jaarmagazine - Logeion

viSUeLe
Inzichtelijkheid Zie ook: www.deltalloydgroep.com/jaarmagazine
De luchtbellen
van Hans Rosling
Het onmogelijke is mogelijk, beweert Hans Rosling, arts en hoogleraar aan
het Zweedse Karolinska Institut. En om dat aan ons te laten zien, presteert
hij iets wat op zich al onmogelijk lijkt: hij maakt cijfers en statistieken begrijpelijk
én plezierig. En doet ons wereldbeeld letterlijk verschuiven.
Hans Rosling is een professor
die van spelen houdt,
een échte homo ludens.
Hij schotelt zijn publiek
kleurige, opstijgende
luchtbellen voor die zich groeperen,
afscheiden en een enkele keer dalen. Hij
laat heuvels zien die verschuiven, dalen
die verdwijnen en pieken die verrijzen.
En daarmee laat hij zien hoe het écht
met de wereld is gesteld. Want de Zweed
Rosling is geen statisticus, maar van
oorsprong een arts die in Afrika werkte
en medeoprichter is van Artsen Zonder
Grenzen. Op een dag kwam hij tot het
besef dat niemand iets zinnigs deed met
de statistieken en cijfers over de wereldgezondheid,
omdat niemand ze goed kon
interpreteren. Hoe kun je, vroeg hij zich
af, ooit oplossingen voor een continent
als Afrika verzinnen, als je de details niet
in beeld hebt? De data zijn voorhanden,
er is een publiek voor, internet kan alle
relevante informatie verspreiden, kortom,
alles is er. Maar hoe maak je al die kennis
inzichtelijk en toepasbaar?
Hij bracht dit immense, gecompliceerde
vraagstuk in wezen terug tot één eenvoudig
probleem: de traditionele statistieken
zijn té saai. Rosling heeft vervolgens met
zijn organisatie Gapminder, die hij samen
met zijn zoon en schoondochter oprichtte,
de cijfers zó tot leven gewekt dat een
kind ze kan begrijpen. Hiermee liet hij
de verzengende saaiheid die zicht op de
ware stand van zaken belemmerde, als
een goochelaar verdwijnen.
De gevolgen van saaie statistieken zijn
niet gering: nog altijd leven velen met
het idee dat er in de westerse wereld
veel minder armoe is dan in de zogeheten
Derde Wereld en dat daar veel meer
kinderen sterven dan bij ons. Wij leven
echter, zoals Rosling overtuigend weet
aan te tonen, met het beeld uit 1962 – en
dat is in 2007 totaal veranderd. Dat zijn
de luchtbellen die hij oplaat, zijn schuivende
landschappen. Als Rosling demonstreert
welke route elk land (één luchtbel)
in die tussenliggende jaren aflegt,
gebeurt er namelijk iets wonderbaarlijks.
Dan is het plotseling duidelijk dat de Verenigde
Staten zich in 1915 qua welvaart
op hetzelfde niveau bevonden als India
in 2007. En dat de gezondheidszorg van
Chili slechts vijf jaar op Amerika achter-
loopt en met een inhaalmanoeuvre bezig
is. Azië, Latijns-Amerika en de Arabische
landen verbeteren hun gezondheidszorg
zelfs sneller in verhouding tot het
Westen, maar hun economische groei verloopt
wat trager. De Trendalyzer-software
van Gapminder toont bovendien aan dat
economische groei tragisch genoeg altijd
ten koste van het milieu gaat.
Mythes onderuithalen met de beste en
meest onderhoudende statistieken die je
ooit hebt gezien, dat is wat Hans Rosling
voor elkaar krijgt. Verrassend genoeg
ziet het lot van Afrika er dan ineens veel
hoopgevender uit dan verwacht: in vijftig
jaar is het continent gestegen van voormiddeleeuwse
leefomstandigheden naar
de situatie van nu, die vergelijkbaar is
met het Europa van een eeuw terug. Ja,
het loopt honderd jaar achter op ons,
maar de snelheid waarmee vooruitgang
wordt geboekt is ongelooflijk.
Hieruit concludeert Rosling dat het
schijnbaar onmogelijke mogelijk blijkt.
En wie dan nog niet overtuigd is dat niets
onmogelijk is, die moet het slot van zijn
presentatie in 2007 op de TED-conferentie
(kijk op www.deltalloydgroep.com/
jaarmagazine) maar eens goed bekijken.
Trendalyzer werd overigens tijdens diezelfde
TED-bijeenkomst overgenomen
door Google en de softwareontwikkelaars
zijn inmiddels naar Californië verhuisd.
Maar Gapminder verspreidt het programma
nog altijd door gratis GapCasts
op internet te plaatsen, om met kleurige,
begrijpelijke animaties te laten zien hoe
het met de gezondheidszorg in de wereld
gesteld is. Steeds meer organisaties
verklaren zich intussen bereid om hun
cijfers gratis beschikbaar te stellen voor
de GapCasts. En om ervoor te zorgen dat
iedereen toegang krijgt tot de GapCasts,
worden deze tegenwoordig ook op
YouTube geplaatst (zodat ze gemakkelijker
aan anderen kunnen worden doorgestuurd)
en zijn ze te downloaden op
een iPod. Want, zo redeneert de charismatische
Rosling, als je informatie toegankelijk
weet te maken, kun je daarmee
uiteindelijk de kwaliteit van de informatie
zelf verbeteren.
www.gapminder.org/world
8 Delta Lloyd Groep jaarmagazine 2007/2008 Delta Lloyd Groep jaarmagazine 2007/2008
9