
haar borst en <strong>op</strong> haar arm rust iets dat eruitziet als een groot<br />
schrift. Het is of zij een engel is die een nieuwe boodschap<br />
komt brengen. Het is jaren geleden dat ik een vrouw gezien<br />
heb die mij zo <strong>op</strong>windt. Ik pak de kruk van het portier en <strong>ze</strong>g<br />
tegen de chauffeur dat ik uitstap en dat hij maar moet doorrijden.<br />
Ik heb zoveel haast, dat ik het portier niet eens achter mij<br />
hoor toeklappen. Niet hard genoeg geduwd.<br />
Geen tijd om het over te doen. Het licht staat nog <strong>op</strong> rood<br />
en ik kan ongehinderd het trottoir bereiken waarheen hCI<br />
meisje overgestoken is, Heb ik verstandig gedaan mijn chau r..<br />
feur weg te sturen? Ik kan altijd nog een taxi nemen. Is betel'.<br />
Anders: vie<strong>ze</strong> oude rijkaard, zijn auto staat al klaar, waarin hij<br />
arme jonge meisjes lokt. Want zij is niet rijk, andel'S zouden<br />
haar mantelpak en haar schoenen immel's moderner zijn. Nit'l<br />
aIleen haar zonnebril, ook het zwarte mantelpak dat zij aall<br />
heeft, was tien jaar geleden in de mode.<br />
Tien jaar, of zoo In ieder geval is het nu ouderwets. Zulll('<br />
schoenen met hoge naaldhakken, zie je ook nergens meer. .1:1,<br />
zij is aanbiddelijk. Ik zie nu ook dat het mantelpak eigenlijk<br />
niet goed sluit om haar volmaakte lichaam, het moet gocdlw<br />
pe confectie zijn geweest. Nog sterkel': <strong>ze</strong> is zo jong, dat <strong>ze</strong> het<br />
niet eens <strong>ze</strong>lf kan hebben gekocht, <strong>ze</strong> zal het van haar oudste<br />
zuster hebben geerfd of van een tante. Maar elke beweging die<br />
zij maakt, verkondigt dat zij de mooiste vrouw ter wereld is.<br />
De straat is met een dichte menigte gevuld en soms vel'lies<br />
ik haar uit het ~Og. Door mijn passen een paar maal te versnellen,<br />
vind ik haar dan weer terug. Niet te dicht<strong>bij</strong> komen,<br />
ik moet haar net nog kunnen zien. Voor alles heb ik een ver-<br />
Idaring: haar hoge hakken die al jarenlang uit de mode zijn,<br />
geven de signalen uit mijn jeugd en maken mijn ingeslapen<br />
mannelijkheid weer wakker. Ik ben niet dood of oud, het is aileen<br />
de mode die veranderd is en die de taal die ik versta, niet<br />
l1leerspreekt.<br />
Dag lieveling! Wat zal ik tegen haar <strong>ze</strong>ggen?<br />
Was de jeugd maar echt zo verloederd als de kranten schrijven!<br />
Dan zal ik ronduit tegen haar <strong>ze</strong>ggen: Dag mijn oogappel,<br />
mijn schat.<br />
Ik hoef niet eens te weten hoe je heet. Ik zal de mooiste suite<br />
hestellen die ik vinden kan en dan kleed ik je uit van t<strong>op</strong> tot<br />
teen.<br />
Ik zal beginnen haar midden <strong>op</strong> straat te omhel<strong>ze</strong>n en stamelend<br />
<strong>op</strong> haar schouder in snikken uitbarsten. Mijn hand <strong>op</strong><br />
haar dunne rug zal haar hart voelen kl<strong>op</strong>pen.<br />
Welke reden zou je hebben nee te <strong>ze</strong>ggen, liefste? Ik ben<br />
kerngezond. Toen ik nog <strong>op</strong> school ging, heb ik twee- of drielIlaal<br />
griep gehad, later nooit meer. Ik ben nooit ziek. Ik heb<br />
lIog nimmer in een ziekenhuis gelegen, ben niet aan de drank,<br />
I'ookweinig en, wat me nog het meest verbaast, is dat ik <strong>ze</strong>lfs<br />
lIog nooit <strong>bij</strong> een psychiater ben geweest. Ik heb geen zorgen.<br />
I\lIeen dankzij veel vrije tijd, kan ik veel over me<strong>ze</strong>lf nadenken,<br />
maar als ik me<strong>ze</strong>lf dan soms abnormaal vind, dat kan al-<br />
Il'en maar we<strong>ze</strong>n <strong>bij</strong> gebrek aan vergelijkingsmateriaai. Ik kan<br />
ill andermans binnenste niet kijken, maar als het kon, zou ik<br />
lilt,; waarschijnlijk verba<strong>ze</strong>n hoeveel andere mannen precies zo<br />
,,ljn als ik. Soms kan ik dat nauwelijks geloven, maar het moet<br />
lot;h zo we<strong>ze</strong>n, want uiterlijke abnormale tekenen zijn er niet<br />
111111 mij. Ik ben geen homoseksueel, neger, jood, ofhalfjood, ik
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
hoor tot geen enkele maatschappelijk suspecte groep. Ik ben<br />
geen fascist en geen communist, ik ben geen ex-communisl,<br />
geen theosoof, ik geloof nier in astrologie, gedachten le<strong>ze</strong>n,<br />
het laatste oordeel, of het hiernamaals. Ik ben nooit met dr<br />
politie in aanraking gekomen, <strong>ze</strong>lfs niet voor een verkeersovertreding,<br />
er gaan maanden voor<strong>bij</strong> waarin ik <strong>ze</strong>lfs geen gla:-;<br />
bier drink, ik heb mijn vrouw nooit mishandeld, ik maak Jl1l'1<br />
niemand ruzie, ik kan geen enkele fout in me<strong>ze</strong>lf ontdekh:n<br />
die de moeite van het vermelden waard is. Ik hoef niet te weI'<br />
ken.<br />
Ik ben rijk. Ik ben kortom wat iedereen zijn wil, ik ben Wail!'<br />
al die fietsers hier in de Vij<strong>ze</strong>lstraat naar onderweg zijn, h<strong>op</strong>en<br />
<strong>ze</strong>.<br />
Houd je passen in, lieveling en kijk naar mij om. Ontl1lol'1<br />
mij. Ik ben <strong>ze</strong>ldzaam van gezondheid en normaliteit. Ik b\,'11<br />
wel<strong>op</strong>gevoed, vrijgevig en goedhartig. Een man, zo norm:llli<br />
als ik, kun je nog nooit van je !even zijn tegengekomen.<br />
He ... Wit?<br />
Huckriede! Die man die tegen mij aangel<strong>op</strong>en is, clal<br />
Huckriede. Hij <strong>ze</strong>gt iets tegen me.<br />
Hij <strong>ze</strong>gt: 'Aangezichtsverlamming, niets ernstigs hoor!'<br />
Nu pas zie ik dat zijn linkeroog gesloten terneerligt en 001,<br />
zijn mond is al vaor de helft de eeuwige rust ingegaan. Ik 111'11<br />
over hem heen gekeken om het meisje niet uit het gezichl II<br />
verlie<strong>ze</strong>n en hij denkt dat ik geschrokken ben van zijn uiterlijll<br />
'Wat <strong>ze</strong>g je? Aangezichtsverlamming? Ik zie er niets Villi<br />
Verder alles in orde?'<br />
'Prima hoor, prima. Ik zit tegenwoordig in de huizl'li<br />
Onroerend goed, Take, dat is niet aIleen een object voor 011'/1<br />
tijd, maar ook voor de toekomst. Voor de verre, verre 1111<br />
komst. Weet je hoeveel Nederlanders er in het jaar 2000 zullt'lI<br />
zijn? Eenentwintig miljoen. Hoef ik jou niks meer te vCI'It·1<br />
len.<br />
Hoe gaat het met <strong>ons</strong> kantoor? Heeft het nog wat OP~.I<br />
bracht indertijd?'<br />
'Ik heb het niet verkocht. Ik zit er nog steeds.'<br />
'Niet verkocht?'<br />
Het lijkt of de aangezichtsverlamming zich als een brandje<br />
over de andere gezichtshelft verspreidt.<br />
'Niet verkocht? Maar wat heb je dan in godsnaam al die tijd<br />
L1itgevoerd?'<br />
'Nou, gewoon, <strong>ze</strong>ldzame aarden.'<br />
'Maar jongetje .. .'<br />
Weer kijk ik over hem heen. Ais ik vanmiddag niet toevallig<br />
aan hem had zitten denken, zou ik hem van mij afschudden,<br />
doorl<strong>op</strong>en zonder nog een woord. Joviale armzwaai.<br />
Hoogstens 'Zeldzame aarden!' <strong>ze</strong>gt Huckriede, 'geen droog<br />
brood mee te verdienen.'<br />
Kleine pau<strong>ze</strong>. Wat denkt hij?<br />
'Neem me niet kwalijk,' <strong>ze</strong>gt hij, 'ik moet er vandoor! Ik<br />
kom wel eens <strong>bij</strong> je praten!'<br />
Hoera! Hij is bang geworden dat ik hem geld te leen zal vragen.<br />
Naar links mijn hand die de zijne drukt, naar rechts mijn<br />
blik, in de richting waar het meisje zijn moet. Mijn voeten<br />
volgen. Waar is mijn engel gebleven?<br />
Waarom zo'n haast? Waarom heeft <strong>ze</strong> niet bespeurd dat ik<br />
Icgengehouden werd, als het in de sterren geschreven staat<br />
dat wij elkaar zullen ontmoeten? Ik ben bereid naar je onno<strong>ze</strong>lste<br />
woorden te luisteren, mijn lieveling, zonder er een niet<br />
Ie horen. Ik ben de man van wie je altijd hebt gedroomd.<br />
Wat ik nu doe, is al geen l<strong>op</strong>en meer, ik wring mij met mijn<br />
'Ilebogen tussen de mensen door, ik hoI. Een zware onweerswolk<br />
komt overdrijven. Zweet gutst langs mijn gezicht. Ik<br />
1l10ethaar vast en <strong>ze</strong>ker al hebben ingehaald en nog zie ik haar<br />
Ilcrgens. Waarschijnlijk ben ik haar al voor<strong>bij</strong>. Of nee, <strong>ze</strong> zal<br />
'en winkel zijn binnengegaan.<br />
Langzaam lo<strong>op</strong> ik terug, beurtelings <strong>op</strong> straat kijkend of zij<br />
niet plotseling <strong>op</strong>duikt, haar grote zonnebril, haar boek <strong>op</strong><br />
haar arm, met de voor mij bestemde boodschap erin, dan weer<br />
~;Iuurik in een <strong>op</strong>enstaande winkel, of <strong>ze</strong> voor een toonbank<br />
'laat. 0, stond <strong>ze</strong> daar maar.<br />
Hoe onvermijdelijk zou on<strong>ze</strong> kennismaking verl<strong>op</strong>en. 'Pardon,<br />
is het parfum dat u ko<strong>op</strong>t goed? Ik heb er geen verstand<br />
:ill, ik moet voor iemand een fles lotion k<strong>op</strong>en.'
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
'Ik vind het heerlijk, ik gebruik het altijd.'<br />
'Juffrouw, geeft u mij een fles lotion van het<strong>ze</strong>lfde merk.'<br />
Staat <strong>ze</strong> in die radiowinkel? In die meubelwinkel? Bij die<br />
banketbakker? In die groentewinkel? Ik ben al <strong>bij</strong>na weer <strong>bij</strong><br />
de Munt terug en nog heb ik haar in geen enkele winkel gezien.<br />
Een dichte regen begint te vallen. AIle mens en vluchten<br />
onder zonneschermen. Ik kom voor een brillenwinkel terecht,<br />
waar in de etalage een levensgrote kleurenfoto van een lelijke<br />
naakte negerbaby staat, die men het veel te grote montuur van<br />
een bril heeft <strong>op</strong>ge<strong>ze</strong>t.<br />
... En zij rijdt verder naar de buitenwijken in een tram ...<br />
Een andere man die ook geen jas aanheeft, komt naast me<br />
staan. Hij draagt een zwart pak van grove stof, een hoge witte<br />
boord en een zwartsatijnen bef in plaats van een das.<br />
Het is onvermijdelijk dat hij me aanspreekt als ik hem zo bekijk<br />
en hij <strong>ze</strong>gt dan ook: 'We hebben het niet besteld, maar hCI<br />
komt toch.'<br />
Hij kijkt naar de lucht met een gezicht of hij zo de oorza~k<br />
van de regen zien kan. Ik blijf de straat afspeuren naar hel<br />
meisje, ik ga er <strong>ze</strong>lfs voor <strong>op</strong> mijn tenen staan. AIleen als il<br />
kon vliegen, zou ik nog een kleine kans hebben haar ooit n()j~<br />
terug te zien. - Waar ben je? Mijn ander leven? Mijn verjaarscadeau?<br />
Een verschrikkelijke woede tegen Cilly komt in mij <strong>op</strong> a IN<br />
een dronkenschap. Waarom was jij niet weg te branden uil<br />
mijn leven?<br />
Waarom heb je niet begrepen, dat ik geen man ben om vcel'<br />
tig jaar lang van de<strong>ze</strong>lfde vrouw te houden? Waarom heb jc Il('l<br />
mij onmogelijk gemaakt <strong>bij</strong> je vandaan te l<strong>op</strong>en?<br />
Zelfs als ik geen woord tegen je <strong>ze</strong>i, protesteerde je nit'l<br />
Waarom heb je alles van mij geaccepteerd? Toen ik niets I1W('1<br />
tegen je te <strong>ze</strong>ggen had, kreeg je een dochtertje om te vertrol'<br />
telen. Toen je dochter volwassen was, namen wij katten, hOIl<br />
den. Je was tevreden met de liefde van een hond, als je maar ill<br />
het<strong>ze</strong>lfde huis mocht wonen als ik. Iedere gelegenheid h,,:II'II<br />
haten, heeft <strong>ze</strong> belachelijk weten te maken, elk kwaad WOOl'ti<br />
dat ik ooit tegen haar heb willen <strong>ze</strong>ggen wist zij een klank VIlli<br />
onredelijkheid te geven, nog voor ik uitgesproken was. Altijd<br />
is het haar gelukt de schuld <strong>op</strong> mij te wentelen, zonder mij<br />
ooit te beschuldigen, aIleen maar door rond te l<strong>op</strong>en met het<br />
air van: Ik houd van de<strong>ze</strong> man en de<strong>ze</strong> man houdt van mij. Ik<br />
ben de enige vrouw in zijn leven en iedere poging daaraan<br />
twijfel te wekken, zal een hersenschim blijven.<br />
lk lo<strong>op</strong> de Vij<strong>ze</strong>lstraat nog tweemaal <strong>op</strong> en neer. Ik steek <strong>ze</strong>lfs<br />
hct Muntplein over en ga de Kalverstraat in, Onzinnig haar<br />
daar te zoeken, natuurlijk. Die richting is zij helemaal niet uitf4cgaan.Bovendien<br />
wordt het later en later. Waarschijnlijk is<br />
y,ijal lang thuis. Maar waar dan toch, mijn lieveling, maar<br />
waar?<br />
Alweer kom ik langs de<strong>ze</strong>lfde biosco<strong>op</strong>, waar een oude film<br />
draait, Mondo Cane.<br />
lk ben jarig vandaag, maar ik wil niet naar huis. Kort voor ik<br />
om halftwee de deur uitging, heeft mijn dochter immel'S <strong>op</strong>geheld<br />
om mij te feliciteren en te <strong>ze</strong>ggen dat <strong>ze</strong> niet zou komen.<br />
[k ga de biosco<strong>op</strong> binnen. Mondo Cane. Dat is precies de<br />
film die ik nog eens zien will Dit is de wereld waar ik altijd <strong>bij</strong><br />
het woord 'wereld' aan denk.<br />
IANKENDE HOND WORDT aan een touw meegetrokken langs<br />
I'~~nhek van gaas, waarachter andere honden blaffen en janh~n.<br />
Ecn deurtje in het hek gaat <strong>op</strong>en, de onwillige hond wordt<br />
tllI:lrbinnen gesch<strong>op</strong>t, de andere honden vliegen <strong>op</strong> hem af.<br />
I':l:ngil.<br />
(:astelaneta. Avondlijke <strong>bij</strong>eenkomst, als ter verering van<br />
t I'll heilige. Maar het gaat om Rudolf Valentino, die in dit<br />
tInrp geboren is.<br />
Illauwglan<strong>ze</strong>nd standbeeld van de filmacteur.<br />
()nder het publiek veel familieleden van Rudolf, m<strong>ons</strong>terlij-<br />
I", k<strong>op</strong>pen, dom, lage voorhoofden, bestiale kaken, briljantine,<br />
lorhl'latjes, mislukte pogingen <strong>op</strong> de mooie Rudolf te lijken.<br />
( :loHc-ups.<br />
3 20 3 21
HET GROTE MEDELIJDEN HUNDER TW ASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />
New York. Acteur Rossano Brazzi (latin lover) betreedt een<br />
kledingmagazijn. Bij tientallen rennen de verko<strong>op</strong>sters <strong>op</strong><br />
hem af en scheuren zijn kleren van'zijn lichaam om een souvenir<br />
te hebben.<br />
Bogowa, Trobriand-archipei. Horde naakte vrouwen jaagt<br />
<strong>op</strong> mannen.<br />
Riviera. Geil geworden Amerikaanse matro<strong>ze</strong>n verdringen<br />
zich om boterachtige bikiniblondine.<br />
Meisjes in bikini, armen wuivend uit onthaarde oksels, zoemen<br />
in een motorbootje rond een oorlogsschip. Dek van het<br />
oorlogsschip. Matro<strong>ze</strong>n golven van bakboord naar stuurboord<br />
en terug. Er zijn dragers van hoogst correcte brillen <strong>bij</strong>.<br />
Papoeavrouw met een jong varken aan de borst. Enorme<br />
slachtpartij van varkens die met tientallen klappen van dunne<br />
boomstammetjes, langzaam doodgeslagen worden door beschilderde<br />
papoea' s, paradijsvogelveren <strong>op</strong> hun hoofd. Het<br />
roosteren van de geslachte dieren. Honden die zich te goed<br />
doen aan de ingewanden.<br />
Pasadena. (Californie). Plechtige tel' aarde bestelling van<br />
een hond. Vrouw biddend <strong>op</strong> hondengraf. Hondenrestaurant<br />
te Taipeh. Gestro<strong>op</strong>te honden marinerend in zink~n teilen vol<br />
bloederige vloeistof. Op een hakblok slaat de kok een hond aan<br />
stukken. Daar vlak<strong>bij</strong> de levende honden in kooien. Geen<br />
blijk dat <strong>ze</strong> beseffen wat er gebeurt.<br />
Rome, Kuikentjes worden rood, blauw en groen geverfd,<br />
daarna gedroogd in ovens <strong>bij</strong> 50 graden Celsius, dan <strong>op</strong>gesloten<br />
in chocolade paaseieren. Sterfte 7 <strong>op</strong> 10.<br />
Bismarckarchipei. Jonge vrouwen in kooien, vetgemest tot<br />
honderdtwintig kilo voor een broodmager, stokoud <strong>op</strong>perhoofd<br />
dat maar veertig kilo weegt. Massageinstituut, Amerika.<br />
Close-up. Trilling in witte blauwdooraderde slappe dijen,<br />
teweeggebracht door een machine. Calabrie <strong>op</strong> Goede Vrijdag.<br />
Jongemannen, broekspijpen <strong>op</strong>gestro<strong>op</strong>t, slaan zich glasscherven<br />
in dijen en benen, om met bloed de weg af te bakenen<br />
die een processie straks zal gaan.<br />
Bikini. Dieren die door radioactiviteit gedegenereerd zijn:<br />
onder de grond levende vogels, vlinders die zich doodvliegen<br />
hoven <strong>ze</strong>e, vissen die in dode bomen wonen, strand met ste-<br />
I'iclevogeleieren bezaaid. Close-up: <strong>ze</strong>eschildpad wiens orieni:tl'ievermogen<br />
is verwoest, legt eieren en lo<strong>op</strong>t niet naar de<br />
't,ceterug, maar landinwaarts, om te verdorsten in de woestijn<br />
die al met enorme schildpadkarkassen<br />
Ilcstelen vogeltjes in de karkassen.<br />
is bezaaid. Close-up: er<br />
Zeebodem <strong>bij</strong> Malakka. Menselijke geraamten, door haaien<br />
balgevreten. Het strand.<br />
Ilaaievinnen staan te drogen, recht<strong>op</strong> in het zand. Ver-<br />
Illinkte haaienvissers, zonder voeten, benen. Nacht <strong>op</strong> <strong>ze</strong>e. De<br />
l'rminkte vissers nemen wraak, vangen een haai met een<br />
Ir<strong>op</strong>, wringen zijn bek <strong>op</strong>en, duwen een <strong>ze</strong>eegel in zijn keel-<br />
I~illmet een houten pincet, laten hem daarna weer zwemmen.<br />
Iluis in Singapore waar overbodige familieleden naartoe ge-<br />
I)I'ilcht worden om te sterven. Beneden <strong>op</strong> straat schran<strong>ze</strong>n<br />
kinderen en neven. Men maakt zoveel mogelijk kabaal om het<br />
lerven te verhaasten,<br />
weet ik het.<br />
of de kwade geesten weg te houden,<br />
Tclelens gericht <strong>op</strong> rotswand. Holen in de rotswand, door<br />
IIllilktepapoea's bewoond.<br />
Missiepost. Bekeerde, maar nog naakte papoea's slikken ouwt'ls<br />
in, onder woeste extase. Port Moresby. De papoea's<br />
II ilall achter een hoog hek en slaan het land en van een vliegilli~gade.<br />
Goederen die uit het vliegtuig worden gelost, wekll'n<br />
hun begeerte <strong>op</strong>.<br />
Ocrwoud. Vit bamboestaken en grote bladeren, hebben de<br />
pllpoea's het vliegtuig nagebouwd <strong>op</strong> een <strong>op</strong>en plek in het bos.<br />
Ilt'I is een lokvogel, bedoeld die andere vogels, die immers vo-<br />
1\1'1i'l uit het paradijs zijn, hier tot neerstrijken te bewegen. In<br />
I,kine torentjes van takken, spieden de papoea's de lucht af,<br />
Wililringeen enkel vliegtuig zich vertoont.<br />
I Iun droevige magische geroep.<br />
3 22 3 23