Beter worden in het Radboud! - UMC St Radboud
31.08.2013 • Views
Share Embed Flag

Beter worden in het Radboud! - UMC St Radboud

Beter worden in het Radboud! - UMC St Radboud

Beter worden in het Radboud! - UMC St Radboud

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
umcn.nl

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

<strong>Beter</strong> <strong>worden</strong><br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>!<br />

<strong>in</strong> praktijk<br />

Gedreven door kennis, bewogen door mensen

<strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> <strong>in</strong> praktijk<br />

vooRwooRd<br />

N<br />

a een periode van <strong>in</strong>tensieve voorbereid<strong>in</strong>g g<strong>in</strong>g per 1 januari dit jaar de knop echt om.<br />

Geen clusters meer, maar vijftig eigenstandige afdel<strong>in</strong>gen, en de professionals aan <strong>het</strong> roer.<br />

Toegewijd aan onze klanten. Slagvaardig, <strong>in</strong>novatief en ondernemend.<br />

In beweg<strong>in</strong>g was vorig jaar <strong>het</strong> motief van <strong>het</strong> derde boekje over <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>!.<br />

Daar<strong>in</strong> toonden we de diverse tekenen van een nieuwe lente <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong>. Deze<br />

vierde uitgave draagt als motto: <strong>in</strong> praktijk. We willen u laten zien wat <strong>het</strong> verbeterproces nu al<br />

aan concrete resultaten heeft opgeleverd. Successen die illustreren hoe <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> werkt.<br />

Er is al geweldig veel ten positieve gekeerd. Nieuwe impulsen voor onderwijs en onderzoek,<br />

met extra stimulansen voor de toppers onder docenten, studenten en researchers. Innovaties<br />

<strong>in</strong> de patiëntenzorg, met vele <strong>in</strong>itiatieven op de poli’s, en ketenprojecten die zich uitstrekken<br />

tot buiten <strong>het</strong> ziekenhuis. Met nieuwe centra, opgezet door de professionals zelf. Dit alles was<br />

voorheen waarschijnlijk ondenkbaar geweest.<br />

Het is ook <strong>het</strong> resultaat van teamwork. Van gemotiveerde collega’s die beter willen <strong>worden</strong> en<br />

dat samen doen. Dat is een tweede motto van dit vierde boekje: samenwerk<strong>in</strong>g.<br />

Zijn we beter ge<strong>worden</strong>? Wij menen van wel, al zijn we pas s<strong>in</strong>ds 1 januari echt van start gegaan<br />

met de nieuwe organisatie en hebben we nog een e<strong>in</strong>d te gaan. Maar <strong>het</strong> uite<strong>in</strong>delijke oordeel<br />

is aan onze klanten, zoals patiënten, studenten en verwijzers. Ook zij komen aan <strong>het</strong> woord.<br />

Om ons eraan te her<strong>in</strong>neren voor wie we <strong>het</strong> doen. Voor hen willen en moeten we top <strong>worden</strong>.<br />

We beogen met dit boekje alle medewerkers van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> weer nieuwe energie en <strong>in</strong>spiratie te<br />

geven voor de komende periode.<br />

Emile Lohman,<br />

Voorzitter Raad van Bestuur<br />

<strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong><br />

1

Inhoud<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pagINa 4<br />

pagINa 8<br />

pagINa 15<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pagINa 18<br />

Met <strong>het</strong> oog op de patiënten p 4<br />

Briljant(en) <strong>in</strong> onderwijs p 8<br />

Iedereen wil over de PI-lat spr<strong>in</strong>gen p 12<br />

Dit is een unieke kans p 15<br />

De onderste steen komt boven p 18<br />

Hart voor de gasten p 22<br />

Labs concurrentieproof p 27<br />

Ondernemen zorgt voor nieuwe<br />

dynamiek p 30<br />

<strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> maakt veel krachten los p 34<br />

Dashboard voor de dokter p 39<br />

B<strong>in</strong>den door te boeien p 43<br />

<strong>Beter</strong> tussen specialist en huisarts p 44<br />

Valorisatie op waarde geschat p 48<br />

Meer doen met m<strong>in</strong>der kosten p 52<br />

De nieuwe w<strong>in</strong>d waait tot <strong>in</strong> Dekkerswald p 54<br />

Probéér <strong>het</strong> nou gewoon p 58<br />

Een uit<strong>in</strong>g van waarder<strong>in</strong>g p 62<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pagINa 22<br />

pagINa 30<br />

pagINa 34<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pagINa 44<br />

2 3

Met <strong>het</strong> oog op de pat iënten<br />

pRIMaIRE afdElINgEN<br />

op de poli oogheelkunde geen rijen wachtende patiënten meer, maar<br />

<strong>in</strong> elk van de zes wachtruimtes slechts enkele patiënten.‘Toch zien wij<br />

meer patiënten dan ooit’, aldus chef de policl<strong>in</strong>ique Jeroen Klever<strong>in</strong>g.<br />

Een verander<strong>in</strong>g die zowel de patiënt als de bedrijfsvoer<strong>in</strong>g ten goede<br />

komt. afdel<strong>in</strong>gshoofd Jan Keunen: ‘Nu we als afdel<strong>in</strong>g eigenstandig<br />

zijn, kunnen we écht gestalte geven aan onze ambities.’<br />

Oogarts Jeroen Klever<strong>in</strong>g met patiënte.<br />

4 5

e patiënten en medewerkers merken <strong>het</strong><br />

d dagelijks: er is veel ten goede veranderd<br />

op de afdel<strong>in</strong>g Oogheelkunde. Kortere wachttijden,<br />

een betere telefonische bereikbaarheid,<br />

een patiëntvriendelijke benader<strong>in</strong>g en<br />

een prettige werkomgev<strong>in</strong>g. Meest <strong>in</strong> <strong>het</strong> oog<br />

spr<strong>in</strong>gend is de nieuwe <strong>in</strong>del<strong>in</strong>g en <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g<br />

van de polikl<strong>in</strong>iek. Meteen bij b<strong>in</strong>nenkomst<br />

staat iedere patiënt al voor de ontvangstbalie.<br />

Dat wil zeggen: iedere níeuwe patiënt; andere<br />

patiënten kunnen meteen doorlopen. Zij halen<br />

aan <strong>het</strong> e<strong>in</strong>d van de balie hun patiëntenkaart<br />

langs een scanapparaat en zoeken daarna een<br />

V.l.n.r.: bedrijfsleider Rik van Dommele, chef de<br />

policl<strong>in</strong>ique Jeroen Klever<strong>in</strong>g en afdel<strong>in</strong>ghoofd<br />

Jan Keunen.<br />

plaats <strong>in</strong> de wachtruimte van hun oogspecialist.<br />

‘Eén van de zes nieuwe wachtruimtes’,<br />

verduidelijkt tactisch manager van de polikl<strong>in</strong>iek<br />

Suzanne Verploegen. De plekken zijn voorzien<br />

van een grote leestafel met sfeervolle<br />

verlicht<strong>in</strong>g, plus gratis koffie, thee of water<br />

b<strong>in</strong>nen handbereik. ‘Bovendien heeft elke<br />

wachtruimte een <strong>in</strong>formatiescherm dat aangeeft<br />

hoeveel m<strong>in</strong>uten de specialist eventueel<br />

uitloopt’, zegt Verploegen.<br />

‘We blijven zoeken naar verdere<br />

verbeter<strong>in</strong>g. Daarbij betrekken<br />

wij ook onze patiënten’<br />

Unitlogistiek. Dat is <strong>het</strong> toverwoord bij de verbeter<strong>in</strong>gen<br />

op de afdel<strong>in</strong>g Oogheelkunde.<br />

<strong>St</strong>an Janssen, die vanuit <strong>het</strong> Servicebedrijf de<br />

patiëntenlogistiek coörd<strong>in</strong>eert, bracht dit<br />

begrip <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> b<strong>in</strong>nen. ‘Het houdt <strong>in</strong> dat<br />

je kijkt hoe de polikl<strong>in</strong>iek werkt en waar de<br />

knelpunten zitten’, verklaart chef de policl<strong>in</strong>ique<br />

dr. Jeroen Klever<strong>in</strong>g. ‘Hoe lang duurt <strong>het</strong><br />

om een afspraak te maken, hoeveel patiënten<br />

komen niet opdagen? En hoe kun je de<br />

beschikbare ruimte <strong>in</strong> de poli efficiënter<br />

gebruiken?’ De analyse resulteerde <strong>in</strong> een<br />

<strong>in</strong>grijpende verbouw<strong>in</strong>g, waarbij de bestaande,<br />

grote wachtruimte vervangen is door<br />

meerdere kle<strong>in</strong>e units. Dat oogt rustiger voor<br />

de patiënten én werkt sneller en prettiger voor<br />

de medewerkers.<br />

op dezelfde dag<br />

Daarnaast zijn er ook organisatorisch de<br />

nodige verbeter<strong>in</strong>gen aangebracht. Klever<strong>in</strong>g:<br />

‘Als vroeger tijdens <strong>het</strong> eerste consult<br />

duidelijk werd dat er een foto nodig was,<br />

moest de patiënt twee weken later terugkomen<br />

voor die foto en wéér twee weken<br />

later voor de uitslag. Nu proberen we dat<br />

allemaal op dezelfde dag te doen. Prettig<br />

voor de patiënt, maar ook voor ons. In plaats<br />

van drie hebben we dan nog maar één<br />

afspraak nodig om iemand te helpen. Dus<br />

kunnen we veel meer patiënten zien.’<br />

‘En we blijven zoeken naar verdere<br />

verbeter<strong>in</strong>g’, zegt Verploegen gedreven.<br />

‘Daarbij betrekken wij, via de website<br />

www.patientenervar<strong>in</strong>g.nl ook onze patiënten.’<br />

De verbeter<strong>in</strong>gen op de afdel<strong>in</strong>g Oogheelkunde<br />

sluiten naadloos aan bij <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>-nieuwe<br />

stijl, waarbij patiëntvriendelijkheid voorop<br />

staat. Afdel<strong>in</strong>gshoofd prof. dr. Jan Keunen zegt<br />

bij <strong>het</strong> ‘omvormen’ van Oogheelkunde tot een<br />

eigenstandige afdel<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>,<br />

veel te hebben gehad aan de leergang “Leiderschap<br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong>”. ‘Die was erg<br />

verhelderend. Wat de docenten vertelden over<br />

<strong>het</strong> functioneren als zelfstandige afdel<strong>in</strong>g, en<br />

de discussies daarover met andere afdel<strong>in</strong>gshoofden<br />

waren leerzaam. Een eyeopener voor<br />

mij was de presentatie over de verschillen en<br />

overeenkomsten <strong>in</strong> veiligheid tussen patiëntenzorg<br />

en luchtvaart. Daar zijn we b<strong>in</strong>nen de<br />

afdel<strong>in</strong>g direct mee aan de slag gegaan.’<br />

Eigen koers<br />

De eigenstandigheid houdt ook <strong>in</strong> dat de afdel<strong>in</strong>g<br />

Oogheelkunde <strong>in</strong> sommige opzichten een<br />

Blij met de<br />

metamorfose<br />

Patiënten zijn erg te spreken over de verbeter<strong>in</strong>gen<br />

bij de afdel<strong>in</strong>g Oogheelkunde. Het<br />

scannen van de afsprakenkaart werkt veel<br />

sneller en de sms-service wordt als een handige<br />

rem<strong>in</strong>der gezien voor afspraken. Ook<br />

over de nieuwe <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g van de poli zijn<br />

patiënten tevreden. Zo ook mevrouw Lipplaa,<br />

<strong>in</strong>middels al zo’n 25 jaar patiënt bij Oogheelkunde.<br />

Meestal komt ze eenmaal per jaar voor<br />

haar controleafspraak. Ze juicht de metamorfose<br />

van de polikl<strong>in</strong>iek toe: ‘Fijn dat je op de<br />

<strong>in</strong>formatieschermen kunt zien of <strong>het</strong> spreekuur<br />

uitloopt. En ik ben helemaal blij met de<br />

nieuwe <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g. Deze is veel fleuriger en<br />

mooier vergeleken met de saaie omgev<strong>in</strong>g<br />

van vroeger.’<br />

eigen koers vaart. Zo heeft de afdel<strong>in</strong>g vooralsnog<br />

toestemm<strong>in</strong>g van de Raad van Bestuur<br />

gekregen om de twee voor Oogheelkunde<br />

beschikbare operatiekamers te behouden.<br />

‘Vergeleken met de andere <strong>UMC</strong>’s hebben wij<br />

de hoogste productie per staflid. Die hoge<br />

efficiëntie halen we doordat we b<strong>in</strong>nen de<br />

afdel<strong>in</strong>g kunnen opereren’, legt bedrijfsleider<br />

Rik van Dommele uit.<br />

Het nieuwe bestur<strong>in</strong>gsmodel biedt volgens<br />

Keunen tal van nieuwe mogelijkheden. ‘Wij<br />

zijn een landelijk expertisecentrum voor<br />

maculadegeneratie. We bieden optimale patiëntenzorg<br />

die direct is gekoppeld aan onderzoeks-<br />

en onderwijstaken en bouwen aan een<br />

Europese patiëntendatabase. We opteren<br />

zelfs voor een speciale leerstoel maculadegeneratie.<br />

Doordat we nu zelf <strong>in</strong>tegrale (e<strong>in</strong>d)<br />

verantwoordelijkheid hebben, kunnen wij<br />

écht gestalte geven aan onze ambities.’ n<br />

6 7

Briljant(en) <strong>in</strong> onderw ijs<br />

oNdERwIJS<br />

Het onderwijs krijgt <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> een stevige impuls.<br />

Mede dankzij de onderwijsraad, waar<strong>in</strong> alle zeven opleid<strong>in</strong>gsdirecteu-<br />

ren zitt<strong>in</strong>g hebben. Recente wapenfeiten: <strong>het</strong> <strong>in</strong>itiatief om de ‘pr<strong>in</strong>cipal<br />

lecturers’ te benoemen, de toppers onder de <strong>UMC</strong>-docenten. plus een<br />

nieuw onderwijsprogramma voor topstudenten: <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> Honours<br />

programme Medical Sciences. ‘Investeren <strong>in</strong> talent past bij <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong>.’<br />

8 9

lke twee weken bespreken de opleid<strong>in</strong>gs-<br />

E directeuren onder voorzitterschap van<br />

decaan prof. dr. Frans Corstens hun plannen.<br />

Dat heeft al een mooi rijtje ambities opgeleverd.<br />

‘We gaan ons bijvoorbeeld richten op de<br />

<strong>in</strong>ternationaliser<strong>in</strong>g van <strong>het</strong><br />

onderwijs, de digitale leeromgev<strong>in</strong>g en de<br />

kwaliteit van toets<strong>in</strong>g’, vertelt prof. dr. Ronald<br />

Laan, opleid<strong>in</strong>gsdirecteur Geneeskunde.<br />

‘Gezamenlijk kunnen we dat veel beter<br />

vormgeven, dan wanneer iedere opleid<strong>in</strong>gsdirecteur<br />

voor zichzelf <strong>het</strong> wiel uitv<strong>in</strong>dt.<br />

En door <strong>het</strong> directe contact met de Raad<br />

van Bestuur via onze voorzitter kunnen we<br />

<strong>in</strong>novaties veel efficiënter en slagvaardiger<br />

<strong>in</strong>voeren.’<br />

De Onderwijsraad is <strong>het</strong> samenwerk<strong>in</strong>gsverband<br />

b<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> IWOO, <strong>het</strong> onderwijs<strong>in</strong>stituut<br />

voor alle medisch-wetenschappelijke opleid<strong>in</strong>gen<br />

van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>. Om de klanten (studen-<br />

‘Excelleren <strong>in</strong> onderwijs<br />

wordt nu beloond’<br />

ten, docenten, afdel<strong>in</strong>gen) nog beter te bedienen<br />

is onlangs ook <strong>het</strong> Onderwijsbureau<br />

opnieuw <strong>in</strong>gericht. Dit onderdeel ondersteunt,<br />

onder leid<strong>in</strong>g van bedrijfsleider Sharif Wardak,<br />

alle IWOO-opleid<strong>in</strong>gen.<br />

Mede dankzij de Onderwijsraad zet <strong>het</strong> <strong>UMC</strong><br />

<strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> <strong>het</strong> medisch onderwijs steviger<br />

op de kaart. Aansprekend voorbeeld is <strong>het</strong><br />

plan om ‘Pr<strong>in</strong>cipal Lecturers’ te benoemen.<br />

‘Het is een eretitel voor degenen die zich<br />

onderscheiden <strong>in</strong> <strong>het</strong> onderwijs’, aldus Laan.<br />

‘Deze topdocenten moeten een aanzienlijk<br />

deel van de week aan onderwijs besteden, ze<br />

hebben hier<strong>in</strong> een belangrijke leid<strong>in</strong>ggevende<br />

of coörd<strong>in</strong>erende functie. Hun onderwijs is van<br />

hoge kwaliteit, wat onder meer blijkt uit evaluaties<br />

van studenten en toegekende prijzen.<br />

De activiteiten van deze Pr<strong>in</strong>cipal Lecturers<br />

dragen bij aan de profiler<strong>in</strong>g van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong><br />

<strong>Radboud</strong> als onderwijs- en opleid<strong>in</strong>gs<strong>in</strong>stituut.’<br />

premie<br />

Een Pr<strong>in</strong>cipal Lecturer haalt tevens een premie<br />

b<strong>in</strong>nen voor de afdel<strong>in</strong>g. ‘Een aanzienlijk deel<br />

van zijn salaris wordt vergoed uit onderwijsmiddelen.<br />

Een extra stimulans voor de afdel<strong>in</strong>gen<br />

om goed te presteren <strong>in</strong> <strong>het</strong> onderwijs’,<br />

zegt prof. dr. Frans Russel, opleid<strong>in</strong>gsdirecteur<br />

Biomedische Wetenschappen. ‘Met de aanwijz<strong>in</strong>g<br />

van Pr<strong>in</strong>cipal Lecturers geeft <strong>het</strong> <strong>UMC</strong><br />

een krachtig signaal af: excelleren <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />

onderwijs wordt nu beloond!’ Het voorgenomen<br />

besluit van de Raad van Bestuur hierover<br />

ligt b<strong>in</strong>nenkort ter adviser<strong>in</strong>g bij de <strong>UMC</strong>-Raad<br />

en de OR.<br />

Neurologe dr. Gea Drost besteedt ongeveer<br />

de helft van haar tijd aan onderwijs. ‘De Pr<strong>in</strong>cipal<br />

Lecturers maken <strong>het</strong> onderwijs en de<br />

kwaliteit hier<strong>in</strong> veel zichtbaarder. En <strong>het</strong> biedt<br />

perspectief voor mensen met onderwijs-<br />

Op de foto vorige pag<strong>in</strong>a, zittend v.l.n.r. : Paul <strong>St</strong>uyt (medisch-specialistische vervolgopleid<strong>in</strong>gen),<br />

Frans Corstens (decaan en voorzitter van de Onderwijsraad), Roland Laan (Geneeskunde) en<br />

Frans Cremers (Molecular Mechanisms of Disease). <strong>St</strong>aand v.l.n.r. Nico Creugers (Tandheelkunde),<br />

Thijs Merkx (Post Academisch Onderwijs), Simon Kasper (student assessor), Sharif Wardak<br />

(bedrijfsleider IWOO), Frans Russel (Biomedische Wetenschappen) en Ben Bottema (eerstelijns<br />

vervolgopleid<strong>in</strong>gen). Niet op de foto: Jan Bulte (secretaris Onderwijsraad).<br />

Een geweldige opstap<br />

Tweedejaars tandheelkundestudent Ilse van<br />

Manen is één van de 28 medische topstudenten<br />

die <strong>in</strong> september met <strong>het</strong> Honours Programme<br />

beg<strong>in</strong>t. ‘Onderzoek trekt mij heel<br />

erg’, vertelt ze. ‘<strong>St</strong>iekem hoop je natuurlijk om<br />

ergens dé ontdekk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> te doen. Tandarts<br />

<strong>worden</strong> blijft mijn droom, maar ik wil dat<br />

graag comb<strong>in</strong>eren met <strong>het</strong> werken als onderzoeker.<br />

Door <strong>het</strong> Honours Programme krijg ik<br />

nu al de kans om de onderzoekswereld en de<br />

mensen hier<strong>in</strong> te leren kennen. Geweldig, dit<br />

is een opstap, waardoor ik later misschien<br />

promotieonderzoek kan gaan doen. Daarom<br />

grijp ik deze kans met beide handen aan. Het<br />

<strong>Radboud</strong> Honours Programme helpt mij om<br />

mijn ambities voor de toekomst te verwezenlijken.’<br />

ambities’, oordeelt ze. ‘Daarnaast schept <strong>het</strong><br />

duidelijkheid b<strong>in</strong>nen een afdel<strong>in</strong>g. Het zal<br />

meer geaccepteerd én gewaardeerd <strong>worden</strong><br />

dat iemand zich bekwaamt <strong>in</strong> <strong>het</strong> doceren.’<br />

Uitdagend<br />

Een ander belangrijk thema is <strong>het</strong> maken van<br />

uitdagende onderwijsprogramma’s voor excellente<br />

studenten. Het <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> kent al<br />

verschillende <strong>in</strong>itiatieven, zoals de masterclasses<br />

bij de afdel<strong>in</strong>gen Neurologie, Pathologie<br />

en Algmene Interne Geneeskunde.<br />

Gloednieuw is <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> Honours Programme<br />

Medical Sciences. Dit onderwijsprogramma<br />

loopt naast <strong>het</strong> gangbare curriculum.<br />

In september start de eerste licht<strong>in</strong>g van<br />

28 enthousiaste toptalenten. ‘<strong>St</strong>udenten die<br />

meer willen, moet je ook meer bieden’, aldus<br />

Laan. ‘Daarmee trek je studenten aan. En <strong>het</strong><br />

<strong>UMC</strong> profileert zich als onderwijs<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g.’<br />

In <strong>het</strong> Honours Programme volgen de studenten<br />

onderwijs bij de verschillende onderzoeks<strong>in</strong>stituten.<br />

Ze bereiden onderzoek voor<br />

en gaan dit ook daadwerkelijk uitvoeren <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />

buitenland. ‘Ze raken heel actief betrokken bij<br />

een onderzoekslijn of -groep’, zegt prof. dr.<br />

Bart Kiemeney, die namens de Onderzoeksraad<br />

betrokken is bij <strong>het</strong> programma. ‘De briljantjes<br />

onder de studenten krijgen zo feel<strong>in</strong>g<br />

met onderzoek en kunnen daar<strong>in</strong> snel groeien.’<br />

‘Het is natuurlijk de bedoel<strong>in</strong>g om deze<br />

studenten te blijven volgen’, zegt Russel. ‘Zo<br />

kunnen ze bijvoorbeeld doorstromen <strong>in</strong> speciale<br />

mastertrajecten. Ook is <strong>het</strong> mogelijk om<br />

al tijdens de studie te starten met promotieonderzoek.<br />

Dit alles past bij <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong>:<br />

<strong>in</strong>vesteren <strong>in</strong> talent, en de toekomstige toppers<br />

aan <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> b<strong>in</strong>den.’ n<br />

10 11

12<br />

Iedereen wil over de pI-lat spr<strong>in</strong>gen<br />

Afdel<strong>in</strong>gshoofd Antropogenetica Han Brunner (tweede van l<strong>in</strong>ks) met onderzoekstalenten Marjole<strong>in</strong><br />

Willemsen, Heleen Arts, Muhannad Imran Khan en Bregje van Bon (v.l.n.r.).<br />

oNdERzoEK<br />

Het <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> koestert haar toponderzoekers. Het systeem van<br />

pr<strong>in</strong>cipal Investigators erkent de toppers en beloont ze met extra<br />

onderzoeksgeld. Het <strong>UMC</strong> telt nu ruim tachtig van deze koplopers.<br />

antropogenetica is de best scorende afdel<strong>in</strong>g met één pI-plus, drie<br />

pI’s en zes junior-pI’s. ‘de kwaliteit van iedere onderzoeker wordt<br />

helder <strong>in</strong> dit systeem.’<br />

13

et PI-systeem stimuleert de motivatie<br />

‘Hen kwaliteit, zowel van de <strong>in</strong>dividuele<br />

onderzoeker als die van de afdel<strong>in</strong>g’, meent<br />

prof. dr. Frans Cremers, hoogleraar Genetica<br />

van <strong>het</strong> oog, en getooid met een PI-status. ‘Dit<br />

nieuwe systeem dw<strong>in</strong>gt je nog eens extra kritisch<br />

naar de kwaliteit van je onderzoeksgegevens<br />

te kijken, opdat je je bev<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen kunt<br />

publiceren <strong>in</strong> een vakblad met een zo hoog<br />

mogelijke impactfactor. En je kijkt samen<br />

extra kritisch naar de kwaliteit van de hele<br />

afdel<strong>in</strong>g. Want hoe meer PI’s, des te meer<br />

f<strong>in</strong>anciële vrijheid en dus mogelijkheden tot<br />

‘Het zal niet lang duren voor<br />

een afdel<strong>in</strong>g zonder PI’s<br />

iets heeft uit te leggen’<br />

<strong>het</strong> uitbreiden van je onderzoek. Zo kun je de<br />

PI-bonussen bijvoorbeeld ook gebruiken voor<br />

onderzoek dat je op andere manieren moeilijk<br />

gef<strong>in</strong>ancierd krijgt. Bijvoorbeeld doordat de<br />

gebruikelijke f<strong>in</strong>anciers <strong>het</strong> te nieuw en te<br />

risicovol v<strong>in</strong>den. Het werkt natuurlijk ook zo<br />

dat afdel<strong>in</strong>gen en werkgroepen met een<br />

schu<strong>in</strong> oog naar elkaar kijken. Wie heeft veel<br />

PI’s, wie we<strong>in</strong>ig? Het zal niet lang duren voor<br />

een afdel<strong>in</strong>g zonder PI’s toch iets heeft uit te<br />

leggen.’<br />

f<strong>in</strong>anciële vrijheid<br />

‘Het systeem <strong>in</strong>vesteert op de eerste plaats <strong>in</strong><br />

mensen, niet <strong>in</strong> onderzoeksthema’s’, v<strong>in</strong>dt<br />

hoofd van de afdel<strong>in</strong>g Antropogenetica, prof.<br />

dr. Han Brunner, zelf senior-PI. ‘Het erkent<br />

vooral de kwaliteit van de <strong>in</strong>dividuele onderzoeker.<br />

Daardoor biedt <strong>het</strong> systeem met name<br />

jonge onderzoekers veel meer f<strong>in</strong>anciële vrijheid<br />

dan voorheen om hun onderzoek <strong>in</strong> een<br />

bepaalde richt<strong>in</strong>g te sturen en verder te ontwikkelen.’<br />

Daarvoor moet die onderzoeker wel<br />

wat bewezen hebben. Brunner: ‘Aanvankelijk<br />

is er fl<strong>in</strong>k gediscussieerd op welke hoogte de<br />

lat moest komen te liggen voor de verschillende<br />

soorten PI’s, maar nu dat is vastgesteld<br />

hoor je er we<strong>in</strong>ig meer over. Iedereen is nu<br />

liever bezig om over die lat te spr<strong>in</strong>gen.’<br />

‘Zichtbaarheid en erkenn<strong>in</strong>g’, zijn de woorden<br />

waarmee dr. Annette Schenck <strong>het</strong> systeem<br />

karakteriseert. Zij is s<strong>in</strong>ds anderhalf jaar als<br />

research fellow verbonden aan de werkgroep<br />

Moleculaire Genetica en heeft <strong>in</strong>middels de<br />

status van junior-PI verworven. Onder andere<br />

door <strong>het</strong> recent b<strong>in</strong>nenhalen van een prestigieuze<br />

VIDI-beurs van NWO. ‘Het PI-systeem<br />

voelt als een natuurlijk systeem. Als je goed<br />

presteert, krijg je een PI-status plus extra<br />

onderzoeksgeld. Daardoor kun je je onderzoek<br />

verder uitbreiden en zo nodig meer mensen<br />

aantrekken.’<br />

vrouwelijk talent<br />

‘De strikte criteria en de transparante procedures<br />

voor <strong>het</strong> toekennen van een junior-PI,<br />

PI of senior-PI werken mogelijk ook positief<br />

uit voor vrouwen die carrière willen maken<br />

als onderzoeker’, oppert Schenck. ‘De kwaliteit<br />

van iedere onderzoeker, man of vrouw,<br />

wordt helder <strong>in</strong> dit systeem.’ Het zou mooi<br />

passen bij <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>-streven om meer<br />

vrouwelijk talent <strong>in</strong> de top te krijgen. ‘Op zich<br />

is dat nooit een argument geweest bij <strong>het</strong><br />

<strong>in</strong>voeren van <strong>het</strong> PI-systeem,’ weet Brunner,<br />

‘maar <strong>het</strong> zou een mooie bijkomstigheid zijn<br />

als <strong>het</strong> zo uitpakt.’ n<br />

‘dit is een unieke kans’<br />

Lid van de Onderzoeksraad<br />

Carl Figdor (l<strong>in</strong>ks) en research<br />

fellow Ronald van Rij.<br />

RESEaRCH fEllowS & HRM<br />

Een aanstell<strong>in</strong>g voor vijf jaar, met uitzicht<br />

op een vaste verb<strong>in</strong>tenis. Het <strong>UMC</strong><br />

biedt veelbelovende onderzoekers dit<br />

perspectief via een research fellowship.<br />

doel is om toptalent b<strong>in</strong>nen te<br />

halen en ze een vliegende start te laten<br />

maken.<br />

14 15

ezocht: jonge onderzoekers met de kwaliteit<br />

g om <strong>in</strong> korte tijd een nieuwe onderzoeksgroep<br />

op te zetten en uit te bouwen. Het <strong>UMC</strong><br />

doet ze een bijzonder aanbod: een fors bedrag<br />

dat voor vijf jaar <strong>het</strong> eigen salaris en dat van een<br />

analist dekt, plus de onderzoekskosten. Dit<br />

zoge<strong>het</strong>en research fellowship is daarmee een<br />

uiterst aantrekkelijke plaats, waar een toptalent<br />

zijn eigen onderzoeksgroep kan opbouwen.<br />

Om te groeien moet de research fellow wel<br />

extern geld zien b<strong>in</strong>nen te halen. ‘Lukt dat b<strong>in</strong>nen<br />

de vijf jaar die <strong>het</strong> fellowship duurt, dan<br />

volgt aansluitend een vaste aanstell<strong>in</strong>g’, aldus<br />

Scouten en b<strong>in</strong>nenhalen van talent; benoemen<br />

en belonen van onderwijs- en onderzoekstoppers.<br />

Het is <strong>UMC</strong>-beleid dat gebaseerd is<br />

op de overtuig<strong>in</strong>g dat de kracht van de organisatie<br />

ligt <strong>in</strong> de medewerkers. Daarbij past<br />

ook dat mensen zelf hun kracht ten volle ontplooien.<br />

‘Onze medewerkers zouden meer<br />

mogen nadenken over hun carrière. Dat waren<br />

we nog niet zo gewend’, zegt prof. dr. Frans<br />

Corstens, decaan en vice voorzitter van de<br />

Raad van Bestuur.<br />

‘We willen medewerkers stimuleren om hun<br />

eigen verantwoordelijkheid te nemen voor<br />

hun werk, ontwikkel<strong>in</strong>g en vitaliteit’, beaamt<br />

ir. Pierre Rutgers, directeur Human Resources<br />

van de Concernstaf.<br />

Maatwerk<br />

Deze visie wordt ook verwoord <strong>in</strong> <strong>het</strong> project<br />

‘Onze medewerkers<br />

zouden meer mogen<br />

nadenken over hun<br />

carrière’<br />

lid van de Onderzoeksraad en pleitbezorger prof.<br />

dr. Carl Figdor, tevens wetenschappelijk directeur<br />

van <strong>het</strong> Nijmegen Centre for Molecular Life<br />

Sciences (NCMLS). ‘Dat mag dan ook wel, want<br />

hij of zij heeft dan bewezen waardevol te zijn<br />

voor <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>.’<br />

Toekomstig hoogleraar<br />

Dr. ir. Ronald van Rij is research fellow bij <strong>het</strong><br />

NCMLS. Voor hem was vooral de mogelijkheid<br />

om een eigen, nieuwe onderzoekslijn op te kunnen<br />

zetten, een belangrijke reden om na post-<br />

‘We willen mensen met<br />

toekomstige<br />

hoogleraarcapaciteiten’<br />

docplaatsen <strong>in</strong> de VS en <strong>in</strong> Utrecht te solliciteren<br />

op een fellowplaats <strong>in</strong> Nijmegen. ‘Dat je als relatief<br />

jonge onderzoeker zo’n kans krijgt, is uniek<br />

<strong>in</strong> Nederland. Zeker wanneer je onderzoek doet<br />

<strong>in</strong> een nieuwe tak van wetenschap, <strong>in</strong> mijn geval<br />

RNA-<strong>in</strong>terferentie.’ Het b<strong>in</strong>nenhalen van externe<br />

TalENT opTIMaal BENUTTEN Verloskunde & Gynaecologie fungeren als<br />

Maatwerk, dat medio juni van start g<strong>in</strong>g. Het<br />

project is erop gericht dat werknemers hun<br />

werkomstandigheden en loopbaan meer <strong>in</strong><br />

eigen hand nemen. De afdel<strong>in</strong>gen Urologie en<br />

proeftu<strong>in</strong>. ‘B<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> project is <strong>het</strong> de bedoel<strong>in</strong>g<br />

dat medewerkers regelmatig met hun<br />

leid<strong>in</strong>ggevende praten over hun toekomst’,<br />

vertellen de betrokken bedrijfsleiders Wim de<br />

Geus en drs. Erw<strong>in</strong> Sponselee. ‘Dan kan <strong>het</strong><br />

f<strong>in</strong>ancier<strong>in</strong>g is Van Rij <strong>in</strong> zijn eerste jaar goed<br />

afgegaan. Hij sleepte een prestigieuze VIDI-beurs<br />

van NWO b<strong>in</strong>nen. Behalve dat hem dat meteen<br />

de status van junior-PI opleverde, is mede daardoor<br />

zijn onderzoeksgroep gegroeid tot drie<br />

onderzoekers en twee stagiaires en heeft hij<br />

vacatures openstaan voor een promovendus en<br />

een postdoc. De eisen die we stellen aan de<br />

research fellows zijn hoog’, stelt Figdor. ‘We willen<br />

mensen met toekomstige hoogleraarcapaciteiten.’<br />

Op de vraag aan Van Rij of hem dat gaat<br />

lukken antwoordt hij laconiek: ‘Kom daarvoor<br />

over een jaar of tien maar terug.’ n<br />

bijvoorbeeld gaan om een andere <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g<br />

van de functie, een andere werkplek b<strong>in</strong>nen<br />

de afdel<strong>in</strong>g, of misschien wel een andere afdel<strong>in</strong>g.’<br />

‘Talent wordt soms onvoldoende ontwikkeld.<br />

Dat willen we veranderen’, aldus Corstens. ‘En<br />

dat geldt zeker ook voor vrouwen. Daarom hebben<br />

we een programma ontwikkeld voor vrouwelijke<br />

medisch specialisten: Female Career<br />

Development. Daar<strong>in</strong> <strong>worden</strong> ze een jaar lang<br />

begeleid. Doel is hen te stimuleren hun talent<br />

optimaal te benutten.’<br />

‘Ook voor andere medewerkers en functies<br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>worden</strong> dergelijke trajecten uit gezet,<br />

zoals <strong>het</strong> management tra<strong>in</strong>eeship voor bedrijfsleiders.<br />

Mensen staan er zeer voor open. Maar<br />

ze moeten er wel zelf aan werken.’<br />

<strong>St</strong>artbijeenkomst van Maatwerk.<br />

16 17

‘de onderste steen komt boven’<br />

Leden van de kwaliteitscommissie van Algemeen Interne Geneeskunde. L<strong>in</strong>ksvoor afdel<strong>in</strong>gshoofd<br />

Jos van der Meer met <strong>in</strong>terniste Lammy Elv<strong>in</strong>g; rechtsvoor hoofdverpleegkundige Anita van Rossum<br />

met <strong>in</strong>ternist Bas Bredie.<br />

INTERNE aUdITS - IwKv<br />

ze zijn uniek voor Nederland, de <strong>in</strong>terne audits van <strong>het</strong> IwKv. algemeen<br />

Interne geneeskunde g<strong>in</strong>g als één van de eerste <strong>UMC</strong>-afdel<strong>in</strong>gen onder<br />

<strong>het</strong> vergrootglas. Het oordeel was zeer positief, maar toch leidde de<br />

audit ook tot concrete verbeter<strong>in</strong>gen. ‘Uitstekend om je afdel<strong>in</strong>g eens<br />

helemaal door te lichten’, v<strong>in</strong>dt <strong>in</strong>ternist en senior-staflid lammy Elv<strong>in</strong>g.<br />

‘Het heeft ons extra scherp gemaakt op de zorgkwaliteit.’<br />

18 19

e overdracht van patiënten naar de kl<strong>in</strong>iek<br />

d verbeterd met een nieuw formulier. Een<br />

grotere toegankelijkheid van richtlijnen en protocollen<br />

op <strong>in</strong>tranet. Heldere afspraken over<br />

een snelle afhandel<strong>in</strong>g van de dagelijkse telefoonregen.<br />

En vooral ook: een gegroeide saamhorigheid<br />

en eenheid b<strong>in</strong>nen de afdel<strong>in</strong>g. Het<br />

zijn allemaal stappen vooruit, die rechtstreeks<br />

voortkomen uit de audit. ‘We mogen best trots<br />

zijn op <strong>het</strong> e<strong>in</strong>drapport. Maar <strong>het</strong> blijkt dat <strong>het</strong><br />

altijd nog beter kan’, blikt <strong>in</strong>ternist dr. Lammy<br />

Elv<strong>in</strong>g terug. Bij een <strong>in</strong>terne audit staan twee<br />

vragen centraal: hoe is de organisatie van de<br />

zorg? En wat zijn de gevolgen daarvan voor de<br />

patiënt? ‘Om deze vragen te beantwoorden,<br />

gebruiken we diverse bronnen en <strong>in</strong>gangen’,<br />

legt dr. Petra van Gurp, hoofd van <strong>het</strong> auditteam,<br />

uit. ‘Eerst vullen medewerkers een zelfevaluatie<br />

<strong>in</strong>. Daarna bestuderen we een groot<br />

aantal documenten, zoals verpleegkundige en<br />

ToETSEN EN TIppEN<br />

Het auditteam maakt deel uit van <strong>het</strong> Instituut voor<br />

Waarborg<strong>in</strong>g van Kwaliteit en Veiligheid (IWKV).<br />

Dit onafhankelijke, en voor Nederland unieke kwaliteits<strong>in</strong>stituut<br />

houdt zich bezig met de kwaliteit<br />

‘Patiënten moeten ervan<br />

op aan kunnen dat zij<br />

uitstekende zorg krijgen<br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>’<br />

van de zorg en diensten en producten van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong><br />

<strong>St</strong> <strong>Radboud</strong>. ‘Patiënten moeten ervan op aan kunnen<br />

dat zij uitstekende zorg krijgen <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>’,<br />

aldus mr. Wilma Boeijen, directeur van <strong>het</strong><br />

medische dossiers, beleidsstukken en zorguitkomsten.<br />

Ook kijken we <strong>in</strong> welke mate gebruik<br />

gemaakt wordt van evidence. Zijn er afspraken<br />

over wat goed beleid is voor een patiënt? Wordt<br />

er met richtlijnen en protocollen gewerkt?’<br />

Cultuur<br />

De auditoren hebben verder aandacht voor <strong>het</strong><br />

opleid<strong>in</strong>gsklimaat en de cultuur van de afdel<strong>in</strong>g.<br />

Wat is de gezamenlijke visie? Is er ruimte<br />

voor vernieuw<strong>in</strong>g? ‘We kijken ook mee <strong>in</strong> de<br />

keuken door besprek<strong>in</strong>gen en overleggen bij<br />

te wonen’, vervolgt Van Gurp. ‘En we spreken<br />

met uiteenlopende medewerkers. De men<strong>in</strong>g<br />

van patiënten en <strong>in</strong>terne klanten telt eveneens<br />

zwaar mee.’<br />

‘De werkwijze van de auditcommissie blijkt buitengewoon<br />

goed doordacht en is zeer grondig’,<br />

v<strong>in</strong>dt afdel<strong>in</strong>gshoofd prof. dr. Jos van der Meer.<br />

‘De onderste steen komt echt boven.’<br />

Niet vrijblijvend<br />

Direct na <strong>het</strong> voltooien van de audit vertellen de<br />

auditoren <strong>in</strong> grote lijnen wat ze zijn tegengekomen.<br />

‘Dat leverde bij ons direct herkenn<strong>in</strong>g op’,<br />

her<strong>in</strong>nert Elv<strong>in</strong>g zich. ‘Het meeste was bekend,<br />

maar toch is <strong>het</strong> goed om <strong>het</strong> eens van een ander<br />

te horen.’ In een uitgebreid rapport zet <strong>het</strong> auditteam<br />

alles nog eens op een rijtje. Ook formuleert<br />

<strong>het</strong> aanbevel<strong>in</strong>gen. Die zijn niet vrijblijvend; de<br />

afdel<strong>in</strong>g móet ermee aan de slag.<br />

‘Wij zijn begonnen met <strong>het</strong> samenstellen van<br />

een Commissie Kwaliteit Algemeen Interne<br />

Geneeskunde (AIG)’, vertelt Elv<strong>in</strong>g. ‘Die heeft<br />

de verdere coörd<strong>in</strong>atie van <strong>het</strong> verbetertraject<br />

op zich genomen. Tijdens een heidag voor alle<br />

IWKV. ‘Daarom volgt <strong>het</strong> IWKV <strong>het</strong> patiëntenproces<br />

door afdel<strong>in</strong>gen te toetsen én professionals te tippen.<br />

De <strong>in</strong>terne audits zijn daartoe een uitstekend<br />

middel. Niet voor niets hebben veel andere ziekenhuizen<br />

belangstell<strong>in</strong>g voor ons systeem.’<br />

‘Bij de audits gebruiken we toets<strong>in</strong>gs<strong>in</strong>strumenten,<br />

die zijn geselecteerd of ontwikkeld door de<br />

<strong>UMC</strong>-afdel<strong>in</strong>g IQ healthcare’, vertelt dr. Petra van<br />

Gurp. ‘In <strong>het</strong> team zitten steeds vijf (zorg)professionals,<br />

die zelf <strong>in</strong> <strong>het</strong> ziekenhuis werkzaam zijn<br />

en een fl<strong>in</strong>k deel van hun tijd besteden aan werkzaamheden<br />

voor <strong>het</strong> IWKV. Een hoogleraar van<br />

steeds een andere afdel<strong>in</strong>g is voorzitter.’ Eens per<br />

vier jaar komt iedere afdel<strong>in</strong>g aan bod voor een<br />

audit. Om tussentijds v<strong>in</strong>ger aan de pols te kunnen<br />

houden, start <strong>het</strong> IWKV ook met jaarlijkse quickscans.<br />

Hoofd IWKV Wilma Boeijen (rechts op de foto)<br />

en hoofd van <strong>het</strong> auditteam Petra van Gurp.<br />

‘De aanbevel<strong>in</strong>gen zijn niet<br />

vrijblijvend; de afdel<strong>in</strong>g móet<br />

ermee aan de slag’<br />

medewerkers is <strong>het</strong> rapport besproken. We hebben<br />

toen werkgroepen opgericht, die onderzochten<br />

hoe de afdel<strong>in</strong>g op diverse fronten<br />

verbeter<strong>in</strong>g kon boeken. Iedere groep bestond<br />

uit een mix van artsen, verpleegkundigen en<br />

andere zorgprofessionals. Een bewuste keuze,<br />

omdat uit de audit ook naar voren kwam dat er<br />

meer <strong>in</strong>teractie zou moeten zijn.’<br />

Medicatieveiligheid<br />

De werkgroepen zijn voortvarend aan de slag<br />

gegaan met verbeterprojecten; de kwaliteitscommissie<br />

houdt toezicht op de voortgang. Elv<strong>in</strong>g:<br />

‘Die aanpak heeft goed gewerkt. Door die heidagen<br />

kwam er meer saamhorigheid en een gedeelde<br />

visie b<strong>in</strong>nen de afdel<strong>in</strong>g. En we hebben uite<strong>in</strong>delijk<br />

dus een hele reeks verbeter<strong>in</strong>gen<br />

doorgevoerd.’ Het was duidelijk dat de afdel<strong>in</strong>g<br />

zelf aan de slag moest, maar ook dat moest <strong>worden</strong><br />

aangehaakt bij ziekenhuisbrede verbetertrajecten.<br />

Elv<strong>in</strong>g: ‘Neem <strong>het</strong> vergroten van de medicatieveiligheid.<br />

Dat lukt beter als je dat samen<br />

met andere afdel<strong>in</strong>gen aanpakt en bijvoorbeeld<br />

zorgt voor een uitstekende digitale registratie.<br />

<strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> doe je ook samen met andere afdel<strong>in</strong>gen.’<br />

Van der Meer tot slot: ‘In de gezondheidszorg<br />

wordt <strong>het</strong> woord “kwaliteit” te pas en te<br />

onpas gebruikt. De manier waarop we <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong><br />

<strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> de audits doen, draagt zeer bij aan<br />

de constante kwaliteitsverbeter<strong>in</strong>g <strong>in</strong> de zorg<br />

zoals we die hier willen leveren.’ n<br />

20 21

Hart voor de gasten<br />

Receptioniste Coby Zwaans wijst een bezoeker de weg.<br />

HoTElSERvICES<br />

ze zijn de visitekaartjes van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>: de medewerkers van de<br />

centrale balie, <strong>Radboud</strong>hotel en telefooncentrale. Samen vormen<br />

ze Hotelservices. afgelopen 2,5 jaar deden ze mee aan <strong>het</strong> project<br />

Servicegerichtheid. Het effect blijkt uit een uitstekende waarder<strong>in</strong>g.<br />

Maar vooral uit de toegenomen betrokkenheid. ‘Hier word ik oprecht<br />

warm van.<br />

22 23

e gastheer of gastvrouw geeft ons een<br />

‘dheel geborgen gevoel.’ ‘Bedankt voor<br />

de hartelijkheid.’ ‘De sfeer is fijn en warm.’<br />

Het zijn slechts enkele van de vele positieve<br />

reacties <strong>in</strong> <strong>het</strong> gastenboek van <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>hotel.<br />

Deze d<strong>in</strong>sdagochtend, op de eerste dag<br />

van de Vierdaagse, verzorgt gastvrouw Willy<br />

Siwabessy van zeven tot elf <strong>het</strong> ontbijt. Ze<br />

verwelkomt de gasten en vertelt nieuwkomers<br />

hoe alles <strong>in</strong> zijn werk gaat. De gasten komen<br />

vaak van ver en hebben een dierbare <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />

ziekenhuis liggen of moeten zelf een onderzoek<br />

ondergaan en komen dan al de dag tevoren.<br />

Aan één van de ontbijttafels zit een echtpaar<br />

dat aan Willy vraagt hoe ze naar de afdel<strong>in</strong>g<br />

moeten komen waar mevrouw een onderzoek<br />

wacht. ‘Ik bestel wel een golfkar’, zegt Willy.<br />

‘Dan hoeft u dat hele stuk niet te lopen.’<br />

Willy werkte 25 jaar <strong>in</strong> <strong>het</strong> personeelsrestaurant,<br />

en is nu tien jaar gastvrouw. ‘In <strong>het</strong> beg<strong>in</strong><br />

miste ik collega’s. Maar nu ben ik helemaal<br />

gewend, <strong>het</strong> contact met de gasten is erg leuk.<br />

Vaak zie ik meteen dat mensen erg gespannen<br />

zijn en dan weet ik: die moet ik even met rust<br />

laten. De volgende dag, als ze wat meer op hun<br />

gemak zijn, volgt bijna vanzelf <strong>het</strong> verhaal.’<br />

Ze horen heel wat, de gastvrouwen. En dat is<br />

niet altijd even makkelijk. ‘Daar krijgen we<br />

geregeld tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen voor’, vertelt Willy. ‘Soms<br />

zijn mensen zo van slag dat ze zich afreageren.<br />

We hebben geleerd hoe we daar goed mee om<br />

kunnen gaan.’<br />

Mystery guest<br />

Oog en begrip voor <strong>het</strong> wel en wee van de klanten,<br />

dat staat voorop bij Hotelservices, waar<br />

Gastvrouw Betty Anker-van Zundert bedient een van de gasten van <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>hotel.<br />

behalve <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>hotel ook de telefooncentrale<br />

en balie <strong>in</strong> de centrale hal onder vallen. Om<br />

die klantgerichtheid te verbeteren doorliepen<br />

de medewerkers <strong>het</strong> project Servicegerichtheid,<br />

met begeleid<strong>in</strong>g van manager Hotelservices<br />

Lucia Kilkens. ‘Naast tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen werd regelmatig<br />

met “mystery guests” een met<strong>in</strong>g gehouden’,<br />

vertelt Lucia. ‘De eerste keer was onze score 6,8<br />

op een schaal van 1 tot 8. We zijn er serieus mee<br />

aan de slag gegaan, en dat heeft duidelijk effect<br />

gehad, want na een jaar zaten we op een score<br />

van 7,2.’<br />

Spannend<br />

Tonnie Thijssen van de telefooncentrale vond<br />

<strong>het</strong> best een spannende tijd. ‘Er kon altijd zo’n<br />

mystery guest bellen. Maar dat was tegelijkertijd<br />

een stimulans om onze kwaliteit te handhaven.’<br />

Tonnie is de enige mannelijke telefonist,<br />

‘Als <strong>het</strong> uit je hart komt,<br />

wijst dat op échte<br />

betrokkenheid’<br />

hij heeft zestien vrouwelijke collega’s. ‘Het is<br />

prettig werken hier’, zegt Tonnie. ‘En <strong>het</strong> is meer<br />

dan simpelweg telefoontjes doorverb<strong>in</strong>den.<br />

We zitten hier met gevoel voor de mensen.<br />

Soms stort iemand over de telefoon zijn hart uit,<br />

zo’n gesprek breek je niet af. Het komt ook voor<br />

dat we een bezoeker die totaal de weg niet kan<br />

v<strong>in</strong>den telefonisch naar <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> loodsen.<br />

Tot aan de hoofd<strong>in</strong>gang als <strong>het</strong> moet.’<br />

Een mevrouw belt of <strong>het</strong> ziekenhuis morgen<br />

<strong>in</strong> verband met de Vierdaagse wel bereikbaar<br />

is. ‘Ja, hoor’, zegt Tonnie. ‘De routes staan<br />

24 25

Aangenaam verrast<br />

Slecht ter been, (tijdelijke) fysieke beperk<strong>in</strong>gen,<br />

lange afstanden: er zijn allerlei<br />

redenen waarom patiënten en bezoekers<br />

gebruikmaken van de gratis golfkarservice.<br />

De receptionisten van de hoofd<strong>in</strong>gang<br />

regelen <strong>het</strong> met één telefoontje en de mensen<br />

<strong>worden</strong> vervolgens snel en makkelijk<br />

naar de plek van bestemm<strong>in</strong>g gereden.<br />

Waren <strong>in</strong> <strong>het</strong> beg<strong>in</strong> patiënten en bezoekers<br />

aangenaam verrast wanneer ze de service<br />

kregen aangeboden, <strong>in</strong>middels is de golfkar<br />

zo bekend dat ze zich spontaan aan de<br />

balie melden voor <strong>het</strong> gratis vervoer.<br />

‘We werken hier<br />

met gevoel voor<br />

de mensen’<br />

keurig aangegeven. Het is wel verstandig een<br />

uurtje eerder van huis te gaan.’ Hij e<strong>in</strong>digt met:<br />

‘Nog een goede reis, morgen.’<br />

Tips en tricks<br />

De betrokkenheid is ook zichtbaar bij de gastvrouwen<br />

en -heren die werken aan de balie bij de<br />

hoofd<strong>in</strong>gang. Wanneer een bezoeker vraagt naar<br />

de apotheek, is de wedervraag van receptioniste<br />

Coby Zwaans: ‘Wat bedoelt u, de ziekenhuisapotheek<br />

of de <strong>Radboud</strong> Apotheek polikl<strong>in</strong>isch?’<br />

Het zijn allemaal weetjes die de medewerkers van<br />

Hotelservices <strong>in</strong> hun hoofd hebben, zodat ze<br />

gasten zo goed mogelijk kunnen helpen.<br />

De receptionisten bellen ook als een taxi lang<br />

wegblijft, bieden de wachtenden dan iets te<br />

dr<strong>in</strong>ken aan, bestellen de golfkar voor mensen<br />

die moeilijk lopen en checken gasten voor <strong>het</strong><br />

<strong>Radboud</strong>hotel <strong>in</strong> en uit.<br />

Dat <strong>het</strong> personeel ook meedenkt blijkt als Coby<br />

vertelt dat ze soms bezoekers krijgen die naar<br />

de Maartenskl<strong>in</strong>iek of <strong>het</strong> CWZ moeten. Coby<br />

bedacht om daar plattegrondjes voor te maken<br />

en die als service mee te geven.<br />

‘Het werkt dus bottom-up’, licht manager Lucia<br />

Kilkens toe. ‘Medewerkers op de werkvloer voorzien<br />

leid<strong>in</strong>ggevenden regelmatig van tips en<br />

tricks om zaken beter te regelen. Daar is zelfs<br />

spontaan <strong>het</strong> boekje “Service met je hoofd, handen<br />

en hart” uit ontstaan. Daar word ik oprecht<br />

warm van. Wij kunnen onze medewerkers helpen<br />

hoofd en handen te gebruiken door vaardigheden<br />

te tra<strong>in</strong>en. Maar als d<strong>in</strong>gen uit je hart komen,<br />

wijst dat op échte betrokkenheid.’ n<br />

laboratoria concurrentieproof<br />

laBoRaToRIUMgENEESKUNdE<br />

al 25 jaar werd erover gesproken: de la-<br />

boratoria samenvoegen. <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong><br />

bleek de katalysator. Momenteel wordt<br />

de nieuwe afdel<strong>in</strong>g laboratoriumgeneeskunde<br />

op poten gezet. Bestand<br />

tegen de concurrentie, met behoud van<br />

de academische meerwaarde.<br />

26 27

ier specialistische laboratoria kende <strong>het</strong><br />

v <strong>UMC</strong>, plus <strong>het</strong> Centraal Kl<strong>in</strong>isch-Chemisch<br />

Laboratorium. Een versnipperd geheel en<br />

daardoor qua kosten we<strong>in</strong>ig efficiënt. Met <strong>het</strong><br />

<strong>in</strong>tegreren van de diverse labs <strong>in</strong> één afdel<strong>in</strong>g<br />

Laboratoriumgeneeskunde is de weg naar de<br />

toekomst <strong>in</strong>geslagen. ‘In de nieuwe <strong>UMC</strong>-organisatie<br />

werken de afdel<strong>in</strong>gen als aparte<br />

w<strong>in</strong>keltjes. Dat maakte onze klanten, de aanvragende<br />

afdel<strong>in</strong>gen, meer bewust van <strong>het</strong> feit<br />

dat er voor een aantal bepal<strong>in</strong>gen een te groot<br />

verschil is tussen onze prijzen en de prijs die<br />

externe commerciële bedrijven vragen’, verklaart<br />

drs. Jean-Pierre van Beers, bedrijfsleider<br />

van de afdel<strong>in</strong>g Laboratorium geneeskunde.<br />

‘Zouden we op de oude voet verder gaan, dan<br />

was <strong>het</strong> niet ondenkbaar dat we vanaf 2011,<br />

als de afdel<strong>in</strong>gen de vrijheid hebben om ‘buitenshuis<br />

te w<strong>in</strong>kelen’, de concurrentieslag met<br />

de commerciële bedrijven zouden verliezen’,<br />

vult afdel<strong>in</strong>gshoofd prof. dr. Fred Sweep aan.<br />

Sweep, Van Beers en alle andere betrokkenen<br />

werken daarom - voortbordurend op de blauwdruk<br />

van de commissie onder leid<strong>in</strong>g van prof.<br />

dr. Dirk Ruiter - aan een nieuwe, f<strong>in</strong>ancieel<br />

gezonde, slagvaardige en klantvriendelijke<br />

afdel<strong>in</strong>g. ‘Een afdel<strong>in</strong>g die bovendien haar<br />

academische meerwaarde blijft behouden door<br />

gespecialiseerde bepal<strong>in</strong>gen aan te bieden en<br />

samen met cl<strong>in</strong>ici aan de labtafel <strong>in</strong>novatief<br />

onderzoek te doen’, benadrukt Sweep de<br />

eigenheid van <strong>het</strong> lab.<br />

Betrokkenheid<br />

De contouren van de afdel<strong>in</strong>g Laboratoriumgeneeskunde<br />

tekenen zich <strong>in</strong>middels af. Naast<br />

een groot laboratorium voor de meeste<br />

rout<strong>in</strong>e bepal<strong>in</strong>gen blijven er drie laboratoria<br />

bestaan die zich bezighouden met gespecia-<br />

‘Vooral <strong>in</strong> de service en <strong>het</strong><br />

meedenken met de klant laten<br />

wij onze meerwaarde zien’<br />

liseerde bepal<strong>in</strong>gen. Onlangs zijn de subhoofden<br />

van deze laboratoria benoemd. Prof. dr.<br />

Irma Joosten voor <strong>het</strong> Laboratorium Medische<br />

Immunologie, prof. dr. Ron Wevers voor <strong>het</strong><br />

Laboratorium Genetische, Endocriene en<br />

Metabole Ziekten, en dr. Joop Jansen voor <strong>het</strong><br />

Laboratorium Hematologie.<br />

Diverse werkgroepen optimaliseren momenteel<br />

de procesvoer<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>nen de afdel<strong>in</strong>g,<br />

bijvoorbeeld <strong>het</strong> pre-analysetraject. In de<br />

werkgroepen zitten ook toekomstige klanten.<br />

‘We nodigen ze nadrukkelijk uit met ons mee<br />

te denken’, aldus Van Beers.<br />

Marjo van der Doelen, hoofdverpleegkundige<br />

bij K<strong>in</strong>dergeneeskunde zit <strong>in</strong> de pre-analysegroep.<br />

‘De gezamenlijke laboratoria zijn<br />

oprecht geïnteresseerd <strong>in</strong> onze bijdrage’,<br />

merkt ze. ‘Zij willen belangen van de gebruikers<br />

zwaar laten meewegen <strong>in</strong> de plannen<br />

voor de toekomst.’ ‘Het werk van al die groepen<br />

zal er uite<strong>in</strong>delijk toe leiden dat we sneller<br />

en nog meer servicegericht kunnen werken’,<br />

voorspelt Sweep. ‘Vooral <strong>in</strong> die service,<br />

<strong>het</strong> meedenken met de klant, kunnen wij onze<br />

meerwaarde laten zien. Ofschoon <strong>het</strong> de<br />

komende maanden voor alle betrokkenen een<br />

spannende tijd wordt en er ook bezorgdheid<br />

is over wat komen gaat, is iedereen tot nu toe<br />

positief. De betrokkenheid van de mensen is<br />

groot. Iedereen zet zijn schouders eronder om<br />

te komen tot een efficiënte en <strong>in</strong>novatieve<br />

af del<strong>in</strong>g Laboratoriumgeneeskunde, die de<br />

concurrentie met de buitenwereld aankan.’ n<br />

V.l.n.r.: Bert van de Heuvel (Laboratorium Genetische, Endocriene en Metabole Ziekten), Hans Willems (hoofd Centraal Kl<strong>in</strong>isch-Chemisch Laboratorium), Fred Sweep (hoofd afdel<strong>in</strong>g Laboratoriumgeneeskunde),<br />

Irma Joosten (hoofd laboratorium Medische Immunologie), Jean-Pierre van Beers (bedrijfsleider Laboratoriumgeneeskunde) en Joop Janssen (hoofd laboratorium<br />

Hematologie). Ron Wevers (hoofd Laboratorium Genetische, Endocriene en Metabole Ziekten) ontbreekt op de foto.<br />

28 29

‘ondernemen zorgt vo or nieuwe dynamiek<br />

V.l.n.r.: Bedrijfsleider Jannie van Lieshout, afdel<strong>in</strong>gshoofd Jo Berden, hoofdverpleegkundige<br />

Suus van Neerven en hoofd van de dialyseafdel<strong>in</strong>g Henk van Hamersvelt.<br />

dIalySECENTRUM<br />

Het afgelopen half jaar heeft de afdel<strong>in</strong>g Nierziekten samen met <strong>het</strong><br />

Maasziekenhuis voortvarend gewerkt aan <strong>het</strong> opzetten van een nieuw<br />

dialysecentrum <strong>in</strong> Boxmeer. de voordelen van de samenwerk<strong>in</strong>g zijn<br />

aanzienlijk: beter voor de patiënten <strong>in</strong> die regio, ruimere opleid<strong>in</strong>gsmogelijkheden,<br />

meer afwissel<strong>in</strong>g voor medewerkers en ook nog f<strong>in</strong>ancieel<br />

gunstig. Naar verwacht<strong>in</strong>g <strong>worden</strong> e<strong>in</strong>d augustus de handteken<strong>in</strong>gen<br />

gezet. ‘dankzij <strong>het</strong> nieuwe organisatiemodel van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong><br />

konden we snel actie ondernemen.’<br />

30 31

et is maar een kle<strong>in</strong> berichtje <strong>in</strong> “De Gel-<br />

Hderlander”: ‘Maasziekenhuis Boxmeer wil<br />

dialyse’. Een journalist belt vervolgens de<br />

afdel<strong>in</strong>g Nierziekten van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong>.<br />

‘Daarmee raakten onze plannen om met Boxmeer<br />

een dependance voor dialyse op te zetten<br />

<strong>in</strong> een stroomversnell<strong>in</strong>g’, vertelt prof. dr.<br />

Jo Berden, hoofd van de afdel<strong>in</strong>g. ‘Want wij<br />

waren nog niet <strong>in</strong> gesprek met <strong>het</strong> Maasziekenhuis,<br />

maar een commerciële partij wel.<br />

Er was dan ook haast geboden om eveneens<br />

met de Boxmeerse directie te gaan praten.’<br />

De afdel<strong>in</strong>g Nierziekten is verantwoordelijk<br />

‘Dat is <strong>het</strong> voordeel van <strong>het</strong><br />

nieuwe organisatiemodel.<br />

We konden snel actie<br />

ondernemen.’<br />

voor haar eigen beleid, reageerde vervolgens<br />

de Raad van Bestuur van <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>. Als zij<br />

<strong>het</strong> kan bolwerken, leggen wij haar geen strobreed<br />

<strong>in</strong> de weg. ‘Dat is <strong>het</strong> voordeel van <strong>het</strong><br />

nieuwe organisatiemodel van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>. We<br />

konden snel actie ondernemen. B<strong>in</strong>nen een<br />

week hadden we <strong>het</strong> Maasziekenhuis overtuigd<br />

van de voordelen om met ons <strong>in</strong> zee te<br />

gaan.’<br />

ondernem<strong>in</strong>gsz<strong>in</strong><br />

De kriebelende ondernem<strong>in</strong>gsz<strong>in</strong> gaf de<br />

betrokkenen aanvankelijk een onwennig<br />

gevoel. Bedrijfsleider drs. Jannie van Lieshout<br />

legt uit wat de gevolgen zijn van professionals<br />

‘<strong>in</strong> the lead’. ‘Wij moesten zelf een haalbaarheidsonderzoek<br />

doen en onderzoeken hoe je<br />

zo’n samenwerk<strong>in</strong>gsverband vormgeeft.’<br />

Bovendien moest de afdel<strong>in</strong>g de plannen zelf<br />

budgettair rond zien te krijgen. Anderzijds<br />

stond daar een grotere vrijheid tegenover.<br />

‘Vroeger zouden we met <strong>het</strong> clusterbestuur<br />

en de Raad van Bestuur lang hebben moeten<br />

onderhandelen over nieuwe <strong>in</strong>vester<strong>in</strong>gen’,<br />

vergelijkt Van Lieshout. ‘Nu konden we volstaan<br />

met een kosten-batenanalyse om zeker<br />

te weten dat we <strong>het</strong> f<strong>in</strong>ancieel zouden redden.’<br />

gesteund<br />

Het is natuurlijk niet alleen een f<strong>in</strong>ancieel<br />

bedrijfsrisico, voegt Berden eraan toe. Als<br />

hoofd van de afdel<strong>in</strong>g Nierziekten kijkt hij ook<br />

naar de belangen van de patiënten, de opleid<strong>in</strong>gen<br />

en de beide ziekenhuizen. ‘Het is een<br />

gezamenlijke ondernem<strong>in</strong>g’, benadrukt hij.<br />

‘Samen ben je bezig een nieuw dialysecentrum<br />

te realiseren. Het is een stukje basiszorg<br />

dat goed geregeld moet zijn.’<br />

De afdel<strong>in</strong>g Nierziekten wist zich erg gesteund<br />

door <strong>het</strong> Servicebedrijf, vertelt dr. Henk van<br />

Hamersvelt, hoofd van de dialyseafdel<strong>in</strong>g.<br />

Toen eenmaal duidelijk werd dat <strong>het</strong> dialysecentrum<br />

gevestigd zou <strong>worden</strong> <strong>in</strong> de nieuwbouw<br />

van <strong>het</strong> Maasziekenhuis, moesten <strong>in</strong><br />

hoog tempo besliss<strong>in</strong>gen <strong>worden</strong> genomen<br />

over zaken als ICT, bouw, <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g en apparatuur.<br />

De adviezen vanuit <strong>het</strong> Servicebedrijf<br />

waren snel, accuraat en gedegen, is de ervar<strong>in</strong>g<br />

van Van Hamersvelt, waardoor de Nijmegenaren<br />

bij ieder overleg goed beslagen ten<br />

ijs kwamen.<br />

Back-up<br />

In <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> zijn voor de dialysepatiënten<br />

alle andere specialismen b<strong>in</strong>nen<br />

handbereik. Die korte lijnen zijn ook voor <strong>het</strong><br />

Maasziekenhuis aantrekkelijk. ‘Het <strong>Radboud</strong><br />

biedt een goede back-up voor <strong>het</strong> geval<br />

patiënten uitgebreidere of andere specialistische<br />

zorg nodig hebben’, beaamt nefroloog<br />

Van Hamersvelt. Bovendien kunnen de <strong>in</strong>ternisten<br />

van <strong>het</strong> Maasziekenhuis rekenen op alle<br />

hulp en begeleid<strong>in</strong>g van de staf Nierziekten.<br />

Hoofdverpleegkundige Suus van Neerven,<br />

met wie Van Hamersvelt <strong>het</strong> werkplekmanagement<br />

vormt, noemt ook de pluspunten voor<br />

<strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong>. ‘Dankzij de samenwerk<strong>in</strong>g<br />

met Boxmeer bieden we dialyseverpleegkundigen<br />

nog meer afwissel<strong>in</strong>g <strong>in</strong> hun werk’,<br />

zegt ze.<br />

Verder is de afdel<strong>in</strong>g Nierziekten beter dan<br />

ooit <strong>in</strong> staat proactief op te leiden om op termijn<br />

vacatures te voorkomen. De dialysezorg<br />

is dan nog beter gegarandeerd. Van Neerven:<br />

‘Ook <strong>het</strong> Maasziekenhuis participeert straks<br />

<strong>in</strong> de opleid<strong>in</strong>g tot dialyseverpleegkundige.<br />

Dit jaar hebben we zes opleid<strong>in</strong>gsplaatsen,<br />

maar ten behoeve van Boxmeer breiden we <strong>het</strong><br />

aantal volgend jaar uit tot negen plaatsen.’<br />

De sneltre<strong>in</strong>vaart waarmee een ‘state of the<br />

art’ dialysecentrum van de grond komt, doet<br />

de afdel<strong>in</strong>g Nierziekten alvast denken aan<br />

nieuwe projecten. Van Lieshout: ‘Ondernemen<br />

zorgt voor nieuwe dynamiek op de afdel<strong>in</strong>g.<br />

Je kijkt over de grenzen van je eigen ziekenhuis<br />

heen. Prachtig toch dat je zoiets als een<br />

nieuw dialysecentrum kunt realiseren?’ n<br />

<strong>St</strong>raks een stuk<br />

sneller<br />

Dialysepatiënt Piet Buijssen uit Oeffelt juicht de<br />

komst van <strong>het</strong> beoogde nieuwe dialysecentrum<br />

toe. Hij had een bakkerij maar moest zijn werk<br />

zes jaar geleden om gezondheidsredenen neerleggen.<br />

Drie keer per week gaat hij naar Nijmegen<br />

om zich te laten dialyseren. Drie kwartier heen,<br />

drie kwartier terug. ‘Dat gaat straks een stuk sneller’,<br />

vat hij <strong>het</strong> verschil samen. ‘Ik heb een jaar<br />

lang moeten uitwijken naar Venlo omdat <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />

<strong>Radboud</strong> geen plek was’, her<strong>in</strong>nert Buijssen zich.<br />

Niet alleen was hij toen aanmerkelijk langer<br />

onderweg, ook miste hij de korte lijnen naar de<br />

specialisten b<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> die hem behandelden<br />

voor andere kwalen. ‘Ik ben geen doktersvriend’,w<br />

bekent hij, ‘maar <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> ben<br />

ik thuis. Ik stap zo bij andere dokters b<strong>in</strong>nen.’<br />

32 33

34<br />

<strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> maakt veel krachten los<br />

oNdERwIJS EN wETENSCHap<br />

De Raad van Bestuur v.l.n.r.: decaan en vice-voorzitter Frans Corstens, bestuurslid Melv<strong>in</strong> Samsom<br />

en voorzitter Emile Lohman.<br />

Raad vaN BESTUUR<br />

Het nieuwe organisatiemodel heeft <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> <strong>in</strong> een stroomversnel-<br />

l<strong>in</strong>g gebracht. ‘Er <strong>worden</strong> <strong>in</strong>itiatieven ontplooid die voorheen ondenkbaar<br />

waren’, constateren de bestuursvoorzitter Emile lohman en zijn<br />

collega’s frans Corstens en Melv<strong>in</strong> Samsom. ‘Mensen willen niet terug,<br />

maar vooruit.’ over behaalde successen en nog te nemen hobbels, over<br />

samenwerk<strong>in</strong>g en de ambitie om top te <strong>worden</strong>.<br />

35

eg<strong>in</strong> dit jaar viel <strong>het</strong> doek voor <strong>het</strong> oude<br />

B <strong>Radboud</strong> en werd <strong>het</strong> nieuwe bestur<strong>in</strong>gsmodel<br />

van kracht. ‘De overstap is verrassend<br />

snel verwerkt’, v<strong>in</strong>dt bestuursvoorzitter drs.<br />

Emile Lohman. ‘Veel mensen waarschuwden<br />

ons: dat afschaffen van de clusters gaat lang<br />

duren. Ze hebben geen gelijk gekregen. En neem<br />

de nieuwe functie van bedrijfsleider, die is al niet<br />

meer weg te denken. Vergeet niet dat we pas<br />

een half jaar onderweg zijn. Zoals <strong>het</strong> nu loopt,<br />

daar had ik vooraf absoluut voor getekend.’<br />

Een speciale leergang bereidde de hoofden en<br />

bedrijfsleiders voor op hun rol. Ze raakten ver-<br />

Emile Lohman:<br />

‘Dat topprofessionals zelf<br />

dergelijke <strong>in</strong>itiatieven<br />

nemen, dat is toch werelds?’<br />

trouwd met de kernwaarden van <strong>het</strong> nieuwe<br />

<strong>UMC</strong>, zoals klantgerichtheid, kwaliteit en veiligheid,<br />

kostenbewustzijn en dienstbaarheid.<br />

Dit najaar krijgen ook de stafleden van elke<br />

afdel<strong>in</strong>g zo’n soort leergang. Op eigen verzoek.<br />

‘Mensen willen niet terug, maar vooruit’,<br />

stelt Lohman vast. ‘Uite<strong>in</strong>delijk moet iedereen<br />

die beweg<strong>in</strong>g naar <strong>het</strong> ‘<strong>UMC</strong> nieuwe stijl’ kunnen<br />

maken. Ook verpleegkundigen en medewerkers<br />

van de poli. Zo plant de vernieuw<strong>in</strong>g<br />

zich voort, tot <strong>in</strong> de haarvaten van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>.’<br />

Welke concrete resultaten heeft <strong>Beter</strong><br />

<strong>worden</strong> al opgeleverd?<br />

‘Bij de afdel<strong>in</strong>gen zie je een heleboel fraaie<br />

<strong>in</strong>itiatieven’, beg<strong>in</strong>t bestuurslid prof. dr. Melv<strong>in</strong><br />

Samsom. ‘Her<strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g van poli’s, de patiënt<br />

centraal stellen, nieuwe zorgketens. Er ontstaan<br />

ook <strong>in</strong>spirerende samenwerk<strong>in</strong>gsverbanden.<br />

Zoals <strong>het</strong> pas opgerichte Universitair Centrum<br />

voor Chronische Ziekten (zie pag<strong>in</strong>a 55).<br />

Of <strong>het</strong> C-gebouw, waar afdel<strong>in</strong>gen de handen<br />

<strong>in</strong>een geslagen hebben. Met ondersteun<strong>in</strong>g van<br />

<strong>het</strong> Servicebedrijf, dat nu uitvoert wat gevraagd<br />

wordt, en niet de dienst uitmaakt.’<br />

Decaan en vice-voorzitter prof. dr. Frans Corstens:<br />

‘De Onderzoeksraad blijkt een grote<br />

aanw<strong>in</strong>st. B<strong>in</strong>nen een jaar is daar al veel tot<br />

stand gebracht – denk bijvoorbeeld aan <strong>het</strong><br />

PI-systeem. De nieuwe Onderwijsraad functioneert<br />

eveneens uitstekend. Er komt ruimte<br />

voor topdocenten, en een speciaal curriculum<br />

voor topstudenten. En vergeet niet dat we b<strong>in</strong>nen<br />

luttele maanden de <strong>Radboud</strong> Zorgacademie<br />

hebben opgezet, die <strong>het</strong> onderwijs en de<br />

opleid<strong>in</strong>g van verpleegkundigen, paramedici en<br />

analisten naar een hoger plan tilt.’<br />

Emile Lohman: ‘We behoren tot de top 3 <strong>in</strong><br />

Nederland op <strong>het</strong> gebied van de oncologische<br />

patiëntenzorg en onderzoek. Alle spelers b<strong>in</strong>nen<br />

dit huis rondom oncologie hebben gezegd:<br />

we bouwen een Oncologisch Centrum dat Nij-<br />

megen nog beter op de kaart zet. Dat is prachtig.<br />

We zijn echt op de goede weg. <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong><br />

maakt krachten los bij de professionals.<br />

En die doen dat samen.’<br />

Afdel<strong>in</strong>gen moeten allereerst de eigen<br />

broek ophouden. Wordt samenwerk<strong>in</strong>g<br />

daardoor niet afgeremd?<br />

Emile Lohman: ‘Er leefde <strong>in</strong>derdaad de vrees:<br />

ieder voor zich, God voor ons allen. Maar als je<br />

samenwerkt als afdel<strong>in</strong>g, en onderzoek, onderwijs<br />

en zorg <strong>worden</strong> daar beter van, dan doe je<br />

dat. De centra voor Chronische Ziekten of Oncologie<br />

zijn mooie voorbeelden. En heel belangrijk:<br />

die plannen komen van onderop. Dat topprofessionals<br />

zelf dergelijke <strong>in</strong>itiatieven nemen, dat is<br />

toch werelds?’<br />

Frans Corstens: ‘Met de vroegere clusterstructuur<br />

werd een afdel<strong>in</strong>g die <strong>het</strong> hartstikke goed<br />

deed, niet beloond. Het overschot van de één<br />

vulde de gaten van de ander. Nu komen revenuen<br />

bij de eigen afdel<strong>in</strong>g terecht. En dat impliceert<br />

dat een afdel<strong>in</strong>g ook de vruchten kan plukken<br />

van allianties. Dat stimuleert.’<br />

Hoe is de samenwerk<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>nen de Raad<br />

van Bestuur?<br />

Emile Lohman: ‘We hebben ieder onze portefeuille,<br />

daarnaast hebben we de vijftig afdel<strong>in</strong>gen<br />

verdeeld. Maar niet alle onderzoeksafdel<strong>in</strong>gen<br />

zitten bij Frans, of alle zorgafdel<strong>in</strong>gen<br />

bij Melv<strong>in</strong>. We buigen ons allemaal over<br />

onderwijs en onderzoek. Zoals we ook alle<br />

drie bezig zijn met patiëntenzorg of HRM-zaken.<br />

Dat versterkt de collegialiteit.’<br />

‘Zijn we <strong>het</strong> altijd direct eens? Nee, natuurlijk<br />

niet. Maar <strong>het</strong> allerbelangrijkste is dat je<br />

elkaars men<strong>in</strong>g respecteert. Natuurlijk is <strong>het</strong><br />

denkbaar dat je niet tot elkaar komt en dat ik<br />

dan als voorzitter een knoop moet doorhakken.<br />

Maar dat is de afgelopen 2,5 jaar nog niet<br />

Frans Corstens:<br />

‘Een afdel<strong>in</strong>g plukt zelf de<br />

vruchten van samenwerk<strong>in</strong>g.<br />

Dat stimuleert’<br />

nodig geweest. Let wel, zónder dat er steeds<br />

waterige compromissen uitkomen. Dat zie je<br />

vaak, dat iedereen dan een beetje zijn z<strong>in</strong><br />

krijgt. Nou, daar zijn we geen van drieën van.<br />

Een besluit moet krachtig en herkenbaar zijn<br />

voor iedereen <strong>in</strong> de organisatie.’<br />

Wat zijn de belangrijkste hobbels die<br />

<strong>het</strong> <strong>UMC</strong> nu moet nemen?<br />

Emile Lohman: ‘Over <strong>het</strong> algemeen gaat <strong>het</strong><br />

goed met de afdel<strong>in</strong>gen. Ze pakken hun nieu-<br />

36 37

Melv<strong>in</strong> Samsom:<br />

‘Bij de afdel<strong>in</strong>gen zie je een<br />

heleboel fraaie <strong>in</strong>itiatieven’<br />

we rol goed op. Waar <strong>het</strong> niet goed gaat, heeft<br />

dat veelal te maken met de wijze van leid<strong>in</strong>ggeven.<br />

Daar is nog een wereld te w<strong>in</strong>nen. Bijvoorbeeld:<br />

hoe ga je om met professionals die<br />

kritiek leveren. Het goede is: nu signaleer je<br />

problemen onmiddellijk, waar dat vroeger<br />

onder de pet kon blijven.’<br />

Frans Corstens: ‘Voorheen kwamen die problemen<br />

terecht bij een clusterbestuur, en vaak<br />

bleef <strong>het</strong> dan ergens hangen. Nu is duidelijk<br />

dat <strong>het</strong> afdel<strong>in</strong>gshoofd verantwoordelijk is, die<br />

zal actie moeten ondernemen.’<br />

Melv<strong>in</strong> Samsom: ‘Ook door <strong>het</strong> systeem van<br />

audits, komen zaken als gebrek aan samenhang<br />

of teamgeest naar boven. De aanbevel<strong>in</strong>gen<br />

en conclusies komen hier op tafel, en<br />

is onderwerp van gesprek met <strong>het</strong> afdel<strong>in</strong>gshoofd.<br />

Die kan daarmee de zaken niet op zijn<br />

beloop laten.’<br />

Een andere belangrijke hobbel is de reorganisatie<br />

van <strong>het</strong> Servicebedrijf. Emile Lohman. ‘In<br />

deze fase is <strong>het</strong> voor een aantal mensen daar<br />

heel lastig. Het gaat echt om <strong>in</strong>grijpende verander<strong>in</strong>gen.<br />

Selectieprocedures zijn net afgerond,<br />

je zal er maar niet bijhoren. Dat is vaak<br />

uiterst moeilijk en pijnlijk voor de betrokken<br />

mensen. Maar dat kan helaas niet anders, <strong>het</strong><br />

is de schaduwzijde van een dergelijk proces.<br />

Daar moeten we doorheen, willen we een<br />

vitaal en dienstbaar Servicebedrijf creëren.<br />

Maar je kunt niet verwachten dat <strong>het</strong> nu al<br />

staat. We hebben van tevoren gezegd, dat kost<br />

wel een paar jaar.’<br />

Wanneer is <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> waar <strong>het</strong> zijn moet?<br />

Emile Lohman: ‘Het criterium is altijd geweest,<br />

dat de mensen waarvoor wij werken – patiënten,<br />

verwijzers, studenten, onderzoeks<strong>in</strong>stanties<br />

– die moeten <strong>het</strong> hier top v<strong>in</strong>den. Dat is de<br />

ambitie die we moeten hebben; we zijn <strong>het</strong> aan<br />

onze stand als academisch centrum verplicht.’<br />

‘We gaan nu niet verkopen dat <strong>het</strong> allemaal al<br />

steengoed is. Maar, de progressie is er. Veel<br />

mensen <strong>in</strong> huis beg<strong>in</strong>nen dat ook te merken.<br />

Ook mensen van buiten valt <strong>het</strong> op. Volgend<br />

jaar rond deze tijd zal de verbeter<strong>in</strong>g nog veel<br />

zichtbaarder zijn. En over twee, drie jaar is <strong>het</strong><br />

onloochenbaar dat dit huis aanzienlijk beter<br />

presteert dan voorheen, en werken de mensen<br />

hier met veel meer plezier. Dan is <strong>het</strong> top, al<br />

moeten eigenlijk anderen dat zeggen.’ n<br />

dashboard voor de dokter<br />

BUSINESS INTEllIgENCE gRoEp<br />

Het <strong>UMC</strong> registreert vele patiëntgegevens.<br />

Maar die schat openbaart<br />

zich pas als bestanden gekoppeld<br />

<strong>worden</strong>. de Bus<strong>in</strong>ess Intelligence groep<br />

deed <strong>het</strong> verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gswerk. Resultaat:<br />

‘dashboard voor de dokter’. Met <strong>het</strong><br />

programma is meteen te zien hoe een<br />

afdel<strong>in</strong>g ervoor staat.<br />

38 39

NO-arts dr. Emmanuel Mylanus heeft<br />

Kzojuist een korte tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g afgerond om<br />

<strong>het</strong> programma ‘Dashboard voor de dokter’<br />

onder de knie te krijgen. Enthousiast vertelt<br />

hij over de cijfers die hij <strong>in</strong> één handomdraai<br />

op <strong>het</strong> computerscherm kan toveren. Een<br />

paar muisklikken verder liggen de achterliggende<br />

feiten rond patiënten. Welke aandoen<strong>in</strong>g<br />

ze hebben, waar ze vandaan komen,<br />

hoe ze behandeld zijn, en wat de kosten en<br />

baten zijn. ‘Je ziet exact hoe je afdel<strong>in</strong>g<br />

ervoor staat en hoe de situatie zich zal ontwikkelen.’<br />

Een groot pluspunt v<strong>in</strong>dt hij dat met een dag<br />

vertrag<strong>in</strong>g de effecten van de eigen maatregelen<br />

precies te volgen zijn. ‘Je kunt je<br />

eigen beleid dus heel goed bijsturen.’ Handig<br />

is ook dat <strong>het</strong> programma zich laat aanpassen<br />

aan de specifieke wensen van de<br />

KNO-arts Emmanuel Mylanus<br />

Actuele gegevens leiden<br />

automatisch tot z<strong>in</strong>volle<br />

discussies b<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> team<br />

eigen afdel<strong>in</strong>g. ‘Het is een plooibaar systeem<br />

dat helemaal op maat kan <strong>worden</strong> gemaakt.’<br />

Kerngetallen<br />

De aanzet tot de bouw van <strong>het</strong> programma gaf<br />

prof. dr. Kees van Laarhoven, hoofd van de afdel<strong>in</strong>g<br />

Heelkunde. Hij was op zoek naar een systeem<br />

dat actuele gegevens rond een patiënt<br />

comb<strong>in</strong>eert met kerngetallen van de afdel<strong>in</strong>g<br />

en <strong>het</strong> ziekenhuis, zoals <strong>het</strong> aantal nieuwe polipatiënten,<br />

wachttijden of bedbezett<strong>in</strong>g. ‘Je kunt<br />

hiermee de patiënt optimaal bedienen, en tegelijkertijd<br />

kun je bedrijfsmatige getallen monitoren<br />

en zo nodig periodiek bijsturen.’<br />

Van Laarhoven en bedrijfsleider ir. Robert<br />

Opsteeg klopten aan bij de adviesgroep Procesverbeter<strong>in</strong>g<br />

& Innovatie (PVI). Of ze ondersteun<strong>in</strong>g<br />

konden bieden? Drs. Erik Booden,<br />

manager van de adviesgroep: ‘Dit was bij uitstek<br />

een vraag voor de pas opgerichte Bus<strong>in</strong>ess<br />

Intelligence groep van <strong>het</strong> Servicebedrijf.<br />

Hier<strong>in</strong> zitten mensen met expertise op <strong>het</strong><br />

gebied van ICT, f<strong>in</strong>anciën, adm<strong>in</strong>istratie, techniek<br />

en zorg, om voor dit soort vragen oploss<strong>in</strong>gen<br />

te v<strong>in</strong>den.’<br />

witte plekken<br />

Het werd snel duidelijk dat de afdel<strong>in</strong>g Heelkunde<br />

met haar vraag niet alleen stond. Een<br />

van de eerste conclusies was dat er niet nóg<br />

meer geregistreerd moest <strong>worden</strong>. Patiëntregistratie<br />

gebeurt al genoeg <strong>in</strong> <strong>het</strong> ziekenhuis.<br />

Maar al die gegevens zitten <strong>in</strong> enorme databestanden<br />

die niet aan elkaar gekoppeld zijn.<br />

Er gebeurt we<strong>in</strong>ig mee, terwijl ze heel veel<br />

nieuwe <strong>in</strong>formatie kunnen opleveren. ‘Neem<br />

de postcodes’, geeft Booden als voorbeeld.<br />

‘Krijgt een afdel<strong>in</strong>g wel patiënten uit <strong>het</strong> hele<br />

verzorg<strong>in</strong>gsgebied van <strong>het</strong> ziekenhuis? Of zijn<br />

er witte vlekken?’ Booden somt meer vragen<br />

op waar afdel<strong>in</strong>gen nu vaak geen antwoord op<br />

weten, maar die wel relevant zijn wanneer een<br />

afdel<strong>in</strong>g haar zorgprocessen wil verbeteren.<br />

‘Hoe vaak komen patiënten met een bepaalde<br />

aandoen<strong>in</strong>g terug? En wisselt dit per arts?’<br />

discussie<br />

De expertisegroep ontwikkelde <strong>in</strong> korte tijd<br />

<strong>het</strong> systeem dat dit soort vragen beantwoordt,<br />

op basis dus van gegevens uit diverse bestaande<br />

bestanden. Het programma kan gegevens<br />

van een dag tevoren al verwerken. Booden:<br />

‘Wanneer artsen ieder moment van de week<br />

de beschikk<strong>in</strong>g hebben over dit soort <strong>in</strong>formatie,<br />

kunnen ze <strong>het</strong> effect van hun verbeteracties<br />

beter volgen. En actuele gegevens leiden<br />

automatisch tot z<strong>in</strong>volle discussies b<strong>in</strong>nen <strong>het</strong><br />

team. Wanneer je bijvoorbeeld ziet dat <strong>in</strong>tensieve<br />

behandel<strong>in</strong>gen leiden tot een relatief<br />

goedkope DBC, dan bespreek je toch met<br />

elkaar welke maatregelen nodig zijn? We zien<br />

dat dan b<strong>in</strong>nen de kortste keren anders geregistreerd<br />

wordt. Uite<strong>in</strong>delijk gaat <strong>het</strong> erom dat<br />

de afdel<strong>in</strong>gen op z’n m<strong>in</strong>st quitte draaien terwijl<br />

de patiënt de beste zorg krijgt.’<br />

Kijkdoos<br />

Het ‘Dashboard voor de dokter’ is <strong>in</strong> eerste<br />

<strong>in</strong>stantie aangevraagd door zes afdel<strong>in</strong>gen:<br />

Heelkunde, KNO, Orthopedie, Urologie, Oogheelkunde<br />

en Plastische Chirurgie. Per afdel<strong>in</strong>g<br />

zullen vier tot zes medewerkers met <strong>het</strong> sys-<br />

‘Vroeger keken anderen<br />

naar jouw cijfers.<br />

Nu doen we <strong>het</strong> zelf’<br />

teem werken, <strong>in</strong>clusief de bedrijfsleider en een<br />

adm<strong>in</strong>istratief medewerker. Maar <strong>in</strong> pr<strong>in</strong>cipe<br />

hebben alle artsen toegang tot wat Booden de<br />

kijkdoos noemt. ‘Het zal wennen zijn om zo naar<br />

de eigen productiecijfers te kijken’, vermoedt<br />

Mylanus. ‘Vroeger keken anderen naar jouw<br />

cijfers. Nu doen we <strong>het</strong> zelf. Dat heeft een groot<br />

voordeel, want naarmate je zelf meer geconfronteerd<br />

wordt met glasharde feiten, wordt je<br />

motivatie om <strong>het</strong> werk anders en beter te organiseren<br />

alleen maar groter.’ n<br />

40 41

Anesthesiemedewerker Bas<br />

Corton (staand) <strong>in</strong>strueert<br />

leerl<strong>in</strong>g Wouter Coenen.<br />

RadBoUd zoRgaCadEMIE<br />

<strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> vraagt om voldoende ge-<br />

kwalificeerde verpleegkundigen, para-<br />

medici en analisten. Hier<strong>in</strong> te voorzien is<br />

één van de taken van de nieuwe <strong>Radboud</strong><br />

zorgacademie. Met de afdel<strong>in</strong>g operatiekamers<br />

bedachten ze oploss<strong>in</strong>gen<br />

voor <strong>het</strong> tekort aan eigen anesthesiemedewerkers.<br />

B<strong>in</strong>den door te boeien<br />

et is een probleem dat landelijk al jaren<br />

H speelt: <strong>het</strong> gebrek aan anesthesiemedewerkers.<br />

Het <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> is geen uitzonder<strong>in</strong>g.<br />

‘We moeten nu veel gebruikmaken<br />

van externe mensen’, zegt Ton Eikmans, hoofd<br />

anesthesiemedewerkers. ‘De zorg lijdt er niet<br />

onder, maar deze krachten zijn wel duurder.<br />

Bovendien dragen ze niet bij aan <strong>het</strong> teamverband.<br />

Voor de lange termijn is een betere oploss<strong>in</strong>g<br />

noodzakelijk: meer mensen opleiden.<br />

Maar hoe pak je dat <strong>het</strong> beste aan?’<br />

Op verzoek van de afdel<strong>in</strong>g Operatiekamers<br />

ontwikkelde de <strong>Radboud</strong> Zorgacademie – <strong>het</strong><br />

nieuwe onderwijs<strong>in</strong>stituut voor alle verpleegkundige,<br />

paramedische en analistenopleid<strong>in</strong>gen<br />

– samen met de afdel<strong>in</strong>g een plan om <strong>het</strong><br />

tekort voorgoed uit de wereld te helpen.<br />

vier sporen<br />

Het plan bewandelt vier sporen. Ten eerste wordt<br />

de <strong>in</strong>stroom van studenten op hbo-niveau <strong>in</strong><br />

de huidige <strong>in</strong>-service-opleid<strong>in</strong>g vergroot. Dat<br />

gebeurt <strong>in</strong> september al, dan starten tien studenten<br />

hiermee. Verder is er een nieuwe, bredere<br />

hbo-opleid<strong>in</strong>g Medische Hulpverlen<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />

de maak. ‘Na deze bachelor is <strong>het</strong> mogelijk om<br />

een vervolgopleid<strong>in</strong>g tot anesthesiemedewerker<br />

te doen’, zegt drs. Geert van den Br<strong>in</strong>k, directeur<br />

van de <strong>Radboud</strong> Zorgacademie. ‘We hopen hiermee<br />

studenten te werven met een brede <strong>in</strong>teresse<br />

<strong>in</strong> de medische techniek. Deze opleid<strong>in</strong>g<br />

start <strong>in</strong> september 2010.’<br />

Het derde spoor is te zorgen voor meer zij-<strong>in</strong>stromers.<br />

Mensen met een bepaalde vooropleid<strong>in</strong>g<br />

of werkervar<strong>in</strong>g kunnen via een verkort traject<br />

als anesthesiemedewerker aan de slag. Tenslotte<br />

komen er aantrekkelijke opleid<strong>in</strong>gsprogramma’s<br />

voor anesthesiemedewerkers die zich<br />

willen specialiseren. ‘Dit heet: huidige medewerkers<br />

aan je b<strong>in</strong>den door ze te boeien’, zegt Van<br />

den Br<strong>in</strong>k. ‘We willen hierbij de academische<br />

component van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> profileren. Mensen kunnen<br />

bijvoorbeeld onderzoek gaan doen of zich<br />

specialiseren <strong>in</strong> de anesthesie bij k<strong>in</strong>deren.’<br />

profiteren<br />

Eikmans prijst de kennis en expertise die de<br />

<strong>Radboud</strong> Zorgacademie aan de afdel<strong>in</strong>g Ope-<br />

‘De Zorgacademie draagt<br />

ideeën aan die afdel<strong>in</strong>gen<br />

zelf niet snel bedenken’<br />

ratiekamers biedt. ‘De meerwaarde van de<br />

Zorgacademie is dat ze ideeën aandragen die<br />

afdel<strong>in</strong>gen zelf niet snel bedenken. Of ze<br />

komen met oploss<strong>in</strong>gen, die tegelijk meerdere<br />

behoeftes vervullen, zoals de nieuwe hbobachelor.<br />

Tot slot profiteren afdel<strong>in</strong>gen van hun<br />

onderwijskundige knowhow.’ Voorspellen is<br />

lastig, maar Eikmans en Van den Br<strong>in</strong>k denken<br />

dat door <strong>het</strong> viersporenplan <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> over<br />

vijf à zes jaar geen tekort meer heeft aan anesthesiemedewerkers.<br />

Het zou een belangrijk<br />

wapenfeit van de Zorgacademie zijn. n<br />

42 43

<strong>Beter</strong> tussen specialist en huisarts<br />

Huisarts Wil van den Bosch en zijn patiënte hebben via Healthbridge contact met de specialist.<br />

EERSTElIJNSgENEESKUNdE<br />

als eerste <strong>UMC</strong> <strong>in</strong>troduceerde <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> dit voorjaar zorgdome<strong>in</strong>,<br />

waarmee een huisarts digitaal kan verwijzen naar een specialist. En onlangs<br />

startte Healthbridge, dat specialist, huisarts én patiënt bijeenbrengt.<br />

Initiator en hoogleraar eerstelijnsgeneeskunde wil van den Bosch:<br />

‘Huisarts en specialist zien elkaar weer.’<br />

44 45

atiënten pendelen vaak tussen verschil-<br />

p lende dokters. Verwezen door de huisarts<br />

naar de specialist en weer terug. Zelden<br />

of nooit treft de patiënt zorgverleners<br />

samen, zodat de klokken een keer precies<br />

gelijk kunnen <strong>worden</strong> gezet. Met Healthbridge<br />

is <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> onlangs een<br />

uniek project gestart waarmee dat wel<br />

mogelijk is.<br />

Healthbridge is een soort videoconferenc<strong>in</strong>g.<br />

In de spreekkamer van de huisarts<br />

staat een scherm plus camera, bij de speci-<br />

‘Ik verwacht dat deze<br />

“gezondheidsbrug” een<br />

geweldige vlucht gaat<br />

nemen’<br />

alist idem. Via een beschermde verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g<br />

kunnen beide partijen elkaar levensgroot<br />

zien. <strong>UMC</strong>-hoogleraar Eerstelijnsgeneeskunde<br />

prof. dr. Wil van den Bosch is <strong>in</strong>itiatiefnemer<br />

van <strong>het</strong> project. Hij is tevens huisarts<br />

en heeft ‘de gezondheidsbrug’ reeds <strong>in</strong><br />

eigen praktijk getest. ‘Het systeem heeft<br />

vooral meerwaarde wanneer overleg nodig<br />

is. Huisarts en specialist kunnen dan samen<br />

met de patiënt de beste aanpak bespreken.<br />

Zo krijg je optimale afstemm<strong>in</strong>g.’<br />

pilotfase<br />

Het systeem komt voorlopig op drie plekken<br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> te staan, en <strong>in</strong> tien huisartspraktijken.<br />

‘Op basis van ervar<strong>in</strong>gen kijken we<br />

hoe we dit kunnen uitbreiden. De mogelijkheden<br />

zijn enorm. Denk aan allerlei vormen<br />

van overleg, ook b<strong>in</strong>nen de eerste lijn. Of als<br />

hulp bij opleid<strong>in</strong>gen: een begeleider kan<br />

bijvoorbeeld op afstand meekijken hoe een<br />

co-assistent een consult voert. Maar goed,<br />

niet te hard van stapel lopen, eerst deze<br />

pilotfase goed afronden. Al verwacht ik dat<br />

dit een geweldige vlucht gaat nemen.’<br />

Transmurale samenwerk<strong>in</strong>g<br />

Healthbridge is wereldwijd uniek. Dat <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong><br />

tegenwoordig <strong>het</strong> voortouw neemt <strong>in</strong> de<br />

contacten met verwijzers, bevestigt de<br />

omwentel<strong>in</strong>g die zich de afgelopen jaren heeft<br />

voltrokken. ‘Het <strong>UMC</strong> was we<strong>in</strong>ig gericht op<br />

de buitenwereld en stond met de rug naar de<br />

huisartsen. Dat is s<strong>in</strong>ds <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> echt<br />

veranderd’, constateert Van den Bosch. ‘De<br />

contacten zijn fl<strong>in</strong>k verbeterd.’<br />

Een belangrijke rol hier<strong>in</strong> is weggelegd voor<br />

de werkgroep Transmurale Samenwerk<strong>in</strong>g,<br />

die zich onder voorzitterschap van Van den<br />

Bosch <strong>in</strong>zet voor een betere relatie tussen<br />

huisartsen en <strong>UMC</strong>-specialisten. ‘Het gaat de<br />

goede kant op’, meent ook <strong>UMC</strong>-psychiater<br />

prof. dr. Anne Speckens, lid van de werkgroep.<br />

‘Zo schrijven specialisten nu uniforme ontslagbrieven,<br />

die huisartsen snel en makkelijk<br />

kunnen lezen. Die brieven moeten b<strong>in</strong>nen<br />

twee weken bij de huisarts op de mat liggen.<br />

En op elke afdel<strong>in</strong>g is één staflid contactpersoon,<br />

om te voorkomen dat huisartsen elke<br />

dag iemand anders aan de lijn krijgen.’ Het is<br />

de werkgroep menens. ‘We zijn de lijst met<br />

contactpersonen zelf gaan controleren, en<br />

deden ons voor als een huisarts. Soms kregen<br />

we een antwoordapparaat, of we werden toch<br />

van <strong>het</strong> kastje naar de muur gestuurd. Daar<br />

hebben we de afdel<strong>in</strong>gen op aangesproken.’<br />

Koudwatervrees<br />

Een ander recent <strong>in</strong>itiatief is de <strong>in</strong>troductie van<br />

Zorgdome<strong>in</strong>. Deze <strong>in</strong>ternetapplicatie verge-<br />

makkelijkt de contacten tussen huisartsen en<br />

specialisten. In februari is <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong><br />

– als eerste academisch ziekenhuis – op<br />

Zorgdome<strong>in</strong> aangesloten. Inmiddels kan via<br />

Zorgdome<strong>in</strong> naar ruim tw<strong>in</strong>tig specialismen<br />

<strong>worden</strong> verwezen. Van den Bosch is overtuigd<br />

van de meerwaarde. ‘De papieren verwijsbrief<br />

behoort tot <strong>het</strong> verleden. De huisarts kan via<br />

<strong>het</strong> elektronische systeem een patiënt snel en<br />

efficiënt ‘panklaar’ maken voor de specialist.<br />

Het is logistiek makkelijker en <strong>in</strong>houdelijk<br />

beter.’<br />

Kortste wachttijd<br />

Een voorbeeld. ‘<strong>St</strong>el iemand moet naar een<br />

uroloog voor <strong>in</strong>cont<strong>in</strong>entieklachten. Via Zorgdome<strong>in</strong><br />

kan de huisarts zien waar de kortste<br />

wachttijd is, maar hij kan ook al d<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> gang<br />

zetten. In Zorgdome<strong>in</strong> staat precies wat per<br />

<strong>in</strong>dicatie is vereist. Zo is er bij <strong>het</strong> eerste bezoek<br />

aan de specialist al een heleboel <strong>in</strong>formatie.<br />

Voor de patiënt biedt <strong>het</strong> ook voordelen,<br />

meent Van den Bosch: ‘Want die hoeft maar<br />

één keer naar <strong>het</strong> ziekenhuis. Er gebeuren<br />

veel d<strong>in</strong>gen op dezelfde dag. De huisarts profiteert<br />

eveneens. Die kan via Zorgdome<strong>in</strong> een<br />

specialist consulteren en hoeft daarvoor niet<br />

meer te bellen.’<br />

Zorgdome<strong>in</strong> zal steeds meer <strong>worden</strong> gebruikt,<br />

<strong>UMC</strong>-breed en door de huisartsen <strong>in</strong> de regio,<br />

stelt Van den Bosch. ‘Sommige huisartsen<br />

doen alles via Zorgdome<strong>in</strong>, andere zijn nog<br />

niet aangesloten. En je hebt ook aangesloten<br />

huisartsen die <strong>het</strong> systeem nog niet gebruiken.<br />

Die hebben koudwatervrees. Maar <strong>het</strong><br />

water wordt vanzelf warmer, dat is een kwestie<br />

van tijd.’ n<br />

De omslag is<br />

voelbaar<br />

Huisarts Henk Schers: ‘Ik merk dat <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> veranderd<br />

is, er wordt veel meer aan de huisarts<br />

gedacht. Niet altijd en overal, maar de omslag<br />

is voelbaar. Het besef groeit dat <strong>het</strong> niet alleen<br />

om de zorg b<strong>in</strong>nen de muren gaat, maar ook<br />

daarbuiten. Huisartsen zijn voor de patiënt ook<br />

een wezenlijke partij. Dat wordt actief opgepakt.<br />

Rondom de Mexicaanse griep bijvoorbeeld hebben<br />

we een goed contact met de virologen.’<br />

‘Dat we nu ook kunnen verwijzen via Zorg-<br />

dome<strong>in</strong> is erg goed. Ik gebruik <strong>het</strong> <strong>in</strong>tensief.<br />

Je kunt bijvoorbeeld allerlei combi-afspraken<br />

maken voor de patiënt, een one-stop-shop. En<br />

voor ons verm<strong>in</strong>dert de papierw<strong>in</strong>kel. Dit is veel<br />

sneller en je hebt geen envelop en postzegel<br />

meer nodig.’<br />

46 47

Hoofd Valorisatie Hendrik-<br />

Jan Vos en teamleider Bus<strong>in</strong>ess<br />

Development Annelies<br />

Janssen.<br />

valoRISaTIE<br />

Het aantal octrooien van 21 naar 30, de<br />

licentiedeals verdubbeld. Succes bij<br />

<strong>het</strong> verwerven van Europese subsidies<br />

en 26 afdel<strong>in</strong>gs-bv’s opgericht. de resultaten<br />

van valorisatie mogen er zijn.<br />

daarmee bewijst <strong>het</strong> zijn waarde. En<br />

die van <strong>het</strong> <strong>UMC</strong>-onderzoek.<br />

valorisatie op waarde geschat<br />

iochemicus dr. Waander van Heerde ont-<br />

B wikkelde <strong>in</strong> 2004 een baanbrekende<br />

bloedstoll<strong>in</strong>gstest, met aanzienlijke wetenschappelijke<br />

en commerciële perspectieven.<br />

Er volgden contacten met Siemens. ‘Maar ze<br />

bleken eigenlijk alleen geïnteresseerd <strong>in</strong> de<br />

toepass<strong>in</strong>g als diagnostische test en de uitbreid<strong>in</strong>g<br />

van hun octrooi-portfolio, niet <strong>in</strong><br />

verder onderzoek’, vertelt Van Heerde. ‘Dan<br />

loop je dus <strong>het</strong> risico dat je v<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g op de<br />

plank wordt gelegd en er verder niets mee<br />

gebeurt. Dat is niet wat wij wilden.’<br />

Toch kwam er een deal. Met dank aan Valorisatie<br />

waar Van Heerde had aangeklopt voor<br />

ondersteun<strong>in</strong>g. ‘De overeenkomst houdt <strong>in</strong><br />

dat Siemens een licentie krijgt op Van Heerde’s<br />

v<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g en hijzelf een persoonlijke sublicentie<br />

heeft’, vertelt drs. Annelies Janssen,<br />

teamleider Hold<strong>in</strong>g Bus<strong>in</strong>ess Development,<br />

onderdeel van Valorisatie. ‘Daarmee kan ik de<br />

test aanbieden aan farmaceutische <strong>in</strong>dustrieën<br />

die bezig zijn met de ontwikkel<strong>in</strong>g van nieuwe<br />

geneesmiddelen gericht op de bloedstoll<strong>in</strong>g’,<br />

aldus Van Heerde. ‘Valorisatie heeft dat heel<br />

goed voor mij uitonderhandeld. Ik zit daar<br />

natuurlijk ook heel anders <strong>in</strong>. Ik ben <strong>in</strong> de eerste<br />

plaats wetenschapper, biochemicus.’<br />

potentie<br />

Het verzilveren van onderzoekskennis, daar<br />

draait <strong>het</strong> om bij Valorisatie. Ze bestrijken daarbij<br />

<strong>het</strong> hele traject: van scout<strong>in</strong>g en <strong>het</strong> beoordelen<br />

van nieuwe v<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen, tot <strong>het</strong> ondersteunen<br />

bij patentaanvragen en <strong>het</strong> eventueel op<br />

de markt brengen van producten.<br />

Aanvankelijk gaf Valorisatie veel aandacht<br />

gegeven aan scout<strong>in</strong>g; onderzoekers en medewerkers<br />

moesten elkaar immers nog leren<br />

kennen. Inmiddels zoeken steeds meer onderzoekers<br />

zelf contact. ‘De mond-tot-mond<br />

reclame werkt echt heel goed’, merkt teamleider<br />

Janssen. ‘Wanneer je een onderzoeker<br />

goed hebt geholpen, bijvoorbeeld hebt laten<br />

‘Wat er f<strong>in</strong>ancieel <strong>in</strong> de<br />

<strong>UMC</strong>-kennis zit, beg<strong>in</strong>nen<br />

we er nu meer uit te halen’<br />

zien dat er wel degelijk iets <strong>in</strong> zijn v<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g zit<br />

of een mooie deal hebt gesloten, spreekt zich<br />

dat vrij snel rond.’<br />

Prof. dr. Mihai Netea en dr. Leo Joosten van de<br />

afdel<strong>in</strong>g Interne Geneeskunde doen regelmatig<br />

een beroep op Valorisatie. ‘Het afgelopen<br />

jaar hebben we met hun ondersteun<strong>in</strong>g vier<br />

patenten aangevraagd, waarvan één reeds<br />

toegekend’, vertelt Joosten, hoofd van <strong>het</strong><br />

laboratorium Interne Geneeskunde. ‘We zijn<br />

zeer content met die hulp, ze zorgen voor een<br />

adequate aanvraag.’<br />

Research bv<br />

Het Bus<strong>in</strong>ess Development-team helpt ook<br />

bij <strong>het</strong> oprichten van bv’s. De afgelopen<br />

twee jaar zagen er maar liefst 26 <strong>het</strong> levenslicht.<br />

‘Het is <strong>UMC</strong>-beleid om onderzoek <strong>in</strong><br />

opdracht van de <strong>in</strong>dustrie onder te brengen<br />

48 49

<strong>in</strong> een research-bv’, zegt Janssen. ‘Met zo’n<br />

bv creëer je een wendbare, slagvaardige<br />

eenheid, die zich zakelijk kan opstellen en<br />

de tarieven voor de opdrachtgever helder<br />

kan onderbouwen. Het is ook transparanter<br />

om vierde en eerste geldstroom te scheiden.’<br />

Hoofd Valorisatie, ir. Hendrik-Jan Vos, toont<br />

zich tevreden over wat <strong>in</strong> relatief korte tijd<br />

is neergezet. ‘B<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> was er altijd<br />

al die wetenschappelijke potentie. Maar wat<br />

er daarnaast f<strong>in</strong>ancieel <strong>in</strong>zit, beg<strong>in</strong>nen we<br />

Dr. Marion Bussemakers werkt b<strong>in</strong>nen de<br />

afdel<strong>in</strong>g Valorisatie als EU-subsidieadviseur.<br />

Samen met de <strong>UMC</strong>-onderzoekers probeert<br />

ze zoveel mogelijk Europese gelden b<strong>in</strong>nen te<br />

halen. Ze is daar<strong>in</strong> al enige jaren bijzonder<br />

succesvol. De oogst van de afgelopen periode<br />

is zelfs uitzonderlijk te noemen. Van de vijf<br />

door <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> gecoörd<strong>in</strong>eerde<br />

onderzoeksprojecten die Bussemakers <strong>het</strong><br />

afgelopen najaar samen met Nijmeegse<br />

onderzoekers <strong>in</strong>diende, werden er vier toegekend.<br />

Een score dus van maar liefst 80 pro-<br />

cent, terwijl <strong>het</strong> Europese gemiddelde rond<br />

de 20 procent ligt. Daarnaast sleepte Tom<br />

Scheenen, onderzoeker bij de afdel<strong>in</strong>g Radiologie,<br />

ook nog een ERC <strong>St</strong>art<strong>in</strong>g Grant <strong>in</strong> de<br />

er nu meer uit te halen. En dat vloeit dan<br />

weer terug naar <strong>het</strong> onderzoek.’<br />

Industriële partners<br />

Biochemicus Van Heerde heeft op basis van<br />

de overeenkomst met Siemens <strong>in</strong>middels een<br />

eigen bedrijf opgericht: HaemoMagum B.V.<br />

Van Heerde gaat zich er één dag per week<br />

mee bezighouden, alleen <strong>in</strong>houdelijk. De pas<br />

aangestelde zakelijk directeur, Theo Hoyer,<br />

draagt, samen met Bus<strong>in</strong>ess Development,<br />

TopSCoRE EURopESE SUBSIdIES papierhandel. De beschikbare onderzoeks-<br />

Van de vijf <strong>in</strong>gediende<br />

EU-onderzoeksprojecten<br />

werden er vier toegekend<br />

wacht. Deze subsidie uit <strong>het</strong> prestigieuze<br />

Ideas-programma van de EU is voorbehouden<br />

aan jonge excellente onderzoekers die een<br />

veelbelovend onderzoek <strong>in</strong>dienen.<br />

Het geheim van de successen? Bussemakers<br />

weet precies aan welke criteria de aanvragen<br />

moeten voldoen, en kent <strong>het</strong> Brusselse doolhof<br />

op haar duimpje. ‘Het project moet <strong>in</strong>houdelijk<br />

sterk zijn, en de aanvraag moet honderd<br />

procent <strong>in</strong> orde zijn. Voor dat laatste zorg ik,<br />

maar de <strong>in</strong>houd komt altijd voor reken<strong>in</strong>g van<br />

de wetenschappers, hoor’, wimpelt Bussemakers<br />

al te veel eer af.<br />

De vier b<strong>in</strong>nengehaalde EU-projecten komen<br />

uit <strong>het</strong> Collaboration programma, dat de<br />

samenwerk<strong>in</strong>g tussen Europese wetenschappers<br />

wil bevorderen. De EU doet regelmatig<br />

oproepen voor Europese samenwerk<strong>in</strong>gsprojecten,<br />

bijvoorbeeld op <strong>het</strong> gebied van kanker,<br />

hart- en vaatziekten en <strong>in</strong>fectieziekten. Bussemakers<br />

zoekt daar ‘passende’ onderzoekers<br />

bij. Maar de successen zorgen ervoor dat<br />

steeds meer onderzoekers zich uit eigen<br />

beweg<strong>in</strong>g melden. Bij een aanvraag neemt<br />

Bussemakers de coörd<strong>in</strong>atie van die onderzoeksvraag<br />

op zich, <strong>in</strong>clusief de bijbehorende<br />

zorg voor de adm<strong>in</strong>istratie, de verzeker<strong>in</strong>gen<br />

en de P&O-ondersteun<strong>in</strong>g.<br />

‘Met de bv zijn we beter <strong>in</strong> staat op te treden<br />

als onderzoekspartners voor de <strong>in</strong>dustrie’,<br />

verklaart Van Heerde. ‘Wellicht dat we daarmee<br />

ook kl<strong>in</strong>isch onderzoek naar <strong>het</strong> <strong>UMC</strong><br />

kunnen halen. Ook de ontwikkel<strong>in</strong>g van een<br />

biochip samen met andere <strong>Radboud</strong>-sp<strong>in</strong>-offs<br />

en externe partners, kunnen we met de eigen<br />

bv veel slagvaardiger aanpakken.’<br />

Op de valreep kan Van Heerde nog vertellen<br />

dat s<strong>in</strong>ds vorige week de eerste opdracht<br />

subsidies kunnen variëren van 3, 6 tot maximaal<br />

12 miljoen euro per project. Om voor zo’n<br />

Europese subsidie <strong>in</strong> aanmerk<strong>in</strong>g te komen,<br />

EU-subsidieadviseur Marion Bussemakers<br />

b<strong>in</strong>nen is. ‘Daarmee is HaemoMagum niet<br />

langer een papieren tijger. We zijn nu echt <strong>in</strong><br />

de markt.’ n<br />

moeten wetenschappelijke onderzoekers uit<br />

m<strong>in</strong>imaal drie Europese landen een voorstel<br />

<strong>in</strong>dienen voor een gezamenlijk onderzoeksproject.<br />

50 51

Afdel<strong>in</strong>gshoofd Ad Hermus<br />

en bedrijfsleider Anna van<br />

der Hoek.<br />

ENdoCRIENE zIEKTEN<br />

Een tekort zette de afdel<strong>in</strong>g Endocriene<br />

ziekten ertoe de bakens te verzetten.<br />

de aanpass<strong>in</strong>gen leiden niet alleen tot<br />

een gezonde balans. ook onderwijs,<br />

onderzoek en zorg gaan erop vooruit.<br />

‘Het nieuwe organisatiemodel heeft de<br />

afdel<strong>in</strong>g scherper gemaakt.’<br />

Meer doen met m<strong>in</strong>der kosten<br />

et tekort was niet eens zo groot; ongeveer<br />

Heen ton op een begrot<strong>in</strong>g van 3,5 miljoen.<br />

Maar <strong>in</strong> <strong>het</strong> nieuwe <strong>UMC</strong>, waarbij afdel<strong>in</strong>gen de<br />

eigen broek moeten ophouden, gaf dit wel de<br />

prikkel voor de afdel<strong>in</strong>g Endocriene Ziekten om<br />

de activiteiten kritisch onder de loep te nemen.<br />

‘Essentieel is dat je daarbij de professionals van<br />

je afdel<strong>in</strong>g betrekt’, benadrukt prof. dr. Ad Hermus,<br />

hoofd van de afdel<strong>in</strong>g. ‘Het werkt <strong>het</strong> veel<br />

‘Essentieel is dat je daarbij<br />

de professionals van je<br />

afdel<strong>in</strong>g betrekt’<br />

beter om samen te kijken hoe je <strong>het</strong> beleid kunt<br />

aanpassen. Dan wordt <strong>het</strong> gedragen door de<br />

medewerkers.’<br />

Eén van de aanpass<strong>in</strong>gen betreft een andere<br />

verdel<strong>in</strong>g tussen de diverse categorieën patiënten.<br />

‘In <strong>het</strong> verleden behandelden we vooral<br />

topreferente patiënten. Momenteel proberen we,<br />

bijvoorbeeld via betere contacten met huisartsen,<br />

meer patiënten aan te trekken die eenvoudiger<br />

te behandelen zijn. Dat is f<strong>in</strong>ancieel gunstiger<br />

en <strong>het</strong> is ook nog goed voor onze opleid<strong>in</strong>g.<br />

goed onderbouwd<br />

De afdel<strong>in</strong>g g<strong>in</strong>g tevens op zoek naar posten,<br />

waarop mogelijk te besparen viel. ‘Toen we de<br />

uitgaven van de voorgaande jaren analyseerden,<br />

bleek dat 30 procent voor reken<strong>in</strong>g kwam van<br />

laboratoriumbepal<strong>in</strong>gen’, vertelt bedrijfsleider<br />

Anna van der Hoek. ‘Daar lagen wellicht kansen.’<br />

Natuurlijk zijn hoge kosten voor laboratoriumaanvragen<br />

<strong>in</strong>herent aan <strong>het</strong> specialisme endocr<strong>in</strong>ologie.<br />

Van der Hoek: ‘Maar uit de gesprekken<br />

die we met de afdel<strong>in</strong>g Laboratoriumgeneeskunde<br />

voerden bleek dat ons aanvraaggedrag<br />

erg aan de veilige kant was. Soms kon met drie<br />

bepal<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> plaats van vijf <strong>worden</strong> volstaan,<br />

zonder dat de kwaliteit van de patiëntenzorg<br />

daaronder leed.<br />

Daarnaast keken we naar de functietesten en<br />

beeldvormende diagnostiek. Ook daar bleek met<br />

m<strong>in</strong>der bepal<strong>in</strong>gen en onderzoeken adequate<br />

diagnostiek mogelijk.’<br />

Met de professionals van de eigen afdel<strong>in</strong>g werd<br />

vervolgens een nieuw beleid ontwikkeld voor<br />

diagnostische tests en labbepal<strong>in</strong>gen. Mét meeweg<strong>in</strong>g<br />

van de kostprijzen. ‘Dat laatste kán nu<br />

ook. Voorheen waren de prijzen van de bepal<strong>in</strong>gen<br />

niet precies bekend’, wijst Hermus op een<br />

belangrijke factor. ‘En omdat de verander<strong>in</strong>gen<br />

goed onderbouwd waren en iedereen erachter<br />

stond, lukt <strong>het</strong> ook om alles <strong>in</strong> korte tijd door te<br />

voeren’, vult Van der Hoek aan.<br />

vruchten<br />

De afdel<strong>in</strong>g had verwacht <strong>in</strong> een jaar twee ton te<br />

besparen, maar na een half jaar lijkt dat zelfs<br />

meer te <strong>worden</strong>. Hermus: ‘En <strong>het</strong> aantrekkelijke<br />

van <strong>het</strong> huidige <strong>UMC</strong> is, dat je zelf de vruchten<br />

mag plukken van een positieve balans. Dat werkt<br />

natuurlijk heel stimulerend.’ Een deel van de extra<br />

gelden gaat naar <strong>het</strong> wetenschappelijk onderzoek.<br />

Ook de patiëntenzorg profiteert. ‘Zo hebben<br />

we recent twee parttime verpleegkundig consulenten<br />

aangesteld, waardoor we meer patiënten<br />

kunnen zien en betere zorg bieden. In feite heeft<br />

<strong>het</strong> grotere kostenbewustzijn ons dus op alle<br />

fronten beter gemaakt.’ n<br />

52 53

de nieuwe w<strong>in</strong>d waait tot <strong>in</strong> dekkerswald<br />

Drie van de specialisten van <strong>het</strong> UCCZ, v.l.n.r. : Kris Vissers (Pijncentrum), Mart<strong>in</strong> Boeree (Directeur<br />

UCCZ) en Peter Merkus (K<strong>in</strong>dergeneeskunde)<br />

UNIvERSITaIR CENTRUM vooR CHRoNISCHE zIEKTEN<br />

zes <strong>UMC</strong>-afdel<strong>in</strong>gen namen <strong>het</strong> <strong>in</strong>itiatief hun kennis en kunde rond<br />

chronische ziekten te bundelen. ze vonden <strong>in</strong> dekkerswald een zeer<br />

geschikte locatie. Het nieuwe Universitair Centrum voor Chronische<br />

ziekten (UCCz) betekent een sterke verbeter<strong>in</strong>g van de zorg. voor patiënten<br />

van jong tot oud. ‘we kunnen veel van elkaar leren.’<br />

54 55

olgens medisch directeur dr. Mart<strong>in</strong> Boe-<br />

vree is een bijzondere vorm van samenwerk<strong>in</strong>g<br />

gecreëerd. ‘Het is een nieuwe manier<br />

van kijken naar chronische ziekten. Niet per<br />

discipl<strong>in</strong>e of zelfs ziekte, maar <strong>in</strong>terdiscipl<strong>in</strong>air<br />

en gericht op de persoon als geheel.’ Bijvoorbeeld<br />

bij chronische longziekten en vooral<br />

COPD staan ketenzorg en behandel<strong>in</strong>gen<br />

waarmee patiënten zich kunnen aanpassen<br />

aan de ziekte centraal.’<br />

In <strong>het</strong> nieuwe centrum, waar<strong>in</strong> ook <strong>het</strong><br />

Universitair Longcentrum Dekkerswald is<br />

opgegaan, bundelen zes <strong>UMC</strong>-afdel<strong>in</strong>gen<br />

hun kennis en kunde op gebied van chronische<br />

ziekten: Longziekten, Algemeen Interne<br />

Geneeskunde, Anesthesiologie, Geriatrie,<br />

K<strong>in</strong>dergeneeskunde en Neurologie. In juni<br />

g<strong>in</strong>g <strong>het</strong> Universitair Centrum voor Chronische<br />

Ziekten <strong>in</strong> Dekkerswald van start.<br />

ondernem<strong>in</strong>gsz<strong>in</strong><br />

Voor hoogleraar Geriatrie prof. dr. Marcel Olde<br />

Rikkert was participatie van zijn afdel<strong>in</strong>g een<br />

logische keuze. ‘Die komt allereerst voort uit<br />

ondernem<strong>in</strong>gsz<strong>in</strong>; wij zijn graag proactief <strong>in</strong><br />

<strong>het</strong> bedenken van nieuwe zorgvormen. Daarbij<br />

verwachten wij b<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> centrum de<br />

nodige synergie met andere discipl<strong>in</strong>es.<br />

Prof. dr. Kris Vissers, hoogleraar Palliatieve<br />

zorg en Pijnbestrijd<strong>in</strong>g, en met zijn Pijncentrum<br />

eveneens deel uitmakend van <strong>het</strong> UCCZ,<br />

onderschrijft dit. ‘Alle specialisten zitten nu<br />

op één plek. Dat maakt hele korte ketens voor<br />

de patiënt mogelijk, en de behandelaars zijn<br />

ook voor elkaar beter bereikbaar. Ik verwacht<br />

dat deze concentratie een spectaculaire verbeter<strong>in</strong>g<br />

gaat geven <strong>in</strong> de aanpak van moeilijk<br />

te behandelen chronische ziekten.’<br />

Dr. Peter Merkus, hoofd K<strong>in</strong>derlongziekten,<br />

is al even enthousiast over <strong>het</strong> UCCZ, en de<br />

deelname daar<strong>in</strong> van <strong>het</strong> Regionaal Astma en<br />

Allergie centrum voor K<strong>in</strong>deren (RAAcK, een<br />

samenwerk<strong>in</strong>gsverband tussen CWZ, Dekkerswald<br />

en <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong>). ‘Wij hebben<br />

voor deze groep k<strong>in</strong>deren behoefte aan een<br />

breed team dat extra aandacht kan besteden<br />

aan <strong>in</strong>structie, psychosociale begeleid<strong>in</strong>g en<br />

therapietrouw. Dat is hier heel goed mogelijk.’<br />

Dekkerswald nodigt ook uit tot activiteiten die<br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> moeilijker zijn te realiseren,’<br />

vult Olde Rikkert aan. ‘In deze rustige<br />

omgev<strong>in</strong>g kun je bijvoorbeeld heel goed<br />

valtra<strong>in</strong><strong>in</strong>g aan ouderen geven, zowel b<strong>in</strong>nen<br />

als buiten.’<br />

‘Het is een nieuwe manier<br />

van kijken naar chronische<br />

ziekten’<br />

parallel<br />

Geriater Olde Rikkert heeft vooral te maken<br />

met oudere patiënten. Maar op de geheu-<br />

gen- en valpolikl<strong>in</strong>iek treft hij steeds meer<br />

jongere patiënten met meerdere chronische<br />

ziekten. Daarom is hij blij te kunnen samenwerken<br />

met de k<strong>in</strong>derlongartsen en hun nog<br />

veel jongere patiënten. ‘Er zijn veel parallellen<br />

en wij kunnen een heleboel van elkaar leren.’<br />

Hij ziet bij beide specialismen een probleemgeoriënteerde<br />

aanpak, die breder is dan de<br />

strikt lichamelijke.’ Bij oud én jong zie je <strong>in</strong>teracties<br />

tussen lichamelijke ziekten, geestelijke<br />

problemen en <strong>het</strong> sociale systeem.’ K<strong>in</strong>derlongarts<br />

Merkus beaamt <strong>het</strong>. ‘Psychosociale<br />

problemen komen bij k<strong>in</strong>deren met astma<br />

ongeveer tweemaal vaker voor dan bij gezonde<br />

k<strong>in</strong>deren. Bij de astmazorg kun je daar niet om<br />

heen.’<br />

laagdrempelig<br />

De k<strong>in</strong>derlonggeneeskunde <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong><br />

<strong>Radboud</strong> is vooral gericht op k<strong>in</strong>deren met<br />

een zeer complexe problematiek. B<strong>in</strong>nen <strong>het</strong><br />

UCCZ wil de afdel<strong>in</strong>g laagdrempelig zijn en <strong>in</strong><br />

een k<strong>in</strong>dvriendelijke omgev<strong>in</strong>g de best mogelijke<br />

service bieden. Die patiëntgerichtheid<br />

past helemaal bij <strong>het</strong> verbetertraject b<strong>in</strong>nen<br />

<strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>.<br />

Ook Olde Rikkert legt een relatie met <strong>Beter</strong><br />

<strong>worden</strong>. ‘Wat vroeger niet mogelijk was, kan<br />

nu wel. Bijvoorbeeld <strong>in</strong>terdiscipl<strong>in</strong>aire zorg<br />

rond geriatrische ziektebeelden, dat is volkomen<br />

nieuw. Er waait een nieuwe w<strong>in</strong>d door<br />

<strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>, en die is hier voelbaar. Nieuwe<br />

kansen en een nieuw terre<strong>in</strong> om goede, <strong>Radboud</strong>-gelieerde<br />

producten te maken.’<br />

Een nauwere samenwerk<strong>in</strong>g met de Zorggroep<br />

Zuid-Gelderland is volgens Olde Rikkert een<br />

voor de hand liggende volgende stap <strong>in</strong> de<br />

ontwikkel<strong>in</strong>g van Dekkerswald. ‘Mogelijk gaat<br />

deze Zorggroep op Dekkerswald haar hotelfunctie<br />

verder uitbouwen, om op die manier<br />

ook laagtechnische zorg te kunnen leveren.<br />

Ook bij <strong>het</strong> op afstand ondersteunen van geriatrische<br />

patiënten <strong>in</strong> hun thuissituatie – <strong>het</strong><br />

zoge<strong>het</strong>en telemonitor<strong>in</strong>g – kan de Zorggroep<br />

Zuid-Gelderland <strong>in</strong> de nabije toekomst een<br />

grote rol spelen, juist <strong>in</strong> samenwerk<strong>in</strong>g met<br />

<strong>Radboud</strong>-expertise. Er ligt nog veel <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />

verschiet.’ n<br />

Poli RAAcK (Regionaal Astma en Allergie centrum voor K<strong>in</strong>deren) <strong>in</strong> Dekkerswald.<br />

56 57

probéér <strong>het</strong> nou gew oon<br />

V.l.n.r.: Neuroloog Frank-Erik de Leeuw, nurse practitioner Sandra Bossmann, hoofd poli Arnoud<br />

Kappelle en verpleegkundig specialist Kar<strong>in</strong> Kanselaar.<br />

NEURologIE<br />

In <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong> lopen vele verbeterprojecten. vaak is de adviesgroep<br />

procesverbeter<strong>in</strong>g & Innovatie (pvI) van <strong>het</strong> Servicebedrijf daarbij<br />

betrokken. zo ook bij diverse projecten van de afdel<strong>in</strong>g Neurologie,<br />

zoals <strong>het</strong> Cva-verbetertraject. de ondersteun<strong>in</strong>g wordt zeer op prijs<br />

gesteld.<br />

58 59

eter <strong>worden</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>!’, luidt <strong>het</strong><br />

B motto van de <strong>UMC</strong>-brede vernieuw<strong>in</strong>gsbeweg<strong>in</strong>g.<br />

‘Maar voor veel van onze patiënten<br />

geldt eerder: <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> buíten <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>’,<br />

parafraseert neuroloog dr. Frank-Erik de Leeuw.<br />

‘Bij patiënten met een hersen<strong>in</strong>farct zijn wij goed<br />

<strong>in</strong> acute diagnostiek en een snelle behandel<strong>in</strong>g.<br />

Maar <strong>het</strong> uite<strong>in</strong>delijke herstel gebeurt daarna,<br />

<strong>in</strong> een verpleeghuis of revalidatiecentrum. En<br />

hoe eerder daarmee begonnen wordt, hoe beter.<br />

Het succes van de behandel<strong>in</strong>g is dus sterk<br />

afhankelijk van een goede samenwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> de<br />

hele keten, ofwel <strong>het</strong> CVA Netwerk Nijmegen,<br />

vIER JE SUCCESSEN<br />

PVI begeleidt verbeter- en veranderprocessen<br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong>. ‘Bij verbeterprojecten<br />

is <strong>het</strong> eerste advies iemand als projectleider<br />

vrij te maken’, zegt hoofd PVI Erik<br />

Booden. ‘Bij medische get<strong>in</strong>te projecten is<br />

dat bij voorkeur een arts.’ Via de projectleider<br />

brengt PVI de nodige verander- en verbeterkennis<br />

over, die de succeskans vergroten.<br />

‘Bijvoorbeeld, <strong>in</strong> geval van ketenprojecten:<br />

betrek alle discipl<strong>in</strong>es, breng gezamenlijk <strong>het</strong><br />

huidige proces <strong>in</strong> kaart, bedenk hoe <strong>het</strong> proces<br />

idealiter moet verlopen, en ga de volgende<br />

dag aan de slag met verbeterpunten<br />

die je direct kan verwezenlijken.’<br />

Ook <strong>het</strong> zichtbaar maken van de doelen en<br />

de (tussen)resultaten hoort bij de adviezen.<br />

Net als <strong>het</strong> vieren van successen en aandacht<br />

voor borg<strong>in</strong>g bij <strong>het</strong> e<strong>in</strong>de van <strong>het</strong><br />

project.<br />

In alle fasen van <strong>het</strong> project v<strong>in</strong>dt begeleid<strong>in</strong>g<br />

vanuit PVI plaats. Projectteams uit <strong>het</strong> hele<br />

<strong>UMC</strong> komen vier maal per jaar bijeen <strong>in</strong> bijeenkomsten<br />

die door PVI <strong>worden</strong> georganiseerd.<br />

zoals we dat s<strong>in</strong>ds kort noemen. En dat netwerk<br />

strekt zich dus tot buiten <strong>het</strong> <strong>UMC</strong> uit.’<br />

Maar de overgang van ziekenhuis naar revalidatievoorzien<strong>in</strong>g<br />

haperde soms. Met soms vervelende<br />

gevolgen, weet verpleegkundig specialist<br />

Kar<strong>in</strong> Kanselaar. ‘CVA-patiënten liggen meestal<br />

<strong>in</strong> bed en hebben een verhoogde kans op een<br />

<strong>in</strong>fectie. Voor hen is <strong>het</strong> ziekenhuis een riskante<br />

omgev<strong>in</strong>g’. De Leeuw: ‘Dus is <strong>het</strong> beter wanneer<br />

ze zo snel als mogelijk <strong>het</strong> ziekenhuis verlaten.<br />

Ook vanuit bedrijfseconomisch perspectief is dat<br />

natuurlijk te verkiezen.’<br />

afspraken<br />

In <strong>het</strong> ‘Verbeterproject cerebrovasculair’ hebben<br />

De Leeuw en Kanselaar, met ondersteun<strong>in</strong>g van<br />

PVI, dit probleem aangepakt. Ze zochten contact<br />

met de drie betrokken verpleeghuizen <strong>in</strong> Nijmegen:<br />

Kalorama, Margriet en Irene. De Leeuw: ‘We<br />

troffen allemaal mensen die enorm hun best<br />

deden voor hun patiënten en graag bereid waren<br />

om goede afspraken te maken.’ Die zijn <strong>in</strong>middels<br />

vastgelegd en <strong>in</strong> werk<strong>in</strong>g. Kanselaar: ‘De<br />

verpleeghuizen geven nu aan wanneer er een<br />

plek vrij komt op hun herstelafdel<strong>in</strong>g en wij melden<br />

op onze beurt wanneer een patiënt van ons<br />

kan revalideren. ‘De rol van PVI <strong>in</strong> <strong>het</strong> hele project<br />

was een belangrijke’, benadrukken De Leeuw en<br />

Kanselaar. ‘Op gezamenlijke bijeenkomsten kregen<br />

we <strong>in</strong>formatie en tips over hoe je een verander<strong>in</strong>gsproces<br />

<strong>het</strong> beste kunt aanpakken’, zegt<br />

De Leeuw. Kanselaar bevestigt dat: ‘In dit project<br />

g<strong>in</strong>gen we voor <strong>het</strong> eerst transmuraal werken.<br />

Daarom waren we bijzonder blij met de professionele<br />

ondersteun<strong>in</strong>g door PVI.’ Met <strong>het</strong><br />

‘Verbeterproject cerebrovasculair’ werden ook<br />

bínnen <strong>het</strong> ziekenhuis muren geslecht. De<br />

Leeuw: ‘Vrijwel alle CVA-patiënten komen <strong>in</strong> de<br />

acute fase op onze verpleegafdel<strong>in</strong>g, terwijl ze<br />

na hun ontslag polikl<strong>in</strong>isch <strong>worden</strong> begeleid. Om<br />

die overgang te vergemakkelijken, fungeert Kar<strong>in</strong><br />

meteen bij opname als netwerkmanager. Zij is<br />

<strong>het</strong> vaste aanspreekpunt en begeleidt de patiënt<br />

ook <strong>in</strong> de polikl<strong>in</strong>ische fase.’<br />

Cultuuromslag<br />

Het CVA-project is maar één voorbeeld van alle<br />

verbeter<strong>in</strong>gen die de afdel<strong>in</strong>g Neurologie <strong>in</strong><br />

gang zette. Zo is de toegangstijd voor nieuwe<br />

patiënten tot de poli aanzienlijk verkort. En<br />

dankzij <strong>het</strong> project ‘decentraal plannen MRI’,<br />

kan de neuroloog al tijdens <strong>het</strong> consult, en dus<br />

met de patiënt, een afspraak voor een MRI en<br />

voor de uitslag <strong>in</strong>plannen, vertelt nurse practitioner<br />

Sandra Bossmann.<br />

De verander<strong>in</strong>gen vergden heel wat extra <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g<br />

van alle medewerkers. En vaak ook <strong>het</strong><br />

negeren van denkbeelden, zoals ‘dat lukt je<br />

nooit’ of ‘dat hebben al zoveel mensen vóór jou<br />

geprobeerd’. ‘Maar dankzij de begeleid<strong>in</strong>g van<br />

PVI en <strong>het</strong> aanhoudende enthousiasme van onze<br />

medewerkers hebben we die verbeter<strong>in</strong>gen tóch<br />

Fysiotherapeute Kar<strong>in</strong> Barentsz oefent met een CVA-patiënt.<br />

‘Je moet <strong>in</strong>gesleten patronen<br />

kunnen loslaten en de patiënt<br />

centraal stellen, niet de dokter’<br />

kunnen doorzetten’, stelt hoofd van de poli dr.<br />

Arnoud Kappelle vast. ‘Die gedachte van<br />

“probéér <strong>het</strong> nou gewoon” van PVI blijkt echt te<br />

kloppen. Wij zijn als dokters over <strong>het</strong> algemeen<br />

vrij conservatief. Zo van: we doen <strong>het</strong> al jaren zo<br />

en dat gaat toch goed? Maar je moet <strong>in</strong>gesleten<br />

patronen kunnen loslaten en de patiënt centraal<br />

stellen, niet de dokter. Daarvoor is echt een cultuuromslag<br />

nodig. Mede dankzij de <strong>in</strong>put van<br />

PVI ben ik anders gaan denken. Kijk vanuit de<br />

patiënt, en durf te veranderen, ook wanneer de<br />

uitkomst niet 100 procent vast staat. En als één<br />

project lukt, pak je met nóg meer energie en<br />

vertrouwen <strong>het</strong> volgende project aan.’ n<br />

60 61

Een uit<strong>in</strong>g van waarder<strong>in</strong>g<br />

NawooRd<br />

e maken er weer een feest van, zeiden we bij de start van <strong>Beter</strong> <strong>worden</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>!.<br />

w Wat we bedoelden was: onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg op topniveau bedrijven,<br />

dat is een prachtige doelstell<strong>in</strong>g. Het is geweldig om daar aan bij te dragen.<br />

Velen van u ervaren dat ook zo. Voor hen is <strong>in</strong> de afgelopen periode <strong>het</strong> werken <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>UMC</strong><br />

alleen maar beter ge<strong>worden</strong>. We beseffen echter ook dat nog niet voor iedereen de arbeidsvreugde<br />

optimaal is. Maar, we zijn op de goede weg. Dat ziet iedereen.<br />

Medio juni hebben we samen met vierduizend <strong>UMC</strong>-collega’s ook letterlijk feest gevierd. Die<br />

barbecue hebben we als Raad van Bestuur georganiseerd omdat we alle medewerkers van <strong>het</strong><br />

<strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> wilden laten weten: we hebben grote waarder<strong>in</strong>g voor uw <strong>in</strong>zet.<br />

De sfeer die we met elkaar creëerden heeft geweldig bijgedragen aan <strong>het</strong> gevoel dat we op de<br />

goede weg zijn en dat <strong>het</strong> plezierig is om hier te werken. Elke dag opnieuw. En elke dag een<br />

beetje beter.<br />

Raad van Bestuur<br />

<strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong><br />

September 2009<br />

62 63

Colofon Uitgave: Raad van Bestuur <strong>UMC</strong> <strong>St</strong> <strong>Radboud</strong> projectleid<strong>in</strong>g: Jeroen Kreuger Coörd<strong>in</strong>atie en redactie: Paul van Laere aan deze uitgave werkten mee: Gerda van Herwijnen, Mariska Boshoven, Anke ter Horst, Productgroep<br />

64<br />

Communicatie Teksten: Hélène van Beek, Femke van den Berg, Marten Dooper, Ad den Held, Marlies Mielekamp, Gijs<br />

Eric Scholten (pag 1), Frank Muller (pag 8, 61, 64), Jan van Teeffelen (pag 62) en Flip Franssen (pag 16) Concept<br />

Munnichs, Rietje van Vliet fotografie: Bart Nijs fotografie: Jeroen Liebers, Karlijn Philipsen, Mark van <strong>St</strong>okkom.<br />

en vormgev<strong>in</strong>g: Puntkomma Creatieve Communicatie druk: VOB Hardenberg<br />

65

<strong>Beter</strong> <strong>worden</strong><br />

<strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>Radboud</strong>!<br />

<strong>in</strong> praktijk<br />

Gedreven door kennis, bewogen door mensen

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!