Basisinspectiemodule Psychosociale ... - Inspectie SZW

Basisinspectiemodule
PSA / WERKDRUK
Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de techniek en is
geschreven voor intern gebruik bij de Inspectie SZW. Verder is de in deze BIM beschreven
werkwijze algemeen omschreven. Inspecteurs kunnen op grond van de aangetroffen situatie in een
bedrijf afwijken van de hier beschreven werkwijze
1

BASIS Inspectiemodule PSA / WERKDRUK
Toepassingsgebied:
Afwegingskader instrumenten inzet PSA / werkdruk
Het beoordelen van de beleidsvoering rondom werkdruk.
De Arbowet omschrijft psychosociale arbeidsbelasting als: de factoren seksuele intimidatie,
agressie en geweld, pesten en werkdruk in de arbeidssituatie die stress teweeg brengen. Stress
wordt omschreven als een toestand die als negatief ervaren lichamelijke, psychische of sociale
gevolgen heeft.
Er is sprake van werkdruk als een werknemer niet kan voldoen aan de gestelde kwalitatieve en
kwantitatieve taakeisen. Met taakeisen worden bedoeld de eisen die aan het werk gesteld worden.
Zij kunnen variëren in hoeveelheid, kwaliteit en werktempo. Bij werkdruk werkt een werknemer
voortdurend onder hoge tijdsdruk en/of in een hoog tempo. Vooral in combinatie met beperkte
regelmogelijkheden of anders gezegd beperkte zeggenschap in en over het werk vormt werkdruk
een risico voor de gezondheid van werknemers. Werkdruk kan naast deze taakeisen veroorzaakt
worden door diverse aspecten van organisaties en hun directe omgeving zoals
communicatiepatronen, werkorganisatie, technologie en de externe sociaal-economische
omgeving.
Uitgangspunt van de inspectie is het afwegingskader dat door het MT-Arbo in 2008 is vastgelegd
(zie Notitie: Afwegingskader werkdruk, (Doc. nummer MT Arbo 07-05-2380)).
De inspecteur inspecteert bottom-up. Immers op sectorniveau is door de afdeling strategie
bepaald dat werkdruk een belangrijk risico is, de kans is groot dat het risico in het bedrijf
manifest is. Reactief gaat het meestal om een klacht, ook dan is de kans groot dat het risico in
het bedrijf manifest is. Bottom-up inspecteren heeft voor het bedrijf als voordeel dat er geen
‘papieren’ verplichtingen worden voorgeschreven als dit niet nodig is.
De inspecteur bepaalt tijdens het introductiegesprek de diepte en de breedte van de
werkplekinspectie. De diepte en de breedte van de inspectie hangt af van de houding van de
werkgever ten aanzien van werkdruk.
- Als de werkgever niet open staat voor het risico door het te marginaliseren of te bagatelliseren
dan wordt het risico verdiepend en verbredend onderzocht. Vragenlijst werkdruk
- Als de werkgever wel open staat voor het risico en beschikt over voldoende deskundige
ondersteuning en daar bij andere risico’s ook gebruik van maakt, dan kan volstaan worden met
een signalerend onderzoek. In het geval dat de werkgever tijdens het introductiegesprek
enthousiast aannemelijk maakt adequaat beleid te voeren, dan kan de inspecteur afzien van een
inspectie op werkplekniveau. Signaleringsmethode werkdruk
Ontwikkeld door:
Expertisecentrum / Vakgroep Certificatie en Arbeid & Organisatie
Datum goedkeuring module, versienummer en geldigheidsduur:
Definitieve versie is vastgesteld op: 2007
Deze basis-inspectiemodule is geldig totdat wijzigingen in de regelgeving of stand van techniek
bijstelling noodzakelijk maken.
Laatst gewijzigd op: 14 augustus 2009
Vereist kennisniveau en training:
Voor het kunnen uitvoeren van een inspectie en het toepassen van de module is een kennisniveau
vereist die overeenkomt met de eindtermen uit de Arbo-opleiding (B-niveau):
• Arbo-opleiding, modules hoofdstukken C1 en C2.
2

Naslagwerken
In de Kennisbank ARBO (DIWA) onder het onderwerp Psychosociale Arbeidsbelasting PSA. zijn alle
relevante naslagwerken ter zake te vinden
Er zijn twee instrumenten beschikbaar
• Signaleringsmethode Werkdruk - mondelinge vragenlijst.
• Vragenlijst Werkdruk - internettool in te zetten bij grotere onderzoeken.
3