Boekje open over platbodems - Stamboek Ronde en ...

Aken
Er zijn veel soorten aken, visaak, boeieraak, klipperaak, ijsselaak, maar de
Lemsteraak is de populairste. In het Stamboek staan tegen de vierhonderd
Lemsteraken waarvan De Groene Draeck van onze (nu voormalige) Ko-
ningin het bekendst is. Voor de visserij op de Zuiderzee was een wat stevi-
ger visaak nodig dan doorgaans in Friesland gebouwd werd en zo ontstond
in de 19e eeuw de Lemsteraak. Lemsteraken van begin 1900 waren vaak al
gebouwd van geklonken ijzeren platen. Aan de ronde vorm en de kromme
voorsteven kun je zien dat ze afstammen van de Friese schepen. Ze zijn voor
de mast heel ruim. Doorgaans zat er een bun in om de vis levend te kunnen
vervoeren. Er werden nogal eens bijboten meegesleept om beter te kunnen
vissen. De Lemsteraken die als plezierjacht worden gebouwd hebben een
wat hogere achterkant dan de vissersschepen van vroeger. Als er geen
kajuit op staat noemen we het model een visserman-aak. De Lemsteraken
zijn niet voor niets zo populair bij platbodemzeilers. Ze zeilen goed, ze zijn
ruim en dus kan er in de kajuit van alles worden ingebouwd aan handige en
luxe zaken. Schipper blij en z’n gezin ook.
Een aantal Lemsteraakzeilers houden er ook van om fanatiek te wedstrijd-
zeilen. Met stevige wind en op ruim water is zo’n wedstrijd zeer spectac-
ulair! Ook Lemsteraken heb je weer in soorten, vaak genoemd naar een
speciaal kenmerk, de roef-aak, de visserman aak of genoemd naar de
bouwer: blom aak.
“
Karel
Dan sta ik bij de sluis en dan zie je al van heel ver sche-
pen aankomen varen. Dan zeg ik tegen Freek, die daar ook
altijd staat: daar komt een platbodem, want dat zien we al
als tie nog bij de horizon is. Dan begint ons spelletje: hij
heeft wel een beetje te nieuwe zeilen. Staan er wel mooi
bij. Kon wel eens een Bol zijn. Of toch een zeeschouw?
Nee, ik kan het nu zien, hij heeft een bolle kop, maar wel
een beetje groot voor een bol. Hij komt dichterbij. Ah, ‘tis
een aak. Weet je ’t zeker? Ja, nu zie ik het ook. ’t Is geen
visserman. Nee hoor ‘tis een lemsteraak. Metertje of twaalf.
Ja hoor, natuurlijk wit, dat vinden ze tegenwoordig mooi. Die
lui van vroeger smeerden er gewoon pek op. Daar willen ze
met hun witte lemsteraken tegenwoordig niet meer naast lig-
gen. Ha, de zeilen gaan neer. Dat gaat soepel. Nou zeg, ze
hebben digitenne aan de mast zitten. Dat is pas authentiek!
Die roef zou ik er af slijpen, daar moest zeker stahoogte
onder. Zo gaan Freek en ik verder en dan kraken we zo’n
platbodem tot de platbodem af als het ons uitkomt. Tot de
aak voor onze neus aan de wal ligt. Dan houden we netjes
onze mond want iedere schipper is trots op z’n schip. Of we
kennen ’m en dan zeggen we bijvoorbeeld: hé Harry wou
je nog een tosti? Hele dagen kunnen we ons zo amuseren.
37 38
”