kunst - Van Abbemuseum

More documents

Recommendations

Info

Ruimte: waar we niet ~oor het sleutelgat naar kijken, niet door de open deur, Ruimte is er niet alleen voor onze ogen, is geen beeld; wï willen ~aarin leven', EI Lissitz~ VAN ABBEMUSEUM KOOPT SCHILDERIJ VAN EL LISSITZKY UIT 1919 AAN Het schilderii 'Proun 23, no. 6', dat de Russische avant- garde kunstenaar EI Lissitzky in 1919 schilderde, is onlangs in het bezit gekomen van het Van Abbemuseum in Eindhoven. Het werd na lange onderhandelingen aangekocht uit een parti- culiere verzameling in Zürich voor een aanzienliik bedrag. EI Lissilzky, Proun PB No 6 (Würfel mit Hyperbef), 1919. Gilon canvas, 62 x 77 cm. EI Lissitzky (1890 - 1941) behoort met Malevitsj, Rodchenko, Tatlin en Kandinsky tot de belangrijkste vertegenwoordigers van de Russische avant-garde. Door zijn veelzijdigheid en zijn vele internationale contacten was hij vooral van betekenis voor de integratie van stromingen als suprematisme, constructivisme, De Stijl en het Bauhaus. Hij was de grondlegger van een nieuwe typografie en een pionier op het gebied van het tentoonstellingsontwerp, dat hij als zijn belangrijkste artistieke werk zag. Hij hield zich intensief bezig met experimentele fotografie en als archi- tect liep hij vooruit op de technische mogelijkheden: geen van zijn ontwerpen werd gerealiseerd. Zijn belangrijkste bijdrage aan de schilderkunst is de 'Proun' geweest: een verzamelnaam voor zijn schilderijen, waarin materiaal, volume, massa en ritme in ruimtelijk werkende constructies zijn verenigd. De 'Proun' was zijn 'overstapstation van de schilderkunst naar de architectuur'. Hij zag niets in een 'kunst om de kunst', maar geloofde in de rol die de kunstenaar kan spelen in het ontwerpen van een nieuwe maatschappij. Zoals het Haags Gemeentemuseum een collectie Mondriaan heeft, het Kröller Müller een collectie Van der Leck, zoals het Stedelijk Museum een collectie Malevitsj heeft, zo heeft het Van Abbemuseum een collectie Lissitzky. De toevoe- ging van dit belangrijke vroege schilderij aan de reeds bestaande wereldberoemde Lissitzky collectie van het Van Abbemuseum, betekent een belangrijke aanvulling. 10 Schilderijen van Lissitzky zijn zeldzaam. Er zijn circa vijfentwintig schilderijen van Lissitzky bekend. Negentien daarvan bevinden zich in openbare verzamelingen in de Verenigde Staten, Canada, Duitsland, Zwitserland en Nederland. Zes bevinden zich in privé verzamelingen in Zwitserland en Duitsland. Van deze zes heeft het Van Abbemuseum er nu een verworven. Aan de aquarellen, (werk)tekeningen, prenten, en o.a. typografische ontwerpen wordt nu een volwaardig schilderkun- stig eindresultaat toegevoegd, dat aan het begin staat van het constructivisme. Het aangekochte werk behoort tot de serie 'Prounen' die Lissitzkytussen 1919 en 1921 schilderde, toen hij samen met Malevitsj doceerde aan de kunstakademie van Vitebsk die opgericht was door de schilder Marc Chagall. De kennismaking met het werk van Malevitsj en het Suprematisme was van groot belang voor de ontwikkeling van Lissitzky's oeuvre. Malevitsj was opgehouden met het weergeven van de werkelijkheid. Volgens hem bestond de ware werkelijkheid uit krachten en energie- patronen. Door ruimtelijke elementen toe te voegen aan deze vormentaal, leverde Lisstizky een belangrijke bijdrage aan het Suprematisme. Zijn 'Prounen' zijn abstracte werken waarin vlakken en volumes lijken te zweven in een oneindige ruimte. Deze serie werken kan worden beschouwd als een scharnierpunt in het oeuvre van Lissitzky. Het zou de basis worden voor zijn latere werk. Het aangekochte kunstwerk is een uitzonderlijk sterk voorbeeld uit de serie 'Prounen'. Met een aantal elementen uit de vlakke en de ruimtelijke meetkunde creëert Lissitzkyin het schilderij een indruk van ruimte. Allereerst zijn er de hyperbolen die zich naar boven en naar onder in het oneindige uitstrekken. Ze worden begrensd door de lijst van het schilderij. De intrigerende spanning in het werk komt voort uit de twee hyperbolen, die iets verschoven zijn ten opzichte van elkaar. De balk en het vlak, die beide recht naar voren lijken te steken, zijn typerend voor Lissitzky en de manier waarop hij de uitgangspunten van Malevitsj vertaalde. De ruimtelijke ambivalentie die uit het werk spreekt, is karakteristiek voor Lissitzky's beeldtaal. De hyperbool zal in later werk van Lissitzky een belangrijke rol spelen, niet alleen in studies voor grafische ontwerpen, waarvan een aantal zich in de collectie van het Van Abbemuseum bevindt, maar ook voor architectuurontwerpen. Het begrip 'Proun', waarmee Lisstzky veel van zijn schilderijen aanduidde, heeft hij zelf nooit uitgelegd. Kenners gaan ervan uit dat het woord een samenstelling is van de delen PRO en UN, 'Pro' betekent 'voor' in het Russisch en 'Un' is vrijwel zeker een afkorting van 'Unovis' . Dat was de naam van de groep voorvechters van de nieuwe kunst onder leiding van Malevitsj en Lisstizky aan de academie van Vitebsk: U(twerdenije) NOV(ychform) IS(kusttwa), Stichting voor nieuwe kunstvormen. () Materiële gegevens: EI Lissilzky Proun P 23, no. 6, 1919 tempera op doek 62 x 77 cm aangekocht van de Eric Estorick family colledion, Zürich Herkomst van het schilderij 1989 - 1997 Dessau Trust (family Trust Eric Estorick colledie), Zürich 1959 - 1988 Mr. en Mrs. Eric Estorick, Londen Sidney Janis Gallery, New York 1933 colledie Schardt Deze belangrijke aankoop werd mogelijk gemaakt door: De Stichting Promotors Van Abbemuseum, de Vereniging Rembrandt, de Mondriaan Stichting, de provincie Noord-Brabant, de gemeente Eindhoven en een aantal particulieren.
KUNST & Sinds het vorige Vriendenjournaal zijn de ontwikkelingen op internet weer veel verder gegaan. Er verschijnt steeds nieuwe en betere software die enerzijds de toegankelijkheid van internet vergemakkelijkt, anderzijds voor de niet computer- freak technische complicaties oplevert. Ieder die met computers werkt weet dat de technologie zich nog volop in een ontwikkelingsstadium bevindt. Dit is ook voor internet zo. Inmiddels beschik ik over het programma Netscape 3.0 dat eenvoudig vanaf internet is te downloaden en te installeren. Daarnaast is dikwijls nog speci- fieke software nodig om alle mogelijkheden op internet te kunnen benutten. Dergelijke informatie komt u al "servend" vanzelf op het net tegen. U kunt dan de aanwijzingen volgen. Interessant voor u is het virtueel museumplein (http://www.museumplein.nll) de Nederlandse Museumserver (http://www.museumserver.nl/) Naast The ArtSite waarover ik u vorige keer berichtte zijn er meer sites waarop galeries zich verzamelen b.V. de Art E Boulevard (http://www.ccc.nl/indned.hlml) Ook interessant is de AAA-Galiery (http://www.nedpunt.nl/aaal). Het Artweb houdt alle sites bij op het gebied van de Nederlandse beeldende kunst. Of volle- digheid mogelijk is betwijfel ik. Er is zo'n groot aanbod. Er zijn vele overlappingen, UPO'st) fORUM. ROMI ~ man:. '" HOM 0: maar vaak is er ook iets anders te vinden. Zo zijn er zowel op de museumserver, als op de Art E Boulevard, de AAA-Galiery en het Artweb kunstenaars te vinden die zich presenteren. Vaak kunt u plaatjes ook downloaden en zo een prachtig kunstwerk als achtergrond op uw computerscherm plaatsen b.V.: INTERNET • '® http://www.ccc.nl/artg/arthouse/. Van de virtuele kunstwerken noem ik u het multimediaschilderij van Milan Kunc. Op het e-mail bericht dat ik aan Douglas Gordon stuurde heeft hij tot op heden helaas niet geantwoord. In stijl stuurde ik hem de volgende reaktie op zijn aan- deel in de tentoonstelling ID in het Van Abbemuseum: "THOSE YOU DO NOT KNOWare greeting you. Are we THOSE YOU WOULD LlKE TO KNOW, or THOSE YOU WOULD NOT LlKE TO KNOW?" Kennelijk behoren we nu tot de laatste categorie of THOSE HE HAS FORGOTTEN. Mocht er nog een bericht komen, dan laat ik het u weten. De volgende aflevering zal ik nader ingaan op de mogelijkheid van communicatie met kunstenaars en liefhebbers. Tevens zal ik aandacht besteden aan hetgeen Documenta X op internet te bieden heeft. U kunt naar aanleiding van deze rubriek corresponderen. Mijn e-mailadresis: ..leokunsl@worldaccess.nl ". Leo Steinhauzer. TE NTOON STE LLI N GSAG EN DA 26 APRIL TfM 15 JUNI 1997: Ulay/Abramovic. Film- en Video installaties 1976-1988 Steve McQueen. 'Five Easy Pieces' en 'Just above my head' Erzsébet Baerveldt. Missing Limb, 69, Autistic Vampire Mat! Mullican, Lawrence Weiner. Tentoonstelling ter gelegenheid van de kunstroute 'De Rode.loper' 6 JULI TfM 14 SEPTEMBER 1997: Mike Kelley. Werken vanaf 1985 Antonietta Peeters. Een project 28 SEPTEMBER Tf M 2 3 NOV EM B ER I 9.9 7 : Alleen Installaties . Presentatie van installatie kunst uit de collectie van het museum. 11
Page 1 and 2: VERENIGING VRIENDEN STEDELIJK VAN A
Page 3 and 4: Om binnen de technische dienst van
Page 5 and 6: pretatie van de huidige cutuur geve
Page 7 and 8: Imponderbilia, 1997 Performance in
Page 9: Accolade, Een van de twee accolades

kunst - Van Abbemuseum

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?