De praktijk van arbeidsveiligheid - Inspectie SZW

De praktijk vanarbeidsveiligheidInspiratieboekje ter verbetering vanarbeidsveiligheid op de werkvloerArbonieuwestijl samen beter aan de slag

September 2006Introductie Roel FeringaVeiligheid werktIn 2005 waren in ons land meer dan 150.000 arbeidsongevallen te betreuren, waarvan102 met dodelijke afloop. Dit betekent dat er dagelijks ruim 400 mensen gewondraken en dat er wekelijks twee dodelijke slachtoffers vallen. Naast groot menselijk leedveroorzaken al deze ongevallen hoge kosten door materiële schade, ziekte, ziekteverzuimen bijkomende kosten. Daarom is het verstandig om te investeren in een goedeveiligheidscultuur op het werk. Het spaart kosten, het bevordert de werksfeer en deproductiviteit en het is goed voor het imago van een bedrijf.Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ondersteunt bedrijven die willenwerken aan een betere veiligheidscultuur. Binnen haar programma Versterking Arbeidsveiligheidnemen cultuurinterventies bij bedrijven (de zogenaamde veiligheidsverbetertrajecten)dan ook een belangrijke plaats in. Al in 2004 is een aantal veiligheidsverbetertrajectengestart en die laten geweldige resultaten zien. Het aantal ongevallen nambinnen verschillende bedrijven in twee jaar af met 20 tot 50%.Momenteel zijn 22 bedrijven, branches en bedrijventerreinen praktijkervaring metveiligheidsverbetertrajecten aan het opdoen. Ervaringen die zij graag met u delen. Indeze brochure kunt u lezen hoe zij het aanpakken. Ik hoop dat deze praktijkvoorbeeldenu inspireren om zelf aan de slag te gaan voor een betere arbeidsveiligheid binnenuw organisatie en om ervaringen uit te wisselen met andere bedrijven. Want het isbewezen: veiligheid werkt!Roel FeringaDirecteur ArbeidsomstandighedenMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Brochure VerbetertrajectenAfvalverwerkingEen decentraal georganiseerd bedrijf op het gebied van afvalwerking heeft al hetnodige geïnvesteerd in arbeidsveiligheid. Toch is het management van oordeeldat het aantal gevaarlijke incidenten verder kan dalen. In een veiligheidstrajectvan drie jaar richt men zich op verdere reductie van het aantal ongevallen en hetdaaraan gerelateerde verzuim.Werken met zware containers levert hetgevaar op van beknelde ledematen ofrugletsel. Maar ook alledaagse handelingenin de afvalbranche brengen risico’s met zichmee. De meeste ongevallen gebeuren bijhet in- en uitstappen doordat chauffeursuitglijden, vallen of struikelen.AanpakIn dit veiligheidstraject ligt de nadruk opcommunicatie. Het management is bij hethele traject nauw betrokken. Leidinggevendenworden getraind in communicatievevaardigheden om veiligheidsissues aan deorde te stellen bij hun medewerkers.Om het veiligheidsbewustzijn in alle lagenvan het bedrijf door te laten dringen wordter een cd-rom gemaakt. Daarop staanKernpunten• Evolutie van veiligheidsbewustzijn naarveiligheidscultuur.• Implementeren van beheersmaatregelen.• Reductie van het aantalarbeidsongevallen met 15%.• Ontwikkelen en ter beschikking stellenvan hulpmiddelen (cd-rom’s, video’sen instructiekaarten met betrekkingtot arbeidsveiligheid) binnen de eigenbranche.onder andere een inleiding van de voorzittervan de raad van bestuur, filmpjes overalle denkbare veiligheidsaspecten binnenhet bedrijf en een aantal interviews metmedewerkers die letsel hebben opgelopen.De cd-rom wordt verspreid naar alleregio’s, die uit het materiaal kunnen puttenom op hun eigen manier te werken aanveiligheidsbewustzijn. Een leidinggevendedie bijvoorbeeld het dragen van veiligheidshesjeswil stimuleren, roept zijn personeelbij elkaar voor een ‘toolboxmeeting’’. Hierwordt het onderwerp met behulp van decd-rom besproken. Als follow-up makenoperationele werknemers samen met eenmanager van een andere business unitobservatierondes. Gevaarlijke situatiesdie daarbij aan het licht komen, wordenbesproken in een volgende toolboxmeeting.Vijf keer per jaar komen er poster inalle vestigingen te hangen. Deze postersbrengen telkens een ander aspect vanarbeidsveiligheid onder de aandacht. Deverschillende business units besprekendeze aspecten in het werkoverleg. Hierbijkomt ook de cd-rom van pas.De communicatie over de voortgangen resultaten van het traject gaat via depersoneelsnieuwsbrief. In deze nieuwsbriefwordt ook het actuele thema van de postercampagnebesproken.

September 2006Agrarische sectorIn de agrarische sector is vaak sprake van een combinatie van een bedrijfs- en eengezinssituatie. In dezelfde omgeving waar kinderen aan het spelen zijn, wordt gewerktmet gevaarlijke machines. Dit brengt bijzondere veiligheidsrisico’s met zichmee. Om het bewustzijn van agrarische ondernemers, personeel én gezinsledente verhogen wordt een traject op het gebied van veiligheid gestart.Het aantal dodelijke ongevallen in deagrarische sector bedraagt de laatste jarenongeveer 15 à 20 per jaar, waaronder ookkinderen. Nadere analyse van de geregistreerdeongevallen maakt duidelijk dat zijvooral het gevolg zijn van een verkeerdeinschatting van risico’s. Veelal is er in zo’nsituatie geen sprake van onwil, men wílwel veilige voorzieningen treffen en goedeafspraken maken, maar het vakgebied is zobreed dat het vaak lastig is om alles te wetenen op de juiste waarde in te schatten.AanpakEr wordt een speciale veiligheidskrant vooragrarische bedrijven ontwikkeld om hetveiligheidsbewustzijn en de kennis overveiligheid te vergroten. Deze veiligheidskrantis een journalistiek produkt, bedoeldvoor het hele gezin en alle medewerkersin het agrarische bedrijf. Alle doelgroepenworden op een voor hen interessante enrelevante wijze aangesproken. Een greepuit de inhoud: Ook kinderen lopen gevaar;Column: Voorkomen is beter dan genezen;Regels aan de laars gelapt?; In de fantasiewereldvan kinderen bestaat geen gevaar;Wat je moet weten als er iemand gewondraakt? Voor de kinderen zijn er kleurplatenen spelletjes waarmee ze spelenderwijsleren wat veilig is en wat niet.De toonzetting is oplossingsgericht enpraktisch, met voorbeelden uit de dagelijksepraktijk. Over een periode van 3 jaarwordt elk jaar een krant geproduceerden verspreid. Bij de productie van dekrant wordt telkens dezelfde systematiekgevolgd. Waarbij geïnventariseerd wordtwelk deel van het verzuim te maken heeftmet bedrijfsongevallen en wat de belangrijksteoorzaken van ongevallen zijn. Opbasis hiervan worden onderwerpen voorde veiligheidskrant gekozen. Tenslotte volgtproductie en verspreiding van de krant.Kernpunten• Analyseren van ongevallen die totverzuim hebben geleid.• Ontwikkelen van een veiligheidskrantmet aandacht voor de belangrijksteoorzaken van ongevallen in de agrarischesector.• Vergroten van de kennis over veiligwerken.

Brochure Verbetertrajecten

September 2006Communiceren

Brochure VerbetertrajectenAuto-onderdelenIn een fabriek voor de productie van metalen onderdelen voor de auto-industrieis al veel geïnvesteerd in systemen om de werkomstandigheden voor medewerkersveiliger te maken. Zo zijn veel werkzaamheden gerobotiseerd en zijn deproductielijnen volledig afgeschermd met hekken. Toch is de directie van meningdat een verdere vermindering van het aantal ongevallen mogelijk is en wordt eenveiligheidstraject opgestart.Ondanks alle technische maatregelen eninvesteringen gebeuren er nog teveel ongevallenin het bedrijf. Uit analyse blijkt datveiligheid door veel werknemers nog nietserieus genoeg genomen wordt. Daarvooris een verandering van de cultuur binnenhet bedrijf nodig. Veilig werken en elkaardaarop aanspreken moet vanzelfsprekendworden op de werkvloer.AanpakEr wordt een externe veiligheidscoördinatoraangesteld die ervaring heeft metveiligheidsverbetertrajecten.Alle medewerkers van hoog tot laagworden betrokken en krijgen een rol inhet traject. Hierdoor zal het belang van hetonderwerp van boven naar beneden doorhet hele bedrijf uitstralen.De leden van het managementteam stellenin een seminar met elkaar de doelen vanhet traject vast, de vervolgacties en deKernpunten• Veiligheidsbewustzijn en gedrag van allemedewerkers verbeteren.• Veiligheid als normaal onderdeel van hetwerk bespreekbaar maken.• Verlaging van het aantal ongevallen metverzuim met 50%.wijze waarop deze worden geïmplementeerd.Ook voor de teamleiders worden seminarsgehouden. Hierin wordt hun rol in hettraject uitgelegd en worden er afsprakengemaakt over de aanpak en de implementatie.Voor de afdelingen worden workshopsover het veiligheidstraject gehouden. Omdatleidinggevenden een voorbeeldfunctievervullen, krijgen zij een belangrijk aandeelin de workshops voor de eigen afdeling.Er wordt besloten om actiever om te gaanmet gevaarlijke situaties. Wanneer eenongeval heeft plaatsgevonden, verzorgtde betreffende afdeling de melding aan deveiligheidscoördinator. Hierbij geeft deafdeling tevens aan wat er gedaan kan wordenom eenzelfde ongeval in de toekomstte voorkomen. Het gevolg hiervan is datmedewerkers in de lijn meedenken over depreventie van ongevallen en dat zij meerveiligheidsbewust worden.Ook wordt de communicatie rond ongevallenverbeterd. Elke maand wordt een(bijna)ongeval geselecteerd, dat als ‘ongevalvan de maand’ aan de informatiebordenkomt te hangen. Dit samen met eenoverzicht van het aantal ongevallen in debetreffende maand.

September 2006BedrijventerreinBedrijven die op dezelfde locatie zitten, kunnen profiteren van schaalvergrotingdoor samen te werken op het gebied van calamiteitenbeheersing en risicopreventie.Zo’n aanpak levert direct financieel voordeel op door grootschalige inkoopen brengt de kwaliteit van een bedrijventerrein op een hoger plan. Bijna honderdgrote en kleine bedrijven in verschillende branches sloegen de handen ineen.Om een grootschalig traject als dit van degrond te krijgen, is een aantal voorwaardennoodzakelijk. Zo moet er al een samenwerkingsverbandtussen de bedrijven aanwezigzijn. Ook moet er voldoende urgentiebesefen draagvlak voor het thema arbeidsveiligheidbij de deelnemende bedrijven zijn.Voorts is het van belang dat er een duidelijkedoelstelling is ten aanzien van de tebereiken resultaten. Daarbij moet aannemelijkzijn dat het traject elk deelnemendbedrijf werk uit handen neemt en/of hetrisicomanagement goedkoper maakt.AanpakOp een veilig, verzorgd bedrijventerreinis het prettiger werken. Bovendien is zo’nterrein economisch aantrekkelijker. Hetheeft dus zeker zin om verder te denkendan het hek van het eigen bedrijf en samenwerkingmet buurbedrijven aan te gaan.In dit traject is een gerichte samenwerkingontstaan tussen vele grote en kleinebedrijven die in verschillende branchesop hetzelfde bedrijventerrein opereren.Via aanwezige samenwerkingsverbanden- energiebeleid en afvalmanagement warenal gezamenlijk geregeld - wordt het trajectgestart. Goede en slechte ervaringen metongevallenreductie worden onderlinguitgewisseld. Ook organiseren de deelnemendebedrijven gezamenlijke trainingenen oefeningen met hulpdiensten. Er wordenspeciale protocollen opgesteld voor gezamenlijkeactie bij dreigend gevaar, ernstigeongevallen en calamiteiten. De ervaringenen kennis die werden opgedaan bij grotebedrijfsbranden en rampen zoals de grotevuurwerkramp van Enschede, spelen eenbelangrijke sturende rol bij het opstellenvan deze protocollen.Kernpunten• Inzicht krijgen in interne en externeveiligheidsrisico’s.• Realiseren van een cultuur waarbijbuurbedrijven elkaar helpen en kennismet elkaar delen.• Een reductie van het aantalarbeidsongevallen met 10 - 15%.• Het voorkomen van een ramp alsEnschede

10Brochure VerbetertrajectenBetonEen groot bedrijf in de betonindustrie wil het aantal ongevallen sterk reduceren.Na analyse van ongevallengegevens blijkt dat door voorlichting en gedragsveranderinghet aantal ongevallen kan worden teruggedrongen. De belangrijkste redenenvoor het starten van een veiligheidstraject zijn: veiligheid en gezondheid vande medewerkers, verbeteren van productiviteit en kwaliteit, besparing van kosten,bewaking van de continuïteit en verbetering van het imago.In de betonindustrie wordt zwaarfysiek werk verzet. Er heerst van oudsherenigzins een machocultuur waarin stevigaanpakken voorop staat. In zo’n cultuur isde gangbare opvatting dat veiligheid welbelangrijk is, maar dat er ‘nog wel gewoongewerkt moet kunnen worden‘. Het kleinstebetononderdeel is echter al gauw netzo groot en zwaar als een auto. Als er ietsmis gaat, zijn de gevolgen dan ook meestalgroot.AanpakHet bedrijf kiest voor een veiligheidsaanpakgebaseerd op de volgende uitgangspunten:inzicht in ongevallentrends, duidelijkmaken waarom veilig gedrag belangrijk isKernpunten• Veilig gedrag van medewerkersstimuleren.• Gezondheid van de medewerkersbevorderen• Imagoverbetering van het bedrijf.• Structurele vermindering van het aantalarbeidsongevallen met 25%.en elkaar aanspreken op onveilig gedrag.De verantwoordelijkheid voor de veiligheidligt bij het lijnmanagement. Leidinggevendenmaken observatierondes op de werkvloeren gaan met werknemers de dialoog aanover veiligheid.Belangrijke tools zijn de workshops Veiligheidsbewustwordingvoor elke medewerker.Zonder bewustzijn van de risico’s ende gevolgen die daaruit kunnen voortvloeien,hebben regels immers geen effect. Omhet belang van deze workshops te onderstrepenis er altijd een lid van het managementteam bij aanwezig. Er wordt gediscussieerdover de vraag waarom en wanneerrisico’s ontstaan. Door middel van een filmkrijgen de medewerkers een spiegel voorgehouden.In deze film vertellen slachtoffersvan een arbeidsongeval hun verhaal.Na de film is er een discussie. Deelnemersvertellen vanuit hun eigen werksituatie water in het ergste geval mis zou kunnen gaan.Aan het eind van de workshop vullen dedeelnemers op een formulier in wat ze inhun gedrag willen veranderen. Ter herinneringwordt dit formulier een maand laternaar het huisadres gestuurd.

13September 2006Observeren

16Brochure VerbetertrajectenChemieBij een bedrijf in de chemische industrie vinden ondanks uitgebreide veiligheidsmaatregelenen rapportagesystemen toch nog te veel gevaarlijke incidentenplaats. Ongevallen die wellicht voorkomen hadden kunnen worden. Het bedrijfdoet een intern onderzoek naar de belangrijkste oorzaak.Uit het onderzoek komt naar voren datde meeste gevaarlijke incidenten ontstaandoor menselijk falen. Veiligheidsvoorschriftenworden soms niet correct opgevolgden ook de macht der gewoonte speelt eenbelangrijke rol. Dit inzicht leidt tot de kernvan de aanpak van dit veiligheidstraject.AanpakMinder incidenten begint met meer meldingen.Medewerkers worden gestimuleerdom elkaar structureel te observeren, aante spreken op onveilig gedrag en gevaarlijkesituaties te melden. In ‘toolboxmeetings’worden de conclusies en bevindingen metalle betrokkenen besproken. BelangrijkKernpunten• Inzicht krijgen in de achterliggendeoorzaken van incidenten en deze kennisop alle relevante niveaus delen.• Het realiseren vanveiligheidsmanagement gebaseerd op eenpositieve attitude (no-blaim cultuur).• Een reductie van het aantal incidentenmet 40%.voor het slagen van zo’n aanpak is een ‘noblaim’ cultuur binnen een bedrijf. Voorafgaandaan het meldingstraject is er daaromeen training met naast nieuwe veiligheidstechnischeinzichten ook veel aandachtvoor het ontwikkelen van communicatievevaardigheden is.Als er geen opvolging plaats vindt, zakt demotivatie om incidenten te melden in. Omdat te voorkomen wordt een speciale unitopgezet om alle meldingen te registreren,analyseren en door te communiceren.Tijdens het traject zijn ook vele technischeknelpunten in het bedrijf opgelost. Zekerin een technisch georiënteerde omgevingzoeken mensen in eerste instantie naar eentechnische oplossing voor veiligheidsproblemen.Het is moeilijk om mensen aan tespreken op onveilig gedrag als de technischevoorzieningen in hun werkomgevingniet in orde zijn.De verantwoordelijkheid voor dit veiligheidstrajectligt bij het lijnmanagement.Binnen dit project hebben ploegleidersconcrete handvatten om medewerkers aante spreken op onveilig gedrag. Toch blijftde rol van de ploegleider kwetsbaar. Omde ploegleiders te ondersteunen bij huntaak worden zogenaamde intervisiegroepeningericht. In deze groepen kunnen ploegleidersvrijuit praten en ervaringen en tipsuitwisselen.

17September 2006GlastuinbouwIn de land- en tuinbouwsector komen regelmatig ongevallen voor. Vaak is het danmeteen ook heel ernstig. Een overkoepelende organisatie in de glastuinbouw wilhet aantal ongevallen substantieel verminderen en start een veiligheidstrajectgericht op het vergroten van het veiligheidsbewustzijn van de medewerkers.De meeste ongevallen in deze branchegebeuren door verkeerde inschattingen endoor te weinig bewustzijn van de gevolgenvan onveilig handelen. Er wordt gewerktmet grote machines die op allerlei manieren- speciale procedures, beschermkappen,dodemansknoppen - beveiligd zijn. Maarals een werknemer toch nog nét even datgevallen plantje uit een draaiende machineprobeert te vissen, hebben al die maatregelenweinig effect.AanpakDe wil om veilig en verantwoord te werkenis er wel in de glastuinbouw, maar aankennis over veiligheid op de werkvloerontbreekt het nog te vaak. Daarom ligtin dit verbetertraject de nadruk op hetvergroten van kennis en bewustzijn rondveiligheid. In de eerste fase wordt eenenquête uitgevoerd onder een groot aantalglastuinbouwbedrijven. Deze enquête moetinzicht geven in het aantal en de aard vande ongevallen in de bedrijven, de duur vanhet gerelateerde verzuim en de bereidheidom deel te nemen aan een verbetertraject.In de tweede fase vinden bij elk vande deelnemende bedrijven een zestalworkshops plaats onder leiding van eenArbodeskundige. Tijdens deze bijeenkomstenkrijgen de medewerkers inzicht ingevaarlijke situaties in het bedrijf. Dezesituaties worden geanalyseerd en gezamenlijkbespreken de medewerkers mogelijkeoplossingen. Zowel bij de voorbereiding alsbij de uitvoering van de workshops wordthet personeel van het bedrijf intensiefbetrokken. Tijdens de projectperiode zijner twee bijeenkomsten speciaal voor hetmanagement. Tijdens deze bijeenkomstenligt de focus op kennisoverdracht en lerenvan elkaars bevindingen.Kernpunten• Inzicht krijgen in het aantal (bijna)incidenten op de bedrijven en hetdaarmee gepaard gaande verzuim.• Het veiligheidsbewustzijn van allewerknemers vergroten door workshops.• Een reductie van het aantal (bijna)ongevallen met 10 tot 15%.

18Brochure Verbetertrajecten

19September 2006Belonen

20Brochure VerbetertrajectenGolfkartonIn de golfkartonbranche komen regelmatig ongelukken voor tijdens het gebruikvan machines met veel bewegende delen en stansmessen. Een vereniging van eentiental bedrijven in deze branche besluit om dit probleem structureel aan te pakkenen start een veiligheidstraject.Veiligheidsbewustzijn begint bij kennis. Hetuitgangspunt van dit traject is dan ook datalle werknemers en bezoekers preciesmoeten weten wat er fout kan gaan op dewerkvloer en hoe ongevallen voorkomenkunnen worden. Deze informatie dientop een toegankelijke, indringende maniergepresenteerd te worden.AanpakAanvankelijk kregen bezoekers en medewerkersalleen schriftelijke informatieover veiligheid. Nadeel hiervan was datdit slecht gelezen werd en niet ‘aankwam‘.Daarom wordt in dit traject gekozen vooreen multimediale presentatie. Zo’n presentatieis toegankelijk, indringend, relatiefeenvoudig up-to-date te houden en maakthet mogelijk om verschillende doelgroepenbinnen het bedrijf op maat te bedienen.Bezoekers krijgen nu een korte, algemeneKernpunten• Kennis over veiligheid op de werkvloerverhogen en de attitude met betrekkingtot veiligheid verbeteren.• Reductie van het aantal ongevallenwwwmet 25%.veiligheidsinstructie. Tijdelijke en nieuwemedewerkers krijgen naast de korte, algemeneveilligheidsinstructie verdergaandeveiligheidskennis die nodig is voor mensenop de werkvloer en specifieke veiligheidsinstructiesvoor de machines waar men inhet werk mee te maken krijgt. Het reedsaanwezige personeel krijgt naast de voorgaandeinstructies een aantal cases aangebodenvan (bijna) ongelukken die in scènezijn gezet. Deze cases worden zelfstandigof in teamvergaderingen doorgenomen. Bijde cases horen discussievragen die jaarlijksvernieuwd worden, zodat ze in teamvergaderingeneen terugkerend thema kunnenvormen. Hierdoor worden zowel directleidinggevenden als operators met regelmaatgemotiveerd om over herkenbare(on)veilige situaties en (on)veilig gedrag tespreken.De multimediale presentaties (cd-roms envideobanden) bestaan uit korte instructiefilmsafgewisseld met vragen over veiligheidin de bedrijven. Aan de ontwikkeling vande presentaties werken alle bedrijven inde branche mee. Er worden workshopsbelegd om de exacte inhoud en vormgevingvan de presentaties te bepalen. Zodra depresentaties klaar zijn worden ze bij elkdeelnemend bedrijf in gebruik genomenop een manier die binnen de specifiekebedrijfscultuur past.

21September 2006GroothandelEen groothandel in technische artikelen investeert veel in veiligheid. Zo is er eenveiligheidsraad waarin lijnmanagement en medewerkers op regelmatige basis hetthema veiligheid bespreken. Ook wordt er in het bedrijf veel aandacht besteedaan communicatie over veiligheid. Toch leeft het idee dat met een extra inspanninghet aantal gevaarlijke situaties en ongevallen nog verder kan dalen.In het veiligheidstraject dat vervolgenswordt gestart, gaat het met name ombewustwording van risico’s en elkaar aansprekenop onveilig gedrag. Communicatietussen medewerkers en management isdaarbij van essentieel belang. Zowel van dedirectie naar de werkvloer als vice versa.AanpakCentraal in deze aanpak staat het enthousiasmerenvan de medewerkers voor veiligheiddoor het versterken van het groepsgevoel.Maandelijks en jaarlijks worden deveiligste afdelingen en units beloont meteen taart, een wisselbeker en een publicatiemet foto in het personeelsblad. Zoontstaat een gezonde vorm van concurrentieop het gebied van veiligheid.Daarnaast worden diverse middelen ingezetom het veiligheidsbewustzijn van werknemersen (midden)kader te vergroten.Er wordt een database ontwikkeld waaringesignaleerde gevaarlijke situaties wordengeregistreerd.In veiligheidssessies voor lijnmanagersworden alle aspecten van het omgaanmet veiligheid nader uitgediept. Leidinggevendenworden onder andere getraindin het positief aanspreken en corrigerenvan medewerkers bij gevaarlijke situatiesen in het actief gebruikmaken van cijfersover bedrijfsongevallen, bijna-ongevallen engevaarlijke situaties.Lijnmanagers krijgen de taak observatierondeste doen. Hierdoor wordt de dialoogover veiligheid op de werkvloer (houdingen gedrag) tussen medewerkers en directleidinggevenden gestimuleerd.Er wordt een knipselkrant over veiligheidsamengesteld en verspreid onder lijnmanagers.Hierin staan ongevallenstatistieken,jurisprudentie en artikelen over nut ennoodzaak van een door iedereen in hetbedrijf gedragen veiligheidsbeleid.Verder zijn er postercampagnes met alsthema ‘Laat elkaar niet vallen’, een DVDmet interviews met slachtoffers van ongevallen,een brochure over veilig werkenbinnen het bedrijf en een internettest overveiligheid.Het gevoerde veiligheidsbeleid tenslotte,wordt geëvalueerd met alle leidinggevendenin evaluatiesessies in alle vestigingenvan het bedrijf.Kernpunten• Bespreekbaar maken van veiligheid op dewerkvloer.• Vermindering van het aantalarbeidsongevallen met 10-15%.• Ontwikkeling en verbetering van hetbestaande veiligheidsbeleid.

22Brochure VerbetertrajectenLuchtvrachtvervoerEen bedrijf voor luchtvervoer verwerkt dagelijks zo’n 2500 ton vracht. Veiligheidspeelt daarbij een belangrijke rol. Onder tijdsdruk laat de aandacht voor veiligheidin de dagelijkse praktijk echter soms te wensen over. Het resultaat is dat er tochnog te veel incidenten plaatsvinden. Reden voor dit bedrijf om een veiligheidstrajectop te starten waarbij het nadruk op awareness ligt.Laden, lossen, overpakken, werken metzware machines en dat alles in een hoogtempo. Op stressmomenten, en die komennogal eens voor in deze branche, neemde aandacht voor de veiligheid af. Over deonveilige situaties die daardoor ontstaanpraten medewerkers en leidinggevenden teweinig met elkaar.AanpakDe aanpak is erop gericht om via trainingenen communicatie het veiligheidsbewustzijnte vergroten. Gestart wordt meteen training van het hoger management.De directie wordt vertrouwd gemaakt metde rol die ze binnen het veiligheidsbeleidzou moeten vervullen. Na training vanhet hoger management krijgt het middenkadereen training. Het doel van dezeKernpunten• Door middel van een awarenesscampagne het veiligheidsbewustzijn bij dewerknemers vergroten.• Daling van het aantal bedrijfsongevallenmet respectievelijk 40%, 20% en 15% in dekomende 3 jaar.• Daling van de lengte van het gemiddeldearbeidsverzuim als gevolg van eenbedrijfsongeval met respectievelijk 45%,30% en 25% in de komende 3 jaar.training is zowel het versterken van de‘harde’ kennis en competenties als die vande ‘zachte’, meer cultuurgerichte vaardigheden(leiderschap met betrekking tot hetleren herkennen van gevaarlijke situatiesen het durven aanspreken van medewerkershierop). Hierna volgen de uitvoerendemedewerkers een praktijkgerichte training.De trainingen worden ondersteund doorcommunicatie op allerlei niveaus zoals eenongevallenbord, publicaties in personeelsbladenen nieuwsbrieven, poortfolders enposters.Ter ondersteuning van het traject krijgenmedewerkers die een positieve bijdrage leverenkleine incentives/cadeautjes. Bijvoorbeeldeen brandmelder, een veiligheidshesjeof een brandblusser voor thuis. Ook is hetmogelijk dat teams die goede resultatenboeken worden beloond met een weekendjein een bungalowpark of een bezoekaan een partnermaatschappij. Zowel training,communicatie als incentive activiteitenworden periodiek (jaarlijks) herhaald. Vooruitzendkrachten en nieuwe medewerkers -ook bij positieverandering - is het verplichtom een veiligheidstraining te volgen.

23September 2006MetaalEen bedrijf in de metaalsector heeft de visie dat veiligheid een voorwaarde isvoor een succesvolle bedrijfsvoering. Het is van mening dat veiligheid te managenis, mits er een goede structuur in de organisatie aanwezig is om de besluiten enmaatregelen uit te voeren en te borgen. Op basis van deze visie start de organisatieeen traject dat erop gericht is om veilig denken en doen een normaal onderdeelte maken van de reguliere werkprocessen.Verbetering van de veiligheid is een zaakvan alle medewerkers. Om de veiligheidscultuurover de hele linie te verbeteren, ishet daarom van essentieel belang dat allelagen van het bedrijf bij het traject betrokkenzijn.Deze betrokkenheid wordt gestimuleerddoor medewerkers op alle niveaus na telaten denken over de bijdrage die zij zelfkunnen leveren als het gaat om het verbeterenvan de veiligheid.AanpakIn overleg met medewerkers van alleniveaus en met ondersteuning van eenveiligheidsdeskundige, worden een aantalkritische prestatie-indicatoren (KPI‘s) voorveiligheid geformuleerd. Elke KPI beschrijfteen noodzakelijk onderdeel van het totaletraject. Bijvoorbeeld: het melden van gevaarlijkesituaties, het correct afhandelenvan de meldingen, het doen van veiligheidobservatierondesen de evaluatie vangevaarlijke incidenten.De KPI’s worden ingedeeld in drie niveaus:strategisch, tactisch en operationeel.Per KPI worden doelstellingen geformuleerd- wat, wanneer en waarom - dienaderhand gemeten kunnen worden.Het topmanagement wordt verantwoordelijkgemaakt voor de resultaten van destrategische KPI’s, de lijnmanagers voorde resulaten van de tactische KPI’s en dewerkvloer voor die van de operationeleKPI’s.Bijvoorbeeld: de werkvloer wordt afgerekendop het melden van gevaarlijkesituaties, het topmanagement wordt afgerekendop het correct afhandelen van demeldingen.Cruciaal binnen dit traject is dat iedereenzich aan de gemaakte afspraken houdt enverbeteringen daadwerkelijk zichtbaarworden. Zo ontstaat er meer interessevoor veiligheid en een attitude van het zienvan kansen in plaats van het signaleren vanproblemen.Kernpunten• Per KPI is een doelstelling geformuleerd.Het halen van deze doelstelling staatcentraal.• Als gevolg hiervan zal het aantalarbeidsongevallen dalen.• Het einddoel is het aantal ongevallen metverzuim tot nul te reduceren.

24Brochure Verbetertrajecten

25September 2006Evalueren

26Brochure VerbetertrajectenMetaalbeschermingHet werk in de metaalconserveringsbranche (o.a. scheepsschildersbedrijven enindustriële bedrijven) is over het algemeen zwaar en risicovol. Men werkt vaak ophoogte, in besloten ruimtes, met hogedrukapparatuur en met chemische en toxischestoffen. Om het aantal gevaarlijke incidenten en ongevallen in deze branchesubstantieel te verlagen, start een brancheorganisatie een veiligheidstraject.Het opleidingsniveau van de uitvoerendewerknemers in de branche is vaak laag.Door taalverschillen verloopt de communicatietussen de werknemers niet altijdgoed. Ook is men zich niet altijd bewustvan de grote risico’s die het werk met zichmeebrengt en dat de bestaande veiligheidsmaatregelenen -voorschriften nuttig zijn.De brancheorganisatie wil met dit trajecteen verbetering van de veiligheidscultuurbereiken. Communicatie speelt hierbij eenbelangrijke rol.AanpakDe brancheorganisatie heeft onderzochtwelke factoren het meest bepalend zijnvoor een cultuurverandering. Op basisvan dit onderzoek is gekozen voor vierhoofdlijnen.Er wordt een standaarddocument ontwikkeldwaarin alle taak- en functieomschrijvingenzijn vastgelegd, zodat voor allebetrokkenen duidelijk is welk gedrag erverwacht wordt.Kernpunten• Hoger veiligheidsbewustzijnvoor alle medewerkers binnen debranche.• Vermindering van het aantalarbeidsongevallen met 10-15%.Het management is de belangrijkste schakelop weg naar een betere veiligheidscultuur.De managers hebben een voorbeeldfunctievoor hun medewerkers. Om hen hiervanbewust te maken, volgen zij een leiderschapstraining.Belangrijk in deze trainingis het inzicht dat een manager nooit vanzijn werknemers mag vragen creatief metveiligheidsregels om te gaan. Aanvullend opde training worden intervisiebijeenkomstengeorganiseerd waar de managers hunervaringen uit de praktijk toetsen aan de inde training opgedane kennis.Voor het slagen van het traject is goedeinterne communicatie essentieel. Medewerkersen managers moeten weten water van hen wordt verwacht en waarom.Hiervoor worden een voorlichtingsfilm,het personeelsblad, nieuwsbrieven enpublicaties op het prikbord ingezet. Ookwordt er een postercampagne ontwikkeld.De nadruk in alle communicatie ligt op hetvisualiseren van de boodschap. Zo wordentaalbarrières geslecht en is de kans ommedewerkers ook echt te bereiken groterdan bij schriftelijke communicatie.Tijdens bedrijfsbezoeken, waarbij werknemersvan verschillende bedrijven elkaarontmoeten, worden ervaringen en nieuwverworven inzichten gedeeld.

27September 2006Onderaannemers in de bouwIn de bouw gebeuren relatief veel ongevallen. Voor een deel is dit terug te voerenop de aard van de (steeds wisselende) werkzaamheden en omstandigheden.Andere belangrijke oorzaken zijn onvoldoende veiligheidsbewustzijn, gebrekkigeafstemming tussen disciplines en bovenmatige werkdruk. Een groot bouwbedrijfwil veiligere bouwplaatsen realiseren en start daarom een veiligheidstraject.Landelijke ongevallenanalyses tonen aan dater grote verschillen bestaan in het veiligheidsbewustzijnvan medewerkers op debouwplaats. Opvallend is het grote aantalfatale en ernstige incidenten van medewerkersvan onderaannemers.AanpakDe aanpak is specifiek gericht op de relatieaannemer-onderaannemer. Belangrijk voorhet slagen van het traject is dat er een winwinsituatie wordt gecreëerd waarin zowelaannemer, onderaannemers als werknemersvoordeel zien in de nieuwe, veiligeremanier van werken. Belangrijkste punt is delogistiek op de bouwplaats en de samenwerkingtussen alle betrokken partijen teoptimaliseren. Allereerst wordt een analysegemaakt van de logistieke situatie op debouwplaats. Worden er veel lasten gesleept/gedragen?Welke looproutes wordengebruikt? Kruisen deze routes het pad vanvoertuigen? Zijn eventuele probleempuntenduidelijk zichtbaar aangegeven? Uit de analysevolgen een aantal voorschriften waaraanelke onderaannemer zich contractueeldient te houden. Regelmatige inspecties eneen helder sanctiebeleid zorgen voor dehandhaving van de gemaakte afspraken.Alle medewerkers krijgen een training inveilig (samen)werken. Hierin staan organisatorische,procesmatige en mentaliteitsaspectencentraal. Door middel van eenvideo wordt onder andere aangetoondhoe ongevallen vaak veroorzaakt wordendoor een opeenstapeling van kleinerefouten en incidenten. Daarnaast wordenin de training bouwplaatscasussen besproken.Na de training bezoekt een externeveiligheidsdeskundige de bouwplaats vooraanvullende coaching ter plekke.Daarnaast worden alle medewerkersgetraind om ze bekend te maken met deveiligheidseisen en potentieel gevaarlijkesituaties op de bouwplaats.De training bestaat uit een introductieprogrammawaarin met name aandachtbesteed wordt aan het eigen gedrag en degevolgen van onzorgvuldig of onveilig handelen.Medewerkers van onderaannemersen eventueel ook medewerkers van dehoofdaannemer doorlopen dit programmavoordat zij de eerste keer op de bouwplaatsgaan werken.Kernpunten• Het verbeteren van hetveiligheidsbewustzijn van medewerkersen onderaannemers.• Betere samenwerking tussenhoofdaannemer en onderaannemers.• 20% minder ernstige en fatale ongevallenmet medewerkers van onderaannemers.

28Brochure VerbetertrajectenPapierfabriekEen grote papierfabriek stelt zich tot doel het aantal bedrijfsongevallen te verlagendoor haar machines beter te beveiligen. Studies geven echter aan dat 80%van de ongevallen direct gerelateerd is aan het gedrag van de medewerkers. Defabriek past daarop de strategie aan en start een verbetertraject waarin het stimulerenvan de veiligheidscultuur binnen het bedrijf centraal staat.Voor een duurzame gedragsverandering isvoor de leiding een cruciale rol weggelegd:zij moet het goede voorbeeld geven. Pas alsde leiding zich de gedragsverandering eigenheeft gemaakt, kan zij de medewerkershierin sturen en stimuleren. Daarnaast ishet van belang dat álle medewerkers vande fabriek overtuigd raken van het nut ende voordelen van veilig werken.AanpakAan het begin van het traject wordt aanalle medewerkers een DVD getoond. Opdeze DVD wordt de aanpak van het verbetertrajectgeschetst en aangegeven hoeelke medewerker afzonderlijk kan bijdragenKernpunten• Verbetering van de stijl van leidinggevenvan het management.• Verhoging van inzet en motivatie van demedewerkers.• Verlaging van het aantal ongevallen enhet daaraan gerelateerde ziekteverzuim.• Verlaging van de kosten die gepaard gaanmet ziekteverzuim.aan het verhogen van de veiligheid.Voor leidinggevenden wordt een workshopgeorganiseerd. Daarin worden zij getraindin het herkennen, signaleren en bespreekbaarmaken van risicovolle situaties enonveilig gedrag op de werkvloer. In deworkshop worden gedragsnormen opgestelddie de leidinggevenden helpen bij hetbespreken van wat wel en niet veilig is.Ook worden er indicatoren bepaald aan dehand waarvan na verloop van tijd veranderingengemeten kunnen worden.Op de interne transportafdeling, de R&Dafdelingen op elke productieafdeling wordteen AAP (Afdelings Arbo Plan)-werkgroepingesteld. Deze werkgroep bestaat uitwerknemers en leidinggevenden van de afdelingen houdt zich bezig met proceduresen regelgeving voor het verbeteren van deveiligheid op de eigen afdeling. Een veiligheidsdeskundigeondersteunt de werkgroepen.De afdelingsmanager is eindverantwoordelijken rapporteert de voortgangaan de algemeen directeur.In een papierfabriek zijn de risico’s bijbrand groot. Daarom krijgt een aantalmedewerkers een opleiding tot brandwacht.Deze brandwachten begeleiden allebrandgevaarlijke werkzaamheden.

29September 2006Sociale werkvoorzieningBij bedrijven in de sociale werkvoorziening werken mensen met een psychische,lichamelijke of verstandelijke handicap. De uitdaging binnen deze bedrijfstak is omde veiligheidsvoorzieningen af te stemmen op de specifieke beperkingen van dewerknemers. Een aantal bedrijven binnen deze bedrijfstak is een traject gestartom het veiligheidsbewustzijn van de medewerkers verder te vergroten. De brancheverenigingneemt het initiatief om deze veiligheidstrajecten door onderlingesamenwerking te versterken.De opzet van de branchevereniging isom de samenwerking tussen de verschillendebedrijven te ondersteunen. Doorhet installeren van een projectgroep, hetorganiseren van themabijeenkomsten eneen intensieve uitwisseling van informatieen ervaringen tussen de bedrijven onderling,ontstaat een synergie die de individueletrajecten stimuleert en versterkt. Ookniet-deelnemende bedrijven kunnen hunvoordeel doen met de opgebouwde kennisen ervaringen.AanpakDe vereniging verspreidt een informatiepakketonder haar leden (de SW-bedrijven).Daarin worden de voordelen vaneen gezamenlijke aanpak uiteengezet: eenkans om de desbetreffende veiligheidsverbetertrajectennog effectiever te maken.Vervolgens maakt de vereniging een inventarisatievan de deeltrajecten en komt meteen aantal voorwaarden en aanbevelingendie voor het slagen van ieder traject vanbelang zijn.Voorwaarde is bewustwording bij directie,werkleiders en medewerkers van gevaarlijkesituaties en het besef dat het beter kan.Er moet bij de directie draagvlak zijn, zijvervult een voorbeeldfunctie.Iedere manager is verantwoordelijk voorde uitvoering van het arbeidsveiligheidsbeleiddoor zijn ondergeschikten. Zo wordtde verantwoordelijkheid door de heleorganisatie gedragen.De arbofunctionaris moet een directe lijnhebben met de directie en de leidinggevenden.Verbetering van de arbeidsveiligheiden de machineveiligheid begint met eeninventarisatie en een plan van aanpak.Aanbevolen wordt (technische) externedeskundigheid in te roepen als bedrijfsblindheiddreigt. Verdere aanbeveling iservaringen uit te wisselen met anderebedrijven. Dit versterkt en versnelt hettraject.Niet-deelnemende bedrijven kunnen zichaanmelden als ‘meelifter’ en zo de ontwikkelingenvan dichtbij volgen. Alle ledenworden geïnformeerd over de resultaten.Kernpunten• Terugdringen van het aantalarbeidsongevallen met tenminste 10%.• Verlaging van het aantal verzuimdagendat uit ongelukken voortvloeit.• Verbeteren van het veiligheidsbewustzijnvan management en medewerkers.• Verbeteren van de samenwerking op hetgebied van veiligheid tussen bedrijven.

30Brochure Verbetertrajecten

31September 2006Implementeren

32Brochure VerbetertrajectenTransportwerktuigenBij een bedrijf voor transportwerktuigen zijn vele omstandigheden die aanleidinggeven tot gevaarlijke incidenten. Zo werken er veel verschillende nationaliteitenmet verschillende talen. Ook wordt er veel gewerkt met zware machines engereedschappen. Deze omstandigheden kunnen leiden tot een verhoogd risico opongevallen. Daarom wordt er een veiligheidsverbetertraject gestart.Uit een onderzoek naar de veiligheidssituatievan het bedrijf komt naar voren datgevaarlijke incidenten voornamelijk veroorzaaktworden door gebrekkige communicatie,onjuiste inschatting van risico’s enongewenst gedrag. Uit het onderzoek blijkttevens dat het aantal gemelde incidentenveel minder is dan het werkelijke aantalgevaarlijke incidenten. Het bedrijf neemt dezaak serieus op en ontwikkelt een aanpakwaarbij (de reductie van) het ziekteverzuimmeeweegt in de beoordeling van het functionerenvan de leidinggevenden.AanpakBinnen dit traject speelt het middenkadereen centrale rol. Zij heeft de ‘lead’ engeeft het voorbeeld. Er wordt een specialetraining ontwikkeld over de voordelenvan positieve feedback, consequent zijn, jeKernpunten• Het creëren van een bedrijfscultuurwaarin een arbeidsongeval nietacceptabel is.• Een reductie van het aantalarbeidsongevallen met 50%.• Een reductie van het verzuim als gevolgvan arbeidsongevallen met 60%.aan de regels houden, corrigerend gedrag,motiveren, onderzoeken en melden vanincidenten. Via bulletin boards en posterswordt informatie over onveilige situatiesper afdeling zichtbaar gemaakt. De veiligheidsofficierzorgt er voor dat meldingensnel een follow-up krijgen.Uit het middenmanagement wordt eenvijftal werkgroepen samengesteld. Dezewerkgroepen komen met ideeën enaanpakken om concrete problemen op telossen. Bij de werkgroepen worden zoveelmogelijk kaderleden betrokken. Samenmet de medewerkers ontwikkelen zij eentotaalplan om de veiligheid in het bedrijfte vergroten. Omdat de ideeën van demensen zelf komen, is het draagvlak groot.Bovendien sluiten de ideeën goed aan bijde belevingswereld van de anderen op dewerkvloer.In een speciaal ontwikkelde training lerende verschillende nationaliteiten betermet elkaar te communiceren over veiligheid.Nieuw inzichten en ervaringen metarbeidsveiligheid worden ingebracht inbestaande overlegstructuren (directie,management team en voomannenoverleg)en communicatiemiddelen (weekbulletins,flyers, mails). Ook is er veel aandacht voorcommunicatie en voorlichting (postercampagne,infomiddag, prijsvraag, bonussen).

33September 2006Vleesindustrie‘We doen het al jaren zo en er is nog nooit iets gebeurd’. Dat is de sfeer die bijveel bedrijven in de vleesverwerkende industrie op de werkvloer heerst. Het managementvan een bedrijf uit deze branche is er van overtuigd dat het veiligheidsbewustzijnbeter kan, en start een verbetertraject om een gedragsveranderingonder het personeel te bewerkstelligen.Medewerkers in de vleesindustrie hebbenproductie soms tot heilige norm verheven.Veilig werken staat daarbij op gespannenvoet met snel werken. Zo wordt datalthans door velen ervaren. Om in ditdenken verandering te brengen, besluit dedirectie vanuit een positieve houding dedialoog aan te gaan en een discussie onderde medewerkers op gang te brengen. Waarhebben medewerkers weerstand tegen enwaarom? Waar liggen de knelpunten? Watmoet er veranderen? Kunnen snelheid enveiligheid samen gaan?AanpakOm de veiligheidscultuur te versterkenis gekozen voor een aanpak van voorlichting,rapportage en invoering van eensanctiebeleid. Daarbij richt men zich op dewaarneembare aspecten van veiligheid, deomgangsvormen en de waarden en normenten opzichte van veiligheid.Het veiligheidsbewustzijn van de medewerkerswordt versterkt door trainingenen discussies. In het werkoverleg krijgende medewerkers een speciaal ontwikkeldeinstructiefilm te zien. Een regelmatigherhaalde veiligheidstoets zorgt er voordat die kennis op peil blijft. Zo is hetbovendien mogelijk om de voortgang in deontwikkeling van individuele medewerkerste monitoren. Tevens geeft deze toets eengoed beeld van waar de veiligheidscultuurvan de organisatie op een bepaald momentstaat én levert het goed bruikbare inputvoor meetings en trainingen.Met behulp van een duidelijk rapportagesysteemis de melding en registratie vangevaarlijke incidenten vereenvoudigd. Ditwerkt drempelverlagend. Een lijst metgerichte veiligheidsvragen stroomlijnt degesprekken tussen directie en middenkader.Een sanctie- en beloningsbeleid confronteerdmedewerkers met ongewenst gedrag.In alle lokale managementteams is extraaandacht voor veiligheid en ook in hetwerkoverleg krijgt veiligheid een prominenteplaats.Kernpunten• Het verkleinen van discrepantie tussenbeleid en gedrag op de werkvloer.• Het reduceren van ongevallen.

34Brochure VerbetertrajectenVliegveldOp het platform van een vliegveld zijn veel verschillende bedrijven actief, zoalsluchtvaartmaatschappijen, schoonmaakbedrijven, beveiligingsbedrijven, bagageafhandelaars,tankdiensten en cateraars. De uitvoering van de uiteenlopendewerkzaamheden van al deze bedrijven op hetzelfde terrein, vraagt extra aandachtvoor de arbeidsveiligheid. De bedrijven hebben daarom de handen ineengeslagenen starten gezamenlijk een veiligheidstraject om het aantal ongevallen en incidentente reduceren.De aanpak van dit traject is erop gericht omhet veiligheidsbewustzijn te verhogen doorde samenwerking van werknemers van deverschillende bedrijven. Samenwerking levertvoordelen op: kostenbesparing, bedrijvenkunnen van elkaar leren en activiteiten kunnencentraal worden gecoördineerd.AanpakDe aanpak bestaat uit verschillende onderdelen.Een werkgroep waarin alle bedrijvenvertegenwoordigd zijn, initieert de activiteitenen voert ze uit. Elk jaar wordt er eennieuw plan opgesteld.Het jaarplan heefteen aantal vaste onderdelen. Een ervanzijn de veiligheidsobservatierondes doormanagers bij andere dan het eigen bedrijf.Door elkaar aan te spreken op veilige enonveilige handelingen wordt het veiligheidsbewustzijnverhoogd. Speciale aandacht isKernpunten• Samenwerking tussen bedrijven op hetgebied van veiligheid.• Het verhogen van hetveiligheidsbewustzijn.• Daling van het aantal ongevallenmet 15%.• Verbetering van de administratie vanongevallen.er voor hoe men elkaar als ‘concurrerende’bedrijven kan stimuleren op het gebiedvan veiligheid. Ieder jaar wordt er ookcampagne gevoerd om veilig werken tepromoten. Posters worden ingezet op hetplatform en in de kantines. Medewerkersvan het ene bedrijf voeren deze acties uitbij het andere bedrijf. Stewardessen (hogeattentiewaarde) delen flyers en enquêteformulierenuit. In een informatiebulletin wordtnieuwe en reeds bestaande regelgeving ophet gebied van arbeids- en platformveiligheidbehandeld. De deelnemende bedrijvendelen de opgedane kennis en inzichten ineen jaarlijks terugkerend symposium. Omde continuïteit te waarborgen, maken debedrijven afspraken voor samenwerking envoor periodiek overleg. Onderzoek wordtgedaan om inzicht te verkrijgen in het vervoeren de opslag van gevaarlijke stoffenop de luchthaven. Voor alle medewerkersop het platform worden trainingen op hetbied van de arbeidsveiligheid gegeven. Iederemedewerker krijgt het zakboekje Safety& Security, dat iedere twee jaar wordtvernieuwd. Op attentieborden wordt aangegevenhoeveel uur er zonder incidentenis gewerkt. Tevens wordt via deze bordenkort en krachtig een aantal veiligheidsvoorschriftengecommuniceerd.

35September 2006ZiekenhuisIn een ziekenhuis vinden jaarlijks diverse ‘prikincidenten’ plaats: een medewerkerprikt zichzelf bij het omgaan met naalden of bij het toedienen van een injectie ofaanleggen van een infuus. De medewerker loopt hierbij het risico een virusinfectiete krijgen. Naast het menselijk leed is dit een belangrijke bron van medischekosten en productieverlies. Reden voor de directie van het ziekenhuis om eenverbetertraject te starten.Uit onderzoek blijkt dat 70% van de incidentenvoorkomen kan worden door hetvolgen van de juiste procedures en doortoepassing van nieuwe middelen of technieken.Vandaar dat in dit traject de nadruk ligtop enerzijds gedragsverandering en anderzijdsde introductie van nieuwe middelenen technieken.AanpakOm de nodige cultuurverandering tebewerkstelligen, moet het hogere managementhet traject dragen, veiligheidsbewustzijnuitstralen en voor voldoende draagvlakzorgen. Hiervoor worden speciale trainingengeorganiseerd. Het afdelingsmanagementwordt getraind in hoe het een actieverol kan vervullen en het traject samenmet de medewerkers kan implementeren.De medewerkers krijgen per afdeling eentraining op maat in de principes van veiligerwerken en het omgaan met nieuwe technieken.Intern worden de resultaten tussentijdsbelicht in een seminar. Ten behoevevan kennisoverdracht aan andere partijenwordt aan het einde van het traject eensymposium georganiseerd.In samenwerking met leveranciers wordthet gebruik van veiligere systemen geïntroduceerd.In workshops worden alle betrokkenengeïnstrueerd in ‘best practice’, dedoor ervaring bewezen beste manier vanwerken. De workshops en het gebruik vannieuwe middelen en technieken moetenleiden tot een aanzienlijke daling van hetaantal prikincidenten.Het traject wordt ondersteund door eenintensieve communicatiecampagne, waarbijgebruik wordt gemaakt van flyers, posters,nieuwsbrieven, e-mail en intranet. Ookworden er een stuurgroep (procesbewaking),een klankbordgroep (toetsing) en eenbegeleidingscommissie (voortgang) ingesteld.Er worden toolboxen ontwikkeld diede leidinggevenden gebruiken tijdens hetwerkoverleg. De nieuwe werkwijze wordtgeborgd in procedures en instructies.Kernpunten• Gedragsverandering door meer kennis enbewustzijn over veilig werken.• Kennis over nieuwe middelen entechnieken en het gebruik daarvan.• Terugdringen van het aantalprikincidenten.

Brochure VerbetertrajectenMinisterie van Sociale Zakenen WerkgelegenheidDirectie ArbeidsomstandighedenVersterking ArbeidsveiligheidPostbus 908012509 LV Den Haagarbeidsveiligheid@minszw.nlwww.arbonieuwestijl.nl