Op pad met de liftinspecteur - Meester in de taal

CASES
30 Liftinstituut Magazine juni 2008
SINDS 2004 MEER AANDACHT VOOR ARBOVEILIGHEID
Op pad met
de liftinspecteur
Door Alieke Bruins
Vandaag de dag zijn liften niet meer weg te denken uit het dagelijkse leven. De liften niet, en dus ook de liftinspecteur niet. Maar: wat doet
die inspecteur precies? Om dat te weten te komen, ging ik op pad met Eric Doornebos, senior liftinspecteur bij het Liftinstituut.
De keuring gebeurt
volgens een vast
stramien. Wettelijke
veiligheidseisen
vormen de basis en
inspecteurs werken
met standaard
checklisten.
Het is 8.00 uur ‘s ochtends. Terwijl in hartje centrum van Amsterdam
zakenlieden in- en uitchecken in hotel Crowne Plaza,
maakt Doornebos zich na aanmelding bij de beheerder op
voor een vervolgkeuring. Hij trekt zijn overall aan en stapt in
zijn veiligheidsschoenen. Ondertussen meldt zich onderhoudsmonteur
Alfred Mulder. Hij assisteert Doornebos vandaag
bij de keuring. Doornebos: ”Het Liftinstituut controleert
of de liften aan de wettelijke veiligheidseisen voldoen. De
monteur assisteert daarbij en verzorgt het onderhoud en
eventuele reparaties.’’ Het hotel – 270 kamers, zwembad,
gymzaal, solarium, twee sauna’s en conferentieruimtes – telt
acht liften: drie gasten-, twee dienst- en twee goederenliften
– alle KONE – en één Daldoss goederenlift. Vijf daarvan werden
vier jaar geleden gerenoveerd, waarbij een deel van de
installatie werd vervangen. Vandaag staat de periodieke keuring
van vier personenliften op het programma.
Mondige gebouweigenaren
Doornebos is sinds 1999 inspecteur bij het Liftinstituut. In
die periode zag hij gebouweigenaren mondiger worden. “Veel
meer dan vroeger weten ze waarover zij praten. Ze ontvangen
veel informatie, onder andere van hun leverancier. Daardoor
moeten we vaker uitleggen wat we doen en waarom. Maar
daar hebben ze recht op en wij merken de toegevoegde waarde
ervan.” Maar de belangrijkste ontwikkeling is volgens hem
dat er meer aandacht is gekomen voor arboveiligheid. Het
Liftinstituut toetst sinds januari 2004 of personenliften aan
de Arbowet voldoen, voor zover die gaan over de veiligheid
van de monteur en de inspecteur tijdens onderhoud en keuring.
”Mankementen aan liften betreffen de laatste jaren
veelal arbotechnische tekortkomingen, waardoor er ongelukken
gebeuren.’’
Vast stramien
Een keuring vindt om de achttien maanden plaats. Doornebos:
“In elke lift is een keurmerk aanwezig waarop staat vóór
welke datum de volgende keuring moet plaatsvinden.’’ De
keuring gebeurt volgens een vast stramien. Wettelijke veiligheidseisen
vormen de basis en inspecteurs werken met standaard
checklisten. “Wat veiligheid betreft, zijn liften veelal
gelijk, maar besturingstechniek en materiaal variëren per
liftenmerk en -soort, en daarmee ook het benodigde onderhoud.’’
Dat de lifttechniek steeds complexer wordt, heeft
volgens Doornebos invloed op keuringen. “Zo komen er
steeds meer liften waarbij de machinekamer ontbreekt en

alle onderdelen in de liftschacht zijn ingebouwd. Tijdens de
keuring moet ik dan extra alert zijn dat er niemand bij de installatie
komt.’’
Stap voor stap
Hoe verloopt nu zo’n vervolgkeuring? Doornebos: “Eigenlijk
begint de keuring al de avond van tevoren. Dan draai ik de
rapportage uit die naar aanleiding van de vorige keuring is
opgesteld. Daarin staat welke mankementen er eventueel
waren.’’ De keuring zelf begint met een veiligheidscheck.
Samen met de monteur zorgt de inspecteur ervoor dat de
keuring veilig kan worden gedaan. En dus gaan er ‘buitengebruik-bordjes’
op de liftdeuren en in de lift. De monteur
regelt in de machinekamer dat de liftdeuren sluiten en de lift
niet opgeroepen kan worden door hotelgasten.
Vingers eraf
Op naar de machinekamer, waar de eigenlijke keuring begint,
verifi eert Doornebos de toegang en bereikbaarheid van de
liftmachine en liftbesturing. Behalve een controle op de uitvoering
van de ‘keuringspunten’ van de vorige keuring volgt
altijd een check van alle veiligheidsvoorzieningen voor liftgebruikers
en een controle van de arboveiligheidsvoorzieningen
voor monteur en inspecteur. Samen met de monteur
zoekt de inspecteur de veiligheidscontacten en -voorzieningen
op en test deze. Mulder bereidt de controles in de liftmachinekamer
voor en Doornebos checkt de nood-eindschakelaar
die bij calamiteiten de lift uitschakelt. Daartoe beklimt hij
het trapje naar de liftmachine. Als een schipper achter zijn
stuur draait hij vervolgens aan het tornwiel van de machine.
Is er niet teveel speling? Slippen de liftkabels niet te veel? Hij
wijst naar de tractieschijf die door de machine wordt aangedreven.
Daarin zijn groeven gefreesd voor de kabels waaraan
liftkooi en tegengewicht hangen. “Verschillende monteurs
zijn vingers kwijtgeraakt door een gebrek aan bescherming.
Daarom eist de Arbowet nu dat de tractieschijf zodanig afgeschermd
is dat vingers niet bekneld kunnen raken.’’
Kooidakinspectie
Als alle controles in de machinekamer zijn gedaan, klimt
Doornebos als eerste op de lift en inspecteert ook daar of
alles in orde is. “Tijdens de vorige inspectie bleek de afstand
vanaf de kooirand tot de schachtwand te groot. Om
valgevaar uit te sluiten, moest er een hekje komen.” Doornebos
controleert of dit (goed) geplaatst is. Na alle controles
op het kooidak kunnen we gedrieën de liftschacht in.
In de schacht
Terwijl Mulder de lift via de inspectiebesturing op het dak
van de liftkooi langzaam de schaars verlichte schacht in
laat zakken, speurt Doornebos naar eventuele breuken in
de draagkabels van de lift. “Ik check steekproefsgewijs,
maar heel gericht’’, zegt hij. “Breuken zijn minimale scheurtjes.
Enkele breuken zijn daarom geen probleem, maar worden
het er (snel) meer, dan moeten de kabels vervangen
worden.’’ Doornebos bekijkt ook het tegengewicht in de
schacht. Dit hangt aan dezelfde staalkabels als de liftkooi
en compenseert het gewicht van de kooi en de belasting
daarin. Is het goed afgeschermd? En is de lift voldoende
afgeschermd van de naastgelegen lift? Overal in de schacht
hangen vlokken stof. “Dat zien we tijdens elke keuring’’,
zegt Doornebos. ‘Maar als de schacht erg vies is, melden we
dit. Een liftgebruiker hoeft maar een sigarettenpeuk weg te
gooien of er ontstaat brand.’’
CASES
In de liftschacht
speurt Doornebos
naar eventuele
breuken in de
draagkabels van
de lift.
Liftinstituut Magazine juni 2008
31

CASES
Rondom de as van het
tornwiel in de
machinekamer moet
een afscherming
komen.
32 Liftinstituut Magazine juni 2008
Samenwerking
Tijdens de keuring communiceren liftinspecteur en onderhoudsmonteur
onafgebroken met elkaar. Doornebos: “Voor
een liftinspecteur is het belangrijk dat de onderhoudsmonteur
deskundig is en dat professionele communicatie met
hem mogelijk is. Blijkt de monteur geen ervaren kracht te
zijn, dan trek ik alles naar me toe. Terwijl vroeger vooral veel
naar elkaar geschreeuwd werd, communiceren we nu via onze
mobieltjes.’’
Mankementen
Tijdens iedere liftkeuring constateert Doornebos zaken die
anders moeten. Zo ook vandaag. De eerste lift levert al het
volgende op:
■ rondom de as van het tornwiel in de machinekamer moet
een afscherming komen, ter voorkoming van lichamelijk
letsel;
■ er mist een splitpen in één van de bevestigingsarmen van
de remschoenen;
■ de ladder naar de schachtput moet worden vastgezet en
de grond waarop de ladder staat moet vlak gemaakt worden;
■ de ruimte voor het tegengewicht is afgeschermd door
middel van een stevig scherm, maar dit is zodanig aangebracht
dat inspecteurs de uitlopen niet meer kunnen meten;
■ het vangcontact is defect. Functioneert ook het snelheidsbegrenzercontact
niet, dan draait de liftmachine
ook nadat de lift in de vang (die de liftcabine tot stilstand
brengt bij overschrijding van de maximale daalsnelheid,
redactie) gelopen is door: een gevaarlijke situatie.
Mulder vervangt het vangcontact daarom nog tijdens de
keuring.
Mijnheer Otis
Het testen van liften op veiligheid is zeker niet nieuw. Dit
gebeurt al meer dan honderd jaar. Elisha Graves Otis, de
naamgever van het internationale liftenconcern, demonstreerde
in 1853 al de werking van de veiligheidsrem (vang)
door de kabel van de lift waarin hij stond te laten doorhakken
zoals uit deze afbeelding blijkt. De lift kwam door deze vang
tot grote opluchting van de vele aanwezige toeschouwers al
na enkele centimeters tot stilstand. Duidelijk is dat Doornebos
zich vandaag de dag van methoden en procedures bedient
die op een meer delicate manier de veiligheid van klant en
inspecteur borgen. ■