Het Hoornblad nr. 60 zomer 2008 - KNNV afd. Hoorn/West-Friesland

nr. 60 zomer 2008
Het Hoornblad
afdeling
Hoorn/West-Friesland

2
Het Hoornblad
Informatie en mededelingenblad van de KNNV-afdeling Hoorn/West-Friesland
Verschijnt 4x per jaar (januari, april, juli en oktober)
Sluitingsdatum kopij: 7 september 2008
Redactie: Jan en Ina Marbus, Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag
Egbert Baars, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker
Wim van der Hulst, Van de Blocqueriestraat 3, 1623 JJ Hoorn
e-mail: dehoornbloem@hoorn.knnv.nl of info@hoorn.knnv.nl
Internet: http://www.knnv.nl/hoorn
Verzending: Dinie Atsma-Suidema, Elbaweg 51, 1607 MN Hem, ☎ (0228) 54 19 00
Archiefnr. 2008-001HN/03HB
Inhoud van Het Hoornblad Nr. 60
Blz. 3 Activiteitenprogramma
4-5 Toelichting
6 Van de bestuurstafel
7 Met de KNNV naar Cap Gris Nez - verslag
8 KNNV reis Hongarije - verslag
9-11 Verslag Hemelvaartkamp 2008-06
11 De Breekwandeling
12 Verslag Zwanenwaterexcursie
13 Een heerlijke dag in Het Gooi - verslag
14 Malta - moordeiland
15 Burgers kennen Natura 2000
16-17 Foto’s van Vooroeverexcursies op 1 en 8 juni
18-19 Een opvallende variatie van de Gewone tuinslak
19 Kraanvogelexcursie 12 juli
20-21 Vlinders-/libellenwerkgroep
22-23 Plantenwerkgroep
24 Vogelwerkgroep
25 Steenuilen in West-Friesland
26 Verslag soortendag op 12 mei
27 Huiszwaluwtelling 2008
28 De Hoornbloem / De Specht
29-30 Bijzondere waarnemingen
Bij de voorplaat: Cees Schaper als een van de gidsen op de
Natura 2000 excursie op De Vooroever.
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
Oplage 400 exemplaren

Activiteitenprogramma
JULI
zaterdag 5 Excursie vlinders/libellen, zie pagina 20/21
woensdag 10 Plantenwerkgroepavond, zie pagina 12
zaterdag 12 Kraanvogelexcursie, zie pagina 19
zondag 13 Pontjeswandeling vanuit De Breek, zie pagina 11
vrijdag 25 Nachtvlinderexcursie Pijlstaarten, zie pagina 20/21
AUGUSTUS
zaterdag 9 Excursie vlinders/libellen, zie pagina 20/21
zaterdag 16 Vogels kijken waterberging Twisk, zie toelichting
zaterdag 23 en zondag 24 Vogelfestival Oostvaardersplassen,
zie pagina 25
woensdag 27 Plantenwerkgroep excursie, zie pagina 22/23
vrijdag 29 Nachtvlinderexcursie, zie pagina 20/21
zondag 31 Excursie Streekbos, zie toelichting
SEPTEMBER
woensdag 10 Plantenwerkgroep excursie, zie pagina 22/23
zaterdag 13 Excursie Texel, zie toelichting
maandag 15 Vlinderwerkgroep bijeenkomst, zie pagina 20/21
donderdag 18 Vogelwerkgroep bijeenkomst, zie pagina 24
dinsdag 23 Lezing over De Evolutie door Hans Steur, Ellecom,
zie toelichting
zaterdag 27 Paddenstoelenexcursie Bergen/Schoorl, zie toelichting
OKTOBER
zZaterdag 4 Landelijke paddenstoelenexcursiedag van de Nederlandse
Mycologische Vereniging, zie toelichting
zaterdag 11 Mossenexcursie West-Friesland, zie pagina 23
zondag 12 Wandeling rond De Nek, zie toelichting
Om alvast te noteren:
Dinsdag 14 oktober Lezing over paddenstoelen
Woensdag 15 oktober Plantenwerkgroepbijeenkomst
Donderdag 16 oktober Vogellezing door Wim Tijsen in De Breek
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 3

De lezingen worden - tenzij anders vermeld - gehouden in de oefenzaal van de Hoornse Harmonie,
Achterstraat 43 - 45 te Hoorn. Zaal open om 19:30 uur.
Er wordt in de zaal niet gerookt.
Zaterdag 16 augustus: vogelkijkdag waterberging Twisk
In samenwerking met Landschap Noordholland, beheerder van de waterberging
Twisk, houden we net als in april, een vogelkijkdag aldaar.
Van 10.00 uur tot 15.00 uur is er een post, met informatie van zowel Landschap
Noordholland als KNNV bij het informatiepaneel langs het fietspad.
Gedurende deze uren zullen er telescopen staan opgesteld om belangstellenden
te wijzen op de daar verblijvende vogels. Aangezien we midden in de trektijd
zitten zijn bijzondere waarnemingen niet uit te sluiten.
Iedereen is van harte welkom van 10.00 uur tot 15.00 uur. Op de fiets te bereiken
vanuit Twisk, of via grasdrogerij Hartog. Auto’s kunnen het beste aan de
westkant van het gebied geparkeerd worden, nabij grasdrogerij Hartog.
Informatie: Eric de Vroome (0229) 57 10 78.
Zondag 31 augustus: het Streekbos
We maken vandaag een wandeling door het oude en het nieuwe deel van het
Streekbos. We zullen bij mooi weer zeker een grote hoeveelheid libellen zien.
Maar ook voor vlinders, vogels en planten is het een mooi gebied.
Vertrek vanaf het Dampten om 09.30 uur. Start excursie om 10.00 uur bij de
grote parkeerplaats van het Streekbos, waar het gebouwtje De Terp staat. Duur
wandeling ca 3 uur. Informatie: Eric de Vroome (0229) 57 10 78.
Zaterdag 13 september: Texel
We vertrekken om 08.00 uur vanaf het Dampten naar
Den Helder waar we om 9.30 de boot naar Texel
nemen. Op Texel nemen we de bus naar Ecomare
en lopen vandaar ±15 km terug naar de boot. Deze
stevige wandeling leidt ons langs een stukje strand,
bebost en open duin met poeltjes, het zompige
gebied langs de Moksloot en tenslotte langs de
Mokbaai. We zullen pas aan het eind van de middag
bij de boot aankomen, dus begin van de avond in
Hoorn. Zorg voor voldoende eten voor onderweg.
Informatie: Anneloes ter Horst (0226) 45 29 90;
(06)17 62 80 20.
4
De meeste excursies starten bij de kleine P aan het Dampten in Hoorn, even voorbij
de begraafplaats. Vanaf de trein (en de fietsenstalling) is het 8 minuten lopen.
Bel bij twijfelachtig weer even naar de vermelde contactpersoon.
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008

Dinsdag 23 september: De Evolutie door Hans Steur, Ellecom
Waar komen de soorten vandaan? Hoe is de
diversiteit van het leven op aarde ontstaan?
Dit zijn vragen die de mens al sinds zijn verschijning
hebben bezig gehouden. Darwin was de
eerste die de overgang van de ene soort in de
andere als een natuurlijk proces doorzag. Hij
beschreef de natuurlijke selectie als de motor achter de
verandering van de soorten. En nog steeds wordt natuurlijke
selectie als de belangrijkste vormende kracht gezien. Maar
op allerlei punten zijn de inzichten veranderd en verhelderd.
Bijvoorbeeld het tempo waarin de evolutie zich afspeelt, de rol van het toeval,
het belang van uitstervingen. De erfelijkheidsleer heeft een belangrijke bijdrage
geleverd aan het begrijpen van het proces. Hans Steur zal de belangrijkste verschijnselen
vanavond uitleggen vanuit de biologie, de paleontologie en de
erfelijkheidsleer.
Deze lezing vindt plaats in de Harmonie om exact 20:00 uur.
Zaterdag 27 september: Paddenstoelexcursie in Bergen en Schoorl
Dat er veel paddenstoelen voorkomen in de Staatsbossen van Schoorl en
Bergen is al jaren bekend. Zeer zeldzame soorten zoals de VAALORANJE MELK-
ZWAM, de VALSE MELKBOLEET of de DRUPPELPARASOl worden hier nog elk jaar
gevonden, terwijl ze elders in het land vrijwel zijn verdwenen. Rode lijstsoorten
zoals MELKBOLEET en NETSTELIGE HEKSENBOLEET komen in de bossen van
Schoorl nog algemeen voor.
Als jullie benieuwd zijn naar de soorten, die zich dit najaar zullen laten zien,
kom dan naar deze excursie, welke geleid zal worden door Martijn Oud, paddenstoelenkenner
van onze KNNV afdeling Alkmaar. Hij geeft op 14 oktober
ook een lezing over dit onderwerp.
Vertrek om 09.00 vanaf het Dampten. Terug omstreeks 14.00 uur. Voor informatie:
Cor van der Velden, (0229) 23 19 10, last minute 06 22 48 05 51.
Op 4 oktober is er i.v.m. het 100-jarig jubileum van de
Nederlandse Mycologische Vereniging een landelijke
excursiedag waarop, verspreid over het hele land, ruim dertig
paddenstoelexcursies zullen worden gehouden, waar
iedereen aan kan deelnemen. Kijk voor het overzicht van
deze landelijke excursies op www.mycologen.nl/jubileum
In het weekend van 18/19 oktober zal er elke dag tussen
10 en 17 uur op het landgoed Hoekelum in Ede een groot
evenement plaatsvinden. Er is ook een grote paddenstoeltentoonstelling
te bewonderen.
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 5

Wanneer u dit leest dan ben ik al enkele dagen op vakantie. Ik heb daar naar
uitgekeken. En ik niet alleen. Ook mijn partner was er zo’n beetje aan toe. Net
zoals zovelen van u. Iedereen heeft in de loop van de achter ons liggende
maanden daar aan “gewerkt”.
De laatste vergadering van het bestuur stond in het teken van het “Natura
2000”-project. Het bestuur heeft een zestal mensen bereid gevonden dit project,
dat de KNNV in samenspel met het Min. van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit heeft opgezet, te gaan trekken en daar verder vorm aan te
geven.
Ik wil deze mensen bij name toch wel even noemen. Want zo’n project is niet
niks. Eerst in maart nog een bijeenkomst over wat we aan handvatten hebben.
Daarna samen discussiëren hoe, waar en wanneer we het doen. De pers aanspreken.
Daarna enkele publieksexcursies. En meer van dat soort dingen.
Ik zet deze mensen eens op een rijtje voor u.
Ofra Carmi, Debby Doodeman, Cees Schaper, Amy Spierenburg, Ben Pronk en
Trudy Winthorst.
Op 1 juni 2008 werden door deze mensen twee excursies georganiseerd bij De
Vooroever. Men kon thans gaan genieten van een stukje natuur aan het
IJsselmeer dat doorgaans niet toegankelijk is. Heel veel mensen hebben van
deze gelegenheid gebruik gemaakt. Zoals ik heb begrepen van Amy
Spierenburg hebben zo’n dikke 60 mensen aan de excursies deelgenomen en
staan er nog meer te trappelen. Maar het gebied kan niet zoveel mensen tegelijk
aan. Dus wordt verder omgezien naar de volgende zondag.
6
Van de Bestuurstafel
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
Zoals ik al zo juist vermeldde stond de laatste vergadering
in het teken van “Natura 2000” . Dat
houdt niet in dat de rest buiten schot blijft. De cursussen
staan weer op stapel. Het
Hemelvaartkamp kan heel positief worden
afgesloten met maar liefs 45 deelnemers!! Overige
excursies zijn geplanned. Vlinderatlas staat steeds
steviger in de steigers.
We gaan even een moment van rust inlassen en
ons weer voorbereiden op het nieuwe seizoen.
Het bestuur hoopt dat ook u moge genieten van
een fijne vakantieperiode en dat we elkaar weer
op een van onze activiteiten mogen ontmoeten.
Michel Kleij, voorzitter

Met de KNNV naar Cap Gris Nez
Hoewel het nogal ver weg klinkt, is de
reis naar Cap Gris Nez amper 400 km.
Het ligt aan het Nauw van Calais en is
de punt van Frankrijk die zich het
dichtst bij Engeland bevindt.
Geologen houden van deze buurt,
want Gris Nez en dichtbij gelegen
Blanc Nez duiden op de kleur van de
kalkformaties die hier dagzomen. Dat
betekent fossielen zoeken bij laag
water. Let wel: het getijdeverschil is
hier enorm en dus goed opletten wanneer het vloed wordt, want op het brede
strand komt het water snel opzetten!
Die kalkrijkdom is gunstig voor de plantengroei. Hoewel begin mei wat vroeg is
stond er al volop ENGELS GRAS en BLAASSILENE te bloeien. Nooit eerder zagen
we zoveel NAAKTE LATHYRUS bloeien. Ook de GASPELDOORN kleurde hele
hellingen goudgeel.
Voor de vogelaars is deze regio een prachtplek, juist in deze tijd. Langs de kust
is een vrijwel constante stroom vogels vooral meeuwen en sterns, op weg naar
broedgebieden. We zagen vele DWERG-, GROTE en ZWARTE STERNS langskomen.
Meer spektakel was er met stevige wind.
De fouragerende JAN VAN GENTEN kwamen
dan dichterbij en tekenden mooi af tegen
de donkere wolken. Elke dag waren er wel
tientallen te zien. Bij rustig weer in mooie
linies voorbij trekkend.
De zangvogels waren goed aanwezig met
veel NACHTEGALEN en vrij veel CETTI'S ZAN-
GERS. Er vlogen nog wat ORANJETIPJES en
er liepen veel rupsen van de
VELDPARELMOERVLINDER. Een mooie vondst
was de verse NACHTPAUWOOG.
’s Nachts klonk het concert van de vele
BOOMKIKKERS.
Omdat het kamp 43 deelnemers telde w.o.
12 kinderen, werden er dagelijks 3 excursies
aangeboden: kort, lang, verschillend
van doel. Voor elk wat wils dus. Met het
steeds zonniger weer was het haast jammer
om deze plek te verlaten.
Jan Marbus
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 7

Medio mei maakten wij een KNNV-reis
mee naar Hongarije. Ruim een week was
Farm Lator ons onderkomen. Beheerder
Rob de Jong bleek een uitstekend veldbioloog
met goede kennis van de ruime
omgeving. Zijn vrouw Barbara zorgde
samen met de lokale bevolking voor uitstekende
maaltijden en prima logies.
De excursies voerden de eerste dagen
naar dalen en bergweiden in het
Bükkgebergte. De bloemenweelde was
imponerend. De vlinderfauna was voor
ons al geweldig. “Wacht maar tot het
zomer is…” zei Rob.
KONINGSPAGE eiafzettend, diverse
PARELMOERVLINDERS en soorten
BLAUWTJES…
Je kwam ogen te kort want in de lucht verschenen
diverse soorten roofvogels:
WESPENDIEF, KEIZERAREND. Heel gericht bezochten we de nestplaatsen van de
inmiddels uitgevlogen OEHOE en OERALUIL.
De andere kant op gingen excursies naar de poesta. Een onmetelijke ruimte
met KLEINE KLAPEKSTER, SCHARRELAAR, KWARTELS, ZWARTE OOIEVAAR, HOP,
SAKERVALK met juvenielen, en dan op vochtige plekken: KWAK, PURPERREIGER,
DWERGAALSCHOLVER, ROODHALSFUUT, broedkolonie van WITWANGSTERNS of
ROODPOOTVALKEN en ZEEARENDEN. Ook de GROTE TRAPPEN hebben we op verschillende
plaatsen - in groepjes en apart - weliswaar op afstand maar dank zij
de telescopen heel goed kunnen zien.
Wonderlijk was ook de populatie van
ruim 1000 GROOT GEADERDE WITJES
(parend en eiafzettend) rond een
Sleedoornstruweel midden op de
poesta…
8
KNNV-reis Hongarije
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
Kortom: een prachtreis met leuke
groep naar ongelooflijk rijke natuurgebieden.
Jan en Ina Marbus

Verslag Hemelvaartkamp 2008
Het min of meer jaarlijks terugkerende kamp, het Hemelvaartkamp, ging dit jaar
over de landsgrenzen. Er werd gekozen voor Ost-Friesland. Ongeveer 300 km
richting Wilhelmshafen. Als domicilie werd gekozen voor het “Schullandheim
Voslapp” in Zetel/Fuhrenkamp. Het aantal deelnemers was bijzonder groot: 45
mensen!! Het interessante van dit kamp was dat het ligt in een gebied met veel
hoogveengronden en enkele zeer oude bossen. Daarnaast dat het geheel “verzorgd”
was. Dus Claudia en haar helpers/sters konden zich storten in het bruisende
leven van excursies en alles wat daaromheen hangt.
Op eigen gelegenheid op dinsdag vertrek. In verband met het milieu en de
kosten werd zoveel mogelijk samen gereden.
Het huis is verdeeld in een aantal slaapkamers van 2 tot een 6-tal bedden. Er
heersten een aantal huisregels. Maar gezien de organisatie met betrekking tot
ontbijt en avondeten is dat toch wel logisch.
De eerste dag werden de schreden, of liever gezegd de auto’s, gericht naar het
Hasbrucher Urwald. Een groot bos met nog enkele bijzonder oude EIKEN. De
leeftijd van 400 tot 1200 jaar. Daarnaast werden door ons enkele hoogveengebieden
bezocht en de Jadebusen, een uitloop van het riviertje de Jade in de
Waddenzee.
Het Hasbrucher Wald is een zeer oud laaglandbos en is eeuwenlang gebruikt
voor geriefhout door de boeren uit de omgeving. Veel van de oude HAAGBEUKEN
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 9

vertonen nog steeds de uit die tijden
stammende knotsporen op ongeveer
2 meter hoogte. De laatste honderd
jaar vond in het centrum geen kap
meer plaats en werd 29 ha natuurreservaat.
Tegenwoordig is dit uitgebreid
tot zo’n 55 hectare.
En dan verder te denken dat in de
jaren ’60 ternauwernood werd voorkomen
dat een snelweg door het bos
werd aangelegd…
In het bos hoorden wij het zingen van
de GEKRAAGDE ROODSTAART,
BOOMKRUIPER, GRAUWE VLIEGENVANGER
en STAARTMEES. De MIDDELSTE BONTE
SPECHT was ook een bijzonderheid
(althans voor ons)
Teruglopend naar de auto’s verzorgde
een ZWARTE SPECHT een show
boven onze hoofden. Ook de BOSUIL
wilde zich laten zien. Daarvoor gingen
heel wat telescopen en verrekijkers
van de ruggen af. En die BOSUIL maar terugloeren…
De volgende dag werd gevuld door een wandeling in de hoogveengebieden.
Een stevige tippel van ongeveer 15 km. Deze hoogveengronden dreigden (net
als bij ons) te verdrogen. Daaraan is inmiddels een halt toegeroepen en het
water met het veenmos zorgen weer voor een gestage (nou ja!) groei van het
veen. Sporen waren nog duidelijk aanwezig van het afgraven van het veen. Ook
werd dit laatste min of meer aanschouwelijk gemaakt door een quasi verblijfshut
en spoorrails neer te leggen.
Daags daarna een fietstocht van ongeveer 35 km door hetzelfde gebied. De
wandeling werd gebruikt om het aantal waarnemingen op te vijzelen en de
fietstocht om kennis te kunnen nemen van het landschap. Op vrijdag werd een
excursie georganiseerd door Debby Doodeman en Jasmijn Hulleman. Deze
ging richting Jadebusen en omgeving.
Ook de avonden werden in gezelligheid doorgebracht en werden planten die we
niet direct van naam kenden via de bekende boekwerken aan de vergetelheid
ontrukt en toegevoegd aan de ontbrekende kennis.
En dat niet alleen. De avonden werden middels een theesessie en spelletjes
verder gevuld. Een nieuw spel werd ontwikkeld, namelijk het raden van welke-
10
”Het Hoornblad”,nr. 60 zomer 2008

veer-hoort-bij-welke-vogel. En daarnaast
een spel in de geest van metzo-weinig-mogelijk-lijnen
een vogel
trachten uit te beelden. Dat laatste
kreeg hoe
langer hoe meer rebusachtige neigingen.
Maar daarbij werd ook gelachen.
En veel. En dat hoort ook bij
het geheel van zo’n kamp.
Natuurlijk. Het weer speelt ook een
grote rol. En wat dat betreft waren
de weergoden ons gunstig gezind.
Oplopende temperaturen.
Terugtrekkende bewolking en een
licht windje.
Wat werd er zoal gezien. Al met al
was er een lijst samengesteld van
ruim 140 soorten vogels en zo’n dikke 300 plantensoorten. Leuke waarnemingen
zoals de APPELVINK en bijna nog op de valreep de GRIJSKOPSPECHT. Aan
planten bijv. de TONDERZWAM, MOERASSPIREA en GEEL NAGELKRUID.
Op zondagmorgen was voor iedereen corvee. Het verzorgingsteam van het huis
werd bedankt en geëerd met twee getekende en ingelijste vogels.
Na ongeveer 3 uren werd geleidelijk het vertrek in gang gezet richting West-
Friesland. Schitterende dagen meegemaakt. Waar volgend jaar?
De Breek wandeling
Michel Kleij
Van 15 maart tot 15 juni is vanwege het weidevogelbroedseizoen de pontjesroute
gesloten. Op zondag 13 juli is er
weer een wandeling vanuit De Breek
via de pontjesroute. Onder leiding van
een paar KNNV’ers wordt er dan vooral
op bloeiende (oever-)planten gelet. Ook
een bezoek aan het biologische potstalbedrijf
van Jan vrolijk (inclusief consumptie)
staat op het programma.
Kosten € 5, - p.p. Start 13 uur bij De
Breek in Etersheim. Aanmelden is niet
nodig
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 11

12
Verslag van de ,,gouwe ouwe” Zwanenwaterexcursie
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
op zondag 18 mei 2008
O.l.v. de excursieleidster van deze dag Wil Liefting vertrokken we met zijn achten
vanaf het Dampten met twee auto’s naar het Zwanenwater bij Callantsoog.
Het Zwanenwater is 600 ha groot en sinds 1973 in bezit van Vereniging
Natuurmonumenten. Ik vertelde dat de naam “Zwanenwater” me deed denken
aan een sprookje of sprookjesballet, maar de naam herinnert aan de 17e eeuw
toen hier zwanen werden gefokt. Het Zwanenwater is een vogelrijk gebied. Er
zijn twee meren en in het zuidelijk meer (het tweede water) is één van de weinige
plaatsen in Nederland waar Lepelaars broeden. Tijdens de excursie hebben
we gekozen voor de 4,5 km wandelroute. Duizenden GELE LISSEN en paarse
BREEDBLADIGE ORCHISSEN hebben we gezien. Op deze ochtend met zonnig weer
hebben we genoten van de schitterende kleuren en prachtige vogelgeluiden.
Voor de goede orde heb ik genoteerd wat we aan soorten waargenomen hebben.
Vogels: KAREKIET, BERGEEND, HOUTDUIF, RIETGANS, GRAUWE GANS, AALSCHOLVER,
SCHOLEKSTER, VLAAMSE GAAI, SNOR, RIETGORS, GIERZWALUW, BOERENZWALUW,
HUISZWALUW, TORENVALK, BUIZERD, HAVIK, ZILVERMEEUW, KLEINE MANTELMEEUW,
FITIS, TJIFTJAF, ZWARTKOP, MEREL, KUIFEEND, BERGEEND, WILDE EEND, MEERKOET,
ZWARTE KRAAI, ZWARTE STERN, BLAUWE REIGER en LEPELAAR.
Planten/bomen: ZOMEREIK, DUINROOS, KEVERORCHIS,
BREEDBLADIGE ORCHIS, ZILVERSCHOON, WIKKE,
ROLKLAVER, MEIDOORN in bloei, RATELAAR, HERTSHOOI,
bloeiende GELE LISSEN, KRUIPWILG, MELKDISTEL,
LIJSTERBES, DRIEKLEURIG VIOOLTJE, HONDSDRAF,
SPEERDISTEL, KAMPERFOELIE, BRANDNETEL, BRAAM,
SCHAPEZURING, VEENPLUIS, KLEEFKRUID, WATERNAVEL,
REIGERSBEK, OOIEVAARSBEK, GANZERIK, GASPELDOORN,
GROTE KLIS, RUIGVIOOLTJE, KONINGINNEKRUID,
HEERMOES, MOERASWEDERIK, BITTERZOET, LOOK ZONDER
LOOK, WATERSCHEERLING, WATERDRIEBLAD,
SMEERWORTEL, PASTINAAK, HAAGWINDE, ZEEPKRUID,
ELS, STRUIKHEIDE, DOPHEIDE, SMALLE WEEGBREE,
WIKKE, RODE KLAVER, HOPKLAVER, BLAARTREKKENDE
BOTERBLOEM, NAGELKRUID, WATERAARDBEI, WATERMUNT,
WILGENROOSJE, STEKELBREM, TORMENTIL, HOORNBLOEM,
ZOMERSNEEUW, ST. JACOBSKRUISKRUID, ELANDGEWEIMOS, EREPRIJS, PINKSTERBLOEM,
MOERASVERGEETMENIETJE, WATERWEEGBREE, WITTE KLAVER, MUIZENOOR.
VLINDERS: KLEIN GEADERD WITJE, ICARUS BLAUWTJE, KLEINE VUURVLINDER,
ARGUSVLINDER. Een een: DUINKONIJNTJE.
Conny Ligthert

Een heerlijke dag in het Gooi
excursie van zaterdag 7 juni ’08
Met 13 deelnemers vertrokken we o.l.v. Trudy Winthorst naar Bussum. Van daar
gingen we erop uit met haar zus Conny. Zij loodste ons langs allerlei binnenweggetjes
naar een goed uitkijkpunt bij het Naardermeer. De PURPERREIGERS lieten niet op
zich wachten, we zagen ze in het riet en geregeld werd er af en aan gevlogen.
Ondertussen zagen we ZWARTE STERNS, een GROTE ZILVERREIGER en vogels die we
dicht bij huis ook regelmatig kunnen zien. We genoten ondertussen ook van libellen
en van de vliegkunst van een op libellen jagende BOOMVALK, die langdurig in beeld
bleef. Nadat we waren uitgekeken gingen we naar het Spanderswoud tussen
Bussum en Hilversum, (atlaskaart 25-58 vak 14/15-14/25) waar we o.l.v.Hans van
Oosten (een heel deskundige vogel-, insectengids) leuke waarnemingen deden.
Het is een gevarieerd bos met een aantal bijzondere vogelsoorten. De HAVIK (verschillende
keren gezien) heeft in het Gooi de grootste dichtheid van broedparen in
Nederland en dat heeft gevolgen voor andere roofvogels, zoals uilen. De GROTE
BONTE SPECHT had er kennelijk geen problemen mee, want die liet zich steeds zien
en horen. De FLUITER was een van de te ontdekken bijzondere vogels. Met wat
geduldig zoeken kwam die prachtig in beeld, net als de BONTE VLIEGENVANGER. Rond
het middaguur zwakte de vogelzang een tijdje af. Op een warme zandhelling bij een
poel was er tijd om te lunchen en te genieten van vlinders, juffers en libellen. Die flitsten
met grote snelheid aan ons voorbij. Gelukkig dat er zo nu en dan een bleef zitten,
zodat we de kans kregen vast te stellen wat er zoal rondvloog. Bij een volgende
plas in het bos kregen we weer andere soorten in beeld, waaronder de GROTE KEI-
ZERLIBEL en de NOORDSE WITSNUITLIBEL. De GEWONE OEVERLIBEL liet zich de hele dag
regelmatig zien.
In de loop van de middag nam de vogelzang weer toe. Dat leidde er toe dat we de
ZWARTE SPECHT konden opspeuren en heel goed konden waarnemen. Terug bij de
auto’s gingen enkele deelnemers naar huis, terwijl de rest naar een Chinees restaurant
ging om nieuwe krachten op te doen voor de avondexcursie. We reden daarna
naar het Tienhovensch Kanaal op de grens van Utrecht en Noord-Holland. Daar
werd een flinke wandeling gemaakt door weide- en rietland, naar de
Breukelerveensche en Tienhovensche Plassen. De GROTE KAREKIET zat verborgen
in het riet te zingen. Geduldig zaten we in Tienhoven te wachten op de roep van de
WOUDAAP. De wind stond verkeerd en we moesten ons tevreden stellen met het
geluid van de VEENMOL. We liepen in het donker terug langs het kanaal. Het geluid
van kikkers, Veenmollen en allerlei vogels, waar onder HOUTSNIP en KLEINST WATER-
HOEN, vulde de stilte. Het was een mooie
afsluiting van een heerlijke dag. Het werd wel
laat. Pas om een uur of een was ieder weer
thuis.
Gerrit de Weerd
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 20088 13

De KNNV start dit jaar een project over Natura 2000, een internationaal natuurbeschermingsprogramma.
Dat er nog een lange weg te gaan is mag blijken uit
onderstaand artikeltje, overgenomen uit het kwartaalblad van KNNV
Amsterdam.
Malta moordeiland
Vele toeristen boeken elk jaar een vakantie op moordeiland Malta en steunen
indirect de afslachting van honderdduizenden trekvogels die er passeren. Als je
een beetje respect hebt voor de natuur in het algemeen en de vogels in het bijzonder,
ga je daar nooit naartoe... een heel eind voor de kust, op open zee,
worden de aanvliegende trekvogels al door jagers vanaf snelboten onder vuur
genomen. De vogels die toch aan de slachtpartijen voor de kust van Malta
weten te ontsnappen, vallen vrijwel zeker ten prooi aan minstens 12.000 officiële
jagers met jachtvergunning en 2.000 officiële vogelvangers die op de eilandenarchipel
van nauwelijks 315 km² ongestoord hun gang gaan. De kliffen op
de kust zijn bezaaid met camouflagehutten voor jagers en daarachter wacht een
gordel van 6.000 vangplaatsen, uitgerust met tienduizenden mist - en slagnetten.
De trekvogels worden naar de vangplaatsen gelokt met behulp van lokvogels
in kooitjes en met kunstmatig aangelegde drinkpoelen en voederplaatsen.
Die worden door de uitgeputte vogels gretig opgezocht.
De jacht op trekvogels is, evenals in andere landen aan de Middellandse Zee,
een traditie op Malta, gemiddeld worden er vijftig geweren per km² ingezet en
jaarlijks komt 200 ton loodhagel in de natuur terecht. Enkele voorbeelden van
de aantallen die er elk jaar worden afgeschoten: TORENVALK: 1.250-1.750,
KWARTEL: 1.500-3.000, KIEVIT: 500-1.000, HOUTSNIP: 2.000-3.000, ZOMERTORTEL:
100.000-200.000, GIERZWALUW: 5.000-15.000, NACHTZWALUW: 2.000-3.000, HOP:
1.500-2.500, IJSVOGEl: 100-200, VELDLEEUWERIK: 50.000-100.000, GELE
KWIKSTAART: 5.000, HUIS-, BOEREN- EN OEVERZWALUW: 30.000, ROODBORST:
20.000-50.000, ZANGLIJSTER: 200.000-300.000, SPAANSE MUS: 250.000-300.000,
SPREEUW: 10.000-30.000, WIELEWAAL: 4.000-7.000... ga zo maar door!
Bovenvermelde cijfers zijn afkomstig van 14 Maltezer ornithologen die de jagers
nauwgezet hebben geobserveerd. Vogelbescherming van Nederland en
Vlaanderen en Europese collega's maken zich zorgen over Malta dat is toegetreden
tot de Europese Unie. Het land leeft de Vogelrichtlijn betreffende het
behoud van de vogelstand niet na door hun machtige jagerslobby waarin ook de
machthebbers zitten.
Hoewel er jaarlijks miljoenen trekvogels sterven door "natuurlijke" oorzaken
begint de toenemende invloed van de in aantal toenemende mens een steeds
grotere tol te eisen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel vogelsoorten hoe
langer hoe minder tot broeden komen in onze contreien. Handhaving en harde
actie door het (zwakke) Europese parlement is noodzaak! Zou het niet veel
mooier zijn als in de trektijd de vogelkennis van de ex-jagers en stropers zou
worden gebruikt voor ecotoerisme en ringonderzoek?
Evert Pellenkoft
14
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008

Burgers kennen Natura 2000
Dit was de opdracht voor de excursie die is gehouden op 1 juni bij de
vooroever in Onderdijk. Natura 2000, nieuw woord met een grote inhoud. Als
dat maar goed komt…
Vol enthousiasme heeft een aantal KNNV’ers zich op deze klus gestort. Debby
Doodeman, Amy Spierenberg, Trudy Winthorst, Ofra Carmi, Cees Schaper en
Ben Pronk, stonden voor de taak om maar liefst 85 mensen rond te leiden langs
de oevers van het IJsselmeer.
Een persexcursie had er voor gezorgd dat de belangstelling voor het onderwerp
overweldigend werd. Voorpaginanieuws Noordhollands Dagblad. Lag het aan de
mooie foto? De grote belangstelling voor Natura 2000? Of gewoon aan de
opmerking in de tekst dat wij een “kijkje” achter het hek gingen nemen.?
Wat maakt het uit, het doel was al bereikt: 85 mensen kwamen kennisnemen
van de Natura 2000-status van het IJsselmeer.
Maar nu nog de daden. Een koortsachtig mailverkeer nam vanaf toen een aanvang.
Over en weer werden mails verstuurd door de potentiële excursieleiders.
Noodgedwongen moesten wij ons verdiepen in de materie over Natura 2000.
We streefden allen naar succes.
Maar waar maakten wij ons toch druk om. Allen waren al weken hiervoor op een
introductiedag in Epe op de Veluwe klaargestoomd door het landelijke projectteam
Natura 2000. Haarfijn werd uitgelegd hoe de mensen te bereiken. Maar
hoog en droog daar op die Veluwe is wat anders
als langs de rand van dat natte IJsselmeer. Een
gezonde plankenkoorts maakte zich van ons
meester.
Op D-day bleek alles mee te zitten. Een rustige
voorjaarssfeer hing over de vooroever bij
Onderdijk. Het diffuse licht gaf het
IJsselmeerlandschap een uitnodigende uitstraling.
En net op het moment dat we door het hek gingen
verscheen een heerlijk zonnetje. Daar konden
wij als excursieleiders ons verhaal doen.
Geboeid werd geluisterd. Het ging over de verrassende
rijkdom die het IJsselmeer bezit. Een
gebied dat het verdient om voor de natuur
belangrijk te blijven. In het Natura 2000 beheerplan voor het IJsselmeer moet
dat geregeld worden.
O ja, op de vraag wat voor de meeste mensen de aanleiding is geweest om
zich aan te melden voor de excursie, werd door een ruime meerderheid met
“‘een kijkje nemen achter het hek nemen” beantwoord.
Ben Pronk
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 15

16
Enkele beelden van de Natura 2000 excursies
gehouden op 1 en 8 juni op De Vooroever
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008

”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 17

Een opvallende variatie van de Gewone
tuinslak bij de spoorwegovergang Kleine Koog
De GEWONE TUINSLAK Cepaea nemoralis (Linnaeus, 1758) behoeft geen uitvoerige
beschrijving, want er zijn maar weinig mensen die deze algemene slak met
zijn gele, roze of bruine huisjes voorzien van een zwarte lip rondom de opening,
nog nooit gezien hebben. Hoewel de GEWONE TUINSLAK tegenwoordig wat minder
algemeen in tuinen voorkomt dan vroeger, hetgeen zonder twijfel veroorzaakt
wordt door de concurrentie met de invasieve SEGRIJNSLAK Cornu aspersum
(Müller, 1774), komt zij nog overal heel algemeen voor: niet alleen in tuinen
en parken, maar ook in de bermen van wegen, tussen de oevervegetatie langs
kanalen en de taluds van dijken in het waarnemingsgebied van de KNNV afd.
Hoorn/West-Friesland.
De GEWONE TUINSLAK valt niet alleen op door zijn
pastelkleurtjes, een ongewoon iets onder de vrij
eentonig gekleurde slakken die in Nederland
voorkomen, maar zelfs nog meer door de grote
variatie in bandering. Het slakkenhuis kan namelijk
voorzien zijn van 0-5 donkere, meest zwartgekleurde
spiraalbanden. De Tuinslak deelt dit kenmerk
met de veel zeldzamere WITGERANDE TUIN-
SLAK Cepaea hortensis (Müller, 1774), die nog
nooit in ons waarnemingsgebied is gevonden.
Deze combinatie van variatie in kleur en bandering
is voer geweest voor een groot aantal genetici
en ecologen. Hele boekwerken zijn verschenen
en veel studenten zijn gepromoveerd over de erfelijkheid van deze banden en
de mogelijke rol van deze banden in het voorkomen van predatie vooral door
lijsterachtigen. Zelfs heeft men een codering ingevoerd voor een eenvoudige
beschrijving van de banden en bandcombinaties. Deze code werkt als volgt: de
banden op de laatste omgang van het slakkenhuis zijn van boven naar beneden
genummerd van 1 tot 5. Een huisje voorzien van alle vijf banden wordt aangeduid
met de code 1.2.3.4.5. Is alleen de middelste, derde, band aanwezig dan
krijgt dat huisje de code 0.0.3.0.0; is het voorzien van de onderste drie banden
dan luidt de code 0.0.3.4.5. Sommige banden kunnen echter ook samensmelten
en twee of meerdere banden vormen dan een of twee brede donkere banden.
Dit gebeurt dikwijls met de twee bovenste en drie onderste banden zoiets wordt
als volgt aangegeven 1.2.3.4.5, de streepjes onder de cijfers geven aan welke
banden samengesmolten zijn.
(Wie onderzoekt eens of er verschillen zijn in de kleur en de bandering van de
tuinslakken die op de bomen zitten en die in de berm zijn gebleven?)
18
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008

Er kunnen echter nog meer variaties onder de tuinslakken voorkomen. Zo is er
een afwijking bekend waarbij de spiraalbanden niet zwartgekleurd zijn maar
doorzichtig. Deze vorm heeft indertijd de naam hyalozonata gekregen dat wil
zeggen met hya-liene (=doorzichtige) banden. Het is een vrij zeldzame vorm die
in de berm ten oosten van de spoorwegovergang van de Kleine Koog in Beets-
Schardam werd aan-getroffen op 20 september 2001. Niet een maar zelfs zes
exemplaren vertoonden deze afwijking waarvan slechts een levend was. Allen
hadden een geel huisje. Alles wijst er op dat hier waarschijnlijk sprake is van
een genetische afwijking. Erg veel baat hebben deze slakken van die afwijking
echter niet gehad want een huisje was aangevreten door een klein zoogdier en
een ander werd aangetroffen in een zogenaamde lijstersmidse, waarbij als aambeeld
een spoorbiels gebruikt was.
Een deel van deze GEWONE TUINSLAKKEN van de variatie hyalozonata is opgenomen
in de verzameling van het Zoölogisch Museum van Amsterdam.
Henk K. Mienis
Adres van de schrijver: Mollusc Collection, National Collections of Natural
History, Dept. Zoology, Tel Aviv University, IL-69978 Tel Aviv, Israel, en Mollusc
Collection, National Natural History Collections, Berman Building, Hebrew
University of Jeru-salem, IL-91904 Jerusalem, Israel.
Alternatief correspondentie adres in Nederland: p/a Scholeksterhof 36, 1444 AS
Purmerend. E-mail: mienis@netzer.org.il
Kraanvogelexcursie naar het Fochteloërveen
12 juli
Sinds enkele jaren broeden in het Fochteloërveen enkele KRAANVOGELS.
O.l.v. een boswachter gaan we er een wandeling maken. Met een beetje geluk
kunnen we op onze route o.a. KRAANVOGELS, BOOMVALKEN, libellen en slangen
aantreffen. Het is een nat gebied met plassen e.d..
Verzamelen 7.25 uur bij het Dampten in Hoorn. De reis duurt via de Afsluitdijk
iets minder dan 2 uur. Om 09.30 ontvangen we in de informatieruimte van
Natuurmonumenten inleidende informatie over het gebied en een korte videopresentatie
van het terrein. Vervolgens gaan we het veengebied in voor een
wandeling van ongeveer 1,5 uur. Einde rond 11.00 uur.
Aan een verdere invulling van de dag wordt nog gewerkt (o.a. bezoek aan De
Wieden).
Er kunnen 25 personen mee. Er zijn nog enkele
plaatsen beschikbaar.
Opgeven bij Gerrit de Weerd e-mail: f2hgdew@hetnet.nl
Telefoon: 0228 585577 Mobiel: 06 49968720
Routebeschrijving nabij eindpunt per e-mail beschikbaar.
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 19

2008 Vlinderdepressie?
Wat heeft het voorjaar gebracht aan vlinders in Nederland? Landelijk gezien
meldt de Vlinderstichting niet alleen een slechte start, maar ze slaat zelfs alarm.
Ook in onze regio zijn er niet veel vlinders gezien en
gemeld. Een enkel WITJE, BLAUWTJE, ATALANTA of
KLEINE VOS vloog er voorbij. Wel liet de
KOLIBRIEVLINDER in Douwe Greydanus tuin zich zien
op 3 Juni. Zou hij hier wonen? Nu nog afwachten
wat de zomer brengt, de Vlinderstichting is vol verwachting
maar voorlopig zitten we in ons gebied in
een Juni-dip.
Juist nu is het van belang rupsennesten in
BRANDNETELS te ontdekken en erop te letten of de
maaimachine ze dreigt te vernietigen!
Er zijn allerlei activiteiten rondom vlinders bij de 25jarige
Vlinderstichting te vinden zoals:
www.vlinderwandelweekend.nl
Wanneer je van de combinatie wandelen en vlinders
kijken houdt dan is 23 en 24 augustus een leuke
gelegenheid om samen een stukje Pieterpad af te
lopen. Wie weet kom je iets bijzonders tegen.
TERUGBLIK VLINDEREXCURSIE ZANDDEPOT OP ZONDAG 20 APRIL
Het was mooi weer en een leuke excursie o.l.v. Cees Schaper. De temperatuur
viel een beetje tegen maar er waren toch een paar vlinders te zien, waaronder
een Kleine Vos, een paar Citroentjes, en het Grote en Kleine
koolwitje. Het werd een bijzondere excursie omdat op een deel
van het terrein de Rietorchis werd gevonden in combinatie met
dezeldzame Addertong waarvoor we met kiekdoos en masse
op de knieën gingen.
20
LIBELLENNIEUWS
De Libellenworkshop in het Mec de Witte Schuur is naar tevredenheid
verlopen. De zeven deelnemers waren in ieder geval
erg enthousiast.
Omdat er slechts twee aanmeldingen voor de Suyderbraeck in
Scharwoude waren is deze afgelast. Toch hebben we een
inventarisatie gedaan o.l.v. Eric de Vroome. Hiervan een kort
verslagje.
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008

LIBELLEN EN JUFFERS OP DE SUYDERBRAECK.
Het weer werkte mee, de zon scheen en gaf rond twaalf uur genoeg warmte om
Libellen en Juffers langzaam te doen ontwaken en al gapend hun vleugels te
doen uit te strekken. Een voor een kwamen ze te voorschijn. Zoals gewoonlijk
waren de LANTAARNTJES haantje de voorste en wel in grote getale. En tot onze
tevredenheid vlogen er een paar KLEINE- en GROTE ROODOOGJUFFERS boven de
paddenpoel. Zelfs de AZUURJUFFER en de VARIABLE zitten hier. Boven het koeienweidje
zwermden redelijk wat VROEGE GLAZENMAKERS. De KEIZERLIBEL en
GEWONE OEVERLIBEL kun je hier ook vinden. De vlinders vonden het niet de
moeite waard om zich te laten zien. Op een MUNTVLINDERTJE, KOOLWITJE en
KLEINE VOS na bleven deze massaal ondergedoken.
Het was een heerlijke wandeling en al met al viel de opbrengst niet tegen. Een
excursie op dit terrein is beslist de moeite waard.
ACTIVITEITENPLANNING VLINDERWERKGROEP:
Zaterdag 5 juli: excursie vlinders en libellen naar de bosweiden
langs de Grote Vliet. Start parkeerplaats
Grutterweide bij de golfbaan om 13 uur.
Vrijdag 25 juli: deze keer een speciale Nachtvlinderexcursie
in Scharwoude waarbij we op jacht gaan naar PIJLSTAARTEN.
Er wordt gebruik gemaakt van vlindervriendelijke vlindervallen.
De pijlstaartenfamilie is bijzonder mooi, het is dus de moeite waard om
te komen. Je kunt je opgeven bij J.P. de Krijger (0229) 239724
Zaterdag 9 augustus: Herhaling Overhoekbos-sportaccommodatie:
Vlinder-/Libellenexcursie. Op de sinds kort ingerichte wilde plantenstroken
achter de sportvelden maken we kans op diverse blauwtjes, zandoogjes en
de natuurlijke oevers bieden kansen voor diverse libelles. In het
Overhoekbos zoeken we naar bosvlindertjes. Verzamelen om 11 uur bij het
gemeentehuis, Raadhuisplein 1, Wervershoof.
Vrijdag 29 augustus: Nationale nachtvlindernacht. Dit jaar plaatsen wij
onze vanglamp wederom op een bekend terrein in Scharwoude. Geef je tijdig
op bij de coördinator met vermelding van je telefoonnummer dan kunnen
we afbellen indien nodig. Soms regent het weleens…
Maandag 15 September is de volgende vlinderwerkgroep vergadering waarvoor
je van harte wordt uitgenodigd om mee te denken en gegevens uit
wisselen.Zo zullen we verder kijken of we een libellen en/of juffertjes zoekkaart
maken. Ook praten we over onze ingediende projecten voor basisscholen
als vervolg op onze poppenkastactie en de komende vlinderatlas. Zoals
gewoonlijk vindt dit plaats bij de fam. Marbus, Dorpsstraat 10 a te Zwaag,
om 20.00 uur.
Henny van der Groep
Coördinator vlinderwerkgroep (0229) 24 95 46
info@hoorn.knnv.nl
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
21

De plantenwerkgroep heeft
een actieve periode achter
de rug. De voorzomer is voor
ons altijd een mooie tijd.
In het jaar dat we om meldingen
van orchideeën vragen,
zijn ze ook bij onze excursies
opvallend aanwezig.
Op 4 juni zijn we o.l.v. Jos
Lammers naar de orchideeën
in de buurt van het Kennemermeer
geweest. Hij
heeft ons vindplaatsen
getoond van RIETORCHIS, VLEESKLEURIGE ORCHIS, BIJENORCHIS, HONDSKRUID,
BOSORCHIS, MOERASWESPENORCHIS, GROENKNOLORCHIS en BOKKENORCHIS. De
BOSORCHIS zag er zeer armetierig uit, hij zal dit jaar de bloei niet halen, hopelijk overleeft
hij wel. De GROENKNOLORCHIS gaf mij persoonlijk een triomfje,
doordat ik er een nieuwe groeiplaats bij vond.
Bovendien zagen we nog andere leuke duinplantjes zoals
OOR- en KEGELSILENE, DUINAVERUIT, BITTERKRUIDBREMRAAP,
ZOMERBITTERLING, DWERGZEGGE, VLOZEGGE en PARNASSIA.
22
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
Ook op 11 juni in de Etersheimerkoog vonden we orchissen,
minstens 15 exemplaren RIETORCHIS; verder o.a. ZWARTE- en
OVERZEGGE, ECHTE KOEKOEKSBLOEM, WATERNAVEL, EGEL-
BOTERBLOEM, GROTE RATELAAR, KAMGRAS, BEVERTJESGRAS,
KALE JONKER, MOERASROLKLAVER, BRUNEL.
Toen we op 18 juni de Vooroever bezochten, was de dijk
helaas gemaaid, maar een laag gelegen stuk Vooroever was
wel nog intact en toonde ons o.a. GROTE RATELAAR, zowel
GEWONE- als MOERASROLKLAVER, KNOOPKRUID, MARGRIET,
VELDLATHYRUS, WATERMUNT, MOERASANDIJVIE,
ZOMPVERGEETMIJNIETJE, BRUNEL en naast SPEERDISTEL ook vrij
veel KRULDISTEL (ook op de dijk).
Naar aanleiding van een reactie van één van onze leden op
de orchideeën-oproep zijn we naar een stuk bos in
Hoogkarspel gaan kijken; hier bleken zowel van de
RIETORCHIS als de BREDE WESPENORCHIS omstreeks 1000(!)
exemplaren te staan.

ACTIVITEITEN:
Ergens in de maand juli zullen we de muurbegroeiing in Hoorn opnieuw gaan inventariseren.
Wie zich daar nog niet als geïnteresseerde voor heeft opgegeven, kan
dat nog doen bij mij.
Woensdag 27 augustus Bomen bekijken in de tuin van Dinie Atsma in
Hem, Elbaweg 51. Vertrek Dampten per auto 14 uur, ter plekke 14.30 uur.
Woensdag 10 september Begroeiing rond het Landje van Naber.
Verzamelen ter plekke 14.30 uur
Woensdag 15 oktober Start ‘binnen’seizoen met het determineren van (gedroogde)
grassen en zeggen in de Hoornbloem, Dorpsstraat 10A, Zwaag; 14.30-16.30. Als
je van de zomer leuke bloeiende grassen en zeggen ziet, pluk en droog ze en
neem ze mee.
OPROEP ORCHIDEEËN
Vind je orchideeën in ons waarnemingsgebied, meld ze dan alsjeblieft;
liefst via de website (je kan ze direct op de waarnemingenkaart
zien verschijnen), geeft dat problemen geef ze dan aan
mij door.
ZATERDAG 11 OKTOBER MOSSENEXCURSIE
Uit West-Frieland zijn nog weinig mossen bekend.
Daarom heeft de Landelijke Mossenwerkgroep van de
KNNV een excursie in dit gebied gepland. Deze excursie
is de eerste van een trilogie in West-Friesland.
We bezoeken o.l.v. Niko Buiten een uurhok (19.16) om
te zien welke mossen er groeien in woonwijken, parkjes
en begraafplaatsen in de buurt van Spanbroek. De
excursie is geschikt voor beginners. Neem eten, drinken
loepje, flora en eventueel iets tegen de regen mee.
We verzamelen om 10.00 uur bij NS-station Obdam.
Voor verdere inlichtingen en opgave: Niko Buiten (023)
54 03 266 of (06) 12 64 52 87.
Coördinator plantenwerkgroep Anneloes ter Horst
(0226) 45 29 90
Anneloes59@planet.nl
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 23

Op 24 april hebben we de laatste bijeenkomst
gehouden voordat we met de zomerstop begonnen.
Dat wil niet zeggen dat er niets meer wordt ondernomen:
een ieder is nu druk om zijn/haar taken ten uitvoer
te brengen. Er wordt onder andere heftig gekeken
in de kilometerhokken naar broedvogels die in
kaart worden gebracht voor de atlas en er wordt
geteld voor het MUS-project.
Zaterdag 26 april was de vogelkijkdag bij de waterberging Twisk. Leden van onze
vogelwerkgroep en Landschap Noord-Holland hebben hieraan mee gewerkt. Het
weer was goed en ook het bezoek van belangstellenden of toevallige passanten
was goed te noemen. Ook enkele mensen uit Delft die op weg waren naar Den
Oever vonden het prachtig om het te bekijken. Op 16 augustus volgt een herkansing.
Zie de toelichting.
Op 5 en 11 mei werden er alarmtellingen van weidevogels verricht. Dat betekent
stokken plaatsen i.v.m. broedgevallen, en dat werd dan twee weken later herhaald.
Ik heb gezien dat het wel zijn vruchten afwierp: tijdens het mest uitrijden ging de
installatie keurig om de stokken heen - in dit geval van de Scholeksternesten; later
zat deze weer rustig te broeden. Wie heeft er nog aanvullende informatie in dit Jaar
van de Scholekster?
12 mei (2e pinksterdag) stond in het teken van de soortendag. Zie pagina 26.
Iedereen die nog met vakantie gaat wens ik veel mooi weer, goede natuurbeleving
en een behouden terugkeer.
We starten weer met de bijeenkomsten op donderdag 18 september bij De
Hoornbloem, Dorpsstraat 10a in Zwaag om 20.00 uur.
Op 16 oktober is er een bijzondere vwg-bijeenkomst in De Breek in Etersheim.
Wim Tijsen komt dan vertellen over zijn Rotgansavonturen in Siberië met Bart
Ebbinge.
D.Greydanus,coördinator vwg
(0228) 72 01 19
d.greydanus@quicknet.nl
24
Wellicht zien we elkaar op het
Vogelfestival in de Oostvaardersplassen op 23 en 24 augustus
(van 9.30 – 17.00 uur).
Zie voor meer informatie www.vogelfestival.nl
Entree € 12,- , met reductieregeling € 10,- .
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008

Steenuilen in West-Friesland
Deze uiltjes doen het naar mijn bescheiden mening goed hier. Voor hoelang
weten we niet met het oprukkende glas (kassencomplexen). Hierdoor verdwijnen
alle oude schuren waar ze nu nog gehuisvest zijn.
Op een tochtje trof ik ze achter
elkaar aan, mooi genietend in het
zonnetje.
Gele glimmende oogjes die je aanstaren,
dat heeft toch wel wat!
Om alles goed in kaart te brengen
is iedere bijdrage nodig en dat geldt
eigenlijk voor alle soorten waarnemingen.
Zonder al die spiedende
ogen van de vele waarnemers - al
is het maar in eigen tuin - is het niet
mogelijk om een goed beeld te krijgen
van wat hier zoal leeft. Mijn
ervaring is dat je na thuiskomst na
een tochtje het beste meteen even de waarnemingen in een bestandje kunt
plaatsen om het een keer per maand of via de site door te geven.
Aan wie geven we het door?
Er zijn veel mogelijkheden tegenwoordig via het internet.
Toch pleit ik er voor om alles naar onze afdeling te sturen zodat die dan de
belanghebbenden in dit geval STONE ook laten delen in de verzamelde
gegevens uit onze gebied.
Nu hebben we de banden met de steenuilenwerkgroep aangehaald. Op een of
andere manier ging het niet zoals we hoopten vandaar dat we nu uit zien naar
een betere samenwerking. Nico Godfriedt is er nu druk mee en uiteraard Luc
Smit ook.
De contacten onderhouden we nu via Nico na overleg met Luc.
Wij hopen dan ook dat als u deze fonkelende oogjes of iets anders ziet en
bezwijkt geef maar gerust door aan Jan-Pieter de Krijger, onze natuurhistorisch
secretaris.
Ook mag het naar mij gestuurd worden dan komt het allemaal in de juiste
klauwtjes terecht.
Douwe Greydanus
NB. Bij vogelbescherming verscheen een brochure: Steenuil onder de pannen.
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 25

26
Verslag soortendag 12 mei
Op 2e pinksterdag klokslag 06:00 uur startten 5 teams de wedstrijd. Doel van
de wedstrijd is om zoveel mogelijk verschillende vogelsoorten waar te nemen
binnen ons waarneemgebied tussen 6 en 15 uur. De restrictie aan een geldige
notering is dat de vogel tenminste door twee leden van het team als zodanig
kon worden gedetermineerd. De determinatie mocht op zang en op zicht.
Getracht was de teams evenwichtig naar ervaring met de soorten samen te stellen.
Ieder team kon dit jaar zelf bepalen waar gestart werd. En deze keuze viel in
goede aarde. Er was aan iedere deelnemer van te voren al een streeplijst uitgedeeld
met de soorten opgesplitst in 3 tabellen: normaal voor de tijd van het jaar
in ons gebied, zeldzaam voor de tijd van het jaar in ons gebied en zeldzaam in
ons gebied.
Het was dit keer schitterend weer. Mogelijk zelfs een beetje te mooi, waardoor
er van trek helaas weinig te merken was.
De eerste uren konden er door alle teams vrij vlot soorten worden geteld. Al vrij
vroeg op de dag om 7:55 meldde team 1 de enige zeer zeldzame soort (voor
ons gebied) van de dag: een vrouwtje ROODPOOTVALK bij het Monument.
Andere leuke soorten die konden worden genoteerd waren onder andere:
BLAUWBORST (team 2, Vooroever), BOOMVALK (team 1, Rietkoog), BOSRUITER
(teams 3 en 5, WB Twisk), BRILDUIKER (teams 1 en 5, Vooroever), DWERGMEEUW
(team 2, Vooroever), GRAUWE VLIEGENVANGER (team 2, Streekbos), IJSVOGEL
(meerdere locaties), KROONEEND (teams 1 en 5, Vooroever), OEVERZWALUW
(team 4, Schellinkhout), PAAPJE (meerdere locaties), SNOR (team 3, WB Twisk),
SPRINKHAANZANGER (team 2, Vooroever), TEMMINCK’S STRANDLOPER (teams 2 en
5, WB Twisk), WATERRAL (team 1, Westerkoog), WATERSNIP (team 1, Monument),
ZWARTKOPMEEUW (team 3, Lutjebroeker Weel). Opvallend was dat geen enkel
team de GRASPIEPER heeft kunnen noteren en dat alleen team 4 een
STAARTMEES gevonden heeft!
Glorieuze winnaar van dit jaar is geworden team 1 (Gerard, Jord en Ton) met
99+5 soorten.
Daarna volgden Team 2 (Frans, Floris en Hugo, Amy en Ad) met 91+1 , Team4
(Douwe, Jan M, Ina en Gerrrit) met 87+1, Team 5 (Jan-Pieter, Jasmijn en
Debby) met 84+3 en op de laatste plaats eindigde Team 3 (Eric en Wendy, Ko,
Jan D. en Ofra) met 79+1 soorten.
Hierbij is het aantal achter de plus het aantal exoten.
In totaal zijn 113+7 verschillende soorten aan de lijstjes toevertrouwd. De bijzondere
exoot van de dag was een VALKPARKIET die zich liet zien bij De Ven (Team
4 en Team 5)
Geschoond op exoten is de 100 dus net niet gehaald. Wie weet volgend jaar
weer wel?
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
Ad Roobeek

Huiszwaluwentelling 2008
De HUISZWALUWEN zijn ons land nog
niet vergeten.
Ze zijn al weer druk in de weer om de
nesten in orde te maken.
Hier in Andijk heeft het museum al
vroeg een opknapbeurt gehad en is
opnieuw geschilderd.
Hierdoor zijn alle nesten verwijderd
maar toen de eerste zwaluwen kwamen
werd de zaak verkend op 28-4-
2008. Nu zijn ze weer volop aan het
nesten bouwen en een regenbui was
dan ook zeer welkom geweest, zodat
ze goed plakkend materiaal kunnen
gebruiken.
Alle tellers zijn per brief en per mail op de hoogte gebracht.
Wanneer er bij een woning een nest wordt gebouwd dan krijgt de bewoner een
folder met de informatie. Wij hopen dan ook dat het aantal nesten stabiel blijft of
hopelijk zelfs hier in ons waarnemingsgebied gaat stijgen.
Aan woningbouwvereniging “De Schakel” zal het niet liggen; daar zijn na de
renovatie veel kunstnesten opgehangen.
Als u ook nesten waarneemt dan kunt u de locatie doorgeven aan de teller van
die plaats. Ook kan het aan mij doorgegeven worden, dan zal ik de teller op de
hoogte brengen zodat het bij haar of hem op de lijst komt.
We zijn er achter dat de HUISZWALUW
het niet zo nauw neemt met de nestplaatskeuze
t.o.v. de windrichting.
Enkelen bouwden hun nest op de
warmste kant van de woning (de
westzijde) die niet altijd vanaf de weg
te zien is.
Hierdoor zouden we nesten kunnen
mislopen. Wees dus op uw hoede!
Huiszwaluwcoördinator:
Douwe Greydanus.
(0228) 72 01 19
d.greydanus@quicknet.nl
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 27

Westerblokker 132 A,
schuin t.o. De Nadorst
Het gaat goed met de GROTE BONTE SPECHT - je ziet ze steeds meer -
en vooral met onze nestkastenwerkplaats De Specht. Kwalitatief en
kwantitatief groeit het aanbod nog steeds. Na het afleveren van 78
Kerkuilkasten (voor heel Noord-Holland) zijn het vooral de egelkasten voor de
Dikke Prik (egelopvang Schoorldam) die aandacht vragen. Toppers zijn vooral
de insectenhotels. De observatiemodellen zijn daarbij zeer gewild. Kopers ontvangen
erbij een vouwblad met achtergrondin-formatie.
Ondertussen zijn de standaard mezenkasten in diverse uitvoeringen beschikbaar:
groen/blank, rechthoekig/schuin dak, observatiewand of bouwpakket.
Bij voorkeur wordt gewerkt met afgedankt materiaal. Wie nog oude pallets heeft
liggen of regelmatig verpakkingshout of multiplexresten overhoudt, mag even
contact opnemen met De Specht. Zegt het voort!
Alvast bedankt.
Evert Kunst
(0229) 23 15 68
De eerste helft van dit jaar draaiden we 3 cursussen met ruim 40
deelnemers. Wat het aanbod het komende winterhalfjaar wordt,
is een punt van overleg. Verzoeknummers kunnen altijd worden
ingediend.
Onze verkoop- en informatiestand was weer op diverse markten
en open dagen aanwezig. Graag worden we getipt voor groene markten of
events waar de KNNV op zijn plaats is. Het is vooral prettig te weten dat diverse
KNNV’ers beschikbaar zijn om op verzoek bij te springen. Graag doen we ook
een beroep op de tuiniers die wilde planten onder hun hoede hebben. Er zijn in
de loop van dit seizoen steeds meer soorten die vrucht zetten en zaden leveren.
Het oogsten is al volop in gang. We hopen weer op veler medewerking.
Heeft u voor ons: zaad van RIETORCHIS, MONNIKSKAP, SCHARLEI, GELE KAMILLE,
SPOORBLOEM of andere aantrekkelijke soorten?
Ook worden we graag getipt om gebruikte potgrond of oude bollenkistjesgrond
te verkrijgen.
Kijk op de website www.knnv.nl/hoorn voor meer informatie over uw KNNV
afdeling!
28
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008
De Specht
De Hoornbloem
Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag,
☎ (0229) 23 04 19, e-mail: dehoornbloem@hoorn.knnv.nl

Bijzondere waarnemingen
Ook de afgelopen tijd zijn er weer de nodige waarnemingen
gedaan. Op de Big Day natuurlijk heel erg veel, maar daar heeft
u over kunnen lezen eerder in Het Hoornblad. Maar we beginnen
met een libel. Vorig jaar zat er in een tuin van een boerderij in Abbekerk een
man PLATBUIK. Dit jaar op 8 juli zat deze soort weer in dezelfde tuin. Blijkbaar
een goede stek.
Joop Krijgsman mailde mij een lijstje. Zijn tuin in Berkhout is het thuis geweest
van een paartje KOOLMEES, een paartje PIMPELMEES, een paartje RINGMUS, twee
paartjes WINTERKONINKJE, een paartje EKSTER en een paar HOUTDUIVEN. Dat is
voor een tuin toch een mooi resultaat.
RINGMUSSEN hebben een vreemde verspreiding over “ons” gebied. Het lijkt wel of
er een onzichtbare lijn loopt met aan de ene kant geen RINGMUSSEN en aan de
andere kant wel. Maar waar loopt die lijn? Misschien aardig om eens naar deze
mooie mussen te kijken en ze door te geven.
Teije van Seijen zag de 18de juli 2 GROTE BONTE SPECHTEN voedsel zoeken in
een boomgaard bij Hoogwoud.
De IJSVOGELS van het Julianapark hebben dit jaar wel succes gehad. Er zijn 4
vliegvlugge jongen gezien.
Kees Luyckx zag op 4 april 4 ZWARTKOPMEEUWEN bij de Nek. Ook zag hij deze
dag een GROTE GELE KWIKSTAART in het Julianapark en zong daar een TJIFTJAF;
in een groep STAARTMEZEN zat er één met een heel witte kop. 5 Mei was Kees
bij de waterberging van Twisk en daar vlogen 4 DWERGMEEUWEN, 1 ZWARTE
STERN, 20 WULPEN, 9 KEMPHANEN en 2 GROENPOOTRUITERS.
Freek Musman heeft ook weer stilgezeten bij het Monument:
Twee IJSGORZEN bij het monument op 27 maart evenals zijn eerste GELE
KWIKSTAART dit jaar. De dag erna vloog er een VELDUIL langs. Op 31 maart zaten
er twee GEELPOOTMEEUWEN bij de Hulk. April begon met een TAPUIT bij het
Monument en op de 9de zag hij een SNEEUWGORS. De eerste GIERZWALUW van
Freek vloog langs op de 13de en even later kwam er een BEFLIJSTER langs. Op
de 20ste zag Freek in totaal 192 REGENWULPEN, een ongekend hoog aantal.
Deze dag ook 4 ROSSE GRUTTO’S en 10 BOOMPIEPERS. Een dag later kwam er
een VISAREND bij Freek kijken en op 23 april kwamen er 4 WESPENDIEVEN langs
evenals een PURPERREIGER.
Een ZOMERTORTEL liet zich op de 24ste zien. Freek trof een RODE WOUW bij
Wijdenes op 25 april. Een BUIDELMEES liet zich horen bij het Monument op 26
april. Een STRANDPLEVIER kwam langs op de 27ste. GRASPIEPERS waren deze
maand ook van de partij. De 17de was goed voor 3600 exemplaren, de 21ste
voor 6300, 6700 kwamen er langs op 22 april en op 23 april waren het er 3400.
Op 5 mei zat Freek samen met Jord en die SLECHTVALK was wel erg groot en
Freek zag gele poten achter de staart. De vogel is als GIERVALK afgemaakt. Ook
waren er 3 KROMBEKSTRANDLOPERS en zong er een PAAPJE bij de Hulk. Op 6 mei
kwam er een GRAUWE KIEKENDIEF langs en ook 4 late SIJSJES. Een ORTOLAAN liet
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 29

zich bekijken bij de Hulk op 7 mei. 8 STEENLOPERS vlogen bij het Monument op 8
mei. Op 10 mei vloog er een KLEINE ZILVERREIGER langs. Een BLAUWE KIEKENDIEF
en 5 TEMMINCKS STRANDLOPERS kwamen langs op 12 mei en een GRAUWE
KIEKENDIEF liet zich zien op de 24ste. In mei werden er ook op veel plekken
ROODPOOTVALKEN gezien en zo ook bij het Monument op 9, 12, 13, 22 en 24
mei. 4 OOIEVAARS liepen op 29 mei bij De Nek.
Een late GOUDPLEVIER vloog langs op 1 juni. Een week later op de 8ste kwamen
een GROTE GELE KWIKSTAART, een ZILVERPLEVIER en zeven 2de jaars
DWERGMEEUWEN langs het Monument. Op de 18de zag Freek twee STEENLOPERS
en op de 25ste een verdwaalde KUIFMEES.
Ook Ad Roobeek heeft zijn rondes waarnemingen afgelegd.
Op 31 maart zag en hoorde hij bij de Lutjebroeker Weel 7 DODAARS, 4 GROTE
ZILVERREIGERS, 1 KLEINE ZILVERREIGER, 1 man CHILEENSE SMIENT, 4 BRUINE KIEKEN-
DIEVEN, 5 BOERENZWALUWEN, 1 OEVERZWALUW, 2WITGATJES, 1 IJSVOGEL, 1 GROTE
LIJSTER en een achtergrondkoor van 250 zingende KOPERWIEKEN en zeker 1000
KRAMSVOGELS. Tevens 1 HOUTSNIP in park van Lutjebroek.
1 april hoorde hij zijn eerste FITISSEN bij de Lutjebroeker Weel en in Enkhuizen
en op 3 april zag hij 50 overvliegende GOUDPLEVIEREN boven Lutjebroek en een
GROTE LIJSTER in Grootebroek. De dag daarna zijn 6 nesten van ROEK aan de
Raadhuislaan van Grootebroek zo goed als gereed.
In de avond van 6 april bij de Lutjebroeker Weel 1 hoempende ROERDOMP, 1
KLEINE ZILVERREIGER, 3 BRUINE KIEKENDIEVEN met balts en prooioverdracht, 2
HAVIKEN, minimaal 6 hoog overcirkelende ZWARTKOPMEEUWEN en als verrassing
zijn eerste zekere zichtwaarneming van een BOSUIL. 13 april was de avond dat
in het Streekbos van ca 22:20-22:45 regelmatig een BOSUIL riep, evenals een
roepend mannetje RANSUIL.
Op 20 april zag Ad bij De Vooroever Koopmanspolder 13 BEFLIJSTERS, 2
BRAAMSLUIPERS, 1 KEEP. Bij De Ven buitendijks 1 TOENDRA RIETGANS en aan de
westkant van het Spaarbekken vloog 1 SMELLEKEN. Op 5 mei zag hij 2
ZOMERTORTELS langs de Gouw in Grootebroek en op 9 mei is duidelijk dat er uiteindelijk
8 paar ROEKEN in Grootebroek broeden. Op 15 mei een VELDUIL bij het
Wijzenddijkje
En 27 mei hoorde hij de eerste KRASSERS (soort sprinkhaan) in Grootebroek. De
nesten van GROTE LIJSTER, BOOMKRUIPER, STAARTMEES en ROEK zijn uitgevlogen.
Op 29 mei aan de noordkant van de Lutjebroeker Weel (Oude Moer) zag Ad
een HERMELIJN.
Verder vanaf de Gouw hoorde hij een KOEKOEK, een SNOR, een
SPRINKHAANZANGER, een BLAUWBORST en een BOSRIETZANGER. Verder 2 adulte
STEENUILTJES en een BOOMVALK op voedseljacht. Op 9 juni nam Ad bij de
Lutjebroeker Weel 140 GIERZWALUWEN, 2 zingende SNORREN en 1
SPRINKHAANZANGER waar en op 15 juni zong een GROTE KAREKIET bij de
Lutjebroeker Weel zijn liedje.
Jan-Pieter de Krijger
Natuurhistorisch secretaris
30
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 20088

ADRESSEN AFDELING HOORN/WEST-FRIESLAND
Bestuur
Voorzitter : M. Kleij, Lijndraaier 149, 1625 ZV Hoorn,
☎ (0229) 23 05 24, e-mail: mkleij@hetnet.nl
Secretaris : E.J. Baars, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker,
☎ (0229) 24 95 46, e-mail: secretaris@hoorn.knnv.nl
Nat. hist. secr. : J.P. de Krijger, Weidemolen 98, 1622 KE Hoorn,
☎ (0229) 23 97 24, e-mail: n.h.secretaris@hoorn.knnv.nl
Penningm. &
Ledenadm. : A. Roobeek, P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek ☎ (0228) 51 59 55,
e-mail: penningmeester@hoorn.knnv.nl, Postgiro: 3553986
Leden : A.L. ter Horst, Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam,
☎ (0226) 45 29 90, e-mail: anneloes59@planet.nl
T. Horstman-Kooijman, James Grievelaan 6, 1695 HX Blokker,
☎ (0229) 23 53 35
C. van der Velden, Dukaat 29, 1628 PP Hoorn,
☎ (0229) 23 19 10, e-mail: cor.vdvelden@wxs.nl
E. de Vroome, Veenrug 17, 1687 WN Wognum,
☎ (0229) 57 10 78, e-mail: de.vroome@quicknet.nl
Erevoorzitter : J.A. Marbus, Dorpsstraat 10A, 1689 EV Zwaag,
☎ (0229) 23 04 19, e-mail: dehoornbloem@hoorn.knnv.nl
Coordinatoren
Plantenwerkgroep : Anneloes ter Horst, Dorpsstraat 59, 1713 HB Obdam,
☎ (0226) 45 29 90, e-mail: anneloes59@planet.nl
Vogelwerkgroep : Ko van Gent, Berkenweide 13, 1647 BG Berkhout,
☎ (0229) 24 58 85, e-mail: jt.van.gent@quicknet.nl
Vlinderwerkgroep : Henny van der Groep, Yellowlaan 24, 1695 HV Blokker,
☎ (0229) 24 95 46, e-mail: info@hoorn.knnv.nl
AANMELDINGSFORMULIER - S.V.P. INLEVEREN BIJ HET BESTUUR.
Ondergetekende meldt zich aan als:
❍ KNNV-lid (1 persoon € 24,50 per jaar)
❍ Gezinslid (meer dan 1 persoon op hetzelfde adres € 30,85 per jaar)
dhr./mevr.: voorletter(s) : achternaam:
geboortejaar : telefoon :
adres :
postcode + woonplaats :
specialiteiten of interesse:
naam huisgenoot :
geboortejaar :
specialiteit of interesse :
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008 31

NATUURLIEFHEBBER?
Enthousiast over mooie dingen die u in de natuur ontdekt heeft en wilt u die
ervaring graag met anderen delen?
Of vindt u het buiten prachtig maar zou u wel wat meer willen weten over dat
landschap, zo’n plant of dier........
DOE DAN MEE MET DE KNNV!
DE VERENIGING VOOR VELDBIOLOGIE.
Het is een club van actieve natuurliefhebbers.
Zo veelzijdig als de natuur, zo veel zijn de activiteiten van de KNNV!
Naast het programma van de plaatselijke/regionale afdelingen biedt de landelijke
organisatie o.a.: - het verenigingsblad Natura (6x per jaar)
- kampen en reizen
- allerlei werkgroepen (o.a. landschap, korstmossen)
- publikaties voor ledenprijs
Het landelijk bureau is te bereiken op
Boulevard 12, 3707 BM Zeist
☎ 030 - 231 47 97
WILT U “HET HOORNBLAD” VAKER ONTVANGEN?
Gebruik dan de bon op pagina 31 en wordt lid van de KNNV-afdeling
Hoorn/West-Friesland. U bent dan ook automatisch lid van de landelijke KNNV.
Het kost u slechts € 24,50 per jaar.
Opzegging van het lidmaatschap melden voor 1 november bij de ledenadministratie van de afdeling.
32
DRUKWERK
AAN:
Afz. Ledenadm. KNNV
A. Roobeek, P.J. Jongstraat 176, 1614 LK Lutjebroek ☎ (0228) 51 59 55
”Het Hoornblad”, nr. 60 zomer 2008