redactioneel inhoudsopgave over de voorplaat colofon - MBV Mebiose
redactioneel inhoudsopgave over de voorplaat colofon - MBV Mebiose
redactioneel inhoudsopgave over de voorplaat colofon - MBV Mebiose
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TJjun04.qxd 7-6-2004 13:53 Page 34<br />
Wetenschap<br />
FANTOOMPIJNEN<br />
Fantoompijn is een verschijnsel dat bijna altijd voorkomt wanneer<br />
iemand een lichaams<strong>de</strong>el verliest. Het kan voelen alsof het lichaams<strong>de</strong>el <strong>de</strong><br />
verkeer<strong>de</strong> houding heeft, maar het kan ook voelen als kramp in dat<br />
lichaams<strong>de</strong>el. Het kan zelfs zo zijn dat het verloren lichaams<strong>de</strong>el pijn doet.<br />
Meestal vermin<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> pijn in <strong>de</strong> loop van een jaar, maar bij één op <strong>de</strong> tien<br />
blijft <strong>de</strong> fantoompijn langer en soms zelfs voor altijd.<br />
Het soort fantoompijn dat iemand<br />
voelt is meestal gelijk aan wat <strong>de</strong> persoon<br />
vroeger in het verloren<br />
lichaams<strong>de</strong>el voel<strong>de</strong>. Fantoompijn<br />
onstaat meestal bij het verlies van een<br />
arm of een been, maar het kan ook bij<br />
elk an<strong>de</strong>r verloren lichaams<strong>de</strong>el<br />
ontstaan. Zoals bijvoorbeeld bij borst-<br />
, oog- of tongamputatie. Echter, het is<br />
niet zo dat alleen mensen die een<br />
lichaams<strong>de</strong>el verloren hebben, fantoompijn<br />
kunnen voelen. Mensen die<br />
zon<strong>de</strong>r een lichaams<strong>de</strong>el geboren<br />
zijn, kunnen ook last hebben van fantoompijn.<br />
Vaak blijkt dat bepaal<strong>de</strong><br />
dingen, zoals veran<strong>de</strong>ringen in het<br />
weer of emotionele stress en moeheid,<br />
fantoompijn kunnen verergeren.<br />
Hoe fantoompijn ontstaat is nog niet<br />
echt bekend. Wel weet men nu dat<br />
fantoompijn net zo goed een fysieke<br />
als een psychologische aandoening is.<br />
Het gevoel wordt verwerkt in <strong>de</strong> primaire<br />
sensorische cortex, waar elk<br />
lichaams<strong>de</strong>el een eigen stukje cortex<br />
heeft die <strong>de</strong> gevoeligheid van dat<br />
34<br />
Tight Junction jaargang 18 nummer 5<br />
lichaams<strong>de</strong>el representeert. De simpelste<br />
verklaring voor fantoompijn is<br />
dat wanneer iemand een lichaams<strong>de</strong>el<br />
verliest het bijbehoren<strong>de</strong> stukje sensorische<br />
cortex niet meer aangestuurd<br />
wordt, maar wel nog geprikkeld kan<br />
wor<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> omliggen<strong>de</strong> stukjes<br />
cortex en <strong>de</strong> hersenen dit interpreteren<br />
als pijn die onstaat in het verloren<br />
lichaams<strong>de</strong>el.<br />
Uit on<strong>de</strong>rzoek blijkt dat fantoompijn<br />
ook optreedt wanneer een an<strong>de</strong>r<br />
lichaams<strong>de</strong>el geprikkeld wordt, waarvan<br />
het stukje sensorische cortex<br />
vlakbij het stukje cortex ligt van het<br />
verloren lichaams<strong>de</strong>el. Er zijn ook<br />
meer uiteenlopen<strong>de</strong> theorieën <strong>over</strong><br />
zenuwen die door bijvoorbeeld operatie<br />
beschadigd zijn. Terwijl het<br />
eigenlijke zenuwuitein<strong>de</strong> in het verwij<strong>de</strong>r<strong>de</strong><br />
lichaams<strong>de</strong>el zat, blijft na <strong>de</strong><br />
operatie een zeer gevoelige afgesne<strong>de</strong>n<br />
zenuw <strong>over</strong>. An<strong>de</strong>re theorieën<br />
gaan <strong>over</strong> het herrangschikken van<br />
zenuwbanen die betrekking<br />
hebben op het stukje sen-
Change language