Traject 3 (NL): Venlo-Maasbree-Helden-Meijel ... - Nordkanal

Gevarieerd landschap
De Noordervaart fietsroute voert u zowel door de buitengebieden
van diverse steden, maar ook door kleine dorpjes en gehuchten
met een geheel eigen karakter. Vooral op deze plekken kan
gemakkelijk een link naar het rijke verleden van het gebied
worden gelegd. En niet alleen de bebouwing langs de route is
heel divers, ook de natuur kenmerkt zich door een grote
verscheidenheid. Van de natte natuurgebieden bij Helden komt u
bij de herkenbare waterloop in Maasbree en vervolgens in de
rijke flora van het Maasdal bij Venlo. Na de grens te hebben
overgestoken gaat u op weg naar het hoogste punt van het tracé,
naar het kleurrijke dorp Straelen om uw weg te vervolgen via het
schitterende merengebied van de Krickenbecker Seen, de
heuvels van de Hinsbecker Hohen tot aan het fraaie landschap
bij de Nederrijn bij Neuss.
Het tracé van de Noordervaart brengt de geschiedenis tot leven.
Maar naast dit stukje historie biedt de route tal van andere
bezienswaardigheden, verrast elke deelnemende gemeente u met
haar eigen, karakteristieke kenmerken. Zo vindt u in Nederweert
Limburgs Openluchtmuseum Eynderhoof en in Meijel Educatief
centrum De Truijenhof. In Helden kunt u een bezoekje brengen
aan de meest noordelijke wijngaard in Limburg Domaine
d'Elkandré, waar regelmatig rondleidingen met proeverijen
plaatsvinden. In Grashoek vindt u een bonsaistudio en in
Panningen een paardenmelkerij. Maasbree is omgeven door
prachtige natuur, daarnaast kan de liefhebber van historische
objecten zijn hart ophalen in kastelendorp Baarlo. Net zoals het
Noordervaarttracé u meevoert naar een lang vervlogen tijd zo doen
dat eveneens de diverse kastelen, elk met hun geheel eigen
geschiedenis. Het vroegere Kasteel de Raay is onlangs omgevormd
tot een sfeervol internationaal kunstcentrum met onder andere een
galerie, hotel en restaurant. In Venlo is een bezoek aan het
Limburgs Museum een absolute must voor iedereen die wil
kennismaken met de cultuur van deze streek De vernieuwde
stadsparken zijn een lust voor het oog en met een bezoek aan het
pittoreske kloosterdorp Steyl bij Venlo beleeft u hoe de
missionarissen vroeger leefden. Ook kunt u er een botanische
tuin bezichtigen. In het nabij gelegen Tegelen, met haar
uitgebreide kleiverwerkende industrie, kan men keramische
producten en aardewerk bewonderen. En wie rust zoekt, kan
terecht in de omgeving van Venlo, in het Jammerdal en langs
de Maas met zijn unieke landschap.
Uiteraard kent de Noordervaartroute diverse rustpunten waar u
op uw gemak even de eerder opgedane indrukken de revue kunt
laten passeren. Daarbij kunt u tevens een bezoek brengen aan tal
van evenementen, zoals braderieën, bloemen- en kunstmarkten,
die regelmatig op diverse plaatsen langs het tracé worden
georganiseerd. En mocht u deze mooie omgeving intensief willen
ontdekken dan kunt u ook meerdaagse fietstochten ondernemen.
Langs het tracé zijn voldoende overnachtingsmogelijkheden in
hotels, appartementen, op grote campings met alle voorzieningen
of op één van de minicampings in het gebied.
Euroga 2002 plus Euroga
Noordervaartroute
In 2002 en 2003 vond de grensoverschrijdende culturele
manifestatie Euroga 2002plus plaats. Dit was een grootschalig
evenement waaraan een groot aantal Duitse en Nederlandse
gemeenten heeft deelgenomen. In Nederland bestond het
Eurogagebied uit de gehele regio Noord- en Midden-Limburg.
Het doel van Euroga was om de regio tussen Rijn en Maas meer
bekendheid te geven en om de cultuurhistorische
overeenkomsten van beide regio’s te laten zien. In de periode
april 2002 tot en met oktober 2003 werden in Noord- en Midden-
Limburg diverse evenementen en activiteiten georganiseerd op
het gebied van cultuur- en natuurhistorie.
Ook de Noordervaartroute is als onderdeel van de Euroga
aangelegd. Dit is een thematische fietsroute langs de
Noordervaart, de nooit voltooide kanaalverbinding tussen
Schelde en Rijn, waarvan op vele plaatsen in het landschap nog
restanten te zien zijn. De Noordervaartroute loopt vanaf
Nederweert tot aan de Rijn bij Neuss in Duitsland.
Het Nederlandse deel van de route voert over het bestaande
fietsroutenetwerk. Deze wordt in deze brochure uitvoerig
beschreven.
De Noordervaartroute is één van de grootste projecten van de Euroga
2002plus. De herontdekking van het Napoleontische bouwproject
met zijn grote cultuurhistorische waarde, is een belangrijke reden
om dit bouwproject weer onder de aandacht te brengen. De
ontwikkeling van dit strategisch monument als symbool van
grensoverschrijdende samenwerking met veel deelnemers blijft
doorgaan. Het behoud en ook het onderhouden van dit belangrijke
gebied met zijn culturele- en sportieve gebeurtenissen langs het
tracé van de Noordervaart zijn de opgaven voor de komende jaren.
Met de aanleg van de Noordervaart heeft Napoleon zijn sporen in de
veertien gemeenten achtergelaten. Nu willen de gemeenten zélf
blijvende accenten leggen.
Enkele routesuggesties
voor het gebied van de
onvoltooide Noordervaart
U heeft voor deze routesuggesties alleen de kaart “Fietsen in
Limburgs Land van Peel en Maas en De Maasduinen” nodig.
Bij ieder knooppunt vindt u een overzichtskaart van de streek.
Langs de onvoltooide Noordervaart van
Nederweert naar Hout-Blerick
Startplaats: Limburgs Openluchtmuseum Eynderhoof,
Milderspaat 1, 6034 PL Nederweert-Eind.
Deze tocht volgt deels de voltooide en deels de onvoltooide
Noordervaart. Enkele trajecten voeren door prachtige, in de
nabijheid van de Noordervaart gelegen natuurgebieden.
Knooppunten: 02-04-11-10-20-06-12-52-67-78-79-73
-60-61
Totale lengte: 40 km.
Rondrit langs de vier kanalen
Startplaats: Café ´t Hukske, Kanaalstraat 121, 5986 AE Beringe
Deze fietstocht is voor het grootste deel autovrij en voert langs
de Noordervaart, het Kanaal van Deurne, de Helenavaart en het
Afwateringskanaal.
Knooppunten: 06 - 12 - 21 - 29 - 96 - 09 - 10 - 20 - 19 - 23 - 22 - 06
Totale lengte: 30 km.
De Franse keizer Napoleon wilde via de Maas een kanaal graven
van de Rijn in Duitsland tot de monding van de Schelde in
Antwerpen. Het project werd nooit helemaal voltooid, maar het
tracé ligt er nog steeds. Voor het eerst in de geschiedenis
is nu ook het tracé van het onvoltooide gedeelte van de
Noordervaart duidelijk zichtbaar in het landschap.
Per fiets of te voet kan de Noordervaartroute gevolgd worden.
Markeringsstangen van 4 meter hoog geven het niet voltooide
deel van de Noordervaart aan, zoals die aan het begin van de 19e
eeuw door Napoleon was gepland. Met deze Noordervaart-route
volgt u de sporen van een van de grootse ideeën van deze Franse
keizer. Deze zogenaamde 'lijn'route loopt van het begin van de
gerealiseerde Noordervaart in Nederweert, via Meijel, Beringe
(gemeente Helden), Maasbree en Venlo naar de Duitse grens om
uiteindelijk te eindigen bij de Duitse stad Neuss. De totale lengte van
de lijnroute bedraagt 100 kilometer, waarvan 50 kilometer op
Nederlands en 50 kilometer op Duits grondgebied. De route is in
Duitsland te volgen via een blauwe lijn met dwarslijnen op de weg en
blauwe bermplanken daar waar een blauwe lijn niet mogelijk is. In
Nederland vindt u langs blauwe bermplanken, blauwe schilden aan
lichtmasten en de bordjes van het fietsroutenetwerk eenvoudig uw weg
door dit gebied vol historie.De blauwe lijn, bermplanken en schilden
symboliseren als een blauw lint de loop van het kanaal.
U fietst of loopt door een zeer gevarieerd landschap en doorkruist
veertien gemeenten met elk hun eigen verhaal - vermeld op
informatieborden met betrekking tot de aanleg van de Noordervaart.
Door gebruik te maken van de kaart “Fietsen in Limburgs Land
van Peel en Maas en De Maasduinen” kunt u verschillende rondritten
maken langs delen van de voltooide en onvoltooide Noordervaart.
U bepaalt zelf uw vertrek- en eindpunt en bovendien treft u op de
route de bekende fietsknooppunten aan zodat u uw eigen fietsroute
kunt samenstellen: precies op maat! In deze flyer vindt u een
beschrijving van de Noordervaartroute en uitgebreide informatie over
dit bijzondere landschap.
Rondrit Maasbree
Startplaats: Restaurant Feestzaal Boszicht, Provincialeweg 2,
5993 RG Maasbree
Deze fraaie tocht voert u langs het onvoltooide deel van de
Noordervaart rondom Maasbree
Knooppunten: 61 - 74 - 67 - 78 - 79 - 73 - 60 - 59 - 4 - 58 - 57 - 62 - 61
Totale lengte: 27 km.
Rondrit Noordervaart en Afwateringskanaal
Startplaats: Café de Stoep, Roggelsedijk 19, 5768 RA Meijel
Deze rondrit voert grotendeels langs het Afwateringskanaal en
het grote landelijke gebied tussen Neer, Roggel en Meijel.
Knooppunten: 10-20-19-23-66-64-51-17-18-13-11-10
Totale lengte: 31 km.
1
2
3
4
5
Fietsallee langs
de Noordervaart
Nederweert:
Ministerium für
Wirtschaftund Arbeit
des Landes
Nordrhein-Westfalen
Op stap met
Napoleon
km 49,3
Venlo
Maasbree
Helden
Meijel
Nederweert
km 100
Ministerium für
Städtebau und Wohnen
Kultur und Sport
des Landes
Nordrhein-Westfalen
Provincie
Limburg
Gecofinancierd door het EU-programma INTERREG lllA
von de euregio rijn-maas-noord.
3
De Noordervaart wordt nieuw leven
ingeblazen. Volg de loop van de
Noordervaart en ontdek de
restanten van Napoleon
Bonaparte´s " grand canal du
nord". Informatieborden bieden
onderweg wetenswaardigheden
rond de Noordervaart en even hulp
ter oriëntatie. Individueel ingerichte
rustpunten nodigen uit tot een
rustgevende pauze.
De 5 startpunten in
Nederland (met startpuntbord)
Limburgs Openluchtmuseum Eynderhoof, Milderspaat 1,
6034 PL NEDERWEERT–EIND
Meijel:
Café de Stoep, Roggelsedijk 19, 5768 RA MEIJEL
Helden:
Café ´t Hukske, Kanaalstraat 121, 5986 AE BERINGE
Maasbree:
Restaurant Feestzaal Boszicht, Provincialeweg 2,
5993 RG MAASBREE
Venlo:
Bakkerij Lou Gielen, Heymansstraat 130,
5927 NT BOEKEND (VENLO)

Zuid-Nederland tijdens de Franse overheersing
Toen in 1789 in
Parijs de revolutie
losbarstte en een
einde kwam aan
het Ancien Regime
konden Frankrijk en
Europa nog niet
bevroeden wat dit
in de decennia die
zouden volgen voor
consequenties zou
hebben. Na een
enkele jaren durende
binnenlandse
opstand besloot
Frankrijk vanaf 1792
ook strijd te voeren
over de grenzen en
bezette het onder
andere België en
een deel van Zuid-
Nederland.
Hoofdrolspeler was
Napoleon Bonaparte die het van generaal tot consul en
uiteindelijk tot keizer schopte. Nadat hem op 18 mei 1804 deze
laatste titel werd verleend heeft hij met zijn plannen en
activiteiten door heel Europa zijn sporen achtergelaten.
Zo ook in Noord- en Midden Limburg.
Een van zijn minder bekende plannen was de aanleg van het
Grand Canal du Nord. Het tracé hiervoor werd door Napoleon in
1806 vastgesteld: de Rijn zou vanaf Grimlinghaus bij Neuss
verbonden worden met de Maas ter hoogte van Venlo. Aan de andere
zijde van de Maas moest het kanaal dan via Maasbree, Beringe,
Meijel, Nederweert, Weert, Neerpelt en Lier naar de Schelde in
Antwerpen gaan lopen. Met een breedte van twintig meter en
een diepte van drie meter zou het kanaal probleemloos doorvaart
kunnen bieden aan schepen met een lengte van 35 meter en een
gewicht tot 200 ton. Op deze wijze hoopte Napoleon zich zowel
economisch als politiek onafhankelijk te kunnen maken van de
(Noordelijke) Nederlanden die op dat moment niet tot zijn rijk
behoorden. De schepen hoefden het Frans grondgebied niet te
verlaten en konden bovendien via een kortere route varen.
In het voorjaar van 1807 begon men met de eerste bouwactiviteiten,
maar het kanaal zou nooit voltooid worden. Nadat ongeveer
30 kilometer inclusief sluizen gereed was, werden de werkzaamheden
stopgezet. Deels vanwege geldgebrek, maar vooral omdat in 1811
heel Nederland onderdeel werd van het Franse keizerrijk en daarmee
de belangrijkste reden voor de aanleg van het kanaal verdween.
Resten van het
Noordervaarttracé
= Onvoltooide
Noordervaart
= Noordervaartroute
Nu, zo'n twee eeuwen later is het Nederlandse deel van het
Grand Canal du Nord, de Noordervaart, vanaf Weert nog steeds
bevaarbaar. Het laatste gedeelte, tussen de rotonde Roggelse
Brug in Meijel en het eindpunt in Beringe, is recentelijk
afgesloten voor de scheepvaart. Vervolgens loopt het tracé van
de onvoltooide Noordervaart via de gemeenten Helden,
Maasbree en Venlo naar de Duitse grens en eindigt in Neuss.
In Maasbree (destijds Bree geheten) begon men rond 1809 met de
werkzaamheden. Vanaf de grens met Helden werd het kanaal in
rechte lijn gegraven tot het Heeske en vanaf daar zou men de
bedding van de Everlose Beek volgen. Al het graafwerk gebeurde
handmatig en de uitgegraven grond werd langs het tracé gestort.
Deze verhoging zou dienst gaan doen als jaagpad voor de paarden
die de schepen zouden moeten trekken. In de gemeente Bree
waren destijds ongeveer 3000 vreemde arbeiders werkzaam aan
het kanaal, het dorp Bree telde toen nauwelijks 1000 inwoners.
Het lag in de bedoeling om de werklieden onder te brengen bij de
plaatselijke bevolking, maar ieder kan zich voorstellen dat dit op
grote moeilijkheden stuitte. Geregeld kwam het tot vechtpartijen
tussen inwoners van het dorp en de kanaalarbeiders. Toen in juni
1810 de werkzaamheden aan het ‘Grand Canal’ officieel werden
beëindigd bleven de uitgegraven stukken liggen, duidelijk herkenbaar
in het landschap. Het gedeelte van Helden tot het Heeske
bevatte water, in het Venlose kerkdorp Boekend daarentegen is
de bedding altijd droog gebleven.
Helden
Gaat men in de gemeente Helden op zoek naar resten van deze
onvoltooide Noordervaart dan is de meest voor de hand liggende
plek daarvoor natuurlijk de kern Beringe, het eindpunt van het ooit
gerealiseerde deel van de Noordervaart bij de rotonde Bonaparte
met het aan de Franse keizer gewijde kunstwerk. Een deel van het,
op de gerealiseerde Noordervaart aansluitende, tracé is enkele jaren
geleden gebruikt voor de aanleg van een provinciale weg (S271). Ten
zuiden van de kern Koningslust herkent de bezoeker het tracé nog
altijd aan de bosschages en natte natuur in natuurgebied het
Vlakbroek.
Maasbree
Resten van de werkzaamheden aan de Noordervaart zijn in de
gemeente Maasbree nog volop aanwezig in het Rooth (Everlose Beek).
Ook langs de provinciale weg tussen Helden en Maasbree zijn
duidelijke sporen van het tracé aanwezig, onder ander in het Heeske.
Aan de zuidzijde van de
provinciale weg N275 ligt een
beek waar ooit de
Noordervaart gepland
was. Op een enkele plaats
heeft deze beek de breedte
van de Noordervaart en
langs het hele traject
ontwikkelt zich een bijzonder
fraai en divers stukje natuur.
Venlo
In de gemeente Venlo zijn nog twee restanten van de Noordervaart
duidelijk herkenbaar in het landschap. In het kerkdorp Boekend
(nabij Blerick) ziet u een stuk ondiep tracé van ongeveer 500 meter
lang en zo'n 15 meter breed, omgeven door aarden wallen die met
bomen en struiken zijn begroeid. Meer oostelijk, in kerkdorp 't Ven,
is nog een laagte zichtbaar met een lengte van 100 meter en een
breedte van 20 meter. In Duitsland zijn vooral op het grondgebied
van Straelen en Nettetal nog grote delen van het kanaalbed en de
sluis Louisenburg duidelijk te herkennen.
In de voetsporen
van Napoleon
Om de onvoltooide Noordervaart landschappelijk herkenbaar te
maken en u kennis te laten maken met een groot aantal
bijzondere eigenschappen van deze regio, is de
grensoverschrijdende Noordervaartroute opgezet. De veertien
gemeenten (Nederweert, Meijel, Helden, Maasbree en Venlo in
Nederland en Straelen, Nettetal, Grefrath, Viersen, Mönchengladbach,
Willich, Korsenbroich, Kaarst en Neuss in Duitsland)
waardoor dit kanaal gepland was, laten u voor het eerst in de
geschiedenis in de voetsporen van Napoleon treden. U volgt de
Noordervaart zoals Napoleon hem voor ogen had, maar die er
nooit kwam. Niet alleen maakt u zo kennis met een
aansprekend cultuurhistorisch restant uit de Napoleontische
tijd, uw tocht voert u tevens door een landschap met een grote
rijkdom en verscheidenheid aan cultuur en natuur.
De Noordervaartroute is een zogenaamde 'lijn'route, wat betekent
dat ze een verschillend begin- en eindpunt heeft. En hoewel u
natuurlijk het beste beeld van de bedoelingen van Napoleon krijgt
wanneer u de route in z'n geheel fietst, kan in principe ieder van de
deelnemende plaatsen in Nederland of Duitsland vertrekpunt of
eindbestemming zijn. De startpunten in Nederland vindt u elders in
deze flyer. Onderweg kunt u de Noordervaart fietsroute gemakkelijk
herkennen aan de blauwe bermplanken, schildjes aan lichtmasten en
bordjes van het fietsroutenetwerk. Daarnaast treft u buiten de
bebouwde kom geregeld markeringsstangen aan, kunstobjecten die
het werkelijke tracé van de Noordervaart aangeven, en tevens de
meetlatten symboliseren die ten tijde van de aanleg van het kanaal
gebruikt moeten zijn. Bovendien zijn de fietspaden die in Duitsland de
route volgen voorzien van een blauwe lijn met dwarslijnen op de weg.
Elke plaats die u aandoet heeft zo zijn eigen verhaal met betrekking
tot het tracé van de Noordervaart. Deze verhalen zijn terug te lezen
op informatieborden langs de route. Op Nederlands grondgebied
staan informatieborden bij een stukje oorspronkelijke bedding in
Boekend, de Everlose Beek in ´t Rooth in Maasbree, natuurgebied
´t Heeske in Maasbree en natuurgebied het Vlakbroek in Koningslust.