Nijs winter 2010 - Ziekenhuis Nij Smellinghe
Nijs winter 2010 - Ziekenhuis Nij Smellinghe
Nijs winter 2010 - Ziekenhuis Nij Smellinghe
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
NIJS!november <strong>2010</strong><br />
Voor patiënten en bezoekers van ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
“Uw gezondheid is<br />
een kostbaar goed!”<br />
Automatiseringsoplossing<br />
helpt hartpatiënten<br />
sneller<br />
Door de scan… Het transferbureau:<br />
onmisbare schakel<br />
in de keten<br />
Behandeling<br />
van aneurysma<br />
in de aorta<br />
Met aandacht. Dat voelt beter.<br />
1
Inhoudsopgave<br />
Voorwoord 2<br />
Waarom dit blad? 3<br />
Automatiseringsoplossing helpt hartpatiënten sneller 4<br />
Door de scan… 6<br />
De slanke stamppot 8<br />
Afdeling in beeld, B1: short-stay en dagbehandeling 9<br />
Pijn en pijnbestrijding in ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> 10<br />
Het transferbureau: onmisbare schakel in de keten 12<br />
Uw gezondheid is een kostbaar goed! 14<br />
Behandeling van aneurysma in de aorta 16<br />
Botox: meer dan een cosmetisch middel 18<br />
Onze specialisten 19<br />
Colofon 19<br />
Voorwoord<br />
Beste lezer,<br />
Voor u ligt het eerste exemplaar van <strong><strong>Nij</strong>s</strong>, het nieuwe magazine voor patiënten,<br />
bezoekers en andere relaties van ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>. Als ziekenhuis hechten<br />
wij grote waarde aan het informeren van onze omgeving, zowel patiënten als<br />
huisartsen, maar ook andere partijen waar we vaak mee te maken hebben.<br />
Om een kijkje te geven in onze dagelijkse werkzaamheden, zullen wij twee keer<br />
per jaar dit magazine uitgeven.<br />
In deze eerste editie laten we zien wat automatisering betekent voor de behandeling<br />
van patiënten met hartproblemen, staan we stil bij onze geavanceerde behandeling<br />
van aneurysma’s en wordt aandacht besteed aan diverse vormen van pijnbestrijding<br />
die in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> uitgevoerd worden. Daarnaast geven we uitleg over de<br />
verschillende soorten scans binnen de afdeling radiologie en hebben de afdelingen<br />
fysiotherapie en diëtetiek hun bijdrage geleverd om advies te geven over gezond<br />
leven, want uiteraard is preventie in de zorg ook voor ons van groot belang.<br />
Ik hoop dat u met veel interesse en plezier dit eerste magazine zult lezen.<br />
Cees Meijer,<br />
Directeur ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
Nummer 1 van Nederland!<br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> is door Dr. Yep, de Michelingids voor de zorg, uitgeroepen tot beste ziekenhuis<br />
van Nederland. Dr. Yep maakte een top 30 op basis van het algemeen presteren van ziekenhuizen.<br />
Hierbij werden factoren als ziekteverzuim, transparantie en financieel presteren meegenomen.<br />
Op aandoeningsniveau wordt in de gids apart stilgestaan bij het medisch presteren van de<br />
Nederlandse ziekenhuizen. De ranglijsten zijn gepubliceerd in de Dr. Yep jaargids.<br />
2 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong><br />
Waarom dit blad?<br />
Voor u ligt de allereerste editie van <strong><strong>Nij</strong>s</strong>, het nieuwe relatiemagazine<br />
van ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>. Met dit magazine willen we u op een<br />
andere manier kennis laten maken met ons ziekenhuis. In diverse<br />
achtergrondartikelen leest u meer over onze mogelijkheden en proberen<br />
we uitleg te geven over bestaande behandelingen waarover veel vragen<br />
komen. Dit magazine is een van de uitingen die voortkomen uit het<br />
nieuwe communicatiebeleid van <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>. Met diverse middelen<br />
willen we onze patiënten en relaties zo goed mogelijk van informatie<br />
voorzien.<br />
Nieuw communicatiebeleid<br />
De ziekenhuiszorg in Nederland is volop in beweging, er zijn discussies<br />
over marktwerking en de kwaliteit wordt voortdurend streng onder de<br />
loep genomen. Als ziekenhuis werken we altijd hard aan de kwaliteit<br />
van zorg, maar in een tijd van marktwerking en beweging is het ook<br />
belangrijk om mensen te informeren over wat we doen en hoe we<br />
dit doen, zodat patiënten en verwijzers weten wat er speelt in<br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> en waarvoor ze bij ons terecht kunnen. Als basis<br />
voor ons nieuwe communicatiebeleid werken we met een zogenaamde<br />
payoff, een zin die uitstraalt waar wij voor willen staan.<br />
Deze zin is: Met aandacht. Dat voelt beter.<br />
De payoff is een zin die op veel manieren te lezen is. De aandacht<br />
slaat uiteraard op aandacht voor de patiënt, maar ook op zorgvuldig<br />
werken en het vermijden van fouten, het oog hebben voor de vragen<br />
van patiënten, maar ook aandacht voor maaltijden, service in het<br />
ziekenhuis en alles wat hierbij hoort. Wij zullen altijd onze uiterste<br />
best doen om iedereen de aandacht te geven die hij of zij nodig heeft,<br />
want op die manier kunnen we het verblijf in het ziekenhuis voor<br />
een patiënt wat aangenamer maken. Wij begrijpen natuurlijk dat een<br />
bezoek aan het ziekenhuis voor velen ingrijpend is, maar met een<br />
stukje extra aandacht kunnen we u zich wat beter laten voelen.<br />
Met aandacht. Dat voelt beter.<br />
Naast deze payoff werken we binnen <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> vanuit drie<br />
kernwaarden: gastvrij, ondernemend en verantwoordelijk. Ook deze<br />
waarden zijn waarden die op diverse manieren uit te leggen zijn en<br />
die op de ene plaats anders ingevuld worden dan op een andere plaats.<br />
Want een gastvrij ziekenhuis is natuurlijk iets anders dan een gastvrij<br />
hotel en wij zijn ondernemend, maar dat is iets anders dan koste wat het<br />
kost voor zo laag mogelijke kosten zonder oog voor de patiënt proberen<br />
te werken. Wij zijn juist ondernemend in het zoeken naar nieuwe<br />
oplossingen voor onze patiënten. Nieuwe behandelingen, nieuwe<br />
maaltijden, nieuwe informatiefolders, een nieuw relatiemagazine...<br />
Verantwoordelijk is eigenlijk vanzelfsprekend, u legt uw gezondheid in<br />
onze handen en daar gaan wij verantwoordelijk mee om, wij doen er alles<br />
aan om u op de beste manier te helpen.<br />
De layout van dit magazine<br />
Zoals u kunt zien hebben we voor <strong><strong>Nij</strong>s</strong> gekozen voor een frisse,<br />
nieuwe uitstraling waarbij we ons bestaande logo hebben behouden.<br />
We hebben gekozen voor frisse kleuren om ons ziekenhuis een<br />
moderne uitstraling te geven. Een nieuw magazine verdient een<br />
nieuwe frisse uitstraling en inhoudelijk goede artikelen met mooie<br />
foto’s. We hopen dat dit magazine u wat meer bekend maakt met<br />
ons ziekenhuis en wensen u veel leesplezier.
Automatiseringsoplossing<br />
helpt hartpatiënten sneller<br />
In de zorg voor patiënten wordt automatisering steeds belangrijker. <strong>Ziekenhuis</strong><br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> is voortdurend op zoek naar vernieuwingen om de behandeling voor<br />
de patiënten te verbeteren of te versnellen. Een goed voorbeeld hiervan is de digitale<br />
beeldverzending van de cardiologen. Door deze ontwikkeling kunnen patiënten met<br />
hartklachten sneller geholpen worden. Dankzij een goede samenwerking met de<br />
hartcentra van ondermeer het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) en UMCG<br />
(Groningen), kan snel bepaald worden welke behandeling een patiënt nodig heeft.<br />
“Wij als cardiologen kunnen sneller<br />
en beter overleggen”<br />
Pijn op de borst is iets wat vaak voor komt. Veel mensen zullen wel iemand in<br />
hun omgeving kennen die ooit klachten heeft gehad, die gedotterd is of op een<br />
andere manier onder behandeling is. Voor mensen met hartklachten is pijn op<br />
de borst een zeer angstige ervaring. Je voelt pijn, maar kunt er niets aan doen.<br />
Een adequate behandeling in een ziekenhuis is dan ook van groot belang.<br />
Patiënten die met pijn op de borst binnen gebracht worden kunnen, indien<br />
daar aanleiding toe is, in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> gekatheteriseerd worden. Dat houdt<br />
in dat de cardioloog in het hart en de aderen eromheen gaat kijken of er ergens<br />
een vernauwing zit. Deze katheterisatie is het begin van de behandeling. Cardioloog<br />
van der Linde legt uit hoe dit gaat. “Ik breng dan met een hartkatheter een<br />
zichtbare vloeistof in de bloedvaten die rond het hart lopen om vervolgens met<br />
een soort video opname te kijken of die goed doorstromen. Als alles goed doorstroomt<br />
is er geen indicatie voor een hartoperatie, maar vaak blijkt dat er ergens<br />
een verstopping zit.”<br />
Omdat een verstopping alleen in een gespecialiseerd ziekenhuis behandeld<br />
kan worden, wordt in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> dan contact gezocht met het MCL of het<br />
UMCG. “Vroeger moest ik dan bellen en mijn opnames op een cd via de post<br />
naar het andere ziekenhuis sturen. Dit kostte teveel tijd, waardoor de patiënt<br />
onnodig lang in ons ziekenhuis lag te wachten. Dit is natuurlijk zonde van de<br />
tijd en voor de patiënt een periode van grote onzekerheid, omdat nog niet<br />
bekend is wat er verder gaat gebeuren.” Sinds ongeveer 2 jaar kan dankzij de<br />
programma’s ‘forview’ en ‘forconnect’ (van de firma Forcare) veel sneller en<br />
toch goed beschermd gecommuniceerd worden door de beelden digitaal over<br />
een beveiligde snelle verbinding met het MCL en/of UMCG te sturen. “Als ik<br />
nog bezig ben met de patiënt kan ik de beelden al doorsturen naar Leeuwarden.<br />
In heel ernstige gevallen kan ik de cardioloog en/of cardiochirurg van het MCL<br />
of UMCG meteen mee laten kijken en beslissen we samen wat te doen. Er kan<br />
dan sneller besloten worden tot overplaatsing waardoor de patiënt soms dezelfde<br />
dag nog geopereerd of gedotterd kan worden.”<br />
Zowel voor de cardiologen als voor de patiënt van <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> is deze automatisering<br />
een grote verbetering. “Wij als cardiologen kunnen sneller en beter<br />
overleggen. Vroeger stuurde je je de film met de beelden weg en kon je hem zelf<br />
ook niet meer bekijken, nu kunnen we ook samen met collega’s in Leeuwarden<br />
naar dezelfde beelden kijken en meteen overleggen. We combineren zo onze<br />
deskundigheid en komen tot de beste behandelingsmethode.” Voor de patiënt<br />
scheelt het vooral wachttijd. “Het is natuurlijk heel vervelend als je twee of drie<br />
dagen moet wachten tot je weet wat er met je gaat gebeuren. Dankzij dit nieuwe<br />
systeem weet de patiënt soms direct waar hij aan toe is, en gaan er in elk geval<br />
geen dagen, maar slechts een paar uren tot hooguit 1 dag overheen.”<br />
Cardioloog van der Linde is blij met de automatisering en voorziet nog veel<br />
meer ontwikkelingen. “Ik denk dat er dankzij de nieuwe mogelijkheden nog veel<br />
meer gaat veranderen in ons vakgebied. En niet alleen bij de cardiologie, want<br />
digitale verzending van gegevens tussen ziekenhuizen via een snelle beveiligde<br />
verbinding is ook interessant voor andere specialisten zoals vaatchirurgen,<br />
neurologen, longartsen, etc.” Dat de behandeling van patiënten hierdoor verbeterd<br />
weet de cardioloog wel zeker. “Beter en sneller overleg en een snellere<br />
behandeling voor de patiënt, daar willen we natuurlijk altijd naar streven.”<br />
Cardioloog van der Linde<br />
“Dankzij dit nieuwe systeem<br />
weet de patiënt meestal<br />
direct waar hij aan toe is”<br />
In <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> worden jaarlijks, naast<br />
andere hartpatiënten, ruim 800 patiënten<br />
opgenomen met pijn op de borst. Van<br />
deze opgenomen patiënten ondergaan<br />
ca. 400 patiënten een hartkatheterisatie<br />
en ca. 250-300 patiënten ondergaan een<br />
dotteringreep of een hartoperatie in een<br />
gespecialiseerd centrum. Bij de overige<br />
patiënten zijn de bloedvaten rond het<br />
hart gelukkig nog prima of kan het met<br />
medicijnen behandeld worden.<br />
4 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong> Met aandacht. Dat voelt beter. 5
Door de scan…<br />
Om een goede diagnose te stellen bij veel aandoeningen, wordt gebruik<br />
gemaakt van scans. De afdeling radiologie is hierin gespecialiseerd,<br />
en veel patiënten komen hier dagelijks heen voor één van deze scans.<br />
Maar wat is nou het verschil? En welke scan wordt wanneer gebruikt?<br />
In deze editie van <strong><strong>Nij</strong>s</strong> een uitleg over de drie soorten scans die in<br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> beschikbaar zijn.<br />
“Een CT-scan duurt vaak<br />
maar een paar minuten”<br />
In <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> zijn drie verschillende typen scans mogelijk:<br />
de MRI-scan, de CT-scan en de nucleaire scan. Elke scan<br />
heeft zijn eigen eigenschappen en is geschikt voor specifieke<br />
doeleinden. Zo worden mensen die bijvoorbeeld na een<br />
ongeluk op de spoedeisende hulp binnenkomen, vaak<br />
bekeken met de CT-scan. Dit is een scan die relatief snel<br />
gaat en waarbij grote breuken en bloedingen goed zichtbaar<br />
zijn. In het geval van acute nood is dat erg belangrijk,<br />
omdat dit soort zaken heel snel behandeld moet worden.<br />
Een CT-scan duurt vaak maar een paar minuten.<br />
Om ontstekingen en tumoren op te sporen wordt gebruik<br />
gemaakt van een nucleaire scan, deze scan laat met behulp<br />
van een radioactieve stof zien waar een ontsteking of tumor<br />
in het lichaam zit.<br />
De MRIscan<br />
Magnetic resonance imaging, zoals MRI voluit heet, is een<br />
onderzoeksmethode waarbij gebruik wordt gemaakt van een<br />
zeer sterk magneetveld. Er mag dan ook geen metaal dichtbij<br />
de MRI-scan komen, omdat dat teveel wordt aangetrokken<br />
door de scan. Met behulp van de magneet en radiogolven<br />
vormt een computer een compleet beeld van het lichaam<br />
of een bepaald lichaamsdeel. Bij de scan ligt de patiënt<br />
(deels) in een smalle tunnel. De patiënt moet stil liggen<br />
zodat de beste beelden worden gemaakt. Op een computer<br />
verschijnt uiteindelijk een doorsnede van het lichaamsdeel<br />
in allemaal kleine plakjes. De arts kan per plakje kijken of er<br />
iets aan de hand is.<br />
Vanwege de sterke magneet kan niet iedereen zomaar onder<br />
de scan. Mensen met metalen onderdelen in het lichaam<br />
mogen soms niet door de MRI-scan. Omdat er gevaar is<br />
dat deze metalen gaan bewegen door de magneet. Dit kan<br />
bijvoorbeeld het geval zijn bij mensen met granaatsplinters<br />
in het lichaam, maar ook bij bepaalde kunsthartkleppen,<br />
gehoorimplantaten en pacemakers.<br />
De CTscan<br />
De CT-scan maakt de beelden met behulp van röntgenstraling.<br />
De CT-scan maakt als het ware heel veel röntgenfoto’s om<br />
een compleet beeld van een lichaamsdeel of gewricht te<br />
geven. De CT-scan is heel geschikt voor het bekijken van<br />
botten of het zoeken naar bloedingen, maar ook de ligging<br />
van organen is goed te zien op een CT-scan.<br />
Omdat de CT-scan vaak gebruikt wordt bij mensen die na<br />
een ongeluk of bij een CVA (hersenbloeding/of infarct)<br />
binnengebracht worden met de ambulance, is de CT-scan<br />
goed bereikbaar vanaf de spoedeisende hulp.<br />
De nucleaire scan<br />
Een ander soort scan is de nucleaire scan, hierbij krijgt<br />
de patiënt een radioactieve stof ingespoten. Deze stof is<br />
gekoppeld aan een lichaamseigen stof. Bijvoorbeeld bij een<br />
scan van de botten, zit de radioactieve stof gebonden aan<br />
kalk. Omdat kalk nodig is voor de botstofwisseling komt de<br />
radioactieve stof hier ook terecht. Het scanapparaat meet<br />
vervolgens de straling die wordt uitgezonden door de radioactieve<br />
stof. Op die manier kunnen bijvoorbeeld uitzaaiingen<br />
en ontstekingen opgespoord worden. Op dezelfde wijze<br />
kunnen van verschillende organen scans worden gemaakt.<br />
Het inspuiten van radioactiviteit is niet schadelijk, omdat<br />
het om kleine hoeveelheden gaat en omdat de radioactiviteit<br />
van de stof snel afneemt.<br />
“Moderne MRI-scanners zijn<br />
niet meer zo benauwend als<br />
vroegere modellen”<br />
6 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong> Met aandacht. Dat voelt beter. 7<br />
MRI-scan<br />
CT-scan<br />
Nucleaire scan
Van diëtetiek<br />
De slanke stamppot<br />
Lagere temperaturen en langere avonden betekenen vaak behoefte aan ander eten.<br />
Aan eten waar je lekker warm van wordt. Stamppotten, gevulde maaltijdsoepen, kruidige<br />
stoofschotels, hete thee met een stukje chocolade of stevige speculaasbrok en warme<br />
chocolademelk met slagroom. Over het algemeen nogal calorierijk eten. Terwijl we meer<br />
op de bank zitten dan normaal. Tenzij het goed gaat vriezen en er weer eens schaatstochten<br />
op natuurijs komen, waardoor we de extra calorieën gezellig kunnen verbranden.<br />
Voor vele mensen blijkt dit <strong>winter</strong>seizoen een periode te<br />
zijn om wat extra kilootjes bij elkaar te sparen. Eén van de<br />
veel genoemde ‘veroorzakers’ zijn bij de Nederlanders zo<br />
geliefde oer Hollandse stamppotten.<br />
Bij het bereiden van stamppotten wordt meestal gebruik<br />
gemaakt van aardappelpuree met toegevoegde roomboter,<br />
spekblokjes en natuurlijk niet te vergeten; de rookworst.<br />
Met nog een klein beetje groente voor een leuk kleurtje.<br />
Door deze manier van bereiden wordt het een zeer calorierijk<br />
gerecht.<br />
Van aardappelen wordt nogal eens gezegd dat dit dikmakers<br />
zijn. Dit kan meteen worden doorgeschoven naar het land<br />
der fabelen. Aardappelen zijn geen caloriebommetjes. Voor<br />
het bereiden van aardappelpuree is het in principe niet eens<br />
nodig om veel boter en melk toe te voegen. Aardappelpuree<br />
is ook erg lekker met een heel klein klontje halvarine. Mocht<br />
de puree nog niet smeuïg genoeg zijn, dan kun je eventueel<br />
nog een restje kookvocht toevoegen. Ook erg lekker is een<br />
scheutje rode wijn azijn!<br />
Groente bevat nauwelijks calorieën, maar wel veel belangrijke<br />
voedingstoffen. Zorg daarom voor voldoende groente in de<br />
stamppot. Voeg minimaal evenveel groente als aardappelen<br />
toe aan de stamppot.<br />
Een andere calorieleverancier bij stamppot is vlees. Vette<br />
spekblokjes en rookworst zijn niet de meest magere vleessoorten.<br />
Kies liever voor magere hamblokjes of een gehaktbal<br />
van mager rundergehakt. Maar je kunt natuurlijk ook<br />
heel goed een stukje kipfilet of een tartaartje bij je stamppot<br />
eten, dat is nog slanker! Een magere rookworst lijkt misschien<br />
een goed alternatief, maar is nog steeds even vet dan de<br />
welbekende hamburger.<br />
Dan tot slot nog de jus. Vaak gemaakt van bereidingsvet van<br />
vet vlees en bevat doordoor veel calorieën, mede afhankelijk<br />
van de hoeveelheid gebruikte boter bij het bereiden van het<br />
vlees. Een richtlijn voor de te gebruiken hoeveelheid vloeibaar<br />
bak en braad is: 1 eetlepel voor het bereiden van<br />
1 persoon portie vlees. Ook kun je jus maken van een pakje,<br />
hiervan zijn allemaal verschillende varianten veelal magere<br />
soorten. Je kunt altijd zelf wat extra smaak geven door<br />
kruiden of andere smaakmakers toe te voegen. Denk dan<br />
bijvoorbeeld aan wat gebakken uitjes met knoflook.<br />
Bovengenoemde tips kun je in principe toepassen op<br />
alle bekende stamppotrecepten.<br />
Een fijne <strong>winter</strong> toegewenst en eet smakelijk!<br />
Namens afdeling diëtetiek <strong>Ziekenhuis</strong> <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
Afdeling in beeld<br />
Afdeling B1 is de afdeling in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
met het meeste aantal patiëntwisselingen.<br />
De meeste patiënten liggen maar enkele<br />
uren of dagen op deze afdeling, omdat ze<br />
een ingreep ondergaan waarvoor ze maar<br />
kort opgenomen worden.<br />
Afdeling in beeld, B1:<br />
short-stay en dagbehandeling<br />
De receptie van afdeling B1<br />
Omdat op B1 patiënten komen van alle specialismen en met dus zeer diverse<br />
ziektebeelden en complicaties, is het een breed werkgebied waar de medewerkers<br />
veel verantwoording dragen. Daarnaast moet door de korte verpleegduur<br />
alle handelingen en interventies in korte tijd worden uitgevoerd. Het aantal<br />
patiënten dat op B1 wordt opgenomen is erg hoog, maar liefst 9000 per jaar.<br />
Er zijn zoveel patiëntwisselingen per dag dat één bed soms meerdere keren<br />
bezet wordt.<br />
Historie en feiten<br />
De combinatie van short stay (ontstaan in 1996) en dagbehandeling (sinds<br />
1988) is pas sinds 2000 een feit. Sinds 1 februari dit jaar wordt de afdeling<br />
aangestuurd door Theo Snijder. Theo geeft leiding aan een zeer ervaren team,<br />
de gemiddelde leeftijd van de medewerkers is 47 jaar, en men heeft gemiddeld<br />
maar liefst 17 jaar ervaring binnen <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>.<br />
De afdeling heeft 9000 opnames per jaar (6000 DV en 3000 Sh St) en de<br />
gemiddelde opnameduur is 2 dagen. Er werken in totaal 20.54 FTE’s verdeeld<br />
over de functies van afdelingshoofd, verpleegkundigen, afdelings assistenten,<br />
een afdelingssecretaresse en voedingsassistenten.<br />
8 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong> Met aandacht. Dat voelt beter. 9
In elk ziekenhuis komen vaak mensen<br />
met pijnklachten. Allerlei soorten pijn op<br />
allerlei plaatsen, zoals pijn na een operatie,<br />
langdurig rugpijn, pijn bij een ziekte zoals<br />
multiple sclerose of pijn bij kanker. Pijn is<br />
voor iedereen anders en voor iedereen<br />
heel vervelend. Daarom streven we er in<br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> naar om zoveel mogelijk<br />
pijn te voorkomen en anders zo goed<br />
mogelijk te bestrijden. Iedereen kent<br />
natuurlijk wel paracetamol, ibuprofen en<br />
andere medicijnen, maar er zijn ook nog<br />
andere mogelijkheden om pijn te bestrijden.<br />
In dit artikel krijgt u een overzicht van de<br />
verschillende mogelijkheden in ziekenhuis<br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>.<br />
Pijn en<br />
pijnbestrijding<br />
in ziekenhuis<br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
Anne Persyn, verpleegkundig specialist pijnbestrijding<br />
Pijn meten is een moeilijke zaak, het is iets anders dan temperatuur meten, wat je<br />
gewoon met een thermometer kunt doen. Pijn is erg persoonlijk en iedereen ervaart<br />
pijn anders. Naast lichamelijke pijn spelen ook een aantal andere factoren een grote<br />
rol zoals angst voor pijn, de eerdere ervaringen met pijn of de ervaring van een<br />
familiel id met pijn. Daarom zijn er allerlei schalen, tabellen en meetlatjes op de markt<br />
om pijn te meten. In <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> is gekozen om door middel van een cijfer en/<br />
of een tabel pijn te omschrijven, aan de hand van deze tabel kunnen we de pijn een<br />
cijfer geven en kunnen we na een behandeling meten of de pijn is afgenomen.<br />
Medicijnen<br />
Het behandelen van pijn gaat in het ziekenhuis niet anders dan thuis, ook in<br />
het ziekenhuis wordt gebruikt gemaakt van medicijnen. Het bekendste medicijn<br />
is paracetamol, wat veel mensen ook in huis hebben, maar ook de NSAID’s<br />
(middelen zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen) en de morfinepreparaten,<br />
zijn voor de meeste mensen niet onbekend. Deze middelen hebben pas goed<br />
effect als de correcte dosering wordt gebruikt en als deze op regelmatige tijdstippen<br />
worden ingenomen.<br />
Die correcte dosering en de manier van toedienen is voor elke persoon verschillend.<br />
Pijnbestrijding is dan ook altijd ‘maatwerk’. Medicijnen kunnen ingenomen worden<br />
als een pil, maar ook via injecties of via een infuus. Soms krijgen mensen een<br />
pompje, met dat pompje kunnen ze zelf, als de pijn te hevig wordt, op een<br />
knopje drukken en zo de medicijnen toedienen. Bij buikoperaties kan er ook<br />
gekozen worden voor een slangetje in de rug ( = epiduraal katheter). Deze verdooft<br />
de buik gedurende een aantal dagen na de operatie. Deze mogelijkheden<br />
worden gebruikt na een operatie en worden besproken tijdens het onderzoek dat<br />
aan de operatie vooraf gaat, het preoperatieve onderzoek bij de anesthesioloog.<br />
Dit zijn allerlei middelen en mogelijkheden om hevige en acute pijn te bestrijden in<br />
het ziekenhuis. Maar de bestrijding van pijn na een operatie, gaat verder dan alleen<br />
het ziekenhuis. Als mensen een operatie ondergaan in dagopname, gaan ze dezelfde<br />
dag weer naar huis en is de pijn vaak nog niet helemaal weg. Daarom krijgen deze<br />
patiënten pijnzakjes mee (de zogenaamde POP-zakjes, Post-Operatieve Pijnbestrijding)<br />
met voldoende pijnbestrijding voor de eerste twee dagen na de opname.<br />
VAS <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> Manchester pijnladder<br />
0 geen pijn gjin pine geen pijn<br />
1 weinig pijn ik fernim it normale activiteiten<br />
2 in bytsje pine licht stekende pijn<br />
3 acceptabel it gjit wol weinig klachten, kan bijna alles doen<br />
4 it is te dwaan matig veel pijn<br />
5 op de grens op ‘e grins<br />
6 ernstige pijn belemmert sommige activiteiten<br />
7 erg veel pijn in protte pine<br />
8 zeer ernstige pijn belemmert alle activiteiten<br />
10 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong> Met aandacht. Dat voelt beter. 11<br />
9<br />
10 ondraaglijk net út te stean ergste pijn ooit oncontroleerbaar<br />
Chronische pijn<br />
Natuurlijk zijn er nog tal van situaties die een heel andere aanpak nodig hebben. Er zijn in ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
2 anesthesiologen/pijnspecialisten aanwezig voor allerlei chronische pijnklachten. Altijd zal er eerst naar de oorzaak gezocht<br />
worden van de pijnklachten en zal er geprobeerd worden deze oorzaak te behandelen. Maar soms is het nodig om pijn ook<br />
apart aan te pakken. Naast verschillende medicijnen zijn er ook andere mogelijkheden. Een voorbeeld hiervan is een behandeling<br />
waarbij de zenuw die de pijn veroorzaakt (gedeeltelijk) wordt uitgeschakeld door verhitting of door een ingespoten vloeistof. Dit<br />
wordt ook wel een zenuwblokkade genoemd.<br />
Ook kan de pijnspecialist u adviseren naar houdingstherapie te gaan: Cesar, Mensendieck of een dergelijke therapie.<br />
Dit ter ondersteuning van de behandeling en verbetering van klachten. Soms kan TENS (Transcutane Electro Neuro<br />
Stimulatie) ook een oplossing bieden. Bij TENS worden kleine elektrische stroompjes, door middel van een apparaatje<br />
op batterijen, door de huid heen gegeven om de zenuwen te beïnvloeden. De afdeling fysiotherapie<br />
kan, in opdracht van de pijnspecialist, TENS aansluiten. De pijnspecialist zal in overleg met u bepalen welke<br />
behandeling(en) hij u zal geven. De verscheidenheid in pijn en pijnbeleving maakt dat de ene soort pijn<br />
beter te behandelen is dan de andere. Telefonisch is de polikliniek pijnbestrijding te bereiken via nummer<br />
0512 - 58 83 81 en een afspraak is mogelijk met een verwijzing van uw behandelaar.<br />
Pijn bij kanker<br />
Naast de acute pijn en de chronische pijn, is er in ziekenhuis<br />
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> ook extra aandacht voor pijn bij kanker.<br />
Mensen kunnen, in overleg met hun behandelaar,<br />
kiezen voor een intensieve begeleiding rond de pijnbestrijding.<br />
Het pijnteam heeft gespecialiseerde<br />
medewerkers die de begeleiding van kankerpatiënten<br />
uitgebreid kunnen aanbieden. Dit zowel in de<br />
thuis situatie als tijdens opname. De specialist en<br />
huisarts kunnen de begeleiding aanvragen en<br />
worden vervolgens op de hoogte gehouden van<br />
eventuele aanpassingen.<br />
Pijnbestrijding is niet altijd even gemakkelijk,<br />
‘geen pijn’ is jammer genoeg niet<br />
altijd haalbaar. De medewerkers van<br />
ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> proberen dan<br />
ook pijn op een ‘acceptabel’ niveau te<br />
brengen.<br />
Voor meer informatie kunt u zich<br />
wenden tot Anne Persyn, verpleegkundig<br />
specialist pijnbestrijding<br />
(MANP).<br />
POP-zakjes,<br />
voor post-operatieve pijnbestrijding
Het transferbureau:<br />
onmisbare schakel<br />
in de keten<br />
12 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong><br />
V.l.n.r. Afke van Weert, Froukje Veenema, Minke Wolf<br />
De meeste patiënten die in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> worden opgenomen, gaan na<br />
de behandeling weer naar huis. Toch is er ook een belangrijke groep<br />
die na een ziekenhuisbezoek extra zorg nodig heeft. Dit kan gaan om<br />
thuiszorg, omdat iemand bijvoorbeeld met een arm in het gips zich niet<br />
zelf kan wassen, maar ook om zorg in een verpleeg- of verzorgings huis,<br />
omdat het thuis wonen (tijdelijk) niet meer gaat. Als een patiënt voor<br />
deze problemen komt te staan, wordt door de afdeling het transferbureau<br />
ingeschakeld. Dit bureau bemiddelt voor de patiënt, zodat hij of zij de<br />
juiste zorg op de juiste plaats ontvangt als de opname is beëindigd.<br />
Het transferbureau van <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> is sinds juni 2009<br />
in bedrijf en wordt bemand door medewerkers met diverse<br />
achtergronden. Minke Wolf, verpleegkundige en oud-<br />
afdelingshoofd heeft haar achtergrond in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>,<br />
Afke van Weert werkte voor De Friese Wouden als verpleegkundige<br />
in de wijk en Froukje Veenema als verpleegkundige<br />
in Bertilla bij ZuidOostZorg. Zo hebben de drie transferverpleegkundige<br />
allemaal hun eigen kennis en netwerk.<br />
“We werken goed samen als team ondanks dat we in het<br />
transferbureau terechtgekomen zijn vanuit de diverse<br />
organisaties. Hierdoor hebben we veel kennis van de zorg<br />
in de regio.”<br />
De achtergrond kan, bij bemiddeling, natuurlijk ook voor<br />
wisselende belangen zorgen, maar daar hebben de dames<br />
geen last van. “Wij hebben een tweeledig belang. Enerzijds<br />
willen we de beste zorg voor de patiënt, anderzijds willen<br />
we dat een patiënt die niet meer in het ziekenhuis hoeft te<br />
liggen, zo snel mogelijk ergens anders de zorg krijgt.”<br />
De patiënt kan altijd de voorkeur aangeven. “Soms heeft<br />
een patiënt voorkeur voor een bepaalde aanbieder of een<br />
bepaald verpleeg- of verzorgingshuis. We proberen aan<br />
deze voorkeuren te voldoen, maar dat lukt helaas niet altijd.<br />
Op sommige plaatsen zijn lange wachtlijsten en dan kan<br />
iemand niet naar de plek van voorkeur. Dan bieden we een<br />
alternatief aan, want de patiënt die niet in het ziekenhuis<br />
verpleegd kan, of hoeft te worden, moet zo snel mogelijk op<br />
een andere plaats de zorg ontvangen.”<br />
“We proberen altijd de<br />
juiste zorg en de beste plek<br />
te vinden voor een patiënt”<br />
De drie verpleegkundigen hebben dit jaar alledrie hun<br />
certificaat behaald als transferverpleegkundige. Ze zijn dan<br />
ook goed voorbereid op hun taak en bemiddelen met veel<br />
inzet. “We bellen heel wat af voor een patiënt, maar<br />
proberen altijd de juiste zorg en de beste plek te vinden.<br />
Helaas maken de wachtlijsten het niet altijd makkelijk.<br />
Als iemand echt heel graag naar een bepaalde instelling wil,<br />
maar er is een lange wachtlijst, bieden we wel altijd een<br />
alternatief aan (overbruggingszorg), maar soms kiezen<br />
mensen er voor om dan toch eerst weer naar huis te gaan.<br />
Wij hebben korte lijnen dankzij onze achtergrond bij<br />
ZuidOostZorg en De Friese Wouden, maar op wachtlijsten<br />
hebben wij geen invloed.”<br />
Meepraten<br />
In veel gevallen kan de patiënt zelf meepraten over welke<br />
zorg hij of zij wil ontvangen, maar er zijn ook minder leuke<br />
situaties. “Soms is het heel lastig, bijvoorbeeld als iemand<br />
dement is. Als wij een aanvraag indienen bij het CIZ<br />
(Centrum Indicatiestelling Zorg), krijgen we meestal binnen<br />
48 uur een indicatiebesluit en kan de patiënt meteen op een<br />
wachtlijst van een instelling geplaatst worden. Als de<br />
patiënt eerst naar huis gaat, kunnen wij niets meer voor<br />
ze regelen en duurt het soms 6 tot 8 weken voor ze een<br />
indicatie hebben. We proberen dan wel met de patiënt en<br />
de familie te bespreken wat er mogelijk is, maar ze houden<br />
altijd de eigen keuze.”<br />
Een belangrijk, en zwaar, onderdeel van de bemiddeling<br />
heeft betrekking op palliatieve zorg, zorg voor mensen die<br />
terminaal ziek zijn. “Dit onderdeel is erg intensief omdat dit<br />
vaak zorg is die nog op dezelfde dag geregeld moet zijn.<br />
Wij willen er alles aan doen om mensen een waardig<br />
levenseinde te bezorgen, er moet dan veel geregeld worden,<br />
soms een plek in een hospice, of intensieve thuiszorg.<br />
Het geeft ook veel voldoening als dit is gelukt, omdat je dan<br />
weet dat iemand op een waardige manier afscheid kan<br />
nemen van zijn of haar naasten.”<br />
“In veel gevallen kan de patiënt<br />
zelf meepraten over welke zorg<br />
hij of zij wil ontvangen”<br />
Samenwerking<br />
De samenwerking in de keten van zorg is erg goed. Als op<br />
een verpleegafdeling wordt gesignaleerd dat de patiënt niet<br />
zomaar naar huis kan, dan wordt een formulier ingevuld<br />
voor het transferbureau. Deze aanvragen worden dagelijks<br />
opgehaald en even doorgesproken, zodat de transferverpleegkundigen<br />
weten wat ze moeten doen. Soms ligt de<br />
patiënt dan nog wel een tijdje in het ziekenhuis, maar het<br />
kan ook anders. “Ook mensen die de Spoedeisende Hulp<br />
of de polikliniek bezoeken kunnen onverwachts geconfronteerd<br />
worden met een aanvullende zorgvraag. Dan proberen wij<br />
snel iets te regelen. Je kunt je voorstellen dat iemand met<br />
een gebroken been prima naar huis kan, maar alleen met<br />
thuiszorg. Het is onze taak om deze zorg dan snel te<br />
regelen, zodat de patiënt niet onnodig opgenomen hoeft te<br />
worden en gewoon lekker naar huis kan.”<br />
“Het is onze taak om<br />
de zorg snel te regelen”<br />
Met aandacht. Dat voelt beter.<br />
13
Van de afdeling<br />
fysiotherapie<br />
Uw gezondheid is<br />
een kostbaar goed!<br />
14 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong><br />
De gezondheid vervult een steeds grotere rol binnen onze samenleving.<br />
Via allerlei kanalen probeert men tegenwoordig een bijdrage te leveren<br />
aan een gezonde samenleving. Van het ministerie van Volksgezondheid,<br />
Welzijn en Sport die zich beleidsmatig richten op de gezondheid van de<br />
samenleving tot aan de kleine kaasboer, die licht belegen kaas verkoopt<br />
of de voedingsschijf van vijf.<br />
De mens heeft bepaalde gedragingen en gewoontes in het dagelijkse leven, oftewel de leefstijl.<br />
Een gezonde leefstijl bestaat uit verschillende leefgewoonten zoals gezonde voeding, genoeg bewegen,<br />
niet roken, gematigd of geen alcoholgebruik. Risicofactoren 1 zoals een hoge bloeddruk, hoog cholesterol,<br />
lichamelijke inactiviteit, roken, overmatig alcohol gebruik en stress vergroten de kans op hart- en<br />
vaatziekten, diabetes mellitus, astma, COPD, verschillende vormen van kanker en gewrichtsaandoeningen.<br />
Een gezonde leefstijl is van belang om deze risicofactoren te verminderen.<br />
Bewegen is leuk en gezond!<br />
Naast het feit dat bewegen heel erg leuk is, is bewegen ontzettend gezond. Bewegen kan de risicofactoren<br />
positief beïnvloeden waardoor de kans op een chronische aandoening en/of lichamelijke<br />
beperking afneemt. De voordelen van bewegen hebben effect op zowel de korte en lange termijn.<br />
Bewegen is gezond en zorgt ervoor dat men langer onafhankelijk blijft in het dagelijkse leven. Juist<br />
daarom is bewegen voor mensen met een chronische aandoening en/of lichamelijke beperking erg<br />
belangrijk. Als men ouder wordt nemen bepaalde motorische functies af. Juist op oudere leeftijd is<br />
het van belang om de vijf peilers 2 kracht, conditie, coördinatie, lenigheid en balans te prikkelen en te<br />
blijven stimuleren door middel van bewegen.<br />
Korte termijn Lange termijn<br />
• U gaat u fitter voelen en meer ontspannen 3<br />
• Stress verlagend en minder kans op depressie<br />
• Uw weerstand is hoger<br />
• De stofwisseling gaat sneller en u behoudt<br />
langer uw gewicht<br />
• Bloeddruk verlagend<br />
• Plezier<br />
• U leert meer mensen kennen<br />
• Vergroten vertrouwen in eigen kunnen<br />
• Vermindering risicofactoren en dus verkleining<br />
kans op:<br />
- Hart- en vaatziekten,<br />
- Diabetes Mellitus,<br />
- Astma, COPD en vormen van kanker<br />
• Langer zelfstandig met of zonder chronische<br />
aandoening en/of lichamelijke beperking<br />
Bewegen voor iedereen!<br />
Voor zowel gezonde mensen als mensen met chronische aandoening en/of lichamelijke beperking is<br />
het van belang om minimaal vijf dagen bij voorkeur alle dagen van de week minimaal 30 minuten<br />
matig- intensief te bewegen volgens de Nederlandse norm 4 . Natuurlijk is matig- intensief persoonsgebonden<br />
en beweegt ieder op zijn of haar eigen niveau.<br />
Opname in het ziekenhuis<br />
Mocht het ooit voorkomen dat u gepland opgenomen dient te worden in het ziekenhuis, dan is het<br />
raadzaam om het lichaam zo gezond en fit mogelijk te krijgen. Hierdoor beschikt u over een sterker<br />
en fitter lichaam alvorens de behandeling waardoor de kans van slagen hoger is en herstel over het<br />
algemeen een stuk sneller gaat 5 .<br />
Tips om te starten met bewegen:<br />
Locatie:<br />
Kies een activiteit die bij u in de buurt aangeboden wordt of zelfstandig uit te voeren is.<br />
Financieel:<br />
Zorg dat u genoeg middelen hebt om de activiteit te bekostigen.<br />
Doel:<br />
Stel een goed omschreven realistisch doel voor een bepaalde tijdsperiode afhankelijk van uw<br />
mogelijkheden. Vraag hierbij hulp in uw omgeving!<br />
Sociale omgeving:<br />
Mobiliseer mensen om u heen. Stel ze op de hoogte van uw plan en natuurlijk wanneer u bewogen<br />
hebt. U merkt dat mensen u zullen steunen in datgene wat u van plan bent en wat u al gedaan<br />
hebt. Vraag daarnaast ook een keer (of altijd) iemand mee. U zult merken dat dit erg gezellig is en<br />
de tijd gaat snel op deze manier.<br />
Zelftest<br />
Geef uzelf een cijfer bij elke vraag:<br />
1 = Minder goed, 3 = Gemiddeld, 5 = Goed<br />
1. Hoe schat u uw eigen gezondheid in?<br />
2. Hoeveel kennis heb u over gezondheid en bewegen?<br />
3. Weet u welke vergrote risico’s er zijn als u een ongezonde leefstijl hebt?<br />
Noem zoveel als u kunt!<br />
0 = 1 pt, 1 = 3 ptn, 2 of meer = 5 ptn<br />
4. Hoe kunt u deze risico’s verkleinen? Noem zoveel als u kunt!<br />
0 = 1 pt, 1 = 3 ptn, 2 of meer = 5 ptn<br />
5. Wat zijn de voordelen van bewegen? Noem zoveel als u kunt!<br />
1 = 1 pt, 3 = 3 ptn, 4 of meer = 5 ptn<br />
6. Welke activiteiten vindt u leuk om te doen?<br />
0 = 1 pt, 2 = 3 ptn, 3 of meer = 5 ptn<br />
7. Vraag uzelf of u in staat bent om de activiteit uit te voeren.<br />
8. Hoeveel mensen in uw omgeving zullen u ondersteunen?<br />
0 = 1 pt, 1 = 3 ptn, 2 of meer = 5 ptn<br />
9. Hoeveel mensen gaan er de komende twee weken mee naar de activiteit?<br />
0 = 1 pt, 1 = 3 ptn, 2 of meer = 5 ptn<br />
Tel nu alle punten op en kijk naar het resultaat.<br />
Deze zelftest is afgeleid van het ASE- model Gezondheidsbevordering en<br />
gedragsverandering J. Brug 2005.<br />
1 Monitoring van Risicofactoren en Gezondheid in Nederland (MORGEN-project),<br />
1993-1997 Leefstijl- en risicofactoren: prevalenties en trends A. Blokstra, ea.<br />
2 De Groninger Fitheidstest voor Ouderen<br />
3 Run info www.runinfo.nl<br />
4 30 minuten bewegen www.30minutenbewegen.nl<br />
5 Onderzoeksrapport Prevalentie leefstijlrisicofactoren Pre Operatieve Screening (POS)<br />
Drs. W. H. Scharwächter, Afd. Anesthesiologie VUmc Aug <strong>2010</strong><br />
Resultaten zelftest<br />
9-24 punten<br />
Helaas heeft u nog niet genoeg kennis over<br />
uw eigen gezondheid. Het is belangrijk om<br />
te weten waarom uw leven positief beïnvloed<br />
wordt door een gezonde leefstijl. Het is tijd om<br />
aan de slag te gaan! Informeer bij mensen in uw<br />
omgeving die bewegen wat ze doen en of u een<br />
keer mee kan doen. Zorg in ieder geval dat u 5<br />
dagen in de week minimaal 30 minuten bezig<br />
bent. Veel succes!<br />
25-32 punten<br />
U beschikt over aardig wat kennis. Toch is het<br />
belangrijk om te weten wat voor gevolgen een<br />
slechte leefstijl kan hebben en hoe u zich daartegen<br />
kan verzetten. Daarnaast is het hoog tijd<br />
om aan de slag te gaan. Probeer activiteiten bij<br />
u in de buurt uit en ga met mensen in uw omgeving<br />
mee om samen te bewegen. Veel succes!<br />
33 of meer punten<br />
U hebt een goede kennis met betrekking tot<br />
uw gezondheid. Nu zal u dit nog in de praktijk<br />
moeten brengen. Ga aan de slag met minimaal<br />
30 minuten bewegen in en indien mogelijk<br />
met activiteiten die langer duren. Zorg voor<br />
veel afwisseling in bewegen en probeer na elke<br />
4e keer steeds iets zwaarder of langer door te<br />
gaan. Veel succes!
In <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> werken de vaatchirurgen<br />
en interventieradiologen nauw samen om<br />
de beste zorg te bieden aan mensen met<br />
een verwijding van de buikslagader (aorta).<br />
Mensen met deze zogenaamde aneurysma’s<br />
hebben een zwakke plek in wand van een<br />
slagader, waardoor er een vergrote kans<br />
is op een bloeding. Het hebben van een<br />
aneurysma is niet meteen levensbedreigend,<br />
maar is wel een serieuze aandoening.<br />
Behandeling<br />
van aneurysma<br />
in de aorta<br />
Jaap Roukema (zittend) en Marald Wikkeling met de vaatprothese<br />
Vooral als het aneurysma scheurt zijn de risico’s heel groot. De laatste jaren gaan<br />
de ontwikkelingen in de behandeling van een aneurysma in de aorta erg snel,<br />
dankzij het plaatsen van een soort buisjes in de aorta, kan het gevaar van scheuren<br />
weggenomen worden. <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> is één van de weinige algemene ziekenhuizen<br />
waar deze ingreep wordt uitgevoerd.<br />
Een aneurysma kan op twee manieren behandeld worden: electief, dat wil zeggen<br />
tijdens een geplande operatie, of op het moment dat er sprake is van een scheuring.<br />
In het laatste geval gaat het om een spoedeisende operatie die grote risico’s met<br />
zich meebrengt. In het verleden werd de spoedoperatie altijd uitgevoerd door de<br />
hele buik van de patiënt open te snijden, tegenwoordig wordt er steeds meer<br />
gewerkt met kleine sneetjes in de liezen, waardoor de patiënt geen groot litteken<br />
krijgt. Ondanks deze verbetering blijft de operatie een zeer zware die grote risico’s<br />
met zich meebrengt.<br />
De nieuwere behandeling van het aneurysma, via de lies met behulp van een<br />
speciale als zogenaamde ‘stent’ opgevouwen vaatprothese, is in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> al<br />
jarenlang in gebruik. Bij de nieuwere behandeling wordt een soort buisje in de<br />
aorta geschoven, waardoor er als het ware in de verwijding van de aorta een nieuwe<br />
bloedbaan wordt gestopt. Op deze manier wordt de verwijding ontlast en is het<br />
gevaar voor een scheuring geweken. Deze operatie wordt uitgevoerd door een<br />
vaatchirurg en een interventieradioloog.<br />
“<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> is één van de weinige<br />
algemene ziekenhuizen waar deze<br />
ingreep wordt uitgevoerd”<br />
Tijdens de operatie wordt door middel van een röntgenapparaat gekeken of de<br />
buisjes goed zitten en of alles lukt. De buik van de patiënt wordt dus niet opengemaakt.<br />
Vaatchirurg Marald Wikkeling is zeer te spreken over deze nieuwe operatie.<br />
“Door het inbrengen van een kunststof buisje kunnen we de patiënt goed behandelen.<br />
Wel moeten we beseffen dat patiënten met een aneurysma vaak niet zomaar<br />
last hebben van aderverkalking. Het is een patiëntengroep die sowieso risico’s<br />
loopt. Ook een operatie zoals wij die doen, blijft een risicovolle ingreep, maar het<br />
risico is wel aanzienlijk kleiner dan bij de traditionele operatie.”<br />
“Door het inbrengen van een<br />
kunststof buisje kunnen we<br />
de patiënt goed behandelen”<br />
Deze nieuwere operatie is begonnen in nauwe samenwerking met het UMCG door<br />
vaatchirurg Harry Voesten en interventieradioloog Jaap Roukema. Inmiddels is het<br />
team versterkt met interventieradioloog Jeroen Affourtit en vaatchirurg Marald<br />
Wikkeling. Dit team heeft binnen <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> een jarenlange en degelijke<br />
ervaring opgebouwd.<br />
De ontwikkeling van de nieuwe techniek gaat steeds verder. Nu zijn ook de<br />
allernieuwste mogelijkheden, die tot voor kort alleen aan academische ziekenhuizen<br />
waren voorbehouden, in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> mogelijk. Hiermee wordt de state-ofthe<br />
art techniek gecombineerd met de laagdrempeligheid van ons ziekenhuis.<br />
“Het probleem van de nieuwe techniek was dat het buisje soms vertakkingen in de<br />
slagader afdekte, waardoor de bloedtoevoer naar andere delen van het lichaam<br />
werd afgesloten. Dit kan natuurlijk niet, waardoor lang niet alle patiënten in<br />
aanmerking kwamen voor deze ingreep. Tegenwoordig kunnen we meerdere<br />
buisjes aan elkaar koppelen en ook splitsingen maken, waardoor we ook aftakkingen<br />
mee kunnen nemen in de operatie. Op deze manier wordt deze ingreep ook<br />
beschikbaar voor mensen met een aneurysma op een lastige plek in de buurt van<br />
een vertakking van de aorta.”<br />
De operatie wordt door de nieuwe technieken wel ingewikkelder. “Wij doen in <strong>Nij</strong><br />
<strong>Smellinghe</strong> natuurlijk minder operaties dan in een Universitair Medisch centrum,<br />
maar we werken wel goed samen met het UMCG en andere experts op dit gebied.<br />
We trainen veel en houden de ontwikkelingen goed bij. Wij geloven dat deze<br />
nieuwe behandeling een belangrijke verbetering is in de zorg voor de patiënt.<br />
Dankzij goede samenwerking tussen de chirurgen en de radiologen, en dankzij de<br />
juiste middelen, kunnen we in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> deze operatie goed uitvoeren.”<br />
Een afbeelding van een aneurysma<br />
Wat is een Aneurysma?<br />
Een aneurysma is een plaatselijke verwijding<br />
van een slagader. Deze verwijding<br />
ontstaat door een zwakke plek in de<br />
wand van een bloedvat. Een aneurysma<br />
ontstaat ongemerkt en groeit geleidelijk.<br />
Meestal veroorzaakt het geen ernstige<br />
klachten en wordt het bij toeval ontdekt.<br />
Een aneurysma kan in elke slagader in<br />
het lichaam voorkomen, maar komt het<br />
meeste voor in het ‘buik-deel’ van de<br />
grote lichaamsslagader (de aorta).<br />
Bij elke hartslag wordt een hoeveelheid bloed onder<br />
druk (de bloeddruk) uit de hartkamer in de aorta<br />
gepompt. Dit zorgt voor een soort golfbeweging in de<br />
bloedvatwand die zich voortplant tot in de kleine<br />
slagaderen. Bij elke hartslag zet het bloedvat even<br />
kort uit om daarna weer terug te komen tot zijn<br />
normale omvang. Naarmate het bloedvat ouder wordt<br />
raakt het iets van deze elastische eigenschappen kwijt<br />
en reageert wat schokkeriger op de hartslag. (Het<br />
uitzetten om de bloeddrukgolf op te vangen gebeurt<br />
minder soepel).<br />
Er ontstaan kleine haarscheurtjes aan de binnenbekleding<br />
van de slagader. Cholesterol kan zich via deze<br />
haarscheurtjes opstapelen in de bloedvatwand en met<br />
kalk neerslaan tot harde ‘kalkplaten’ (slagaderverkalking).<br />
De elasticiteit van de bloedvatwand neemt af.<br />
Langzaamaan rekt het bloedvat uit tot een groter<br />
volume. Op de plaats van deze verwijding is de<br />
vaatwand dus uitgerekt en dunner geworden. De<br />
steeds dunner wordende bloedvatwand vormt een<br />
zwakke plek waarin een scheur kan ontstaan met als<br />
gevolg een gevaarlijke bloeding. Hoe groter het<br />
aneurysma (met name een dwarse diameter van meer<br />
6 cm), hoe groter de kans op scheuren.<br />
16 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong> Met aandacht. Dat voelt beter. 17
Botox: meer<br />
dan een<br />
cosmetisch<br />
middel<br />
Sinds een jaar kunnen patiënten in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> terecht voor<br />
behandeling van hemifaciale spasme (het onbewust samentrekken<br />
van spieren in het gezicht) en de cervicale dystonie (het onbewust<br />
samentrekken van spieren in de nek). Bij deze behandeling wordt<br />
gebruik gemaakt van botox om te zorgen dat de spier niet meer<br />
samentrekt.<br />
Het gebruik van botox<br />
Botox werkt op de plaats waar de zenuw aan de spier vastzit. Als de<br />
botulinetoxine op deze plaats komt, kan de stof binnendringen in de<br />
zenuw en ervoor zorgen dat deze zenuw geen prikkel meer afgeeft.<br />
Hierdoor kan de spier weer verslappen en wordt de klacht verholpen.<br />
De botox blijft voor altijd in de zenuw aanwezig, maar na twee tot vier<br />
18 <strong><strong>Nij</strong>s</strong> - november <strong>2010</strong><br />
Wat is dystonie?<br />
Bij patiënten met dystonie is de spierspanning<br />
vaak te hoog, maar op andere momenten<br />
weer normaal. Letterlijk betekent dystonie:<br />
een stoornis in de spanning van een spier.<br />
Dystonie wordt gekenmerkt door onwillekeurige<br />
spierspanning die wisselend<br />
optreden. Hierdoor kunnen rare bewegingen<br />
ontstaan (spasmen) en abnormale houdingen<br />
van een of meer lichaamsdelen. Dystonie<br />
kan in allerlei lichaamsdelen optreden.<br />
Hemifaciale spasme<br />
De hemifaciale spasme is een vorm van dystonie in het<br />
gezicht. Hierbij trekken spieren in het gezicht onwillekeurig<br />
samen. Vaak gaat het hierbij om spieren in de mondhoek<br />
of het ooglid.<br />
Cervicale dystonie<br />
Cervicale dystonie wordt ook wel torticollis spasmodica<br />
genoemd, het is een vorm van spierspanning in de<br />
hals- en nekspieren. Door het onwillekeurige samentrekken<br />
van de spieren ontstaat er een abnormale stand van het<br />
hoofd. Patiënten kunnen vaak in eerste instantie de<br />
spierspanning nog corrigeren, maar dit kost erg veel<br />
inspanning. Na korte tijd neemt het hoofd dan toch weer<br />
de opgedrongen stand in.<br />
Botox, tegenwoordig kent iedereen het woord wel en denkt men meteen aan cosmetische chirurgie,<br />
lippen opspuiten of rimpels wegwerken. Toch wordt botulinetoxine, zoals de stof officieel heet,<br />
in het ziekenhuis ook op heel andere plekken gebruikt. Neuroloog Harold Weitenberg heeft zich<br />
gespecialiseerd in het gebruik van botox. Niet voor cosmetische doeleinden, maar om mensen met<br />
dystonie, een aandoening waarbij de spierspanning te hoog is, te helpen.<br />
maanden verliest het de werking, omdat de zenuw een nieuwe uitloper<br />
krijgt. Daardoor kan de dystonie weer terugkeren, maar door nieuwe<br />
botoxbehandeling is ook dit weer te verhelpen. Patiënten krijgen<br />
daarom ongeveer vier keer per jaar een behandeling.<br />
Harold Weitenberg, neuroloog in <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>, is zeer tevreden over<br />
de behandeling. “Met een relatief eenvoudige ingreep kunnen we het<br />
leven van mensen met dystonie een stuk aangenamer maken. Leven<br />
met een spierverkramping heeft veel invloed op je kwaliteit van leven.<br />
Hoewel de botoxbehandeling niet alle klachten kan wegnemen is het<br />
fijn te zien dat de meeste patiënten er veel baat van hebben. Iedereen<br />
is dan ook zeer tevreden over de behandeling, ik hoor veel positieve<br />
reacties.”<br />
Onze specialisten (op 1 november <strong>2010</strong>)<br />
Anesthesiologie<br />
J.P Vogelaar<br />
K.L. Demmendaal<br />
Mw. J.M.E. van Gelder<br />
L. van de Goot<br />
E.M.F. Jorna<br />
P.H.J.M. de Laat<br />
P. Sindhunata<br />
Cardiologie 0512 - 58 88 06<br />
R.P.L.M. van der Aa<br />
A.C.M. Ligtenberg<br />
M.R. v/d Linde<br />
J.J. de Graaf<br />
M. de Groot<br />
Chirurgie 0512 - 58 88 09<br />
R. Looijen<br />
dr. H.C.J. v/d Mijle<br />
A.J. Verhoeff<br />
H.G.J.M. Voesten<br />
O.R.M. Wikkeling<br />
R.J. Zijlstra<br />
Dermatologie 0512 - 58 88 01<br />
Mw. C.A.H. Bearda Bakker-Wensveen<br />
R.J. Damstra<br />
Mw. C.C.W. Theunissen<br />
Mw. K.F. van Duinen<br />
Geriatrie 0512 - 58 83 17<br />
Mw. C.N. Guijken<br />
Colofon<br />
<strong><strong>Nij</strong>s</strong> 1, november <strong>2010</strong>.<br />
<strong><strong>Nij</strong>s</strong> is een tweejaarlijkse uitgave voor patiënten, relaties<br />
en bezoekers van ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong> in Drachten<br />
en verschijnt in een oplage van 6000 stuks.<br />
Hoofdredactie<br />
Michiel ter Laan<br />
Redactie<br />
John van Arnhem<br />
Mathilde Hommes<br />
Huub van der Mijle<br />
Theo Snijder<br />
Hennie van der Werf<br />
Gynaecologie 0512 - 58 88 24<br />
dr. P. J. van den Hurk<br />
Mw. M.C.G.J. Lobbes-van der Linden<br />
H.V.H. Mous<br />
dr. H. Oosterhof<br />
J.J. de Vries<br />
Mw. dr. J. Wilpshaar<br />
Mw. J. Hondelink, fertiliteitsarts<br />
Interne Geneeskunde<br />
0512 - 58 88 77<br />
dr. J.A.M. Beentjes<br />
E.E. Blaauwwiekel<br />
R.S. van Eps<br />
dr. S. Hovenga<br />
dr. H. van Kamp<br />
dr. C. Kroon<br />
L.F. Schipper<br />
Kindergeneeskunde<br />
0512 - 58 88 20<br />
Mw. W.A. van Asselt<br />
Mw. dr. L.M. Leer<br />
H.J. Mulder (tot 1-12-<strong>2010</strong>)<br />
Mw. C.D. Peer<br />
G.P.H. Swier<br />
KNO-heelkunde 0512 - 58 88 85<br />
M.A.W. Fabius<br />
H.J. Tjong-Ayong<br />
Longziekten 0512 - 58 88 16<br />
P. Eppinga<br />
H. Los<br />
J.H. Strijbos<br />
Maag-, Darm- en Leverziekten<br />
0512 - 58 88 15<br />
M. Bubic<br />
S. Schmittgens<br />
H.J. Wolters<br />
Mondheelkunde 0512 - 58 88 02<br />
P.A.L. Koopman<br />
dr.L. Meijndert<br />
J.P.H. Wymenga<br />
Neurologie 0512 - 58 83 20<br />
K.D. Beintema<br />
H.Bökkerink<br />
Mr H.J. Weitenberg<br />
dr. H.L. v/d Wiel<br />
Neurochirurgie 0512 - 58 83 20<br />
dr. J. Koopmans<br />
Oogheelkunde 0512 - 58 88 03<br />
dr. F. van Klink<br />
H.J. Klomp<br />
E.A. Timmerman<br />
Orthopedie 0512 - 58 88 05<br />
R. Bimmel<br />
Mw. C.M. Kooijman<br />
C.L. de Ridder<br />
G.J.M. van Stralen<br />
Pijnbestrijding 0512 - 58 83 81<br />
L. v/d Goot (wo 13.00 - 17.00 uur)<br />
Mw. J.M.E. van Gelder<br />
Redactieadres<br />
<strong><strong>Nij</strong>s</strong> t.a.v. M. ter Laan<br />
<strong>Ziekenhuis</strong> <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
Postbus 20200<br />
9200 DA Drachten<br />
m.laan@nijsmellinghe.nl<br />
Vormgeving<br />
Dizain, Groningen<br />
Druk<br />
Drukkerij Folkertsma de Vrije Fries<br />
De volgende editie verschijnt op 20 mei 2011.<br />
Deadline voor het aanleveren van artikelen voor <strong><strong>Nij</strong>s</strong> 2:<br />
20 april 2011.<br />
Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder uitdrukkelijke toestemming van de afdeling communicatie en patiëntenvoorlichting<br />
van ziekenhuis <strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong>. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te weigeren, in te korten of te herschrijven.<br />
Plastische Chirurgie<br />
0512 - 58 83 90<br />
Mw. A. Knepper<br />
C.A. Holtzer<br />
Psychosomatisch Team<br />
0512 - 58 83 55<br />
Mw. A.Miedema<br />
Mw. J. Uneken<br />
Mw. B. Geelhoed<br />
Radiologie 0512 - 58 88 14<br />
J.M. Affourtit<br />
Mw. S.C.J. van Hoof<br />
M. van Leeuwen<br />
J.G. Roukema<br />
Mw. E.J. Zijlstra<br />
A. Soepboer<br />
Reumatologie 0512 - 58 88 85<br />
Mw. L. Hendriks<br />
Mw. A. Spoorenberg<br />
Revalidatie Geneeskunde<br />
0512 - 58 83 50<br />
Dhr. R van de Berg<br />
Mw. P. Yari<br />
Spoedeisendehulp Artsen<br />
Mw. S.H. Fauth<br />
Mw. L. Jansen<br />
R. Wierenga<br />
Mw. M.G.E. Bosch<br />
Urologie 0512 - 58 88 11<br />
S. Smorenburg<br />
Mw. C. Jansen<br />
C.F. Koolenbrander<br />
Met aandacht. Dat voelt beter.<br />
19
<strong>Nij</strong> <strong>Smellinghe</strong><br />
Compagnonsplein 1 | 9202 NN Drachten<br />
0512 - 58 88 88 | info@nijsmellinghe.nl<br />
www.nijsmellinghe.nl