Blaasvervangende operaties - UMC St Radboud

Blaasvervangende
operaties
UMC St St Radboud Patiënteninformatie

In deze folder vindt u informatie over blaasvervangende operaties. Voor- en nadelen
van de verschillende operaties worden besproken. Bij een inwendig reservoir
wordt in het UMC St Radboud de techniek volgens Hautmann gebruikt. Deze
wordt hier uitgebreid besproken.
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stel ze dan gerust aan de arts of
verpleegkundige.
Hoe werken de urinewegen?
Onder normale omstandigheden werken de urinewegen als volgt. In de nieren
wordt overtollig vocht uitgescheiden en schadelijke stoffen uit het lichaam verwijderd.
De nieren transporteren de gevormde urine daarna via de urineleiders
(ureteren) naar de blaas. Iedere nier heeft één urineleider. De beide urineleiders
monden uit in de blaas, waar de urine wordt verzameld. Als de blaas vol is, ontstaat
aandrang om te plassen. Tijdens het plassen verlaat de urine het lichaam via
de plasbuis (urethra).
Reden voor een blaasvervangende operatie
Het kan om diverse redenen nodig zijn de blaas te verwijderen. Bij sommige mensen
werkt de blaas niet goed door bijvoorbeeld afwijkingen van het zenuwstelsel
of beschadiging van de blaas door een ernstige ontsteking. Meestal is het verwijderen
van de blaas nodig vanwege een kwaadaardig gezwel in de blaas.
Diversen soorten urineafvoer
Als de blaas verwijderd moet worden, zijn er drie verschillende manieren om de
urine af te voeren.
Het urinestoma volgens Bricker
Hierbij wordt een stukje dunne darm van ongeveer vijftien tot twintig centimeter
vrijgemaakt waarna de urineleiders in het vrijgemaakte stukje darm worden
geplaatst. Het uiteinde van deze darm wordt via een opening in de buikhuid naar
buiten geleid en op de buik vastgemaakt. Op die manier ontstaat een voortdurende
stroom urine vanuit de nieren door de urineleiders naar het stukje darm en
vervolgens naar buiten.
1

Nadeel van dit stoma is dat u altijd een opvangzakje op het stoma moet dragen
omdat de urine voortdurend loopt. Het opvangmateriaal van tegenwoordig is echter
van goede kwaliteit. Het plakt goed, het is onzichtbaar onder de kleding, het
lekt niet en je ruikt de urine niet. Voordeel is dat het een vrij eenvoudige techniek
is met weinig kans op complicaties.
Het continent urinestoma
Van een groot stuk dunne darm en dikke darm wordt een reservoir gemaakt. Een
stukje darm wordt via de buik naar buiten gebracht waardoor het reservoir door
een katheter te legen is. In het UMC St Radboud vindt deze operatie bijna nooit
meer plaats omdat gebleken is dat er op langere termijn toch meer complicaties
optreden dan na een Bricker operatie of een Hautmann operatie, zoals bijvoorbeeld
lekkages, steenvorming in het reservoir en problemen met katheteriseren
van de stoma.
Wat in dit ziekenhuis nog wel wordt gedaan is de operatie waarbij de blaas zelf
als reservoir wordt gebruikt. Er wordt dan een klein stukje darm op de blaas gezet
waardoor de patiënt het reservoir kan legen. Dit kan alleen bij patiënten die nog
een ‘gezonde’ blaas hebben en geen afwijkingen aan de blaas hebben zoals bijvoorbeeld
chronische ontstekingen, kwaadaardige gezwellen enzovoort.
Voordeel van deze operatie is dat er geen opvangmateriaal nodig is. Nadeel is dat
patiënten altijd moeten kathete riseren om het reservoir te legen. Dit moet ongeveer
vier tot zes maal daags gebeuren.
Blaasvervangende operatie met stuk dunne darm (Neoblaas)
Dit kan door verschillende operatietechnieken. In het UMC St Radboud wordt
de techniek volgens Hautmann gebruikt. Bij deze operatie wordt een stuk dunne
darm genomen van ongeveer veertig centimeter lang. Van dit stuk dunne darm
wordt een reservoir gemaakt dat op de plasbuis wordt aangesloten. De urineleiders
worden in dit nieuwe reservoir gehecht.
Het reservoir neemt de functie van de blaas over, namelijk het verzamelen van
urine die de nieren uitscheiden. Een groot voordeel hiervan is dat er geen stoma
nodig is en dat de urine het lichaam via de ‘normale’ weg verlaat. Bij een gewone
blaas geven zenuwen een seintje aan de hersenen zodra de blaas vol is. Dan
krijgt men aandrang om te plassen. Een reservoir van darm heeft deze zenuwen
2
niet en daarom voelt men geen aandrang. Men moet ‘op de klok’ plassen en als
men veel drinkt wat vaker plassen. Ook ‘s nachts moet de wekker worden gezet
om te plassen. Later is dit ongeveer één keer per nacht. Doet men dit niet dan
verliest men ‘s nachts urine en zal men daarvoor opvangmateriaal (incontinen tie
verband) moeten gebruiken. Vlak na de operatie moet men elke twee tot drie uur
gaan plassen. Later wordt het reservoir groter en is in de meeste gevallen elke
vier uur plassen voldoende. Belangrijk is dat het reservoir niet te vol wordt (maximaal
ongeveer 500 ml) omdat het dan kan scheuren.
A. Het stuk dunne darm dat wordt verwijderd, wordt opengeknipt.
B. Het stuk darm wordt tot een W gevormd en dit wordt het reservoir.
C. Dit reservoir wordt aangesloten op de plasbuis.
Mensen met een reservoir van darm moeten opnieuw leren plassen. Een gewone
blaas is een spier die zich samentrekt als men wil plassen, de darm heeft deze
functie niet. De nieuwe blaas wordt door persen met de buik geledigd.
In enkele gevallen lukt het niet om zo de nieuwe blaas helemaal te ledigen. Vooral
bij vrouwen komt dit wel eens voor. Dan kan het nodig zijn dat u de blaas zelf
met een katheter leegmaakt. Een andere complicatie is ongewild urineverlies. De
3

meeste mensen hebben hier vlak na de operatie in meer of mindere mate last
van. Meestal verdwijnt dit binnen zes maanden na de operatie.
Gevolgen van de neoblaas
Na de operatie is de totale lengte van de darm (spijsverteringskanaal) wat afgenomen.
Dit levert meestal geen problemen op. U hoeft in principe geen speciaal
dieet te volgen. In sommige gevallen is de ontlasting iets dunner. Uit onderzoek
blijkt dat de darmwand de verzamelde urine niet opneemt maar soms wel de
daarin opgeloste stoffen. Het slijmvlies van de nieuwe darmblaas verandert en
gaat steeds meer lijken op het slijmvlies van de blaas.
Na de operatie bevat de urine altijd bacteriën. De urinekweek is dus altijd positief.
Dit hoeft echter niet met antibiotica te worden behandeld. Zolang de urine niet
terugstroomt naar de nieren kunnen deze bacteriën geen kwaad. Ze zijn dan niet
gevaarlijk voor het nierbekken of de nieren. De kans dat er urine terugstroomt
naar de nieren is bij deze operatie gering. Bij klachten van pijn en koorts krijgt
u eventueel een kuur antibiotica. Wel is het van belang om voldoende te blijven
drinken, ongeveer anderhalf tot twee liter per dag. De urine zal altijd wat slijm
(afkomstig van de darm) bevatten. Meestal wordt dit na verloop van tijd minder.
Het is gebleken dat mensen met een neoblaas ’s nachts meer urine aanmaken
dan mensen die hun eigen blaas nog hebben. Daardoor moeten mensen met een
neoblaas ‘s nachts altijd een tot twee keer plassen.
Zoals al eerder is aangegeven kan er een vorm van incontinentie blijven bestaan
na de operatie. Direct na de operatie hebben alle patiënten last van urineverlies.
Dit is met name bij hoesten, lachen, tillen, bewegen, maar zeker ook ‘s nachts als
men slaapt. Bij de meeste patiënten verdwijnt deze vorm van incontinentie binnen
zes tot negen maanden na de operatie. Een klein percentage blijft last houden
van incontinentie. Meestal is dit een lichte vorm van incontinentie. Samen met u
kan worden gekeken wat en hoe er eventueel aan gedaan kan worden, en hoe u
van dit urineverlies zo min mogelijk last kunt ondervinden in het dagelijks functioneren.
In veel gevallen kan fysiotherapie nodig zijn om de bekkenbodemspieren
te verstevigen of juist beter te leren ontspannen.
4
Seksualiteit
Alle bovenstaande operaties kunnen effect hebben op het seksueel functioneren,
zowel psychisch als lichamelijk. Bij vrouwen kunnen de zenuwen die ervoor zorgen
dat de vagina bij het vrijen vochtig wordt, beschadigd zijn waardoor gemeenschap
pijnlijk kan zijn. Een mogelijke oplossing hiervoor is het gebruik van een
glijmiddel tijdens het vrijen. Zijn ook de baarmoeder en eierstokken verwijderd dan
heeft dit effect op de vruchtbaarheid, voortplanting en hormoonhuishouding van
de vrouw. Vrouwen die nog niet in de overgang zijn, zullen als de beide eierstokken
verwijderd zijn, in de overgang komen. Uw behandelend arts zal dit met u
bespreken.
Bij mannen kunnen na de operatie als gevolg van zenuwbeschadiging erectiestoornissen
optreden. Vaak kan men nog wel een orgasme krijgen ondanks de
mogelijke erectiestoornissen. Dit is een orgasme zonder zaadlozing. Aan de seksuele
gevoelens verandert meestal niets. De zaadlozing is verdwenen omdat ook
de prostaat wordt verwijderd. Dit heeft gevolgen voor de vruchtbaarheid.
In welke mate deze problemen optreden is niet precies te voorspellen. Als u na
de operatie seksuele problemen heeft, kunt u dit altijd met uw behandelend arts
bespreken. Samen met u wordt bekeken of er mogelijk een oplossing is.
Patiënten Informatie ERAS programma bij blaasverwijderende
operatie
Rondom deze operatie wordt het ERAS programma toegepast. Het programma
bestaat uit een aantal zorgelementen, die ervoor zorgen dat u na de operatie
beter en daardoor sneller herstelt.
De behandelend arts en de oncologie verpleegkundige heeft met u ge sproken
over het ERAS programma. Het ‘waarom’ is hierbij zeker aan de orde gekomen.
Wij kunnen ons voorstellen dat u niet alle informatie hierover heeft onthouden of
dat er zaken zijn die nog niet helemaal duidelijk zijn.
Daarom is hier alle belangrijke infor matie op een rijtje gezet zodat u het thuis nog
eens rustig kunt nalezen.
5

Eras programma
ERAS is een afkorting van de Engelse woorden: Enhanced Recovery After
Surgery, hetgeen letterlijk vertaald betekent: verbeterd herstel na operatie. Wij
spreken liever van beter en sneller herstel.
Een ERAS programma is een kwali teitsprogramma rondom een operatie, waarin
alle factoren die een positieve invloed kunnen hebben op uw herstel zijn samengebracht.
De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar de factoren die van invloed zijn
op het herstel na een operatie. Daaruit blijkt het herstel na de operatie verbeterd
te kunnen worden door:
• Een zo klein mogelijke operatie wond: hoe minder schade aan weefsel, des te
sneller het herstel.
• Een optimale pijnbestrijding. Niet alleen de pijn wordt effectief bestreden,
maar ook de nadelige effecten van pijnbestrijding op maag- en darmwerking
worden zo klein mogelijk.
• Een zo kort mogelijke periode van bedrust, zodat verlies van spierkracht wordt
beperkt en de ademhaling gestimuleerd.
• Een zo kort mogelijke periode van voedselonthouding, zodat gewichtsverlies
en daarmee verlies van spiermassa en spierkracht wordt tegengegaan.
Naast uw algehele conditie vóór de operatie, bepaalt vooral de uitgebreidheid van
de operatie of uw herstel voorspoedig zal verlopen. Meestal is het de eerste twee
dagen na de operatie al duidelijk hoe uw herstel zal verlopen.
Wanneer alles voorspoedig verloopt, zult u op de tiende tot de veertiende dag na
de operatie naar huis mogen.
In deze folder komen alle facetten van het ERAS programma bij een blaas verwijderende
operatie aan bod.
Optimale zorg voor de operatie
• Informatie
U krijgt eerst informatie van de arts over de komende operatie en het ERAS
programma. U krijgt ook een gesprek met de verpleegkundige, die de gang van
zaken rondom de operatie en het ERAS programma zal toelichten..
6
• Anesthesie
Daarnaast heeft u een afspraak op de polikliniek anesthesie voor een gesprek
met de anesthesioloog. De anesthesioloog beoordeelt het risico van de anesthesie
en zal, als dat nodig is, aanvullend onderzoek aanvragen om uw gezondheidstoestand
in kaart te brengen.
De anesthesioloog informeert u verder over de verschillende vormen van anesthesie
en pijnstilling na de operatie.
• Bijvoeding
Wanneer u in de periode voor de operatie meer dan tien procent bent afgevallen,
wordt u doorverwezen naar een diëtist. Uit onderzoek is gebleken dat het zinvol
is om een patiënt die in een slechte voedingstoestand is, tien dagen voor de operatie
optimaal te voeden. De diëtist overlegt met u op welke manier u de voeding
zo optimaal mogelijk kunt gebruiken. Vaak is speciale bijvoeding nodig. Er wordt
gewerkt via een voedingsprotocol.
• Scheren
Het is van groot belang dat u vijf dagen voor de geplande ingreep het gedeelte
van het lichaam waar u wordt geope reerd niet scheert met een scheermes. Dit
vermindert het risico op een infectie. Als de chirurg scheren noodzakelijk acht,
gebeurt dit op de operatiekamer.
Optimale zorg de dag voor de operatie
U wordt de dag voor de operatie opgenomen op verpleegafdeling Urologie, routenummer
753, zone C5. Minimaal een week voor de opname krijgt u de schriftelijk
de definitieve operatiedatum te horen via Bureau Opname.
• Darmvoorbereiding
U krijgt op de avond voor de operatie en de ochtend van de operatie een klysma
om het laatste stukje van de darm te reinigen.
• Voeding
U mag de dag voor de operatie gewoon eten en drinken. Het is belangrijk dat u de
dag voor de operatie minstens anderhalve liter drinkt, uiteraard geen alcoholische
dranken.
Tot 24.00 uur mag u alles eten en drinken (geen alcohol). Daarna alleen nog water
en thee tot twee uur voor de operatie.
7

De middag en avond voor de operatie en de och tend van de operatie krijgt u in
totaal zes pakjes drinkvoeding PreOp genaamd. Uit onderzoek is gebleken dat
het drinken van PreOp voor de operatie een positief effect heeft op het herstel na
de operatie. Het is vooral belangrijk dat u op de ochtend van de operatie, twee
uur voor de operatie, nog twee pakjes PreOp neemt. Wordt u al vroeg geope reerd
dan moet u deze pakjes al vroeg drinken. U mag vanaf twee uur voor de operatie
niets meer drinken, dus ook geen PreOp.
• Slaap- en kalmeringstabletten
Om te voorkomen dat u na de operatie nog suf bent van de kalmeringsmiddelen,
die u voor de anesthesie krijgt, worden alleen kortwerkende middelen gebruikt.
Bent u erg nerveus voor de operatie dan kunt u aan de anesthesioloog vragen om
een rustgevend medicijn op de avond voor de operatie.
Optimale zorg de dag van de operatie
• Vette crème
Wilt u op de dag van de operatie geen gebruik maken van vette crèmes? Vette
crème zorgt ervoor dat het te opereren gebied niet goed gedesinfecteerd kan
worden.
• Sieraden, piercings etc.
Nagellak, make-up, contactlenzen, bril, gebitsprotheses en sieraden (ook piercings)
mag u niet dragen tijdens de operatie. Indien u acryl- of gelnagels heeft,
dient u deze vóór de operatie van de wijsvinger te laten verwijderen.
• Veiligheid
Rondom uw operatie zijn diverse veiligheidsmomenten ingebouwd voordat de
operatie van start gaat wordt bijvoorbeeld door het gehele ope ratieteam een
zogenaamde ’Time out’ genomen. Tijdens dit controlemoment wordt uw naam,
geboortedatum en het te opereren lichaamsdeel en de operatiebenodigdheden
gecontroleerd.
• Medicijnen
De anesthesioloog bepreekt met u welke medicijnen u mag blijven gebrui ken en
welke u moet stoppen. Indien u bloedverdunners gebruikt, overlegt uw behandelend
arts met u of u deze kunt door gebruiken of moet stoppen. Heeft u hierover
vragen, stel ze dan aan uw behandelend arts.
8
• Pijnbestrijding
Informatie over pijnbestrijding vindt u in de folder ‘Behandeling of onderzoek onder
anesthesie’.
• Sondes, katheters en drains
U komt met maagslang en met twee drains op de afdeling terug.
Als u een blaasvervangende operatie hebt gehad waarbij er een nieuwe blaas van
darm is gemaakt, dan heeft u verder een katheter via de plasbuis in het nieuwe
reservoir. Deze katheter voert de urine af en verhindert dat de hech tingen van het
reservoir onder spanning komen te staan. Deze komt via de plasbuis naar buiten.
Vlak na de operatie zit er vaak bloed bij de urine. Dit verdwijnt na enkele dagen.
Verder zit er wat slijm bij de urine. Dit is heel normaal. Het reservoir is namelijk
gemaakt van darm, dit scheidt altijd wat slijm af. De blaas wordt daarom in het
begin gespoeld om slijmproppen te verwijderen. Later krijgt u hiervoor medicijnen
die het slijm oplossen. De katheter in het reservoir blijft ongeveer veertien dagen
zitten zodat de hechtingen in het reservoir goed kunnen genezen.
Daarnaast heeft u nog twee splintjes. Dit zijn slangetjes die lopen naar uw nieren.
Deze splintjes blijven tien tot twaalf dagen zitten.
Als u een stoma hebt dan komen de splintjes uit het stoma, als u een blaasvervanging
heeft dan komen die uit uw onderbuik. Deze splintjes gaan er meestal
tussen de achtste en twaalfde dag uit.
De epidurale katheter (voor de pijnbestrijding) wordt op de derde dag na de operatie
verwijderd.
• Eten en drinken
Bij terugkomst op de afdeling hebt u een maagsonde. Het ERAS programma
bevat een aantal elementen die erop gericht zijn mis selijkheid na de operatie te
voorkomen. Zo krijgt u aan het einde van de operatie uit voorzorg een middel
tegen misselijkheid. Toch kan misselijkheid niet altijd voorkomen worden. Vooral
de grootte van de operatie en de reactie van het lichaam op de operatie bepalen
of u misselijk wordt.
Als u niet misselijk bent, mag u eventueel een slokje water drinken naast de
sonde. Verder adviseren we om vanaf de eerste dag na de operatie minimaal
drie maal daags kauwgum te kauwen. Dit kan er voor zorgen dat de werking van
uw darm sneller herstelt. Na drie dagen gaat er een stopje op de maagsonde en
wordt er gekeken of u niet misselijk wordt en het maagsap via de darmen gaat.
9

Als dit het geval is dan mag de maagsonde eruit en wordt langzaam het drinken
en eten uitgebreid op geleide van de darmen en de ontlasting. Het infuus stopt na
de operatie, wanneer u in staat bent meer dan één liter per dag te drinken.
• Beweging
Bewegen is niet alleen belangrijk om trombose te voorkomen, maar ook om
verlies van spierkracht tegen te gaan. Bovendien is uit onderzoek gebleken dat
wanneer u rechtop zit, de ademha ling beter is. Luchtweginfecties, zoals een longontsteking,
komen daardoor kort na de operatie minder vaak voor en de zuurstofvoorziening
naar de wond is beter, wat gunstig is voor de genezing.
Na de operatie wordt zo snel mogelijk gestart met de mobilisatie. De dag van de
operatie moet u proberen eventjes rechtop in bed of in een stoel te zitten.
De lokale anesthesie via de epidurale katheter kan lage bloeddruk veroor zaken
waardoor het mobiliseren soms niet lukt. Daarom mag u de eerste keer alleen
onder begeleiding van een ver pleegkundige uit bed die de bloeddruk in de gaten
houdt tijdens het mobiliseren.
Optimale zorg de dagen na de operatie
• Pijnbestrijding
Informatie over pijnbestrijding vindt u in de folder ‘Behandeling onder anesthe sie’.
• Eten en drinken
De eerste dagen krijgt u dus geen eten of drinken. U krijgt alleen infuus. Na drie
dagen wordt het eten en drinken langzaam opgebouwd. De maaltijden worden
aangevuld met energierijke bijvoeding in de vorm van drankvoeding; tijdens de
opname twee pakjes per dag.
• Bewegen
De dagen na de operatie wordt het mobiliseren al snel uitgebreid. U moet proberen
minstens zes uur uit bed te zijn en na het verwijderen van de epidurale katheter
moet u twee maal per dag een wandeling maken over de afdeling. Uiteraard is
een goede pijnbestrijding van groot belang voor de mobilisatie. Geef duidelijk aan
wanneer de pijn u belemmert om uit bed te komen.
Bent u niet in staat om uit bed te komen, probeer dan zoveel mogelijk rechtop in
bed te zitten.
10
Mannen hebben vaak na de operatie een opgezwollen scrotum en penis, ook bij
vrouwen kunnen de schaamlippen opgezet zijn. Dit komt doordat er lymfeklieren
zijn verwijderd. Dit zal vanzelf weer slinken maar dit kan wel enkele weken duren.
• Laxeermiddelen
Ter bevordering van de werking van de dikke darm en om verstopping te voorkomen,
krijgt u vanaf de vierde dag na de operatie twee maal per dag een laxeermiddel,
Eigen bijdrage aan herstel
Zoals u ziet, bieden we u zoveel mogelijk maatregelen aan om uw welbevinden
na de operatie zo snel mogelijk te herstellen. Uw eigen actieve bijdrage is zeer
belangrijk voor een goed herstel
Uitslag weefselonderzoek
Al het weefsel wat bij u verwijderd is, wordt nagekeken door de patholoog. De
uitslag van dit weefselonderzoek wordt altijd multidisciplinair besproken tijdens
de urologische tumorwerkgroep bespreking. Deze bespreking vind eenmaal per
week plaats op dinsdag tussen 17.15 en 18.00 uur. Na deze bespreking zal uw
behandelend specialist op de afdeling de uitslag van het weefselonderzoek met
u bespreken. Het is prettig als een naaste van u hierbij aanwezig is. Gemiddeld
duurt het vijf werkdagen voordat het weefsel door de patholoog is beoordeeld.
Het kan soms langer duren voordat u de uitslag van dit weefselonderzoek krijgt,
omdat deze uitslag eerst in het multidisciplinair overleg wordt besproken op dinsdagmiddag.
Optimale zorg na ontslag
U mag naar huis na de operatie wanneer:
• Uw darm weer normaal functioneert.
• U voldoende normale voeding verdraagt.
• U goede pijnbestrijding heeft, dat wil zeggen dat de pijn goed onder controle
is.
• U grotendeels weer mobiel bent zoals voor de operatie.
• De stomazorg goed gaat.
11

Uiteraard wordt de definitieve beslissing of u naar huis mag, in overleg met u, genomen
door de uroloog. In principe heeft u thuis, als u voor de operatie zelfstandig
functioneerde, geen extra zorg nodig. Wel is het pret tig als u de eerste twee weken
wat hulp kunt krijgen van partner, familie of andere naasten. Als u een stoma hebt
gekregen dan zal in overleg met u na ontslag de thuiszorg in worden geschakeld
om u te ondersteunen in het verder aanleren van de verzorging van de stoma. U
kunt nog tot een aantal weken na de operatie vocht of bloed verliezen via de plasbuis
of vagina als u een stoma hebt. Dit kan geen kwaad als het helder vocht is
of wat oud bloed. Als het pussige afscheiding is en sterk ruikt of anders wat u niet
vertrouwt dan moet u contact opnemen met de verpleegkundige van de polikliniek
(zie hieronder).
Acute problemen
Bij acute problemen kunt u contact opnemen met uw huisarts of het zie kenhuis.
De polikliniek Urologie is telefonisch bereikbaar van maandag tot en met vrijdag
van 8.00 - 12.00 en van 13.30 - 16.00 uur op telefoonnummer: 024 - 361 38 03.
‘s Avonds en in het weekend kunt u de verpleegafdeling bellen op tele foonnummer:
024 - 361 34 20.
Vragen
Heeft u na het lezen van deze folder en/of het gesprek met de arts en
verpleegkundige nog vragen dan kunt u van maandag tot en met vrijdag altijd
telefonisch overleggen met de verpleegkundige, telefoonnummer:
024 - 361 54 15. Wilt u dan vragen naar Anita, José of Hanny.
Meer informatie over het verzorgen van de urinestoma vindt u in de folders
‘Adviezen verzorging urinestoma’ en Stappenplan verzorging urinestoma en weer
plassen na een blaasvervangende operatie’. Heeft u deze folders niet ontvangen
dan kunt u deze vragen aan de ver pleegkundige.
Annuleren van afspraken
Voor het annuleren van afspraken kunt u ook het contactformulier invullen op onze
website: www.umcn.nl/afspraakurologie.
12

Adres
Bezoekadres
Polikliniek Urologie
Ingang UMC St Radboud Centraal
Geert Grooteplein-Zuid 10
6525 GA Nijmegen
Volg route 725, Poliplein C0
Bezoekadres
Verpleegafdeling Urologie
UMC St Radboud Centraal
Geert Grooteplein-Zuid 10
6525 GA Nijmegen
Volg route 753, zone C5
Telefoonnummers
Polikliniek Urologie
024 - 361 38 03, telefonisch bereikbaar
van maandag tot en met vrijdag van
8.00 - 12.00 en van 13.30 - 16.00 uur
Verpleegafdeling Urologie
024 - 361 34 20
02-2012-4556
© UMC St Radboud
overname van (gedeelten uit)
deze tekst is uitsluitend
mogelijk na schriftelijke
toestemming van
Productgroep Communicatie
WWW.UMCN.NL