Overzicht drijvend baggermateriaal-herzien.wps - Dredgepoint

Overzicht Drijvend Baggermateriaal
Het baggermateriaal kan, volgens de manier van werken, in 4 groepen worden
onderverdeeld:
Mechanisch
Hydraulisch
Specialistisch kleinschalig
Hulpmateriaal (geen stort)
MECHANISCH
Emmerbaggermolens bladen 3 en 4
Baggerlepelaars bladen 5, 6 en 7
Grijperkranen bladen 8 en 9
Dit type baggerschepen zijn uitermate geschikt om harde, compact grondsoorten
of puin te verwijderen en/of in kleine ruimtes te werken
HYDRAULISCH
Sleephopper/Steek zuigers bladen 10,11,12, en 13
Snijkop zuigers bladen 14 en 15
Cutter eilanden -wandelend bladen 16, 17, 18 en 19
Graafwiel zuigers blad 20
Bodemschijf zuigers blad 20
Wormwiel (Auger) zuigers blad 21
Schaafkop zuigers blad 22
Schep zuigers blad 23
Win (bodem) zuigers blad 24
Spleetkop (Dustpan) zuigers blad 25
Bakkenzuiger (zie hulpmateriaal) blad 36
Deze schepen zijn uitgerust met centrifugaalpomp(en) en zuigen met hun
zuigbuis een mengsel van (losgesneden) grond en water op en persen dit
mengsel via de persleiding naar een stort (plaats) of direct in een laadruim
Blad 1

SPECIALISTISCH KLEINSCHALIG MATERIAAL
Waterinjectie blz. 26
Ploeg- of egalisatie werktuigen blz. 27
Punaise blz. 28
Jetlift-Luchtpomp-Pneumatisch-Toyo pumps - blz. 29
Dop baggerdompelpomp blz. 30
Amfibie werktuigen blz. 31
Al deze specialistische werktuigen zijn ontworpen voor specifieke situaties en
worden meestal ingezet bij kleinschalig baggerwerk, zoals het onderhoud van
smalle vaarwegen, kleine havens, meren, kanalisatie etc.
HULPMATERIAAL (geen stort)
Beunschepen blz. 32 & 33
Grondpers/Kleilegger blz. 34
Tussenstations blz. 35
Bakkenzuigers blz. 36
Sproeiponton blz. 37
Steenstorters blz. 38 & 39
Valpijpschepen blz. 40 & 41
Al dit materiaal wordt gebruikt voor o.a.: -onderhoudsbaggerwerk, zoals op
diepte houden van vaarwegen, meren en havens - landaanwinning, zoals
maken van eilanden in zee en opspuiten van stranden, zand en grind voor aanleg
van wegen en de bouwindustrie -offshore - sleuven in de zeebodem maken om
pijpleidingen/kabels in te leggen en vervolgens weer af te dekken met stenen.
(zee) mijnbouw - het winnen van ertsen (goud, tin, bauxiet, mangaanknollen).
Zand - en grindwinning
Dit overzicht is samengesteld door Bert Lodonk (g.lodonk@chello.nl) uit
diverse eerder verschenen publicaties.
Uw commentaar- op- of aanmerkingen - aanvullende informatie etc.
wordt zeer gewaardeerd.
Januari 2011 Blad 2

Emmerbaggermolens blad 3
De emmerbaggermolen is een werktuig dat materiaal van de bodem schept en boven water
haalt met behulp van emmers. De emmers zijn met tussenschalmen als een eindloze ketting
aan elkaar geschakeld en gemonteerd op een scharnierend opgehangen emmerladder.
De emmerbaggermolen werkt geankerd en om overlast voor het scheepvaartverkeer te
verkleinen worden de verhaaldraden vaak over schijven onder water geleid. Via stortgoten
wordt de specie in beunbakken gestort en afgevoerd. Soms wordt de specie ook via
transportbanden aan land gebracht. Bij een pers -baggermolen wordt het opgebaggerde
materiaal in een kuip gestort en met behulp van een in het schip geplaatste baggerpomp
daaruit opgezogen en via de leiding aan de achterzijde van de molen doorgeperst naar de wal.
Ook werd dit baggerwerktuig nog lang ingezet voor de grindwinning waarbij zeefinstallaties
werden gebruikt net als bij de Tin molens. Nu nog ingezet voor milieuwerk.
Mineraal baggermolen (Tin-Goud)

ROTS EMMERS GELASTE EMMERS
Blad 4

BAGGERLEPEL - BACKHOE
De hydraulische baggerlepelaars zijn gebaseerd op de grote, op het land gebruikte
dieplepelgraafmachine en zijn gemonteerd op het uiteinde van een ponton die is voorzien van
draadpalen. Ook worden er wel palen gebruikt met tandheugels. De ponton kan daardoor
omhoog en omlaag bewegen. Het belangrijkste voordeel van dit werktuig is dat hij in een
grote verscheidenheid aan materialen kan baggeren, waaronder puin en zachte, verweerde of
gebroken rotsen. Als de kraan het materiaal naar zich toe trekt noemt men dat een dieplepel en
tegenovergesteld heet het een hooglepel (alleen voor ondiep water)
Backhoe/Dipper
BACKACTER
Dit is de nieuwste uitvoering van een Backhoe/dipper werktuig en in tegenstelling tot de
bestaande conventionele types heeft men de hydraulische aandrijving van de kraan verplaatst
naar de machinekamer in het ponton, waarbij de hydrauliek unit tevens de voortstuwing- en
het paalhefsysteem aandrijft. De Backacter is dus speciaal voor maritiem gebruik ontworpen
en heeft als voordeel dat men hogere hijs- en penetratiekrachten kan bereiken en door een
grotere draaikrans (tot 6 meter) is meer dumpreikwijdte ontstaan. Ook het contragewicht
zoals dat op de conventionele kraan nodig was is nu verdwenen. Blad 5

Hydrauliek
Backacter -layout blad 6

Bagger lepel (Dipper)
Voor werkzaamheden in zware grond (harde klei en stenen)
Dit mechanisch werkend baggervaartuig heeft t.o.v. de productie een groot geïnstalleerd
vermogen nodig. De lepel werkt van het schip af.
Na de opkomst van sterke cutterzuigers en grote “backhoes” daarom vrijwel verdwenen.
Blad 7A

Blad 7B

Grijperkranen
Vanaf een stationair ponton of varende hopper werken de grijpers aan kranen of kraanbalken.
De kranen zijn op een draaikrans aan de ponton bevestigd maar het is ook mogelijk om de op
het land gebruikte machines met rupsbanden (draglines) op een ponton te rijden.
Opgebaggerd materiaal wordt in onafhankelijk opererende bakken gestort. Grijpers kunnen
zowel specie als voorwerpen (steenblokken, wrakken) aan en zijn daarom geschikt voor
bijvoorbeeld het opruimen van moeilijk bereikbare wateren (stadsgrachten), voor
grindwinning en voor onderhoudsbaggerwerk in onregelmatige waterbodems.
Stationair werkend
Zelfvarend met 2 kranen
Blad 8

Milieu grijper
Blad 9

Sleephopperzuigers
Men maakt onderscheid in steek- en sleephopperzuigers. De eerste categorie is vooral van
1880 tot 1960 gebruikt en daarna verdrongen door de efficiëntere sleephopperzuiger.
Dit zijn onafhankelijk opererende, goed manoeuvreerbare zelfladende/-lossende schepen.
Varend met een over de bodem slepende sleepbuis (vergelijk het met een stofzuiger)vullen zij
hun laadruim (hopper) en kunnen die lading dan over grote afstanden vervoeren. De sleepkop
zorgt er voor dat het materiaal zo efficient mogelijk naar de zuiginlaat wordt getransporteerd.
Voor het lossen van de lading zijn deze schepen vaak uitgerust met bodemdeuren-, -kleppen,
of -schuiven . In geval van landaanwinning gebruikt men een boegkoppeling waarop de
persleiding wordt aangesloten of een spuitmond (rainbowing) om het baggermateriaal met
behulp van de centrifugaalpompen uit de hopper naar buiten te persen. Een weinig gebruikte
maar wel heel speciale manier van lossen is het terugpompen via de zuigbuis (backfilling)
Zie verder voor lossystemen ook splijthopperzuiger en grindzuiger op blz. 13
Sleepzuiger
Steekzuiger
blad 10

Blad 11

Bodemdeuren - Bodemschuiven
Kegelklep
Overzicht lossytemen blad 12

Splijthopper zuiger blz.13
Dit baggerschip heeft wel een heel bijzondere manier van lossen.
De romp, bestaande uit twee symmetrische delen, kan middels scharnieren en sterke
hydraulische cilinders in de lengterichting open klappen om de lading te storten.
Wordt vaak toegepast bij moeilijke te lossen materiaal zoals zware klei maar ook voor
grind/steen waarbij de binnenwand van de beun(hopper) versterkt /beschermd moet worden.
Grindzuiger
Het lossen gebeurd door middel van grijperkranen of door een trekbak- of graafwiel in het
beun, waarbij het grind eerst in een voedingsbak wordt gestort om vervolgens via
transportbanden aan land te worden gebracht.

Snijkop (-Cutter)zuigers
Er zijn twee soorten snijkopzuigers: stationaire en zelfvarende
De snijkopzuiger is een schip dat wordt ingezet om hardere grond of zelfs rots af te graven.
Tijdens het baggeren is de zuiger met een paal - de werkspud - en 2 voorzij ankers afgemeerd.
De 2 e spud wordt alleen gebruikt om de zuiger 1 snede vooruit te plaatsen (stappaal) en bij
grotere cutterzuigers wordt daarvoor een paalwagen gebruikt.
Door met behulp van lieren de ankerdraad in te halen en de andere draad gelijktijdig te laten
vieren zwaait het schip een vastgestelde sector heen en weer om de spud(paal) = de swing.
Tijdens deze zwaaibeweging snijdt de draaiende snijkop de grond los, die door de
centrifugaalpomp wordt opgezogen en via de aan de achterzijde gekoppelde drijvende leiding
aan land wordt gepompt. Incidenteel wordt de specie ook via aan de zijkant van de zuiger
gemonteerde sproeierarmen in beunschapen geladen - het zogenaamde bakkenlaadsysteem.
Alle moderne zuigers zijn met computers uitgerust om het baggerproces te optimaliseren.
Cutter glad Cutter getand Cutter met beitels Cutter voor rots
Blad 14

lad 15

WANDELENDE CUTTER EILANDEN
Simon Stevin (Camel)
Dit zeer speciale baggerwerktuig werd ontworpen voor zwaar baggerwerk op zee waarbij de
golfslag veel minder storend zou zijn zoals dat bij de grote cutterzuigers wel het geval is.
Technisch gezien is dit voor de baggerwereld het meest dure en hoogstaande project ooit
geweest. In 1978 werd door Rijn-Schelde-Verolme aan de bouw begonnen en in 1982 kon
men pas proefbaggeren. Mede door de veel te late oplevering en de problemen ontstaan door
de tussentijdse fusie tussen Adriaan Volker en Stevin Baggeren heeft dit cuttereiland nooit
gewerkt en is dus als nieuw gesloopt, waarbij de nog bruikbare delen zijn verkocht.
Blad 16

Blad 17

Al Wassl Bay
In tegenstelling tot de Simon Stevin heeft dit cuttereiland in 1979 een groot werk uitgevoerd
en wel de toegang tot de haven van “Mina Jebel Ali” gebaggerd.
Op 5 juli 1977 werd door Gulf Cobla (Private)Ltd. aan Mitsubishi Heavy Industries in Japan
de bouwopdracht verstrekt. Op 22 juni 1978 werd het eiland gedoopt en eind november van
dat jaar opgeleverd. Het opgebaggerde materiaal werd afgevoerd door drie speciaal daarvoor
door A. Vuyk & Zn. gebouwde 1250 m3 metende zelfvarende bakken.
Ook dit cuttereiland is na dat ene werk gesloopt en de bakken verkocht aan een Nederlandse
aannemer.
cutterladder
Blad 18

Cuttereiland met zelfvarende bakken
Technische gegevens:
Lengte over alles: 94 meter Uiterste hoogte ponton boven water: 6 meter
Breedte platform: 59 meter Cutter vermogen: 2200 kW
Baggerdiepte: 30 meter Onderwaterpomp vermogen: 1618
Zwaaibereik cutter: 66 meter Totaal geinstalleerd vermogen: 6140 kW
Blad 19

Graafwiel in plaats van de snijkop
Een graafwiel is symmetrisch en werkt in beide richtingen even effectief. Daardoor heeft men
niet het probleem van mee- en tegenstromend snijden zoals dat bij de snijkop het geval is.
De baggerdiepte mag echter niet te gering zijn omdat anders de zuigmond boven water komt.
Daardoor kunnen de eisen voor het talud niet al te scherp zijn.
Bodemschijf cutter
De cutter bestaat uit een cirkelvormige bodemplaat, die bij het baggeren vrijwel horizontaal
gehouden kan worden waardoor het goed mogelijk is een goede gladde bodem te maken en
ook uiterst geschikt is voor het verwijderen van verontreinigde grond (milieu technisch)
De zuigmond bevindt zich binnen in de cutter.
Blad 20

Wormwiel zuiger
Werkt als een snijkopzuiger maar de snijkop is dan vervangen door een zogenaamd
Archimedean screw- een wormwiel wat de specie ophevelt en naar de zuigmond voert.
Voor de verankering gebruikt men geen spuds maar voor- en achterzijdraden.
Wordt veelal gebruikt voor milieu-baggerwerk.
Blad 21

Schaafkop
Dit is een milieuvriendelijk baggerwerktuig waarbij tijdens het baggeren de schaafkop door
de vervuilde sliblaag wordt getrokken, waarbij minimale vertroebeling en weinig mors
ontstaat.. De kop is een platte, open trechter waardoor het slib de kop wordt ingeduwd tot deze
geheel met slib is gevuld en het overtollige water is weggedrukt. Tijdens het baggeren meten
porositeitsmeters de dichtheid van het materaal in de kop om zo het proces te optimaliseren.
Te stijve specie wordt met speciale mixers tot een verpompbaar mengsel vermalen.
De baggerpomp van het schip zuig de kop dan leeg via de zuiginlaat en perst de vervuilde
specie naar het stort. In 1 zwaai kan de zuiger over een breedte van 5.50 m. een 55 cm. dikke
laag slib van de bodem wegnemen. De schaafkop is voor de eenvoud eenzijdig werkend
uitgevoerd en om tijdverlies te voorkomen wordt de arm teruggezwaaid door zijlieren met een
verhaalsnelheid van 60 m. per minuut.
Tijdens het zuigen verankert de zuiger zichzelf op een spudpaal en verplaatst zich na elke
zwaai met behulp van een paalwagen 5.50 naar voren en kan dan een nieuwe zwaai maken.
Blad 22

Schep zuiger
Dit is een Amerikaanse variant van een cutterzuiger speciaal aangepast om te baggeren in
verontreinigde grond. Een tweezijdig functionerende bagger kop is gemonteerd die de zuiger
in staat stelt om in twee tegenovergestelde zwaairichtingen te werken.
Daardoor heeft men niet het probleem van mee- en tegenstromend snijden zoals dat bij de
snijkop het geval is.
Blad 23

Win- of bodem- zuigers blad 24
Type winzuigers: -bakkenlader -perszuiger - diepzuiger -spleetkop (dustpan) zuiger
De winzuiger is een geankerd stationair werkend baggerwerktuig, dat alleen wordt ingezet
voor zandwinning. De zuigbuis zuigt onderaan een talud of bres waardoor het op te zuigen
zand gemakkelijk naar de zuigbuis stroomt.
Als de winzuiger op grote diepte moet werken en de zuigpomp zich buiten het casco, dus op
de ladder is geplaatst, dan spreekt men van een diepzuiger.
Als het opgezogen zand via een drijvende leiding aan de achterzijde van de zuiger wordt
afgevoerd dan spreekt men van een perszuiger en bij de bakkenlader wordt het opgezogen
materiaal via een bakkenlaadsysteem aan de zijkanten in bakken gesproeid.
Diepzuiger

Spleetkop (dustpan) zuiger
In tegenstelling tot de diepwinzuiger werkt de dustpan niet in verticale- maar in horizontale
richting. Deze werkwijze wordt vaak toegepast in Amerika voor het onderhoud van grote
rivieren en is dus alleen geschikt voor slib en geen harde grond
Blad 25A

Overzicht diverse zuigkoppen (geen trailers)
Blad 25B

Waterinjectie
Door het onder lage druk injecteren van water in de bodem ontstaat er een geconcentreerde
stroom en verplaatst het slib zich als gevolg van de zwaartekracht of stroming
Het injecteren vindt plaats via waterjetpijpen die op een injectiebalk zijn gemonteerd.
Blad 26

Ploeg
Dit is een stalen constructie (kaasschaaf) die men met behulp van een, achter op een sleepboot
of ander vaartuig, geplaatste hijsbok op de bodem kan laten zakken. Op deze manier wordt de
baggerspecie weggetrokken naar een andere plaats waar eventueel de sterke stroming het
materiaal verspreidt. Wordt o.a. gebruikt voor het uitdiepen van kleine havens en waterwegen.
Deze werkwijze is ook zeer geschikt voor het egaliseren van de waterbodem.
Blad 27

De Punaise blad 28

Luchtpomp zuigers
Bij deze methode wordt net na de zuigmond lucht in de zuigbuis geïnjecteerd.
Deze lucht stijgt op in de buis waardoor een stroming ontstaat die het zand transporteert.
Het zogenaamde Venturi effect. Het voordeel is dat er geen bewegende, dus geen slijtende
delen, nodig zijn bij dit proces. Wordt vanwege lage productie weinig toegepast maar wordt
bijvoorbeeld o.a. door duikers gebruikt voor het vrijmaken van structuren onder water
Venturi effect
Voornamelijk gebruikt in Japan - grote dieptes blad 29

DOP Baggerdompelpomp
Kan elektrisch of hydraulisch worden aangedreven en worden voorzien van verschillende
zuigkoppen
blad 30

Amfibie werktuigen
Zijn er in heel veel uitvoeringen -drijvend, met rupsbanden - uitgevoerd met
maaikorven -bulldozerbladen etc. etc.
Met graafbak Met graafbak -uitv. rupsbanden
Als zuiger met grijperkraan
Als bulldozer met maaikorf
Blad 31

DIVERSE SOORTEN BAKKEN
Mechanische baggerwerktuigen als de emmerbaggermolen, de grijperkraan of de backhoe zijn
voor het transport van de gebaggerde grond bijna altijd aangewezen op transportbakken. Ook
bij het baggeren door een hydraulisch baggerwerktuig als een cutterzuiger kan het soms nodig
zijn om bakken voor het transport toe te passen als transport per pijpleiding niet mogelijk is
door een te grote transportafstand.
Transportbakken bestaan er in vele uitvoeringsvormen en afmetingen.
De inhoud van een bak kan variëren van minder dan 100 m 3 tot enige duizenden m 3 .
De grote bakken zijn dikwijls zelfvarend en varen met hun eigen voortstuwing vanaf de
baggerlocatie naar de losplaats en terug. Kleinere bakken zijn meestal niet zelfvarend en
worden gesleept of geduwd. Het lossen van de bakken kan, afhankelijk van de
uitvoeringsvorm op verschillende manieren plaatsvinden:
Door een eigen bodem lossysteem, zoals met behulp van bodemkleppen
(onderlosser) of door in de lengterichting open te splijten (splijtbak).
Via een externe losmogelijkheid, zoals met behulp van een grijperkraan of met
behulp van een bakkenzuiger, die de grond in de bak met water vermengt, opzuigt en
per pijpleiding verder transporteert. Een dergelijke bak met waterdicht laadruim wordt
wel elevatorbak genoemd. Ook een splijtbak kan op deze wijze gelost worden.
Zelfvarende splijtbak
Blad 32

Motor beunbak
Duw beunbak
Elevator (veter)
blad 33

Kleilegger
Blad 34

Tussenstation (Booster)
Het tussen (opjaag) station ook wel Booster genoemd moet er voor zorgen dat bij het over een
grote afstand aan land persen van bagger specie de druk niet afneemt in de persleiding zodat
die zou
verzanden.
Blad 35

Bakkenzuiger
Dit baggermateriaal wordt gebruikt om het met de transportbakken aangevoerde zand op te
zuigen en aan land te transporteren. Een hogedruk waterpomp spuit met grote kracht water in
de beun van de bak om dit los te woelen en een zand/water mengsel te vormen dat geschikt is
om op te zuigen en verder aan land te persen. De zuiger ligt afgemeerd aan de oever en perst
de baggerspecie via een vaste land(wal)leiding naar de stortplaats.
Blad 36

Sproeiponton
Dit werktuig sproeit een door een drijvende leiding aangevoerd mengsel van water-zand in het
water dat langzaam naar de bodem zakt en zo in gelijkmatige dunne lagen een zand (afdek)
laag op de waterbodem vormt. Zo kan men uit milieu overwegingen een slib/veenlaag
afdekken maar deze manier wordt ook toegepast voor het maken van taluds.
De sproeiponton verplaatst zich door middel van ankerdraden, die bevestigd zijn aan de
rondom liggende ankerpontonnen. Wordt soms ook gebruikt als bakkenlader.
Blad 37

Steenstorters
Grote hoeveelheden
De steenstorter verplaatst grote hoeveelheden stenen. Het schip heeft een dek dat geschikt is
om een groot gewicht aan stenen op te laden. Via verschillende lossytemen worden de stenen
op de plaats van bestemming in het water gedeponeerd.
Blad 38

Blz. 39

Valpijpschepen
Nauwkeurige positionering
Een valpijpschip deponeert stenen op de plaats van bestemming via een valpijp.
Aan boord van het schip voert men de stenen door de valpijp, terwijl het schip zich beweegt
over het af te storten gebied. Het uiteinde van de valpijp bevindt zich slechts enkele meters
boven het installatieniveau en wordt nauwkeurig gepositioneerd door een op afstand
bestuurbaar plaatsbepalingsysteem DP (Dynamic Position) genoemd.
Wordt gebruikt om de sleuf (trench) waarin pijpleidingen of kabels in zee liggen af te dekken.
Ook kan onderaan de pijp een graafkop worden aangebracht, die omgekeerd de sleuf (trench)
weer open maakt - “Cleaning unit”
Een andere mogelijkheid is met behulp van van een centrifugaalpomp op grote diepte te
baggeren “Dredging unit”
Voor het maken van een sleuf (trench) of het opschonen van de zeebodem kan men gebruik
maken van de “Jet-excavator
Blz. 40

FALLPIPE CEANING UNIT
DREDGING UNIT JET EXCAVATOR
Blz. 41