Fantasy Literatuur en Filosofie
Fantasy Literatuur en Filosofie
Fantasy Literatuur en Filosofie
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Blad 7 Augustus 2009<br />
<strong>Fantasy</strong> <strong>Literatuur</strong> <strong>en</strong> <strong>Filosofie</strong><br />
ilosofie is e<strong>en</strong> vage term, maar ik heb ge<strong>en</strong> beter woord voor wat de <strong>Fantasy</strong> literatuur me<br />
biedt aan ideeën <strong>en</strong> inzicht<strong>en</strong>. Soms vindt je weerklank bij je eig<strong>en</strong> thema's of wordt iets<br />
FNatuurlijk<br />
verhelderd dat al e<strong>en</strong> tijd aan de verkeerde kant van het begrijp<strong>en</strong> lag.<br />
je vind die weerklank niet niet in elk boek, <strong>en</strong> er zijn schrijvers die ik zelf nooit lees,<br />
alle<strong>en</strong> al omdat iets in hun werk me niet aanstaat. Dus wie weet wat ik allemaal mis!<br />
Dit artikel is niet bedoeld om e<strong>en</strong> volledig overzicht te gev<strong>en</strong> van alle ideeën die dit g<strong>en</strong>re k<strong>en</strong>t,<br />
maar om mijn plezier aan het lez<strong>en</strong> van <strong>Fantasy</strong>-verhal<strong>en</strong> over te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />
Net zo als in het vorige artikel '<strong>Fantasy</strong> <strong>Literatuur</strong> <strong>en</strong> Magie', zijn bijna alle citat<strong>en</strong> van de<br />
bek<strong>en</strong>dere auteurs opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Het is de fantasie dat dit g<strong>en</strong>re de naam heeft gegev<strong>en</strong>, maar het heeft zoals alle creatieve<br />
uiting<strong>en</strong> aanrakingspunt<strong>en</strong> met de werkelijkheid. Ondanks deze vrije fantasie kan de schrijver <strong>en</strong><br />
de lezer(!) zich moeilijk ontworstel<strong>en</strong> aan de tijdgeest. De thema's <strong>en</strong> ontwikkeling<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
bepaalde periode kom<strong>en</strong> in de boek<strong>en</strong> terecht, wat goed te merk<strong>en</strong> is bij het nalez<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
uitgebreid oeuvre.<br />
Zo is de strijd van vrouw<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> patriarchale wereld e<strong>en</strong> motief geweest in de jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig <strong>en</strong><br />
tachtig, maar teg<strong>en</strong>woordig is dit vaak niet meer dan e<strong>en</strong> (zeer) irritante bijkomstigheid voor de<br />
vrouwelijke hoofdpersoon.<br />
'Wom<strong>en</strong> can't be harpers," she'd said to Petiron, astonished and awed.<br />
"One in t<strong>en</strong> hundred have perfect pitch," Petiron had said in one of his evasive replies. "One<br />
in t<strong>en</strong> thousand can build an acceptable melody with meaningful words. Were you only a<br />
lad, there'd be no problem at all." Anne McCaffrey – Dragonsong -1976<br />
"Aye," The MacAran said roughly, "your sister has done what you would not do, boy - you<br />
should take lessons from her in skill and courage! Would that she had be<strong>en</strong> the boy, and you<br />
the maid<strong>en</strong>, so that you might put skirts about your knees and sp<strong>en</strong>d the day in scribbling<br />
and embroidering within the house-"<br />
Darr<strong>en</strong> flushed to the roots of his hair. He said, "Do not mock me before my fri<strong>en</strong>d, Father. I<br />
will do as well as I am able, I pledge to you. But I am as the Gods made me, and no other. A<br />
rabbithorn cannot be a war-horse and will only become a laughing-stock if he should try."<br />
"Is that what they have taught you among the damned monks?"<br />
"They taught me that what I am, I am," said Darr<strong>en</strong>, and Romilly saw the glint of tears in his<br />
eyes, "and yet, Father, I am here at your will, to do my poor best for you." Romilly could<br />
hear, as plain as if the forbidd<strong>en</strong> name had be<strong>en</strong> spok<strong>en</strong>, it is not my fault that I am not<br />
Ruyv<strong>en</strong>, nor was it my doing that he w<strong>en</strong>t from here. The MacAran set his massive jaw, and<br />
Romilly knew that he, too, heard the forbidd<strong>en</strong> words. He said, scowling, 'Take your brother<br />
to the hawk-house, Romy, and show him your hawk; perhaps it will shame him into striving<br />
to equal what a girl can do. Marion Zimmer Bradley - Hawkmistress - 1982
Zo zwaar als de patriarchale houding hier bov<strong>en</strong> is neergezet hoeft niet altijd, maar 'Hawkmistress'<br />
is in 1982 geschrev<strong>en</strong> <strong>en</strong> is hier <strong>en</strong> daar nog steeds pijnlijk om te lez<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> van de laatste<br />
Darkover romans 'Exile's song' is dit thema nauwelijks meer aan de orde. Gelukkig hoeft e<strong>en</strong><br />
probleem alle<strong>en</strong> terloops g<strong>en</strong>oemd te word<strong>en</strong>, of uit de houding van de hoofdpersoon te blijk<strong>en</strong>,<br />
om de lezer er att<strong>en</strong>t op te mak<strong>en</strong>. Maar al te vaak zijn boek<strong>en</strong> die zo nodig e<strong>en</strong> boodschap<br />
moet<strong>en</strong> uitdrag<strong>en</strong>, niet echt te g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> ongeacht de aard van de boodschap. Hoewel e<strong>en</strong> parodie<br />
als de nouvelle van George Orwell 'Animal Farm' e<strong>en</strong> plezier blijft om te lez<strong>en</strong>.<br />
De dreiging van dodelijke technologie tijd<strong>en</strong>s de koude oorlog vind<strong>en</strong> we terug in e<strong>en</strong> verhaal van<br />
Arthur C. Clarke - 'The Nine Billion Names of God' uit 1953. De westerse technologie helpt e<strong>en</strong><br />
Tibetaans klooster met computers om de neg<strong>en</strong> miljard nam<strong>en</strong> van god te vind<strong>en</strong>.<br />
Het resultaat, het vergaan van het universum bij het uitprint<strong>en</strong> van de laatste naam, wordt door de<br />
technici met e<strong>en</strong> flinke korrel zout g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, totdat bij het verlat<strong>en</strong> van het klooster ze de sterr<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> uitdov<strong>en</strong>.<br />
Bij de kabbalist<strong>en</strong> onder ons gaat er vast e<strong>en</strong> belletje rinkel<strong>en</strong> bij het noem<strong>en</strong> van neg<strong>en</strong> 1 miljard<br />
nam<strong>en</strong>.<br />
* * *<br />
Naast magie spel<strong>en</strong> ook de paranormale vermog<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> grote rol in de <strong>Fantasy</strong> <strong>en</strong> net zoals bij de<br />
magie hebb<strong>en</strong> sommige auteurs geprobeerd deze gav<strong>en</strong> te analyser<strong>en</strong> ook al om e<strong>en</strong> beter<br />
verhaal te kunn<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>. Mercedes Lackey geeft deze 'M<strong>en</strong>tale Gav<strong>en</strong>' eig<strong>en</strong> nam<strong>en</strong> <strong>en</strong> wijkt af<br />
van onze zo netjes afgebak<strong>en</strong>de wet<strong>en</strong>schappelijke disciplines. Ze vervaagt de gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
diverse gebied<strong>en</strong>, waardoor ze verhaal-technisch bruikbaarder zijn, <strong>en</strong> waarschijnlijk ook beter<br />
overe<strong>en</strong>stemm<strong>en</strong> met de manier waarop deze gav<strong>en</strong> zich in onze wereld manifester<strong>en</strong>.<br />
"I—kind of wonder how their Gifts are related to my own." (hier is Empathie bedoeld)<br />
"Seeing's probably the closest; emotions are powerful attractants for the mind's eye. In fact,<br />
you have more than a touch of that particular Gift yourself, as you've noticed. I've told you<br />
that no one ever has just one Gift with no hint of the others, hav<strong>en</strong>'t I? You've got <strong>en</strong>ough<br />
thought-s<strong>en</strong>sing and Sight to possibly be useful in an emerg<strong>en</strong>cy—maybe just a hint of<br />
Healing as well. Mercedes Lackey - Arrows Of The Que<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> van de gav<strong>en</strong> bij Lackey is 'Animal mind speech' dat te vergelijk<strong>en</strong> is met de term X<strong>en</strong>otelepathie<br />
, het vermog<strong>en</strong> om met andere dan m<strong>en</strong>selijke wez<strong>en</strong>s te sprek<strong>en</strong>. We vind<strong>en</strong> dit bij<br />
veel schrijvers terug <strong>en</strong> onder andere bij Clifford D. Simak:<br />
"They list<strong>en</strong> to the stars," the man told him.<br />
"They list<strong>en</strong> ..." began Vickers, and th<strong>en</strong> remembered Flanders sitting on the porch in<br />
Cliffwood, rocking in the chair and saying that great pools and reservoirs of knowledge<br />
existed in the stars, that it was there for the taking and you might not need rockets to go<br />
there and get it, but might reach out with your mind and that you'd have to sift and winnow,<br />
but you'd find much that you could use.<br />
"Telepathy?" asked Vickers.<br />
"That's it," said the man. "They don't list<strong>en</strong> to the stars really, but to people who live on the<br />
stars. Clifford D. Simak- Ring around the Sun<br />
De ring om de zon is e<strong>en</strong> snoer van alternatieve aardes die allemaal tegelijkertijd aanwezig zijn.<br />
Ook bestaat er het idee dat bij elke keuze die we mak<strong>en</strong>, twee wereld<strong>en</strong> ontstaan,één waar<br />
gekoz<strong>en</strong> is voor het <strong>en</strong>e <strong>en</strong> e<strong>en</strong> wereld waar gekoz<strong>en</strong> is voor het andere.<br />
"Do you know what I think?" she whispered. "Wh<strong>en</strong> you grow up to be an author and write<br />
books, you'll think you're making the books up, but they'll all really be true, somewhere."<br />
Diana Wynne Jones - Witch Week<br />
Deze wereld<strong>en</strong> word<strong>en</strong> soms verbond<strong>en</strong> door 'poort<strong>en</strong>' plaats<strong>en</strong> waar de wereld<strong>en</strong> elkaar rak<strong>en</strong> of<br />
1 De neg<strong>en</strong> sefiroth van Chokmah tot <strong>en</strong> met Malkuth (Kether blijft natuurlijk bestaan)
overlapp<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> andere 'dim<strong>en</strong>sie'. We vind<strong>en</strong> dit in tal van verhal<strong>en</strong>, misschi<strong>en</strong> wel het mooist in<br />
'The Chronicles of Morgaine' van C. J. Cherryh. E<strong>en</strong> vierdelige serie waar de heldin in de vier<br />
del<strong>en</strong> de poort<strong>en</strong> - ontstaan uit de technologie van e<strong>en</strong> verget<strong>en</strong> ras - probeert te sluit<strong>en</strong>.<br />
"I came to seal the Gates," she said, "and if I should be lost, that is the means to do it. I do<br />
not think I can teach you otherwise. But take my weapons and strike at the heart of Hjemur's<br />
hold: that would do it as well as I ever could." C. J. Cherryh - Morgaine 1 - Gate Of Ivrel<br />
Maar er bestaan ook geslot<strong>en</strong> wereld<strong>en</strong>, geïsoleerd in de tijd, waar bepaalde gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />
steeds weer herhaald word<strong>en</strong> soms met kleine variaties.<br />
"Garion and I have had an ext<strong>en</strong>ded conversation over the last year or so. He'd noticed that<br />
things kept happ<strong>en</strong>ing over and over again. You probably heard us talking about it."<br />
Durnik nodded.<br />
"Betwe<strong>en</strong> us, we came up with the notion that things kept repeating themselves because the<br />
accid<strong>en</strong>t made it impossible for the future to happ<strong>en</strong>."<br />
David Eddings - Malloreon 5 - The Seeress of Kell<br />
Soms is er ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele variatie <strong>en</strong> wordt dezelfde handeling in de tijdlus eindeloos herhaald; <strong>en</strong><br />
natuurlijk wordt er dan maar één cyclus beschrev<strong>en</strong>. Ik kan me maar e<strong>en</strong> verhaal herinner<strong>en</strong> dat ik<br />
in de jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig heb gelez<strong>en</strong>, hoewel ik de naam <strong>en</strong> de schrijver b<strong>en</strong> verget<strong>en</strong>. In het begin<br />
van het verhaal wordt de hoofdpersoon door e<strong>en</strong> orakel met schijnbaar nutteloze informatie het<br />
avontuur ingestuurd. Aan het eind van het verhaal neemt de hoofdpersoon de rol aan van het<br />
orakel dat e<strong>en</strong> jongere versie van hem zelf, dezelfde informatie geeft omdat hij precies weet wat er<br />
gaat gebeur<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe de informatie van pas komt. Hoe het afloopt met het orakel . . .?<br />
Het doorbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> andere soort 'lus' komt in 'Wizardry Compiled' voor, waar gebruik van<br />
magie wordt vergelek<strong>en</strong> met het schrijv<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> computerprogramma. Iedere<strong>en</strong> die programmeert<br />
heeft e<strong>en</strong> keer meegemaakt dat het programma in e<strong>en</strong> eindeloze lus terechtkomt. In de<br />
magische wereld van Rick Cook heeft het vervel<strong>en</strong>de consequ<strong>en</strong>ties voor de magiër zelf.<br />
The young programmer was rocking back and forth, his body slamming first forward almost<br />
to the desk and th<strong>en</strong> back so forcefully the chair teetered.<br />
"Something's wrong! He's having a stroke or something."<br />
"Stay away from him!" Moira ordered. "He is caught in a spell."<br />
Rick Cook - Wizardry 2 - Wizardry Compiled<br />
Het programma, in de geest gecomponeerd, manifesteert zich in de werkelijkheid na uitsprek<strong>en</strong><br />
van e<strong>en</strong> commando of 'toverformule' In dit geval is “reset.exe” de spreuk door e<strong>en</strong> omstander<br />
uitgesprok<strong>en</strong> die de zaak weer oplost, maar vaak is meer fantasie nodig om e<strong>en</strong> lus te doorbrek<strong>en</strong>.<br />
Verbeeldingskracht is bij uitstek het gebied van de <strong>Fantasy</strong>, <strong>en</strong> deze wordt in sommige verhal<strong>en</strong><br />
letterlijk als schepp<strong>en</strong>de kracht gezi<strong>en</strong>. In 'Oproer der geesteskinder<strong>en</strong>” (Out of their Minds) van<br />
Simak kom<strong>en</strong> de schepping<strong>en</strong> van de m<strong>en</strong>sheid, hun mythische maar ook populaire held<strong>en</strong> als<br />
Donald Duck, in opstand teg<strong>en</strong> hun scheppers <strong>en</strong> onderdrukkers.<br />
Ook de god<strong>en</strong> zijn bij sommige schrijvers schepsel<strong>en</strong> van de m<strong>en</strong>sheid zelf - hier David Eddings:<br />
'I don't quite understand,' Oscagne confessed.<br />
The Gods derive their str<strong>en</strong>gth from their worshippers, your Excell<strong>en</strong>cy,' Bevier explained.<br />
'The more worshippers, the stronger the God. David Eddings - Tamuli 1 - Domes of Fire<br />
En dan zijn er ook nog de 'verget<strong>en</strong> god<strong>en</strong>' waaraan niemand meer geloofd <strong>en</strong> die omdat ze<br />
onsterfelijk zijn niet meer zijn dan e<strong>en</strong> naam, e<strong>en</strong> schim van hun vroegere macht. Deze<br />
schepsel<strong>en</strong> prober<strong>en</strong> weer aandacht <strong>en</strong> volgeling<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong> totdat hun vroegere glorie herstelt is,<br />
wat weer boei<strong>en</strong>de verwikkeling<strong>en</strong> oplevert.
Nu is volg<strong>en</strong>s David Eddings magie niet meer dan e<strong>en</strong> gebed tot e<strong>en</strong> god, die dat gebed<br />
vervolg<strong>en</strong>s verhoord. Wat e<strong>en</strong> wonderlijk licht werpt op de uiteindelijke oorsprong van de magie.<br />
E<strong>en</strong> vergelijkbare theorie is dat deze magische <strong>en</strong>ergie door elk lev<strong>en</strong>d wez<strong>en</strong> wordt afgescheid<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> zich verzameld in stroompjes <strong>en</strong> strom<strong>en</strong>, zoals water zich vormt tot e<strong>en</strong> rivier. De magiër<br />
maakt gebruik van deze <strong>en</strong>ergie stroompjes voor zijn magie. Dit geeft ons weer e<strong>en</strong> nieuwe kijk op<br />
acupunctuur <strong>en</strong> Ley-lijn<strong>en</strong>.<br />
* * *<br />
Net zoals de schrijver is ingebed in allerlei sociale stroming<strong>en</strong>, is dat ook het geval met de<br />
religieuze <strong>en</strong> filosofische ideeën van zijn tijd. Het kost veel inzicht <strong>en</strong> moeite om e<strong>en</strong> wereld te<br />
schepp<strong>en</strong> die echt helemaal los staat van onze dagelijkse werkelijkheid. Toch is er soms maar e<strong>en</strong><br />
kleine verandering nodig om e<strong>en</strong> vervreemd<strong>en</strong>d effect te schepp<strong>en</strong>. Ondanks deze vervreemding<br />
moet de wereld toch herk<strong>en</strong>baar blijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> er wordt daarom bewust veel van onze werkelijkheid<br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de nieuwe wereld. Aansluiting zoek<strong>en</strong> bij de myth<strong>en</strong> <strong>en</strong> ideeën die rondzwerv<strong>en</strong> in<br />
het onderbewuste van de m<strong>en</strong>sheid is daarom e<strong>en</strong> goede tactiek voor e<strong>en</strong> auteur.<br />
E<strong>en</strong> voorbeeld hiervan is het dod<strong>en</strong>rijk dat op uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de manier wordt behandeld.<br />
In “Isle of the Dead” van Roger Zelazny kan de dode ziel word<strong>en</strong> begeleidt tot aan e<strong>en</strong> zekere<br />
gr<strong>en</strong>s, twee grijze st<strong>en</strong><strong>en</strong>, waarna de dode ziel alle<strong>en</strong> verder moet.<br />
We mouted a hill and paused on its summit. Ev<strong>en</strong> before we reached it, I knew what would<br />
be there wh<strong>en</strong> we looked down the far slope.<br />
. . . Beginning betwe<strong>en</strong> two massive prows of gray stone, with a gre<strong>en</strong>sward that started out<br />
as bright as that b<strong>en</strong>eath our feet and grew darker and darker as I swept my eyes ahead, there<br />
was the place. It was the big, dark valley. And sudd<strong>en</strong>ly I was staring into a blackness so<br />
black that it was nothing, nothing at all.<br />
"Another hundred steps will I go with you," I said. Roger Zelazny - Isle of the Dead<br />
E<strong>en</strong> uitgebreidere beschrijving vind<strong>en</strong> we in het derde deel van de 'Aardzee' trilogie van Ursula<br />
LeGuin. Hier bestaat de gr<strong>en</strong>s tuss<strong>en</strong> lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> dood uit e<strong>en</strong> lage st<strong>en</strong><strong>en</strong> muur, waarachter de ziel<br />
alle<strong>en</strong> verder 'leeft' als naam.<br />
Ook in de 'Abhors<strong>en</strong>' trilogie van Garth Nix vind<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> gedetailleerde beschrijving. Daar<br />
bestaat het dod<strong>en</strong>rijk uit e<strong>en</strong> rivier dat door neg<strong>en</strong> poort<strong>en</strong> stroomt. Na de neg<strong>en</strong>de poort valt de<br />
ziel omhoog naar de sterr<strong>en</strong>. De Egyptische invloed bij de twee laatste schrijvers is duidelijk. Wie<br />
nog ev<strong>en</strong> het stuk van Jack naleest over de Hond zal ook de neg<strong>en</strong> poort<strong>en</strong> terugvind<strong>en</strong> bij de<br />
Aztek<strong>en</strong>.
Zelazny is wat moeilijker te plaats<strong>en</strong>. De echo's van Celtische mythes misschi<strong>en</strong>, maar eerder lijkt<br />
het mij dat het schilderij van Arnold Böcklin 'Isle of the Dead' de voornaamste bron van inspiratie is<br />
geweest. Dit schilderij is ook verantwoordelijk voor e<strong>en</strong> compositie van Rachmaninov met<br />
dezelfde naam.<br />
Roger Zelazny laat in de zeer lez<strong>en</strong>swaardige 'Amber' serie het opbouw<strong>en</strong> van de universa<br />
duidelijk zi<strong>en</strong> aan de hand van 'het wandel<strong>en</strong> door schaduw<strong>en</strong>'<br />
Something told me that whatever Shadows were, we moved among them ev<strong>en</strong> now. How? It<br />
was something Random was doing, and since he seemed at rest physically, his hands in<br />
plain sight, I decided it was something he did with his mind. Again, how?<br />
Well, I'd heard him speak of "adding" and "subtracting," as though the universe in<br />
which he moved were a big equation.<br />
I decided - with a sudd<strong>en</strong> certainty - that he was somehow adding and subtracting items to<br />
and from the world that was visible about us to bring us into closer and closer alignm<strong>en</strong>t<br />
with that strange place, Amber, for which he was solving.<br />
Roger Zelazny - Amber 01 - Nine Princes In Amber.<br />
Het fantastische is e<strong>en</strong> van de red<strong>en</strong><strong>en</strong> waarom Sci<strong>en</strong>ce fiction <strong>en</strong> alle afgeleide g<strong>en</strong>res 2 zoals<br />
<strong>Fantasy</strong> tot 'escape' literatuur wordt gerek<strong>en</strong>d.<br />
Maar in wez<strong>en</strong> is elke vorm van amusem<strong>en</strong>t dat; ook de <strong>Literatuur</strong> <strong>en</strong> alle Hoge Kunst<strong>en</strong>.<br />
Wat zo veel 'met beide b<strong>en</strong><strong>en</strong> op de grond' m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> niet beseff<strong>en</strong> is dat de materiële werkelijkheid<br />
die traag is <strong>en</strong> weerbarstig, pas gevormd kan word<strong>en</strong> na tuss<strong>en</strong>komst van onze drom<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
gedacht<strong>en</strong>. Onze creativiteit <strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tiviteit vindt e<strong>en</strong> manier om deze wereld vorm te gev<strong>en</strong>,<br />
'optell<strong>en</strong> <strong>en</strong> aftrekk<strong>en</strong> in de vergelijking' van onze werkelijkheid.<br />
Onze realiteit wordt op e<strong>en</strong> veel grotere mate beïnvloed door fantasie dan we mog<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.<br />
Wie de allereerste Star-trek televisie series gezi<strong>en</strong> heeft zal zich misschi<strong>en</strong> herinner<strong>en</strong> hoe de<br />
draagbare communicator zó 'sci<strong>en</strong>ce fiction' was (1966-1969). Nu k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> we telefoons van e<strong>en</strong><br />
veel kleiner formaat <strong>en</strong> sommige klapp<strong>en</strong> net zo op<strong>en</strong> als die van captain Kirk <strong>en</strong> ze hebb<strong>en</strong> bijna<br />
net zoveel extra functies.<br />
Veel ideeën schijn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> soort astrale laag (de akasha bibliotheek) rond te zwerv<strong>en</strong> om door<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> gunstig mom<strong>en</strong>t opgepikt te word<strong>en</strong>. (dat 'Morfog<strong>en</strong>etische veld' van u is al<br />
eeuw<strong>en</strong> bek<strong>en</strong>d, dr. Sheldrake 3 )<br />
Het was dan ook e<strong>en</strong> soort aha-ervaring to<strong>en</strong> ik op Rupert Sheldrake's webpagina e<strong>en</strong> aanzet<br />
vond over de telepathische experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met de grijze Congo papegaai.<br />
N’Kisi, an African grey parrot, is the most accomplished language-using animal in the world. He<br />
also seems able to read his owners mind. (http://www.sheldrake.org/homepage.html)<br />
In 'The Wizard of London' e<strong>en</strong> boek van Mercedes Lackey heeft e<strong>en</strong> van de kinder<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
telepathische band met e<strong>en</strong> grijze Congo papegaai die als familiair optreedt. Toeval?,<br />
Morfog<strong>en</strong>etische veld? of grondige voorstudies van de auteur.<br />
De werkelijkheid van onze psyche is gemakkelijker te manipuler<strong>en</strong> dan materie <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> ( ) het<br />
'manipuler<strong>en</strong> van de psyche' is slechts één van de vele definities van magie.<br />
Deze magie vind<strong>en</strong> we onder andere in de <strong>Fantasy</strong> literatuur, al is het alle<strong>en</strong> maar om e<strong>en</strong> paar<br />
uur ontspanning te vind<strong>en</strong>.<br />
Paul van Wierst<br />
2 De Amerikaanse smeltkroes heeft gezorgd voor bloei<strong>en</strong>de takk<strong>en</strong> aan de boom van de amusem<strong>en</strong>tslectuur.<br />
Grofweg was er eerst de Sci<strong>en</strong>ce Fiction waar de Sword and Sorcery e<strong>en</strong> subg<strong>en</strong>re van is. Uit dit<br />
subg<strong>en</strong>re is de <strong>Fantasy</strong> ontstaan als e<strong>en</strong> ruimer g<strong>en</strong>re <strong>en</strong> e<strong>en</strong> nieuwe tak de Paranormal Romance, dat de<br />
damesroman combineert met paranormale elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zoals magie <strong>en</strong> sexy vampiers.<br />
3 Veel logische problem<strong>en</strong> die de wet<strong>en</strong>schap heeft met deze theorie is al lang door de Theosofie opgelost<br />
o.a door Leadbetter.