download - Zichtlijnen

Hijs- & heftechnicus in de
Entertainmentindustrie
Beroepscompetentieprofiel

Inhoud
Colofon ..........................................................................................................................................................3
Brondocument .............................................................................................................................................3
Bezoekverslagen ..........................................................................................................................................3
1 Algemene informatie over het beroep ............................................................................................4
1.1 Mogelijke functiebenamingen ....................................................................................................4
1.2 Beschrijving van het beroep ......................................................................................................4
1.3 Loopbaanperspectief ...................................................................................................................9
1.4 Trends en innovaties ...................................................................................................................9
2 Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep .......................................................11
3 Beschrijving van de kerntaken .......................................................................................................12
3.1 Kerntaak 1: Voorbereiden hijs- en hefwerkzaamheden......................................................12
3.2 Kerntaak 2: Op- en afbouwen hijsinstallatie ........................................................................14
3.3 Kerntaak 3: programmeren en gebruiken installatie ..........................................................16
3.4 Kerntaak 4 Werkt als zzp-er .....................................................................................................18
4. Competenties ........................................................................................................................................20
5. Portretten ..............................................................................................................................................21
Bijlage 1: Taakverdeling en verantwoordelijkheid .............................................................................23
Bijlage 2: Termen en Definities .............................................................................................................27
Er bestaat in het Nederlands een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en
vrouwelijk geïnterpreteerd kunnen worden. We zouden consequent kunnen werken met 'hij/zij' en 'zijn/haar',
maar dat geeft een gedwongenheid die wij stilistisch niet verantwoord vinden. De personen die in dit stuk de
handelingen verrichten of beschreven worden, kunnen in onze optiek net zo goed mannen zijn als vrouwen.
110215 BCP Hijsen Heftechnicus def 2

Colofon
Ontwikkeld door
Comité van Deskundigen:
G.J. Brouwer, Frontline Rigging Consults B.V.
R. Bakker, Rhino Rigs B.V.
R. Schilderman, Argh!
M. van der Zijde, Prolyte Group
B.W. Westermann, VVEM
H. Huikeshoven, Theateradvies B.V.
In afstemming met GOC
Betrokken organisaties zijn:
VSCD
VPT
NAPK
VVEM
Koepel opera
In opdracht van OSAT
Verantwoording
Brondocument
Vastgesteld door: werkveldoverleg OSAT (Platform Onderwijs
Arbeidsmarkt in de Theaterbranche) waarin zijn vertegenwoordigd
Vereniging van Schouwburgen en Concertgebouwdirecties (VSCD),
Vereniging voor Podiumtechnologie (VPT), Nederlandse Associatie
voor Podiumkunsten (NAPK), Vereniging van Evenementenmakers
(VVEM) en de Koepel Opera.
Op: 14 februari 2011
Te: Amsterdam, VPT-kantoor.
Wg-HijsWerk-Competenties v1.1 d.d. 12 mei 2010, geschreven door het comité van deskundigen
Bezoekverslagen
- Verslag bezoek aan het Theater De Lampegiet, Veenendaal 17.03.2009
- Verslag bezoek aan de Stadsschouwburg, Utrecht 30.03.2009
- Verslag bezoek aan het Nieuwe Luxor, Rotterdam 17.10.2009
- Verslag bezoek aan het Muziektheater, Amsterdam 11.03.2010
- Verslag bezoek aan de Agnietenhof, Tiel 16.04.2010
- Verslag bezoek aan de Heineken Music Hall, Amsterdam 07.05.10

1 Algemene informatie over het beroep
In dit hoofdstuk wordt het beroep nader omschreven.
1.1 Mogelijke functiebenamingen
Assistent hijstechniek, medewerker hijstechniek, hijstechnicus, voorman hijstechniek, rigger,
trekkenwandoperator, hijs- en heftechnicus in de entertainmentindustrie, ontwerper hijstechniek,
klimmend rigger, grounder, operator / bediener, technisch ontwerper hijstechniek, werkvoorbereider
hijstechniek, bedieningsvakman mechanische trekkenwand.
1.2 Beschrijving van het beroep
Werkomgeving De hijs- en heftechnicus in de entertainmentindustrie ontwerpt, bouwt, bedient
en beoordeelt hef- en hijsinstallaties. Dit betreft tijdelijke en permanente
hijsinstallaties en hijsconstructies in de entertainmentindustrie. De
werkomgeving kenmerkt zich door het hijsen of heffen boven personen (zowel
medewerkers als publiek). Een deel van de werkzaamheden vindt op hoogte
plaats, vanuit de dakconstructie of met behulp van hoogwerkers.
Onder entertainmentindustrie wordt verstaan alle activiteiten ten behoeve van
recreatie en sport, kunstuitingen en vermaak of presentatie van producten in de
ruimste zin van het woord.
Voorbeelden zijn:
· productpresentaties;
· theatervoorstellingen;
· concerten;
· festivals;
· beurzen en standbouw;
· feesten en partijen;
· kermissen;
· vergaderingen;
· demonstratieve bijeenkomsten;
· televisie- en filmproducties;
· enz.
Hijs- en hefinstallaties in de entertainmentindustrie worden gebruikt voor het
hijsen of heffen van onder andere licht-, geluids- en videoapparatuur en
decorstukken of andere objecten. De installaties kunnen eventueel ook gebruikt
worden voor het hijsen van personen. Veiligheid, beperkte op- en afbouwtijden
en het werken in de avonduren op veelal verschillende locaties kenmerkt de
werkomgeving.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 4

Typerende
beroepshouding
De Hijs- en heftechnicus in de entertainmentindustrie begrijpt, afhankelijk van
zijn niveau, welke rol krachten en gewichten spelen bij hijsen en heffen, is in
staat te bepalen welke belasting verantwoord is en kan, waar nodig, zijn keuzes
cijfermatig onderbouwen.
De hijs- en heftechnicus is flexibel in zijn werktijden. De hijs- of hefinstallatie
wordt vaak als eerste geïnstalleerd en als laatste afgebroken.
Hijstechniek kenmerkt zich door het dienstverlenende karakter ten opzichte van
andere disciplines binnen de branche. De hijs- en heftechnicus is
oplossingsgericht en behulpzaam.
Tijdens zijn werkzaamheden is hij continu alert op veiligheid, op zowel
persoonlijke veiligheid als die van de installatie en de werkomgeving.
Dit vraagt concentratie en eigen verantwoordelijkheidsgevoel.
Goede onderlinge samenwerking en discipline is hierbij van belang.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 5

Rol en
verantwoordelijkheden
In het proces van het hijsen en heffen in de entertainmentindustrie zijn
verschillende meerdere rollen met daarbij behorende verantwoordelijkheden te
onderscheiden.
Er is een tabel opgenomen van werkzaamheden en bijbehorende
verantwoordelijkheden (zie bijlage).
In oplopende competentie(s) zijn de volgende niveaus te onderscheiden:
Assistent Hijstechniek.
Deze medewerker ondersteunt bij de bouw, de afbouw en het laden en lossen
van de materialen. Bij deze werkzaamheden voert hij volgens aanwijzing taken
uit. Hierbij draagt hij zorg voor zijn eigen veiligheid en die van anderen.
Medewerker Hijstechniek.
Deze medewerker is verantwoordelijk voor het laden en lossen en het
assembleren of demonteren van trussen en/of (hulp)constructies. Daarnaast is
hij verantwoordelijk voor demontage van hijsketens alsmede het sorteren en
verpakken van de gebruikte materialen. Ook moet hij de aanwijzingen van zijn
leidinggevende goed uitvoeren en is verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid
en die van anderen.
Hijstechnicus
Deze medewerker voert zijn werkzaamheden uit op basis van de opgestelde
werktekeningen. Hij is verantwoordelijk voor de verdeling van de materialen
tijdens de opbouw, stelt de hijsketens samen, bevestigt de hijsketens aan de
draagconstructie en slaat de lasten aan. Bij het afbouwen is hij ook
verantwoordelijk voor het verwijderen van de lasten en hijsketens. Hij is niet
alleen verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid en die van anderen, maar ook
voor het juist samenstellen en veilig in werking stellen van de installatie.
Voorman Hijstechniek
Deze medewerker draagt zorgt voor de planning, de inschatting van de risico‟s,
de afstemming met betrokkenen van de werkzaamheden en het aansturen van
de medewerkers. Hij instrueert, controleert en is verantwoordelijk voor de
uitvoering van de werkzaamheden en het in bedrijf stellen van de installatie.
Ook is hij verantwoordelijk voor het repeteren en programmeren van de hijs- en
hefbewegingen. Hij is eindverantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid, die van
anderen, de werkomgeving en de op en afbouw van de installatie.
Ontwerper Hijstechniek
Het opleiden van deze medewerker is op HBO-niveau. Hij maakt een technisch
ontwerp voor een hijs- of hefinstallatie, controleert de technische, financiële
en creatieve haalbaarheid en communiceert met de creatief ontwerper. Hij is
verantwoordelijk voor het voorlopige en definitieve ontwerp en de oplevering.
Hij is verantwoordelijk voor de veiligheid van het ontwerp van de installatie.
Complexiteit Het hijsen en heffen in de entertainmentindustrie kenmerkt zich door grote
verschillen in complexiteit. Het verschil in complexiteit tussen evenementen
met één enkele hijs- of hefbeweging in een verlichte, overzichtelijke ruimte en
evenementen met vele hijs- of hefbewegingen in verschillende richtingen in een
verduisterde, door rook verstoorde, rommelige ruimte, is groot. In beide
gevallen zijn de normeringen en richtlijnen gelijk. De implementatie hiervan is
echter zeer verschillend.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 6

Wettelijke
beroepsvereisten
Wetgeving stelt dat alle taken die uitgevoerd moeten worden die onder het
begrip hijs- en hefwerkzaamheden vallen, uitgevoerd dienen te worden door
“competente personen”.
Branchevereisten Onder meer, maar niet uitsluitend, in willekeurige volgorde:
NPR 8020-10 Veiligheidsfactoren voor hijs- en hefmiddelen
NPR 8020-11 Met de hand aangedreven personen-vliegsystemen
NPR 8020-13 Riggingplan
NPR 8020-14 Keuren en Inspectie
NPR 8020-20 Elektrische Installaties (ontwerp)
AI-17 Hijsen en Heffen (uitleg van (Arbo) wetgeving)
Bouwbesluit
Eurocodes
CWA 15902-1 - Lifting and Load-bearing Equipment for Stages and other
Production Areas within the Entertainment Industry - Part 1: General
requirements (excluding aluminium and steel trusses and towers)
CWA 15902-2 - Lifting and Load-bearing Equipment for Stages and other
Production Areas within the Entertainment Industry - Part 2: Specifications for
design, manufacture and for use of aluminum and steel trusses and towers
Richtlijn Machines 2006/42/EG
Richtlijn Arbeidsmiddelen 89/655/EEG
NEN-EN-ISO 14121-1:2007 nl - Veiligheid van machines - Risicobeoordeling - Deel
1: Principes
NEN-EN-ISO 12100-1 (nl) - Veiligheid van machines - Basisbegrippen, algemene
ontwerpbeginselen - Deel 1: Basisterminologie, methodologie
NEN-EN-ISO 12100-2 (nl) - Veiligheid van machines - Basisbegrippen, algemene
ontwerpbeginselen - Deel 2: Technische beginselen
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 7

Nederlands en
(moderne) vreemde
talen
Omdat er mogelijk ook in het buitenland gewerkt moet worden en/of eventueel
met buitenlandse opdrachtgevers of technici gelden de taalvaardigheden voor
zowel Nederlands als het Engels (gelijk niveau).
Assistent Hijstechniek.
Deze medewerker moet de Nederlandse en Engelse taal mondeling beheersen.
Medewerker Hijstechniek.
Deze medewerker moet de Nederlandse en Engelse taal kunnen lezen en
spreken. Hij moet ter voorbereiding op de opdracht een draaiboek/technisch
plan kunnen lezen en daar vragen over kunnen stellen. Verder houdt hij zijn
vakkennis bij door informatie (op het internet) te zoeken en nieuwe
handleidingen te bestuderen. De medewerker moet daarnaast in staat zijn kort
en bondig schriftelijk verslag uit te brengen over de uitgevoerde
werkzaamheden.
Hijstechnicus
Deze medewerker moet de Nederlandse en Engelse taal zowel mondeling als
schriftelijk beheersen. Hij moet ter voorbereiding op de opdracht een
draaiboek/technisch plan kunnen schrijven en lezen en daar vragen over kunnen
beantwoorden dan wel stellen. Verder houdt hij zijn vakkennis bij door
informatie (op het internet) te zoeken en nieuwe handleidingen te bestuderen.
De medewerker moet daarnaast in staat zijn schriftelijk verslag uit te brengen
over de uitgevoerde werkzaamheden.
Voorman Hijstechniek
De Voorman Hijstechniek heeft vergelijkbare taalvaardigheden als de
Hijstechnicus. Daarnaast heeft de Voorman Hijstechniek regelmatig overleg
over het werk met andere medewerkers en de opdrachtgever. Communiceren is
een belangrijk onderdeel van zijn werkzaamheden.
Ontwerper Hijstechniek
De ontwerper Hijstechniek heeft vergelijkbare taalvaardigheden als de Voorman
Hijstechniek, echter op HBO-niveau. Hij wordt geacht gedegen en genuanceerde
documenten te kunnen produceren.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 8

Rekenen wiskunde
1.3 Loopbaanperspectief
Assistent Hijstechniek.
Deze medewerker moet het rekenen en meetkunde op basisschool niveau
beheersen.
Medewerker Hijstechniek.
Deze medewerker moet buiten het gestelde voor de Assistent Hijstechniek
basiskennis hebben van krachtenleer, vectoren, zwaartekracht en
valversnelling.
Hij moet basiskennis hebben van Electro en Ict.
Hijstechnicus
Deze medewerker moet uitgebreide kennis hebben van krachtenleer, vectoren,
zwaartekracht en valversnelling. Hij moet bekend zijn met en kunnen rekenen
met de voor het vak relevante zaken zoals breeksterkte, veiligheidsfactoren,
gebruikslast, d/D ratio etc. etc. Hij moet begrip hebben van statica, dynamica
en mechanica en dit beperkt kunnen toepassen. Hij moet steunpuntreacties
kunnen bepalen. Vaardigheid in ondermeer Cad programmatuur wordt een
vereiste. Hij moet basiskennis hebben van Electro en Ict en kleinschalige
projectcalculaties en -budgetten kunnen maken.
Voorman Hijstechniek
Deze medewerker moet uitgebreide kennis hebben van krachtenleer, vectoren,
zwaartekracht en valversnelling. Hij moet bekend zijn met en kunnen rekenen
met de voor het vak relevante zaken zoals breeksterkte, veiligheidsfactoren,
gebruikslast, d/D ratio etc. etc. Hij moet begrip hebben van statica, dynamica
en mechanica en dit op uitgebreide schaal toe kunnen passen. Hij moet
steunpuntreacties kunnen bepalen. Vaardigheid in ondermeer Cad
programmatuur is een vereiste. Hij moet basiskennis hebben van Electro en Ict.
Hij moet grootschalige projectcalculaties en -budgetten kunnen maken.
Hij moet zich bewust zijn van zijn grenzen in kennis en vaardigheden.
Ontwerper Hijstechniek
Deze medewerker moet buiten het gestelde voor de Voorman Hijstechniek op
HBO niveau kunnen denken, functioneren en communiceren. Hij heeft
diepgaande kennis van alle facetten van het vakgebied. Zo nodig worden er
specifieke zaken uitbesteed aan experts.
Bij het hijsen en heffen in de entertainmentindustrie kan een medewerker doorgroeien van de functie
assistent hijstechniek naar medewerker hijstechniek, hijstechnicus of de functie van voorman. Ook is
het mogelijk door te groeien naar de functie van ontwerper hijstechniek (HBO-niveau).
1.4 Trends en innovaties
Hieronder worden relevante ontwikkelingen voor het beroep beschreven. Trends en innovaties geven aan in
hoeverre het beroep nog kan veranderen onder invloed van vernieuwingen.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 9

Het gaat hierbij om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, ontwikkelingen in wetgeving en overheidsregulering
en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening zelf (b.v. technologische veranderingen of marktontwikkelingen in
de sector).
Arbeidsmarkt
In Nederland zijn zo‟n 24.000 mensen werkzaam in de
Podium- en Evenementenbranche. Daarvan is 70% in
loondienst en werkt 22% als zelfstandige beroepsbeoefenaar.
De gemiddelde bedrijfsomvang is met 3,3 medewerkers klein
te noemen. Dit betekent dat technische mensen breed
inzetbaar moeten zijn (Trendrapport GOC, 2009).
De MBO-opleiding voor podium- en evenemententechniek is
een relatief jonge, maar snel groeiende opleiding. Er is sprake
van een toegenomen aantal leerlingen voor een min of meer
gelijk gebleven aantal functies/vacatures.
Buiten het theater
Er werken zo‟n kleine 15.000 technici (licht, geluid, video,
decor enz.) buiten het theater. Ongeveer 10% daarvan, vaak in
loondienst bij een klein bedrijf, is „parttime‟ hijstechnicus,
d.w.z. dat ze incidenteel hijs- en hef werkzaamheden
verrichten. Voor hen is beperkte kennis van dit werkgebied
toereikend (vergelijk met niveau 2 en/of 3). Een deel van
deze technici gaat regelmatig mee met een gezelschap en
werkt dan binnen het theater, hiervan zijn velen zzp-er, of
werken voor een „theater uitzendbureau‟.
De totale arbeidsmarkt van technici die zich uitsluitend met
“podium en evenementenrigging” bezighoudt, is ongeveer 50.
Zij passen die kennis en vaardigheden op dit gebied dagelijks
toe (vergelijk met niveau 3, 4 en/of 5).
Binnen het theater
In de theaters zijn vaak 1 of 2 theatertechnici aangewezen om
de trekkenwand te bedienen. Zij zijn als „trekkenwandoperator‟
actief. Het gaat hier om ongeveer 500 technici.
(vergelijk met niveau 2 en/of 3) Zo‟n 1500 technici zijn
daarnaast op niveau 2, 3 en/of 4 werkzaam in het theater. Zij
combineren deze rol vaak met geluid, licht of AV technicus.
Wetgeving en regelgeving Diverse wetgeving zoals over Arbeidsomstandigheden,
Arbeidsveiligheid.
Ontwikkelingen in de
beroepsuitoefening
Hijstechnische projecten in de entertainmentindustrie
kenmerken zich meer en meer door een toenemende
complexiteit en verdere mechanisering en automatisering. Dit
ontwikkelt zich in complexere dan wel snellere
hijsbewegingen en grotere bewustwording van de risico‟s en
veiligheid. Er is een toenemende behoefte aan opgeleide
medewerkers.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 10

2 Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep
In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de kerntaken en werkprocessen, kenmerkend voor het
beroep.
Een kerntaak is een kenmerkende taak binnen de beroepsuitoefening. Het betreft een substantieel deel van de
beroepsuitoefening naar omvang, tijdsbeslag, frequentie en/of belang.
Een werkproces, ook wel „deeltaak‟, is een afgebakend onderdeel van een kerntaak. Het werkproces kent een
begin en een eind, heeft een resultaat en wordt als kenmerkend herkend in de beroepspraktijk. De
werkprocessen worden in handelingen beschreven opdat duidelijk is wat de beroepsbeoefening inhoudt.
Achter ieder werkproces staat tussen haakjes het beroepsnummer geplaatst waarvoor het van toepassing is
5. Ontwerper hijstechniek
4. Hijstechnicus/voorman
3. Hijstechnicus
2. Medewerker hijstechniek
1. Assistent hijstechniek
BCP Hijs- en heftechnicus in de entertainment.
Kerntaak Werkproces
Kerntaak 1 Voorbereiden hijs- en hefwerkzaamheden
Kerntaak 2 Op- en afbouwen hijsinstallatie
Kerntaak 3 Inregelen en gebruiken installatie
Kerntaak 4 Werkt als zzp-er
1.1 Maakt concept voor hijsinstallatie bij voorstelling (5)
1.2 Werkt het concept uit in een voorlopig ontwerp (4 en 5)
1.3 Maakt een definitief ontwerp voor een hijsinstallatie bij een
voorstelling (5)
1.4 Vertaalt realisatie van het ontwerp naar een operationeel projectplan
(5 en 4)
1.5 Evalueert projectaanpak na afloop (4 en 5)
2.1 Doet de preproductie (1,2,3,4,5)
2.2 Bereidt opbouw op locatie voor (1,2,3,4,5)
2.3 Maakt op locatie installatie operationeel (3, 4, 5)
2.4 Levert de hijsinstallatie op en draagt deze over aan opdrachtgever (3,
4, 5)
2.5 Bouwt na de voorstelling de hijsinstallatie af ( 1,2,3,4,5)
3.1 Programmeert de hijsinstallatie (3 en 4)
3.2 Repeteert de bewegingen gedurende de voorstelling tijdens de
doorloop of repetitie (3 en 4)
3.3 Realiseert de bewegingen van de hef- of hijsinstallatie tijdens de
voorstelling (2 en 3)
3.4 Controleert regelmatig de hijs- of hefinstallatie (3, 4, 5)
4.1 Bouwt netwerk van relaties op (1,2,3,4,5)
4.2 Verwerft opdrachten (1,2,3,4,5)
4.3 Regelt eigen financieel-administratieve zaken (1,2,3,4,5)
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 11

3 Beschrijving van de kerntaken
In dit hoofdstuk zijn de verschillende kerntaken in dit beroepscompetentieprofiel beschreven. Daarnaast
worden in de rechterkolom de werkprocessen benoemd en resultaten die een werkproces moeten opleveren.
3.1 Kerntaak 1: Voorbereiden hijs- en hefwerkzaamheden
Werkprocessen bij kerntaak 1
3.1.1 Maakt concept voor hijsinstallatie bij voorstelling (5)
Beschrijving werkproces:
- Met betrokkenen brainstormen, bedenken en schetsen van een creatief ontwerp
- Technisch uitwerken van het ontwerp
- Technische uitwerking communiceren met de creatief ontwerper
- Financieel uitwerken/budgetteren van het concept
Resultaat:
- Behoeftes zijn vastgelegd
- Het is duidelijk wat de randvoorwaarden zijn
- Komen tot een schetsontwerp
3.1.2 Werkt het concept uit in een voorlopig ontwerp (4 en 5)
Beschrijving werkproces:
- Controle haalbaarheid en ontwikkelrichting (technisch, creatief en financieel)
- Afstemming disciplines
- Analyse van praktische problemen
- Risico-inschatting maken
Resultaat:
- Schetsontwerp is uitgewerkt naar een voorlopig ontwerp
3.1.3 Maakt een definitief ontwerp voor een hijsinstallatie bij een voorstelling (4 en 5)
Beschrijving werkproces:
- Werkt technische plannen uit naar lastenplan
- Werkt technische plannen uit naar riggingplan
- Plant project
- Stelt budget vast
- Maakt risico analyse
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 12

Resultaat:
- Voorlopig ontwerp is uitgewerkt naar het definitieve ontwerp
3.1.4 Vertaalt realisatie van het ontwerp naar een operationeel projectplan (4 en 5)
Beschrijving werkproces:
- Bepaalt welke mensen nodig zijn voor de uitvoering van het project
- Maakt een planning en rooster voor de inzet van de nodige mensen
- Bepaalt welke materialen nodig zijn voor de realisatie van het ontwerp
- Bepaalt welk materieel (logistieke hulpmiddelen, gereedschappen, hoogwerkers etc.) op
welk moment nodig zijn
- Regelt de logistieke voorbereiding
- Beoordeelt de risico‟s
- Bewaakt de kosten
Resultaat:
- Alle voorwaardelijke zaken om te komen tot realisatie worden geregeld.
3.1.5 Evalueert projectaanpak na afloop (4 en 5)
Beschrijving werkproces:
- Verzamelt informatie over gebeurtenissen of overschrijdingen op het gebied van: procesduur,
planningen, roosters, budget, arbeidsomstandigheden en milieu
- Bekijkt, beschrijft en bespreekt het verloop van een afgerond project
- Stelt de kwaliteit van een afgerond traject vast op basis van onder meer klanttevredenheid,
bijdrage aan het artistieke product, werkplezier, uitvoerbaarheid en veiligheid
- Bepaalt op basis van de verzamelde informatie hoe bepaalde onderdelen van een traject
verbeterd kunnen worden bij volgende projecten
Resultaat:
- Formuleert aandachtspunten voor volgende trajecten
Toelichting kerntaak 1:
geen toelichting nodig
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 13

3.2 Kerntaak 2: Op- en afbouwen hijsinstallatie
Werkprocessen bij kerntaak 2
3.2.1 Doet de preproductie (1,2,3,4,5)
Beschrijving werkproces:
- Interpreteert technische tekening
- Maakt op voorhand onderdelen ten behoeve van hijs- of heftechniek die bij de uitvoering
nodig zijn
- Vergaart de materialen die nodig zijn voor de realisatie van de hijs- of heftechniek
- Bouwt de installatie deels of in het geheel op om vast te stellen of alles technisch werkt,
logistiek uitvoerbaar is, of er nog niet-geïdentificeerde gevaren zijn, enz.
- Programmeert de uit te voeren hijs- of hefbewegingen vooraf in
- Maakt alle nodige onderdelen gereed voor transport
Resultaat:
- De hijs- en hefconstructie is in een werkplaats/ruimte (evt. in delen) gemaakt en
opgebouwd, getest en waar nodig verbeterd.
- De opbouw van de hijs- en hefinstallatie op locatie is technisch optimaal voorbereid
3.2.2 Bereidt opbouw op locatie voor (1,2,3,4,5)
Beschrijving werkproces:
- Doet vooraf locatieopname waarbij gekeken wordt of de staat van de locatie volgens
afspraak is (letten op: voldoende geleverde stroompunten, vloer vrij en geschikt, al
aanwezige schades, recent geplaatste apparaten, objecten)
- Stemt werkzaamheden af
- Voert werkoverleg en geeft instructies (alleen 3,4,5)
- Lost materialen en verdeelt deze op de locatie
Resultaat:
- De uit te voeren werkzaamheden op locatie zijn afgestemd
- Alle materialen liggen klaar voor montage
3.2.3 Bouwt op locatie de installatie op (3, 4, 5)
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 14

Beschrijving werkproces:
- Zet (hijs)punten uit
- Stelt hijsketens samen
- Bevestigt hijsketens aan de draagconstructie
- Sluit hijswerktuigen elektrisch aan
- Onder spanning brengen van de installatie
- Trussen/(hulp)constructies assembleren
- Aanslaan/aanbrengen van de last
- Eventueel aanbrengen van gelijkwaardige secundaire ophanging
- Controle/nalopen of de installatie veilig is voor beoogd gebruik
- Hijsen of heffen van de last naar gewenste hoogte
- Zeker stellen voor onbevoegd gebruik
Resultaat:
- De hijs- of hefinstallatie is geïnstalleerd en functioneert
- Lasten zijn veilig naar gewenste hoogte gebracht
3.2.4 Levert de hijsinstallatie op en draagt deze over aan opdrachtgever (3, 4, 5)
Beschrijving werkproces:
- Mondeling of schriftelijk vrijgeven van de hijs- of hefinstallatie in de technische eindtoestand
volgens definitief ontwerp door opdrachtnemer („uitvoerder‟) aan de opdrachtgever.
- Ingebruikname van de installatie
- Overdracht hijs- of hefwerktuig in geval dat de werkzaamheden door andere personen
worden voortgezet (o.a. bespreken specificaties)
- Instrueren/ trainen van degene die met de hijs- of hefinstallatie gaat werken
Resultaat:
- De hijs- of hefinstallatie kan formeel gebruikt worden zoals de opdrachtgever dat wil.
- Degene die met de installatie gaat werken weet wat de (on)mogelijkheden zijn en hoe hij
deze moet bedienen
3.2.5 Bouwt na de voorstelling de hijsinstallatie af (1,2,3,4,5)
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 15

Beschrijving werkproces:
- Locatie opname
- Afstemming van de werkzaamheden
- Werkoverleg en instructie
- Hijswerktuigen elektrisch aansluiten en installatie onder spanning brengen
- Eventueel demonteren van gelijkwaardige secundaire ophanging
- Installatie controleren en brengen van de last naar gewenste afbouwhoogte
- Materialen demonteren
- Signaleren en markeren van gebruikte materialen met schade
- Sorteren en verpakken
- Laden en transport
- Eindopname locatie en oplevering
Resultaat:
- Installatie is systematisch en veilig afgebouwd
- Materiaal is klaar voor transport
- Locatie is volgens afspraak opgeleverd
Toelichting kerntaak 2 :
geen toelichting nodig
3.3 Kerntaak 3: programmeren en gebruiken installatie
Werkprocessen bij kerntaak 3
3.3.1 Bereidt de hijsinstallatie tbv de uitvoeringen voor (3 en 4)
Beschrijving werkproces:
- Inspecteert de te hijsen last
- Bepaalt technische gebruiks(on)mogelijkheden
- Bereidt, vooraf aan de repetitie of doorloop, alle te realiseren standen en artistieke
onderdelen voor en controleert deze
- Bespreekt risico‟s en veiligheidsmaatregelen met betrokkenen (technici, artiesten, regisseur,
enz.)
- Programmeert de hijsinstallatie
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 16

Resultaat:
- Bewegingen voor de hef- of hijsinstallatie zijn voorgeprogrammeerd
3.3.2 Repeteert de bewegingen gedurende de doorloop of repetitie (3 en 4)
Beschrijving werkproces:
- Oefent de hef- of hijsbewegingen van (onderdelen van) de voorstelling en stelt de
voorgeprogrammeerde instellingen bij
- Evalueert de gemaakte hef- of hijsbewegingen met betrokkenen en verfijnt deze.
- Instructie/overdracht van werkzaamheden
Resultaat:
- Hijs- en hefbewegingen tijdens de voorstelling zijn gerepeteerd en afgestemd met
betrokkenen
- Risico‟s en veiligheidsmaatregelen zijn bij alle betrokkenen bekend
3.3.3 Voert de bewegingen van de hef- of hijsinstallatie tijdens de voorstelling uit (2 en 3)
Beschrijving werkproces:
- Controleert of de uit te voeren bewegingen mogelijk zijn
- Bereidt alle te realiseren standen en artistieke onderdelen voor
- Stelt de hef- of hijsinstallatie in werking
- Bedient tijdens de voorstelling de hef- of hijsinstallatie
- Stelt de hef- of hijsinstallatie buiten werking
Resultaat:
- Hijs- en hefbewegingen tijdens de voorstelling zijn veilig en naar wens gerealiseerd
3.3.4 Controleert regelmatig de hijs- of hefinstallatie (3, 4, 5)
Beschrijving werkproces:
- Onderzoekt de hijs- en hefinstallatie op veiligheid en technische kwaliteit
- Beoordeelt of het in te zetten middel geschikt is om veilig te gebruiken (NPR 8020-14)
- Keurt periodiek hijs- en hefmiddelen (onderzoek en evt. beproeven) en geeft waardeoordeel
over bruikbaarheid van het middel tot de volgende keuring
- Onderhoudt de hijs- of hefinstallatie voor zover nodig, noodzakelijk of vereist
Resultaat:
- De staat van hijs- en hefmiddelen wordt goed bijgehouden
- Een veilige inzet van hijs- en hefmiddelen is gewaarborgd
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 17

Toelichting kerntaak 3:
geen toelichting nodig.
3.4 Kerntaak 4 Werkt als zzp-er
Werkprocessen bij kerntaak 4
3.4.1 Bouwt netwerk van relaties op (1,2,3,4,5)
Beschrijving werkproces:
- Volgt ontwikkelingen in de markt en communiceert daarover met mensen in zijn omgeving
- Ontwikkelt en onderhoudt netwerk van (potentiële) opdrachtgevers/ samenwerkingspartners
- Vormt of sluit zich aan bij netwerken en participeert hierin (ook uitzendbureaus)
.
Resultaat:
- Een vruchtbaar netwerk dat voldoende werk oplevert
3.4.2 Verwerft opdrachten (1,2,3,4,5)
Beschrijving werkproces:
- Gebruikt zijn netwerk om afspraken voor acquisitiegesprekken te maken
- Stemt taal en benaderingswijze op de gesprekspartner af
- Achterhaalt de behoefte van de klant en denkt mee met de klant
- Stelt vast of wat de klant wil, aansluit bij de eigen stijl/imago/specialiteit als zzp-er
- Berekent de kostprijs
- Stelt realistische en marktconforme offertes en calculaties op
- Onderhandelt met de opdrachtgever over contractvoorwaarden
Resultaat:
- Voldoende solide opdrachten voor de continuïteit van het eigen bedrijf
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 18

3.4.3 Regelt eigen financieel-administratieve zaken (1,2,3,4,5)
Beschrijving werkproces:
- Zorgt voor een efficiënte en accurate administratie en boekhouding (waaronder bijhouden
van uren, kosten, opstellen en verzenden van nota‟s, controleren en verwerken van facturen,
opstellen jaarrekening)
- Zorgt voor een efficiënte inkoop en beheer van materialen
- Draagt zorg voor de verplichte en relevante verzekeringen
- Voldoet op tijd aan fiscale verplichtingen (aanvragen VAR, BTW administratie, aangifte
inkomstenbelasting en dergelijke)
- Past overheidsregels toe met betrekking tot het milieu, de veiligheid, gezondheid en het
welzijn van de mens en zijn omgeving (Arbo)
Resultaat:
- Helder gestructureerde financiële administratie en realisatie van zijn werkzaamheden met
positief saldo
Toelichting kerntaak 4:
geen toelichting nodig.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 19

4. Competenties
In dit hoofdstuk worden de competenties beschreven die nodig zijn om het beroep goed uit te kunnen
oefenen.
Competenties Toelichting
1. Samenwerken en
overleggen
2. Vakdeskundigheid
toepassen
3. Materialen en middelen
inzetten
4. Op de behoeften en
verwachtingen van de
„klant‟ richten
5. Met druk en tegenslag
omgaan
Hij bespreekt met zijn teamgenoten de werkzaamheden voordat tot
actie wordt overgegaan. Hij deelt uit zichzelf de informatie die voor
anderen belangrijk is. Hij stelt zich zo op dat de samenwerking met
zijn collega‟s goed verloopt en draagt constructief bij aan een goede
sfeer tijdens het op- en afbouwen van de hijs- en hefinstallatie.
Toont voor het vak essentiële mentale vermogens zoals: gegevens
nauwkeurig lezen en begrijpen, technisch inzicht tonen, vlot
berekeningen kunnen maken en problemen kunnen oplossen. Hij
beschikt over de specifieke, fysieke kwaliteiten voor de uitoefening
van het vak, vooral bij het werken op hoogte. Kan werktekeningen
goed interpreteren en vertalen naar de realiteit. Weet goed een
positie in de ruimte te bepalen.
Is goed op de hoogte van de te gebruiken materialen en middelen en
hun gebruiksmogelijkheden. Maakt op basis van gegevens en
omstandigheden de juiste keuze voor de te gebruiken materialen en
middelen.
Inventariseert actief de wensen en behoeften van de opdrachtgever.
Probeert zoveel mogelijk aan de vraag van de klant te voldoen.
Bespreekt afwijkingen/wijzigingen met de klant. Neemt klachten van
de klant serieus en onderneemt zo nodig actie.
Blijft onder druk of spanning objectief in het beoordelen van zaken en
problemen. Kent eigen grenzen, weet dat ze soms overschreden
worden, maar geeft aan wanneer een grens te vaak of te ver wordt
overschreden.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 20

5. Portretten
5.1 Portret Hijs- en heftechnicus (theater, poppodium, TV-studio, cultureel centrum)
Afhankelijk van de locatie, vorm en omvang is er een kleiner of groter team van technici die onderling de
werkzaamheden verdelen, afhankelijk van de te leveren diensten en specialiteiten. Ook locatiebepaald is de
term voor de technicus die het hijs-/hefwerk verricht. Men spreekt dan over bijvoorbeeld „operator‟, „rigger‟,
„toneeltechnicus‟, of „toneelmeester‟, waarbij deze dan niet perse fulltime met dat hijs-/hefwerk bezig hoeft
te zijn.
Bij de meeste grote en middelgrote locaties is er een (semi-)permanente hijsinstallatie aanwezig in de vorm
van een trekken-, takels-en-trussen-, of een TV-hoisten installatie.
Voor het ophangen van lichtapparatuur, doeken, decors, enzovoort worden de lastdragers van de werktuigen
naar beneden gebracht en wordt er verder vanaf de vloer gewerkt om de lasten aan te brengen. Het veilig
hijsen beperkt zich hier tot het controleren van de belastingen, de lasten juist te bevestigen aan de
lastdragers („aanslaan‟) en het bedienen van de hijswerktuigen.
In de kleine(re) locaties waar niet is voorzien in een permanente hijsinstallatie worden de lasten aan een vast
gemonteerd metalen buizensysteem („grid‟) bevestigd, waarbij aan de buitenranden vaak een railsysteem voor
doeken is gemonteerd. Bij het ophangen van de apparatuur wordt in dit geval op hoogte (boven de 2,5m
werkhoogte) gewerkt, met gebruikmaking van een rolsteiger, telescoop- of schaarlift. De controle op „hijs„veiligheid
is hier vooral het voorkomen van overbelasting, het juist aanbrengen van de lasten, en respecteren
van de veiligheidsfactoren.
Bij de grote theaters in Nederland wordt de hijsinstallatie (trekkenwand) in vrijwel alle gevallen bediend met
behulp van een computer. De hijstechnicus („operator‟, „bedieningsvakman‟, „machinist‟) is degene die de
computer programmeert, bedient en er op toeziet dat de hijsbewegingen in de changementen veilig kunnen
geschieden. Voor het bedienen van een dergelijke hijsinstallatie is een bewijs van bekwaamheid op dat gebied
nodig.
In de meeste gevallen faciliteren de technici van het theater de reizende voorstelling die op bezoek komt.
Vaak wordt vooraf aangegeven wat er nodig is aan hijscapaciteit en welke materialen er opgehangen moeten
worden. Zo nodig is een en ander aangegeven in een lastenplan eventueel vergezeld van een risico
inventarisatie. De toneelmeester beoordeelt op basis van deze gegevens of het ook gerealiseerd kan worden.
Mogelijke problemen probeert hij op te lossen, bij voorkeur vooraf, maar anders bij de opbouw van de
productie. Hij draagt de gegevens daarna over aan de operator en ze overleggen de zaak eventueel met de 1e
inspeciënt.
Hier zijn het de technici van de productie die de te hijsen lasten aanslaan. Zij kennen de voorstelling op hun
duimpje en geven de ondersteunende technici van het theater aanwijzingen. De operator ziet er op toe dat de
veiligheidsregels in acht worden genomen. Is alles goed bevestigd en extra gezekerd? Staat er niemand onder
een trek als deze naar beneden komt? Is het podium vrij als er mensen op de rollenzolder werken? Enzovoort.
Bij langlopende producties is er ofwel helemaal geen hijsbeweging, ofwel worden de bewegingen vooraf
geprogrammeerd en eventueel door andere technici bediend.
In de grotere poppodia en Tv-studio‟s is de installatie eenvoudiger en is er alleen bij uitzondering eens een
simpel changement, te bedienen onder één knop.
Na afloop van de voorstelling(-en reeks) wordt alles gezamenlijk weer afgebroken.
5.2 Portret Hijs/heftechnicus (evenement, beurs)
Bij evenementen waar lasten moeten worden opgehangen zonder dat daarvoor specifieke voorzieningen
aanwezig zijn (bijv. outdoor, evenementenhal, stadion, en soms ook in een theater) wordt er een rigger of
riggingbedrijf ingehuurd om de hijspunten aan te brengen. Deze ontvangt dan een (lasten-)plan van een
geluid, licht- of decorontwerper en maakt dan een riggingplan (riggingplot). In geval van grotere producties
krijgt de verantwoordelijke rigger dit van het gezelschap, act, rockband of beursstand. Hierop staat
aangegeven welke lasten waar moet komen te hangen, en soms ook met wat voor hijswerktuigen
(hijscapaciteit, hijssnelheid) dat zal worden uitgevoerd. In samenhang met betrokkenen maakt de
verantwoordelijke rigger een risico-inventarisatie.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 21

De verantwoordelijke rigger plaatst het verstrekte lastenplan op een constructietekening van de locatie. Hij
kijkt hoe het geheel geplaatst kan worden, zodat er optimaal gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheden
die de locatie biedt.
Vervolgens maakt hij een puntlastenplan waarin hij aangeeft hoe en waar alle hijspunten gemaakt moeten
worden. Hierbij moet hij kunnen inschatten of de door de productie opgegeven gewichten ook reëel zijn. Zo
mogelijk wordt dit nagewogen of nagevraagd.
Er wordt gecontroleerd of de aan te brengen belastingen toelaatbaar zijn, zo nodig treedt hij in contact met
de constructeur of andere verantwoordelijke van het gebouw.
De voorman bepaalt hoeveel mensen hij nodig heeft en zorgt ervoor dat mensen en materialen op het juiste
moment op de locatie zijn.
De riggers zijn vaak als eerste op de locatie aanwezig. Op de grond zetten zij met krijt eerst het
referentiepunt en daarna de hijspunten uit, met markering van de (meestal met de productie meereizende)
merken/types elektrotakels en de erbij benodigde hijsmaterialen.
Vervolgens gaan de hoogteriggers (van productie en/of locatie) omhoog om te werken vanuit loopbruggen,
hoogwerkers, of door de spanten „klimmend‟.
Zij werken altijd samen met grondriggers die vanaf de grond helpen om de nodige materialen naar boven te
geleiden. In deze samenwerking moet je echt op elkaar kunnen vertrouwen omdat het werk, vooral voor de
hoogterigger, niet zonder risico is. Maar ook eventuele van hoogte vallende objecten kunnen voor de mensen
op de vloer een gevaar vormen.
Op de vloer zijn grondriggers bezig met het samenstellen van gemarkeerde hijsketens. Deze hijsketens worden
door de hoogteriggers aan de dakconstructie aangebracht. Met behulp van bijvoorbeeld lasers wordt bepaald
of de hijswerktuigen op precies de goede plaats gepositioneerd zijn.
Zodra alles op zijn plek zit, wordt het nog eens visueel op veiligheid gecontroleerd en vervolgens
overgedragen aan de technici die het decor, projectieschermen, licht en geluid gaan bevestigen aan de
lastdragers en/of hijswerktuigen.
5.3 Portret Hijs- en heftechnicus (‘in deeltijd’ bij kleine producties)
Een zeer groot gedeelte aan riggingwerk dat in de sector wordt verricht, gebeurt in omstandigheden waar
geen of weinig zicht op is. Kleinere producties zoals onder andere allerlei soorten popbands, drive-in disco‟s,
toneel-, zang-, muziek-, en gymnastiek uitvoeringen, taptoes, kleine beursstands, school- en buurtfeesten,
kleine festivals enzovoort passen een beperkt aantal (2-8) hijs-/hefwerktuigen toe in de vorm van handtakels,
opwindstatieven of zelfs bouwliertjes.
Bij dit soort producties met een beperkte omvang, en ook een kleine ploeg (2-4) technici, worden alle
werkzaamheden, dus ook hijsen en heffen door die hele ploeg samen gedaan. Het neerzetten van de
opwindstatieven of ophangen van handtakels is een beperkt deel van de werkzaamheden van de licht-, geluid-
, decor- of backline-technicus.
De eis voor een toegespitste RI&E, een hijsplanning en vooraf gemaakte berekeningen wil bij dit soort kleinere
producties er nog wel eens bij inschieten. Dit soort producties zijn zeker niet zonder risico‟s: denk aan
bijvoorbeeld windlasten bij evenementen buiten en/of in tenten. Bij locaties waar dit soort evenementen
plaatsvinden en dus ook grote groepen bezoekers aanwezig zijn, is er vaak minder of geen aandacht voor de
ontstane risico‟s. Ook zijn er vaak geen gegevens bekent van de toegestane dakbelasting.
Na afloop van een kleine productie wordt ook de afbouw in samenwerking gedaan.
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 22

Bijlage 1: Taakverdeling en verantwoordelijkheid
AH = assistent hijstechniek ……………… (N1, Assistent)
MH = medewerker hijstechniek ………. (N2, Medewerker)
H = Hijstechnicus …………………. (N3, Vakman)
HV = Hijstechnicus/Voorman……………. (N4, Middenkader)
OH = Ontwerper Hijstechniek …………. (N5, HBO)
U = uitvoering
V = verantwoording
MM = magazijn medewerker
OP = Operator
WV = werkvoorbereider
PL = projectleider
TO = technisch ontwerper
Fase
1 concept
actie AH MH H H/V OH specialisme
Behoeftes vastleggen,
randvoorwaarden scheppen
Technisch ontwerp – technisch
uitwerken en communiceren met
creatief ontwerper
2 Voorlopig ontwerp
Controle haalbaarheid en
ontwikkelrichting (technisch, creatief
en financieel)
Afstemming disciplines U en V
U en V
U en V
Analyse van praktische problemen U* U en V TO
Risico inschatting U* U en V TO
3 definitief ontwerp
Technische plannen uitwerken
(lastenplan, riggingplan)
U U* U en V** *WV
** constructeur
hijstechniek
Projectplanning U en V* *WV
Risicoanalyse U en V* V** *RIE specialist
**TO
4 werkvoorbereiding
Technisch uitwerken van definitief
ontwerp
U *WV
Logistieke voorbereiding U en V* *WV
Risico beoordeling U en V* *RIE specialist
5a preproductie
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 23

Fase
5b Opbouw
actie AH MH H H/V OH specialisme
Prefabricage U U U en V
Proefbouw U U U V** *WV
**PL
Materialen vergaren U MM: U
en V
Voorprogrammeren U
Locatie opname U en V* *PL
Toolboxmeeting U V
Afstemming werkzaamheden U U U en V* *PL
Werkoverleg en instructies U U U U en V* *PL
lossen U U en V
Materialen verdelen U U U en V
Hijspunten uitzetten U U en V
Samenstellen van hijsketens U U en V
Trussen/(hulp-) constructies
assembleren
Hijsketens bevestigen aan
draagconstructie
Elektrisch aansluiten van
hijswerktuigen
Onder spanning brengen va de
installatie (let op: aarding, potentiaal
vereffening, bliksemafleiding)
Controle/nalopen of betreffend deel
van de installatie veilig gebruikt kan
worden
Aanslaan/ aanbrengen van de last U U en V
Hijsen of heffen van de last naar de
gewenste hoogte (indien van
toepassing)
U en V V
Eventueel aanbrengen van
gelijkwaardige secundaire ophanging
U en V
Controle of de complete installatie
geschikt is voor beoogd gebruik
(vooroplevering)
U U
Zeker stellen voor onbevoegd gebruik U en V
5c Oplevering en overdracht
U
U en V* *hoogtewerker
U en V* *grondwerker
U en V* *VOP NEN3140
U en V* V* en** *VOP NEN3140
**PL
U en V U en V* *PL
Oplevering aan klant U U en V* *PL
Indien nodig bij oplevering U U
Overdracht aan volgende ploeg of aan
gebruiker
U U en V
Eventuele training U U en V
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 24

Fase
actie AH MH H H/V OH specialisme
6a. Repetitie en programmeren
Inspecteren, voorbereiden OP: U U en V
Bepalen technische
gebruiksmogelijkheden en -
onmogelijkheden
OP: U U en V
Programmeren en bedienen
(repeteren)
OP: U U en V
Evalueren OP: U U en V
Instructie/overdracht van
werkzaamheden, bespreking van
risico‟s en veiligheidsmaatregelen,
interactie met artiesten, collega‟s en
derden
6b Voorstelling
7 Afbouw
Per voorstelling
Controleren/voorbereiden voor zover
noodzakelijk ( bijv. doorlopen van standen
en artistieke onderdelen als opwarming‟)
Bedienen (“draaien van de
voorstelling”)*
OP: U U en V
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 25
OP:U
evalueren U OP:U
periodiek
Inspectie aan de hand van NPR 8014 te
bepalen
OP: U* OP:U * mag lagere
klasse zijn dan
bij
programmeren
U en V* *Inspecteur
U en V* *Keurder
hijstechniek
Organisatie afbouw U V* *PL
Locatie opname U en V
Afstemming van de werkzaamheden U U en V
Werkoverleg en instructie U U U en V
Elektrisch aansluiten van
hijswerktuigen
Onder spanning brengen van de
installatie
Lasten verwijderen U U en V
Evt. gelijkwaardige secundaire
ophanging verwijderen
Controle of de installatie geschikt is
voor beoogd gebruik
Hijsen en/of heffen van de last naar
gewenste afbouwhoogte
U en V* *VOP NEN3140
U en V* *VOP NEN3140
U en V* *hoogtewerker
OP:U U en V
OP:U U en V

Fase
8 Evaluatie
actie AH MH H H/V OH specialisme
Trussen / (hulp)constructies
demonteren
Verwijderen hijsketens uit de
draagconstructie
U U en V
Demontage van de hijsketen U U en V
Demonteren overige materialen U U en V
Signaleren en markeren gebruikte
materialen met schade
Beoordelen van materialen met schade
en gebreken
U en V
Sorteren en verpakken U U en V
laden U U en V
U en V* *hoogtewerker
U en V
Locatieopname en -oplevering U en V
Bekijken, beschrijven en bespreken ter
beoordeling/ verbetering van de volgende
onderdelen:
Procesduur, planningen, roosters U* U en V** *WV
**PL
Arbo en milieu (gebeurtenissen,
U* U en V** *WV
overschrijdingen)
**PL
Kwaliteit (klanttevredenheid,
creativiteit, werkplezier,
uitvoerbaarheid, veiligheid)
U* U en V** *WV
**TO
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 26

Bijlage 2: Termen en Definities
Bedieningsvakman, operator
programmeur en/of uitvoerder van geprogrammeerde hijsbewegingen
Eerste inspeciënt
voorman / 1 e man van ploeg toneeltechnici van de „reizende‟ voorstelling, en eerste verantwoordelijke
voor veiligheid van de voorstellingstechniek.
Grid (buizengrid)
vast aan het bouwwerk gemonteerde, meestal haaks op elkaar, onderling verbonden systeem van
metalen buizen waaraan lasten kunnen worden aangebracht. De hart-op-hart maat van een buizengrid
bedraagt in de regel ca. 1 tot 2,5 meter.
Engelse term voor rollenzolder (zie definitie rollenzolder)
Grondrigger (ground rigger)
rigger die de werkzaamheden verricht welke op de vloer moeten geschieden, zoals het samenstellen
van de hijsketens, touwen aanknopen, positie hijspunten verifiëren, takels bekabelen en in werking
stellen
Hoogterigger
rigger die op hoogte werkt – vanuit loopbruggen of hoogwerkers of klimmend door dakconstructies, en
de hijsketens bevestigd
Huisrigger (house rigger)
voorman-rigger die namens de locatie vooraf het riggingwerk voorbereid, en meewerkt tijdens het
uitvoeren ervan en daarop ook toezicht houdt.
Machinist
bedieningsvakman, gangbare term in België
Productierigger, tour-rigger
voorman-rigger die met de productie meereist en op locatie het riggingwerk mede uitvoert en
eerstverantwoordelijke voor veiligheid van de productie-hijstechniek.
Riggingplan, riggingplot
verzameling tekeningen in de vorm van een plattegrond en tabellen waarin de plaatsing, het type en
de belasting van de hijsmiddelen is vastgelegd (zie NPR8020-13)
Toneelmeester
voorman / 1 e man van ploeg toneeltechnici van het theater, en eerstverantwoordelijke voor algemene
veiligheid op het toneel, dus ook hijs-/hefveiligheid
Toneeltechnicus
technicus, al dan niet deel uitmakend van de ploeg in het theater die assisteert bij alle voorkomende
werkzaamheden
Trekkenwand
hijsinstallatie, veelal toegepast in theater bestaande uit hijswerktuigen die zijn ingericht en bestemd
voor het in verticale richting verplaatsen van vrij hangende (lijn)lasten, boven personen
Rollenzolder
de draagconstructie waaraan de omloopwielen bevestigd zijn waarover de staalkabels van de
trekken(wand) lopen
110215 BCP HijsenHeftechnicus def 27