Inleiding - Vereniging van Bouwkunst Tilburg

More documents

Recommendations

Info

Excursie Nijmegen, 13 april Excursie Rome, 3 mei tot 12 mei Dit was een gezamenlijk georganiseerde excursie met de 1e jaars studenten van de AAS . De reis was door deze studenten voorbereid onder leiding van Rob van Leeuwen in het kader van het programma cultuurgeschiedenis. Als opmaat voor deze excursie gaf architectuurcriticus en publicist Hans Ibelings op 11 april jl. een drukbezochte lezing over de moderne architectuur in Italie in de periode 1920 - 1960, i.c. de architectuur voor, tijdens en na het fascisme. 4 Ingezonden Klein lexicon van een Romereis A Aansluiting. Op dag vier van ons verblijf in Rome wordt, waar anders dan in het Mediapark in Hilversum, Pim Fortuyn vermoord, de man die politiek bedreef door drie maal daags in tv-shows te verschijnen, de man die (vreemdelingen-)haat zaaide en geweld oogstte. In Nederland breekt de gekte uit: totale ontreddering, openbare hysteriesessies, heiligverklaringen. Zullen we bij terugkeer de aansluiting nog kunnen vinden bij de superieure Nederlandse cultuur? Wacht ons een verplichte herinburgeringscursus? B Wie Rome zegt, zegt Bernini. Zijn mooiste werk: de ovale Sant’Andrea al Quirinale. De bescheiden maat en schaal maakt de exuberantie hier draaglijk. Nergens zijn schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur met meer plezier vermengd als in de Heilige Andreassen die deze kerk bevolken. C Clemente. Al een cappuchino gehad, een ommetje gemaakt, een verstandhouding met een zwerfkat opgebouwd, maar de reisgenoten blijven maar onder het aardoppervlak verborgen, meters onder de vloer van de San Clemente, in de ruïneuze resten van de twee kerken die onder de basiliek schuilgaan. Wat stenen, gangen en schaars verlichte kamers, meer is het niet. Voltrekt zich hier een scheiding der geesten? Ik sta hier oog in oog met de geschiedenis en wacht op de zogenaamde ‘historische ervaring’. Maar de brokstukken zeggen me niets. In de tekst over de San Clemente die ik heb gelezen werden louter feitelijkheden gemeld, alsof juist die van eminent belang waren: wat zijn de materialen, wie zwierf hier vroeger rond, in welk jaar gebeurde wat? Bekijk het maar. Zonder ruimte om te interpreteren zijn feiten dood. Op naar de villa’s en appartementen van de Monti Parioli voor een injectie twintigste-eeuwse virtuositeit! D Dertien. De dertiende rij, bij de nooduitgang, heeft dertig centimeter extra beenruimte. Altijd handig om te weten. Maar welk type vliegtuig was het ook alweer? E En terecht. Nadat de man één hap van zijn broodje albatros had genomen pakte hij zijn pistool en schoot zijn vriend dood. En terecht. Wat was er gebeurd? Antwoorden alleen met ja en nee. Een raadsel om de tijd door te komen als de Italiaanse spoorwegen de laatste trein in de donkere nacht naar Nederlands model proberen te laten rijden. F Fascistische stedebouw. In een poging het Pontijnse moerasgebied ten zuiden van Rome te ontwikkelen en te verlossen van de malaria initieerde Mussolini de bouw van vijf nieuwe steden: Pontinia, Littoria, Aprilia, Pomezia en Sabaudia. In dit laatste kleinschalige, rationalistisch opgezette stadje heeft de betonrot hard toegeslagen. Alleen de monumentale gebouwen onttrekken zich aan het verval. 5
De SS Annunziata laat mooi zien hoe de conventies uit de kerkenbouw kunnen worden uitgehold. Alles dat weg kon worden gelaten is weggelaten. Hier geen Pozzo om het plafond, zoals in de Sant’Ignazio di Loyola, in een uitnodigend paradijs om te toveren. De hemel in Sabaudia is een pleinvrees opwekkende leegte. Verlossing zoek je maar in het werken op het land, in dienst van het algemeen belang. G Gemist: de anamorfose van Emmanuel Maignan in het klooster van de San Trinità dei Monti. Grrr. H Hadid. De tentoonstelling van het werk van Zaha Hadid was uitstekend op zijn plaats in Il Centro d’Arte Contemporanea in Rome. Als een hogepriesteres van de architectuur was zij te werk gegaan: overdonderende maquettes en computersimulaties, maar geen idee van oriëntatie of materialisatie. De heilige boodschap wordt verkondigd, maar de nagalmtijd van de retoriek laat er slechts flarden van opvangen. Met het bezoek aan de prachtige tentoonstelling over Renzo Piano’s Auditorium (en het gedeeltelijk al opgeleverde concertgebouwencomplex zelf) staan we enkele uren later weer met beide voeten stevig op de grond. I Ivo Stativo. Personage uit de Romeinse mythologie. Dwaalt met zijn drietand door de stad. Hindert het verkeer. Alles moet stilgezet worden. Wie hij vangt met zijn blik wordt gefixeerd tot een bewegingloos beeld. J Japan. Ook geen zin in urenlange wachttijden bij het Vaticaans Museum en het voetje voor voetje temidden van drommen toeristen door de Sixtijnse Kapel schuifelen? Ga naar Japan! In Kyoto bevindt zich sinds 1995 Tadao Ando’s betoverende Garden of Fine Art, een openluchtmuseum, magistraal geënsceneerd door middel van betonnen hellingbanen en wanden van vallend water. En daar staat, in volle glorie, onder de onbedekte hemel, een reproductie van Michelangelo’s Laatste Oordeel. Op ware grootte. K Kerk. Die kerk aan dat pleintje, dat was toch wel het hoogtepunt van de vakan…, ehm, studiereis. L Lexicon. Wie als (architectuur-)toerist de eeuwige stad bezoekt doet losse impressies op, zapt door de tijd, accepteert het toeval als leidraad. Weg met de altijd te dik wordende readers die greep op het totaal proberen te krijgen, leve het lexicon! 6 M Monumentaal, dat is het zeker, dat Rome. Wie de kerken, kunstwerken en ruïnes wel gezien heeft wijkt uit naar Napels. Dezelfde stad, in omvang, kleur, geur en geluid, maar dan zonder monumenten, zonder assen, zonder pleinen, zonder kerken. Zelfs aan de Dom loop je bijna voorbij. Rome en Napels: het moeten wel twee verhalen uit Italo Calvino’s Onzichtbare steden zijn. Zo verschillend en tegelijkertijd identiek kan de geschiedenis ze niet maken. N Nolli. De kaart van Nolli wordt opeens werkelijkheid als je ziet hoe het Pantheon in de stad ligt: als een drempelloze voortzetting van de openbare straatruimte nodigt het je uit je wandeling binnen voort te zetten. Een moderne Nolli-ervaring is op te doen in het sportpaleis van Nervi. Binnenkomend door onaanzienlijke klapdeurtjes sta je pardoes in de ronde, bekoepelde sportzaal. Uit een tijd dat er nog geen behoefte was aan intermediërende ruimten voor controle en commercie. Ruimte waar je nog ouderwets welkom bent. O Obelisk. De negentien obelisken in Rome zijn niet alleen effectieve stedebouwkundige markeringen, het zijn ook manifestaties van parasitaire beschavingen, die zich voedden met geroofde kunstschatten. Als de misdaden twintig eeuwen oud zijn is de schande wellicht te dragen. Bij de drieduizend jaar oude Obelisk van Axum, bij het Circus Maximus, ligt dat anders. Dit is geen eeuwenoude trofee; hij is pas in 1937 door Mussolini uit Ethiopië geroofd. Tijdens de olympische spelen van 1960 liep Abebe Bikila ‘s nachts, vanwege de hitte, en blootvoets, vanwege gebrek aan schoeisel, naar de eerste Afrikaanse gouden medaille in de geschiedenis. De route liep niet alleen over de met fakkels verlichte Via Appia en onder de boog van Constantijn door, maar voerde ook langs de oorlogsbuit uit het land van de atleet. Onder de obelisk zette Bikila zijn beslissende demarrage in. Bij tekening van het vredesverdrag in 1947 had Italië zich verplicht het monument aan Ethiopië terug te geven. Tot op de dag van vandaag staat hij op de Piazza di Porta Capena. Op 20 juli 2001 citeerde de BBC Vittorio Sgarbi van het Italiaanse ministerie van Cultuur: ‘Anything that is here for 73 years has by now become naturalised and Italian’. Ook een mooie is deze: ‘Returning the obelisk to Ethiopia would be inopportune. At its age it would arrive broken.’ P Pilotis. Het voormalig olympisch dorp in het noorden van de stad: een woonwijk op pilotis. Dit ideaal van de moderne stedebouw werkt hier zowaar eindelijk een keer. Omdat het geen flats zijn in kijkgroen waar niemand verantwoordelijkheid voor voelt. De huizenstroken zijn slechts drie lagen hoog. Een opgetilde tuinstad, niet massaal, maar bijna kleinburgerlijk. De ruimte onder de gebouwen heeft als belangrijkste verdienste overzicht te bieden over de eigen leefomgeving: alles wordt van jou. Q Quirinaal. Tja, je moet wat met die q. Wat was dat ook alweer, een quirinaal? De huiskamervraag. 1) Een kardinaal die na ontucht met tenminste drie koorknaapjes promotie heeft gemaakt. 2) De pauselijke bokaal die degene die eruit drinkt in staat stelt in 148 talen ‘vrolijk pasen’ te stamelen. 3) Het geheime bacchanaal dat jaarlijks in vele parochies wordt aangericht als de voorjaarscollectie priestergewaden is binnengekomen. 7
Page 1 and 2: Inleiding Internet In Voorbereiding
Page 3: Excursie Japan mei 2003 2 In voorbe
Page 7 and 8: 10 11
Page 9 and 10: M.A.S. Museum aan de Stroom - Antwe
Page 11 and 12: 18 19

Inleiding - Vereniging van Bouwkunst Tilburg

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?