Handboek Internationaal recht derde lichting 1..946 - Asser Institute

VOORWOORD DIRECTEUR T.M.C. ASSER INSTITUUT
VII
Een van de meest in het oog springende Nederlandstalige standaardwerken op het
terrein van het Volkenrecht, welke tot in de jaren ’80 regulier werd gebruikt, is
ongetwijfeld Grondlijnen van het Volkenrecht van de hand van prof. mr. J.P.A.
François (1889-1978), destijds ondermeer Secretaris-generaal van het Permanent
Hof van Arbitrage, prominent lid van de International Law Commission – een
orgaan dat mede op zijn advies door de Algemene Vergadering van de VN in 1948
werd opgericht en waarvan hij enige tijd voorzitter was – en hoogleraar volkenrecht
te Rotterdam.
In 1967 verscheen hiervan de derde en laatste druk. De eerste druk van Grondlijnen
van het Volkenrecht dateerde van 1954 en was een verkorte bewerking van
zijn eerdere, tweedelige Handboek van het Volkenrecht uit 1949/1950, waarvan de
eerste druk in 1931/1933 was verschenen. Grondlijnen van het Volkenrecht is decennialang
een belangrijk naslagwerk gebleven voor zowel academici als praktijkjuristen.
Het internationaal recht heeft zich sindsdien sterk en snel ontwikkeld. Bestaande
deelterreinen, zoals rechten van de mens, internationaal economisch recht, internationaal
strafrecht en internationaal humanitair recht, hebben stormachtige ontwikkelingen
doorgemaakt. Daarnaast zijn nieuwe deelterreinen ontstaan, zoals het
internationaal milieurecht. Sinds het verschijnen van de laatste druk van Grondlijnen
van het Volkenrecht zijn er echter in Nederland bijna uitsluitend meer inleidende
en minder uitgebreide algemene boeken over het internationaal recht
verschenen, zoals van de hoogleraren Tammes (1973), Schermers (1985) en Kooijmans
(1989) en, meer recent, van Nollkaemper (2004) en van Werner en Wessel
(2005). Een uitzondering op de regel, die hier zeker vermeld dient te worden, is het
driedelige International Law in the Netherlands (1978-1980), hoewel dat meer een
verzameling capita selecta betreft.
Tegen deze achtergrond ontstond de wens een nieuw, actueel en op de praktijk
gericht uitgebreid algemeen handboek over het internationaal recht samen te stellen.
In 1995 werd daartoe vanuit het T.M.C. Asser Instituut het initiatief genomen.
Er werd een externe adviescommissie samengesteld, bestaande uit dr. Adriaan Bos,
prof. mr. Peter Kooijmans en dr. Bert Voskuil. Deze commissie, aangevuld met dr.
Gerard Tanja en dr. Rob Siekmann, destijds beiden verbonden aan het T.M.C. Asser
Instituut, bereikte overeenstemming over opzet en indeling van een boek dat
moest voortbouwen op Grondlijnen van het Volkenrecht.
Het uitgangspunt was dat in alle hoofdstukken bijzondere aandacht zou worden
besteed aan de positie van het Koninkrijk der Nederlanden in de internationale
rechtsorde en dat daartoe ieder hoofdstuk zou worden aangevuld met relevante
voorbeelden uit de Nederlandse rechtspraktijk. De documentatierubrieken van het

VIII
Netherlands Yearbook of International Law vormden hiervoor een belangrijke
bron. De redactiecommissie werd in 1997 uitgebreid met dr. Olivier Ribbelink die
tevens met de coördinatie van het project werd belast. Een vijftiental auteurs werd
bereid gevonden één of meer hoofdstukken voor zijn of haar rekening te nemen.
Voor het project werd een subsidie verkregen voor de productiekosten van het Wetenschappelijk
Onderzoek en Documentatie Centrum van het Ministerie van Justitie,
waarvoor ik graag mijn dank uitspreek.
De aanvankelijke planning voor verschijning rond het jaar 2000 moest al snel
drastisch worden bijgesteld. Voor een grondige behandeling van ieder onderdeel
bleek het aantal hoofdstukken en daarmee het aantal auteurs te moeten worden
uitgebreid. Onder leiding van het vernieuwde redactieteam, bestaande uit dr.
Nathalie Horbach, dr. René Lefeber en dr. Olivier Ribbelink, kwam het huidige
werk tot stand: een boek van bijna 1.000 pagina’s, verdeeld over 23 hoofdstukken
en geschreven door in totaal 36 auteurs, die tezamen een groot deel van de Nederlandse
expertise binnen het vakgebied vertegenwoordigen.
Ik ben zeer verheugd dat dit belangrijke publicatieproject nu succesvol is afgerond
en trots dat het T.M.C. Asser Instituut daarbij betrokken was. Ik feliciteer
redactie en auteurs van harte met hun boek, dat het in zich heeft om het nieuwe
Nederlandse standaardwerk te worden op het terrein van het internationaal recht.
Aan een ieder die zich al dan niet beroepsmatig met het internationaal recht en
daaraan gerelateerde disciplines bezighoudt, beveel ik het dan ook van harte aan.
Den Haag, 1 maart 2007 Frans A. Nelissen
Directeur T.M.C. Asser Instituut