oktober/herfst - Katholieke geloofsgemeenschap Bennekom

HERFST 2012
MAANDBLAD VOOR DE KATHOLIEKEN IN BENNEKOM

2
MAANDBLAD VOOR DE KATHOLIEKEN IN BENNEKOM
57-ste jaargang herfst 2012
_______________________________________________________________________________
SCHEPPINGSWOORDEN
Op de middelbare school lag mijn concentratiefocus helaas niet aan het einde van een trimester, als
de cijfers immers verdeeld werden, maar aan het begin van een trimester, als het nieuwe schriftje
geopend werd. Wanneer dat smetteloos witte lijntjes- of blokjespapier voor me lag, dan werd ik
steevast overvallen door een verlangen en motivatie om nu ‘echt’ te gaan beginnen, elke dag mijn
huiswerk te maken, niet meer te tekenen in de schriftjes, maar elke pagina tot een net ontwerp van
foutloze volzinnen of scherpe grafieken te maken. Vooral de eerste woorden waren een kalligrafisch
meesterwerk waar de monniken van weleer nog een puntje aan konden zuigen. Met zorg en geduld
schreef ik ze neer, netjes op de lijn, identieke letters iets naar voren hellend, mijn linkerhand nét
boven het papier zodat ik geen inktvlekken trok. Maar helaas…nog voor het einde van de eerste
schoolweek had het verval reeds ingezet: vage stripfiguren, onaffe sommen, vlekken en scheuren
ontsierden mijn schriftje weer.
Het is niet altijd eenvoudig om onze goede voornemens te doen standhouden. Ook de wereld lijkt
onderhevig aan deze onherroepelijke inflatie: het schone dat geschaad wordt. Tijdens een viering
met studenten hebben we de openingsverzen van Genesis gelezen, waarin God door Zijn
scheppingswoorden de wereld en werkelijkheid in zes dagen maakt. Na elke dag klinkt dat het
‘goed was’. Maar als wij naar de wereld kijken, dan stuiten we op veel dingen die ‘niet goed’ zijn.
Hoe gaan we in ons geloof om met dit contrast, met deze tegenstrijdige ervaring?
Ook in ons persoonlijke leven gebeurt dit soms. We hebben mooie, misschien zelfs grootse plannen,
maar soms lukt het even niet, soms vinden we de motivatie niet meer of ondervinden we
tegenwerking en tegenslag.
Op die momenten is het nodig jezelf weer te hernemen, even te herstarten, te herinneren wat je
diepste, onwrikbare motivatie is. Tijdens de viering vroeg ik daarom aan de studenten om een
persoonlijk scheppingswoord op te schrijven: dat ene woord waaruit hun leven zich ontvouwt. Het
is een eerlijke, soms humoristische en inzichtelijke litanie geworden (tussen haakjes het aantal keer
dat een woord was opgeschreven):
Liefde (19), Geluk (9), Vriendschap (6), Leven (5), Passie (5), Vertrouwen (5), Hoop (4),
Plezier (4), Doorzettingsvermogen (3), Geloof (3), Nieuwsgierigheid (3), Genieten (2),
Gezelligheid (2), Natuur (2), Ontdekken (2), Ontwikkeling (2), Streven (2), Vrijheid (2), Zon (2),
Afhankelijkheid, Alles, Balans, Bijzonder, Bikkelen, Bon!, Challenge,
Diversiteit, DNA, Eenheid, Eigen, Emoties, Enerverend, Evolutie,
Familie, Gezondheid, ‘Het’, Idioterie, Inspiratie, Inzicht, Kathedraal, Leuk,
Licht, Keuze, Money, Naasten, Onbegrensd, Ontplooiing, Ontrafeling,
Ontstaan, Onzeker, Powerrr!, Progressie, Raar, Ratio, Rebels,
Rechtvaardigheid, Tevredenheid, Toekomst, Toeval, Twijfel , Uitdaging, Verbetering, Vergeving,
Vernieuwing, Verwondering, Vet, Volharden, Vrede, Water, Zelf, Zoektocht.
Ook aan jullie en u, jong en oud, stel ik dezelfde vraag: op die momenten dat de zin wat verloren is,
waarop val je dan terug, wat is jouw persoonlijke scheppingswoord? Wat is jouw diepste motivatie,
dat ene woord van waaruit jouw leven ontspringt?
Yuri Saris, pastoraal werker en studentenpastor

Agenda
okt 26 feestavond 11 e lustrum mvr kerk
nov 4 katholieke jongeren dagen den bosch
4 herfstwandeling vanuit Heelsum
6 seniorenpastoraat van10.30-13.00u
6 parochievergadering inz. zaaltjes
9 kathokids
9 afscheidsviering toos jurrius, doorwerth
9 jaarthema-avond ziel en zaligheid
wageningen
10 sint maarten optocht 17.15u
10 dies gregoriana rk kerk bennekom
11 scheppingszondag
10 concert cov brinkstraatkerk
20 vergadering mvr bestuur
27 als het einde in zicht is
30 -dec 1 musical maria in brinkstraatkerk
dec 4 en 11 red hen die geen verweer hebben
8 musical david en goliath, ede
9 voorstellingsviering vormelingen
Redactie
Inleveren kopij voor het Kerstnummer 2012
tot zondag 2 december.
e-mail: redactie@rkkerkbennekom.nl
Jos Jansen tel: 0317 415 624, Everlaan 8,
6705 DJ Wageningen
Bezorging
Wim Klunder tel: 0318 632 518
Advertenties
Klaas Postma tel: 0318 415 813
e-mail: redactie@rkkerkbennekom.nl
redactie
Inhoud
Scheppingswoorden .......................................... 2
Uit de parochie .................................................. 4
Vieringen ....................................................... 4
Uitvoeringsdata Musical Maria ..................... 4
Mededelingen ................................................ 5
Ik en Jij, samen wij ........................................ 6
Kerstviering bezoekgroep 18 december ........ 6
Scheppingszondag ......................................... 6
Sint Maarten optocht ..................................... 6
Eerste Communie .......................................... 6
Als het einde in zicht is ……. ....................... 7
Kathokids ...................................................... 7
Red hen die geen verweer hebben ................. 7
Het lied van de liefde - Hooglied .................. 8
Bedankt! & Iets voor u? ................................ 8
Van het MVR bestuur ................................... 9
Presentatie plan aanpassing Parochiezaal ..... 9
Van het zTB Parochiebestuur ........................ 9
Herfstwandeling 4 november 2012 ............. 10
Uit kerk en samenleving .................................. 10
Katholiek Vrouwengilde ............................. 10
Hulp aan Bolivia helpt! ............................... 11
Wat bezielt me, op weg naar de Fair Trade
Kerk ............................................................. 11
Reis Jordanië ............................................... 12
Forum .............................................................. 13
Vaticanum II – vervolg ............................... 13
Het raadsel van de tijd ................................. 14
Tastbaar ....................................................... 15
Wat niet meer in dit maandblad paste ............. 16
Redactie, website en nieuwsbrief
Wat niet meer in dit maandblad paste
De stroom kopij voor dit nummer van ons maandblad was dusdanig groot, dat de redactie heeft
moeten besluiten een aantal bijdragen niet te plaatsen of in te korten, zoveel mogelijk met
verwijzingen naar de plaatsen op internet, waar wel de volledige informatie gevonden kan worden.
Op de voorlaatste pagina van dit nummer zijn de bijdragen vermeld, die dit betreft.
Agenda parochieblad Bennekom voor 2013
inzenden redactienummer
bestreken periode
binden
kopij t/m
vergadering
kerstmis 2012 za 15 dec t/m vr 18 jan zo 2 dec di 4 dec wo 12 dec
nieuwe jaar 2013 za 19 jan t/m vr 15 feb zo 6 jan di 8 jan wo 16 jan
veertigdagentijd za16 feb t/m vr 22 mrt zo 3 feb di 5 feb wo 13 feb
pasen za 23 mrt t/m vr 10 mei zo 10 mrt di 12 mrt wo 20 mrt
pinksteren za 11 mei t/m vr 28 jun zo 28 apr di 30 apr wo 8 mei
zomer za 29 jun t/m vr 6 sep zo 16 jun di 18 jun wo 26 jun
nieuw seizoen za 7 sep t/m vr 24 okt zo 25 aug di 27 aug wo 4 sep
herfst za 25 okt t/m vr 14 dec zo 13 okt di 15 okt wo 22 okt
kerstmis 2013 za 14 dec t/m vr 17 jan zo 1 dec di 3 dec wo 11 dec
3

4
____________________________ UIT DE PAROCHIE _____________________________
Vieringen
Overzicht van de vieringen vanaf 28 oktober
t/m 14 december in de MARIA VIRGO
REGINA kerk in Bennekom
zondag 28 oktober, 30e zondag door het jaar
10.30 uur: gezinsviering in samenwerking
met de St. Alexanderschool
voorganger: pastor Hans Lucassen
collecte: voor de pastorale zorg
vrijdag 2 november, Allerzielen
9.30 uur: viering van woord en gebed
m.m.v. het dameskoor
voorganger: mevrouw Truus Appelman en
mevrouw Nettie Oegema
intenties: onze dierbare overledenen
In deze viering gedenken wij onze dierbare
overledenen en noemen met name hen die in het
afgelopen jaar overleden zijn:
Geertruida Jacoba Polman 84 jaar
Johanna Aleida Theodora Jeuken-Bartels 84 jaar
Elisabeth Anna Barbara Toussaint 79 jaar
Rika Hendrika Dörfel-D’hondt 80 jaar
Gerard Maria Antoon Brummer 84 jaar
Francisca Maria Cotteleer 64 jaar
Johannes Hendricus Schipper 76 jaar
Agatha Maria van der Star-van Dijk 82 jaar
Jan Theodoor Moormans 80 jaar
Willem Egbert Johannes Janssen 76 jaar
Ăse Walden Kaldewaay-Rasmussen 90 jaar
Jacobus Maria van der Linden 71 jaar
Anna Maria Hubertina Kupers-Wolters 86 jaar
Arjan de Boer 69 jaar
Theodorus Hendrikus Emmen 82 jaar
zondag 4 november, 32e zondag door het
jaar, Willibrorduszondag
10.30 uur: woord- en communieviering
m.m.v. het gemengd koor
voorganger: pastor Jan Olimulder
intenties: Jan Schipper, Gijs Verkerk
collecte: voor het Oecumenisch werk van de
Athanasius en Willibrord
vereniging
zondag 11 november, 33e zondag door het
jaar, Scheppingszondag
10.30 uur: woord- en communieviering
m.m.v. ARSIS
voorganger: mevrouw Riet Kroes
collecte: voor het klimaatproject
zondag 18 november, 33e zondag door ’t jaar
10.30 uur: Eucharistieviering met cantors en
volkszang
voorganger: pater Hans Koenen
collecte: voor de pastorale zorg
zondag 25 november, Christus Koning
10.30 uur: woord- en communieviering
m.m.v. het kinderkoor
voorganger: Ruud van der Linden
collecte: voor de pastorale zorg en
ondersteuning van
jongerenactiviteiten in eigen
bisdom en landelijk
zondag 2 december, 1e zondag van de Advent
10.30 uur: woord- en communieviering
m.m.v. het gemengd koor
voorganger: mevrouw Marian Bolscher
intenties: Jan Schipper
collecte: voor de in stand houding van onze
kerk
zondag 9 december, 2e zondag van de
Advent, Solidaridadzondag
10.30 uur: woord-en communieviering
m.m.v. ARSIS
voorganger: pastor Hans Lucassen
collecte: voor de actie Solidaridad
Tijdens deze viering stellen de kinderen die
gestart zijn met de vormselvoorbereiding
zich aan de geloofsgemeenschap voor.
zondag 16 december, 3e zondag van de
Advent
10.30 uur: Laudeviering
voorganger: werkgroep
collecte: voor de pastorale zorg
Rooster vieringen Wageningen
zie de website: www.rkwageningen.nl
Uitvoeringsdata Musical Maria
Al vele vrijdagavonden wordt gerepeteerd voor
de Musical Maria die dit najaar wordt
uitgevoerd. Er moet nog veel gedaan worden
aan kleding, decor en natuurlijk toneel en zang
maar eind november zal alles klaar zijn voor de
uitvoeringen. De uitvoeringsdata zijn vrijdagavond
30 november en zaterdagavond
1 december in de Brinkstraatkerk. De
aanvangstijd is 20.00 uur. Houdt deze avond(en)
vast gereserveerd in uw agenda!? Meer
informatie volgt de komende tijd. Hartelijke
groet, namens de werkgroep, Martin Schaap,
martin.schaap@chello.nl, 0318 413 227

Verloting Paaskaars 2011
Tijdens de trekking van de loterij is de Paaskaars
gewonnen door Anouk van der Meulen,
met lotnummer 676. Van harte gefeliciteerd.
Kinderwoorddiensten
nov 11 Yvonne/Nynke
dec 9 Karen/Iti-Marije
Kom-in-de-kring vieringen
okt. 28 Miranda/Iti-Marije
nov. 11 Angelique/Irene
nov. 25 Jose/Bernardine
dec. 9 Alison/Elke
Rij- en assistentiediensten
Coordinator A. Meijs, tel: 0318 418 273
Nora Janssen, Siza Vossenhol, Johanniterlaan
6, 6721 XZ Bennekom, tel. 0318 414 908, Nora
zelf 0318 415 381; Regiotaxi 0900 0276, pasnummer
van Nora voor regiotaxi 831100973.
nov 4 10.30u. v. Oostrum 0318 417 889
18 10.30u. Lammeren 0318 415 479
dec 2 10.30u. Nell 0318 430 988
16 10.30u. Schrijver 0318 415 803
Janine van Schaijk, Tarthorst 6, 6708 JA
Wageningen, tel. 0317 421 285
nov 4 10.30u. De Groot 0318 417 355
18 10.30u. De Vocht 0318 413 088
dec 2 10.30u. Heestermans 0318 416 462
16 10.30u. Beerepoot 0317 423 570
Mevr. Snels de Laat, Zorgcentrum Machella,
Barones van Lyndenlaan 1, 6721 PK Bennekom,
kamer 20; tel. 0318 492 142
nov 4 10.30u. Baks 0318 418 686
18 10.30u. Schlepers 0318 416 304
dec 2 10.30u. Kroes 0318 418 002
16 10.30u. Baks 0318 418 686
Mededelingen
Verhuisd
- Reidun Ingelse, van Lijsterbeslaan 16, 6721
CW Bennekom naar Östra Åby 431 Åbytorp
692 93 Kumla, Zweden
uit de parochie
- Fam. Verhey –Hayes van Calunalaan 12 naar
Robert Kochlaan 4
- Fam. V. Kraaij, van Brinkstraat 56 naar
Tiendweg 1A.
Ingeschreven
- Fam. A.J.Vonk, Hofrustlaan 86, 6721 TB
Bennekom
Nieuwe wijkcontactpersonen per 10/2012
- Aad van Wijk, wijk 11: omgeving Heelsumseweg,
Heerdlaan, Marijkelaan, Margrietlaan,
Wilhelminalaan, Selterskampweg, Emmalaan,
Zassenkamp, Hullenbergweg, Hullenberglaan
en Zassenkamp
- Gerda de Vocht, wijk 8: omgeving Commandeursweg,
Fluitakker, Halderweg, Hoogakker,
Molenstraat, Soetendaalseweg
- Herman van den Akker, wijk 15: omgeving
van Balverenweg, Joanniterlaan, Wuustergoed,
Elterse Hof
- Dianne Somhorst en Gertrud van Uhm,
wijk 13: omgeving Edeseweg, Schoolstraat,
Weerkruislaan, Berkenlaan, Esdoornlaan,
Meidoornlaan, Acacialaan, Heidelaan
Bezorgen van berichten van overlijden door de
wijkcontactpersonen.
Alle parochianen ontvangen (of hebben reeds
ontvangen) een brief waarin aangegeven staat
dat we deze berichten zoveel mogelijk per email
willen gaan versturen. We hopen dat hier veel
parochianen positief op reageren. Als u al
aangemeld bent voor Katholiek Bennekom
Nieuws dan ontvangt u automatisch dit bericht.
Hebt u geen computer dan wordt het bericht
(zoals altijd) thuis bezorgd.
Avond geloofsopvoeding
12 september hebben we de 2 e avond geloofsopvoeding
van jonge kinderen gehouden. Deze
avond stond onder leiding van pastor Toos
Jurrius. Zij deed dit met veel enthousiasme.
Rituelen, symbolen, bidden zijn onderwerpen
waar we het over gehad hebben. Het geloofskoffertje
kwam op tafel waarin je allerlei teksten
kunt vinden evenals andere materialen waarmee
je op een speelse wijze met kinderen en het
geloof bezig kunt zijn. Op de avond zelf was het
leuk te ervaren dat je als ouders van elkaar kunt
leren en kwamen vele punten van herkenning
boven. De groep kwam met het voorstel
volgend jaar in september weer een avond bij
elkaar te komen en een ander onderwerp te
bespreken. Hierbij is iedereen welkom.
Toos Jurrius, Marian Bolscher
5

Ik en Jij, samen wij
Op zondag 28 oktober staat een gezinsviering in
samenwerking met de St. Alexander-basisschool
gepland. Dit keer is het thema mens en
medemens. Ingegaan wordt op hoe we als
mensen met elkaar omgaan, hoe we van elkaar
verschillen en hoe we vanuit die verschillen
juist betekenis (kunnen) hebben voor elkaar.
Veel kinderen dragen voorafgaand aan en
tijdens de vieringen een steentje bij. Zo zullen
het kinderkoor o.l.v. Gertie Savelkoul en ook
enkele muzikanten van zich laten horen. Op
school en thuis wordt hard gewerkt aan het
voorbereiden van de verbeelding. Het belooft
een mooie viering te worden. Voorganger van
de agapè-viering is Hans Lucassen; begintijd
van de viering is 10.30 uur (denk aan
wintertijd). Werkgroep GezinsVieringen
Kerstviering bezoekgroep 18 december
Dinsdag 18 december is er een viering voor de
ouderen in de parochiezaal van onze kerk. U
bent van harte welkom voor deze viering en om
elkaar in kleine kring te ontmoeten en gezellig
samen te zijn. We willen om 14.00 uur beginnen
en eindigen om 16.30 uur. Voor vervoer mag u
bellen naar Bets Oostrom, tel. 0318 416 118.
De bezoekgroep
Scheppingszondag
Een speciale zondag om over de Schepping na
te denken? Ja, in deze tijden van crises zeker.
Want het lijkt er op dat de Schepping al gauw
het meeste te lijden krijgt als alle aandacht gaat
naar de economische problemen. Alle reden dus
om juist nu extra aandacht te vragen voor de
Schepping. De Raad van Kerken in Bennekom
organiseert dit najaar op 11 november samen
met de werkgroep Kerk, Milieu & Samenleving
deze bijzondere zondag in de aangesloten
kerken. In de Ontmoetingskerk van de NPB zal
deze al op 28 oktober plaats vinden. Eenzelfde
thema komt aan de orde: “Laat de aarde op
adem komen”. In woord en zang en beeld zal
worden stil gestaan bij onze verantwoordelijkheid
voor de Schepping. Na de dienst zal in de
diverse kerken nog een aantal stands te zien zijn
en zal enige tijd over het thema kunnen worden
doorgepraat. De Schepping is heel wat waard!
In onze MVR-Geloofsgemeenschap in Bennekom
zal de Scheppingszondag plaatsvinden op
zondag 11 november, aanvang 10.30 uur.
6
uit de parochie
Scheppingszondag in onze kerk
In 4 Bennekomse kerken, die meedoen met het
project "Duurzame Kerken Bennekom", worden
er na de viering op 11 november een aantal
activiteiten georganiseerd. Zo zal er aandacht
worden besteed aan duurzame producten (o.a.
Fairtrade) en duurzame energie. In de viering
zal een presentatie worden gehouden over het
Fair Climate project in Nandyal. De opbrengst
van de collecte zal naar dit project gaan.
Sint Maarten optocht
Mooie lichtjes in het donker
Herfst in het land betekent ook dat de St.
Maarten lampionnenoptocht zich bijna aandient.
Omdat 11 november op een zondag valt is de
optocht dit jaar op zaterdag 10 november om
17.15 uur.
De optocht is bedoeld voor kinderen van 2 tot
en met 8 jaar, maar oudere kinderen mogen
natuurlijk ook meelopen. De optocht begint
direct om 17.15 uur in de kerk aan de
Heelsumseweg te Bennekom. Vervolgens lopen
we in een lange stoet achter Sint Maarten op
zijn paard naar het veld bij het Papenpad. Daar
luisteren we samen naar het verhaal van Sint
Maarten dat heel boeiend wordt verteld en
uitgebeeld.
Zoals elk jaar is het ook nu niet de bedoeling
om personenauto’s op het plein voor de kerk te
parkeren. Het plein wordt vrijgehouden voor de
start van de optocht. Parkeren bij de C1000 is
een goede optie. Bij slecht weer zijn laarzen
raadzaam (of wordt het in de kerk gevierd).
Alvast een hele leuke Sint Maarten toegewenst!
Werkgroep peuter/kleuter: (Angelique Zandstra)
komindekring@rkkerkbennekom.nl
Eerste Communie
Op zondag 21 april 2013 is het weer zover: dan
mogen kinderen die nu in groep 4 zitten van de
basisschool, hun Eerste Communie gaan doen.
Mocht u geen persoonlijke uitnodiging hebben

gekregen, dan kunt u uw zoon of dochter voor
17 november 2012 aanmelden bij Christianne
Marcelis-van Acker, tel: 0318 418 347; e-mail:
marcelis.vanacker@hetnet.nl.
De werkgroep voorbereiding Eerste Communie
Als het einde in zicht is …….
drs John Rademakers spreekt over
“Ethische vragen bij het zorgzaam omgaan met
het levenseinde”
Dank zij de medische wetenschap, gezonde voeding
en gezondheidszorg worden we met zijn
allen steeds ouder. Voor velen een grote rijkdom,
maar soms ook een tijd van verdriet, pijn
en steeds meer inleveren. Voor de een misschien
toch te vroeg en voor de ander misschien
wat laat, dient het echte levenseinde zich aan.
Maar wat betekent dat? Hoe leef je daar naar
toe? Hoe geef je zin aan de laatste periode van
je leven. Maar wat als je er geen zin meer aan
kunt geven, als je de omgeving misschien niet
meer herkent, als degenen die je lief zijn jou
niet meer verstaan?
En wat wanneer de vele beperkingen zich aandienen,
waarbij pijn en onmacht je deel zijn.
Wat betekent dan omgaan met het levenseinde?
Is er een moment waarop je mag vragen om een
goede dood, hoe staan we daarin als gelovige?
Wat wil zeggen “het leven blijft beschermwaardig”
als we denken aan de discussie rond
Als het einde in zicht is …….
Op dinsdag 27 november 2012
in de Maria Virgo Regina kerk,
Heelsumseweg 1 in Bennekom
19:30 Welkom met koffie
19:50 Opening van de avond
20:00 Inleiding door John Rademakers
met PowerPoint presentatie
±20:30 Pauze met koffie en thee en ruime
gelegenheid om met elkaar te
praten
21:00 Vragen en discussie
(gespreksleider: Frans Breteler)
±22:00 Sluiting
Na afloop van de avond zal een vrijwillige
bijdrage in de kosten worden gevraagd.
Aanmelden is niet verplicht. Om organisatorische
redenen weten we wel graag van te voren of u komt.
U kunt dat melden bij een van de ondergetekenden:
Truus Appelman 0318 414 943 truusapp@xs4all.nl
Timo Harmsen 0318 418 405 timoharmsen@planet.nl
Riet Kroes 0318 418 002 kroes42@planet.nl
uit de parochie
het vraagstuk van de euthanasie verruiming bij
wat heet “voltooid leven”?
Vragen waarop niet steeds een pasklaar antwoord
wordt gegeven, noch door medici noch
door direct betrokkenen. Met een PowerPoint
presentatie verzorgt Seniorenpastor John
Rademakers een inleiding waarbij met name de
ethische vragen aan bod komen als vertrekpunt
voor een open gedachtewisseling.
Drs. John Rademakers, liturgist, betrokken bij
bijbel en liturgie, was meer dan 28 jaar docent
levensbeschouwing en maatschappijleer en
vanaf 2000 werkzaam als seniorenpastor in de
Sint Benedictusparochie (Overbetuwe). Hij
begeleidt sinds 2004-2005 het Leerhuis in
Bennekom.
Kathokids
3 oktober hebben we een gezellige
bijeenkomst gehad
met als thema Dierendag en
Sint Franciscus. Tussen de onstuimige herfstbuien
door zijn we buiten op zoek gegaan naar
wat we allemaal tegen komen in de natuur. We
hebben heel wat spullen verzameld. Hiervan
zijn heel mooie knutsels gemaakt: spinnenwebben,
spinnen en zelfs een complete dierentuin
(met levende pissebedden!!). Zie voor een
selectie van de foto’s op de website
www.rkkerkbennekom.nl.
De volgende bijeenkomst zal zijn tijdens de
grote Sint Maarten optocht op zaterdag 10
november (zie de informatie hierover in dit
blad). Jullie kunnen weer meedoen met het
uitbeelden van het verhaal op het veld. Hiervoor
gaan we natuurlijk eerst oefenen. Dus ridders,
jonkvrouwen, bedelaar, engel en alle anderen,
kom allemaal naar de repetitie:
Wanneer: vrijdag 9 november
Waar: in de torenzaal van de kerk
Hoe laat: meteen vanuit school (15.30 uur) tot
ca. 16.30 uur
Je kunt je opgeven via jose@verbelco.nl.
Natuurlijk kunnen jullie het ook gewoon
doorgeven aan één van ons. Geef je op vóór
7 november. Ook deze keer zijn vriendjes en
vriendinnetjes van harte welkom.
Groetjes, Linda Rust en José van der Meulen
Red hen die geen verweer hebben
Mede in het kader van het nieuwe jaarthema
"Wat bezielt mij, wat bezielt ons" behandelt
7

Hans Lammers het pamflet van Huub Oosterhuis
"Red hen die geen verweer hebben". In dit
pamflet roept Huub Oosterhuis op tot een
ethisch reveil van de theologie. De meeste
kerken hebben van de Bijbel een zuiver
spiritueel en apolitiek boek gemaakt. Maar het
hart van dit boek is het visioen van een
rechtvaardige samenleving. De God van de
Bijbel is geen onpartijdig opperwezen boven
arm en rijk uit, maar de partijganger van de
zwakken en armen. Als u belangstelling hebt
om deze 2 avonden bij te wonen is het handig
het boekje aan te schaffen en deels te lezen
(eerste avond t/m blz. 31).
Titel: "Red hen die geen verweer hebben";
uitgeverij Ten Have ISBN 978 90 259
0190 5; 55 pag.; prijs € 4,95.
Datum: 4 en 11 december 2012, 20.00 uur
Plaats: parochiezaal Maria Virgo Regina kerk,
Heelsumseweg 1, Bennekom.
Namens de Themagroep z. Titus Brandsma,
Riet Kroes en Brigitte Kaptein.
Het lied van de liefde - Hooglied
Wat is jouw liefdeslied? Wat
is echte liefde voor jou?
Zingen van liefde in alle
toonaarden. Je vindt het in de
Bijbel. Een klein poëtisch
boekje: Het Hooglied. Het
bezingt de menselijke liefde.
Passie en hartstocht in het
leven van mensen. Het gaat
over echte liefde en
verlangen en over willekeur
en manipulatie in de liefde.
Tegelijk is dit boekje ook
beeld geworden van de liefde
tussen God en de mens.
Doel
8
Philemon and Baucis
van Margit Kovacs
We zullen ‘Het Hooglied’ lezen en leren
verstaan in verschillende betekenislagen:
menselijk in al zijn schakeringen en religieus
met aandacht voor de mystieke relatie tussen
God en mens.
Werkwijze
We beginnen met tekstlezing en het uitdiepen
daarvan. We luisteren naar muziek en/of kijken
naar beeldende kunst. Ze fungeren als ‘eyeopener’
en verwerkingsvorm. Naast inleiding
werken we interactief om te komen tot
verdieping van eigen leven en geloven.
uit de parochie
Voor wie?
Ieder die de liefde, menselijk en gelovig, wil
uitdiepen is welkom. Je hoeft geen kennis van
Bijbel of kunst te hebben; een open geest en
belangstelling is genoeg.
Begeleiding
pastor Ben Piepers
Praktische gegevens
Data: 6 donderdagavonden: 3, 17 en 31
januari, 14 en 28 februari en 14 maart
Tijd: 19.30 – 22.00 uur
Plaats: Torenzaal van de Maria Virgo Regina
kerk, Heelsumseweg te Bennekom
Aantal deelnemers: max. 20 personen
Kosten: € 30 voor 6 avonden
Aanmelding: vóór maandag 10 december bij
Nettie Oegema-Teisman, Bereklauw
73, 6721 RH Bennekom, tel.: 0318 419
227, e-mail: n.oegema@online.nl
Bedankt! & Iets voor u?
Gorgia van den Berg: namens
alle Kathokids heel erg bedankt
voor je jarenlange inzet bij het mee
bedenken, voorbereiden en uitvoeren
van alle activiteiten. Je was
erbij vanaf het eerste begin, 6 jaar
geleden. Je creatieve inbreng heeft
geleid tot veel gezellige bijeenkomsten en
unieke gesprekjes met de kinderen. Dank je wel
daarvoor!
Vacature. Bij de Commissie van Financiën en
Beheer zoeken we iemand die het secretariaat
op zich wil nemen. De taken die hier bij horen
zijn het organiseren en notuleren van meestal 2
vergaderingen per jaar en het onderhouden van
de contacten met de lopers voor de jaarlijkse
Kerkbalans in januari. We hopen dat iemand
hier enthousiast voor is en zich aanmeldt.
Inlichtingen bij Arend Jan Nell 0318 430 988 of
a.j.nell@hccnet.nl
Nieuwe wijkcontactpersonen gezocht
- Wijk 3: Wildekamp, Groenestraat, Hofrustlaan
en Langhoven
- Wijk 6: omgeving Commandeursweg,
Brinkstraat, Krulweg, Dorpsstraat, Schapenoordseweg,
Molenstraat.
Voor informatie over wijk 3 en 6: mgbolscher@
hotmail.com (coördinator wijkcontactpersonen).
Dankbetuiging parochiedag
Beste mede parochianen, Langs deze weg wil ik
graag iedereen, die op enigerlei wijze een

ijdrage heeft geleverd aan het welslagen van de
schitterende parochiedag op zondag 30 september
2012, hartelijk danken. En daarbij doel ik
natuurlijk niet alleen op de vele uren van
voorbereiden die de mensen van de Technische
Dienst en de Tuinclub er in hebben gestoken,
maar meer in het bijzonder zij die meegeholpen
hebben de “Oud Hollandse Spellen” te begeleiden,
de mensen die kunstwerken hebben
gemaakt en gratis ter beschikking hebben
gesteld, de mensen die gezorgd hebben voor de
koffie, de soep en al het andere lekkers. Allen
hartelijk dank. Mede dank zij jullie gedreven
inzet kunnen we terugzien op een zeer
geslaagde dag. Gerard Bolscher, coördinator
Technische Dienst en Tuinclub
Werkgroep Attent op talent (Truus Appelman,
Marian Bolscher, José van der Meulen,
Miranda Meuwissen)
Van het MVR bestuur
In de maand september zijn onder meer de
volgende punten aan de orde geweest:
1. Verbouwing zaaltjes. Onderstaand vindt U de
uitnodiging voor een open parochievergadering
op 6 november a.s. waar het plan gepresenteerd
zal worden.
Presentatie plan aanpassing Parochiezaal
U wordt van harte uitgenodigd voor de open
parochievergadering op
dinsdag 6 november a.s. om 20:00 uur
in onze Kerk.
Tijdens deze bijeenkomst zal de werkgroep
Verbouwing Parochiezaal het plan presenteren
voor de verbouwing van onze Parochiezaal en een
aanpassing van de Torenzaal.
De voorlopige agenda is:
Presentatie van het plan door de architect
Algemene toelichting en fondswerving door
Werkgroep en bestuur MVR
Schenkingen en belastingaftrek door notaris
Moormann
Het proces van nu tot uitvoering
U bent van harte welkom. Noteer ook deze datum
alvast in Uw agenda.
De werkgroep Verbouwing Parochiezaal
Het MVR bestuur
2. Op 24 september is er een avond georganiseerd
voor parochianen die nieuw zijn in onze
geloofsgemeenschap. Dit was een bijzonder
mooie avond, waarbij elkaar leren kennen en
uit de parochie
onze geloofsgemeenschap leren kennen centraal
stonden.
3. De parochiedag op 30 september was een
enorm succes! De werkgroep tuin- en technisch
onderhoud heeft een fantastische dag georganiseerd
met veel moois. U kunt nog nagenieten
via foto’s op www.rkkerkbennekom.nl. Het was
ook een hele mooie herfstdag. Het bestuur bedankt
de werkgroep tuin en technisch onderhoud
van harte met de organisatie van deze dag.
4. Noteert U 26 oktober in Uw agenda voor de
55 ste verjaardag van onze kerk. Dit wordt een
mooie avond voor iedereen, ook voor jongeren!
Zie de poster elders in dit blad of -in kleur- op
de website.
Het MVR bestuur
Van het zTB Parochiebestuur
Shalom in Renkum
Op 21 september werd in Wageningen een
informatieavond gehouden over de komst van
de vijf leden van de Shalomgemeenschap uit
Brazilië naar onze parochie. Hetgeen op die
avond aan de orde kwam, kunt u in het verslag
vinden dat is gepubliceerd op de zTBwebsite:www.ztitusbrandsmaparochie.nl/index.
php/nieuws/118-infoavondshalom. Helaas is de
komst van de nieuwe bewoners van de pastorie
in Renkum vertraagd. Het zal naar verwachting
nog vijf à zes weken duren voordat zij in
Nederland zullen arriveren.
Afscheid pastor Toos Jurrius-Kunnen
Na negen jaar werkzaam te zijn geweest als
pastoraal werkster binnen de grenzen van de
Titus Brandsmaparochie gaat pastor Toos
Jurrius stoppen, ze gaat met pensioen. Alle
parochianen worden van harte uitgenodigd om
deel te nemen aan de activiteiten rondom haar
afscheid:
Zaterdag 8 december wordt in de Goede
Herderkerk aan de Ganzeweide in Ede vanaf
19.00 uur door kinderen uit de parochie samen
met de theatergroep De Vliegende Speeldoos de
musical David en Goliath uitgevoerd. Overdag
wordt hiervoor gerepeteerd. Kinderen die willen
meedoen kunnen zich nog tot 8 november
opgeven. (Voor meer informatie kunt u terecht
op www.ztitusbrandsmaparochie.nl/index.php/
nieuws/119-davidgoliathkindermusical.) Na afloop
(vanaf 20.30 uur) is er gelegenheid om
persoonlijk afscheid te nemen van Toos.
9

- Zondag 9 november om 11.00 uur is er een
afscheidsviering in de O.L. Vrouw van Lourdeskerk
in Doorwerth, v.d. Molenplein 1, waarin
Toos zal voorgaan. Daarna is er ook gelegenheid
om persoonlijk afscheid te nemen.
Bestuur zTitusbrandsmaparochie
Uitbreiding parochiebestuur
Het bestuur van onze Titus Brandsmaparochie
heeft twee nieuwe leden:
Kika IJsselmuiden-Lamers, woonachtig in
Ede-Kernhem, sinds 1983 betrokken parochiaan
van de geloofsgemeenschap De Goede Herder
in Ede.
Louis Slangen, woonachting in Renkum, vanaf
juni 2012 secretaris van het bestuur van de RK
Parochie Z.Titus Brandsma.
Voor meer informatie zie de zTB-website:
www.ztitusbrandsmaparochie.nl/index.php/
nieuws/mededelingen/
Herfstwandeling 4 november 2012
In het kader van het jaarthema “Wat bezielt mij?
Wat bezielt ons?” gaan we 4 november 2012
op pad voor een herfstwandeling vanuit de St.
10
uit de parochie
Joseph-kerk, Kamperdijklaan 2, 6866 BR Heelsum.
In de St. Joseph-kerk is de reguliere
zondagsviering om 9.30 uur. Voor de wandeling
vertrekken we zoals gebruikelijk om 12.45 uur
vanaf de St. Joseph-kerk in Heelsum. De
wandeling loopt via de Prins Bernhardlaan en de
Kerkweg, langs het oude kerkje van Heelsum
verder door het dal van de Heelsumse Beek naar
de Wolfhezer heide. We komen langs Wodanseiken,
grafheuvels en het in de tachtigjarige
oorlog verwoeste dorp Oud-Wolfheze. Over het
nieuwe ecoduct steken we de A50 over naar de
Heelsumse heide. Langs de golfbaan keren we
terug naar de kerk. Daar sluiten we de middag
gezamenlijk af met overweging en een kop
koffie. De totale afstand is 10 km. Neemt u uw
lunchpakketje mee? Na 5 km (bij Oud Wolfheze)
is er een koffiestop. U bent van harte
welkom!
De Jaarthemagroep
Informatie: Henk Koop, hgjmkoop@ziggo.nl,
0318 520 074.
_____________________ UIT KERK EN SAMENLEVING _____________________________
Katholiek Vrouwengilde
Wat er gebeurde
Maandag 10 september 2012 openingsavond.
Opening van ons K.V.G. verenigingsjaar. We
beginnen met de openingsviering, door Toos
Jurrius in onze Maria Virgo kerk. Het thema:
‟wat bezielt mij, wat bezielt jou” wordt door
Toos prachtig door de viering heen geweven.
Wat is zo’n viering inspirerend. Een goede
opening van ons nieuwe verenigingsjaar. Het
dameskoor zingt, Dinie Assink speelt orgel en
harp. Daarna de koffie in de parochiezaal, een
gezellige boel. Zo te horen is iedereen blij
elkaar weer te spreken en dan bedanken we
iedereen die aan de viering heeft meegewerkt.
We verwelkomen een nieuw lid, Mia van Bree.
We melden, dat Mien Witjes een heupoperatie
heeft gehad en nu revalideert in de Halderhof.
We wensen haar spoedig herstel. Aansluitend is
de algemene jaarvergadering. En er zijn heel
wat jubilarissen, 4 leden zijn al 25 jaar lid,
Henny van Eijk, Riet Kroes, Ria Roelofs en Els
Wouters krijgen een K.V.G. lepeltje en dan zijn
er ook nog leden die al 50 jaar trouw lid zijn.
Dat zijn Riet Dijkstra, Doortje Philipsen en Til
Staadegaard; zij krijgen een handgemaakt beeld
van T. Perdok. De Melania collecte heeft dit
jaar € 221,64 opgebracht. Zoals elk jaar danken
we veel aan Don Barten wat betreft stencilwerk
en boekjes en nu ook al gedichten. Margreet
Barten neemt de boekenbon voor hem in
ontvangst en een engelenboek voor haarzelf.
Onze gestorven leden van dit seizoen worden
herdacht en we steken een kaars aan, zodat ze
nogmaals in ons midden worden herdacht.
Neeltje Nakken heeft een uitnodiging en de
notulen van de jaarvergadering van 2011
gemaakt evenals het jaarverslag van onze
bijeenkomsten in 2011-2012. Wij bedanken
haar hiervoor en ook Margreet Barten wordt
bedankt voor haar financieel verslag. Het
bestuur wordt decharge verleend. Enkele

esluiten zijn u misschien al bekend, nl. indien
u zich opgeeft voor een ochtend of dag
waarvoor betaald dient te worden, worden de
kosten door u betaald, ook al kunt u achteraf
niet. De contributie blijft ook dit jaar gelijk.
Voor introducés vragen wij € 2 bijdrage. Dit
jaar in de winter weer enkele bijeenkomsten in
de middag, zie programmaboekje. Marijke
Harmsen, die voor een vrolijke noot zorgt met al
haar geschilderde miniatuurtjes staat voor in de
parochiezaal. De opbrengst van de verkoop gaat
naar de kas voor de verbouwing van de parochiezaal.
Wij bedanken haar eveneens voor de
tekening van Maria Virgo, die ze voor ons
boekje heeft gemaakt en geven een bijdrage
voor dit goede doel aan haar. We sluiten het
geheel af met een glaasje.
Maandag 1 oktober: Er zijn 31 leden. En we
verwelkomen wederom een nieuw lid, nl. Lucy
van Ooijen. Mevrouw Brigitte Sütmuller komt
ons vertellen over kleur en de werking ervan,
wat kleur over ons kan zeggen. Het is een
vrolijk gezicht, de 111 flesjes met in elk flesje
twee verschillende kleuren. Kleur in water
opgelost en kleur in olie opgelost daarbovenop.
Wat een feest. We kiezen allen vier flesjes in
volgorde van voorkeur en aan de hand van deze
flesjes weet Brigitte Sütmuller over enkelen van
ons wonderlijk veel te vertellen. En ja Lucy nog
maar net in ons midden, krijgt de vuurdoop en
wat Brigitte zegt aan de hand van de door Lucy
uitgekozen kleuren klopt wonderwel. Een warm
welkom en van Lucy’s kant meteen een dappere
sprong. Ook Toos Teunissen was het innig eens
met de diepgaande bespreking over haarzelf
door Brigitte. Wat een paar kleuren over je
kunnen zeggen!!! Wil je meer weten dan kun je
haar informatie vinden op www.lightbow.nl.
Woensdag 10 oktober koffieochtend, in restaurant
Campman. Er zijn 18 mensen aanwezig.
Heel gezellige ochtend. Er is zeker behoefte om
elkaar zo eens te spreken, zonder lezing, tijd
voor elkaar. Dank organisatie, Toos en Lia.
Wat er te gebeuren staat
Maandag 5 november. Mevr. Best geeft een
lezing over ‟patiëntenrecht”. Koffie om 19.30
uur, aanvang lezing om 20.00 uur.
Maandag 3 december Sint Nicolaas avond.
We hebben een vraag aan u, wilt u een
cadeautje meenemen ter waarde van € 3? Koffie
en thee in de parochiezaal vanaf 19.30 uur,
aanvang 20.00 uur.
uit kerk en samenleving
Maandag 17 december Kerstviering. Let op
mensen, deze is in de Broek-Akker. Koffie en
thee om 18.30 uur, aanvang 19.00 uur.
Namens het bestuur, Gea Kleipool, voorzitter
Hulp aan Bolivia helpt!
Wageningen, 16 sept. 2012
Over de hulp vanuit de
Bennekomse parochie aan
twee MOV projecten in
Bolivia hebben we recent
positieve berichten vernomen. Niet alleen van
onze contactpersonen ter plekke maar ook van
mevrouw Hans Egberts die een rondreis door
Peru en Bolivia maakte en voor ons bereid was
de projecten te bezoeken. Hans is senior docent
aan de Chr. Hogeschool Ede. Meer over haar
bezoek aan onze projecten in El Alto en
Riberalta en een financiëel overzicht over 2011
vindt u op onze website: www.rkkerkbennekom.
nl/2012/10/mov-bolivia/. Wilt u meer weten
over het project? Ik ben altijd bereid u meer
informatie te geven. Uw giften zijn welkom op
rek.nr. NL11 RABO 307060438, RK Zalige
Titus Brandsma, inzake Bolivia, Wageningen.
Met hartelijke groet, namens de MOV-groep
Nelly Beerepoot-Commandeur
Wat bezielt me, op weg naar de Fair
Trade Kerk
De oecumenische werkgroep Duurzame Kerken
Bennekom vroeg me een stuk over Fair Trade te
schrijven. In aansluiting op het jaarthema in
onze parochie 'wat bezielt je?' beschrijf ik in dit
stuk wat mij bezielt om me vanuit de werkgroep
Duurzame Kerken Bennekom in te zetten voor
meer gebruik van eerlijke producten in onze vier
geloofsgemeenschappen die in de Raad van
Kerken samenwerken. Ons doel is het om begin
2013 het label Fair Trade Kerk te mogen
ontvangen.
Het is voor mij vooral de liefde die ik voel voor
de mensen die onze spullen ergens ver weg
maken, ik doe het voor hen, omdat ik
gewoonweg niet anders kan.
Velen die mij kennen weten dat ik al heel lang
bezig ben met eerlijke handel, maar weinigen
weten dat ik mijn eerste Fair Trade koffie dronk
in studentenbarak, ik dacht 33, op Droevendaal.
Dat is nu precies 30 jaar geleden. Toen was
eerlijke koffie nog niet in de supermarkt te
koop, alleen bij Buys & Co en de wereldwinkel
'de Uitbuyt' in Wageningen en de Kardoen in
11

Bennekom. Het was voor ons barakbewoners
vanzelfsprekend dat we deze toen in verhouding
nog veel duurdere koffie kochten. We studeerden
aan de Landbouwhogeschool en wisten wel
hoe het met de wereldhandel en de mensonwaardige
productieomstandigheden in de
ontwikkelingslanden gesteld was. En we hadden
idealen.
Eerlijk gezegd was die eerste eerlijke koffie van
dertig jaar geleden best wel vies. Het was toen
nog niet gebruikelijk dat de koffie uit
verschillende landen gemengd werd. Maar alles
went en we wilden gewoon geen koffie meer
waaraan, zoals we vroeger zeiden, bloed hangt.
Het klinkt misschien vreemd, maar de koffieboer
in Tanzania of de mangoplukker of rijstteler
waar dan ook voelen als mijn naasten. Mijn
socialistische idealen van toen zijn vervangen
door naastenliefde. Als ik eraan denk hoe de
koffieboer zich kapot werkt voor een paar
centjes, de koffieplukker een hele dag werkt en
geen loon krijgt omdat hij niet voldoende
geplukt heeft. De kinderen van de koffieplukkers
de hele dag op zichzelf aangewezen
zijn omdat er niemand naar hen kan kijken en er
dan 's avonds niet eens eten op tafel staat. Als ik
me dat voor ogen hou, dan kan ik echt niet van
een gewone kop koffie genieten! Smaak is
persoonlijk en heeft, voor mij, direct te maken
met associaties. Als je iets moois hebt meegemaakt
en je hebt daarbij iets gegeten, zul je
dat altijd lekker vinden en andersom. Ik geloof
dan ook dat mensen die nog gewone koffie
drinken niet voldoende beseffen hoe die koffie
in dat kopje is gekomen. Wat daar allemaal voor
onrecht aan vooraf is gegaan van koffieboom tot
winkelschap.
In de werkgroep zijn we de afgelopen maanden
bezig geweest de mensen te informeren over
Fair Trade en onze plannen het label Fair Trade
Kerk begin 2013 te halen. In de vergaderingen
bespreken we de vorderingen en wat er nog zoal
moet gebeuren. In de laatste vergadering bleek
dat er nog wat problemen zijn met de overgang
naar Fair Trade koffie in twee geloofsgemeenschappen.
Ik voelde een enorme boosheid over
me heen komen, de werkgroepleden voelden dat
ook. Zij wisten mij te kalmeren en de afspraak
om dit stuk te schrijven was het gevolg. Nu bij
het schrijven herinner ik me de boosheid weer
en ik zie nu waar die vandaan kwam. U kent het
misschien uit eigen ervaring. Als je heel veel
12
uit kerk en samenleving
pijn van binnen voelt, ben je kwetsbaar. Omdat
je die kwetsbaarheid niet aandurft, overdek je ze
met boosheid en als dat niet helpt met cynisme.
Zo was het ook die avond. Wat deed me dan
zo'n pijn? Was het omdat ik geen gelijk kreeg?
Nee, dat was het niet. Die pijn kwam van veel
dieper. Iets in me werd diep geraakt. Het was
mijn gevoel voor rechtvaardigheid, mijn liefde
voor de zwakken en kwetsbaren. Het heeft
direct te maken met dat ik besefte dat rechtvaardigheid
zelfs hier in onze geloofsgemeenschappen
ondergeschikt is aan smaak of kosten.
Dit deed verschrikkelijk zeer. Toen ik dat bij het
schrijven opnieuw voelde, kwamen de tranen in
mijn ogen, thuis kon ik het wel toelaten. Het
klinkt vreemd maar het breekt mijn hart als ik
hoor dat mensen na de zondagsviering liever
hun oude bekende koffie willen drinken omdat
die lekkerder is dan Fair Trade koffie.
Vanuit de liefde voor de mensen die nu nog
mensonwaardig werk verrichten waar dan ook
ter wereld en de onvermijdelijke pijn die
daarmee verbonden is, zet ik me in voor de
eerlijke producten hier in onze Bennekomse
geloofsgemeenschappen. Dat is het wat mij
bezielt. En vanuit die bezieling hoop ik uit het
diepste van mijn hart dat we dat label halen en
ook als de werkgroep niet meer bijeenkomt onze
geloofsgemeenschappen de rechtvaardigheid
boven alles stellen en eerlijke producten kopen.
Nicole Bischoff
Reis Jordanië
18 t/m 26 okt. 2013, o.l.v. ds. Hessel Keegstra
Voor de herfst van 2013 hebben we -samen met
Drietour reizen- een groepsreis gepland. Een
aantal mensen gaf zich er al voor op. Het is een
reis die gemakkelijk te doen is voor mensen van
allerlei leeftijden. Het klimaat is tegen die tijd
mild. Deze afwisselende rondreis in Jordanië zit
vol eeuwenoude cultuur, Bijbelse historie en
gevarieerd natuurschoon. Met bezoeken aan
Bijbelse plaatsen zoals de berg Nebo en
Bethanië, de doopplaats in de Jordaan, komt de
geschiedenis als het ware opnieuw tot leven.
Een absoluut hoogtepunt is het bezoek aan de in
de rotsen verscholen stad Petra uit de tijd van de
Nabateeën!
Opgave als belangstellende(n) of informatie:
ds.hkeegstra@brinktraatkerk.nl, tel. 0318 430
737. De datum van de informatiebijeenkomst
volgt later.

________________________________ FORUM_________________________________
Vaticanum II – vervolg
Van het Pastoraal Concilie terug naar af
Op 8 december 1965 sloot Paus Paulus VI de
laatste zitting van het Tweede Vaticaans Concilie.
Het had de Kerk een ingrijpende gedaanteverandering
doen ondergaan. Aan de tweedeling
van de kerk: de hiërarchie –in het algemeen
gezegd, de clerus, het gewijde deel van de kerk–
en de rest –het gelovige volk–, was een einde
gemaakt. De kerk was nu de pelgrimerende kerk
van het ene volk Gods, (Gods volk onderweg)
waarin de hiërarchie nu een functioneel dienaarschap
vervult. De liturgie was ingrijpend gewijzigd
door de invoering van de volkstaal. De
oecumene, de zoektocht naar religieuze eenheid
werd centraal gesteld en het katholieke exclusivisme
maakte plaats voor de vrijheid van godsdienst
als grondrecht van menselijke waardigheid
en voor de erkenning dat ook andere
christelijke kerken deel hebben aan de waarheid
van de kerk van Christus. De gedaanteverandering
was hoofdzakelijk nog theorie, waar de
uitwerking in de praktijk nog moest komen.
De verwachtingen die wij van het concilie
koesterden, werden sterk ondersteund door het
pastoraal concilie dat eind 60-er jaren van de
vorige eeuw op initiatief van de Nederlandse
bisschoppen in Noordwijkerhout werd gehouden.
Dit Nederlandse Pastoraal Concilie was een
breed beraad van de Nederlandse bisschoppen
met de religieuzen en lekenvertegenwoordigers.
Het zou een richtlijn moeten geven voor de
manier waarop de inzichten van het concilie in
Nederland moesten worden toegepast. In dit
beraad en in de aanbevelingen van het pastoraal
concilie kwam de mentaliteit die er rond 1968 in
Nederland heerste tot uitdrukking: een geest van
optimisme, geloof in de vooruitgang en van
streven naar democratie. Ten grondslag daaraan
lag het inzicht dat de gelovige levenservaring,
juist die van de basis, een leidraad moet zijn
voor de kerkelijke leer. Het relativeert de
absoluutheid van het kerkelijke leergezag en
geeft ruimte aan pluriformiteit. Precies zoals het
aggiornamento van Johannes XXIII het
bedoelde.
Op het Nederlands Pastoraal Concilie zijn veel
thema’s behandeld, zoals kerkelijke gezagsuitoefening,
de ethische levenshouding van de
christen, huwelijk en gezin, ruimte voor de
jeugd, secularisatie, de hedendaagse geloofsbeleving,
het functioneren van het kerkelijk
ambt. Het pastoraal concilie kwam tot de
aanbeveling om op termijn ook vrouwen tot alle
wijdingen toe te laten en het aanvaardde met
nagenoeg algemene stemmen (alleen de bisschoppen
onthielden zich van stemmen) de
aanbeveling om aan toekomstige priesters niet
meer het celibaat als voorwaarde voor de ambtsbediening
te stellen. Bij de sluiting van het
Pastoraal Concilie zei de aartsbisschop van
Utrecht, Kardinaal Alfrink: “Wij hebben samen
dat nieuwe kerkbeeld trachten te beleven zoals
dat in de dogmatische constitutie Lumen
Gentium over de Kerk oprijst. Niet meer het
beeld van de hiërarchisch opgetrokken en
statische kerk, maar het dynamische beeld van
het Volk van God in zijn geheel, waarbinnen de
hiërarchie een legitieme plaats en een eigen
authentieke opdracht heeft.” Veertig jaar geleden
was dit voor ons een geweldige opsteker.
In zijn aanbevelingen ging het Nederlandse
Pastoraal Concilie verder dan het Vaticaaans
concilie. Vaticanum II werd als het ware overspoeld
door een voortgaande maatschappelijke
emancipatie. Ik denk hier vooral aan de seksuele
moraal, het verplichte priestercelibaat, de gelijkwaardigheid
van man en vrouw en een toenemende
democratisering. De kerk kan nog
altijd niet met de seksualiteit omgaan. Haar
mannelijk voorbehoud van het priesterschap
wordt vrijwel algemeen als vrouwbeledigend
ervaren. En het nieuwe kerkelijk wetboek van
1983 is ongewijzigd autoritair in zijn in alle
geledingen van de kerk doorgevoerde eenhoofdige
bestuursstructuur.
Als we de vijftig jaren die sedert het begin van
het concilie zijn verstreken overzien, moeten we
vaststellen dat het concilie de kerk niet geholpen
heeft. Na een eerste golf van verwachtingen en
enthousiasme over de aangekondigde vernieuwingen,
werden deze enkele jaren later weer
gesmoord en kalfde, althans in het Westen, de
kerk in een verontrustend tempo af. Pausen
voerden een naar voorconciliaire tijden terugvoerend
beleid en benoemden bisschoppen die
zich als gehoorzame satrapen gedroegen in
plaats van autonome kerkleiders van hun
plaatselijke kerk. Priesters verlieten het ambt.
Gelovigen keerden zich van de kerk af. Van de
4 miljoen katholieken bezoekt nog slechts een
13

krappe 7% op zondag de kerk. In plaats van dat
het aggiornamento, dat paus Johannes XXIII
beoogde, kerk en wereld dichter bij elkaar
bracht, raakten kerk en wereld steeds verder van
elkaar vervreemd. De onlangs overleden kardinaal
Martini zei in een laatste interview voor
zijn overlijden dat de kerk tweehonderd jaar
achter liep en niet meer openstond voor de
moderne samenleving. Waarmee hij eigenlijk
het echec van het Tweede Vaticaans Concilie
aangaf. Dat zou toch juist de vensters naar de
moderne samenleving openzetten. Martini zei
dat de kerk een weg van radicale veranderingen
zou moeten bewandelen, te beginnen met de
paus en de bisschoppen en bepleitte dat de kerk
de wijding van gehuwde mannen en vrouwen in
overweging zou nemen.
Toch vierden we enkele zondagen geleden in
onze Bennekomse lokale geloofsgemeenschap
onze jaarlijkse parochiedag. ‘Parochiedag’ is
een benaming die nog stamt uit de tijd van vóór
de fusie van de parochies in onze regio. Geleid
door onze lokale voorgang(st)ers, verzamelden
ca. 300 mensen, jong en oud, zich in een viering
met als thema “Wat bezielt je?”, opgeluisterd
door een gezamenlijk optreden van de vier
zangkoren van de gemeenschap, het gemengde
koor, het koor Arsis, het kinderkoor en het
dameskoor. Tot ver voorbij het middaguur
genoten de aanwezigen van de door veel
vrijwilligers onder leiding van de tuingroep
georganiseerde activiteiten en van de door
vrijwilligers bereide spijzen en dranken. Wij
voelden ons verbonden in een bezielde
gemeenschap. Hier ligt een vruchtbaar veld voor
een ooit weer opgebloeide kerk, onder leiding
van nieuwe priesters, man of vrouw, gehuwd of
ongehuwd, die in staat zijn het geloof te verkondigen
dat naar inhoud en uitdrukkingsvormen
verstaanbaar is in een moderne wereld.
Tot slot zou ik u willen aanbevelen te lezen in
“Volzin, tijdschrift voor zinvol leven” het
commentaar van Jan van Hooydonk “God is
niet in crisis, de kerk is dat.” 1) en het artikel
van Rik Torfs: “50 jaar na Vaticanum II. Het
concilie van de fundamentele twijfel.” 2) Rik
Torfs is hoogleraar kerkelijk recht aan de
Katholieke Universiteit Leuven en lid van de
Belgische Senaat voor de CD&V.
Timo Harmsen, 13 oktober 2010
1) volzin.nu/index.php/component/content/article/44-redac
tie/72-commentaar-jan-van-hooydonk
2) issuu.com/volzin/docs/vaticaans_concilie
14
Het raadsel van de tijd
Op 17 mei j.l. werd op Nederland 3 door
Robbert Dijkgraaf een lezing gegeven over de
relativiteitstheorie van Einstein. Een vorig
artikel in dit blad was hieraan gewijd.
De relativiteitstheorie heeft betrekking op drie
begrippen: ruimte, zwaartekracht en tijd. Het
vorige artikel ging over de ruimte en de
zwaartekracht en nu is de tijd aan de beurt.
De kerkvader Augustinus hield zich al bezig met
het probleem van de tijd. Probleem, ja zo zag hij
dat kennelijk. Vandaar zijn uitspraak: Mensen
vragen vaak: wat is tijd?. Als niemand het mij
vraagt, weet ik het maar wanneer iemand mij
om een antwoord vraagt, weet ik het niet.
Tijd is inderdaad een merkwaardig verschijnsel.
In onze beleving is tijd een soort stroom. Een
stroom die van de toekomst, via het heden naar
het verleden voert.
Einsteins opvatting over tijd wijkt echter af van
wat wij gewoonlijk onder tijd verstaan. Wij
ervaren de tijd als iets met een richting. Bij
Einstein, echter, heeft de tijd bijvoorbeeld geen
richting en stroomt niet; zoals wij meestal
denken.
Wij ervaren de tijd als iets anders dan de ruimte.
In de relativiteitstheorie echter vormen tijd
en ruimte één geheel. Dat wordt ruimte-tijd
genoemd. Dat is in strijd met onze ervaring.
Tijd en ruimte zijn voor ons totaal verschillende
fenomenen. In de ruimte hebben we volledige
bewegingsvrijheid; we kunnen in de ruimte alle
kanten op. Naar boven, naar voren, naar rechts.
In de tijd hebben we die vrijheid helemaal niet.
We voelen ons opgesloten tussen toekomst en
verleden. We worden als het ware meegesleurd
door de stroom van de tijd.
Nu is de relativiteitstheorie geen hypothese
meer; het is proefondervindelijk bewezen. Er
moet dus iets mis zijn met onze tijdsbeleving.
Het is essentieel dat we ons hiervan bewust zijn.
Ooit dachten de mensen dat de aarde plat was.
Toen bleek dat het een bol was, betekende dat
een verandering van het wereldbeeld. In plaats
van plat (tweedimensionaal) bleek de aarde
driedimensionaal te zijn. Uit de relativiteitstheorie
blijkt nu dat het universum vierdimensionaal
is. Met grote gevolgen voor theologie EN
wetenschap EN techniek.
Voor zover ik weet heeft echter geen enkele
theoloog zich hiermee bezig gehouden.
Waarschijnlijk zullen ze weer een paar eeuwen

daarmee wachten, zoals ze ook deden bij de
ontdekkingen van Gallileï?
Volgens Einstein stroomt niet de tijd maar wij
zelf zijn op reis in het landschap van de tijd. Dat
is duidelijk te maken met een metafoor.
Wanneer we een treinreis maken, lijkt het alsof
het landschap voorbij schuift terwijl in
werkelijkheid wij zelf ons verplaatsen. Het
landschap verplaatst zich niet. Zo vloeit ook de
tijd niet, de tijd vormt immers één geheel met de
ruimte, de ruimte-tijd. De ruimte-tijd IS. Wat
wij onder tijd verstaan is een projectie van de
ruimte-tijd. De ruimte-tijd is als een landschap
en de tijd is de landkaart. Maar de kaart IS niet
het landschap.
We hebben hier te maken met het probleem van
de tijdpijl. Waarom loopt de tijd altijd in
dezelfde richting? Zou het ook andersom
kunnen? Dat het gevolg eerst zou komen en de
oorzaak later? Wanneer we een filmopname
zouden maken van de slinger van een klok, zou
het geen verschil maken wanneer we de film
van voor naar achter of van achter naar voor
zouden afspelen. Oorzaak en gevolg zouden
worden omgedraaid, wat naar ons gevoel niet
zou kunnen. Maar de relativiteitstheorie zegt dat
de ruimte-tijd geen richting heeft. Wanneer we
over de tijd spreken, heeft het dan ook geen zin
om de begrippen voor en na te gebruiken. Dit is
vooralsnog een onopgelost vraagstuk. Het
raadsel van de tijd.
Over voor en na gesproken; dit alles doet mij
denken aan het evangelie van Johannes. De
evangelist spreekt over een eigenaardig begrip,
namelijk eeuwig leven. In zijn visie is er leven
en er is eeuwig leven. Hij gebruikt het woord
dood niet. Het leven is, volgens hem, denk ik,
dan een afspiegeling van het eeuwig leven. De
uitdrukking hiernamaals heeft dus geen
betekenis. In het hiernamaals is geen hier en nu!
Wanneer tijd en ruimte één zijn, is hiernamaals
een werkelijkheid die transcendent is. Ofwel een
hogere dimensie waarin tijd en ruimte niet te
scheiden zijn. Ik denk dat Johannes dit bedoelde
toen hij van “eeuwig leven” sprak. Maar ook
hier overschrijden we, wat telkens weer een
scherpe grens blijkt te zijn tussen geloof en
wetenschap.
Ik vond nog een interessante uitspraak van
kardinaal Simonis: Wij geloven niet in de
eeuwige rust maar in het eeuwig leven. Soms
denk ik dat ik begrijp wat tijd is maar toen ik het
op ging schrijven, wist ik het niet meer!
Koos van der Zalm
Commentaar
Ik zou bij wijze van commentaar graag een
tweetal citaten van Albert Einstein aan het
artikel van Koos van der Zalm “Het raadsel van
de tijd” willen toevoegen:
Wij zijn gevangen in ruimte en tijd:
Citaat 1: genomen uit het gesprek van IKON
presentatrice Annemiek Schrijver met Irene van
Lippe Biesterfeld op zondag 14 oktober jl.:
“Menselijke wezens zijn deel van een geheel,
door ons universum genoemd, een deel dat
begrensd is door ruimte en tijd. We ervaren
onszelf, door onze gedachten en gevoelens, als
afgescheiden van de rest – een soort van
optische misleiding van het bewustzijn. Deze
misleiding is een gevangenis voor ons, beperkt
ons tot onze persoonlijke verlangens en tot het
tonen van liefde en aandacht voor enkele
personen die het dichtst bij ons staan. Het is
onze taak om onszelf te bevrijden uit deze
gevangenis door onze cirkels van mededogen te
verruimen, door alle levende wezens te
omarmen, alsmede het geheel van de natuur in
al zijn schoonheid.”
Een ander, binnenwerelds, en in de moderne
tijd beter verstaanbaar godsbeeld:
Citaat 2: genomen uit het boek van Roger
Lenaers, “Op verkenning in een nieuw land”,
p.31:
“Speuren dat zich achter al het ervaarbare iets
verbergt dat ons verstand niet vermag te vatten,
iets waarvan de schoonheid en verhevenheid
slechts indirect en als een zwakke afglans tot
ons komen, is religieusiteit. In die zin ben ik een
diep religieus atheïst.”
Timo Harmsen, 14 oktober 2012
Tastbaar
Op zaterdag 29 september vond de presentatie
van mijn boek Lo que sorprende nos queda
plaats. We waren met ongeveer honderd mensen
bij elkaar in de gymzaal van de Media 8, de
middelbare school in de wijk, voor het grootste
deel buren, maar ook enkele familieleden en
vrienden van iets verder. Viviana Battaglini, de
coördinatrice van het zaterdagse cursusprogramma
op de school en degene die mij het meest
geholpen had bij de voorbereiding van de
presentatie, hield een inleiding over boek en
auteur en enkele leerlingen van de school lazen
15

fragmenten. Een ander groepje leerlingen had
een powerpoint gemaakt van de foto’s uit het
boek. Weer anderen affiches met reactie op de
teksten die ik al van tevoren beschikbaar gesteld
had. Er was dus al heel wat gezegd en getoond
voordat ikzelf het woord mocht voeren.
Voor mij is dit boekproject een bekroning van
elf jaar presentie in El Jagüel. Ik geef aan mijn
buren in woorden terug waar zij mij gedurende
al die tijd bij betrokken hebben en met me
hebben gedeeld. Het is dus een cadeau van mijn
kant, maar ook een manier om ‘dank jullie wel’
te zeggen.
Het boek bestaat uit brieven, geschreven aan
een aantal van mijn buren. Bijna een jaar
geleden heb ik de eerste versie van die brieven
aan de betrokkenen voorgelezen. De reacties die
ik toen kreeg, keerden zaterdag, door het grote
gezelschap en de feestelijke sfeer, versterkt
terug: Verrassing om wat er zomaar in ons
midden ligt – een prachtig uitgegeven boek met
brieven en foto’s voor ons en over ons, onze
wijk en ons leven. Ontroering omdat er dingen
die we diep van binnen voelen of waarnaar we
verlangen, woorden gekregen hebben. Dankbaarheid
omdat dit kracht en houvast geeft op
de vaak moeitevolle weg van alledag.
Wat was het mooi om na afloop van mijn
toespraak aan ieder aan wie ik een brief gericht
had een exemplaar van het boek uit te reiken!
“Het had iets sacramenteels,” zei Ale, mijn
vrouw, me ‘s avonds. Dat vond ik scherp
gezien.
Marc van der Post
16
WAT NIET MEER IN DIT MAANDBLAD PASTE
Terugblik als pastor
Door pastor Toos Jurrius-Kunnen is ter
gelegenheid van haar afscheid een interessante
terugblik ingezonden voor de parchiebladen;
door gebrek aan plaatsruimte hebben we deze
alleen op de website geplaatst:
http://bit.ly/rkkerk-terugblik-pastor-jurrius
Musical David en Goliath
Kindermusical 8 dec. 2012 in Ede, t.g.v.
afscheid pastor Toos Jurrius. Maak pastor Toos
én jezelf blij en meld je zo snel mogelijk aan!
www.ztitusbrandsmaparochie.nl/index.php/nieu
ws/119-davidgoliathkindermusical
Presentatie over "Ziel en Zaligheid"
door dr. Stephan de Jong, georganiseerd door de
werkgroep Jaarthema voor de parochianen van
de z.Titus Brandsmaparochie, op vrijdagavond 9
november:
www.ztitusbrandsmaparochie.nl/index.php/nieu
ws/jaarthema/117-preszielzaligheid
Wereldjongerendagen Rio de Janeiro
Bisdom Utrecht organiseert 1 van de 4 themareizen
vanuit Nederland, ‘(Be)Leef je geloof!’
Meer informatie hierover vind je op de
JongTitus website: www.jongtitus.nl/?id=27
Activiteiten raad van kerken Bennekom
Deze zijn te vinden op onze website:
www.rkkerkbennekom.nl/2012/08/activiteitenraad-van-kerken-bennekom/
COV-Bennekom zingt Mendelssohn en
Brahms
Voor meer informatie zie de COV-website:
www.covbennekom.nl/concertagenda.html
Een kloostertuin in Megen
Christopher Rigg: Verslag van de excursie naar
de Hof van Lof op 28 september, georganiseerd
door de Bennekomse Raad van Kerken. Dit
verslag verschijnt mogelijk ook in het kerkblad
Bij-ÉÉN. Helaas is hiervoor geen internetverwijzing
beschikbaar.
Parochiereis Griekenland van eind september
Reis met een groep van 44 parochianen uit de
Titus Brandsmaparochie. Twee impressies van
deelnemers (samen 2 pagina’s tekst!) zijn door
pastor Guido Dieteren aangeboden voor
plaatsing in ons maandblad, maar kunnen helaas
niet geplaatst worden. Pastor Dieteren meldt dat
deze impressies en een foto-impressie op de
website van de z. Titus Brandsma parochie
zullen verschijnen, maar hiervan is nog geen
link beschikbaar.
De parochie-informatie
Deze laatste pagina van het maandblad is
normaliter altijd gereserveerd voor de parochieinformatie.
Voor deze ene keer hebben we deze
pagina gebruikt voor de poster, die u uitnodigt
voor de viering van het 55-jarig jubileum van
deze kerk. Deze poster vindt u op pag. 1 van dit
maandblad, of in kleur op onze website:
www.rkkerkbennekom.nl/wordpress/wpcontent/uploads/2012/10/Poster-kerk55jr-1.pdf.
Voor de parochie-informatie zult u zich dus een
keer moeten behelpen met een vorig
parochieblad, uit de krantenbak, of op onze
website:
www.rkkerkbennekom.nl/documenten/maandblad/