Jaarverslag 2004 - Wakker Dier

1.2 DE BIO-INDUSTRIE
In de laatste vijftig jaar is de veehouderij van een kleinschalige (ambachtelijke) bedrijfstak
veranderd in een grootschalige industrie. Niet omdat de boer dat per se wilde, maar omdat
de spiraal naar groter en meer - aangestuurd door overheid en banken - het vrijwel
onmogelijk maakte kleinschalig te blijven werken. En de schaalvergroting zet zich nog steeds
door. In de melkveehouderij is de schaalvergroting nog volop in gang en ook hier zijn de
dieren weer de klos: vooral de grote bedrijven houden de koeien het hele jaar binnen. Maar
ook de kippenhouderijen en varkensbedrijven worden nog steeds groter. Zo is in 2003
illegaal de grootste legbatterijstal van Nederland opgericht met meer dan 300.000 kippen.
Varkensbedrijven worden steeds vaker in meerdere verdiepingen gebouwd waardoor de
‘varkensflat’ angstvallig dichtbij komt. De grootschaligheid van zoveel dieren in een klein land
waardoor ook dagelijks miljoenen dieren worden versleept van het opfokbedrijf naar
afmestbedrijf of slachterij, maakt Nederland extreem kwetsbaar voor besmettelijke
dierziektes. Het is dan ook niet vreemd dat juist Nederland als enige land ter wereld in een
paar jaar tijd met varkenspest (1997), MKZ (2001) en vogelpest (2003) te maken kreeg. Deze
ziektes worden bestreden door het doden van miljoenen dieren, waarvan het overgrote deel
niet eens ziek is maar (zo wordt dat genoemd in de bio-industrie) ‘preventief wordt geruimd’.
Het totaal aantal dieren dat jaarlijks wordt geslacht in de bio-industrie in Nederland bedraagt
meer dan 500 miljoen. Zij worden op brute wijze gehouden op ca. 45.000 bedrijven. Op één
bedrijf leven vaak duizenden of zelfs honderdduizenden dieren. Zij worden eerder gezien als
een product dan als levend wezen met gevoel en emoties – ze leiden een dieronwaardig
bestaan en worden behandeld als tussenproduct van het eindproduct vlees (of eieren of
zuivel). Zo worden jaarlijks meer dan 30 miljoen eendagskuikens doorgedraaid als
afvalproduct van de eierproductie. Bij biggen worden de staart, hoektandjes en balletjes
onverdoofd afgeknipt uit economische motieven.
Een dierenleven heeft slechts economische waarde voor de bio-industrie. Bij kippen wordt
vaak een groot deel van de snavel afgeknipt of gebrand zodat je ze dicht op elkaar kunt
houden zonder dat ze elkaar doodpikken. Ook worden groeibevorderende middelen aan het
voer toegevoegd, waardoor veel dieren hun gewicht amper meer kunnen dragen. Een kuiken
groeit in zes weken uit tot een vleesklomp van twee kilo en wordt op die leeftijd al geslacht.
Dat dieren daaronder lijden mag voor iedereen logisch zijn, maar het is ook wetenschappelijk
aangetoond. Het welzijn van dieren is goed te meten, bijvoorbeeld aan (stress)stoffen in het
bloed of aan specifiek gedrag. Uit deze onderzoeken van bijvoorbeeld de Landbouwuniversiteit
in Wageningen blijkt steeds dat dieren ernstig lijden in de bio-industrie. Uiteraard
zijn het knippen van staarten, castreren en andere ingrepen heel pijnlijk. Maar ook de
onmogelijkheid om natuurlijk gedrag te tonen, bijvoorbeeld het scharrelen van kippen en
varkens in stro of modder, veroorzaakt stress bij dieren. Daarnaast raken dieren gefrustreerd
doordat ze in kale, vaak betonnen hokken zitten zonder afleiding. Deze frustratie leidt weer
tot stress en vaak ook tot agressie. Bij varkens die bijvoorbeeld een handje stro per dag
krijgen in het hok zie je geen kannibalisme meer, terwijl dat in de kale betonnen hokken in de
5