Proefverslag proeverij 5: Riesling: Duitsland/Elzas

Proefverslag proeverij 5: Riesling: Duitsland/Elzas
Kneusje of koningin?
Weinig witte wijnen zijn enerzijds zo
beroemd en anderzijds zo onbekend als die
van de riesling, een oud ras dat reeds in de
vroege vijftiende eeuw vermeld wordt als
“riesslingen”.
Elke wijnliefhebber kent de riesling. Maar
weinigen hebben reeds het genoegen
gesmaakt om een volrijpe, onbeschrijflijk
geurige en spannende riesling voor zich te
zien openbloeien.
Het zal er wel mee te maken hebben dat
riesling geen gemakkelijke druif is. In haar
jeugd kan ze nerveus en gesloten overkomen, met vaak wat restsuiker en een hoge
zuurtegraad. De balans van een rieslingwijn is ook totaal verschillend van die van de meeste
andere witte wijnen: de riesling heeft veel van alles, behalve van alcohol. Dat is natuurlijk in
eerste instantie veroorzaakt door de herkomst en de gebruikte vinificatietechnieken en niet
zozeer door de druif zelf, maar toch.
Figuur: pagina uit het boek van
Hieronymus Bock (1532)
Bart en ik vonden het dan ook de hoogste tijd om uit te
maken of riesling een kneusje is dan wel de koningin van de
witte druiven, waar velen haar voor aanzien. En om deze
toch al complexe proeverij niet helemaal onmogelijk te
maken, richtten we ons tot het traditionele thuisland van de
riesling: Duitsland, maar ook de Elzas.
Productiefactoren
De herkomst van de rieslingdruif
Dat de bakermat van de riesling Duitsland is, wordt door
weinigen betwijfeld. De eerste vermelding vinden we in het
jaar 1435, waar de “riesslingen” zoals ze toen genoemd
werd, zich ontwikkelde uit een wilde wijnstok. Het is zelfs
mogelijk dat de riesling, net zoals de sangiovese, afkomstig is
van de soort Vitis silvestris en niet van de vinifera. De naam
zou afkomstig zijn van “risse” (scheur, barst) wegens de sterk
ingesneden stam van de wijnstok.
In 1532 wordt ze vermeld in het kruidenboek van
Proefverslag Riesling: Duitsland/Elzas
20 maart 2007
Figuur: welke factoren beïnvloeden uitzicht, geur en
smaak van een wijn?
http://www.commanderij.com 1

Hieronymus Bock en in 1477 vinden we ze reeds in de Elzas.
Rond 1720 maakt men melding van deze druif in wat tegenwoordig als haar vaste stek wordt
beschouwd: Schloss Johannisberg in de Rheingau.
Vanaf 1857 begint haar wereldwijde verspreiding: eerst naar Californië, vervolgens doet ze
in 1871 Washington aan, en in 1880 duikt ze op in South Australia. Ondanks die wereldwijde
verspreiding ligt de hoofdmoot van de productie in Duitsland, en in mindere mate in de
Elzas.
Het klimaat waarin riesling gedijt
De riesling is een vroegrijpende druif die
bovendien laat uitkomt in het voorjaar. Zulke
druif geeft in warme klimaten een platte, weinig
aromatische wijn omdat de druiven
eenvoudigweg niet de kans krijgen voldoende
aromatische stoffen op te bouwen.
De riesling is dus gebaat bij een lange, trage
rijping en dat kan enkel in koele klimaten met een lang najaar. Bovendien ontwikkelt de
riesling in warmere klimaten een dikkere schil (tot wel zeven maal de normale dikte) en
ontstaan er op die manier bittere tannine en fenolen.
Van belang zijn ook de zuren: waar het appelzuur tijdens de rijping van de druif afneemt,
bouwt het wijnsteenzuur geleidelijk op. De wijnmaker die liever de rijpe citrusaroma’s in
zijn wijn brengt dan de groene, onrijpe appelaroma’s heeft er dus alle belang bij de druiven
laat te plukken.
De druif is tamelijk gevoelig voor coulure en grijze rotting. Haar beste standplaatsen zijn dan
ook heuvelflanken waar de wind vrij spel heeft. Winter- en voorjaarstemperaturen zijn geen
probleem: het hout is erg vorstbestendig en omdat de stokken zo laat uitlopen, is het risico
op vervriezen minimaal. Enkel de periode van de bloei moet warm zijn, want anders
“verrieselt” de wijnrank: er treedt slechte vruchtzetting op.
Dat alles brengt ons uiteraard in Duitsland, waar de riesling uitstekend gedijt op de flanken
van de Moezel en de Rijn. Maar ook de Elzas, doorheen de geschiedenis wisselend in Franse
en Duitse handen, heeft heuvels waar deze druif het goed doet. We vinden ze daar vooral in
de Haut-Rhin, het zuiden van de Elzas. Vergelijk: Duitsland telt ongeveer 24 000 hectare
rieslingaanplant, de Elzas ongeveer 4 000.
Een voorwaarde in de koelere streken is wel dat men de druif plant op steile hellingen, liefst
in de nabijheid van water. Dat maakt de riesling een moeilijk te verbouwen wijndruif. Zo
kost het bewerken van een hectare wijngaard aan de Moezel 1200 uur per jaar, in de vlakkere
en warmere Pfalz is dat nog 800 uur.
http://www.commanderij.com 2

Een ideale terroir voor riesling
Zoals de meeste druiven, heeft de riesling een ondergrond nodig die goed afwatert. Liefst
van al staat ze met haar voeten in zanderige klei, leem en kalk en het afgeleide gesteente
leisteen. Ze ontwikkelt op dergelijke terroirs een subtiel mineralig aroma dat goût pétrole
genoemd wordt. Vooral na flesrijping ontstaat deze vreemde, aantrekkelijke geur die je
onmiddellijk herkent.
Geen enkele druif ter wereld drukt zo mooi haar terroir uit als de riesling, zeggen kenners.
En ze hebben gelijk, al zullen velen niet van dit speciale aroma houden.
Het verschil in terroir tussen Duitsland en
de Elzas is één van de sleutelelementen in
het geur- en smaakverschil tussen beide
wijnen: in Duitsland groeit de riesling over
het algemeen op ondergronden van
leisteen, in de Elzas domineert de kalk.
Riesling, de druif
Er is maar één echte riesling, die je soms
nog terugvindt onder de naam “rhine
riesling” vooral in Angelsaksische landen,
of nog als “white riesling”, “johannisberg riesling” of “riesling renano” (Italië). Heel soms
vind je de namen “pfefferl”, “gewürztraube” of “klingelberger” (dat laatste enkel in het
Zuid-Duitse Baden). In Frankrijk duikt de druif af en toe op als “gentile aromatique” of
“petracine”.
Vrijwel alle andere samenstellingen met “riesling” zijn andere druiven, die nooit het karakter
van het origineel hebben. Een bekend voorbeeld is de welschriesling (riesling italico, laszki
rizling), wijdverbreid in Oostenrijk. Een andere, ongerelateerde druif is de “cape riesling”
die men in Zuid-Afrika aantreft, soms tot grote
verwarring ook onder de naam “white riesling”.
Diezelfde druif heet in Frankrijk “crouchen” en in
Australië “clare riesling”.
Schwarzriesling is dan weer de bekende pinot meunier
en heeft dus ook niets met riesling te maken.
De rieslingdruif is genetisch zeer stabiel. Van de
ongeveer 60 bestaande varianten lijkt de N90-kloon de
meest aromatische te zijn, maar verder zijn de
verschillen klein.
De groeipunt van de rieslingstok is wit behaard en
groenig. Ook het blad is aan de onderzijde behaard.
Het jonge blad is geel, maar het wordt donkergroen naarmate het ouder wordt. De
druiventrossen zijn middelgroot, eerder cylindrisch en zonder vleugels. De druiven zelf zijn
http://www.commanderij.com 3

matig groot en groen met een gele zweem aan de zonzijde. Heel typisch zijn de donkere
stippels op de schil.
Vinificatie van de riesling
Wegens haar dunne schil is de riesling erg moeilijk te oogsten. Immers, gekneusde schillen
geven tannine af aan het vruchtvlees, wat voor dergelijke wijnen ongewenst is.
Rendementen zijn vaak nog erg hoog: Duitsland maakt van 150 hectoliter per hectare geen
uitzondering, en ook in de Elzas bezondigt men zich aan deze praktijken.
Kwaliteitswijnbouwers zullen de oogst beperken tot 50 hectoliter of minder, en 30 hectoliter
voor oude wijnstokken.
Naargelang van het type wijn dat men wil maken en de omstandigheden, oogst men tussen
eind september en begin januari. De eenvoudige wijnen worden eerst geoogst, daarna
volgen de Spätlese (Duitsland) of Vendange Tardive (Elzas). Door Botrytis cinerea aangetaste
druiven blijven hangen tot november en kunnen een sublieme Trockenbeerenauslese
(Duitsland) of Sélection de Graines Nobles (Elzas) opleveren. Nog later geoogste druiven
dienen voor de beroemde Eiswein: de druiven dienen
dan bevroren in de pers te gaan, zodat enkel het
zoetste sap in de gistingstank terecht komt. Qua
volume is het trouwens Canada dat hier de plak
zwaait: er wordt veel meer Ice Wine dan Eiswein
geproduceerd, zeker na de relatief recente
klimaatverandering in Canada.
Dergelijke wijnen zijn paradepaardjes en dan ook erg
duur. Zo schat men dat een fles Trockenbeerenauslese
uit de Rheingau een productiekost heeft van 250 euro,
wat 50 euro hoger is dan de gemiddelde verkoopprijs.
Een ervaren plukker heeft immers twee dagen tijd
nodig om de druiven te plukken voor één fles, en dan
is de gisting nog niet achter de rug.
Na de persing wordt de most gekoeld, zodat een ideale
fermentatietemperatuur van 10° tot 18° wordt bereikt.
Men gebruikt zelden commerciële gisten, maar laat de
aanwezige schilgisten hun werk doen. Traditioneel
gebeurt de gisting in houten vaten, wat een complexere
wijn geeft, maar de moderne wijnbouwer gebruikt
dikwijls tanks van roestvrij staal.
Heel vaak laat de wijnmaker wat restsuiker in de wijn,
zodat een ideale balans kan bereikt worden. De druif
heeft immers van nature en door het klimaat een ferm
potentieel aan zuren. Die restsuiker kan op twee
manieren tot stand komen: ofwel door de gisting stop
Het Duitse Prädikatensysteem kent
twee types van kwaliteitswijnen:
Qualitätswein: vaak een
gewone drinkwijn
Qualitätswein mit Prädikat:
het Prädikat is afhankelijk van
het mostgewicht, dus van de
hoeveelheid natuurlijke suikers
in de most. De juiste bepalingen
hangen af van de streek: hogere
eisen worden gesteld aan
zuidelijker streken zoals Baden.
Die laatste categorie omvat de
eigenlijke kwaliteitswijnen. In
volgorde van predikaat:
Spätlese: laat geoogste druiven
Auslese: uitgelezen
druiventrossen
Beerenauslese: uitgelezen
bessen
Trockenbeerenauslese: door
Botrytis cinerea aangetaste
druiven. Hoogste mostgewicht.
Eiswein: bevroren druiven,
mogelijk door Botrytis
aangetast. Mostgewicht
vergelijkbaar met
Beerenauslese.
http://www.commanderij.com 4

te zetten nog voor alle suiker vergist is, ofwel door een gedeelte most opzij te houden en later
vermengen met de uitgegiste wijn. Men noemt het deel onvergiste most de Süssreserve en
het toevoegen ervan is toegelaten voor alle wijnen zonder Prädikat. Chaptalisatie is niet
toegelaten voor kwaliteitswijnen in Duitsland, maar wel in de Elzas.
Voor de smaak is dit van belang: in een druif komen glucose en fructose in ongeveer gelijke
mate voor, maar het is de glucose die het gemakkelijkst vergist. Bij een wijn met stopgezette
fermentatie is er dus relatief meer fijnere, fruitige fructose dan bij een wijn met toegevoegd
druivensap, die wat ruwer en banaler smaakt.
Over het algemeen geldt dus: hoe warmer het klimaat, hoe droger de rieslingwijn die men
maakt. In de Pfalz, Baden en de Elzas bedraagt het gehalte restsuiker ongeveer 3 g/liter, in de
Rheingau vaak 10, en in de Saar wel 40. En toch kunnen al die wijnen in balans zijn.
De restsuiker is trouwens een tweede sleutelelement in het herkennen van Duitse en
Elzasser riesling: omwille van traditie, maar ook omwille van de hogere zuurtegraad in
Duitse wijnen hebben deze vaak meer restsuiker dan hun Franse tegenhanger. Zelfs de
wijnen die betiteld worden als “Trocken” of “Classic” (een nieuwe benaming voor klassiek
smakende Duitse wijnen, bedoeld om de consument een idee te geven van het type wijn dat
hij voor zich krijgt), zijn naar onze smaak niet volledig droog.
Bij het vinifiëren staat men meestal geen malolactische omzetting toe, zodat de wijn een hoog
gehalte aan frisse fruitzuren houdt en niet de vaak met chardonnay geassocieerde botergeur
ontwikkelt. Die frisse zuren maken trouwens van de riesling een zeer geschikte druif voor
mousserende wijnen, wat in Duitsland steeds meer gebeurt en in de Elzas mondjesmaat
gevolgd wordt.
Hoewel de riesling een uitstekende mengpartner is, beschouwt men de druif als compleet op
zichzelf en wordt ze dus vrijwel nooit vermengd. Ook opvoeding op eikenhout is
ongebruikelijk, al zijn er hier en daar experimenten ondernomen, vooral dan in de Elzas.
Maar de aroma’s van nieuw eikenhout lijken zich niet goed te verzoenen met het florale
karakter van de riesling.
Rijpingspotentieel van de riesling
Eens gevinifieerd, verdwijnt het hopelijk edele vocht in een fles. De traditionele wijnfles heet
“Hock” (naar het plaatsje Hochenheim,
beroemd om zijn goede rieslingwijnen). Er
zijn verschillende kleuren van fles, die
samenhangen met het gebied van herkomst.
De meerderheid is groen: hierin vinden we de
wijnen uit de Elzas, de Moezel, de Pfalz en de
Nahe. De blauwe fles is zowat gereserveerd
voor Rheingau-wijnen (al vind je die fleskleur
Duitsland Elzas
Kabinett: 4-5 jaar AOC: 3-4 jaar
Spätlese: 5-7 jaar Grand cru: 4-5 jaar
Auslese: 6-10 jaar
Beerenauslese, TBA
en Eiswein: meer dan
10 jaar
“Trocken”-wijnen
zijn sneller op dronk
Vendange Tardive
en SGN: 5-10 of
meer jaar
http://www.commanderij.com 5

hoe langer hoe minder) en de Rijnwijnen gaan in een bruine fles.
Bij de beste wijnen kan zich hier een wonder voltrekken. De frêle riesling behoort immers tot
de wijnen met het grootste bewaarpotentieel op aarde. De toppers halen met gemak vijftig of
honderd jaar, en er zijn al oudere wijnen gedronken die nog steeds erg goed waren. Zelfs in
minder goede wijnjaren heeft de wijn voldoende zuren en zoetheid om hem jarenlang te
dragen. De tabel in het kadertje geeft een benaderend aantal flesjaren dat rieslingwijnen
nodig hebben om hun top te bereiken.
Eigenschappen van rieslingwijn
Uitzicht
Jonge, Duitse riesling is vaak lichtgeel, soms met een groenige schijn. Naarmate hij oudert,
ontwikkelt hij zoals andere witte wijnen een eerder gouden tint. Elzasser riesling is vaak al
van in zijn jeugd goudgeel.
Geur
Van nature heeft de riesling een rijk geurenpalet:
Fruitig: ananas, perzik, groene appel, peer, kweepeer, citrusschil, abrikoos, passievrucht,
gebakken appel, rozijnen. De impressies van zwoel, tropisch fruit verhogen met de
leeftijd.
Mineraal: petroleum, staal, teer, rokerig. Ook deze geuren nemen in intensiteit toe bij
flesrijping.
Aromatische stoffen: beboterd beschuit, honing, botrytis, marsepein
Floraal: bloesem, roos
Kruidig: verse, groene kruiden
Smaak
De riesling heeft een natuurlijke hoge aciditeit. “Zuren zo strak als pianosnaren, maar delicaat als
een vlinder” omschreef een wijnproever de mondindruk. Het fruit is intens maar etherisch, de
restsuiker komt honingachtig over. Een goede riesling, hoewel delicaat, heeft veel extract.
Hoe warmer het klimaat, des te droger en voller smaken de wijnen. De noordelijk gelegen
Ruwer levert de meest delicate wijnen op, die uit de Pfalz, Baden en de Elzas zijn droger en
zwaarder.
Onthoud voor het examen meesterwijnproever
1. Welke wet, in voege sinds 1972, bestreed de fraude
met Elzaswijnen die welig tierde?
A. De oogst werd beperkt tot maximaal
50 hl per ha
B. Er mocht geen chaptalisatie meer
toegepast worden
http://www.commanderij.com 6

C. De wijn moet in de streek zelf op fles gedaan zijn
D. Deze drie werden samen in een wet gegoten
2. Waar situeren de wijngaarden van de Elzas zich?
A. Tussen Bourgogne en de Rhône
B. Tussen de Moezel en Luxemburg
C. Tussen de Vogezen en de Rijn
D. Aan de Zwitserse grens
3. Hoeveel zonuren telt de Elzas jaarlijks bij benadering?
A. Ongeveer 500
B. Ongeveer 1000
C. Ongeveer 2000
D. Ongeveer 4000
4. Welk gegeven vind je bij de meeste Elzaswijnen op de fles, dat je in de meeste andere Franse
wijnstreken weinig tegenkomt?
A. De naam van de druif
B. De contactgegevens van de bottelaar
C. Het wettelijke keuringsnummer van het lot
D. Het jaar waarin de pluk plaatsvond
5. Welk van deze druiven hoort niet tot de cépages nobles in de ganse Elzas?
A. Riesling
B. Gewürztraminer
C. Muscat
D. Silvaner
6. Welk blauw druivenras is het enige dat je in de Elzas aantreft in AOC-wijnen?
A. Pinot gris
B. Pinot noir
C. Pinot meunier
D. In de Elzas worden enkel witte druiven verbouwd
7. Welk van deze is een AOC uit de Elzas?
A. Appellation Contrôlée Muscat d'Alsace
B. Appellation Contrôlée Premier Cru d'Alsace
C. Vendange Tardive d'Alsace
D. Appellation Contrôlée Crémant d'Alsace
8. Welke beperking geldt er voor de grand cru's uit de Elzas?
A. Een minimum alcoholpercentage naargelang de druif
B. Verbod om te chaptaliseren
C. Afkomstig zijn uit een wijngaard met grand cru-status
D. Alle drie zijn een noodzakelijke voorwaarde
http://www.commanderij.com 7

9. Welke van deze Elzaswijnen heeft steeds pourriture noble gehad?
A. Sélection de Graines Nobles
B. Vendange Tardive
C. Grand Cru
D. Al deze hebben pourriture noble gehad
10. Wat heeft de Code Napoléon met de Duitse wijnbouw te maken?
A. Het is de voorloper van het huidige grand cru-systeem in Duitsland
B. Het legde de Duitse wijnbouwers een Reinheitsgebot op
C. Het is een erfrechtsysteem dat tot versnippering van de wijngaarden heeft geleid
D. Al deze drie waren elementen van de Code Napoléon
11. Hoe komt het dat het noordelijk gelegen Duitsland toch wijn kan produceren?
A. Door de aanwezigheid van rivieren en heuvels
B. Door de aanwezigheid van leisteen in de bodem
C. Door de technieken die de wijnmaker hanteert om het suikergehalte op de
krikken
D. Duitsland kent enkel wijnbouw in het zuidelijkste kwart van het land en daar is
het voldoende warm
12. Welk wit druivenras komt in Duitsland percentsgewijs het meest voor?
A. Riesling
B. Silvaner
C. Ruländer
D. Kerner
13. Welk van de volgende rassen is geen rode druif?
A. Trollinger
B. Scheurebe
C. Portugieser
D. Dornfelder
14. Wat is het voornaamste kwaliteitscriterium dat de Duitse wijnwetgeving gebruikt?
A. De Grosslage waar de druiven groeien
B. De rijpheid van de druiven
C. De volgorde van de producent in de lijst die jaarlijks herzien wordt
D. De balans tussen fruitzuren en suikers
15. Welk criterium geldt voor de wijnen van het type QBA in Duitsland?
A. Afkomstig van bepaalde druivenrassen
B. Een minimum mostgewicht hebben
C. Een keuringsnummer dragen
D. Alle drie zijn een noodzakelijke voorwaarde
http://www.commanderij.com 8

16. Hoe heet een verzameling gelijksoortige wijngaarden die tot een Gemeinde behoren in de Duitse
wijnwetgeving?
A. Einzellage
B. Grosslage
C. Bereich
D. Anbaugebiet
17. Welk van deze wijnen heeft het hoogste mostgewicht?
A. Beerenauslese
B. Kabinett
C. Auslese
D. Spätlese
18. Wat is er speciaal aan de Duitse Eiswein?
A. Mag enkel gemaakt worden van druiven die bevroren geweest zijn en terug
ontdooid
B. Mag enkel gemaakt worden van door Botrytis aangetaste, bevroren druiven
C. Mag enkel gemaakt worden van druiven die bij het plukken en persen bevroren
zijn
D. Eiswein is een Prädikat en slaat enkel op het hoge mostgewicht
19. Hoe heet een Duitse riesling van steile wijngaarden die 10° Ochsle meer bevat dan wettelijk
voorgeschreven?
A. Kabinett
B. Hochgewächs
C. Classic
D. Al deze benamingen zijn toegestaan
20. Hoe heten Duitse schuimwijnen waaraan koolzuur is
toegevoegd?
A. Perlwein
B. Schaumwein
C. Qualitätsschaumwein
D. Sekt
21. Hoeveel percent van de wijnen ontvangt jaarlijks een onderscheiding van het DLG?
A. Ongeveer 0,1%
B. Ongeveer 1%
C. Ongeveer 10%
D. Ongeveer 50%
22. Mag men Duitse Prädikatweine "anreichern"?
A. Nee
B. Ja, indien het DLG dit toestaat
C. Ja, indien het alcoholgehalte onder 8,5 zou geraken
http://www.commanderij.com 9

D. Ja, maar enkel voor droge wijnen
23. Wat is Süssreserve?
A. Bietensuiker gebruikt voor het anreichern van de wijn
B. Restsuiker in zoete Prädikatwein
C. Fruitsuiker die men toevoegt na de gisting
D. Onvergiste most die dient om een wijn zoet te maken
24. Wat is de specialiteit van de Ahr?
A. Witte, droge wijn
B. Rode wijn
C. Witte, zoete wijn
D. Versterkte wijn
25. Hoe heet het wijngebied tussen Bonn en Bingen?
A. Ahr
B. Mosel
C. Königswinter
D. Mittelrhein
26. Hoe heet de beroemdste Einzellage in de gemeente Bernkastel, in de Moezel?
A. Doctor
B. Schlossberg
C. Juffer
D. Apotheke
27. Welke rivier dient als warmtereservoir voor de
wijngebieden van de Rheingau?
A. De Rijn
B. De Saar
C. De Ruwer
D. De Neckar
28. Naast de wijngaarden is Geisenheim nog
belangrijk voor een aspect van de wijnbouw.
Welk?
A. Het laboratorium waar de DLG
zijn analyses uitvoert
B. De samenkomstplaats van de
Winzer
C. De hogeschool voor wijnbouw
D. De bron van de Rijn, de
belangrijkste Duitse wijnrivier
http://www.commanderij.com 10

29. Dit wijnbouwgebied is met 26 000 ha het grootste van Duitsland. Hoe heet het?
A. De Moezel
B. Rheinhessen
C. Baden
D. Sachsen
30. Hoe heet het wijnbouwgebied in de bierstaat Beieren?
A. Nahe
B. Hessische Bergstrasse
C. Württemberg
D. Franken
31. Hoe heet de lichtrose wijn uit Württemberg die
het resultaat is van de gezamenlijke vergisting van
rode en witte druiven?
A. Weissherbst
B. Schillerwein
C. Rotling
D. Alle drie zijn gangbare namen
32 . Ten noorden van Freiburg ligt een berg in de rijnvlakte, die een vulkanische ondergrond heeft.
Hoe heet hij?
A. Schlossberg
B. Kaiserstuhl
C. Kurfürstlay
D. Klosterberg
33. Wat is lemberger?
A. Een kaas die erom bekend staat, uitstekend met riesling te combineren
B. Een druivenras dat in Duitsland voorkomt
C. Een snoeiwijze voor rieslingstokken
D. Een gistingsvat in Saale-Unstrut
http://www.commanderij.com 11

Productinfo geproefde wijnen
Wijnen
Type Naam Punten* Prijs Leverancier
IJkwijn Liebfraumilch, Rheinhessen,
Qualitätswein, 2006
1 Alsace L’Oncle Hansi, Riesling Vin
d’Alsace, 2005
2 Duitsland Georg Mosbacher, Riesling Kabinett
Trocken Pfalz, Forst, Forster Elster,
2003
3 Duitsland Weingut Johannishof, Riesling
Spätlese Trocken, Rheingau,
Winkeler Jesuitengarten, 2005
4 Alsace Hugel, Riesling “Hugel”,
Riquewihr, AOC Alsace, 2002
5 Alsace Clos Sainte Apolline, Sélection
Grains Nobles, Riesling, Bollenberg,
2001
6 Duitsland Dr. Crusius, Riesling Auslese
Goldkapsel, Nahe, Traiser
Rotenfels, 1999
11/20** € 1,95 Alvo
Deurne
13/20
14/20
€ 4,75 Spar
Lier
€ 7,75 Langbeen
Rumst
16/20 € 10,95 Langbeen
Rumst
14/20 € 12,75 De Bleek
Diest
15,5/20 € 60,00 La Vigne du
Monde
Wijnegem
17/20 € 26,00 Langbeen
Rumst
Noot: * De punten zijn van Bart, met gelijkaardige resultaten door Peter. ** De ijkwijn wordt geproefd en krijgt
standaard 11/20.
Foto: de ijkwijn en de zes geproefde wijnen
http://www.commanderij.com 12

Proefnota’s
1 L’Oncle Hansi, Riesling, Vin d’Alsace, 2005
Productie Herkomst Frankrijk, AOC Alsace
Rijping
Eigenschappen
Opmerkingen
Klimaat Gematigd klimaat met lange nazomers en een milde herfst
Terroir Kalk
Druivenrassen Riesling (100%)
Vinificatie
Leeftijd 2005 – 2 de jaar
Omstandigheden Winkel
Uitzicht Zeer lichte kleur, lichtgeel met groene weerspiegelingen
Geur Middelmatig expressieve neus met in hoofdzaak fruit op de
voorgrond waaronder steenfruit, peer en een vleugje
ananas. Bij het opschudden komt het mineralig karakter
naar boven met een zweem van krijt. Daarnaast nog wat
nougat en brooddeeg.
Smaak Hoge zuren en in de smaak komt citrusfruit opzetten; droog
gevinifieerd met een bittertje op het einde. Medium body.
Korte afdronk.
L’Oncle Hansi was een beroemde karikaturist in de Elzas. Lees meer:
http://fr.wikipedia.org/wiki/Hansi
2 Georg Mosbacher, Riesling Kabinett Trocken Pfalz, Forst, Forster Elster, 2003
Productie Herkomst Duitsland, Pfalz, Forst, Forster Elster
Rijping
Eigenschappen
Klimaat Koel klimaat
Terroir Gekleurde zandsteen, zand-klei
Druivenrassen Riesling (100%)
Vinificatie
Leeftijd 2003 – 4de jaar
Meer dan gemiddeld tot uitstekend jaar (Robert Parker);
groot jaar waarbij Pfalz o.a. als één der beste appellaties
wordt aangeduid (Decanter)
Omstandigheden Winkel
Uitzicht Lichtgele kleur
Geur Middelmatig expressieve neus waarin citrusgeuren en een
mineralig petroleumaroma om de aandacht vechten. Bij het
openwalsen wat abrikoos en citruszeste.
http://www.commanderij.com 13

Opmerkingen
Smaak Een frisse, fruitige aanzet met een goede balans. Een stevige
aciditeit en een medium tot volle body. Een puntje
restsuiker en een licht bittertje in de finale met een
middellange afdronk. In de smaak komen ook florale
toetsen voor en het petrolaroma.
Website: http://www.georg-mosbacher.de/
3 Weingut Johannishof, Riesling Spätlese Trocken, Rheingau, Winkeler Jesuitengarten, 2005
Productie Herkomst Duitsland, Rheingau, Winkeler Jesuitengarten
Rijping
Eigenschappen
Opmerkingen
Klimaat Koel klimaat
Terroir Löss, Lösslehm, Schiefer- auflage,
Quarzitverwitterungsböden
Druivenrassen Riesling (100%)
Vinificatie
Leeftijd 2005 – 2de jaar
Algemeen uitgeroepen tot een ongelooflijk uitstekend
wijnjaar in Duitsland.
Omstandigheden Winkel
Uitzicht Lichtgele kleur. Beetje restgas.
Geur Weinig expressieve neus waarin vooral het groen fruit
opvalt met o.a. groene appel en peer. Bij het openwalsen
komt er wat exotischer en rijper fruit naar voor zoals
limoen, gebakken banaan en abrikoos. Ook mineralige
toetsen zitten in de wijn verweven, denk aan de geur van
een kei.
Smaak Een superelegante aanzet waarin de mineraliteit knap
opspeelt. Heel fris met goed verweven zuren en gaat over in
een knappe rondeur. Een ruime middellange afdronk.
Website: http://www.weingut-johannishof.de/
Gebotteld in de typisch blauwe Rheingaufles zonder capsule (sinds 1994).
4 Hugel, Riesling “Hugel”, Riquewihr, AOC Alsace, 2002
Productie Herkomst Frankrijk, AOC Alsace
Klimaat Gematigd klimaat met lange nazomers en een milde herfst
Terroir Kalk
Druivenrassen Riesling (100%)
http://www.commanderij.com 14

Rijping
Eigenschappen
Opmerkingen
Vinificatie Generic "Hugel" wines are made exclusively from grapes
purchased from winegrowers under long-term contract, in a
dozen of the most favoured localities in and around
Riquewihr.
The grapes are taken in small tubs to the presses, which are
filled by gravity, without any pumping or other mechanical
intervention.
After pressing, the must is decanted for a few hours, then
fermented in temperature-controlled barrels or vats (at 18 to
24°C). The wine is racked just once, before natural
clarification during the course of the winter. The following
spring, the wine is lightly filtered just before bottling, and
the bottles are then aged in our cellars until released for sale.
Leeftijd 2002 – 5de jaar
Boven het gemiddeldel tot uitstekend jaar (klaar om te
drinken) (Robert Parker)
Omstandigheden Winkel
Uitzicht Strogele kleur.
Geur “Off the record” werd er het volgende genoteerd:
“Zibrocamin, aceton, brandversneller en biodiesel” (dit alles
uit de mond van onze milieutechnoloog). Volgens anderen
was dit een riesling om aan de naftpomp te drinken of ging
het hier zelfs over rijnwater na de milieuvervuiling.
Zondermeer is dit een zéér mineralige riesling waarin de
petroleumgeur wat dictatoriale neigingen heeft. Verder wat
boenwas en bijenwas en bij het openwalsen een streepje rijp
fruit (perzik).
Smaak Een droge wijn met uitgesproken zuren en een middellange
afdronk.
Website: http://www.hugel.com/
5 Clos Sainte Apolline, Sélection Grains Nobles, Riesling, Bollenberg, 2001
Productie Herkomst Frankrijk, AOC Alsace, Bollenberg
Rijping
Klimaat Gematigd klimaat met lange nazomers en een milde herfst
Terroir Kalk
Druivenrassen Riesling (100%)
Vinificatie Druiven zijn aangetast door edelrot. Opvoeding op groten
houten foeders.
Leeftijd 2001 – 6 de jaar
Omstandigheden Winkel
Eigenschappen Uitzicht Goudgele kleur met tranen die als slakken langs het glas
kruipen.
http://www.commanderij.com 15

Opmerkingen
Geur Expressieve geur met een mengelmoes van honing, bijenwas
en een mineralige toets. Verder werden er in de geur ook
“boerenjongens” gevonden en natte haren. Wat rabarber
passeerde ook de revue, alsook karamel, muscaat en een
streepje botrytis. Iemand merkte zelfs bearnaisesaus op, het
boterige-azijnige gemengd met dragon.
Smaak Knappe zuren die stevig zijn ingedekt door het zoetige.
Website: http://www.bollenberg.com/index.html
6 Dr. Crusius, Riesling Auslese Goldkapsel, Nahe, Traiser Rotenfels, 1999
Productie Herkomst Duitsland, Nahe, Traiser Rotenfels
Rijping
Eigenschappen
Opmerkingen
Info
Klimaat Koel klimaat
Terroir
Druivenrassen Riesling (100%)
Vinificatie
Leeftijd 1999 – 8ste jaar
Boven het gemiddelde tot excellent jaar
Omstandigheden Winkel
Uitzicht Goudgeel maar een toets lichter dan de vorige wijn.
Geur Een expressieve neus waarin petrol en honingbloesems een
geslaagde marriage aangaan. Verder nog wat geplette
speculaas, franchipan, geconfijt fruit en zure snoepjes in de
neus. Het mineralig karakter uit zich in tonen van asfalt,
rubber, frituurolie, wat rokerige toetsen en petroleum.
Smaak In de mond een gezegende balans tussen zoet en zuur
zonder dat het op enig moment plakkerig wordt.
Website: http://www.weingut-crusius.de/index.html
Für das Weingut Dr. Crusius gilt: "Riesling ist nicht alles, aber ohne Riesling ist
alles nichts."
Clarke, O., & Rand, M. (2002). Druiven en wijnen. Baarn: Tirion.
Larousse (2001). Larousse Wijnencyclopedie. Tielt: Lannoo.
Lorsheijd, F. (1992). Het complete druivenboek. Ede: Zomer & Keuning.
van Tuil, M. (2004). De drankenwereld. Eigen uitgave.
Websites:
http://en.wikipedia.org/wiki/Riesling
Peter en Bart, april 2007
http://www.commanderij.com 16