Theorie - Velon

More documents

Recommendations

Info

Wat betreft microteaching blijkt dat het kijken naar een docent die voordoet wat geoefend moet worden vaak net zo belangrijk is voor het leren van aanstaande docenten als het oefenen zelf. Verder blijkt van de kwaliteit van feedback van groot belang voor de effectiviteit van dergelijk onderwijs. Concerngestuurd Bij concerngestuurde didactiek vormen de ervaringen van docenten-in-opleiding in de schoolpraktijk het startpunt voor het onderwijs. Het gaat dan vaak om iets wat (nog) niet goed gaat en waar de aanstaande docent niet tevreden over is. In vrijwel alle Nederlandse lerarenopleidingen, maar zeker in opleidingen die uitgaan van een de concerngestuurde didactiek, heeft reflectie (systematisch analyseren van eigen ervaringen) van docenten-inopleiding een prominente plaats. Effectiviteit: Reflectie Wanneer het gaat om reflectie wordt in Nederlandse lerarenopleidingen veel gebruik gemaakt van het werk van Fred Korthagen (Korthagen,Tigchelaar & Wubbels, 2001) en in mindere mate het werk van Geert Kelchtermans (Kelchtermans, 1991; 2001). Onderzoek laat zien dat reflectie zinvol kan zijn, mits het zorgvuldig wordt aangeleerd en begeleid (Grossman, 2005; Brouwer & Korthagen, 2005). Recent onderzoek toont positieve effecten op de ontwikkeling van aanstaande docenten wanneer zij worden gestimuleerd te reflecteren op hun succeservaringen in plaats van op wat niet goed ging (Janssen, de Hullu & Tigelaar, 2008). Competentiegericht Bij competentiegerichte didactiek gaat het erom dat docenten-in-opleiding systematisch toewerken naar een vooraf geformuleerd competentieprofiel dat samen met het beroepenveld is opgesteld. In Nederland is het competentieprofiel voor het docentschap vastgelegd in de Wet Beroepen In het Onderwijs (wet BIO). Bij competentiegericht onderwijs wordt veel gebruik gemaakt van realistische beroepstaken. Leerroutes –die vaak worden vastgelegd in Persoonlijke Ontwikkelingsplannen (POP’s)- zijn afgestemd op het beginniveau, de persoon en de situatie van de lerende. Effectiviteit: Portfolio’s De tussentijdse en eindbeoordeling van het bereikte niveau wordt in competentiegericht didactiek over het algemeen gebaseerd op de wijze waarop taken in de praktijk worden uitgevoerd. Een portfolio waarin dit zichtbaar wordt gemaakt heeft dan de functie van een beoordelingsinstrument waarmee -beter dan met andere instrumenten- rekening kan worden gehouden met de mogelijkheden en beperkingen van de context waarin de aanstaande docent taken uitvoert (Shulman, 1998). In het medisch onderwijs, waar ook veel met portfolio’s wordt gewerkt, is onderzoek beschikbaar dat laat zien dat een adequate beoordeling op basis van portfolio’s mogelijk is (Driessen, van Tartwijk, van der Vleuten & Wass, 2007). In portfolio’s wordt ook vaak gereflecteerd op de ontwikkeling die zichtbaar wordt wanneer in het portfolio over langere tijd evidentie bijeen wordt gebracht. Het gaat dan om het proces van betekenis geven aan ervaringen dat tijdens het maken van het portfolio plaatsvindt (Mansvelder-Longayroux, Beijaard & Verloop, 2002). Mansvelder-Longayroux, Beijaard & Verloop (2002) onderzochten de aard van reflectie in portfolio’s. Zij concludeerden dat docenten-in-opleiding er in die reflecties relatief weinig op gericht zijn om situaties en ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan beter te begrijpen.
Leergemeenschappen en Meesterschapsgerichte Didactieken Andere didactieken die Vermunt onderscheidt zijn Leergemeenschappen, waarin docenten bijvoorbeeld samen aan de ontwikkeling van onderwijs werken, en Meesterschapgerichte didactiek, waarbij het gaat om theoretische verdieping en onderbouwing van het eigen werk als docent door praktijkonderzoek. Deze didactieken worden vooral gehanteerd als het gaat meer ervaren docenten, maar samenwerken aan de ontwikkeling van onderwijs of het doen van onderzoek gebeurt ook in initiële opleidingen (zeker in het eerstegraadsgebied). Effectiviteit: Praktijkonderzoek Praktijkonderzoek kan gezien worden als een diepgaande vorm van reflectie, waarbij op een intentionele, systematische en zo veel mogelijk gecontroleerde manier wordt getracht een beter begrip te ontwikkelen van de eigen praktijk. Het ontbreekt echter (nog) aan grootschalig vergelijkend onderzoek dat laat zien wat het zelf doen van onderzoek bijdraagt aan de kwaliteit van aanstaande leraren (Grossman, 2005). Begeleid Lesgeven in de Praktijk In vrijwel alle opleidingsdidactieken heeft lesgeven in de praktijk een prominente plaats. Er zijn allerlei varianten in te onderscheiden, zoals stages en betaalde deeltijd- of voltijdbanen, die verschillen in de mate waarin docenten-in-opleiding worden begeleid, de verantwoordelijkheid dragen voor de lessen, en worden gezien als volwaardig lid van het docententeam. Recent wordt gepoogd dit leren in de praktijk structureler in te bedden in de school waarbij de relatie met de opleiding niet uit het oog wordt verloren. Dergelijke initiatieven staan bekend als “samen opleiden” en “(academische) opleidingsscholen” (vergelijk Melief, Beijaard, Buitink, Meijer, & Van Veen, 2009). Hierbij wordt ook verondersteld dat het samen leren met collega’s en van collega’s een krachtige leeromgeving biedt. Effectiviteit: Begeleid lesgeven Onderzoek laat zien dat het begeleid lesgeven van groot belang is om het beroep te leren (Grossman, 2005). Nederlands onderzoek (Brouwer & Korthagen, 2005; Koetsier & Wubbels, 1995) toont aan dat het effect van de praktijkschok gematigd kan worden door een geleidelijke onderdompeling in de lespraktijk, waarbij studenten niet onmiddellijk in het diepe worden gegooid maar geleidelijk steeds meer verantwoordelijkheid krijgen, in combinatie met een doordachte koppeling van theorie aan praktijkervaringen (Korthagen, Kessels, Koster, Lagerwerf & Wubbels, 2001). Tot Slot Naar aanleiding van hun review van het beschikbare Amerikaanse onderzoek naar de effectiviteit van lerarenopleidingen, concludeert het AERA Panel on Research and Teacher Education dat er nog relatief weinig harde evidentie is over het effect van lerarenopleidingen en dat er bovendien nog veel onduidelijkheid bestaat over hoe effecten moeten worden vastgesteld (Cochran-Smith &Zeichner, 2005; National Research Council, 2010). Behalve dat het panel een onderzoeksagenda formuleert en suggereert dat onderzoek een belangrijke bron is voor het nemen van beslissing over de inrichting van lerarenopleidingen, waarschuwt ze ook dat het toepassen van de resultaten van onderzoek om een zorgvuldige interpretatie vraagt. De resultaten van onderzoek moeten niet gehanteerd worden als een kookboek, maar zijn eerder ingrediënten voor vernieuwingen waarin opleiders, scholen en studenten inbreng zouden moeten hebben. Onderzoek naar onderwijsvernieuwing laat zien dat het ontwerpen van beleid gebaseerd op over wat over het algemeen werkt alléén niet voldoende is voor
Page 1: Wat is er bekend over de effectivit

Theorie - Velon

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?