09. 2007-030898 Stand van zaken follow up Management Letter ...

Voorstel ~atwijk
Aan
Status
Afdeling
Medewerk(stJer
Telefoonnummer
ponefeuillehouder
Bijlage(n) :2
: Burgemeester en Wethouders
: Openbaar
: Concemeenheid
: Joost Roeleveld
: 071 406 5639
: Jong de W.M.
Onderwerp:
Stand van zaken follow up Management Letter 2008
Samenvatting:
De interim-controle 2008 is afgesloten met een Management Letter 2008.
Gevraagde besllssinq:
Zaaknummer: : 2007-30898
Datum: : 11augustus 2009
Paraaf ïJf\ Raad: : Ja
medewerk(st)er: OR," : Nee
Communicatie: : Nee
De raad voor te stellen kennis te nemen van de stand van zaken van de follow up van de Management Letter 2008
l8J Intern advies FPO o Extern advies Géén
Circuleren B&W Se er. Burg. Weth.1 Weth. 11 Weth.1II Weth. IV Datum besluit B&W/Burgemeester
Akkoord:
Bespreken B&W-
vercadenne
Besluit:
~
""'-
Overeenkomstig
het voorstel bestoten
.....-'t' ·°r+/-l.Ll
IA . -hl •
\
1 8 AUG. 2009 Nr. /2.
1

Aan de gemeenteraad
Zaaknummer
Programma/paragraaf
Onderwerp
Katwijk, 18augustus 2009
Inleiding
: 2007-30898
: Paragraaf Bedrijfsvoering
: Stand van zaken follow up Management
Letter 2008
De accountant heeft opmerkingen geplaatst in de Management Letter 2008 en het jaarrekeningrapport 2009. In
overleg met de commissie Bestuur is verder richting gegeven aan de noodzakelijke verbeteringen in het kader van
interne beheersing. In deze nota wordt verslag gedaan van de effectuering van de voorgenomen acties en de stand
van zaken nu.
Beoogd resultaat
Aanbrengen van verbeteringen in de bedrijfsvoering gericht op kwaliteit en betrouwbaarheid van processen,
richtlijnen en procedures, interne bewaking en verslaglegging.
Adviezen en aanbevelingen, stand van zaken
Bij de Management Letter 2008 is al aangegeven waar en op welke wijze de follow up van de adviezen en
aanbevelingen zal plaatsvinden. Onderstaand volgt eenzelfde opsomming, nu voorzien van commentaar en
toelichting gericht op de effectuering en werking in 2009.
Aanbeveling 1:
Wij adviseren als startpunt voor het verrichten van interne controle een risico-analyse uit te voeren, deze vast te
leggen en de beheersmaatregelen in kaart te brengen die de risico's mitigeren. Vervolgens kunnen de
werkzaamheden in het interne controleplan worden afgestemd op de geïdentificeerde risico's en getroffen
beheersmaatregelen.
Reactie:
De risicoanalyse zit impliciet verwerkt in het interne controleplan en komt tot uiting in de uit te voeren
werkzaamheden. Er is separaat een analyse opgesteld waarin de geïdentificeerde risico's worden benoemd.
Dit memorandum moet opgenomen worden in de herziene versie van het interne controleplan (in de vorm van
afwegingen en resultaat).
Aanbeveling 2:
In het interne controleplan wordt nog onvoldoende aandacht besteed aan de wijze waarop de regelingen (die onder
Sisa vallen) in de interne controle worden meegenomen.
Het is een bewuste keuze geweest om in het tussentijdse interne controleplan geen aandacht te besteden aan Sisa.
Sisa is expliciet opgenomen in het beheerproces "jaarafsluiting rekening en verantwoording" en wordt evenals
vorig jaar bij de voorbereiding van dejaarrekening opgepakt. In het jaarrekening traject 2008 is veel inspanning
geleverd om de verantwoording rondom Sisa tot stand te brengen. Dit heeft geleid tot eenjuiste en tijdige
verantwoording.
2

In het boekjaar 2009 zullen naast de WWB ook andere omvangrijke regelingen die onder Sisa vallen, zoals de ISV
(Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing), gedurende hetjaar onderdeel zijn van de verbijzonderde interne
controle. Inmiddels hebben intern ook gesprekken plaatsgehad om de Sisa gedurende 2009 beter te beheersen.
Aanbeveling 3:
Wij adviseren de uitgevoerde werkzaamheden af te tekenen op de werkprogramma's in het interne controleplan.
Voorts adviseren wij de vastleggingen te uniformeren door bijvoorbeeld een vast format (doel, werkzaamheden,
bevindingen en opvolging, conclusie) voor het controlememorandum op te stellen en deze te hanteren voor de
verschillende processen.
Reactie:
Bij de sturing en coördinatie van de werkzaamheden in 2009 aan de hand van het interne controleplan wordt
nadrukkelijk aandacht besteed aan de naleving van de opzet en ook de zichtbare afwikkeling van de verschillende
onderdelen in het werkprogramma. Een standaard controlememorandum (met instructie) is ontwikkeld. Bij het
uitbrengen van een herziene versie van het interne controleplan zal deze in een bijlage worden opgenomen.
Aanbeveling 4:
Wij adviseren omissies nader te evalueren en indien nodig corrigerende maatregelen te treffen. Voorts verdient het
aanbeveling om geconstateerde omissies direct met de betrokken functionarissen terug te koppelen en de opvolging
/ ondernomen (herstel) acties expliciet (zichtbaar) vast te leggen inclusief een conclusie of deze acties toereikend
ZIJn.
Reactie:
Na afronding van de werkzaamheden uit het interne controleplan zal bij de evaluatie en bespreking van de
resultaten met betrokkenfunctionarissen meer aandacht uitgaan naar het tijdstip en de wijze waarop herstel en
reparatie zal plaatsvinden.
In 2009 zijn een aantal van die gesprekken reeds gevoerd na het signaleren van ontwikkelingen/tendensen en
constateringen van afwijkingen op te volgen procedures.
Aanbeveling 5:
Wij adviseren de selecties volgens het vooraf opgestelde interne controleplan te laten verrichten dan wel afwijkingen
hiervan gemotiveerd vast te leggen.
Reactie:
De bevindingen uit de afwijkende selectiemethodiek hebben eerder géén bijzonderheden aan het licht gebracht. De
controledoelstelling is ondanks de afwijking bereikt.
In 2009 worden afwijkingen van het vooraf opgestelde interne controleplan duidelijk vastgelegd.
Aanbeveling 6:
Wij adviseren de prognose van de grondexploitatie in de tussentijdse informatievoorziening (onder meer de
bestuursrapportage) te herzien indien de werkelijke lasten/baten substantieel afwijken van de begroting en/of
afwijkingen expliciet toe te lichten. Tevens geven wij in overweging periodiek de projectadministratie op te schonen.
Reactie:
In de huidige P&C-cyc/us wordt één keer per jaar de exploitatie over het lopende boekjaar bijgesteld. De toelichting
op de afwijking tussen werkelijk en geraamd zal worden verbeterd. De projectadministratie zal vóór de afsluiting
van het boekjaar worden 'opgeschoond'.
In de herziene nota Grondbeleid is al onderkend dat het soms nodig is, voor exploitaties die daarom vragen, op
meerdere momenten terug te koppelen. Met ingang van 2009 wordt tussentijds de aansluiting tussen de
projectadministratie en definanciële administratie gemaakt. Periodiek worden nu bijvoorbeeld verschillen tussen
3

de projectadministratie, subadministraties en definanciële administratie (dus vóór de afsluiting van het boekjaar
2009) uitgezocht.
Aanbeveling 7:
Wij adviseren het interne controleplan aan te passen en in de selectie tevens inkopen te betrekken die de
drempelwaarden van de Europese aanbestedingsregels overschrijden. Daarnaast adviseren wij de motivatie voor de
keuze van de aard van de aanbesteding te beoordelen, alsmede een inkoopanalyse op te stellen. Naast de
inkoopanalyse verdient het aanbeveling om in een separate notitie vast te leggen op welke wijze het risico op het
onterecht niet aanbesteden van inkopen wordt gemitigeerd.
Reactie:
Het interne controleplan zal worden uitgebreid met de controle op Europese aanbestedingen. Daarnaast zullen
voor het afsluiten van het boekjaar 2009 twee inkopen worden getest, die de drempelwaarde voor Europese
aanbesteding overstijgen. Een inkoopanalyse over 2008 is inmiddels opgesteld (een inkoopanalyse heeft
betrekking op het voorgaande kalenderjaar). De bijzondere ontwikkelingen worden op dit moment geanalyseerd.
De afdeling Openbare werken beheerst vastleggingen over inkoop en aanbesteding door dynamisch een
aanbestedingsregister bij te houden. In een breder geheel dan nu aan de orde is, kan invulling gegeven worden
aan de beheersing van rechtmatige aanbesteding van werken en diensten door dit aanbestedingsregister door elke
afdeling te laten bijhouden.
Aanbeveling 8:
Wij adviseren om de wekelijkse kasopname bij de afdeling Publiekszaken door twee medewerkers uit te laten voeren.
Eén van deze medewerkers dient niet direct bij de kasontvangsten en kasuitgaven betrokken te zijn. Beide
medewerkers dienen de schriftelijke vastlegging van de uitkomst van de telling voor akkoord te paraferen.
Reactie:
De aanbeveling wordt overgenomen. Een herziene kasprocedure is opgesteld. Sinds mei 2009 is deze herziene
kasprocedure van kracht. In het najaar van 2009 zal nogmaals, middels interviewen waarneming ter plekke, de
werking worden vastgesteld.
Aanbeveling 9:
Wij adviseren om na te gaan in hoeverre het aantal 'superusers' gehandhaafd dient te blijven. Voorts adviseren wij
om het aantal functiescheidingsconflicten te beperken en/of maatregelen te treffen waardoor de risico's als gevolg
van de conflicten gemitigeerd worden en de bevoegdheden van de medewerker van de personeelsadministratie
worden aangepast. Tevens adviseren wij om na te gaan in hoeverre gebruik is gemaakt van beide rechten in de
periode vanaf april.
Reactie:
De bevoegdheden van de medewerkster van de personeelsadministratie zijn inmiddels aangepast. Het aantal
superusers is inmiddels teruggebracht tot drie. In het herziene interne controleplan 2009 zal worden opgenomen
dat periodiek wordt vastgesteld dat de superusers géén handelingen in het betaaltraject hebben verricht.
Eind 2008 is ook invulling gegeven aan het autorisatieplan SAP Civision. De procedure rondom de aanmaak,
wijziging en het verwijderen van gebruikers is verder aangescherpt. In het najaar van 2009 zal worden
vastgesteld of de procedure heeft gewerkt.
Argumenten
1. Interne beheersing en bedrijfsvoering algemeen
De adviezen en aanbevelingen zijn gericht op de bedrijfsvoering en beheersing in het algemeen. De acties en
herstelmaatregelen waarborgen opvolging van de adviezen.
4

2. Jaarrekening 2009
De verbeteringen zijn gericht op kwaliteit en betrouwbaarheid. Die twee aspecten zijn nodig voor het aanstaande
jaarrekeningtraject in het voorjaar van 2010. Nu opvolgen en inhoud geven levert een bijdrage aan de verbetering
van kwaliteit en betrouwbaarheid.
Kanttekeningen
Bijsturen
De voorgestelde acties en verbetervoorstellen zijn een sturingsinstrument waarmee het beoogde resultaat behaald
moet worden. Invulling en naleving leveren het gewenste resultaat op.
Beschikbare capaciteit
De voorgestelde acties en verbetermaatregelen zullen worden betrokken in de reguliere bedrijfsvoering van
genoemde aandachtspunten. Uitbreiding en/of taakverzwaring kunnen leiden tot een spanningsveld met de
beschikbare capaciteit.
Middelen
Niet van toepassing.
Uitvoering
Uitvoering van de genoemde (resterende) acties en werkzaamheden voor einde van het kalenderjaar 2009.
Bijlage(n)
1.Management Letter 2008 (2008-027900, commissie Bestuur lsjanuari 2009)
2. Rapport jaarrekening 2008 (2009-004042, commissie Bestuur 14mei 2009)
Burgemeester en wethouders van Katwijk,
De secretaris De burgemeester
s

Raadsbesluit ~atwijk
Zaaknummer
Onderwerp
: 2007-30898
: Stand van zaken follow up Management
Letter 2008
De raad van de gemeente Katwijk;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van Katwijk van 18 augustus 2009;
gelet op artikel 22 van de Financiële verordening gemeente Katwijk 2007;
BESLUIT:
kennis te nemen van de follow up van de Management Letter 2008.
Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Katwijk
in zijn openbare vergadering van
De griffier De voorzitter
6

Inhoudsopgave
; De contactpersonen bij
. KPMG voor deze rapportage
zijn:
, M.J. Kulkman·Wakker
Director, Den Haag,
KPMG Accountants N.V.
T.I:(070) 338 2297
Fax:(0701338 2231
Kuikman.MBrgery@kpmg.nl
J.L.C. van Sabben
Audit
Senior manager, Den Haag,
KPMG Accountants N. V
Tel: +31 703382277
Fax: +31 703503191
vansabben.jarry@kpmg.nl
1. Managementsamenvatting 3
2. Bevindingen interim-controle 2008 4
3. Opvolging bevindingen en aanbevelingen 2007 12
~ 2007 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG·netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbencccen. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG fntemationet een Zwitserse coöperatie.

KPMG Audit
Postbus 29761
2502 LT Den Haag
Vertrouwelijk
Aan het College van de gemeente Katwijk
Postbus 589
2220 AN KATWIJK
Den Haag. 3 december 2008
Management letter 2008
Geachte dames en heren,
Churchillplein 6
2517 JW Den Haag
Telefoon (070)338 2222
Fax (070)350 3191
In het kader van de controle van de jaarrekening 2008 van de gemeente Katwijk
hebben wij aandacht besteed aan de administratieve organisatie en de daarin
opgenomen maatregelen van interne beheersing teneinde onze
controlewerkzaamheden te kunnen bepalen in overeenstemming met het Besluit
begroting en verantwoording provincies en gemeenten.
Onze werkzaamheden zijn er primair op gericht de opzet. het bestaan en de
werking van de interne beheersingsmaatregelen van de belangrijkste
bedrijfsprocessen in uw organisatie kritisch te beoordelen en te toetsen, om te
komen tot een oordeel over de betrouwbaarheid van de interne
informatievoorziening en de jaarrekening.
Een doelstelling van interne beheersing is onder andere dat gewaarborgd dient te
zijn dat de financiële administratie, die de basis is voor de financiële verslaglegging
en besluitvorming, voldoende betrouwbaar en actueel is voor het nemen van
verantwoorde managementbeslissingen.
De inhoud van deze brief is gebaseerd op onze normale werkzaamheden in het
kader van de controle van de jaarrekening. In verband hiermee wijzen wij u erop,
dat deze brief niet alle eventuele onvolkomenheden in uw organisatie weergeeft,
die bij een uitgebreid en hierop specifiek gericht onderzoek naar voren kunnen
komen.
1(f'M(l"""""_~.V,.lng"""_D1/1e1",,_egistetin
~_nd"'-.............
3lZ!I:lalD., is'd .. n t.oIlf'MG.Onkl._m
ond nummorJZnOOol. doo~uop ... ~_ .
In het kader van de jaarrekeningcontrole hebben wij mede de administratieve
organisatie en de daarin opgenomen maatregelen van interne beheersing met
betrekking tot de geautomatiseerde gegevensverwerking beoordeeld. Hierbij is de
geautomatiseerde gegevensverwerking slechts betrokken voor zover deze van
belang is voor de jaarrekeningcontrole.
Zoals u zult begrijpen, is de management letter van nature kritisch. Wij rapporteren
immers voornamelijk over de eventuele leemtes of mogelijkheden ter verbetering
van de financiële en administratieve processen, de administratieve organisatie
daarvan en de daarin opgenomen maatregelen van interne beheersing.
De inhoud van de management letter is op , december 2008 besproken met de
wethouder Financiën.
Wij bedanken de medewerkers van de gemeente Katwijk voor de open en
constructieve samenwerking bij het verrichten van onze controlewerkzaamheden
en de totstandkoming van onze rapportage.
Tot het verstrekken van nadere toelichting zijn wij gaarne bereid.
Hoogachtend,
KPMG ACCOUNTANTS N.V.
M.J. Kuikman-Wakker RA

1 Managementsamenvatting
Veel aandacht besteed aan
verbetering beheersing
processen.
Interne controleplan is
geactualiseerd en kan nog
worden verbeterd door de
opname van een
risicoanalyse.
Evalueren van bevindingen
: vindt nog onvoldoende
I
plaats.
, Tijdig analyseren van
verschillen en opschonen
van subadministraties
: Diverse acties zijn verricht
op aandachtspunten 2007.
7.7 Verbeteracties
In 2008 is binnen de organisatie veel aandacht besteed aan het verder
verhogen van de kwaliteit van de beheersing van de processen. Dit blijkt
onder andere uit de actualisatie van het meerjaren perspectief
grondexploitaties en het tijdig uitvoeren van verbijzonderde interne controles.
Voorts zijn de tussentijdse rapportages overeenkomstig de wensen van de
Raad aangepast.
'.2 Financieel management
Het interne controleplan is ten opzichte van vorig jaar verbeterd. In het plan
dat voor 2008 is gebruikt zijn de wijzigingen in de wet- en regelgeving
betrokken en zijn ervaringen van voorgaande jaren verwerkt. Het interne
controleplan kan nog verder worden verbeterd door expliciet aandacht te
schenken aan de risicoanalyse. Voorts is het raadzaam om de uitgevoerde
werkzaamheden vast te leggen in uniforme memoranda/rapportages per
proces en deze af te tekenen op de werkprogramma's in het interne
controleplan.
Een belangrijk aandachtspunt betreft het (tijdig) evalueren van aangetroffen
omissies in de beoordeelde processen. Deze evaluatie brengt de aard van de
fout in beeld en de mogelijke acties die dienen plaats te vinden om de
omissie te herstellen (retrospectief) en te corrigeren (prospectief).
7.3 Grondexploitatie! Tussentijdse informatievoorziening
Er is veel aandacht besteed aan de grondexploitatie en tussentijdse
informatievoorziening. Desondanks is door één van de interne controle
functionarissen een aantal verbeterpunten geconstateerd. Deze
verbeteringen betreffen het tijdig analyseren en oplossen van verschillen
tussen de projectadministratie en de financiële administratie en het bijstellen
van ramingen in tussentijdse rapportages. In de Bestuursrapportage van dit
najaar is vermeld dat de werkelijke uitgaven EUR 16.4 miljoen bedragen
terwijl de begroting en prognose nog steeds een bedrag van EUR 98.3
miljoen vermelden.
Daarnaast verdient het periodiek opschonen van de projectadministratie de
aandacht.
7.4 Follow up interim-controle 2007
De gemeente Katwijk heeft gerichte acties ondernomen op onze
aanbevelingen 2007. Meerdere aanbevelingen zijn geïmplementeerd.
waaronder het actualiseren van het normenkader en toetsingskader en het
tijdig uitvoeren van de werkzaamheden in het kader van de verbijzonderde
interne controle.
~ 2008 KPMG Accountants N.V .. een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een Zwitserse
coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International, een Zwitserse coöperatie
3

2 Bevindingen interim-controle 2008
. Opnemen van een
risicoanalyse in het interne
controleplan.
Bevinding
:3' ~, ~.~ ViS
Proces
~ ~. ~~"
Financieel management (1)
Opnemen van een risicoanalyse in het interne controleplan
i§!&;~%'--" '''·1·'~J'",
"Völgnummer~::7-"~
, - •
--
Onderdeel
''''"'S ~ "
, Alle onderdelen
gemeente Katwijk
In juli 2008 is het interne controle plan dat is gebruikt voor de interne controle 2007 geactualiseerd. Bij de actualisatie zijn onder
meer de wijzigingen in de wet- en regelgeving en de ervaringen uit voorgaande jaren betrokken. Tevens is expliciet de doelstelling
van de werkzaamheden vermeld.
Het interne controleplan bevat echter nog geen risicoanalvse. Voorts wordt onvoldoende aandacht besteed aan de wijze waarop
de regelingen die onder Sisa vallen in de interne controle worden meegenomen.
! Door het niet vastleggen van een risicoanalyse bestaat het risico dat werkzaamheden worden uitgevoerd die niet of onvoldoende
: bijdragen aan de doelstelling van de controle (lees: het afdekken van het risico) waardoor mogelijk deze doelstelling niet wordt
gerealiseerd. Dit kan onder meer leiden tot het niet of in een te laat stadium ontdekken van omissies in beheersmaatregelen van
! processen waardoor de mogelijkheden om corrigerende acties te ondernemen worden beperkt.
"
H Aanbeveling
~
~ 7
~ ~

2 Bevindingen interim-controle 2008 (vervolg)
, Zichtbare vastlegging kan
, nog verder worden
verbeterd.
Bevinding
Aanbeveling~' ~
~~
1> ~ ~ ~ -
, , "~ ~~ "'"
Commentaar
management
~ , - '"
Eb- 4 &
, ""~ =",,+N
Financieel management (2)

2 Bevindingen interim-controle 2008 (vervolg)
Omissies worden nog
onvoldoende geëvalueerd.
Bevinding
• ' ~ l ;f~;J
Risico "'~ ~~l0.<
'" ~ ~~, ~ *"Wc 4#/1#
Aanbeveling , .~
~ ~ ~ "",c-
I )J 0,,) i,!?
Financieel management (3)
, Opvolging bevindingen
,
•
Alle onderdelen
gemeente Katwijk
, Omissies die tijdens het uitvoeren van de verbijzonderde interne controle zijn geconstateerd, worden nog onvoldoende dan wel in
! een laat stadium geëvalueerd. Dit blijkt onder meer uit:
.• Het niet maken van onderscheid naar van de aard van de fout (incidenteel of structureel) en het potentiële financiële effect van
de fout op de financiële verantwoording .
• Het niet uitvoeren van" herstelwerkzaamheden" (retrospectief!.
• Het niet bepalen van het effect van de omissies op de (nogl te verrichten (aanvullendel werkzaamheden (prospectief).
Voorts worden de omissies inclusief een aanbeveling om deze op te heffen niet direct aan de betrokken functionaris
gerapporteerd.
Tijdens het uitvoeren van de interne controle op het welzijnprogramma subsidies is onder meer door de interne
controlefunctionaris vastgesteld dat meerdere aanvragen ontbreken en dat bij één instelling niet bekend is of de subsidie naar het
juiste bankrekeningnummer is overgemaakt Voorts is bij de interne controle op de grondexploitaties geconstateerd dat er een
verschil van EUR 845.000 bestaat tussen de projectadministratie en de financiële administratie. Tijdens onze werkzaamheden
waren deze gevallen nog niet nader geanalyseerd en opgevolgd.
~
Door het ontbreken van een analyse van de geconstateerde omissies bestaat het risico dat omissies niet tijdig worden
,,~ ~
, gecorrigeerd waardoor tevens verbeteringen mogelijk niet tijdig worden doorgevoerd en extra herstelwerkzaamheden noodzakelijk
: zin (zowel retrospectief als prospectief)
; Wij adviseren omissies nader te evalueren en indien nodig corrigerende maatregelen te treffen. Voorts verdient het aanbeveling
, om geconstateerde omissies direct met de betrokken functionarissen terug te koppelen en de opvolging/ondernomen (hersteIl
acties expliciet (zichtbaar) vast te leggen inclusief een conclusie of deze acties toereikend zijn.
De observaties zijn juist en sluiten aan op de interne bevindingen. Het voorgenomen herstel en reparatie worden op een
natuurlijk afgewogen moment (en niet direct) geëffectueerd. Zo zal bijvoorbeeld het verschil tussen de
projectadministratie en de financiële administratie voor de afsluiting van het boekjaar 2008 worden uitgezocht en is
inmiddels vastgesteld dat de subsidie naar een juist bankrekeningnummer is overgemaakt (een ander
! bankrekeningnummer van de betreffende welzijnsinstelling die niet in het welzijnsprogramma stond). Met ingang van
2009 zal elk kwartaal de aansluiting tussen de projectadministratie en de financiële administratie worden gemaakt.
@2008 KPMG Accountants NV. een Nederlandse naamloze vennootschap. is lid van het KPMG-netwerk VBn zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden een KPMG International. een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
6

2 Bevindingen interim-controle 2008 (vervolg)
Selecties niet conform intern ;
controleplan.
Bevinding
> Proces ....
,,2; 1"" '''ii'-4 ~, "~
tTrtel .
~" ~, ~,
_ - ~ y 1 i'i"'''
~ ~ "'"'" ~
Risico' . • • . .
~?0.~' '" - -
~anllevellng , .
>lfi4P ~ '" I
Commentaar I - "
management ~
t7:t~,.:~-" r; "". _ ~
Financieel management (4)
Selectie Iletaalproces niet conform intern controleplan
'k'''-'-'~ " =~
'Volgnummer .. .
! ~
'"
- "
- ~ , " - •
Onderdeel
, Alle onderdelen
. .
1 ~ '" 1 - "
! gemeente Katwijk
De selectie voor de interne controle op het betaalproces heeft niet conform het interne controleplan plaatsgevonden. Volgens het
interne controleplan dient de selectie plaats te vinden op facturen vanaf EUR 25.000. Bij de uitvoering is er echter voor gekozen
om de laatste factuur op elke pagina van de betaalbatch 120 per maandl te selecteren. Hierbij is geen rekening gehouden met de
omvang van de factuur.
Het risico bestaat dat de doelstelling van de controle niet wordt bereikt dan wel dat werkzaamheden niet efficiënt worden
uitgevoerd.
Wij adviseren de selecties volgens het vooraf opgestelde interne controleplan te laten verrichten dan wel afwijkingen hiervan
gemotiveerd vast te leggen.
De Ilevindingen uit de afwijkende selectiemethodiek heeft géén bijzonderheden aan het licht gebracht. De
controledoelstelling is ondanks de afwijking bereikt.
~ 2008 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwer1o: van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
7

I
I
2 Bevindingen interim-controle 2008 (vervolg)
Tussentijdse
informatievoorziening inzake
grondexploitatie kan worden '
verbeterd.
Projectadministratie kan
, worden opgeschoond.
Bevinding
•
, Grondexploitatie
, Tussentijdse informatievoorziening Grondexploitatie
Door de gemeente zijn inspanningen verricht om het beheer van de grondexploitaties te verbeteren. Dit blijkt onder andere het
voorbereiden van een nota grondbeleid en het opstellen van een geactualiseerd meerjarenperspectief grondexploitaties IMPG)
2008,
Desondanks zijn door de interne controle een aantal verbeterpunten geconstateerd. Zo blijkt uit de financiële administratie dat de
totale lasten medio september betreffende grondexploitatie EUR 16,4 miljoen bedragen. De begrote lasten voor heel 2008
bedragen EUR 98,4 miljoen. De raming jaaruitkomst in de Bestuursrapportage van dit najaar is echter niet aangepast naar
aanleiding van de werkelijke lasten (tot medio septemberl. Het ligt het niet in de verwachting dat de achterstand in de uitgaven in
de komende maanden wordt ingelopen, waardoor deze begrote uitgaven feitelijk naar beneden bijgesteld dient te worden om een
beter beeld te geven.
Tenslotte hebben wij geconstateerd dat in de projectadministratie diverse projecten zijn opgenomen die reeds in 2007 zijn
afgesloten.
Doordat ramingen niet altijd tussentijds worden aangepast en de projectadministratie nog niet is opgeschoond, bestaat het risico
dat de kwaliteit van de tussentijdse informatievoorziening niet optimaal is en dat besluiten worden genomen op basis van
onjuiste/onvolledige informatie.
Wij adviseren de prognose in de tussentijdse informatievoorziening londer meer de Bestuursrapportagel te herzien indien de
werkelijke lasten/ baten substantieel afwijken van de begroting en/of afwijkingen expliciet toe te lichten. Tevens geven wij in
overweging periodiek de projectadministratie op te schonen.
In de huidige P&C cyclus wordt één keer per jaar de exploitatie over het lopende boekjaar bijgesteld. De toelichting op de
afwijking tussen werkelijk en geraamd moet worden verbeterd. De getallen in de Bestuursrapportage waren wel correct
(ramingen zijn gebaseerd op MPG 2008 en werkelijk op gerealiseerd tot en met de datum van de bestuursrappcrtage]. De
projectadministratie zal voor de afsluiting van het boekjaar worden 'opgeschoond'.
@2oo8KPMGAccountantsN.V.,eenNederiandsenaamlozevennootschap, is lid van het KPMG-netwer1:. van zelfstandÎge ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
8

2 Bevindingen interim-controle 2008 (vervolg)
De naleving van de
Europese
aanbestedingsregels moet
beter worden gemonitord.
Bevinding
. . .
Proces ,,-,,~ L 'I
" "':i,om,;""" = ~ ~:& ~
: Inkoop en aanbesteding Volgnummer .
. . e
j Beoordeling naleving Europese aanbestedingsregels .Onde;d'éer .'
r-:' . -"--- -_._~._-
t I - ,
Inkoopafdeling
i Overeenkomstig het interne controleplan is een deelwaarneming verricht op 5 aanbestedingen. De selectie is gebaseerd op een
, overzicht van (niet-Europese) aanbestedingen. In het controleplan zijn geen werkzaamheden opgenomen ten aanzien van inkopen
die uitgaan boven de grenzen zoals vermeld in de Europese aanbestedingsregels. Deze inkopen zijn derhalve niet in de selectie
betrokken. Voorts is geen aandacht besteed aan de motivatie voor de keuze van de aard van de aanbesteding.
Door het niet beoordelen van inkopen die uitgaan boven de grenzen zoals vermeld in de Europese aanbestedingsregels bestaat
het risico bestaat dat inkopen onterecht niet Europees zijn aanbesteed. Tevens bestaat het risico dat voor inkopen die de
drempelwaarden voor Europese aanbesteding overstijgen, niet conform de richtlijnen voor Europese aanbesteding is gehandeld.
Wij adviseren het interne controleplan aan te passen en in de selectie tevens inkopen te betrekken die de drempelwaarden van de
: Europese aanbestedingsregels overschrijden. Daarnaast adviseren wij de motivatie voor de keuze van de aard van de
, aanbesteding te beoordelen, alsmede een inkoopanalyse op te stellen. Deze inkoopanalyse is een hulpmiddel om achteraf vast te
stellen dat terecht niet Europees is aanbesteed respectievelijk ten onrechte niet Europees is aanbesteed. Door het uitvoeren van
een inkoopanalyse kan tevens het inzicht in de inkoopbehoefte worden vergoot. alsmede het inzicht in de aanwezige (raam)
contracten. Naast de inkoopanalyse verdient het aanbeveling om in een separate notitie vast te leggen op welke wijze het risico op
het onterecht niet aanbesteden van inkopen wordt gemitigeerd.
1 'Het interne controleplan zal worden uitgebreid met de controle op Europese aanbestedingen. Daarnaast zal voor het
afsluiten van het boekjaar 2008 twee inkopen worden getest, die de drempelwaarde voor Europese aanbesteding
overstijgen. Een inkoopanalyse is inmiddels (eind november) opgesteld.
@2008 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden een KPMG International. een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International, een Zwitserse coöperatie.
9

2 Bevindingen interim-controle 2008 (vervolg)
Kasopname bij afdeling
Publiekszaken dient door
twee medewerkers plaats te
, vinden.
Bevinding
'
Observatie ' , ;;.
r_~ " ":0'co/~ ~0 _ Ä\§\!
h é -
, ~ j
Aanbeveling . : .0;
, ~ ,":~'$'/%* -~ '" rlf;:;e
"." ~"~ l
. '
Commentaar
management", """:
" "~ ... 1
-';f~ Y~0' - ti, >,

2 Bevindingen interim-controle 2008 (vervolg)
Bevoegdheden binnen SAP
zijn nog niet optimaal
ingesteld.
Bevinding
k RisicO' •• ~:
, 0 =
'" ' ~ ~ ~ i<
, "
i . o
Automatisering ""Volgnummer ""1- I
*,Ä~0~wt~ ,~~"
i
Bevoegdheden binnen SAP
'Onijerdeei
~,~d~~u'"
i Begin oktober 2008 waren binnen de applicatie SAP zes 'superusers' actief en zijn diverse functiescheidingsconflicten
I aangetroffen. De meeste van deze functiescheidingsconflicten zijn te verklaren door het roteren van werkzaamheden binnen de
i financiële afdeling waardoor de gebruikers tijdelijk meerdere rollen moeten hebben.
I Daarnaast hebben wij begrepen dat een medewerkster van de salarisadministratie medio april 2008 is overgestapt naar de
i personeelsadministratie. Hierbij zijn de rechten van de medewerkster in de salarisapplicatie niet verwijderd, waardoor de
ongewenste situatie is ontstaan dat zij zowel rechten heeft in de personeelsadministratie als in de salarisadministratie.
r
Als gevolg van de toegekende bevoegdheden binnen SAP bestaat het risico dat er zich ongewenste functiescheidingen voordoen,
. hetgeen onder meer kan leiden tot onjuiste boekingen en tot onttrekking van gelden aan de organisatie.
: Wij adviseren om na te gaan in hoeverre het aantal 'superusers' gehandhaafd dient te blijven. Voorts adviseren wij om het aantal
i functiescheidingsconflicten te beperken enl of maatregelen te treffen waardoor de risico's als gevolg van de conflicten
, gemitigeerd worden en de bevoegdheden van de medewerker van de personeelsadministratie worden aangepast. Tevens
adviseren wij om na te gaan in hoeverre gebruik is gemaakt van beide rechten in de periode vanaf april.
De bevoegdheden van de medewerkster van de personeelsadministratie zijn inmiddels aangepast. Voorts is vastgesteld
dat geen gebruik is gemaakt van beide rechten in de periode vanaf april, Tenslotte is het aantal superusers inmiddels
teruggebracht tot drie. Voorts zal met ingang van 2009 in het interne controleplan worden opgenomen dat periodiek
wordt vastgesteld dat de superusers geen handelingen In het betaaltraject hebben verricht.

,
3. Opvolging bevindingen en aanbevelingen 2007
Legenda
: Ten aanzien van de bevindingen en
I aanbevelingen die door ons in
voorgaande jaren ljjn gerapporteerd.
hebben wij de status aangegeven
ten tijde van de interim-controle in
oktober 200B. Daarbij is de volgende
indeling gehanteerd:
•Onze aanbeveling is (grotendeels)
geïmplementeerd.
Er zijn actie(s) ondernomen om onze
aanbeveling te implementeren, maar
de implementatie is (nog) niet
gereed.
•Er zijn (nog) geen gerichte actie(s)
ondernomen en/of een zichtbare
verbetering waargenomen ten
, aanzien van onze bevinding en
aanbeveling.
2008 0
De bevinding is in 2008 opnieuw
opgenomen
Bevinding Aanbeveling Status Toelichting
Ref. ML 2007
• 2007 2007 2008 (paragraaf)
1.
Verbijzonderde interne controle
Tijdens de interim controle is gebleken dat de gemeente Katwijk
achterstanden heeft in de uitvoering van de verbijzonderde interne
controle op een aantal processen, zoals grondexploitatie, subsidies en
inkopen (inclusief Europese aanbestedingen!. Deze achterstanden zijn
minder groot dan vorig jaar.
Wij adviseren een meer gedetailleerde werkp!anning op te stellen
waarin is vermeld dat periodiek een deel van de verbijzonderde
interne controle werkzaamheden van alle processen moet zijn
uitgevoerd. Tevens verdient het aanbeveling om stringenter toe te
zien op de naleving van de afgesproken termijnen. Een natuurlijk
moment hiervoor is de rapportage van de stand van zaken in de
tussentijdse rapportages. Desgewenst kan ook de verordening 212
GW op dit punt worden aangepast.
•
Voortgang is
duidelijk
verbeterd ten
opzichte van
voorgaand jaar.
Een
gedetailleerde
werkplanning is
nog niet
opgesteld.
Daarnaast zijn
Paragraaf •1.2
0
bevindingen
altijd
niet
2. Tijdens de interim controle is gebleken dat de gemeente Katwijk het
normenkader en toetsingskader niet heeft geactualiseerd, waardoor
het nomenkader (en daarmee ook het toetsingskaderl niet voldoet aan
de minimale eisen. In het normen kader en toetsingskader ontbreekt
Wij adviseren u maatregelen te treffen die waarborgen dat de
procedure om jaarlijks het normenkader en toetsingskader te
actualiseren wordt nageleefd.
geanalyseerd en
heeft niet altijq
opvolging
•
plaatsgevonden.
Het normenkader
en toetsingskader
is geactualiseerd
en opgenomen in
Paragraaf 1.1
de WMO. De WMO is echter wel in de interne controle betrokken. het interne
controleplan
2008.
3. Gedurende de interim controle hebben wij met diverse IC
medewerkers gesproken over de bevindingen en de status van de
Wij adviseren jaarlijks het IC plan te evalueren. aan te passen en te
communiceren met de organisatie en lin het bijzonder met de IC-
In 200B is het
G
Paragraaf 1.1
interne
verbijzonderde interne controle. Hieruit is gebleken dat niet alle IC
medewerkers bekend zijn met het gehele IC plan. maar slechts het
medewerkers) hierbij de ervaringen van het afgelopen jaar te
betrekken.
controleplan
geactualiseerd.
deel dat wat op hun werkzaamheden betrekking heeft. IC Uit interviews
medewerkers geven aan dat zij dezelfde werkzaamheden hebben blijkt dat de
uitgevoerd als voorgaand jaar.
Tevens hebben wij vastgesteld dat het in april 2007 vastgestelde IC
plan. dat is gebruikt bij de controle 2006. niet is geactualiseerd. Dit
betekent dat de planning, risico-analyses, processen, aantal
deelwaarnemingen (en selectiemethodel, dossiervorming en
frequentie van rapporteren niet zijn aangepast en dat de ervaringen
die in 2006 en begin 2007 zijn opgedaan niet zijn verwerkt.
meeste
medewerkers
hiermee bekend
zijn. Een
risicoanalyse
ontbreekt echter
vooralsnog in het
interne
controleclen.
0
e 2008 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap. is lid van het KPMG-netwerk. van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
12

3. Opvolging bevindingen en aanbevelingen 2007
Legenda
Ten aanzien van de bevindingen en
aanbevelingen die door ons in
voorgaande jaren zijn gerapporteerd,
hebben wij de status aangegeven
ten tijde van de lntertm-ccntrole in
oktober 2008. Daarbij is de volgende
indeling gehanteerd:
•Onze aanbeveling is (grotendeels)
geïmplementeerd.
•Er ljjn actie(s) ondernomen om onze
aanbeveling te implementeren, maar
de implementatie is (nog) niet
gereed.
•Er zfin (nog} geen gerichte actie(s)
ondernomen en/of een zichtbare
; verbetering waargenomen ten
aanzien van onze bevinding en
aanbeveling.
2008 0
De bevinding is in 2008 opnieuw
opgenomen
# Bevinding Aanbeveling Status Toelichting
Ref. Ml2007
2001 2001 2008 {Paragraaf}
4. Tijdens de interim controle is vastgesteld dat de verbijzonderde
interne controle van het proces personeel op schema ligt. Tevens is
vastgesteld dat de personele mutaties maandelijks integraal worden
gecontroleerd.
Wij adviseren de omvang van de verbijzonderde interne
controlewer'caarnhecen voor het personeelproces in relatie tot de
risico's te heroverwegen. • In overleg met de
Raad is besloten
om aard en
omvang
werkzaamheden
niet naar beneden
bij te stellen.
5. Gedurende de interim controle is gebleken dat er achterstanden zijn
ontstaan in het autoriseren van urenstaten. Hierdoor zijn nog niet aUe
personeelskosten toegerekend aan de producten. Wij hebben
begrepen dat dit ook intern is geconstateerd, alsmede dat hierop
reeds actie is ondernomen.
Wij dringen erop aan ervoor te zorgen dat tijdig alle urenstaten zijn
geautoriseerd en zijn toegerekend aan de producten. Tevens
adviseren wij om na te gaan waardoor de achterstanden in autorisatie
van urenstaten zijn ontstaan. Daarnaast bevelen wij aan de
urenadministratie te koppelen met de financiële administratie, zodat •
Bij de controle
van de
jaarrekening 2007
waren de
achterstanden
-
de uren automatisch ingelezen kunnen worden en de kans op fouten ingelopen.
wordt gemitigeerd. Katwijk heeft
daarnaast
autorisatieprocedure
de
verscherpt en
een medewerker
aangewezen
de tijdige
die
inlevering
urenstaten
momtort.
van de
~ 2008 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap. is lid van het KPMG-netwer1:. van zelfstandige ondernemingen ëie zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG tntemationet een Zwitserse coöperatie
13

3. Opvolging bevindingen en aanbevelingen 2007
Legenda
. Ten aanzien van de bevindingen en
aanbevelingen die door ons in
voorgaande jaren zjjn gerapporteerd.
hebben wij de status aangegeven
ten tijde van de interim-controle in
oktober 2008. Daarbij is de volgende
indeling gehanteerd:
•Onze aanbeveling is (grotendeels)
geïmplementeerd.
Er zijn actielst ondernomen om onze
aanbeveling te implementeren, maar
de implementatie is (nog) niet
gereed.
•Er zfin (nog) geen gerichte actiels)
ondernomen en/of een zichtbare
verbetering waargenomen ten
aanzien van onze bevinding en
aanbeveling.
2008 0
De bevinding is in 2008 opnieuw
opgenomen
• Bevinding Aanbeveling Status Toelichting
•
6. Tijdens de interim controle is vastgesteld dat de verbijzonderde Wij bevelen aan ervoor te zorgen dat de achterstanden bij de controle
In het interne
interne controle van het proces uitkeringen achterstand vertoont, op uitkeringen tijdig zijn ingelopen, alsmede dat de regelingen die in controelplan
welke overigens minder groot is dan voorgaand jaar. 2007 voor het eerst onder 515A vallen in de (verbijzonderde interne) wordt
controlewerkzaamheden worden betrokken. onvoldoende
Uit de beoordeling van de verbijzonderde interne controle van
aandacht aan Sisa
uitkeringen en overige regelingen blijkt dat een drietal regelingen,
besteed.
welke in 2007 voor het eerst onder 51SA vallen, nog niet in de
controle zijn betrokken .
Ref. ML 2007
(Paragraaf)
7 Bij de beoordeling van de verbijzonderde interne controle op heHingen Wij bevelen aan op de uitvoering van de controlewerkzaamheden
De vastlegging is Paragraaf 1.2
blijkt dat de controlewerkzaamheden niet zichtbaar zijn vastgelegd. zichtbaar vast te leggen. Verder geven wij in overweging om ook duidelijk
Daarnaast blijkt ook dat in de deelwaarneming geen leges, precario of leges, precario en parkeerbelastingen op te nemen in de verbeterd ten
parkeerbelastingen zijn meegenomen. deelwaarneming of vast te leggen waarom deze heHingen niet in de opzichte van
interne controle worden betrokken. voorgaand jaar. In
de selectie zijn
geen leges,
precario en
parkeerblastingen
opgenomen.
0
8 Tijdens de jaarrekeningcontro!e 2006 is geconstateerd dat Wij adviseren om volgens de planning zo spoedig mogelijk de De Paragraaf 1.3
onvoldoende functiescheiding in SAP is aangebracht, hetgeen onder
meer een hoog risico bij het doen van betalingen tot gevolg had. Om
dit risico te mitigeren, zijn en worden acties ondernomen door de
minimale functiescheiding in SAP te realiseren, deze planning te
monitoren en tevens na te gaan of andere werkzaamheden niet in het
gedrang komen. G1l
bevoegdheden
binnen SAP zijn
inmiddels
gemeente. Deze acties zijn erop qericht om met ingang van 1 januari aangepast. Er zijn
2008 de noodzakelijke functiescheiding in SAP te hebben echter nog 6
gerealiseerd. Omdat voor 2007 nog geen sprake is van een adequate (Inmiddels
functiescheiding, is het noodzakelijk om op een andere wijze vast te teruggebracht
stellen dat de kosten juist zijn verantwoord en aan de juiste naar 3)
organisatie/personen zijn uitbetaald. De gemeente heeft hiertoe, 'superusers' en
overeenk.omstig de gekozen oplossing voor het jaar 2006, extra verschillende
werkzaamheden op de betalingen tot en met oktober uitgevoerd. Wij
hebben deze werkzaamheden beoordeeld en vastgesteld dat deze
adequaat zijn uitgevoerd en vastgelegd. Uit de door de gemeente
uitgevoerde werkzaamheden zijn vooralsnog geen onjuistheden
geconstateerd.
functiescheidings
conflicten
aangetroffen. 0
9. Uit interviews over de planning & control cyclus blijkt dat vooral het Wij adviseren het proces van de totstandkoming van de tussentijdse Verbeterd tov Paragraaf 1.3
proces van totstandkoming van de (tussentijdse) rapportages met de betrokkenen te evalueren. alsmede het belang voorgaand jaar
informatievoorziening nog verder kan worden verbeterd. Wij hebben van de rapportages opnieuw onder de aandacht te brengen.
vernomen dat gemaakte afspraken over de aanlevering van informatie
Daarnaast geven wij in overweging de inhoud van de tussentijdse
niet altijd worden nage!eefd en niet altijd het belang van het afleggen
rapportages te verbeteren door de financiële informatie te beperken
van verantwoording wordt ingezien. Daarnaast hebben wij
tot de beleidsprioriteiten van de Raad.
geconstateerd dat in de tussentijdse rapportages (beraps) relatief veel
en gedetailleerde financiële informatie is opgenomen.
(helderheid,
~ concreter,
beknopter), de
uitvoering kan
nog verder
worden
verbeterd. e
@2008KPMGAccountantsN.V., een Nederlandse naamloze vennootschap. is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die ziin verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken ven KPMG International, een Zwitserse coöperatie.
@
14

Inhoudsopgave
i De contactpersonen bij
: KPMG voor dit verslag zijn:
I
Margery Kuikman
Oirectot
Tel: +31 703382297
. kuikman.margery@kpmg.nl
I
i Jarry van Sabben
, Senior Manager
. Tel: +31 703382277
vansabben.jarry@kpmg.nl
Aanbiedingsbrief
t. Samenvatting
2. Accountantscontrole
• Scope. aanpak en uitkomsten
3. Rechtmatigheid
• Begrotingsrechtmatigheid
• Bevindingen verbijzonderde interne controle ten
behoeve van rechtmatigheid
4. Jaarrekening 2008
• Controlebevindingen
Pagina
5. Verslaggevingaspecten 10
• Presentatie. informatiewaarde en wet- en
regelgeving 10
6. Single information Single audit 11
• Verslag van bevindingen SiSa 2008 11
Pagina
2 7. Administratieve organisatie en interne
beheersing 12
3
• Interne beheersing en management letter 12
4
8. Overig 13
4
5
5
6
8
8
• Geautomatiseerde gegevensverwerking en
onafhankelijkheid externe accountant 13
Bijlagen
1. Accountantsverklaring
2. Verslag van bevindingen SiSa
Ir) 2009 KPMG Accountants N,V., een Nederlandse naamloze vennootschap. is lid van het KPMG"etwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG !nternational, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken ven KPMG International. een Zwitserse coöperatie.

KPMGAudit
Postbus 29761
2502 LT Den Haag
Vertrouwelijk
Aan de Raad van de Gemeente Katwijk
T.a.V. de heer H. Kruijt
Postbus 589
2220 AN KATWIJK
Accountantsverslag 2008
Geachte leden van de Raad,
Churchillplein 6
2517 JW Den Haag
Telefoon (070) 338 2222
Fax (070) 350 3191
Met genoegen bieden wij u hierbij aan het accountantsverslag 2008, zoals bedoeld
in de verordening 213 OW, van de gemeente Katwijk (Katwijk). In dit verslag treft
u de bevindingen aan naar aanleiding van onze werkzaamheden.
In overeenstemming met de aan ons verstrekte opdracht hebben wij de
jaarrekening 2008 van de gemeente gecontroleerd. De controle heeft tot doel het
uitbrengen van een onafhankelijk oordeel over de getrouwheid en rechtmatigheid
van de (posten in) de jaarrekening, alsmede over het verenigbaar zijn van het
jaarverslag en de overige gegevens met deze jaarrekening.
De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het College van
Burgemeester en Wethouders. Het is onze verantwoordelijkheid een
accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.
Dit verslag is door ons opgesteld voor uw informatie en mag niet zonder onze
uitdrukkelijke toestemming geheel of gedeeltelijk aan derden ter beschikking
worden gesteld.
KPMtlN:cctmlanl!tI.V.~b4ha1_~"
__ "..."". oumm .. 3J2~6ID.", ad,,". hGIIOJ:>IooIG-"" ........ rk
,,"nleI!Jtondogo~ .. di._.... .,.."KPMG
~ .... z....r.s.n.,aoOp ... llo.
Den Haag, 17 april 2009 Het concept van dit rapport is op 9 april 2009 besproken met de portefeuillehouder
en de controller. Op 14 mei 2009 wordt het rapport besproken met de commissie
Bestuur.
0.,"0lIl0 _tcn lijn.Iyotn voorwu"' .... n_ss/n;I
ICol!IQIOÓIIIICft...."D.a .... _ odObonlto _
nCIor"""""",3UlIXM. diowiju op ......... IOU

1. Samenvatting
Goedkeurende
accountantsverklaring.
· Waardering gronden
verlaagd met EUR 5,3
· miljoen mede door
effecten kredietcrisis.
Investeringen in
grondexploitaties
bedragen in 2008 EUR 12,8
miljoen.
Effect stelselwijziging
voorziening pensioenen
; (ex) wethouders bedraagt
EUR 0,7 miljoen.
Jaarrekeningtraject is
! goed verlopen.
,
· Inkoopproces moet
I worden aangescherpt.
Jaarstukken kunnen
worden verbeterd.
· Effecten economische
crisis nader uitwerken.
SISa·bijlage is correct,
overwegingen moeten
beter worden vastgelegd.
Accountantsverklaring en controleverschillen
De strekking van de accountantsverklaring is goedkeurend. De tijdens onze
controle geconstateerde controleverschillen zijn in de jaarrekening verwerkt.
Er resteren geen fouten en onzekerheden die de door de Raad vastgestelde
rapporteringsgrens van EUR 100.000 overschrijden.
Waardering grondexploitaties en voorziening grondexploitaties
Op basis van de geactualiseerde versie van het Meerjaren Perspectief
Grondexploitaties (MPG) is de waardering van de grondexploitaties met EUR
5,3 miljoen verlaagd. De belangrijkste redenen hiervoor zijn het aanpassen
van de parameters wegens de kredietcrisis en de vernietiging van drie
bestemmingsplannen.
Voorts is de presentatie van de voorziening grondexploitaties gewijzigd. Met
ingang van 2008 brengt Katwijk, in overeenstemming met een stellige
uitspraak van de Commissie BBV, de voorziening in mindering op de
"voorraad gronden". Tot en met 2007 werd deze voorziening onder de
"voorzieningen" verantwoord. Doordat de vergelijkende cijfers 2007 in de
balans niet voor deze presentatiewijziging zijn aangepast. lijkt het of de
investering in de "voorraad gronden" beperkt is. De werkelijke toename van
de investeringen in de grondexploitaties bedraagt EUR 12,8 miljoen.
Reserves en voorzieningen
In 2008 is een nieuwe nota reserves en voorzieningen opgesteld. Op basis
van deze nota is een aantal reserves opgeheven en is het saldo hiervan (circa
EUR 2.7 miljoen) "overgeboekt" naar de algemene reserve.
Katwijk heeft mede op basis van een actualisatie van de pensioenlasten voor
(ex) wethouders in 2008 besloten om de systematiek ten aanzien van de
financiering van deze lasten te herzien en alle betalingen ten laste van de
voorziening pensioenen (ex) wethouders te laten verlopen. Tot en met 2007
werden de jaarlijkse pensioenlasten uit de exploitatie betaald. Deze wijziging
van systematiek betreft een stelselwijziging, waarvan het effect van EUR 0,7
miljoen (meer lasten) in het resultaat is verwerkt.
Jaarrekening proces
Het jaarrekeningtraject is beter verlopen dan in 2008 en kan nog verder
worden aangescherpt door meer aandacht te besteden aan de kwaliteit van
de concept jaarrekening en de naleving van de "SiSa-eisen".
Inkoopproces
Uit de door Katwijk verrichte inkoopanalyse blijken geen overtredingen van
Europese aanbestedingrichtlijnen. Het verdient aanbeveling om het
inkoopproces voor wat betreft de vastlegging van de motivatie voor het
terecht niet Europees aanbesteden respectievelijk gebruik maken van
vrijstelling aan te scherpen.
Jaarstukken
Katwijk heeft in 2008 veel aandacht besteed aan de informatievoorziening aan
de Raad. De jaarstukken 2008 zijn ten opzichte van 2007 aangepast door
onder meer het hanteren van de verkeerslichtenmethode en de opbouw van
de jaarstukken helder uiteen te zetten in de leeswijzer.
Om de jaarstukken verder te optimaliseren, geven wij in overweging om het
aantal prestatie indicatoren te beperken, bij alle prestatie indicatoren de bron
te vermelden en een toelichting te geven op het verschil tussen de
streefwaarde en de gerealiseerde waarde, bij de toelichtingen op de behaalde
resultaten tevens het financiële effect hiervan te vermelden, alsmede
toelichtingen op onder meer de afwijkingen tussen de werkelijke en begrote
reserve mutaties specifieker te maken.
Economische crisis
Van de overheid wordt verwacht dat zij een actieve bijdrage levert aan de
beheersing van de gevolgen van de huidige economische crisis. Hiertoe heeft
Katwijk diverse acties in voorbereiding. Wij onderschrijven deze acties en
adviseren om aanvullend op deze acties de mogelijke ontwikkelingen in het
meerjarenperspectief in kaart te brengen en het effect op de begroting en de
meerjarenramingen verder uit te werken en daarmee een verder verscherpt
inzicht te krijgen in de mogelijke risico's die de gemeente kunnen treffen.
SiSa
De niet financiële prestatiegegevens in de SiSa bijlage zijn op een deugdelijke
wijze tot stand gekomen. Voorts zijn de bedragen in de SiSa bijlage
rechtmatig besteed. In 2009 dient extra aandacht te worden besteed aan de
vastleggingen inzake de borging van de totstandkoming van de niet financiële
prestatiegegevens, alsmede de wijze waarop de regelgeving is
geïnterpreteerd. Tevens dient de toets op de naleving van de SiSa-eisen
onderdeel te worden van de tussentijds uitgevoerde interne controle.
C 2009 KPMG Accountants NV., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG intsmeuenet een Zwitserse
coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
3

2. Accountantscontrole
Scope, aanpak en uitkomsten
i Jaarrekeningtraject is
. goed verlopen.
Alle verschillen zijn
gecorrigeerd.
i Strekking van de
! accountantsverklaring is
goedkeurend.
Controleopdracht
De opdracht tot controle van de jaarrekening is uitgevoerd conform de met
u gemaakte afspraken die zijn vastgelegd in de opdrachtbevestiging.
Onze controle heeft tot doel het uitbrengen van een onafhankelijk oordeel
omtrent de getrouwe weergave en de rechtmatige totstandkoming van de in
de programmarekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties
inclusief de bijlage SiSa.
Opzet en reikwijdte controle
Onze controle is gericht op het verkrijgen van een redelijke mate van
zekerheid dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Niet uitgesloten is dat afwijkingen voorkomen die voor de jaarrekening als
geheel niet van belang zijn.
Ons onderzoek richt zich niet specifiek op het ontdekken van fraude. De
primaire verantwoordelijkheid voor het voorkomen en ontdekken van fraude
berust bij de Raad en het College van de gemeente.
Jaarrekeningtraject
Het jaarrekening proces is ten opzichte van 2007 verbeterd. Bij aanvang van
de jaarrekening was een concept jaarrekening aanwezig en waren de meeste
documenten volgens de op te leveren stukken lijst beschikbaar. Het
jaarrekeningproces kan nog worden verbeterd door meer aandacht te
besteden aan de kwaliteit van de aan ons overhandigde concept jaarrekening
en de documentatie ter onderbouwing van de naleving van de "SiSa-eisen".
Controleverschillen
De tijdens onze controle geconstateerde controleverschillen zijn in de
jaarrekening verwerkt. Er resteren geen fouten en onzekerheden die de door
de Raad vastgestelde rapporteringsgrens van EUR 100.000 overschrijden.
Accountantsverklaring
De strekking van de accountantsverklaring is goedkeurend. Voor de tekst van
de accountantsverklaring verwijzen wij naar bijlage 1.
C 2009 KPMG Accountants N.V .. een Nederlandse naamloze vennootschap. IS lid van het KPMG-netwerk. van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International. een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handetamerken van KPMG fntemeticnet een Zwitserse coöperatie.
4

3. Rechtmatigheid
Begrotingsrechtmatigheid
Toelichting op
overschrijdingen en
, onderschrijdingen is
verbeterd, maar kan nog
specifieker.
Toelichting
• Nevenstaande overzienten zijn ontleend aan de jaarrekening. De
Begrote Werkelijke Saldo 2008 gearceerde gebieden zijn programma's met lastenoverschrijdingen en
lasten Jasten batenonderschrijdingen.
1- --=EU::::R..:l::;.O::O::O:.........:E::U::R.;...:.I.;:O.::OO"---=E:::U"R..:l::;'O::0"i0 • De gemeente kent een naar onze indruk gDed algemeen systeem van
begrotingsbewaking met tussentijdse intorrnatievoorzienmp aan de Raad.
Programma 1. Wonen en ruimte
105.976 40.263 65.713 In 2008 is de informatievDDrziening aangepast door onder meer de
Programma 2. Economie en toerisme
378 450
-72 realisatie van de beleidsdDelstellingen via de verkeerslichtenmethode te
Programma 3. Cultuur, recreatie en sport 6.498 6.330
168
presenteren.
Programma 4. Zorg, welzijn, werk en
inkomen
Programma 5. Onderwijs en educatie
Programma 6. Wegen, verkeer en vervoer
Programma 7. Groen, water en milieu
Programma 8. Veiligheid
Proqramrna 9. Burger en bestu~r
Programma 10. Middelen
35.090
7.669
13.348
13.837
3.765
12.092
3.581
34.622
7.306
13.161
14.252
4.100
12.900
1.751
Totaal 202.232 135.137 67.095
Bron. Jaarrekenmg 2008
Begrote Werkelijke Saldo 2008
baten baten
EUR 1.000 EUR 1.000 EUR 1.000
Programma 1. Wonen en ruimte 103.913 31.789 -72.124
Programma 2. Economie en toerisme 117 5.029 4.912
Programma 3. Cultuur, recreatie en sport 855 855 0
Programma 4. Zorg, welzijn, werk en
inkomen 17.068 16.869 -199
Programma 5. Onderwijs en educatie 523 628 105
Programma 6. Wegen, verkeer en vervoer 1.591 1.708 117
Programma 7. Groen, water en milieu 9.039 9.339 300
Programma 8. Veiligheid 477 460 -17
Programma 9. Burger en bestuur 1.329 1.263 -66
Programma 10. Middelen 64.685 60.528 4.357
Totaal 199.796 128.467 71.328
Bron: Jaarrekening 200S
469
363
187
415
-335
-808
1.830
• De begrDtingsrechtmatigheid betreft niet alleen eventuele financiële
Dverschrijdingen maar DDk de vraag of inhoudelijc aan de taakstelling is
voldaan. DDk in die situaties waarin geen Dverschrijdingen zijn
gecDnstateerd. De toetichtinç DP de programmarealisatie geeft de Raad
hiervoor informatie. Het is de taak van de Raad Dm na te gaan ct deze
informatie voldoende is. Zoals in de leeswijzer in de jaarstukken is
vermeld, is deze toelichtinp per hoofdstuk opçenomen in de toelichtinq op
de proprarnmarekeninq. Deze toelichting is ten opzichte van 2007
verbeterd door de hootdlijnen te vermelden en de toelichtinç (getalsmatigl
zichtbaar te laten aansluiten oo de afwijkingen die mosten worden
verklaard.
Om de jaarstukken nog verder te optimaliseren, geven wij in overweging
om:
- ook op programmaniveau een overall toelichting te geven;
- de toelichting nog specifieker (SMART) te maken;
- de toelichting op de behaalde beleidsresultaten uit te breiden met het
financiële effect hiervan.
• De baten en lasten van proqrarnrna 1 vallen aanzienlijk lager uit doordat er
minder activiteiten in de verschillende grDndexplDitaties hebben
plaatsçevonden.
• De lasten van programma 4 zijn lager dan beqroot omcat er minder
beroep op de regeling "hulp bij huishouden" is gedaan. Voorts zijn de
kosten van "vreemdelingen" lager uitvallen dan beqroot, waardoor tevens
de gerealiseerde Dpbrengsten lager zijn dan de begrote opbrenasten.
• Programma 9: De lasten zijn hoqer dan beçroot als gevDlg van het
ophoçen van de voorzieninq voor (exl wethouders (EUR 0,7 rnilioenl,
• De baten van proqramrna 10 vallen lager uit doordat met ingang van 2008
de dividendopbrenqsten van de deelnemingen in NUON en de Zeehaven
l.Jrnuiden zijn verantwoord onder programma 2. Dit verklaart tevens de
toename van de gerealiseerde baten DP proqrarnrna 2.
C 2009 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International een Zwitserse coöperatie.
5

3. Rechtmatigheid
Begrotingsrechtmatigheid (vervolg)
; Toelichting op afwijkingen
i in reservemutaties moet
, specifieker.
Begrote Werkelijke Verschil
verrekening verrekening 2008
EUR 1.000 EUR 1.000 EUR 1.000
~!ogramma 1. Wonen en ruimte 4.957 4.191 766
Programma 2. Economie en toerisme -15 -15 0
Programma 3. Cultuur. recreatie en sport 67 66 1
Programma 4. Zorg, welzijn, werk en
inkomen -744 -693 -51
Programma 5. Onderwijs en educatie -124 -124 0
Programma 6. Wegen. verkeer en vervoer -6.821 -6.800 -21
Programma 7. Groen, water en milieu -338 -552 214
Programma 8. Veiligheid 0 0 0
Programma 9. Burger en bestuur -784 -740 -44
Programma 10. Middelen 1.366 1.375 -9
Totaal -2.436 -3.292 856
Bron: Jaarrekening 2008
Toelichting
• In de tabel is het saldo van de begrote reservemutaties afgezet tegen het
werkelijke saldo van de reservemutaties. Als onderdeel van de
winstbepaling heeft Katwijk ervoor gekozen om de werkelijke
reservemutaties maximaal de begrote reservemutaties te laten zijn en de
"overschrijdingen" van de begrote bedragen als onderdeel van de
resultaatbestemming aan de Raad voor te leggen. Deze vervverkingswijze
is in overeenstemming met het 88V.
• In de jaarrekening is een beperkte toelichting op de afwijkingen tussen de
werkelijke en begrote mutaties gegeven.
Wij adviseren deze afwijkingen specifieker toe te lichten.
• In totaliteit is EUR 3,3 miljoen uit de reserves onttrokken ten opzichte van
EUR 2.4 miljoen begroot. De belangrijkste reden voor de hogere
onttrekking (en dus een positief effect op het resultaat) betreffen de
onttrekking uit de reserves voor de afboeking van de grond van de
Tjalmastrook van EUR 0,8 miljoen, welke bij de vaststelling van de nota
grondbeleid is goedgekeurd door de Raad (programma 1) en een per saldo
hogere onttrekking van de reserves voor de riool- en afvalstoffenheffing
(programma 7).
@2009 KPMG Accountants N.v., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van ,elfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle reenten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zfjn geregistreerde handelsmerken van KPMG International, een Zwitserse coöperatie.
6

3. Rechtmatigheid
Bevindingen verbijzonderde interne controle ten behoeve van rechtmatigheid
Zichtbare vastlegging van
de verbiJzonderde interne
controle kan nog verder
worden verbeterd.
Aanscherpen
I inkoopprocedure op
naleving Europese
aanbestedingsregels.
Voldoening aan voorwaarden
Algemeen
Katwijk heeft in 2008 verbijzonderde interne controle op de financiële
processen uitgevoerd. Het niveau van deze verbijzonderde interne controle is
in 2008 verbeterd. Dit blijkt onder andere uit het geactualiseerde interne
controleplan 2008 waarin de ervaringen van voorgaande jaren zijn verwerkt.
Aandachtspunten blijven het zichtbaar vastleggen van de uitgevoerde
controlewerkzaamheden en de adequate opvolging van de bevindingen.
Tijdige uitvoering en zichtbare vastlegging
Ten opzichte van voorgaand jaar is de tijdige uitvoering van de
werkzaamheden en de kwaliteit van de vastlegging van de verbijzonderde
interne controle sterk verbeterd.
Deze vastleggingen kunnen verder worden verbeterd door onder meer in het
eindverslag van de verbijzonderde interne controle specifieker in te gaan op
de bevindingen en de wijze waarop geconstateerde omissies zijn hersteld.
Het verdient aanbeveling om bijvoorbeeld aan te geven hoe hoog het
toutpercentage is. waar deze betrekking op heeft en welke maatregelen zijn
genomen om eventuele toekomstige herhalingen te voorkomen.
Voorts zijn verbeteringen mogelijk door de bevindingen op een uniforme wijze
vast te leggen.
Het College heeft aangegeven dat vóór de zomervakantie zal worden
nagegaan op welke wijze de vastlegging van de bevindingen kunnen worden
geüniformeerd, alsmede dat strikter zal worden toegezien op een meer
toegankelijkere zichtbare vastlegging.
Europese aanbestedingen
Om na te gaan of de Europese aanbestedingsrichtlijnen zijn nageleefd, heeft
Katwijk onder meer een analyse op basis van de uitgaven aan de crediteuren
verricht (inkoopanalysel.
Uit deze inkoopanalyse blijken geen overtredingen van de Europese
aanbestedingsrichtlijnen. Wel blijkt dat onder meer de motivatie voor het
(terecht) niet Europees aanbesteden respectievelijk gebruik maken van de
vrijstellingen beter moet worden vastgelegd.
Wij adviseren het inkooppraces op dit aspect aan te scherpen. Voorts
adviseren wij in het interne contraleplan 2009 meer aandacht te besteden aan
het toetsen van de naleving van Europese aanbestedingsrichtlijnen.
Het College heeft aangegeven dat medio februari 2009 een beleidsadviseur
inkoop is aangesteld en dat deze beleidsadviseur bovenstaande
aanbevelingen zal oppakken.
~ 2009 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap. lsüc van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logO zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International, een Zwitserse coöperatie.
7

4. Jaarrekening 2008
Controlebevindingen
Waardering gronden
verlaagd met EUR 5,3
miljoen mede door
effecten kredietcrisis.
RIS en BSV correct in de
jaarrekening v8lWerkt.
Actualisatie beheerplan
riolering zal in 2009
plaatsvinden.
Investeringen in
grondexploitaties
bedragen in 2008 EUR 12,8
miljoen.
Grondexploitatie
in 2009 heeft Katwijk een geactualiseerde versie van het Meerjaren
Perspectief Grondexploitaties (MPG 2009) opgesteld. Op basis hiervan heeft
een dotatie aan de voorziening grondexploitatie van EUR 5.3 miljoen
plaatsgevonden. De voornaamste oorzaken hiervan zijn:
• de parameters in het MPG 2009 zijn ten opzichte van het MPG 2008 als
volgt gewijzigd:
- rente: 4.75% (MPG 2008: 4,35%)
- verwachte opbrengstenstijging: 0% (MPG 2008: 1,5%)
- verwachte kostenstijging: 1% (MPG 2008: 2,5%);
• de invoering van een kunstfonds;
• de verlaging van het aantal woningen in de exploitatie Kleipetten Zuid;
• de vernietiging van drie bestemmingsplannen.
De wijziging in de parameters hangt met name samen met de economische
crisis. Het totale financiële effect van de economische crisis wordt geraamd
op ruim EUR 4 miljoen. De wijziging in gehanteerde parameters is ons inziens
voldoende toegelicht in de MPG 2009 en achten wij acceptabel.
RIS/BSV
De kosten voor de Regionale InvesteringsStrategie (RIS) zijn in 2008 via de
exploitatierekening verantwoord. De bijdrage vanuit de gemeente voor de
Brede Structuur Visie (BSV) is als reserve in de financiële verantwoording
opgenomen. De kosten voor RIS en de bijdrage voor de BSV is net als in
2007 op een juiste wijze in de jaarrekening verwerkt.
Beheer/onderhoudsplannen
Het beheerplan inzake rioleringen is in 2008 nog niet geactualiseerd omdat
het nieuwe waterplan dat in samenwerking met het Hoogheemraadschap van
Rijnland wordt opgesteld nog niet gereed is. In dit nieuwe waterplan wordt
tevens het effect van de nieuwe wet op de watertaken verwerkt. Naar
verwachting komt het nieuwe waterplan in 2009 gereed. De overige
beheer/onderhoudsplannen zijn recent (de meeste in 2007) geactualiseerd en
worden jaarlijks herijkt.
Herrubricering voorziening Grondexploitatie
Op grond van een stellige uitspraak van de Commissie BBV, is de voorziening
voorziening grondexploitatie in de financiële verantwoording opgenomen
onder de gronden. Als gevolg hiervan is de voorziening niet meer opgenomen
in de staat Reserves en Voorzieningen. De stand van de voorziening
grondexploitatie ultimo 2007 is niet verwerkt in de stand van de voorraden
per begin 2008 zoals opgenomen in de balans.
In de balans is een stand van de voorraad gronden opgenomen van EUR 49,1
miljoen ultimo 2008 en EUR 48,7 miljoen ultimo 2007. Indien de stand van
2007 wordt gecorrigeerd voor de stand van de voorziening grondexploitatie
ultimo 2007 van EUR 7,1 miljoen, bedraagt de mutatie van de voorraad
gronden in 2008 EUR 7,5 miljoen. Indien tevens de toename van de
voorziening grondexploitatie wordt geëlimineerd van EUR 5,3 miljoen,
bedraagt de toename van de voorraad gronden in 2008 EU R 12,8 miljoen.
In onderstaande tabel is vorenstaande samengevat
Mutatie volgens balans (EUR 49,1 -t- EUR 48,7 rnln.)
Voorziening balans ultimo 2007
Toename voorziening grondexploitatie in 2008
EUR
400.000
7.100.000
5.300.000
Mutatie na eliminatie bijzonderheden 12.800.000
Bron. Jaarrekening 2008
De toename van de investeringen in de voorraad gronden heeft vooral
betrekking op de complexen Haven fase 3B (EUR 4,7 miljoen), Haven fase 2
(EUR 2,0 miljoen), Trappenberg-Kloosterschuur (EUR 1,2 miljoen), Duyfrak
(EUR 1,1 miljoen) en Kleipetten Zuid (EUR 1,0 miljoen).
IC 2009 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden een KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International, een Zwitserse coóperaue.
8

4. Jaarrekening 2008
Controlebevindingen (vervolg)
Effecten nieuwe nota
reserves en voorzieningen
is in jaarrekening
vOlWerkt.
Stelselwijziging
financiering
pensioen lasten (ex)
wethouders.
I Nader uitwerken van de
gevolgen van de eventuele
effecten van de crisis op
de begroting en
i meerjarenraming.
Analyse stand reserves en voorzieningen
In 2008 is een nieuwe nota reserves en voorzieningen opgesteld. Op basis
van deze nota is een aantal reserves opgeheven en is het saldo hiervan (circa
EUR 2.7 miljoen) "overgeboekt"' naar de algemene reserve.
In de nota reserves en voorzieningen is een onderscheid gemaakt naar de
bandbreedte van het benodigde eigen vermogen om de risico's voor
grondexploitaties op te vangen en de overige risico's. Wij onderschrijven het
belang van deze splitsing en de tussentijdse rapportering over de
ontwikkelingen in de omvang van de risico's in relatie tot de stand van de
reserves.
Voorziening pensioenen (ex) wethouders
Katwijk heeft mede op basis van een actualisatie van de pensioenlasten voor
(ex) wethouders in 2008 besloten om de systematiek ten aanzien van de
financiering van deze lasten te herzien en alle betalingen ten laste van de
voorziening pensioenen (ex) wethouders te laten verlopen. Tot en met 2007
werden de jaarlijkse pensioenlasten uit de exploitatie betaald. Deze wijziging
van systematiek betreft een stelselwijziging. waarvan het effect van EUR 0.7
miljoen (meer lasten) in het resultaat is vervverkt
Deelneming NUON
Katwijk heeft de mogelijke effecten van de verkoop van de aandelen in
NUON nog niet in de jaarrekening vervverkt omdat het besluit over verkoop
nog niet definitief is. De mogelijke gevolgen zijn in de toelichting op de niet in
de balans opgenomen rechten en verplichtingen opgenomen.
NV Continuon Beheer
NV Continuon Beheer heeft alle precario aanslagen over de jaren 2005 tot en
met 2008 (EUR 6.0 miljoen) betaald. Tegen deze aanslagen heeft NV
Continuon Beheer bezwaar gemaakt Katwijk is van mening dat dit bezwaar
niet gegrond is. Wij onderschrijven deze zienswijze.
Ontwikkeling meerjarenporspectief
Van de overheid wordt vervvacht dat zij een actieve bijdrage gaat leveren aan
het beheersen van de gevolgen van de huidige economische crisis. Of dit een
terechte vervvachting is. is een vraag met een politiek antwoord. Vanuit het
oogpunt van bedrijfsvoering is het verstandig als Katwijk in kaart brengt op
welke delen van de begroting 2009 en de meerjarenraming. op korte en
langere termijn risico's worden gelopen. Juist in deze tijd is het van belang
om te zorgen dat het (financiële) huis op orde blijft
De meerjarenramingen kunnen bijvoorbeeld beïnvloed worden door
teruglopende verkoopbaarheid en waardering van woningbouwprojecten (met
name in het luxe segment) en een toename van inwoners die een beroep
gaan doen op uitkering. bijstand. kwijtscheldingen van belastingen. etc.
Voorts kan de meerjarenbegroting van Katwijk ook indirect, via de
gemeenschappelijke regelingen, met de effecten van de kredietcrisis worden
geconfronteerd.
Katwijk heeft naar aanleiding van de kredietcrisis een beknopte analyse van
de mogelijke effecten hiervan gemaakt Uit deze analyse blijkt onder meer dat
het treasurv statuut moet worden aangepast De effecten van de kredietcrisis
zijn reeds vervverkt in het MPG 2009. Bij de aanpassing van het treasurv
statuut worden de uitkomsten van het onderzoek naar de rekenkamer
hiernaar meegenomen.
Wij adviseren op korte termijn aanvullend de mogelijke ontwikkelingen in het
meerjarenperspectief in kaart te brengen en het effect op de begroting en de
meerjarenramingen verder uit te werken en daarmee een verder verscherpt
inzicht te krijgen in de mogelijke risico's die de gemeente kunnen treffen.
Pensloenvooraienlnqen
Indien in de BBV richtlijnen voor waardering en presentatie ontbreken, kan
aansluiting worden gezocht bij de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. In dit
kader is het van belang om kennis te nemen van de op 2 februari 2009
gepubliceerde 'ontwerp-Richtlijn 271.3 Personeelsbeloningen - Pensioenen',
die met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2008 kan worden toegepast In
de ontwerp-Richtlijn is gekozen voor een benadering waarbij primair is
gekeken naar de wijze waarop het Nederlandse pensioen stelsel is ingericht
en functioneert in de praktijk. De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) heeft
geconcludeerd dat in dit kader een verplichtingenbenadering, zoals
opgenomen in 'RJ-252 Voorzieningen, niet in de balans opgenomen
verplichtingen en niet in de balans opgenomen activa', daar beter bij aansluit
dan de risicobenadering, waarop de huidige richtlijn is gebaseerd. Dit heeft
geen consequenties voor de balans en de staat van baten en lasten, maar wel
voor de toelichting. In de jaarrekening 2009 zal de toelichting in de
jaarrekening door Katwijk worden aangepast
De RJ beoogt de ontwerp-Richtlijn in het voorjaar van 2009 om te zetten in
een definitieve Richtlijn.
@2oo9KPMGAccountantsN.V.,eenNederiandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerl::. van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International, een Zwitserse coöperatie.
9

5. Verslaggevingsaspecten
Presentatie, informatiewaarde en wet- en regelgeving
; Jaarrekening voldoet aan
BBV.
Presentatiewijziging
, inzake voorziening
. grondexploitaties
doorgevoerd en
stelselwijziging inzake
voorziening pensioenen
(ex) wethouders.
Informatiewaarde
jaarstukken kan worden
verbeterd.
Aantal indicatoren moet
worden gereduceerd en
ingebed in de planning en
eontrolcyclus.
Presentatie
De jaarrekening van de gemeente Katwijk voldoet aan de eisen zoals deze zijn
gesteld in de BBV.
Presentatie en stelselwijziging
In de jaarrekening 2008 is een presentatiewijziging ten aanzien van de
voorziening voor grondexploitaties doorgevoerd. In overeenstemming met de
stellige uitspraak van de commissie BBV over deze voorziening is de
voorziening voor grondexploitaties in mindering gebracht op de voorraad van
de gronden. Voorheen werd deze voorziening nog onder de post
voorzieningen verantwoord. Katwijk heeft de vergelijkende cijfers niet
aangepast maar volstaan met een toelichting bij de post voorraden.
Voorts is een stelselwijziging doorgevoerd ten aanzien van de voorziening
pensioenen (ex) wethouders. Het effect hiervan (EUR 0,7 miljoen) is ten laste
van het resultaat gebracht
Informatiewaarde
De jaarstukken van Katwijk, bestaande uit het jaarverslag en de jaarrekening
zijn onder meer door de opname van een beleidsverantwoording via de
verkeerslichtenmethode verbeterd.
De informatiewaarde van de jaarstukken kan toenemen door:
• In de toelichtingen op de behaalde resultaten tevens het financiële effect
hiervan te vermelden;
• Het aantal prestatie indicatoren te beperken;
• Bij alle prestatie indicatoren de bron te vermelden, alsmede een
toelichting te geven op het verschil tussen de streefwaarde en de
werkelijk gerealiseerde waarde;
• De toelichtingen op de programma's minder technisch van aard te laten
zijn.
Niet financiële informatie/indicatoren
In de jaarrekening 2008 zijn 178 indicatoren opgenomen. Voor een groot deel
van deze indicatoren is geen of geen relevante informatie beschikbaar
waardoor geen informatie over de realisatie van de indicator in 2008 is
verantwoord.
Om deze indicatoren optimaal te kunnen inzetten bij beleidsvorming en
beleidsevaluatie dient naar onze mening het aantal indicatoren te worden
verminderd.
Hierbij adviseren wij maximaal 2-5 indicatoren per beleidsveld te benoemen.
Voorts is het van belang dat de indicatoren een plaats krijgen in de planning
en contralcyclus en dat de ontwikkeling van deze indicatoren tussentijds
wordt gemonitord.
Bij het terugdringen van het aantal indicatoren respectievelijk het bepalen van
de meest relevante indicatoren, dienen in elk geval de relevantie voor het
beleidsdoel, de betrouwbaarheid en de beschikbaarheid van gegevens in
ogenschouw te worden genomen.
Bij het (tussentijds) rapporteren dient vervolgens nadrukkelijk de gehanteerde
bron te worden vermeld, alsmede een korte toelichting op de ontwikkeling
van de indicator.
Over het terugdringen van het aantal indicatoren zijn inmiddels afspraken met
de Raad gemaakt
C 2009 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
10

6. Single intermation Single audit
Verslag van bevindingen SiSa 2008
SiSa-bijlage is correct.
overwegingen moeten
i beter worden vastgelegd.
Algemeen
Binnen de gemeente is een SiSa coördinator aangesteld. Tussentijds heeft
regelmatig afstemming plaatsgevonden tussen de coördinator en de
verantwoordelijke functionarissen. Het opgeleverde SiSa dossier was goed
toegankelijk. Voorafgaand aan de balanscontrole is door Katwijk een
risicoanalyse opgesteld.
In bijlage 2 van dit rapport is de tabel "rapport van bevindingen" opgenomen
conform de ministeriële eis.
Regelingen en omvang 2008
In de hiernaast staande tabel zijn de regelingen vermeld die door Katwijk via
SiSa worden verantwoord. De vermelde bedragen betreffen de bestedingen
in euro's.
Voor de subsidieregeling ••Klimaatconvenant BANS" geldt dat op verzoek van
het ministerie de cumulatieve bestedingen tot en met 2008 worden vermeld.
De bestedingen in het jaar jaar 2008 bedragen EUR 78.714 (bestedingen t/m
2008: EUR 185.943). De in 2006 ontvangen subsidiegelden voor deze
regeling, EUR 90.301, waren reeds aan het begin van dit jaar volledig
besteed. In de cumulatieve bestedingen is ook de eigen gemeentelijke
bijdrage (EUR 114.456) meegenomen. Aangezien de regeling dit niet verbied,
is de keuze van Katwijk acceptabel.
Voor de regeling Breedtesportimpuls zijn, op basis van een wijziging in de
SiSa-bijlage ten opzichte van voorgaand jaar, ook gemeentelijke middelen
(totaal EUR 565.078 voor de jaren 2005 t/m 2007) in de totale bestedingen
opgenomen. het totaal van de bestedingen in 2008 bedraagt EUR 16.111.
Bevindingen 2008
De niet financiële prestatiegegevens in de SiSa bijlage zijn op een deugdelijke
wijze tot stand gekomen. Voorts zijn de bedragen in de SiSa bijlage
rechtmatig (conform de geldende wet- en regelgeving) besteed.
Om het SiSa-proces nog verder te verbeteren adviseren wij om gedurende
het jaar monitoring uit te voeren op een deugdelijke en betrouwbare
totstandkoming van de informatie, die met name gericht is op de niet
financiële prestatiegegevens in de SiSa-bijlage. Aanvullend adviseren wij om
voorafgaand aan de controle schriftelijk vast te leggen hoe de deugdeliïke en
betrouwbare totstandkoming van deze informatie is gewaarborgd.
Voorts is het aan de gemeente toegestaan voor een aantal regelingen het
begrip 'bestedingen' nader in te vullen.
Het verdient aanbeveling om reeds voorafgaand aan de controle schriftelijk
vast te leggen hoe dit begrip voor de betreffende regeling wordt ingevuld.
Tenslotte is voor een aantal regelingen NVWB, IOAW, IOAl,
Bijstandverlening Zelfstandigen) bij aanvang van de controle geen
deelwaarneming gericht op het vaststellen van de juistheid en rechtmatigheid
van een besteding uitgevoerd. Met medewerking van Katwijk hebben wij
deze deelwaarneming alsnog uitgevoerd. Hieruit zijn geen bijzonderheden
naar voren gekomen.
Omwille van de efficiency adviseren wij om de controle van deze regelingen
reeds te betrekken in de verbijzonderde interne controle (zie ook hoofdstuk 7
van dit verslag).
Wet Werk en Bijstand (inkomensdeel)
Invoering Centra voor Jeugd en Gezin
Wet Werk en Bijstand Iwerkdeel)
Onderwijsachterstandenbeleid niet GSB (OABI
Investering stedelijke vernieuwingen ISV
Klimaatconvenant SANS (in 2008 is EUR 78.714 besteed)
IOAW
Bijstandverlening Zelfstandigen
Uitkering Marsrouteplannen (Bibliotheken)
Breedtesportimpuls
Regeling Opvang Asielzoekers (RON
IOAZ
Inburgering (oude stelsel)
Inburgering (nieuwe stelsel)
Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS)
Brede doeluitkering verkeer en vervoer
Wet seciele werkvoorziening (Wsw)
Bron. Jaarrekemng 2008
C 2009 KPMG Accountants N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG·netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG lego zijn geregistreerde handelsmerken ven KPMG lntemetionet een Zwitserse coöperatie.
EUR
5,964.635
1,750.427
1.128.384
435,092
223.869
185.943
138.391
80.285
44,928
16,111
12.998
12.204
o
o
o
o
o
11

7. Administratieve organisatie en interne beheersing
Interne beheersing en management letter
, AOIIB biedt voldoende
! waarborgen voor
, getrouwe en rechtmatige
verantwoording.
Interne beheersing
Bij de interim-controle en het afronden bij de jaarrekening richten we ons op
de waarborgen voor de interne beheersing die zijn getroffen in de
besturende, de primaire en de ondersteunende processen, voor zover de met
deze processen samenhangende posten relevant zijn voor de
jaarrekeningcontrole. Over onze bevindingen betreffende de interne
beheersing hebben wij door middel van de management letter gerapporteerd.
De belangrijkste bevindingen die hierin waren vermeld, zijn:
• Het interne controleplan kan nog verder worden verbeterd door de
opname van een risicoanalyse en de werkzaamheden in het kader van
SiSa.
• De bevindingen uit de interne controles dienen (tijdig) te worden
geëvalueerd en indien nodig te leiden tot acties om de omissie te
herstellen (retrospectief) en/of te corrigeren (prospectief);
• Subadministraties dienen tijdig te worden geanalyseerd en opgeschoond.
Voorts zijn over de maanden januari tot en met april 2008 extra
werkzaamheden door Katwijk verricht om vast te stellen dat de mogelijke
ongewenste functievermengingen niet zijn opgetreden. Zoals reeds in het
accountantsverslag 2007 is aangegeven, is vanaf eind april de noodzakelijke
functiescheiding in SAP definitief gerealiseerd.
Het College heeft aangegeven dat bovenstaande verbeterpunten zijn
verwerkt in een plan van aanpak en dat evenals vorig jaar de status van deze
punten vóór de zomer aan de Raad zal worden gerapporteerd.
Frauderisicobeheersing
Het College is primair verantwoordelijk voor preventie en detectie van fraude.
Het management is verantwoordelijk voor een cultuur van eerlijkheid en
ethisch verantwoordelijk gedrag en dient zowel preventieve als repressieve
beheersingsmaatregelen te nemen om de kans op fraude zo veel mogelijk te
beperken.
De Raad zal willen vaststellen in hoeverre het College de benodigde
doelgerichte beheersingsmaatregelen heeft genomen zodat de integriteit van
de financiële verslaggeving is gewaarborgd.
Tijdens de controle van de jaarrekening inventariseren wij de frauderisico's
binnen uw organisatie en beoordelen wij de interne beheersingsmaatregelen
die gericht zijn op het voorkomen en ontdekken van (materiële) fraude, voor
zover relevant in het kader van de controle van de jaarrekening.
Volledigheidshalve wijzen wij erop dat onze controle niet specifiek gericht is
op het ontdekken van fraude.
Bij onze controle is geconstateerd dat:
• Er een bewust en zichtbaar aangestuurd fraudebeleid is. Er zijn
gedragscodes en een meldprocedure voor klachten en signalen;
• Er geen expliciete analyse van risico's op fraude en ongewenst gedrag is
uitgevoerd;
• Er geen signalen zijn van verhoogde frauderisico's.
Voorts heeft de organisatie aangegeven dat zij geen signalen van verhoogde
frauderisico's heeft geconstateerd.
@2009KPMGAccountantsNV.een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International. een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International, een Zwitserse coöperatie.
12

8. Overig
Geautomatiseerde gegevensverwerking en onafhankelijkheid externe accountant
Geautomatiseerde
gegevensverwerking heeft !
continu en betrouwbaar
plaatsgevonden.
Onafhankelijkheid is
gegarandeerd.
Geautomatiseerde gegevensverwerking
In het kader van de jaarrekeningcontrole zijn met betrekking tot de
betrouwbaarheid en continuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking
geen bijzonderheden te vermelden. Wij wijzen erop dat de
accountantscontrole niet specifiek is gericht op deze aspecten en derhalve
niet hoeft te leiden tot bevindingen die bij een speciaal daarop gericht
onderzoek wel naar voren zouden kunnen komen.
Onafhankelijkheid externe accountant
Wij hebben diverse maatregelen getroffen om onze onafhankelijkheid ten
opzichte van de gemeente te garanderen. Deze omvatten onder andere:
• Voorschriften en procedures met betrekking tot onafhankelijkheid,
waaronder een strikte interne scheiding van potentieel conflicterende
diensten;
• Jaarlijkse bevestiging van onafhankelijkheid door KPMG medewerkers;
• Procedures met betrekking tot het aanvaarden van opdrachten, inclusief
een beoordeling of er sprake is van conflicterende diensten;
• Interne en externe kwaliteitsbeoordelingen.
In 2008 hebben wij naast de controle van de jaarrekening geen verdere
werkzaamheden verricht. Geconcludeerd kan worden dat onze
onafhankelijkheid ten opzichte van de gemeente voldoende is gegarandeerd.
@2009 KPMG Accountants NV., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
13

Bijlagen
@,2oo9 KPMG Accountants N.v., een Nederlandse naamloze vennootschap, is lid van het KPMG-netwerk VBn zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden een KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG International. een Zwitserse coöperatie.
14

Bijlage
1. Accountantsverklaring
Aan: de Gemeenteraad van de gemeente Katwijk
ACCOUNTANTSVERKLARING
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2008 van de gemeente
Katwijk, bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de
programmarekening over 2008 met de toelichtingen, gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het College van Burgemeester en Wethouders
Het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Katwijk is
verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het
opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit
begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze
verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten
en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in
de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot
stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in
overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde
wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Deze
verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand
houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van
en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als
de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang
als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante
wet- en regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen
voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de
gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening
op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 213, tweede lid van de
Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met
Nederlands recht. waaronder het Besluit accountantscontrole provincies en
gemeenten. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons
geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te
plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt
verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van
controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.
De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de
professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn
beoordeling van de risico's van afwijkingen van materieel belang als gevolg
van fraude of fouten.
In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken
van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten
als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de wet- en
regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een
verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die
onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel
hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne
beheersingssysteem van de gemeente. Tevens omvat een controle onder
meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen
voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het
College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente heeft gemaakt,
en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten
1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. Deze
goedkeuringstolerantie is door de Gemeenteraad bij raadsbesluit van 10 juli
2003 vastgesteld.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende
en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de gemeente Katwijk een
getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en
lasten over 2008 als van de activa en passiva per 31 december 2008 in
overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en
gemeenten.
Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en
lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in
overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde
wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of
voorschriften van regelgevende instanties
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 213 lid 3 onder d
Gemeentewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen
beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.
Den Haag, 14 april 2009
KPMG ACCOUNTANTS N.V.
M.J. Kuikman-Wakker RA
@2009KPMGAccountantsNV,eenNederlandsenaamlozevennootschap. is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International. een
Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde bandetsmenen van KPMG International, een Zwitserse coöperatie.
15

Bijlage
2. Verslag van bevindingen SiSa
~ - SiSa verantwoording~informatie speçi;ieke ~itkeringen
~ j Tabel rapport van bevindingen L~ ,
~ '" "'%,,/«~ "
Vul hieronder de informatie in waarop de tabel/het rapport van bevindingen betrekking heeft.
!
Typeoverheldslaag:
Naam berichtgever:
Rapportage.periode: Berichtgevercode'
Bestandsnaam:
f"G~."m=:.~.ën''''''---_-------------------------i
_Katwijk
bO;613~7~~~~~~~~~~~~~~~~~~==================l
~20D8
Isisa_~_~08_06D~37_~j_~~_g~_Bevil!~_1.!!gen.x~s __ ~ ~ _
! ~In februari 2009 wordt op www.cbs.nVsisa een bestand geplaatst waarin u deze code kunt opzoeken
L-~ __ ~_~ __ ~~ .__ ~~ __ ~_
s n
Oe onderstaande tabel is in het rapport van bevindingen te vinden op pagina:
-~------~~~
In de tabel dienen de bevindingen opgenomen te warden met Informatie over (mogelijke) consequenties voor de vaststelling van de
specifieke uitkering door het Rijk of voor het Jaarverslag van het Rijk. Er hoert dus niet gerapporteerd te worden over bevindingen die geen
Invloed hebben op de financiêle vaststelling of voortkomen uit extra eisen van de gemeente of provincie.
"., • 0 • 0 er, aij ••
N, Specifieke uitkering of overig Fout of onzekerheid Financiële omvang In euro's Toelichting fout/onzekerheid
11 Opvang asielzoekers
13 Onder.vlj~achterstandanbetetd niet-GSB
(DAB)
178 Uttkering Marsrouteplannen (Bibliotheken).
Vernlauwlngslmputsmlddaien
'6A Subsidieregeling SANS Kllmeatconvenant
34 Inbutgering (Oude stelsel)
35 Inburgering (Nieuwe ~tl!ll~el)
378 Besluit Locatiegebonden Subsidies 2005
438 investering stedelijke vernieuwing (ISV) I
498 Brede doeluitkering verkeer en vervoer
55 Wet Sociale WerkvoorzJenlng
57 Wet Werk en Bijstand (Inkomensdeel)
57 Wat Werk en Bijstand (werkdeel)
se IOAW
59 IOAZ
61 Bljslaoowrlening Zetfstandlgen ,
71 Breedtesportlrnputs
77 Centrum Jeugd en Gezin (CJG)
I
I
13:12009 KPMG Accountants NV. een Nederlandse naamloze vennootschap. is lid van het KPMG·netwerlo: van zelfstandige ondernemingen die zijn verbonden aan KPMG International, een
Zwitserse coöperatie. AUe rechten voorbehouden. KPMG en het KPMG logo zijn geregistreerde handelsmerken van KPMG international, een Zwitserse coöperatie.
16