www .cr oatia.hr - Business - Hrvatska turistička zajednica
www .cr oatia.hr - Business - Hrvatska turistička zajednica
www .cr oatia.hr - Business - Hrvatska turistička zajednica
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GRATIS
HET WONDERBAARLIJK NATUURSCHOON VAN KROATIЁ<br />
Hoewel Kroatië een relatief klein land is, is het zowel mediterraan, als Midden-Europees, zowel<br />
bergachtig, als vlak en heeft het zowel een prachtig kustgebied als rijke binnenlanden. Die verscheidenheid<br />
en rijkdom, iets wat je eigenlijk eerder in grotere Europese landen zou verwachten,<br />
is juist zo karakteristiek voor Kroatië, waar je op een relatief klein oppervlak landschappen kunt<br />
vinden waarvoor je normaliter de uithoeken van Europa of de wereld zou moeten afgaan. Kroatië<br />
behoort qua biodiversiteit dan ook tot de top vijf van Europese landen, en enkele streken in Kroatië<br />
zelfs tot de top van de wereld. Zo kan je in Kroatië een beboste zeekust met een veelheid aan<br />
eilanden vinden, zoals in de zuidelijke zeeën, maar ook goed bewaarde mediterrane stadjes met<br />
nauwe straten en stenen huizen zoals in Italië, en groene graslanden met lage stenen muurtjes<br />
langs de kust die zo uit Ierland afkonstig lijken. De berggebieden zijn bedekt met onmetelijke<br />
bossen zoals in Scandinavië, en romantische meren, snelle rivieren en schilderachtige bergdorpjes<br />
zoals in de Alpen, maar er zijn ook kale rotspartijen met diepe bergpassen en canyons zoals in<br />
“het Wilde Westen” in Amerika. Op de brede vlakten van Kroatië kan je grote moerassen vinden<br />
zoals die doorgaans te vinden zijn in het uiterste oosten van Europa, in Rusland en Oekraïne, en<br />
op de heuvels vind je wijngaarden en middeleeuwse kastelen en vestingen zoals in Duitsland en<br />
Oostenrijk. De meest waardevolle schatten op het gebied van natuurerfgoed zijn te vinden in de<br />
447 verschillende beschermde gebieden met een totale oppervlakte van 5.178 km2, wat zo'n 10%<br />
van het landoppervlak van Kroatië is. Van de beschermde gebieden zijn de belangrijkste de 8 Nationale<br />
Parken: (Plitvice meren, de rivier de Krka, Kornati, Brijuni, Mljet, Sjeverni Velebit, Paklenica<br />
en Risnjak). Verder<br />
zijn er nog 11 grote<br />
natuurparken (Kopački<br />
Rit, Papuk, Lonjsko<br />
Polje, Medvednica,<br />
Žumberak-Samoborsko<br />
gorje, Učka, Velebit,<br />
Telašćica, Vransko jezero,<br />
Biokovo en Lastovo<br />
otočje) en twee natuurreservaten<br />
(Bijele en Samarske<br />
stijene - op de<br />
berg de Bjelolasica, en<br />
Rožanski en Hajdučki<br />
kukovi op de Velebit).<br />
Op de lijst van immaterieel cultureel werelderfgoed van de UNESCO vindt men het feest ter<br />
ere van St. Blasius (Sv. Vlah), het maken van kantwerk in Lepoglava, op Hvar en op Pag, de<br />
jaarlijkse carnavalsoptocht van zvončari (kabaalmakers) in de regio Kastav, de kruisprocessie op<br />
het eiland Hvar, tweestemmige kleine intervallen in de vocale en instrumentale muziek van Istrië<br />
en Kvarner, de jaarlijkse lenteprocessie “Kraljice” of “Ljelje” in Gorjani, en de vervaardiging van<br />
traditioneel houten speelgoed in de regio Hrvatsko zagorje. Kroatië is één van de landen met de<br />
meeste beschermde immateriële erfgoederen op de lijst van UNESCO ter wereld.
Behalve nationale parken, natuurparken, en natuurreservaten staan er in Kroatië nog 426<br />
kleinere gebieden en objecten onder bescherming. Daarvan zijn er 78 gespecialiseerde reservaten<br />
(botanische, geomorfologische, hydrologische, ichthyologische, ornithologische,<br />
zoölogische, en maritiemeen bosreservaten), 38 bosparken, 71 bijzondere landschappen en<br />
104 natuurmonumenten (op geologisch, geomorfologisch, hydrologisch en paleontologisch<br />
gebied, en een aantal bijzondere bomensoorten). 135 monumenten van parkarchitectuur<br />
worden apart beschermd. Daarbij gaat het om bomentuinen, botanische tuinen, parken,<br />
bomen en boomgroepen. Ook worden er 846 diersoorten beschermd (waarvan 359 soorten<br />
vogels en 74 soorten zoogdieren), en nog eens 809 plantensoorten en 314 soorten paddestoelen.<br />
De drie voornaamste natuurlandschappen van Kroatië, het laagland, het berggebied<br />
en de kust, verschillen op belangrijke punten van elkaar. Het vruchtbare en dichtbevolkte<br />
laagland, bestaande uit de zuidwestkant van de grote Pannonische vlakte, behelst het grootste<br />
deel van Kroatië. De belangrijkste natuurkenmerken zijn hier de eeuwenoude eikenbossen<br />
op de wetlanden, de vele rivieren die hun oorspronkelijke loop hebben behouden en de grote<br />
verscheidenheid aan planten en dieren op de grond, in het water en in de lucht. En toch is dit<br />
gebied niet helemaal vlak, want het vlakke land wordt omgeven door schilderachtige heuvels<br />
met wijngaarden en bosrijke bergen die als eilanden uit de Pannonische "graanzee" omhoog<br />
komen.<br />
Anders dan de vlaktes, is het gebergte van Kroatië klein en minder dichtbevolkt, waardoor<br />
het voor het grootste deel in oorspronkelijke staat bewaard is gebleven. In de dichtbegroeide<br />
beuken-, dennen- en sparrenbossen leven beren, wolven en lynxen en in de heldere rivieren<br />
zwemmen otters en forellen. De bergen zijn niet zo hoog als de Alpen maar de witte bergtoppen<br />
zijn zo bijzonder gevormd dat zelfs de meest <strong>cr</strong>eatieve beeldhouwwerken erbij verbleken.<br />
Dit is te danken aan talrijke karstvormen, ontstaan als gevolg van de kalkafzettingen die<br />
zo karakteristiek zijn voor Kroatië. De rijkdom van de bovengron karstvormen gaat ondergronds<br />
verder. Onder de grond bevinden zich vele grotten en canyons maar ook zogenoemde<br />
“škrape”, “dolci”, “ponikve”’ en andere bijzondere landschapsvormen die we nergens anders<br />
in Europa aantreffen. Dat de Kroatische karstformaties zo belangrijk zijn, bewijst het feit dat<br />
in de vakliteratuur voor veel van deze moeilijk vertaalbare begrippen de originele Kroatische<br />
worden gebruikt worden.<br />
En tot slot, als bekroning van dit alles, het kustgebied, het gebied waar in Kroatië de meeste<br />
aantrekkingskracht vanuit gaat. De Kroatische kust heeft, samen met de Griekse kust, de<br />
meeste eilanden en de grilligste kustlijn van het Middellandse Zeegebied. De lengte van<br />
de kust bedraagt 1.880 km en als je de 1.244 eilanden, eilandjes en rotsen in de zee meetelt<br />
zelfs 6.278 km. Het kristalheldere zeewater en de veelkleurige kust zijn het decor van<br />
een adembenemende verscheidenheid aan baaien, schiereilanden, stranden en andere plekjes<br />
om te ontdekken, variërend van kale steile rotsen tot landschappen verzonken in weelderige<br />
mediterrane begroeiing. Op deze kusten zal iedere bezoeker, vooral vanuit een boot of een<br />
zeilboot, zijn eigen intieme plehje vinden. Laten we dus op weg gaan om kennis te maken<br />
met het natuurschoon van Kroatië en laten we er voor zorgen dat die ook voor de volgende<br />
generatie bewaard blijft.
ISTRIË<br />
KROATISCHE TOERISTISCHE REGIO’S<br />
KVARNER<br />
ZAGREB<br />
LIKA – KARLOVAC<br />
MIDDEN KROATIË<br />
DALMATIË – REGIO ZADAR<br />
DALMATIË – REGIO ŠIBENIK<br />
SLAVONIË<br />
DALMATIË – REGIO SPLIT<br />
DALMATIË –<br />
REGIO DUBROVNIK<br />
De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke<br />
onjuistheden in de verstrekte informatie, alsmede voor eventuele<br />
onjuistheden in toekomstige aanvullende documentatie.
NATIONALE PARKEN<br />
NATUURPARKEN<br />
ANDERE BELANGRIJKE<br />
BESCHERMDE<br />
NATUURGEBIEDEN<br />
UITGEVER: Kroatisch Verkeersbureau / VOOR DE UITGEVER: mr. sc. Niko Bulić / REDACTEUR: Slavija Jačan Obratov<br />
CONCEPT - TEKST: Prof.dr.sc. Zoran Klarić / ONTWERP: Studio Bregant / DESIGN: Sergio Gobbo/Studio Gobbo, Grožnjan / FOTOGRAFIE:<br />
Sergio Gobbo / ASSISTANT: Erni Đurđević, Gastfotografen: Plitvice/Kopački rit: Marin Topić, Zvonimir Tanocki; Onderwater fotografie: Daniel Frka,<br />
Arne Hodalić, Borut Furlan; Dieren fotografie: Tihomir Makovec, Boris Krstinić, Tomislav Šporer; Ondergrondse fotografie: Vlado Božić / VERTALING:<br />
“SPES” (Snježana Cimić); Radovan Lučić / GRAFISCHE VOORBEREIDING: Comgraf Umag / DRUK: RADIN PRINT, Zagreb, December 2010
1<br />
ISTRIЁ<br />
Hoogtepunt van het<br />
Middellandse Zeegebied<br />
Het schiereiland Istrië ligt om het zo te zeggen op de top van<br />
de Middellandse Zee, daar waar deze het diepst het Europese<br />
continent binnendringt. De toeristische regio van Istrië omvat<br />
maar één district, en zelfs één van de kleinere, maar het is wel de<br />
meest bezochte toeristische regio van Kroatië. Hierdoor denken<br />
velen bij Istrië aan talrijke hotels en bruisende stranden, maar<br />
Istrië heeft aan de kust en vooral in de binnenlanden ook een<br />
hele reeks aan goed bewaarde natuurgebieden en schilderachtige<br />
landschappen. Doordat Istrië zich bevindt op een kruising van<br />
de verschillende soorten natuur en cultuur, bezit het een unieke<br />
cultuur, muziek en heerlijke traditionele keuken waardoor het<br />
schiereiland bekend staat als “wonderbaarlijk en magisch”.<br />
2 3<br />
Laten we onze wandeling door wonderbaarlijk Istrië beginnen waar<br />
de Kroatische Adriatische kust begint: in de Savudrija-inham aan<br />
de grens met Slovenië. Enkele kilometers verder langs de westkant<br />
van Istrië worden we op geheel eigen wijze verwelkomd door de<br />
markante vuurtoren van Savudrija. Deze 36 meter hoge vuurtoren<br />
is gebouwd in het begin van de 19e eeuw (2) en staat op het meest<br />
westelijke punt van Kroatië. Net als vele andere vuurtorens is ook<br />
deze vuurtoren een toeristisch object geworden waar de bezoeker<br />
zijn vakantie in alle rust en stilte kan doorbrengen. Deze vuurtoren<br />
symboliseert de uitnodiging om op ontdekkingtocht te gaan naar<br />
de betoverende “rode”, “grijze” en “witte” gebieden van Istrië, die<br />
vernoemd zijn naar de kleuren van de landschappen.<br />
“Rood” Istrië strekt zich uit over de vlakten, langs de westelijke<br />
kust van het schiereiland, waar de oude schilderachtige kuststeden<br />
zich bevinden. Het dankt zijn naam aan de vruchtbare rode<br />
aarde. De steden van “rood” Istrië zijn veelal gelegen op de meest<br />
vooruitstekende kapen, zoals Novigrad (1) dat er van de buitenkant<br />
nog steeds zo uitziet als in de Middeleeuwen. “Rood” Istrië heeft een
4 5<br />
6<br />
7
8<br />
grillige kustlijn met daarlangs vele eilanden en eilandjes en bezit een<br />
grote verscheidenheid aan planten en bomensoorten, waartussen de<br />
vele olijfbomen een bijzondere plaats innemen (6). In het kader van<br />
de natuurbescherming worden grote delen van de kust en vooral ook<br />
de eilanden beschermd tegen al te grote groepen toeristen. Tot deze<br />
beschermde gebieden behoort ook Brijuni, de mooiste en meest<br />
bekende eilandengroep van Kroatië.<br />
“Grijs” Istrië, in het midden van het schiereiland, dankt zijn naam<br />
aan de kleur van de vruchtbare aarde (fliša) aldaar, een mengsel van<br />
mergel, zand, klei en kalk. De schoonheid van dit deel van Istrië<br />
zit hem echter niet in de kleur van de grond, maar vooral in de<br />
schilderachtige heuvellandschappen versierd met schitterende kleine<br />
steden en dorpen. (5). Veel dorpen en stadjes worden opgeluisterd<br />
door prachtige kerkjes die bekend staan om de kunstige architectuur.<br />
Een goed voorbeeld daarvan is de kerk in Grožnjan (4).<br />
Het noordoostelijk deel van het schiereiland, dat wordt ingenomen<br />
door de hoge bergen Učka en Ćićarija, wordt “Wit” Istrië genoemd.<br />
Deze bergen scheidden Istrië eeuwenlang van andere delen van<br />
Kroatië en juist door die onbegaanbaarheid zijn de landschappen<br />
in Istrië oorspronkelijk gebleven. ‘Wit Istrië’ heeft zijn naam te<br />
danken aan de witte kleur van de steile kalkrotsen die vanaf het<br />
binnenland van Istrië de zee in duiken aan de oostkust. Vanwege<br />
dit landschap wonen er aan de oostkust van Istrië minder mensen<br />
en er komen ook minder toeristen dan aan de westkust. In het<br />
landschap van “wit” Istrië zijn indrukwekkende kalkrotsen (7) te<br />
vinden en sprookjesachtige bergweiden die regelmatig harde winden<br />
te verduren hebben (3).<br />
Eén van de bekendste en aantrekkelijkste delen van de Istrische kust<br />
is de BAAI VAN LIM, in het midden van de westkust van Istrië, die<br />
als een fjord diep het vasteland insnijdt (10). Vanwege de unieke
10<br />
9
11<br />
12 13<br />
vorm en de goed bewaarde vegetatie geniet de baai van Lim bescherming als belangrijk landschap<br />
en als zeereservaat. Voor zeilers is Kaap Kamenjak ten zuiden van Pula (8) extra interessant. Deze<br />
kaap dient te worden gerond onderweg van Istrië naar de oostkust van de Adriatische Zee. Verder<br />
naar het oosten langs de kust van Istrië is er altijd een veilige ankerplaats te vinden in de diepe<br />
baai Raški zaljev (9).<br />
De laatste tijd trekken de binnenlanden van Istrië steeds meer toeristen. De binnenlanden staan<br />
bekend om hun mooie landschappen, de beschermde flora (16) en de vele karstformaties. Onder<br />
de karstformaties neemt de grot Baredina bij Poreč (13) een bijzondere plaats in. In de grot is een<br />
15
16<br />
unieke salamander soort te vinden (15). Istrië staat echter voornamelijk bekend om het goede<br />
eten, de wijn en de goed bewaarde lokale architectuur. Deze specifieke en mooi in het landschap<br />
geïntegreerde architectuur komt het beste uit in de stadjes op de zacht glooiende heuveltoppen<br />
waar de bezoeker die vanuit de drukke toeristische kustplaatsen komt, oorspronkelijke rust<br />
en evenwicht tussen mens en natuur kan ervaren. Eén van die stadjes is Grožnjan, net zo<br />
aantrekkelijk in de zomer (11) als in de winter (14). Ook de kleine dorpjes hebben hun<br />
eigenheid behouden, zoals Kotle (12), waarvan de naam, vertaald "kookpan", een duidelijke<br />
hint geeft over de ligging van het dorp (een warm dal).<br />
14
18<br />
17
19 20 21<br />
Het mooiste en meest waardevolle deel van het natuurschoon van Istrië is echter<br />
het unieke Nationaal Park BRIJUNI (17). Brijuni is een eilandengroep met<br />
twee grote en twaalf kleinere eilanden, gelegen langs de zuidwestkust van Istrië,<br />
in de buurt van Pula. De gezamenlijke oppervlakte van de eilanden is zeven<br />
vierkante kilometer, maar ook de omringende zee is beschermd, waardoor de<br />
oppervlakte van het hele Nationaal Park 34 km2 bedraagt. De Brijuni eilanden<br />
zijn bekend vanwege hun grilligheid (18) en de goed bewaard gebleven<br />
oorspronkelijke mediterrane vegetatie, waarvan een deel te bewonderen is in<br />
een landschapspark (19). De eilandengroep onderscheidt zich verder door<br />
een rijk cultureel erfgoed uit de Romeinse en Byzantijnse tijd. Vanwege de<br />
uitzonderlijke schoonheid werd de Brijuni-archipel zo'n honderd jaar geleden<br />
erg populair als zomerverblijf onder de aristo<strong>cr</strong>atie en bij hooggeplaatste<br />
buitenlandse gasten.<br />
Hoewel de eilanden niet voortdurend bewoond zijn, zijn er vanwege de vele<br />
toeristische bezoeken met bootjes vanaf de nabijgelegen kust, gedurende het<br />
hele jaar overdag mensen op de eilanden te vinden (22). Op het eiland Veliki<br />
Brijun is het ook mogelijk om onderdak te vinden in één van de drie kleine<br />
hotels, waar de gasten kunnen genieten van de rust en de wonderschone natuur,<br />
op een steenworp afstand van de toeristische drukte van het nabijgelegen Pula.<br />
Hier bevindt zich ook de oudste golfbaan van Kroatië (25). Ondanks de grote<br />
bezoekersaantallen is de natuur goed bewaard gebleven, iets wat te zien is aan<br />
het grote aantal trekvogels dat de archipel gebruikt om te overwinteren.<br />
Bijna de helft van de eilandengroep bestaat uit landschapsparken en grasland,<br />
waaruit eenzame steeneiken omhoog steken met hun "gesnoeide" kruinen (21).<br />
Een dikke twintig jaar geleden, toen zich op de Brijuni-archipel de residentie<br />
van de toenmalige president van Joegoslavië, Josip Broz Tito, bevond, is een<br />
deel van het landschapspark ingericht als "Safaripark". Het wordt voornamelijk<br />
bewoond door exotische planteneters: olifanten, antilopen, gazellen, lama's en<br />
zebra's (23).<br />
Ook het waardevolle cultureel erfgoed op de Brijuni-archipel is van invloed<br />
geweest op de beslissing het gebied uit te roepen tot Nationaal Park. Bijzonder<br />
rijk is het erfgoed uit de Romeinse periode uit de eerste eeuw, de tijd dat de<br />
baai Verige één van de zomerresidenties van de Romeinse keizer werd. Daarvan<br />
getuigen ook de vele beelden (20) die bewaard zijn gebleven. Nog rijker zijn<br />
de overblijfselen uit de Byzantijnse periode, toen in de baai Dobrika een goed<br />
verstevigd kasteel werd gebouwd dat nog tot in de 14de eeuw bewoond is<br />
geweest (24).<br />
In de 19de eeuw liet de Oostenrijks-Hongaarse monarchie een indrukwekkend<br />
verdedigingswerk aanleggen om hun belangrijkste oorlogshaven Pula te<br />
verdedigen. De fortificaties zijn tot op vandaag de dag bewaard gebleven en zijn<br />
zowel door hun afmetingen als door hun monumentale waarde een uitstekend<br />
voorbeeld van vestingbouw in Europa (26). Van doorslaggevende betekenis<br />
voor het huidige cultuurlandschap van de eilanden was echter de Oostenrijkse<br />
industrieel Paul Kupelwieser. Hij heeft aan het eind van de 19de eeuw eerst de<br />
eilanden gekocht en daarna met behulp van de beroemde arts Robert Koch de<br />
malaria uitgebannen. Vervolgens heeft hij aan het begin van de twintigste eeuw<br />
de eilanden omgevormd tot een toeristisch park.<br />
25
22 23<br />
24<br />
26
1 2 3<br />
KVARNER<br />
Kruispunt van Europese ecosystemen<br />
Tussen Istrië in het noorden von de Kroatische kust en Dalmatië in het zuiden<br />
ligt de uitgestrekte Kvarnerbaai. Het is de grootste baai in Kroatië en hij snijdt<br />
diep het land in tussen Istrië en de rotsige oostkust. De ingang van de baai<br />
wordt afgesloten door vijf grote en nog een aantal kleinere eilanden. Een deel<br />
van het berggebied van Kroatië, Gorski Kotar, heeft zijn natuurlijke oriëntatie<br />
op de Kvarnerbaai. Het is een bosrijk gebied dat in het oosten grenst aan de<br />
grootste stad van de regio Kvarner, en de belangrijkste Kroatische havenstad,<br />
Rijeka.<br />
De toeristische regio Kvarner valt samen met het gebied van het district<br />
Primorje-goranska waaronder ook het kustgebied met een groot aantal eilanden<br />
valt en het berggebied met het goed bewaard gebleven natuurschoon. Van de<br />
bezienswaardigheden op het gebied van natuurschoon zijn het Nationaal Park<br />
Risnjak aan de bosrijke noordoostekjke rand van deze regio en het natuurpark<br />
Učka aan de noordwestkant van de regio het belangrijkst.<br />
De rijkdom en verscheidenheid van de flora en fauna in deze parken is te danken<br />
aan het feit dat het Kvarnergebicd zich op één van de belangrijkste kruispunten<br />
van de Europese ecosystemen bevindt. Hier komen het Middellandse Zeegebied<br />
en Midden-Europa bij elkaar, de Alpen gaan over in het Dinarische gebergte en het<br />
mediterrane en het gematigde continentale klimaat vermengen zich. Daarom is dit<br />
gebied een vat vol tegenstellingen.<br />
Voor het kustgebied van Kvarner is van groot belang dat het ondanks de steile kusten<br />
een gecultiveerd gebied is, waarmee het zich sterk onderscheidt van de omliggende<br />
4<br />
5<br />
6
7<br />
8<br />
9 10 11
otsige, wilde kusten van de regio Lika-Karlovac. Ook het berggebied<br />
van de Kvarner, in de historische streek Gorski kotar (Bergdistrict)<br />
onderscheidt zich van de naburige gebieden. De belangrijkste kenmerken<br />
van deze streek zijn het dynamische reliëf, de rijkdom aan water en de<br />
sterke bebossing. Een verhaal apart zijn de eilanden van Kvarner die deels<br />
mild en groen zijn en deels rotsachtig en kaal.<br />
Als je op weg gaat van Istrië naar het oosten richting Kvarner, dan<br />
kom je eerst de 1.400 m hoge berg UČKA tegen. De berg Učka is een<br />
beschermd natuurgebied vanwege de ongerepte landschappen en de rijke<br />
flora en fauna die gedijen op de bijzondere grens tussen het mediterrane<br />
en continentale klimaat.<br />
De hoofdattracties van de Učka zijn de unieke kalkformaties in de streek<br />
Vrane (1) en op de top van de Učka zelf. Op de bergtop berindt zich verder<br />
een oude toren (2) die traditioneel als fotolocatie voor bergbeklimmers<br />
dient (8). Vanaf de bergtop van de Učka zijn er onvergetelijke uitzichten<br />
op de nabij - gelegen eilanden (3) en de Opatija-rivièra aan de voet van<br />
de berg, die haar frisse avondlucht dankt aan de dichte bossen op de berg<br />
Učka. De toppen van de Učka kunnen, zelfs als op de flanken van de berg<br />
de mist opsteekt, nog volop in de zon baden, wat voor een bijzondere<br />
sfeer zorgt (6).<br />
Op de Učka kunnen wandelaars en bergbeklimmers (10) ook midden<br />
in de zomer genieten van aantrekkelijke wandelpaden door de koele<br />
bossen (5) of over de winderige bergkam (7). Daar wachten weer<br />
andere bezienswaardigheden, zoals talrijke grotten (4) en kapelletjes<br />
die beschutting bieden tegen noodweer (11). De dapperste bezoekers<br />
gebruiken de toppen van de Učka vanwege de gunstige luchtstromen<br />
graag als startpunt voor hun vlucht met de parapente (9).<br />
In de regio Kvarner is de belangrijkste bezienswaardigheid op natuurgebied<br />
echter het unieke Nationaal Park RISNJAK. Dit bosrijke bergmassief in<br />
de Gorski kotar ontleent zijn naam aan de lynx (ris), de meest populaire<br />
bewoner van het gebied. De oppervlakte van het park is 64 km 2 en<br />
vanwege de ligging op het knooppunt tussen de Alpen en het Dinarische<br />
gebergte, tussen het Middellandse Zeegebied en Pannonië, kan je in dit<br />
kleine gebied vrijwel alle soorten bos aantreffen die je in bovengenoemde<br />
gebieden ook aantreft en bovendien veel planten- en diersoorten.<br />
De prachtige bergen, bossen, mooie wateren en karstformaties<br />
trekken talloze natuurliefhebbers naar Risnjak. Het meest komen er<br />
bergbeklimmers, die vooral worden aangetrokken door het gebied<br />
rond de hoogste top van het bergmassief (12). De top van de Risnjak<br />
blijft gedurende alle seizoenen even aantrekkelijk, ‘s winters als hier een<br />
dikke laag sneeuw ligt (15), in de lente als de graslanden eromheen tot<br />
bloei komen (19), ‘s zomers als men de zomerhitte van het nabijgelegen<br />
kustgebied wil ontvluchten, en in de herfst als de bossen zich met<br />
verschillende bonte kleuren beginnen te tooien (17). Afgezien van de<br />
“beschermheer” van deze berg, de lynx, komen er hier ook nog bruine<br />
beren (13), marters (14) en relmuizen voor (22). Risnjak staat ook<br />
bekend om de geweldige uitzichten op de eilanden in de Kvarnerbaai en<br />
de bergen van het buurland Slovenië (18), helemaal tot aan de Alpen.<br />
Binnen de grenzen van het Nationaal Park liggen ook de eerste kilometers<br />
12<br />
13<br />
14<br />
16
17 18<br />
19<br />
20<br />
21<br />
22<br />
15
23<br />
van de stroom van de rivier de Kupa (20) die hier zijn 300 kilometer<br />
lange weg naar het Pannonische laagland begint. De bovenstroom van<br />
de Kupa is snel en helder, met talloze stroomversnellingen en daarom<br />
erg populair bij liefhebbers van wildwatersporten. De buitengewoon<br />
krachtige bron van de rivier, onder een hoge rotswand (16), is één van<br />
de grootste en mooiste van Kroatië. De zeldzame huizen van de lokale<br />
bevolking zijn van een bijzondere architectuur die karakteristiek is voor<br />
de regio Gorski kotar, met steile houten daken (21) als bescherming<br />
tegen de grote hoeveelheden sneeuw in de winter.<br />
Het historische gebied GORSKI KOTAR is niet alleen bekend vanwege<br />
het Nationaal Park Risnjak, maar ook vanwege de angstaanjagende<br />
canyons, bruisende watervallen, talloze grotten en de wilde, kristalheldere<br />
bergrivieren. De bekendste attractie is de canyon Vražji prolaz<br />
(Duivelspassage), nabij de stad Skrad. De naam, Duivelspassage, is tevens<br />
een treffende besc<strong>hr</strong>ijving van het uiterlijk van deze canyon (26).<br />
De hoogste toppen van deze streek bevinden zich niet in het Nationaal<br />
Park Risnjak maar aan de zuidkant van de Gorski kotar. Hier liggen rond<br />
de hoogste bergtop van het bergmassief Bjelolasica (25) tal van attracties:<br />
de wildernis van rotsen en bossen van Bijele en Samarske stijene, vele<br />
oude bouwwerken op de bergtoppen en nog veel meer. Hoewel 1.533<br />
meter boven de zeespiegel niet veel lijkt voor de hoogste top van een<br />
berggebied, doet de sfeer hier in de winter erg denken aan de Alpen,<br />
omdat er altijd heel veel sneeuw valt die ook lang blijft liggen. Daarom<br />
liggen onder de top van Bjelolasica ook de beste skipistes van Kroatië<br />
(23) en is hier het Kroatisch Olympisch Centrum gevestigd.<br />
Het aantrekkelijkste deel van het bergmassief Bjelolasica is het<br />
natuurreservaat Bijele en Samarske stijene. Het lijkt qua uiterlijk veel<br />
op een ander natuurreservaat in Kroatië, Rožanski en Hajdučki kukovi<br />
op de Velebit, maar het is veel bosrijker. De belangrijkste attractie is een<br />
reeks bijzondere rotsen (27), die als witte eilanden boven de omringende<br />
“groene zee” van het bos uitsteken. Het reservaat is ook bekend vanwege<br />
de dichte oerbossen (24) en de vele endemische plantsoorten die vaak op<br />
de meest onmogelijke plaatsen groeien (28).<br />
Ondanks de afwezigheid van nationale parken en natuurparken, heeft de<br />
regio Kvarner ook aan de kust, waar de meeste toeristen heengaan, veel<br />
moois te bieden. Het natuurschoon komt het meest tot zijn recht op de<br />
EILANDEN KRK, CRES, LOŠINJ, RAB EN PAG met alle omliggende<br />
eilandjes waarvan ieder op zijn eigen manier bijzonder is. De twee grootste<br />
eilanden van Kvarner en van de gehele Adriatische Zee, Krk en Cres,<br />
verschillen in veel opzichten van elkaar. Krk is licht glooiend en voor<br />
het grootste deel bebouwd en dichtbevolkt, terwijl het bergachtige Cres<br />
dun bevolkt is en bedekt met graslanden en kreupelhout. Rab heeft twee<br />
gezichten: een wilde, rotsachtige oostzijde en een gecultiveerde westzijde.<br />
Het groene eiland Lošinj is, ondanks de ligging in de Noord Adriatische<br />
Zee, een oase met een bijna subtropisch klimaat.<br />
24<br />
25<br />
26
27<br />
28
29<br />
De natuur is het best bewaard gebleven op het eiland Cres, waar de kleine plaatsjes zich<br />
onderscheiden door hun buitengewone schilderachtigheid en ruige omgeving (35), en de talloze<br />
baaien, zoals Punta Križa (37), met kristalhelder zeewater. De grootste bezienswaardigheid op<br />
het eiland Cres is een uniek fenomeen: Vransko jezero, het zoetwatermeer Vransko (36). Het<br />
meer is wel 80 meter diep en bevat ongeveer 200 miljoen m 3 water dat voor de eilandbewoners<br />
ontzettend belangrijk is. Dat is ook de reden dat iedere toegang streng verboden is en je alleen<br />
vanuit de verte, vanaf de hoofdweg van het eiland, van de betoverende schoonheid van het<br />
meer kan genieten. De vale gier, één van de grootste Europese vogels (34), is het symbool van<br />
het eiland Cres. De steile rotswanden langs de kust van Cres, waar de vale gier broedt, zijn<br />
uitgeroepen tot beschermd vogelreservaat.<br />
Ten zuiden van Cres ligt het eiland Lošinj, de meest bezochte toeristische bestemming in de regio<br />
Kvarner. Het hooggelegen gebied rondom de bergtop van de Osoršćica is in oorspronkelijke staat<br />
bewaard gebleven (30), wat dit gebied tot een geliefde toeristische bestemming maakt (33) voor<br />
degenen die de drukte van de kust willen ontlopen. De zee rond Lošinj staat bekend om de vele<br />
dolfijnen (32) die hier een beschermde diersoort zijn. In de buurt van Lošinj bevindt zich nog<br />
een aantal unieke kleine eilandjes die alleen bereikbaar zijn voor wandelaars en fietsers (103).<br />
Door de authentieke sfeer en de karakteristieke architectuur onderscheidt Unije zich van de<br />
andere eilandjes (31), terwijl het eilandje Ilovik (29) een geliefde zeilbestemming is.<br />
30<br />
33<br />
34
35<br />
36<br />
37 38<br />
32<br />
31
2<br />
5<br />
6<br />
3<br />
4<br />
7<br />
8<br />
9
11<br />
LIKA-KARLOVAC<br />
Het rijkste natuurschoon van Kroatië<br />
De minst dichtbevolkte streek van Kroatië ligt tussen de kuststreek van Kvarner<br />
en Dalmatië aan de ene kant en de Pannonische binnenlanden van Kroatië aan de<br />
andere kant. Dit gebied omvat het grootste deel van het berggebied van Kroatië,<br />
heel de regio Lika, een kleiner stuk van de Gorski kotar en een stukje kust aan<br />
de voet van de berg Velebit met een deel van het eiland Pag. Verder hoort ook<br />
het deel van Pannonisch Kroatië rondom de stad Karlovac er nog bij. Karlovac<br />
is een belangrijk verkeersknooppunt waarvandaan alle hoofdwegen vanuit het<br />
binnenland van Kroatië richting de zee gaan. Van alle regio's die uitkomen aan<br />
de Adriatische Zee, is de regio Lika-Karlovac het grootst.<br />
De toeristische regio Lika-Karlovac omvat twee Kroatische districten, Ličko-senjska<br />
en Karlovačka. Het district Ličko-senjska is het grootste district in Kroatië, maar<br />
ook het minst bevolkt, omdat het gebied een bijzonder rotsachtig berggebied omvat<br />
en een ruig kustgebied aan de voet van de grootste berg in Kroatië, de Velebit. Ook<br />
het district Karlovac is niet echt dichtbevolkt, omdat het gebied een rotsachtig en<br />
kaal deel van Pannonisch Kroatië beslaat, dicht tegen de bergen aan, maar ook een<br />
deel van het Kroatisch berggebied. De regio Lika-Karlovac staat bekend om de<br />
overvloed aan karstformaties en de bijzonder grote biologische verscheidenheid, dus<br />
het is te begrijpen dat van alle regio’s in Kroatië, juist deze regio het rijkst is aan<br />
bezienswaardigheden op natuurgebied.<br />
In deze regio bevinden zich twee van de in totaal acht Nationale Parken (Plitvička<br />
jezera en Sjeverni Velebit), het belangrijkste deel van het grootste natuurpark van<br />
Kroatië, Velebit, twee natuurreservaten waar de natuur zeer streng wordt bewaakt<br />
(Hajdučki en Rožanski kukovi) en een heleboel kleinere beschermde gebieden.<br />
Het gezamenlijk oppervlak van deze gebieden is groter dan het oppervlak van de<br />
beschermde gebieden in alle overige districten samen; het is dus niet voor niets dat<br />
deze regio wordt beschouwd als de longen van Kroatië. Behalve de rotsachtigheid<br />
en het dynamische reliëf van het gebied, spelen ook historische factoren hierin een<br />
belangrijke rol van belang, want doordat het gebied voortdurend blootgesteld is<br />
12<br />
13<br />
14<br />
15<br />
16<br />
17
19<br />
20<br />
18<br />
geweest aan oorlogsgeweld is deze streek veel minder dichtbevolkt dan<br />
de overige delen van Kroatië.<br />
De regio Lika-Karlovac is zeer divers. Het kustgebied en het eiland<br />
Pag worden gekarakteriseerd door ruige gebieden en steile hellingen,<br />
maar ook door angerept natuurschoon, terwijl het berggebied Lika<br />
wordt gekenmerkt door uitgestrekte karstvlaktes en oeroude ongerepte<br />
landschappen. Karateristiek voor de omgeving van Karlovac is de<br />
overvloed aan water (de bekende vier rivieren: de Kupa, de Korana, de<br />
Dobra en de Mrežnica) en het contrast tussen de bosachtige en wilde<br />
bergen in het zuiden en de rustige Pannonische vlaktes in het noorden.<br />
Precies op de grens tussen de gebieden van Lika en Karlovac ligt de<br />
“parel” van deze regio en volgens sommigen zelfs het mooiste stukje<br />
van heel Kroatië: het Nationaal Park PLITVIČKA JEZERA (1). Deze<br />
meren zijn het bekendste nationale park van Kroatië en het enige van in<br />
totaal zeven vergelijkbare locaties in Kroatië dat als natuurmonument op<br />
de Werelderfgoedlijst van UNESCO is opgenomen.<br />
De belangrijkste bezienswaardigheid van dit unieke park zijn de 16 kleine<br />
meren die onderling door watervallen zijn verbonden. Die watervallen<br />
ontstonden in de loop der tijd door afzettingen van travertijn, een soort<br />
kalk. In dit nationale park bevindt zich ook de bron en een deel van de<br />
rivier de Korana, in een gebied dat omsloten wordt door dichte beuken-,<br />
dennen- en sparrenbossen. Verder kan je er vele grotten, bronnen en<br />
bloemenweides aantreffen en een hele reeks beschermde diersoorten,<br />
waarvan de bruine beer wel één van de bijzonderste is.<br />
De speciale vervoersmiddelen die tot de beschikking staan van de<br />
bezoekers zoals panoramatreintjes (13) en fluisterboten (5) dragen bij<br />
aan de populariteit van dit park. Het is moeilijk te zeggen wanneer<br />
het park op zijn mooist is: in de lente als alle bloemen op de weides<br />
beginnen te bloeien en de bossen weer groen worden (3), in de herfst als<br />
de bonte herfstkleuren (2) in de meren spiegelen (7), of in de winter als<br />
de watervallen bevroren zijn en de bomen in een vredig wit besneeuwd<br />
landschap staan (6). Door een netwerk van wandelpaden is het voor de<br />
bezoeker mogelijk om bij de vele watervallen (8) te komen en bij de<br />
met rotsblokken omringde oevers van de meren (4) die de nieuwsgierige<br />
toeristen verleiden met hun intens groene kleur (9).<br />
De meren van Plitvice zijn verdeeld in de grotere Bovenmeren, die in<br />
een vriendelijk glooiende, beboste omgeving liggen en de kleinere<br />
Benedenmeren die zich bevinden in een woeste, rotsachtige canyon.<br />
Het hoogste meer bevindt zich op een hoogte van 637 meter terwijl de<br />
voet van de laagste waterval, Sastavci, van waaronder de rivier de Korana<br />
(10) begint, 503 meter boven de zeespiegel ligt. Het hovgteverschil<br />
tussen de meren van in totaal 134 meter wordt overbrugd door talloze<br />
grotere en kleinere watervallen die voortdurend van uiterlijk en hoogte<br />
veranderen.<br />
De watervallen zijn toegankelijk door wandelpaden die voeren over<br />
houten bruggetjes (11 en 12) die niet alleen een lust voor het oog zijn,<br />
maar er ook voor zorgen dat de travertijn, die verantwoordelijk is voor<br />
het ontstaan van de Plitvice-meren, niet betreden wordt. Travertijn is een<br />
speciale vorm van zachte, poreuze steen die ontstaat waneer het water in<br />
zogenoemde karstgebieden met behulp van mi<strong>cr</strong>o-organismen, algen en<br />
mossen de opgeloste kalk afscheidt.<br />
Van de Plitvice-meren ligt het Prošćansko-meer het hoogst en vanaf daar<br />
hoor je het geruis van de watervallen dan ook niet. Omdat het zo ver<br />
van de belangrijkste wandelroutes ligt, is de natuur hier nog volkomen<br />
ongerept (14). Anders dan dit meer, dat in een buitengewoon “groene”<br />
entourage ligt, wordt de omgeving van de Benedenmeren door witte<br />
kalkrotsen gekenmerkt (15).<br />
Een natuurpark is er niet alleen om heerlijk te kunnen genieten van<br />
natuurschoon, het is ook de bedoeling dat de bezoeker wordt geïnformeerd<br />
over dat natuurschoon. Dat gebeurt door talloze verklarende bordjes en<br />
met materiaal dat kan worden aangeschaft bij de verschillende huisjes die
21<br />
22<br />
23<br />
25<br />
24<br />
26 27
28 29 30<br />
32<br />
31
gelegen zijn in het Nationaal Park en die opgetrokken zijn uit natuurlijke<br />
materialen die kenmerkend zijn voor de Plitvice-meren. Meestal gaat dat<br />
om hout (16) en soms ook om steen, zoals bij het bestuursgebouw van het<br />
park (17).<br />
De andere “parel” van de regio Lika-Karlovac is de majestueuze VELEBIT,<br />
de grootste berg in Kroatië en de berg met de meeste natuurmonumenten.<br />
Het is een beschermd natuurpark en dankzij de oppervlakte van wel 2.000<br />
vierkante kilometer is het veruit het grootste beschermde natuurgebied<br />
van Kroatië. Het natuurpark omvat een groot aantal kleinere beschermde<br />
gebieden, waaronder twee Nationale Parken – Sjeverni Velebit (Noord-<br />
Velebit) dat zich bevindt in de regio Lika-Karlovac, en Paklenica in<br />
Dalmatië.<br />
Op deze berg zijn tal van natuurlijke bezienswaardigheden te vinden die tot<br />
het meest waardevolle bezit van Kroatië horen. Daarom is de gehele ongeveer<br />
150 km lange berg door UNESCO aangewezen als biosfeerreservaat,<br />
vooralsnog de enige in zijn soort in Kroatië. De Velebit is mede dankzij de<br />
rijke flora en fauna de belangrijkste berg van Kroatië, zowel wat betreft het<br />
totaal aantal soorten, als wat betreft de soorten die alleen maar in dit gebied<br />
voorkomen.<br />
De Velebit heeft twee gezichten - een woest, kaal berglandschap aan de<br />
zeezijde (18) en uitgestrekte bossen aan de landzijde (22 en 24). Wat de<br />
talloze charmes van de Velebit betreft, verdienen vooral de verschillende<br />
karstformaties een vermelding. Een bijzonder voorbeeld daarvan is<br />
“Stapina”, een rechtopstaande ronde obelisk van zo’n honderd meter hoog<br />
(20). Verder bevinden zich hier talloze afgronden, grotten, wilde canyons,<br />
snelstromende bergrivieren en unieke, vaak ontzagwekkende uitzichten op<br />
de wilde, ongetemde natuur (19).<br />
Ook buiten de twee nationale parken beschikt de berg over buitengewoon<br />
interessante bezienswaardigheden op natuurgebied. Daartoe behoort onder<br />
andere het centrale deel van de berg rondom Baške Oštarije: een schilderachtig<br />
dorpje bij een bergpas, gelegen onder de indrukwekkende rotspartij “Kiza”<br />
(21), waar je kunt komen via een oude pittoreske weg (23). In Baške Oštarije<br />
bevindt zich ook één van de weinige berghotels (26) dat vanwege z’n comfort<br />
en warmte een ideaal vertrekpunt voor bergwandelingen is.<br />
De beste periodes om de Velebit te bezoeken zijn de late lente, de vroege<br />
zomer en de vroege herfst, als de onbeschutte bergweiden (27 en 31) en<br />
kale rotsen (32) niet onder de hete zon lijden. In de winter is de Velebit<br />
ook aantrekkelijk, maar in dit jaargetijde zijn de winderige, met sneeuw<br />
bedekte hellingen alleen door de meest ervaren bergbeklimmers te betreden<br />
(25). Natuurliefhebbers komen naar de Velebit vanwege de rijke flora en<br />
fauna (29 en 30) en ook vanwege de goed bewaarde dorpsarchitectuur in de<br />
schaarse bergdorpen en nederzettingen (28).<br />
Het Nationaal Park SJEVERNI VELEBIT (NOORD-VELEBIT) is door<br />
zijn unieke landschap en rijkdom aan planten en dieren veruit het meest<br />
waardevolle gebied van de Velebit. Sjeverni Velebit strekt zich uit over een<br />
oppervlak van in totaal 109 vierkante kilometer op het hoogste, meest<br />
noordelijke deel van het bergmassief. Hier zijn een aantal uitzonderlijke<br />
bezienswaardigheden te vinden, zoals de karstformaties van Hajdučki en<br />
Rožanski kukovi, een botanische tuin in de vrije natuur en de diepe grot<br />
Lukina jama (Luka’ s grot). Vanwege deze prachtige plekken beschouwen<br />
Kroatische bergbeklimmers dit gebied het mooiste berggebied in Kroatië.<br />
Rožanski en Hajdučki kukovi, onmetelijke rotspartijen met verschillende<br />
bizarre vormen (kukovi = pieken) van vaak wel zo’n 200 meter hoog, zijn in<br />
het hart van het nationale park te vinden. Dit unieke rotsachtige landschap<br />
wordt als “strikt natuurreservaat” beschermd, wat de strengste vorm van<br />
natuurbescherming in Kroatië is. Temidden van Hajdučki kukovi, op een<br />
hoogte van 1.475 meter boven de zeespiegel, bevindt zich Luka’ s grot. Het<br />
diepste punt van deze grot ligt 83 meter boven de zeespiegel, zodat hij met<br />
een totale diepte van 1.392 meter de op acht na diepste grot ter wereld is.<br />
37<br />
36<br />
33<br />
4<br />
38<br />
34<br />
39
35<br />
40<br />
41
50<br />
42<br />
43<br />
51 52 53<br />
44<br />
45
46 47 48 49<br />
54 55 56
57<br />
58 59<br />
Ondanks de buitengewoon ruige en woeste omgeving is er gedurende<br />
de jaren dertig van de 20ste eeuw op meesterlijke wijze een<br />
wandelpad aangelegd door Rožanski kukovi, de Premužićeva staza<br />
(wandelpad van Premužić) (33 en 41), vernoemd naar zijn schepper<br />
en groot liefhebber van de Velebit, ingenieur Ante Premužić. Dit<br />
bergpad wordt beschouwd als de mooiste wandelroute van Kroatië<br />
en staat onder meer bekend om het feit dat hier ook wandelaars met<br />
een wat mindere conditie (34) veilig langs enorme rotswanden en<br />
gapende afgronden kunnen lopen. Vanaf het pad zijn er schitterende<br />
vergezichten richting de zee en de eilanden van Kvarner (40).<br />
Afgezien van de “kukovi” zijn er langs het bergpad nog tal van andere<br />
interessante karstformaties te zien, vooral grotten en afgronden (38 en<br />
39). Onderaan het pad ligt de groene zee van het oerwoud Štirovača<br />
(36) waarover in de naburige dorpen tal van duistere legendes verteld<br />
worden, gevoed door de uitgestrektheid, de donkere naaldbossen<br />
en de geïsoleerdheid van het woud. Noord-Velebit onderscheidt<br />
zich door talrijke endemische plantsoorten, waarvan de degenia<br />
velebitica, het symbool van Velebit (37), veruit het bekendst is. Van<br />
de talloze unieke diersoorten verdient de Europese oehoe (35) een<br />
speciale vermelding.<br />
De belangrijkste bestemming van re<strong>cr</strong>eanten en bergbeklimmers<br />
die Nationaal Park Noord-Velebit bezoeken, ligt aan de voet van<br />
de bergtop Zavižan, waar de gelijknamige berghut ligt (54 en 56).<br />
Je kan hier komen via boswegen vanaf zowel de zeezijde als de<br />
landzijde. Vlakbij Zavižan ligt ook de botanische tuin van Velebit<br />
(44), uniek in de wereld vanwege zijn ligging aan de rand van een<br />
diepe karstafgrond. Omdat de zon niet door kan dringen tot op<br />
de bodem van die afgrond, ligt daar ook in de zomer soms nog<br />
sneeuw.<br />
Vlakbij de botanische tuin van Velebit ligt ook het beginpunt van<br />
de Premužićeva staza (51). Het pad is voor een deel aangelegd met<br />
en ommuurd door stenen (42), voor een ander deel loopt het direct
60<br />
63<br />
61<br />
62<br />
64<br />
65<br />
66
68<br />
70<br />
69<br />
door de karstformaties (43) en op sommige plekken kronkelt<br />
het over één van de talloze bergweiden. De enige tekenen<br />
van beschaving zijn zeldzame kapelletjes (45) en hutjes voor<br />
bergbeklimmers die mooi opgaan in het landschap (47).<br />
Een mooie afsluiting van de dag (50) zijn de ongeëvenaarde<br />
uitzichten vanaf de Premužićeva staza richting de bosrijke<br />
binnenlanden (53) aan de ene kant, en richting de zee en<br />
de eilanden aan de andere kant (52 en 55). Naast eenvoudig<br />
wandelgenot (46) en de mogelijkheid de unieke plaatjes die<br />
de wilde natuur biedt te vereeuwigen met de camera (48), kan<br />
de bezoeker ook genieten van andere re<strong>cr</strong>eatiemogelijkheden<br />
zoals paardrijden in het beboste deel aan de voet van het park<br />
(49).<br />
Aan de landzijde van de Velebit ligt LIKA, een oude historische<br />
streek waar trotse bergbewoners en krijgers vandaan komen.<br />
Lika kan niet alleen bogen op de Plitvice-meren en de Velebit,<br />
maar het heeft ook een prachtig schilderachtig dal bij de stad<br />
Otočac. Om de schoonheid en waarde van het dal te bewaren<br />
is de autosnelweg Zagreb – Split niet door het dal getrokken,<br />
maar erboven aangelegd, over de zuidelijke bergkam, vanwaar<br />
je een uniek uitzicht hebt op dit natuurschoon.<br />
Het dal van Gacka staat bekend als de beste plek ter wereld<br />
om forellen te vangen en daarom kan de gepassioneerde<br />
sportvisser niet om deze plek heen. De rivier de Gacka<br />
(61 en 63) en de schitterende omliggende meertjes (60)<br />
ontlenen hun bijzondere sfeer aan de intense groene kleur,<br />
de schilderachtige dorpjes met huizen die pal aan het water<br />
zijn gebouwd (62) en het bosrijke landschap (64). Lika biedt<br />
nog veel ander natuurschoon, vooral in de omgeving van het<br />
meer Krušćica ten zuiden van het Gacka-dal (57 en 65). Mooi<br />
om te zien zijn ook de pittoreske dorpen van Lika met hun<br />
karakteristieke portieken (66), de vele wachttorens, symbolen<br />
van het historisch strijdgewoel in deze streek (59), en de<br />
kerken die de landschappen domineren (58).<br />
De zeezijde van de Velebit kijkt uit over de eilanden Rab en<br />
PAG, waarvan het zuidelijke deel onder de regio Lika-Karlovac<br />
valt. Als je de eilanden vanaf het vasteland nadert, zien ze eruit<br />
als stenen woestenijen, terwijl iedereen die er vanaf open zee<br />
naartoe vaart alleen groene bossen en weelderig kreupelhout<br />
ziet, zoals bij Lun op Pag (67). Het kale landschap aan de
71<br />
landzijde van beide eilanden is te wijten aan de sterke landwind, de<br />
“bura”, die zich vanaf de berg Velebit op de eilanden stort. Maar in de<br />
diepe baaien van Pag (69) zijn talloze prachtige kiezelstranden te vinden,<br />
omringd door een kristalheldere blauwe zee.<br />
Het meest noordelijke deel van de regio Lika-Karlovac, op de grens<br />
met het Pannonische laagland, is heel anders dan de rest van Lika en<br />
de omliggende vlaktes van Midden-Kroatië. Hier stromen de vier<br />
wonderlijke rivieren DE KUPA, DE DOBRA, DE KORANA EN DE<br />
MREŽNICA. Ze lopen vanaf de hoge rotsachtige bergen richting het<br />
Pannonische laagland en komen samen in de stad Karlovac die hierdoor<br />
vaak “de stad aan vier rivieren” genoemd wordt.<br />
De rivieren van Karlovac zitten vol watervallen en stroomversnellingen,<br />
zoals in Rastoke, in het stadje Slunj, bij de monding van de Slunjčica<br />
in de Korana (75), of in Karlovac zelf, bij de monding van de Mrežnica<br />
in de Korana (71). Ook midden in de stad Karlovac is de Korana nog<br />
helder en schoon (72), aangezien het water direct uit de Plitvice-meren<br />
afkomstig is en er in het hele stroomgebied van de rivier geen industrie is<br />
waardoor de waterkwaliteit zou kunnen verslechteren. Langs de Korana<br />
zijn daarom altijd vissers (73) te vinden en het schone water is ook een<br />
genot voor de vele eenden die het water sieren (74).<br />
Schoon is ook de grootste rivier in dit gebied, de Kupa, die vanuit<br />
Karlovac door een dal naar Sisak stroomt en uiteindelijk in de Sava<br />
uitmondt. De rivier de Dobra munt uit in schoonheid en helderheid<br />
(76), en stroomt door een indrukwekkende canyon. Bekend is ook het<br />
ravijn in het stadje Ogulin, waarmee legendes zijn verbonden over heksen<br />
die zich verzamelen op de berg Klek, de bakermat van het Kroatisch<br />
alpinisme (77).<br />
Toch vinden velen het kortste riviertje van Karlovac, de Mrežnica, het<br />
allermooist, voornamelijk omdat die rivier over de hele lengte (en vooral<br />
in de canyon) van waterval naar waterval loopt, de ene nog mooier dan<br />
de andere, stuk voor stuk ontstaan dankzij travertijnafzettingen, net als<br />
bij de Plitvice-meren. De Mrežnica (78) is dus eigenlijk voor het grootste<br />
deel een reeks kleine meren die met watervallen onderling verbonden<br />
zijn, met aan de oevers pittoreske natuurlijke badplaatsen.<br />
78<br />
72<br />
76<br />
77
73<br />
74<br />
75
1<br />
MIDDEN-KROATIЁ<br />
Tussen het Dinaragebergte, de Alpen en<br />
het Pannonisch laagland<br />
Naast de regio Lika-Karlovac ligt de toeristische regio van Midden-Kroatië<br />
in het binnenland. Vanuit het westen wordt deze regio omsloten door de<br />
uitlopers van de Alpen, die hier geleidelijk in een heuvellandschap overgaan<br />
en vanuit het zuiden door het rotsachtige Dinaragebergte. Naar het oosten<br />
toe gaat Midden-Kroatië met de rivierdalen van de Sava en de Drava over in<br />
het vruchtbare Pannonische laagland. Het is de grootste toeristische regio van<br />
Kroatië, opgedeeld in maar liefst zeven districten (Zagrebačka, Krapinskozagorska,<br />
Varaždinska, Međimurska, Koprivničko-križevačka, Bjelovarskobilogorska<br />
en Sisačko-moslavačka). Deze districten vormen een soort ring om<br />
de Kroatische hoofdstad Zagreb, in het midden van de regio.<br />
2<br />
3<br />
4
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10 11<br />
12<br />
13<br />
14
Midden-Kroatië is relatief dichtbevolkt, waardoor je hier geen<br />
nationale parken zult aantreffen, maar wel twee bijzondere<br />
natuurparken, Lonjsko polje en Žumberak-Samoborsko gorje, en een<br />
deel van het meest bezochte natuurpark van Kroatië, Medvednica,<br />
dat nauw verbonden is met de stad Zagreb. In Midden-Kroatië zijn<br />
de laatst overgebleven Midden-Europese moerasgebieden te vinden<br />
en heldere rivieren die uitermate geschikt zijn om te vissen. Er zijn<br />
schilderachtige wijngebieden en bosrijke bergen om in te wandelen<br />
en lichaam en geest te ontspannen.<br />
Het bijzondere van het natuurschoon in dit deel van Kroatië zijn<br />
de talrijke rivieren die nog steeds grotendeels in hun natuurlijke<br />
staat verkeren. Daarbij hoort ook de langste rivier in Kroatië, de<br />
Sava, waar sportvissers hun hart kunnen ophalen (5). Vergelijkbare<br />
landschappen zijn ook te vinden langs de andere grotere rivieren<br />
zoals de Drava, de Kupa of de Una (1), waaraan de oude stad<br />
<strong>Hrvatska</strong> Kostajnica gelegen is (3).<br />
Midden-Kroatië is verder bekend vanwege de vele wijnheuvels, in<br />
het bijzonder in het historische gebied Hrvatsko Zagorje (2). En er<br />
zijn nog vele andere bezienswaardigheden, zoals Đurđevački pijesci,<br />
het laatste overblijfsel van de ooit uitgestrekte zandverstuivingen van<br />
het Pannonische laagland (4).<br />
Het grootste Midden-Kroatische natuurpark LONJSKO POLJE,<br />
bevindt zich in het dal van de rivier de Sava, ten oosten van Zagreb.<br />
Met een oppervlakte van wel 506 km2 is dit een van de grootste<br />
bewaard gebleven Europese moerasgebieden. Het valt onder de<br />
bescherming van de Ramsar-conventie, als een moerasgebied van<br />
wereldbetekenis. Het park straalt in al zijn uitgestrektheid rust en<br />
romantiek uit (8). Langs de stille wateren, bedekt met waterlelies<br />
(10), strekken zich eeuwenoude eikenbossen uit, die er vooral bij<br />
zonsondergang schitterend mooi uitzien (11).<br />
De grootste rijkdom van Lonjsko polje zijn de vogels, waarvan er wel<br />
250 verschillen soorten zijn. Er zijn talloze kleine vogels (13 en 14)<br />
en verschillende eendensoorten (9), maar de beroemdste bewoners<br />
zijn de ooievaars (7). Hun nesten sieren de daken van de traditionele<br />
houten huizen in de buurt. De bekendste plaats is Čigoć, dat in 1994<br />
tot eerste Europese ooievaarsdorp werd uitgeroepen. De wateren van<br />
Lonjsko polje trekken ook andere dieren aan, zoals slangen (12),<br />
maar wel minder giftige soorten dan in de rotsachtige gebieden van<br />
zuidelijk Kroatië.<br />
In het dal van de rivier de Kupa ligt een soortgelijk gebied: het<br />
vogelreservaat Crna Mlaka, dat ook onder de bescherming van de<br />
Ramsar-conventie staat (11 en 15). De grote vijvers van Crna Mlaka<br />
zijn vooral zo bijzonder omdat ze een echte oase van rust zijn voor<br />
de vogels, en dat onder de rook van de grote stad Zagreb.<br />
Ten westen van Zagreb bevindt zich het natuurpark ŽUMBERAK-<br />
SAMOBORSKO GORJE. Het is een heel ander park dan Lonjsko<br />
polje, want het omvat ook het hoger gelegen beboste gebied van het<br />
gebergte Žumberačka gora, het hoogste gebergte van het binnenland<br />
van Kroatië. Dit gebied wordt gekenmerkt door karstformaties<br />
(atypisch voor het gebied langs de Pannonische laaglanden), diepe<br />
15
16 17<br />
canyons, heldere riviertjes met watervallen (16) en uitgestrekte bloemenvelden.<br />
Het bijzondere van Žumberak is dat ook de hoger gelegen gebieden bewoond zijn;<br />
op de steile bergen kan men schilderachtige dorpjes vinden (21). Het merendeel<br />
van de bevolking stamt direct af van de beroemde Kroatische “beschermers van de<br />
zee”, de Uskoci, uit de stad Senj aan de oevers van de Kvarnerbaai. Aangezien een<br />
deel van de bevolking Grieks-katholiek is, staan er in de dorpjes op Žumberak vele<br />
schilderachtige kerkjes (22), zelfs op de hoogste top van Žumberak, de Sveta Gera<br />
(19) op 1102 meter hoogte. Soms zijn de katholieke en de Grieks-katholieke kerken<br />
naast elkaar gebouwd, zoals in het dorpje Dojutrovica (30).<br />
Aan de voet van Žumberak is het Samoborgebergte wat minder ruig, en al helemaal<br />
in het wijngebied van de regio Plešivica (18). Kenmerkend voor het Samoborgebergte<br />
zijn de wijnranken die harmonieus in het landschap opgenomen zijn (17) en de vele<br />
oude bouwwerken op de omliggende heuvels, zoals het oude Samobor (23).<br />
De belangrijkste heuvelachtige streek van Kroatië, HRVATSKO ZAGORJE, is<br />
een pittoreske historische regio ten noorden van Zagreb. Op deze heuvels liggen<br />
vele kastelen en kerken en op de bosrijke bergen staan nog talloze resten van oude<br />
bouwwerken. Bezoekers kunnen hier genieten van sprookjesachtige landschappen,<br />
zich wagen aan een klim naar de bosrijke bergtoppen, of lekker baden in één van<br />
de vele kuuroorden. Trakošćan (24) neemt een bijzondere plaats in onder de talloze<br />
kastelen van Hrvatsko Zagorje. In het kasteel bevindt zich een uniek museum met een<br />
rijke collectie wapens en oud meubilair. Het gebied rondom Trakošćan is uitgeroepen<br />
tot beschermd landschap vanwege de schoonheid van de natuur en de bijzondere<br />
ligging van het kasteel boven een stil meer omgeven door een dicht bos.<br />
In Hrvatsko Zagorje bevindt zich de belangrijkste beschermde paleontologische<br />
vindplaats van Kroatië – de vindplaats van de Neanderthaler bij Krapina. Naast de<br />
vindplaats is een openluchtmuseum gevestigd, gewijd aan het dagelijks leven van de<br />
Neanderthaler (27). De vindplaats wordt over de hele wereld gezien als een belangrijke<br />
plek, getuige ook de plaatsing op de voorpagina van „National Geographic“ in januari<br />
1996. In Gornja Stubica bevindt zich de beroemdste boom van Kroatië, een meer dan<br />
400 jaar oude linde (30), waaronder de boerenleider Matija Gubec in het jaar 1573<br />
18<br />
19
20 21<br />
22<br />
23
24 25<br />
zijn medestanders ronselde voor de strijd tegen de feodale heersers.<br />
Het typische beeld van Zagorje omvat glooiende hellingen<br />
met wijn- en boomgaarden, met daarin de typische "klopotci"<br />
(vogelversc<strong>hr</strong>ikkers), om de vogels angst aan te jagen (32). Eén van<br />
de plaatsen die perfect voldoet aan dit beeld is Vinagora, met een<br />
imposante kerk boven op de berg (25), waarvandaan je een prachtig<br />
uitzicht hebt op de omliggende wijnheuvels. Dit soort landschappen<br />
kan je ook in andere delen van Midden-Kroatië aantreffen,<br />
bijvoorbeeld in het meest noordelijk gelegen Međimurje, dat bekend<br />
staat om zijn goede wijnen (28). Op de bergtoppen staan vaak ruïnes<br />
uit de Middeleeuwen zoals Kalnik bij de stad Križevci (26).<br />
27<br />
26<br />
30<br />
28<br />
29
1<br />
2<br />
ZAGREB<br />
Metropool omgeven door groen<br />
Er zijn niet veel Europese metropolen die zich net als de hoofdstad<br />
van Kroatië, Zagreb, kunnen beroepen op een dergelijke<br />
overvloed aan viteenlopende, movie landschappen en beschermde<br />
natuurgebieden in de directe omgeving. Gelijk naast de stad ligt<br />
het natuurpark Medvednica met aan haar voeten heuvels met<br />
wijngaarden, oermoerassen, meren met een rijke vogelpopulatie<br />
en vele kastelen met weelderige landschapstuinen. Op nog geen<br />
uur rijden van het centrum van de stad ligt ook het rotsachtige<br />
berggebied Žumberak, de pittoreske streek Hrvatsko Zagorje, de<br />
vier rivieren van Karlovac, jachtplaatsen rijk aan wild en nog<br />
veel meer andere bezienswaardigheden.<br />
Net als veel andere hoofdsteden is de stad Zagreb een aparte<br />
administratieve eenheid, een zogenaamde “županija” (district) en<br />
ook een toeristische regio. Naast de bebouwde kom hoort ook het<br />
aangrenzende “groen” bij de stad, zoals het natuurpark Medvednica<br />
aan de noordkant. Aan de zuid- en oostkant van Zagreb ligt, langs
de rivier de Sava, laagland met schilderachtige dorpen, en aan de<br />
uiterste zuid- en westkant van het stadsgebied liggen de groene<br />
wijnheuvels van Vukomeričke gorice die zich uitstrekken tot aan de<br />
rivier de Kupa.<br />
In al dat groen is MEDVEDNICA een uniek voorbeeld van bijna<br />
volledig ongerept landschap in een grootstedelijke omgeving. Het<br />
bergmassief Medvednica, dat bedekt is met een dicht bos bestaande<br />
uit beuken (3), eiken, kastanjebomen en sparren, is een geliefde<br />
re<strong>cr</strong>eatieplaats voor de bewoners van Zagreb en hun gasten. Er<br />
zijn tal van wandelpaden die over de berg Medvednica voeren,<br />
3 4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
“makkelijke” paden met bankjes langs de route en een educatieve<br />
component, en moeilijkere paden voor de ervaren bergbeklimmers.<br />
Voor de wat luiere bezoekers is er ook een kabelbaan die je direct<br />
vanuit de stad naar de hoogste bergtop brengt.<br />
Eén van de meest geliefde bestemmingen van de bezoekers van<br />
Medvednica is de middeleeuwse burcht Medvedgrad (5), midden<br />
in een dicht bos op een verhoogde plek, op nog geen half uur lopen<br />
van de laatste huizen van de stad (1 en 2). Medvednica heeft echter<br />
ook nog andere verrassingen in petto, zoals bergpassen, grotten,<br />
watervallen, oude mijnen en schilderachtige kerkjes (6). De meeste
9<br />
8
10<br />
13<br />
16<br />
17<br />
18<br />
19<br />
11 12<br />
14<br />
bezoekers gaan naar de bergtop Sljeme (2) waarop een imposante televisiemast<br />
staat. Rondom de top staan vele berghutten (4) waarin de bezoekers zich tegoed<br />
kunnen doen aan lokale specialiteiten zoals “grah s kobasicama” (bonen met worst)<br />
en strudels van verse kaas en appelstrudel. En daar waar geen berghutten staan, zijn<br />
er genoeg schuilplaatsen om te schuilen met slecht weer (7).<br />
Zelfs in het centrum van de stad is veel groen te vinden; reeds vanaf de middeleeuwen<br />
kent Zagreb een sterke traditie van behoud van groene parken en bomen in de<br />
stad. Hierdoor heeft Zagreb nog steeds veel grote parken in en om het centrum,<br />
waaronder zelfs in het midden van het centrum, rondom het hoofdplein Trg Bana<br />
Josipa Jelačića. Zagreb heeft daardoor een uitstraling van een bijzonder „groene“<br />
metropool.<br />
Het belangrijkste deel van de groene zone in het centrum van Zagreb is het<br />
zogenoemde LENUCIJEVA POTKOVA (HOEFIJZER VAN LENUCI), genoemd<br />
naar architect Milan Lenuci, die de grootste hand heeft gehad in de vormgeving van<br />
deze groene zone toen die eind 19de en begin 20ste eeuw aangelegd werd. De zone<br />
bestaat uit een reeks parken die in de vorm van een hoefijzer om het centrum liggen:<br />
vanaf het Trg Maršala Tita en het aangrenzende Rooseveltov trg in het noordwesten<br />
(18) over het Trg kralja Tomislava in het zuidoosten (19) tot aan het Strossmayerov<br />
trg (13) en Zrinjevac-park in het noordoosten niet ver van het centrale plein Trg<br />
Bana Josipa Jelačića.<br />
Het meest bijzondere en ruim opgezette park in het centrum van Zagreb is de<br />
Botanische tuin van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, gelegen aan<br />
de zuidwestelijke poot van het “hoefijzer”, met een oppervlakte van 5 hectare. Hier<br />
kan je een hele reeks verschillende boomsoorten (12), struiken en bloemen (15)<br />
aantreffen, meestal soorten die geschikt zijn voor het landklimaat.<br />
Het mooiste en grootste park van Zagreb is Maksimir, ten noordoosten van het<br />
centrum, met een oppervlakte van 316 hectare. Dit park is vernoemd naar de<br />
bisschop Maksimilijan Vrhovec die het in het jaar 1794 heeft laten aanleggen. In het<br />
park bevinden zich enkele zeer mooie paviljoens, kenmerkend voor die tijd (11) en<br />
ook de dierentuin van Zagreb (14), één van de mooiste dierentuinen in Europa.<br />
Het belangrijkste re<strong>cr</strong>eatieve groen van Zagreb is het gebied rondom het meer<br />
JARUN. In 1987 is hier, om er de Universiade te kunnen houden, in een dode<br />
rivierarm van de Sava een 2 kilometer lang meer aangelegd met een roeibaan, enkele<br />
badplaatsen en andere watersportactiviteiten (9). In de zomer komen hier duizenden<br />
mensen baden, waardoor dit meer de bijnaam “Zagreb-zee” heeft gekregen.<br />
Het andere populaire meer van Zagreb is Bundek, dat in 2006 is ingericht als park.<br />
Dit is vooral een populair bestemmingsoord voor de vele bewoners van Nieuw-<br />
Zagreb op de rechteroever van de Sava, waar veel mensen wonen en maar relatief<br />
weinig re<strong>cr</strong>eatie- en andere uitgaansmogelijkheden zijn. Er zijn wandelpaden over<br />
kleine bruggetjes (10 en 6) en meerdere kinderspeelplaatsen (17). Een deel van het<br />
meer is in oorspronkelijke staat gelaten (8) als een herinnering aan de tijd, zo’n 50<br />
jaar geleden, toen dit gebied nog bedekt was met bossen en moerasland.<br />
15
1<br />
5 6<br />
SLAVONIЁ<br />
Poëzie van eikenbossen en<br />
vruchtbare velden langs de<br />
rivieren Donau, Drava en Sava<br />
De toeristische regio Slavonië ligt in het meest oostelijke deel van<br />
Kroatië. Na Dalmatië is het de grootste Kroatische historische<br />
regio, bekend om de vruchtbare graanvelden, de eindeloze<br />
eikenbossen langs de grote rivieren de Donau, de Drava en de<br />
Sava en de traditionele rurale landschappen. Daarnaast bevinden<br />
zich in deze streek uitgestrekte berggebieden bedekt met dikke<br />
beukenbossen en vruchtbare wijngaarden. Slavonië is trots op<br />
het goed bewaard gebleven folkloristische erfgoed, net als op de<br />
geluiden van de tamburica (een tokkelinstrument) en de unieke<br />
culinaire specialiteiten. In Slavonië liggen twee natuurparken –<br />
de bosrijke berg Papuk en het bijzondere moerasgebied Kopački<br />
rit, en daarnaast nog een aantal beschermde gebieden, meestal<br />
bossen en parken.<br />
De natuur in Slavonië wordt voornamelijk bepaald door de drie<br />
grootste rivieren van Kroatië: de Donau, de Sava en de Drava,<br />
die de regio in het oosten, zuiden en noorden omsluiten. In het<br />
noorden, oosten en zuiden van Slavonië liggen dan ook uitgestrekte<br />
laaglanden: Podravina en noordelijk daarvan Baranja, langs de<br />
grillige rivier de Drava, Posavina langs de rustige en met oeroude<br />
eikenbossen omringde Sava, en langs de machtige rivier de Donau,<br />
het vruchtbare Hrvatsko Podunavlje, respectievelijk de historische<br />
provincie Srijem. Alleen in het westen is Slavonië bergachtig; daar<br />
bevindt zich een hele reeks bosrijke bergen: Papuk en Krndija in het<br />
noorden en Psunj, Požeška gora en Dilj in het zuiden. Tussen deze<br />
bergen ligt het bekoorlijke en vruchtbare dal van Požega, dat bekend<br />
staat om zijn wijngaarden.<br />
Slavonië is, na Midden-Kroatië, de grootste Kroatische toeristische<br />
regio, bestaande uit vijf districten: Virovitičko-podravska, Požeškoslavonska,<br />
Brodsko-posavska, Osječko-baranjska en Vukovarskosrijemska.<br />
Doordat Slavonië niet echt in de buurt ligt van de grote<br />
toeristische wegen, die meestal naar de zee leiden, is het nog niet<br />
helemaal ontdekt als toeristisch gebied.<br />
7
2 3<br />
4
8<br />
Maar voor diegenen die de regio willen leren kennen heeft Slavonië<br />
talrijke aangename verrassingen in petto.<br />
De geest van Slavonië weerspiegelt zich misschien nog het best<br />
in de onmetelijke vlakke graanvelden, de indrukkwekkend hoge<br />
eikenbomen in de uitgestrekte moerasbossen en in de rust van de<br />
brede rivieren. In Slavonië zijn deze rivieren nog niet aan banden<br />
gelegd door kanalen, zodat men nog steeds kan genieten van de<br />
groene kleur van het water en van de eindeloze bossen langs de<br />
oevers. Dat geldt ook voor de machtige Donau, gekenmerkt door<br />
de talrijke riviereilandjes in zijn brede bedding (4) of voor de rustige<br />
Sava die wordt omringd door dichte eikenbossen (1).<br />
Daarom brengen de inwoners van Slavonië hun vakantie het liefst<br />
door in de eenvoudige houten weekendhuisjes langs de oevers van<br />
deze rivieren (5). Een bijzonder populaire vorm van re<strong>cr</strong>eatie is<br />
vissen in de stilte van de bossen, langs de rustige rivieren (3), wat<br />
ook de reden is dat vele Slavoniërs oude houten bootjes bezitten<br />
(2) waarmee ze rivierarmen kunnen bereiken die normaal gesproken<br />
ontoegankelijk zijn en waar geen spoor van beschaving te vinden is.<br />
Zelfs de steden zijn rijk aan groen in Slavonië en in elke stad kan<br />
men minstens één mooi park in het centrum vinden. Dat geldt voor<br />
de grotere steden zoals Osijek of Slavonski Brod, maar ook voor de<br />
kleinere zoals Našice. En juist het park van Našice, gelegen naast<br />
het indrukwekkende kasteel Pejačević, is volgens velen het mooiste<br />
park van Slavonië (6). Slavonië is verder bekend om haar traditie van<br />
paardenfokken. Deze paarden zijn dan ook onmisbaar bij traditionele<br />
volksevenementen zoals Đakovački vezovi (Borduurdagen van
Đakovo) en Vinkovačke jeseni (Herfst van Vinkovci). Het centrum<br />
voor paardenfokkerij is de stad Đakovo met vlak daarnaast de<br />
beroemde ergela (stoeterij) met Lippizaner paarden (7).<br />
Het meest weelderig groene water en bosgebied van Slavonië en<br />
tegelijkertijd ook het mooiste natuurgebied van Slavonië is het<br />
natuurpark KOPAČKI RIT. Dit park beslaat een moerasgebied<br />
met een oppervlakte van 238 hectare, waar de Drava in de Donau<br />
uitmondt voorbij Osijek. Het gebied verkeert nog in oerstaat,<br />
omdat het erg ontoegankelijk is en vaak aan overstromingen wordt<br />
blootgesteld. Kopački rit is één van de grootste natuurlijke moerassen<br />
van Europa en daarom staat het op de Ramsar-lijst van moerassen.<br />
Het natuurpark staat ook genomineerd om te worden opgenomen<br />
op de natuurerfgoedlijst van UNESCO.<br />
Als Kopački rit in een ander land zou liggen, zou het wegens de grote<br />
ecologische waarde en uitzonderlijk mooie moeraslandschappen<br />
zeker tot Nationaal Park uitgeroepen worden. In Kroatië was dat,<br />
vanwege strenge <strong>cr</strong>iteria op het gebied van natuurbescherming die<br />
voor nationale parken gelden, niet mogelijk. In bepaalde delen van<br />
het park worden namelijk op kleine schaal bossen geëxploiteerd en<br />
in sommige delen is jacht toegestaan.<br />
Het gebied van Kopački rit is één van de meest aantrekkelijke<br />
jachtgebieden van Europa, vooral wat betreft de jacht op herten en<br />
everzwijnen (17). Aangezien deze activiteiten voor nationale parken<br />
bij wet streng verboden zijn, blijft Kopački rit voorlopig “slechts”<br />
een natuurpark. Veel natuurliefhebbers zouden graag zien dat deze<br />
activiteiten in het hele park verboden worden en niet alleen in het
9<br />
reservaatgedeelte dat 80 hectare beslaat midden in het natuurpark.<br />
Grote kuddes herten zijn het symbool van dit gebied geworden,<br />
hoewel de kuddes everzwijnen er net zo talrijk zijn. In Kopački rit<br />
leven ook andere zoogdieren en vogels in groten getale (8). Er leven<br />
bijna 300 verschillende vogelsoorten (11, 14 en 15) waarvan de<br />
belangrijkste de zeer zeldzame zeearend en de zwarte ooievaar zijn,<br />
beide beschermde soorten. Er zijn hier ook andere zeldzame dieren<br />
te vinden, waaronder schildpaden (11).<br />
Vanaf de naburige stad Osijek, de grootste Slavonische stad, kan<br />
je het Natuurpark Kopački rit makkelijk bereiken met de auto om<br />
even te genieten van ongerepte Pannonische moerassen, bossen en<br />
ondergelopen velden (9). Maar het beste kan je het park bezoeken<br />
met de bootexcursies (12), want met de boot kan je zelfs de<br />
ondiepe uitlopers van het moeras bereiken. Ook toeristen die op<br />
de grote rivier<strong>cr</strong>uiseboten over de Donau varen en daarmee langs<br />
de oostelijke grens van dit monumentale natuurpark komen (13),<br />
kunnen genieten van de schoonheid van het park.<br />
Slavonië betekent niet alleen laagland, maar ook bosrijke bergen<br />
waarvan de meeste zich in het uiterste westen bevinden. Bijzonder<br />
uitgestrekt en mooi is de berg PAPUK, een beschermd natuurpark.<br />
De aandacht van bezoekers wordt het meest getrokken door de<br />
eindeloze bossen van Papuk (18), die overwegend bestaan uit beuken<br />
(20), maar ook uit eiken, dennen en andere bomen. Indrukwekkende<br />
bomen zijn ook te vinden aan de voet van de berg Papuk, in het<br />
bijzonder in stadsparken van steden als Slatina, Orahovica of Našice<br />
(19).<br />
Het mooiste deel van Papuk is het bospark Jankovac, één van de<br />
meest geliefde re<strong>cr</strong>eatieplekken var Slavonië. Het is genoemd naar<br />
graaf Janković, ooit de eigenaar van de omliggende landgoederen,<br />
die in zijn nadagen besloot om hier een park aan te leggen om daarin
16<br />
14<br />
13<br />
17<br />
10<br />
11<br />
15<br />
12
18<br />
uit te rusten en te genieten. In een betoverend dal, hoog in de bergen,<br />
bevinden zich enkele heldere beken omringd door bloemenweiden<br />
en een dik beukenbos naast de mooiste plek van dit bospark: de<br />
waterval Jankovački slap (22). In het bospark Jankovac staat ook<br />
de gelijknamige berghut (21) die vele bergbeklimmers als één van<br />
de mooiste en aangenaamste hutten van het Kroatisch berggebied<br />
beschouwen.<br />
Wat Papuk echt uniek maakt, naast de schoonheid van de bossen,<br />
de heldere beken en watervallen, is de geologische situatie; je kan er<br />
alle soorten gesteente tegenkomen: vanaf de paleozoïsche periode<br />
tot aan het jongste kwartair. Papuk is bovendien de enige Kroatische<br />
berg met een overvloed aan bijzonder vulkanisch gesteente. Daarom<br />
is hier, dichtbij de pittoreske plaats Voćina, het eerste Kroatische<br />
geologische park gesticht. Dit park staat bekend om zijn ongewone<br />
aardlagen (20). Wegens de bijzonder waardevolle geologische<br />
situatie, is Papuk de enige Kroatische vertegenwoordiging op de lijst<br />
van Europese geologische parken.<br />
Wat Slavonië bijzonder maakt, is niet alleen de pure en ongerepe<br />
natuur, maar ook de harmonische verhouding tussen natuurerfgoed<br />
en cultuurerfgoed. Dat geldt in het bijzonder voor de schilderachtige<br />
regio BARANJA helemaal in het noordoosten van Kroatië, noordelijk<br />
van de rivier de Drava. Baranja is eigenlijk geen deel van Slavonië,<br />
maar vormt een aparte historische regio, waarvan het grootste deel<br />
zich in het naburige Hongarije bevindt.<br />
Baranja staat vooral bekend om de ongerepte landschappen van<br />
eindeloos laagland, maar er zijn ook lage heuvels bedekt met<br />
wijngaarden en steile zandige hellingen langs de oevers van de<br />
Donau. De romantische sfeer van de vlaktes komt vooral tot uiting<br />
in het gebied rondom het kleine plaatsje Topolje. Daar bevindt zich,<br />
eenzaam gelegen aan een rivierarm van de Donau, het unieke kerkje<br />
van St. Peter en Paulus, in 1722 gesticht door de beroemde prins<br />
Eugène van Savoye als dankbetuiging voor de grote overwinning op<br />
de Turken (24).<br />
De schoonheid van de wijngaarden op de heuvels van Baranja<br />
komt het best tot zijn recht bij het pittoreske dorp Zmajevac (25).<br />
Hier bevinden zich unieke wijnkelders (27) uitgegraven in dikke<br />
afzettingen van löss dat in de loop der tijd door de wind over de<br />
eindeloze Pannonische steppen is aangevoerd. Volgens velen zijn de
21<br />
22<br />
19<br />
23<br />
20
25<br />
24<br />
27<br />
26<br />
28<br />
29
wijngaarden (29) en wijnkelders in de regio Srijem, gelegen in het<br />
uiterste oosten van Slavonië, nog mooier. Bij de meest oostelijke<br />
Kroatische stad, Ilok, strekken zich vlak boven de Donau (28)<br />
romantische wijngaarden uit, die bekend staan om het befaamde<br />
druivenras Iločki traminac.<br />
Ook voor het westen van Slavonië, speciaal rond Kutjevo (26) in<br />
het Požega-dal, zijn schilderachtige wijnstreken karakteristiek. Het<br />
Požega-dal werd wegens zijn vruchtbaarheid en schoonheid al door<br />
de oude Romeinen “Vallis Aurea”, ofwel Gouden Vallei genoemd.<br />
In Kutjevo bevindt zich een beroemde wijnkelder uit de 13e eeuw<br />
waaraan vele machthebbers een bezoek hebben gebracht. De<br />
bekendste en beroemdste gast die deze wijnkelder heeft bezocht, is<br />
de Habsburgse keizerin Maria Theresia.
1<br />
DALMATIЁ - REGIO ZADAR<br />
Het centraal Adriatisch gebied aan de voet van de koning van de<br />
Kroatische bergen<br />
Dalmatië is de meest zuidelijke en de meest bekende historische regio van Kroatië in de wereld. Het is een gebied met veel zon,<br />
warme zee, altijdgroen gewas, olijfbomen, wijn, gezang, pittoreske plaatsjes met stenen huizen, in het kort: het echte, authentieke<br />
Middellandse Zeegebied. Als je vanuit het noorden richting het zuiden gaat, dan begint Dalmatië bij de zuidelijke uitloper van de<br />
koning van de Kroatische bergen: de Velebit. Daar, in het centrum van het Kroatisch Adriatisch gebied ligt de eerste van de vier<br />
Dalmatische toeristische regio’s, de regio Zadar.
10 11<br />
4<br />
2<br />
3<br />
5 6<br />
7 8<br />
9
12 13<br />
14<br />
Deze regio beslaat het meest noordelijke Dalmatische district, het district<br />
Zadarska, en heeft drie verschillende gezichten - bergen, kustlijn en eilanden.<br />
Tot het berggebied behoort het zuidelijke deel van het Natuurpark Velebit en het<br />
Nationaal Park Paklenica. De belangrijhste trehpleister van het kustgebied en het<br />
vruchtbare achterland is het natuurpark Vransko jezero. Het eilandengebied heeft<br />
ook een prachtige troef in handen: het natuurpark Telašćica.<br />
Als je de Adriatische toeristische weg langs de kust neemt, kom je de Dalmatische<br />
regio Zadar binnen langs de voet van de Velebit. Als je vanuit het binnenland<br />
van Kroatië vertrekt, dan kom je Dalmatië binnen onder de Velebit door, via de<br />
Sveti Rok-tunnel (op de snelweg Zagreb - Split), of eroverheen via één van de<br />
bergpassen. In beide gevallen wordt je getrakteerd op een spectaculair uitzicht<br />
over de rivier de Zrmanja (1), een prachtige karstrivier, bekend om haar talrijke<br />
stroomversnellingen en watervallen (5). Niet minder mooi zijn de watervallen van<br />
haar zijrivier de Krupa (7). En als je je blik richting het westen wendt, wordt je<br />
verrast door de aanblik van het natuurschoon van het woeste rotseiland Pag (8).<br />
Zo was het ook in het verre verleden toen de eerste wegen aangelegd werden.<br />
De voor Dalmatië belangrijkste weg was de Napoleonska cesta (Napoleonweg),<br />
gebouwd tijdens de korte Franse overheersing begin 19de eeuw. De enige getuigen<br />
van menselijke aanwezigheid langs deze verwaarloosde weg door het wilde<br />
karstgebied zijn tegenwoordig de monumenten die gewijd zijn aan de bouwers van<br />
de wegen op de Velebit (11), de oude bruggetjes (4), verlaten huizen uit vervlogen<br />
tijden (9) en soms een kerkje. Boven het interessante kerkje van St. Franciscus (6)<br />
en het nabije jongere kerkje, dat gewijd is aan de Vaderlandse oorlog (3), bevindt<br />
zich één van de mooiste delen van de Velebit - Tulova greda (2). Aan de andere<br />
kant van de Velebit, in een klein gedeelte van Lika dat bij Zadar hoort, bevinden<br />
zich volgens velen de mooiste Kroatische grotten: Cerovačke (10).
15<br />
16<br />
18<br />
21<br />
17<br />
19<br />
20<br />
22
23<br />
25<br />
26<br />
27<br />
28<br />
29<br />
24<br />
30
38<br />
36 37<br />
31<br />
39<br />
33<br />
34<br />
40
41<br />
35<br />
Het mooiste stukje natuur van de regio Zadar is het nationale park<br />
PAKLENICA dat de mooiste delen van de zuidzijde van de Velebit beslaat op<br />
een oppervlakte van slechts 96 km 2. De belangrijkste bezienswaardigheden<br />
van het park zijn de twee indrukwekkende kloven Velika (Grote) en Mala<br />
(Kleine) Paklenica, die vanaf de zee tot aan de hoogste top de berg insnijden<br />
(12). In het park bevinden zich meerdere ongewone karstformaties en<br />
grotten en dankzij de grote klimaatverschillen binnen het park is er een rijke<br />
flora en fauna.<br />
Ondanks dat het een wild gebied is, is Paklenica makkelijk bereikbaar<br />
dankzij de nabij gelegen Adriatische toeristische weg en de snelweg. De<br />
zowel aantrekkelijke als angstaanjagende uitzichten vanaf de Velebit boven de<br />
toeristische plaats Starigrad-Paklenica (13) trekken toeristen aan die op zoek<br />
zijn naar een avontuurtje. De oriëntatie in het park wordt vergemakkelijkt<br />
door de talrijke wegwijzers in meerdere vreemde talen (14). Door de woeste<br />
natuur van de canyon Velika Paklenica, waardoor ooit de vrouwen uit<br />
het berggebied zout vanuit de kuststreek en graan vanuit het vruchtbare<br />
binnenland van Lika droegen, leidt tegenwoordig een aangenaam bergpad<br />
(22).<br />
32
43 44<br />
45 46<br />
Dit pad loopt deels onder steile rotsen waarin op sommige plekken lang<br />
geleden kleine tunnels zijn uitgehakt (26). Als je de kloof uitkomt, gaat de<br />
weg minder steil omhoog over de rustige bergweiden (28) en de bosrijke<br />
hellingen van de Velebit (30). Daarom kunnen hier bezoekers van alle<br />
leeftijden zonder probleem wandelen, waarbij kinderen (19) ook nog<br />
eens veel kunnen leren over de natuur dankzij de talrijke informatieve en<br />
verklarende bordjes (18). Het water uit talrijke schone bergbronnen kan<br />
gerust gedronken worden (16).<br />
De mooiste van de talrijke grotten is Manita Peć (15 en 24), en van de<br />
diersoorten zijn de verschillende soorten vlinders (17) en roofvogels (21)<br />
bijzonder interessant. Aangezien deze landschappen sterk doen denken<br />
aan het Amerikaanse Wilde Westen, is het niet verwonderlijk dat Velika<br />
Paklenica vaak dienst heeft gedaan als decor voor Europese westerns, in<br />
het bijzonder voor Winnetou van Karl May.<br />
De belangrijkste attractie van Paklenica is de 400 meter hoge rotswand<br />
Anića-kuk. Dankzij de nabijheid van de zee en de mogelijkheid om deze<br />
steile wand gedurende het gehele jaar te beklimmen, is het één van de<br />
bekendste alpinistische bestemmingen van Europa (23 en 25) geworden.<br />
Wandelaars en bergbeklimmers kunnen in Paklenica ook in één van de<br />
vele verlaten traditionele herdershutten (20 en 27) uitrusten. Daarvan<br />
maken ze voornamelijk gebruik voordat ze beginnen aan de klim naar de<br />
top van de Velebit (29).<br />
Voor de liefhebbers van minder inspannende re<strong>cr</strong>eatievormen in de<br />
natuur is het natuurpark VRANSKO JEZERO de uitgelezen plek. Het is<br />
het grootste Kroatische meer, en bovendien heel dicht bij de zee gelegen.<br />
Kenmerkend voor de omgeving van het meer is de buitengewone rijkdom<br />
aan vogels (36 en 37), vooral de verschillende soorten wilde eenden<br />
(34) en reigers (38 en 40). Daarom is dit park een echt paradijs voor<br />
vogelliefhebbers die er ook meerdere speciaal ingerichte uitkijkposten tot<br />
hun beschikking hebben (39).<br />
Het water van dit meer is brak (zout noch zoet), waardoor het geschikt is<br />
voor zowel zoutwater- als zoetwatervissen; een gegeven dat vele sportvissers<br />
aantrekt (33 en 35). Vransko jezero is ook vanaf het water te bezichtigen,<br />
waarbij je ook de moerassige gebieden die vanaf het land ontoegankelijk<br />
(32 en 41), of moeilijk toegankelijk (31) zijn, kunt bezoeken.
47 48<br />
49 50<br />
Het derde natuurpark van de Dalmatische regio Zadar is<br />
TELAŠĆICA, gelegen op het zuidelijke deel van het grootste eiland<br />
van Zadar, Dugi otok. De baai van Telašćica die diep het land inloopt,<br />
is één van de meest geliefde beschutte plekken voor schippers op de<br />
Adriatische Zee, want zelfs tijdens de sterkste stormen (43) is daar<br />
een veilig toevluchtsoord te vinden. De rotsachtige kusten van de<br />
baai zijn binnenin de baai laag (44), terwijl aan de buitenrand van<br />
de baai indrukwekkende klippen (46) staan die op sommige plekken<br />
wel bijna 180 meter hoog zijn. Tussen de baai en de steile klippen<br />
in bevindt zich een bijzonder stukje natuurschoon: het kleine<br />
en zeer zoute meer Mir (42). Telašćica is ook vanaf het vasteland<br />
toegankelijk, gedeeltelijk via een weg, maar voor het grootste deel<br />
via wandelpaden door het pittoreske mediterrane landschap (45).<br />
Op het noordelijkste punt van Dugi otok bevindt zich nog een diepe<br />
baai genaamd Solišćica, met aan de ingang de indrukkwekkende<br />
vuurtoren Veli Rat (47). Vanaf daar kan je met de boot in korte tijd de<br />
talrijke kleine eilanden van de archipel van Zadar bereiken. Op veel<br />
van de eilanden ligt slechts één plaats, waardoor ze gespaard blijven<br />
van verkeersdrukte. Het eiland Ist (48) is daarvan een voorbeeld. De<br />
51
53<br />
meeste eilanden zijn onbewoond, waardoor schippers makkelijk een afgelegen “Robinsoneiland” voor zichzelf kunnen vinden (49).<br />
De kustlijn in de omgeving van Zadar kenmerkt zich door een groot aantal zandstranden. De meeste daarvan zijn gelegen bij de oude stad<br />
Nin (50 en 52) en sommige onderaan de hellingen van de Velebit (51). Tegenover de Velebit, op de door de sterke bura-wind geplaagde<br />
kusten, strekt zich het kale karstlandschap van het eiland Pag uit (53 en 55).<br />
Bijzonder interessant in dit gedeelte van Dalmatië zijn de twee diep uitgesleten baaien – Novigradsko en Karinsko more die via een nauwe<br />
zee-engte verbonden zijn met de open zee. Over de doorgang tussen de baai Novigradsko more en het Velebit-kanaal staan twee bruggen,<br />
terwijl er over de doorgang tussen Karinsko en Novigradsko more geen bruggen (54) staan. Langs de pittoreske oever van Karinsko more<br />
staat een oud franciscanenklooster (56).
55<br />
56<br />
54
10<br />
9<br />
1 2 3 4
5 6 7 8<br />
DALMATIЁ - REGIO ŠIBENIK<br />
Unieke verleidingen van water, steen en zee
De archipel van Noord-Dalmatië verdeelt zich vanaf Zadar richting het zuiden in steeds<br />
kleiner wordende eilandjes, de rotsige Kornati-eilanden. De eilandjes liggen midden<br />
in een blauwe zee, en de woeste rotsgronden van het Dalmatische binnenland worden<br />
hier gevoed door de rivier de Krka. Dat betekent dat twee van de volgens velen mooiste<br />
stukken natuur van heel Dalmatië, de nationale parken Kornati en Krka, zich bevinden<br />
in de kleine regio Šibenik. Deze regio beslaat slechts één district, Šibensko-kninska,<br />
genoemd naar Šibenik en Knin, de twee grootste steden van het district; de één gelegen<br />
bij de bron van de rivier de Krka, en de ander bij haar monding in de zee.<br />
De vele eilanden van de archipel van Šibenik, die bekend staat vanwege de talrijke maar<br />
relatief kleine eilanden, getuigen allemaal van de gulheid van de natuur in deze gebieden.<br />
Behalve de bekendste Kornati-eilanden met hun grillige rotswanden (5) bevindt zich hier<br />
ook het eiland Murter, het eiland van de beschermers van de archipel, tevens bekende vissers.<br />
Verder ligt hier nog het eiland Zlarin, met de bekende koraalvissers, het piepkleine Krapanj<br />
met de minstens zo bekende sponsvissers en het “zeevaardersmekka” Kaprije (4). De hoofdstad<br />
van het district, Šibenik, is te bereiken door het labyrint van het nauwe Sveti Ante-kanaal (6<br />
en 9) en vervolgens verder langs de canyon van de rivier de Krka (2) in de richting van de<br />
indrukwekkende watervallen (1).<br />
Wie langs de Dalmatische kust bij Šibenik loopt, zal zeker zijn oog laten vallen op de<br />
wijngaarden van Primošten. Ze vertegenwoordigen een uniek voorbeeld van het werk van<br />
ijverige mensenhanden op sc<strong>hr</strong>aal en rotsachtig terrein (3 en 7); een afbeelding van de<br />
wijngaarden neemt dan ook een belangrijke plaats in in het gebouw van UNESCO. Het<br />
achterland van dit wonderbaarlijke gebied blijft qua schoonheid niet achter bij het kustgebied,<br />
want hier trekt niet alleen de rivier de Krka de<br />
aandacht, maar ook de toppen van het hoogste<br />
gebergte in Kroatië, het Dinaragebergte (8),<br />
en de vele oude bouwwerken op de rotsachtige<br />
woeste kalkgronden van de binnenlanden.<br />
Maar uiteindelijk is de favoriete bestemming<br />
van natuurliefhebbers in het gebied rond<br />
Šibenik de KRKA, direct naast Plitvička jezera,<br />
het meest bezochte Kroatische nationale park.<br />
De rivier de Krka staat bekend om haar vele<br />
watervallen, die, net als bij de Plitvice-meren<br />
11 dankzij de afzetting van een speciaal soort kalk<br />
zijn ontstaan. Het Nationaal Park Krka beslaat<br />
het grootste deel van het stroomgebied van<br />
deze schitterende rivier en is behalve aan natuurmonumenten ook rijk aan cultuurhistorische<br />
monumenten. Vooral het franciscanenklooster op het riviereilandje Visovac, een eilandje van<br />
ongekende schoonheid midden op de Krka, op een plek waar de rivier verbreedt tot een meer<br />
(11), verdient speciale aanbeveling. Bij het klooster (13) hoort een Schilderijengallerie (14)<br />
en bezoekers kunnen ook de kerk zelf bezichtigen (15) die nog uit de 14de eeuw dateert.<br />
Stroomopwaarts, in het midden van de canyon ligt het interessante orthodoxe klooster Krka<br />
en op hoge rotsen boven de rivier bevinden zich meerdere resten van oude bouwwerken.<br />
Bezoekers worden ook aangetrokken door de oude watermolens (16), tegenwoordig ingericht<br />
als kleine etnografische musea (18), waar je kan zien hoe vroeger het graan gemalen werd<br />
(17). De oude manier van werken wordt uitgebeeld door mensen in traditionele klederdracht<br />
(19), wat vooral bij de kinderen, die dit park vaak en graag bezoeken, voor veel lol zorgt<br />
(12).<br />
Toch zijn de zeven watervallen de belangrijkste attractie van Nationaal Park Krka. Van die<br />
watervallen is Roški slap de breedste en Skradinski buk de grootste en bekendste. Roški slap<br />
(20 en 28) kenmerkt zich door een indrukwekkende omgeving met hoge rotswanden en<br />
een weelderige begroeiing (23). De zeventien stroomversnellingen van de nog imposantere<br />
waterval Skradinski buk (21 en 22) liggen verspreid over een lengte van 800 meter en<br />
overbruggen een hoogteverschil van 46 meter.<br />
De meeste bezoekers gaan naar deze twee watervallen, waar ze niet alleen kunnen genieten<br />
van de verleidelijke klanken van vallend water, maar ook kunnen wandelen over de vele<br />
omliggende paden. Deze wandelpaden volgen grotendeels routes uit lang vervlogen tijden,<br />
waar alleen de vele stenen bruggetjes nog aan herinneren (24). Rond Skradinski buk en<br />
Roški slap bevinden zich vele aangename rustplaatsen, en toeristen worden in het bijzonder<br />
aangetrokken door de schaduw die te vinden is onder de bomen die voor de ouden stenen<br />
huizen staan (30).<br />
16<br />
14<br />
13<br />
18<br />
15<br />
17<br />
19<br />
12
21<br />
22<br />
23
24<br />
25<br />
26<br />
27<br />
28<br />
29<br />
30<br />
31<br />
32
34<br />
35<br />
Tweederde van de 72 kilometer lange rivierstroom gaat door<br />
een canyon (26) en de rest van de stroom bestaat uit bredere<br />
stukken rivier (27) en meren, waarvan het grootste zich naast het<br />
klooster Visovac bevindt (25). De turkooizen rivier en het groen<br />
van haar oevers staan als een fata morgana in sc<strong>hr</strong>il contrast<br />
met de omliggende waterloze kalkvlakte waar de resten van<br />
oude bouwwerken als bewakers van de omgeving uit omhoog<br />
steken (31). Na het pittoreske stadje Skradin (29), het favoriete<br />
vertrekpunt voor bootjes naar het park (32), wordt de rivier<br />
de Krka geleidelijk breder en vloeit eerst uit in het Prukljanmeer,<br />
en vervolgens in een diepe baai in de richting van de stad<br />
Šibenik.<br />
Kornati, de andere natuurparel in de Dalmatische regio Šibenik,<br />
is de oudste eilandengroep in het hele Middellandse Zeegebied<br />
en blijft qua schoonheid niet achter bij Krka. Deze eilanden<br />
worden echter wel minder bezocht, omdat ze alleen met een<br />
lange bootreis bereikbaar zijn. KORNATI bestaat uit ongeveer<br />
140 onbewoonde eilanden, eilandjes en klippen met een totale<br />
oppervlakte van zo’n 70 km2. De Kornati-eilanden zijn bekend<br />
vanwege hun talloze bizarre rotsvormen en de buitengewoon<br />
hoge klippen (34). Het lijkt wel alsof er meer dan 140 eilandjes<br />
zijn, want een gezegde beweert: “Zoveel dagen als er in een jaar<br />
gaan, zijn er eilanden in de Kornati-archipel” (33).<br />
Het grootste deel van het oppervlak komt voor rekening van het<br />
belangrijkste eiland Kornat (35), waarnaar de hele eilandengroep<br />
is vernoemd. Uit veiligheidsoverwegingen voor de zeevaart in<br />
dit labyrint van steen en zee, zijn er op de Kornati eilanden<br />
ook tal van vuurtorens gebouwd, waaronder Blitvenica (36) en<br />
Sestrice (39), die tegenwoordig vooral een trekpleister zijn voor<br />
avontuurlijke toeristen. De grootste liefhebbers van de Kornatieilanden<br />
zijn echter de boottoeristen, want deze eilanden bieden<br />
hun datgene waarnaar ze het meest verlangen: een zonovergoten<br />
labyrint van zee, eilanden en rust in een ongerepte natuur.<br />
Plezierjachten kunnen in de talloze beschutte, natuurlijke<br />
baaien voor anker gaan (37), of in de enige jachthaven van<br />
het park Piškera (38), dan wel in een tiental jachthavens in de<br />
buurt van het park. Voor echte traditionele visspecialiteiten<br />
kan je terecht in de jachthavens of in een aantal herbergen die<br />
zijn ingericht in de oude huisjes van vissers van de omringende<br />
eilanden (41). Bijzonder aan Kornati zijn ook de talrijke oude<br />
vestingen waarvan vele nog uit de Illyrische tijd stammen, zoals<br />
het indrukkwekkende fort Tureta (42). Op Kornati is niet alleen<br />
het leven aan zee interessant, ook het onderwaterleven is niet te<br />
versmaden(40). Het is dan ook een geliefde bestemming van<br />
vele duikers (43).<br />
36
37<br />
38<br />
39
40<br />
41<br />
42<br />
43
DALMATIЁ - REGIO SPLIT<br />
Het hart van het Middellandse<br />
Zeegebied<br />
Hoewel het belangrijkste “officiële” natuurschoon van Dalmatië te<br />
vinden is in het noordelijke deel, is het echte hart van Dalmatië het<br />
centrale deel van de regio, rond de grootste Dalmatische stad Split.<br />
Daar strekt zich de grootste Dalmatische toeristische regio uit, de<br />
regio Split, waaronder het grootste Kroatische district Splitskodalmatinska<br />
valt. Hier bevinden zich de belangrijkste Dalmatische<br />
eilanden, evenals een hele reeks rivièra’ s met schitterende stranden.<br />
De steile bergen verrijzen pal aan de kust en in het wijde achterland<br />
zijn talrijke prachtige stukjes natuurerfgoed te vinden. Als, zoals<br />
velen beweren, Dalmatië het oorspronkelijke mediterrane gebied is,<br />
dan is het centrale deel rond Split dus eigenlijk het middelpunt van<br />
het hele Middellandse Zeegebied.<br />
Aangezien het Dalmatische gebied rondom Split het dichtst bevolkt en<br />
het rijkst aan cultuurmonumenten is, zijn hier niet veel grote gebieden<br />
die nog in oorspronkelijke natuurlijke staat verkeren. Dat is ook de reden<br />
dat er maar één natuurpark te vinden is, Biokovo, en geen nationale<br />
parken. Maar dat betekent zeker niet dat er in Midden-Dalmatië geen<br />
natuurschoon is, of dat er geen beschermde gebieden zijn. Integendeel,<br />
hier bevindt zich één van de tien mooiste eilanden ter wereld; Hvar,<br />
maar ook de mooiste Adriatische stranden op het eiland Brač en aan de<br />
Makarska Rivièra, de schitterende rivier de Cetina, de unieke Imotskimeren<br />
en de concurrent van Capri: de Blauwe Grot (Modra špilja)<br />
op het eiland Biševo. Tot de Dalmatische regio Split behoren ook de<br />
verst gelegen Adriatische eilanden Jabuka en Palagruža en vele andere<br />
kleinere beschermde gebieden: bijzondere reservaten, bosparken en<br />
natuurmonumenten.<br />
Het natuurschoon van dit gedeelte van Dalmatië blijft niet beperkt tot de<br />
verre eilanden en de hoge bergen, want ook de stad Split verwelkomt zijn<br />
bezoekers met groen. Ongeacht vanaf welke kant je naar deze grootste<br />
1 2 4<br />
3
5 6<br />
Dalmatische stad komt, via de autosnelweg vanuit het achterland of via de<br />
Adriatische toeristische weg vanaf de kust, per vliegtuig of per boot, het groen<br />
van de berg Marjan, vlak bij het centrum van de stad, kan niet onopgemerkt<br />
blijven (4). Dit unieke Sieraad van Split, dat in vele volksliederen wordt<br />
bezongen, wordt beschouwd als “de longen” van deze grote stad. De<br />
inwoners van Split kunnen de drukte van de stad snel achter zich laten en de<br />
groene oase van Marjan binnengaan, ze kunnen wandelen of hardlopen op<br />
de bergpaden (3), vanaf de hoogte genieten van de panorama’ s van Split, of<br />
uitrusten onderaan hellingen bij de kust, omringd door groen (1).<br />
Als je vanaf Split verder trekt langs de kust richting het zuiden, kom<br />
je al snel in aanraking met de pracht van de meest geliefde toeristische<br />
bestemming van deze kuststreek, de Makarska Rivièra (6). Talrijke toeristen<br />
worden aangetrokken door de natuurlijke kiezelstranden, omringd door<br />
een kristalheldere zee en overvloedig groen (2), aan de voet van de steile<br />
berg BIOKOVO. Deze indrukwekkende berg is één van de belangrijkste<br />
attracties van de Midden-Dalmatische kust en tegelijkertijd het enige<br />
natuurpark. Bijna nergens anders in het Middellandse Zeegebied liggen<br />
1.500 meter hoge bergtoppen zo dicht bij de zee en bijna nergens anders<br />
zijn de rotswanden zo steil en grillig. Aangezien de natuur op de Biokovo<br />
grotendeels in oorspronkelijke staat bewaard is gebleven, zijn velen van<br />
mening dat de Biokovo tot het negende nationale park van Kroatië<br />
uitgeroepen zou moeten worden.<br />
De steile bergwanden (5) van de Biokovo bieden het kustgebied de zo<br />
gewilde frisheid tijdens de zomerse hitte en hebben ook een hele reeks<br />
verrassingen in petto voor de echte natuurliefhebber. Behalve verfrissing en<br />
een schone atmosfeer, biedt Biokovo mooie fiets- en wandelpaden (9 en 13),<br />
aangename rustplaatsen (12) en interessante overblijfselen uit het verleden,<br />
toen de veeboeren nog in groten getale over deze moeilijk begaanbare bergen<br />
dwaalden (11). Tegenwoordig kan je gewoon via de weg in het Natuurpark<br />
komen en zelfs naar de hoogste top, de 1.758 m hoge Sveti Jure. Er voert een<br />
aangename weg heen vanaf de kust bij de Makarska Rivièra en een andere<br />
weg vanuit het binnenland van Dalmatinska Zagora.<br />
Met een beetje geluk kunnen de bezoekers van de Biokovo berggeiten<br />
tegenkomen (7) die als de hoeders van deze machtige berg worden<br />
beschouwd, maar ook andere beschermde diersoorten (10). Langs de weg<br />
kan men de unieke karstformaties (17), diepe karstgrotten (19) en vele<br />
andere natuurfenomenen zien die zo kenmerkend zijn voor karstgebieden.<br />
Toch worden de bezoekers van de Biokovo het meest aangetrokken door de<br />
schitterende uitzichten (8 en 15) op de Makarska Rivièra die aan de voet<br />
van de berg ligt, met de bijbehorende prachtige stranden en schilderachtige<br />
7<br />
8<br />
11<br />
9
10<br />
12<br />
13
14<br />
18 19
16<br />
17<br />
15<br />
20
21<br />
plaatsjes (18). Vanaf de Biokovo kan je alle grote eilanden van de Midden-Dalmatische eilandengroep zien;<br />
vooral Brač en Hvar (14 i 20) zijn goed te zien. Ook naar de andere kant heb je een mooi uitzicht op het<br />
rotsachtige en bosrijke binnenland van Dalmatinska Zagora (16).<br />
Als je, op zoek naar wat de natuur voor je in petto heeft, richting het binnenland gaat, staan je verschillende<br />
plezierige verrassingen te wachten. Eén van de mooiste be ningen voor bezoekers die zich niet laten weerhouden<br />
in hun zoektocht naar schoonheid, is het uitzicht op het majestueuze Peručko jezero, een meer onderaan<br />
de hellingen van de Dinara (21). Dit kunstmatige meer is zeer belangrijk voor de watervoorziening van<br />
het dorstige en rotsachtige Dalmatië en zijn vruchtbare velden (27). De watertoevoer naar het meer komt<br />
van de belangrijkste rivier van Midden-Dalmatië, de Cetina. De bron van de rivier verkeert nog geheel in<br />
oorspronkelijke staat en betovert de bezoekers met de frisheid en de heldere groene kleur van het schone water<br />
(24). Langs de oevers van de bron zijn vaak mooi in de natuur geïntegreerde werken van mensenhanden te zien<br />
(29), en ook de kerk in de plaats Cetina (28) is de moeite van een bezoek meer dan waard. Stroomafwaarts kent<br />
de Cetina talrijke stroomversnellingen, waardoor deze rivier geliefd is bij liefhebbers van rafting (23).<br />
De merkwaardigste natuurlijke bezienswaardigheid van het achterland van Dalmatië zijn toch de meren van<br />
Imotski IMOTSKA JEZERA. In het midden van het sc<strong>hr</strong>ale karstgebied bevinden zich enkele enorme gaten<br />
in de vorm van trechters gevuld met water die eruit zien alsof ze door een boor in het binnenste van de aarde<br />
geboord zijn. Daarvan is het mooiste het Blauwe meer of Modro jezero (22 en 25) dat bijna in de stad Imotski<br />
ligt. Het meer heeft zijn naam te danken aan de unieke blauwe kleur van het water. In de zomer is het de meest<br />
geliefde badplaats van de inwoners van Imotski. Wanneer de waterstand van het meer op z’n hoogst is, heeft de<br />
oppervlakte een doorsnede van iets meer dan een halve kilometer. Het meer is dan in het midden 200 meter<br />
diep.<br />
Nog specialer is het nabijgelegen Rode meer of Crveno jezero (26), genoemd naar de omliggende rode rotsen.<br />
Vanaf de rand van de trechter waarin het meer zich bevindt tot aan het wateroppervlak zit meer dan 200 meter,<br />
en vanaf daar nog eens 300 meter tot de bodem, waarmee dit meer het diepste meer van Kroatië is.<br />
22<br />
23<br />
24
25 26<br />
27<br />
28<br />
29
30<br />
35<br />
37 38
39<br />
36<br />
31<br />
33 34<br />
Sommige reizigers komen naar deze Dalmatische regio vanwege de wildernis van de<br />
Biokovo en Dalmatinska Zagora, anderen voor de stranden van de Makarska Rivièra,<br />
maar de meeste toeristen komen in de eerste plaats af op de talrijke eilanden. Voor de<br />
kusten van Midden-Dalmatië richting het zuiden liggen enkele grotere en een aantal<br />
kleinere eilanden, waarvan elk zijn eigen verhaal vertelt over het natuurschoon en het<br />
werk van mensenhanden gedurende duizenden jaren. Al deze eilanden hebben een<br />
goede verbinding met Split via veerboten en andere schepen, waardoor Split bekend<br />
staat als één van de havens met het drukste toeristische verkeer in het Middellandse<br />
Zeegebied.<br />
Het grootste Dalmatische eiland, Brač, staat bekend om zijn mooie stranden en de<br />
talrijke klokkentorens in zijn dorpen en stadjes. Het op één na grootste Dalmatische<br />
eiland, Hvar, onderscheidt zich door z’n groene landschop, de geur van lavendel<br />
en de buitengewone schoonheid en harmonie van de oude nederzettingen, in het<br />
bijzonder de steden Starigrad en Hvar. Het verafgelegen eiland Vis, bekend vanwege<br />
de instandhouding van de oorspronkelijke manier van leven en de rijkdom aan vis<br />
in de omringende zee, doet niet onder voor deze eilanden. Hier bevinden zich ook<br />
de meest geliefde badplaatsen van de inwoners van Split: het eiland Šolta, het eiland<br />
Čiovo vlak bij de historische stad Trogir en nog een hele reeks van kleinere eilanden<br />
waarvan elk een wereld op zich is.<br />
De bekendste toeristische bestemming op het eiland BRAČ is Bol, gelegen onder<br />
de hoogste bergtop van Brač (en van alle Adriatische eilanden), de 780 m hoge<br />
Vidova gora (35). Deze berg is één van de meest geliefde ontmoetingsplaatsen van<br />
paragliders en heeft één van de mooiste uitkijkposten in het Adriatische gebied<br />
(30). Daarvandaan kan je het volgens velen mooiste Adriatische strand, Zlatni rat,<br />
prachtig zien liggen in het omringende groen van het mediterrane naaldbos (34).<br />
Het strand is beschermd als bijzonder landschap. Wat dit strand zo bijzonder maakt,<br />
is dat het een in de zee uitstekende landtong is, bestaande uit fijne, sneeuwwitte<br />
kiezels, waarvan de vorm afhankelijk is van de richting van de wind en de golven. In<br />
de buurt van Bol zijn ook andere mooie stranden te vinden. Verder bevindt zich hier<br />
32
40<br />
41<br />
in één van de bergkloven van het eiland ook Pustinja Blaca (33), een<br />
klooster dat alleen via een wandelpad bereikbaar is en dat bekend<br />
staat om de unieke museumcollectie en de mystieke, meditatieve<br />
sfeer.<br />
Ten zuiden van het eiland Brač ligt het eiland HVAR dat door het<br />
Amerikaanse tijdsc<strong>hr</strong>ift “Traveller” tot een van de tien mooiste<br />
eilanden ter wereld is uitgeroepen, naast eilanden als Bora Bora,<br />
Bali, Mykonos en Capri. Dit bergachtige eiland vol schitterende<br />
natuurlijke stranden (38) is uniek vanwege z’n groene bossen en<br />
kleurrijke bloemenweides (32) waar ook geneeskrachtige kruiden en<br />
planten te vinden zijn. De bekendste daarvan is de lavendel, die tot een<br />
soort symbool van het eiland is geworden (31). Op het eiland Hvar<br />
staan enkele unieke en zeer oude olijfbomen (39) en een bijzondere<br />
oude cipres (36) die naast het bekende Franciscanenklooster in de<br />
schilderachtige stad Hvar staat. Behalve de stad Hvar bevinden zich<br />
op het eiland ook vele andere pittoreske plaatsjes, zoals Stari Grad,<br />
Jelsa of Vrboska, gelegen in een diepe inham van de zee (37).<br />
Nog zuidelijker van Hvar, zo ongeveer in de open zee, bevindt zich<br />
het betoverende VIS met de bijbehorende eilandjes die midden in de<br />
Adriatische Zee liggen. De twee belangrijkste plaatsen op het eiland<br />
– Vis (40) en Komiža (41) zijn twee bijzondere steden die niet voor<br />
elkaar onderdoen op het gebied van schoonheid. Je kan er genieten<br />
van oude architectuur en natuurlijke stranden met een heldere zee<br />
(48), maar ook van de prachtige onderwaterwereld (43). Degenen<br />
die bereid zijn om de flinke reis af te leggen die nodig is om dit<br />
afgelegen eiland te bereiken, zullen ongetwijfeld versteld staan van<br />
de talrijke pittoreske plaatsen in het hooggelegen binnenland van<br />
Vis, met schitterende uitzichten op een eindeloze zee (47).<br />
Rondom Vis liggen meerdere kleine<br />
eilanden in de open zee, waarvan het<br />
grootste eiland, Biševo, met zijn Modra<br />
špilja (42) (Blauwe grot) bijzonder<br />
interessant is. De grot is beroemd<br />
vanwege het sprookjesachtige spel<br />
van licht en kleuren dat er te zien is.<br />
Volgens de mensen die er geweest zijn,<br />
is hij mooier dan de gelijksoortige, veel<br />
bekendere grot op het eiland Capri bij<br />
Napels.<br />
Nog verder de zee in liggen enkele<br />
afgelegen eilanden: Sveti Andrija,<br />
Jabuka, Brusnik en Palagruža. Het eiland Jabuka (45) ziet er,<br />
vanwege de donkere, ijzerhoudende vulkanische rotsen, bijzonder<br />
angstaanjagend uit. De rotsen zorgden vroeger voor onrust bij<br />
zeelieden, omdat hun kompas ervan in de war raakte. Daarom was het<br />
eiland ook een geliefd onderwerp van duistere zeemansvertellingen.<br />
Het nabijgelegen kleine eiland Brusnik (46) is een oude getuige<br />
van de vroegere vulkanische activiteit in dit gebied en bezit een<br />
unieke endemische fauna met vooral verschillende reptielsoorten.<br />
Het verst verwijderd, midden in de Adriatische Zee, ligt eenzaam en<br />
uitdagend een kleine groep eilandjes en klippen genaamd Palagruža,<br />
die gedomineerd worden door een indrukwekkende 91 meter hoge<br />
vuurtoren die perfect past in het wilde reliëf van de omgeving (44).<br />
42
47<br />
48<br />
43 44<br />
45<br />
46
1<br />
2<br />
3<br />
DALMATIЁ - REGIO<br />
DUBROVNIK<br />
De smaragd van het zuiden<br />
Het uiterste zuiden van Dalmatië, en daarmee van Kroatië, is een<br />
buitengewoon bijzondere streek, zowel vanwege de prachtige<br />
natuur als vanwege de cultuurhistorische bezienswaardigheden.<br />
Hoewel het gebied vooral bekend is vanwege zijn geschiedenis<br />
en cultuur, waarin de stad Dubrovnik een belangrijke plaats<br />
inneemt, doet het natuurschoon niet onder voor de werken die<br />
door mensenhanden zijn vervaardigd. Integendeel, op weinig<br />
andere plaatsen in Kroatië zorgt de natuur voor zoveel pracht<br />
en praal als in deze kleinste toeristische regio aan de kust, die<br />
overigens maar één district beslaat: het district Dubrovačkoneretvanska.<br />
Het is moeilijk om te zeggen welke van de vele eilanden het<br />
mooist is – de groene eilanden Mljet en Lastovo, het grootste<br />
eiland Korčula, of de Elafiti eilanden met betoverende oude<br />
zomerverblijven? En dan heb je ook nog het schilderachtige en<br />
vruchtbare Konavle-dal, het bergachtige schiereiland Pelješac met<br />
z’n wijngaarden, het moeraslandschap van de delta van de rivier de<br />
Neretva, de mooiste Kroatische bomentuin in Trsteno en nog vele<br />
andere bezienswaardigheden die dit gebied tot één van de mooiste<br />
in het Middellandse Zeegebied maken. Het westelijke deel van het<br />
eiland Mljet is beschermd als nationaal park, de verre eilandengroep<br />
Lastovo is een natuurpark en daarnaast zijn er nog vele kleinere<br />
beschermde gebieden.<br />
4<br />
5
De baai Malostonski zaljev (1) vormt een soort toegangspoort tot het uiterste<br />
zuiden van Kroatië en dringt het vasteland binnen vlakbij de plek waar het<br />
schiereiland Pelješac het vasteland nadert. Deze pittoreske baai kan zich beroepen<br />
op zeer schoon zeewater, wat het een ideale plaats maakt voor de wijd en zijd<br />
bekende oesterkwekerij die zich hier bevindt. Als je vanuit het noorden richting<br />
Dubrovnik reist, kom je vlak voor de Malostonski zaljev nog door een andere<br />
bijzondere streek van Dalmatië: DE DELTA VAN DE NERETVA. Het is de<br />
enige grote natuurlijke delta en het enige moerasgebied aan de Kroatische kust<br />
(2). Vanwege het goed bewaard gebleven moeras en de rijkdom aan vogels, is de<br />
delta beschermd als moeras van wereldbelang (Ramsar-gebied).<br />
De overvloed aan water in het dal van de Neretva komt ook in de traditionele<br />
bodembewerking tot uiting; in het moeras worden kanalen gegraven om de op<br />
die manier drooggelegde grond te kunnen bewerken (3). Daarom zijn veel kavels<br />
alleen met speciale boten bereikbaar: de unieke neretvanska trupica (4). Tussen de<br />
talrijke agrarische producten uit de delta van de Neretva nemen de mandarijnen<br />
(5) een speciale plaats in.<br />
Het belangrijkste beschermde gebied van het Dalmatische zuiden is het Nationaal<br />
Park MLJET op het gelijknamige eiland Mljet. Het park omvat het westelijk deel<br />
van dit volgens velen mooiste eiland in de Adriatische Zee en is rijk aan weelderige<br />
en zeer gevarieerde mediterrane vegetatie. Er bevinden zich hier twee diepe baaien<br />
die vanwege hun nauwe toegang tot de zee meren worden genoemd: Veliko en<br />
Malo jezero (het Grote en het Kleine meer).<br />
Mljet beschikt ook over een rijk cultureel erfgoed, waaronder een benedictijner<br />
kloostercomplex uit de 12de eeuw. Het klooster ligt in een mediterraan park op<br />
een klein eilandje midden in het Grote meer (6 en 9). In de loop van de eeuwen<br />
zijn hier vele kronieken, verhandelingen en literaire werken gesc<strong>hr</strong>even. Binnen<br />
het vroegere kloostercomplex (8) ligt ook de interessante St. Mariakerk (7).<br />
Veliko en Malo jezero zien er vanuit de lucht inderdaad uit als meren, hoewel het<br />
eigenlijk om baaien gaat (10 en 11). Omdat ze zo ondiep zijn en het water niet<br />
makkelijk kan doorstromen naar de zee, ligt de watertemperatuur in deze meren<br />
gedurende de zomer aanzienlijk hoger dan in de omringende open zee. De zeekant<br />
van het eiland is bijzonder rotsachtig en wordt gekenmerkt door talloze grotten en<br />
klippen (12). In verband met de bescherming van de natuur mogen plezierjachten<br />
en andere toeristische schepen slechts tot aan Soline varen (17) en hebben vanaf<br />
daar geen toegang tot de meren. Schepen mogen ook voor anker gaan in de groene<br />
en veilige inham, Polače, aan de noordoost kant van het park (19). In Polače kan je<br />
resten van Romeinse paleizen en vestingwerken aantreffen (20), waaraan de plaats<br />
zijn naam ontleent.<br />
Bijna het gehele landoppervlak van het Nationaal Park Mljet is bedekt met dichte,<br />
mediterrane dennenbossen, die vooral aan het eind van de dag erg aantrekkelijk<br />
zijn (13). Omdat het gebied al lange tijd een beschermde status geniet, zijn er tal<br />
6<br />
8<br />
7<br />
10<br />
11
12<br />
9
13<br />
14<br />
15
16<br />
17<br />
18<br />
20<br />
22<br />
19<br />
21<br />
26<br />
24<br />
25<br />
23
33<br />
27<br />
28<br />
29<br />
32<br />
30 31<br />
32<br />
34
van uitzonderlijk oude bomen (25) en verschillende subtropische<br />
planten (16) bewaard gebleven. Daarom maken de bezoekers graag<br />
wandelingen over de aangename bospaden, in de schaduw van de<br />
bomen van het park (21) en fietsritten langs de oevers van de meren<br />
van Mljet (18).<br />
Langs talloze paden en routes kan je ook het schilderachtige dorpje<br />
Goveđari (14) bereiken. Het dorpje staat bekend om de mooie<br />
klederdracht (23) en is onder meer te bereiken via een oude brug<br />
(15) van het Grote naar het Kleine meer. Op de meren zijn alleen<br />
de boten die horen bij het park (22), kayakken, kano’s (26) en de<br />
bootjes van de weinige bewoners die in de paar gehuchten langs de<br />
oevers van deze meren wonen, toegestaan (24).<br />
Een ander belangrijk beschermd gebied in het uiterste zuiden<br />
van Kroatië is het natuurpark LASTOVSKO OTOČJE. Deze<br />
veraf gelegen eilandengroep, met grillige kusten en veel groen,<br />
wordt gekenmerkt door het unieke folkloristische erfgoed van de<br />
eilandbewoners. De grote afstand tot de kust is één van de redenen<br />
dat deze eilandengroep zo authentiek is gebleven en een bijzondere<br />
sfeer van rust en stilte ademt. De bootreis van het vasteland naar het<br />
eiland duurt meer dan vier uur.<br />
Zeevaarders die op zoek zijn naar ongerepte natuur kunnen in<br />
het gebied rond Lastovo aan hun trekken komen, maar deze verre<br />
eilanden zijn uitsluitend voor de meer ervaren schippers bereikbaar.<br />
Lastovo is van alle kanten mooi, of je nou vanuit het noorden komt<br />
en richting het haventje Pasadur (27) vaart, of vanaf open zee vanuit<br />
het zuiden in de richting van Skrivena luka (de Verborgen haven)<br />
(29), of gewoon aanlegt in één van de romantische inhammen die<br />
alle kanten van dit bekoorlijke eiland sieren (33).<br />
De schippers die de wateren rondom Lastovo bereiken, zullen het<br />
zeker niet laten een bezoek te brengen aan één van de beroemde
35 36<br />
vuurtorens van Lastovo (30). Vooral Glavata op een klein<br />
eilandje oostelijk van het hoofdeiland Lastovo (31), of Sušak<br />
gelegen op een steile rots op een eilandje ver in de open zee<br />
(34) zijn de moeite van een bezoek waard. Tegenwoordig<br />
worden deze vuurtorens ook voor toeristische doeleinden<br />
gebruikt, als vakantiebestemming voor gasten die op zoek<br />
zijn naar authentiehe romantiek.<br />
Ook de bezoekers die per veerboot of andere boot naar Lastovo<br />
komen, kunnen genieten van de prachtig schone natuur.<br />
Over dit hele bergachtige eiland leiden vele wandelpaden met<br />
fantastische uitzichten op het omliggende landschap (28).<br />
Ook de enige grotere plaats op het eiland, Lastovo (32), als<br />
een amfitheater gelegen op de hellingen van de berg boven de<br />
vruchtbare velden, is een hist voor het oog. Het dorp Lastovo<br />
is bekend om de unieke schoorstenen op de daken van de<br />
huizen en door het bijzondere carnaval dat er gevierd wordt.<br />
De schoonheid van het subtropische zuiden van Kroatië komt<br />
ook majestueus tot uitdrukking in de directe nabijheid van<br />
de oude stad Dubrovnik, een parel van wereldcultuurerfgoed<br />
en hét symbool van het Kroatische toerisme. Ten zuiden van<br />
Dubrovnik, op het meest zuidelijke punt van het Kroatische<br />
vasteland, bevindt zich het kleine schiereiland Prevlaka, dat<br />
bescherming geniet als bijzonder landschap. Het ligt bijzonder<br />
strategisch aan de ingang van de Boka kotorska-baai, gelegen<br />
in het naburige Montenegro, en was daarom van oudsher een<br />
interessante plek in tijden van oorlog. En ook vandaag de dag<br />
bevindt zich er nog een monumentale vesting (35).<br />
In de open zee voor Dubrovnik ligt een reeks van betoverend<br />
mooie eilanden, waarvan Lokrum, gelegen vlak voor de oude<br />
stad Dubrovnik (36), dat als een soort subtropisch park is<br />
ingericht, het mooiste is. Rond Dubrovnik liggen nog veel<br />
meer heel kleine eilanden, verspreid in de kristalheldere zee<br />
(41).<br />
Ten westen van Dubrovnik ligt tenslotte nog de “smaragd” van<br />
het zuiden - de mooiste Kroatische bomentuin TRSTENO.<br />
Hier vind je op een klein oppervlak een buitengewone<br />
rijkdom aan verschillende subtropische plantensoorten (44),<br />
verschillende soorten bloemen (46 en 47), cactussen (45)<br />
en bomen (40 en 42). De hele bomentuin ziet er van veraf<br />
uit als een dichtbegroeid subtropisch bos (38), hoewel het<br />
ingericht is als een landschapspark (43). Het is versierd met<br />
vele kunstwerken, waarvan de bekendste het standbeeld van<br />
de Griekse god Poseidon is, te vinden voor een bassin vol<br />
tropische visjes (37). In de tuin bevinden zich ook tal van<br />
mooi ingerichte rustplaatsen waar men kan genieten van het<br />
uitzicht over de zee (39).<br />
39<br />
41<br />
46 47<br />
42
43 44<br />
37 38<br />
40<br />
45
KRK
<strong>www</strong>.<strong>cr</strong><strong>oatia</strong>.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Brijuni”<br />
NP Brijuni, Brionska 10, 52212 Fažana<br />
Tel.: +385 52/525 888<br />
Fax: +385 52/525 917<br />
E-mail: brijuni@brijuni.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.brijuni.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Risnjak”<br />
Bijela vodica 48, 51317 Crni Lug<br />
Tel.: +385 51/836 133, 51/836 261<br />
Fax: +385 51/836 116<br />
E-mail: np-risnjak@ri.t-com.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.risnjak.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Plitvička jezera”<br />
53231 Plitvička jezera<br />
Tel.: +385 53/751 015, +385 53/751 014<br />
Fax: +385 53/751 013<br />
E-mail: info@np-plitvicka-jezera.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.np-plitvicka-jezera.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Sjeverni Velebit”<br />
Krasno 96, 53274 Krasno<br />
Tel.: +385 53/665 380<br />
Fax: +385 53/665 390<br />
E-mail: npsv@np-sjeverni-velebit.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.np-sjeverni-velebit.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Paklenica”<br />
Dr. Franje Tuđmana 14a,<br />
23244 Starigrad - Paklenica<br />
Tel.: +385 23/369 155, +385 23/369 202<br />
Fax: +385 23/359 133<br />
E-mail: np-paklenica@zd.t-com.<strong>hr</strong><br />
prezentacija@paklenica.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.paklenica.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Krka”<br />
Trg Ivana Pavla II 5, 22000 Šibenik<br />
Tel.: +385 22/201 777<br />
Fax: +385 22/336 836<br />
E-mail: anita.matacic@npk.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.npkrka.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Kornati”<br />
Butina 2, 22243 Murter<br />
Tel.: +385 22/435 740<br />
Fax: +385 22/435 058<br />
E-mail: kornati@kornati.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.kornati.<strong>hr</strong><br />
Nationaal Park ”Mljet”<br />
Pristanište 2, 20226 Goveđari<br />
Tel.: +385 20/744 041, 744 058<br />
Fax: +385 20/744 043<br />
E-mail: np-mljet@np-mljet.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.np-mljet.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Biokovo”<br />
Marineta - mala obala 16, 21300 Makarska<br />
Tel./Fax: +385 21/616 924<br />
E-mail: park-prirode-biokovo@st.t-com.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.biokovo.com<br />
Natuurpark ”Kopački rit”<br />
Titov dvorac 1, 31328 Lug<br />
Tel.: +385 31/285 370<br />
Fax: +385 31/285 380<br />
E-mail: uprava@kopacki-rit.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.kopacki-rit.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Lonjsko polje”<br />
Krapje 16, 44325 Krapje<br />
Tel.: +385 44/611 190<br />
Fax: +385 44/606 449<br />
E-mail: info@pp-lonjsko-polje.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.pp-lonjsko-polje.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Medvednica”<br />
Bliznec bb, 10000 Zagreb<br />
Tel.: +385 1/4586 317<br />
Fax: +385 1/4586 318<br />
E-mail: park.prirode.medvednica@zg.t-com.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.pp-medvednica.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Papuk”<br />
Trg Gospe Voćinske bb, 33522 Voćin<br />
Tel.: +385 34/313 030<br />
Fax: +385 34/313 027<br />
E-mail: kontakt@pp-papuk.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.pp-papuk.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Telašćica”<br />
Ulica D. Grbin bb, 23281 Sali<br />
Tel./Fax: +385 23/377 096<br />
E-mail: telascica@zd.t-com.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.telascica.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Učka”<br />
Liganj 42, 51415 Lovran<br />
Tel.: +385 51/293 753<br />
Fax: +385 51/293 751<br />
E-mail: park.prirode.ucka@inet.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.pp-ucka.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Velebit”<br />
Kaniža Gospićka 4b, 53000 Gospić<br />
Tel.: +385 53/560 450<br />
Fax: +385 53/560 451<br />
E-mail: velebit@pp-velebit.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.pp-velebit.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Vransko jezero”<br />
Kralja P. Svačića 2, 23210 Biograd n/m<br />
Tel.: +385 23/383 181<br />
Fax: +385 23/386 453<br />
E-mail: pp-vransko-jezero@zd.t-com.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.vransko-jezero.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark ”Žumberak - Samoborsko gorje”<br />
Slani Dol 1, 10430 Samobor<br />
Tel.: +385 1/3327 660<br />
Fax: +385 1/3327 661<br />
E-mail: park@park-zumberak.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.park-zumberak.<strong>hr</strong><br />
Natuurpark “Lastovsko otočje“<br />
“Trg Svetog Petra 7, 20289 Ubli, Island of Lastovo<br />
Tel.: +385 20/801 250, Fax: +385 20/801 252<br />
E-mail: ju.park.prirode.lastovo@du.t-com.<strong>hr</strong><br />
info@pp-lastovo.<strong>hr</strong><br />
<strong>www</strong>.pp-lastovo.<strong>hr</strong>
HRVATSKA TURISTIČKA ZAJEDNICA<br />
Iblerov trg 10/IV, p.p. 251;10000 ZAGREB, HRVATSKA<br />
Tel:+385 1 46 99 333; Fax:++3851 455 7827<br />
Internet: <strong>www</strong>.<strong>hr</strong>vatska.<strong>hr</strong><br />
E-mail: info@htz.<strong>hr</strong><br />
Kroatische Zentrale für Tourismus<br />
1010 Wien, Am Hof 13, Österreich<br />
Tel: +43 1 585 38 84<br />
Fax: +43 1 585 38 84 20<br />
E-mail: office@kroatien.at<br />
Kroatische Zentrale für Tourismus<br />
60313 Frankfurt/M, Hochstrasse 43, Deutschland<br />
Tel: +49 69 23 85 350<br />
Fax: +49 69 23 85 35 20<br />
E-mail: info@visitkroatien.de<br />
Kroatische Zentrale für Tourismus<br />
80469 München, Rumfordstrasse 7, Deutschland<br />
Tel: +49 89 22 33 44<br />
Fax: +49 89 22 33 77<br />
E-mail: kroatien-tourismus@t-online.de<br />
Ente Nazionale Croato per il Turismo<br />
20122 Milano, Piazzetta Pattari 1/3, Italia<br />
Tel: +39 02 86 45 44 97<br />
Fax: +39 02 86 45 45 74<br />
E-mail: info@enteturismo<strong>cr</strong>oato.it<br />
Ente Nazionale Croato per il Turismo<br />
00186 Roma, Via Dell’Oca 48, Italia<br />
Tel: +39 06 32 11 0396<br />
Fax: +39 06 32 11 1462<br />
E-mail: officeroma@enteturismo<strong>cr</strong>oato.it<br />
Chorvatské turistické sdružení<br />
110 00 Praha 1, Krakovská 25, Česká Republika<br />
Tel: +420 2 2221 1812<br />
Fax: +420 2 2221 0793<br />
E-mail: info@htz.cz; infohtz@iol.cz<br />
Chorvátske turistické združenie<br />
821 09 Bratislava, Trenčianska 5, Slovenská Republika<br />
Tel: +421 2 55 562 054<br />
Fax: +421 2 55 422 619<br />
E-mail: infohtz@chello.sk<br />
Horvát Idegenforgalmi Közösség<br />
1054 Budapest, Akademia u. 1, Magyarország<br />
Tel.: +36 1 267 55 88, Fax: +36 1 267 55 99<br />
E-mail: info@htz.hu<br />
Office National Croate de Tourisme<br />
75116 Paris, 48, avenue Victor Hugo, France<br />
Tel: +33 1 45 00 99 55<br />
Fax: +33 1 45 00 99 56<br />
E-mail: infos.<strong>cr</strong>oatie@wanadoo.fr<br />
Cr<strong>oatia</strong>n National Tourist Office<br />
London W6 9ER, 2 Lanchesters,<br />
162-164 Fulham Palace Road, United Kingdom<br />
Tel: +44 208 563 79 79<br />
Fax: +44 208 563 26 16<br />
E-mail: info@<strong>cr</strong><strong>oatia</strong>-london.co.uk<br />
Cr<strong>oatia</strong>n National Tourist Office<br />
New York 10118, 350 Fifth Avenue, Suite 4003, U.S.A.<br />
Tel:+1 212 279 8672<br />
Fax: + 1 212 279 8683<br />
E-mail: cntony@earthlink.net<br />
Narodowy Ośrodek Informacji Turystycznej<br />
Republiki Chorwacji<br />
00-675 Warszawa, IPC <strong>Business</strong> Center, ul. Koszykowa 54<br />
Polska<br />
Tel: +48 22 828 51 93<br />
Fax: +48 22 828 51 90<br />
E-mail: info@chorwacja.home.pl<br />
Kroatiska Turistbyrån<br />
11135 Stockholm, Kungsgatan 24, Sverige<br />
Tel: +46 853 482 080<br />
Fax: +46 820 24 60<br />
E-mail: <strong>cr</strong>oinfo@telia.com<br />
Kroatisch Nationaal Bureau Voor Toerisme<br />
1081 GG Amsterdam, Nijenburg 2F, Netherlands<br />
Tel: +31 20 661 64 22<br />
Fax: +31 20 661 64 27<br />
E-mail: kroatie-info@planet.nl<br />
Office National Croate du Tourisme<br />
1000 Bruxelles,Vieille Halle aux Blés 38, België<br />
Tel: +32 255 018 88<br />
Fax: +32 251 381 60<br />
E-mail: info-<strong>cr</strong><strong>oatia</strong>@scarlet.be<br />
Хорвaтckoe туристическое соовщество<br />
123610 Moscow, Krasnopresnenskaya nab. 12<br />
office 1502, Russia<br />
Tel: +7 495 258 15 07, Fax: +7 495 258 15 07<br />
E-mail: HTZ@wtt.ru<br />
Hrvaška turistična skupnost<br />
1000 Ljubljana, Gosposvetska 2, Slovenija<br />
Tel: +386 1 23 07 400, Fax: +386 1 230 74 04<br />
E-mail: <strong>hr</strong>info@siol.net<br />
Kroatische Zentrale für Tourismus<br />
8004 Zürich, Badenerstrasse 332, Schweiz<br />
Tel: + 41 43 336 20 30, Fax: +41 43 336 20 39<br />
E-mail: info@kroatien-tourismus.ch<br />
Oficina Nacional de Turismo de Croacia<br />
28001 Madrid, Calle Claudio Coello 22, esc.B,1 °C España<br />
Tel.: +34 91 781 5514<br />
Fax: +34 91 431 8443<br />
E-mail: info@visita<strong>cr</strong>oacia.es<br />
Danmark Kroatiens Turistkontor,<br />
Bjørnholms Allé 20; 8260 Viby J;<br />
Tel.: +45 70 266 860<br />
Fax: +45 70 239 500<br />
E-mail: info@altomkroatien.dk<br />
JAPAN,<br />
Ark Hills Executive Tower N613, Akasaka 1-14-5, Minato-ku,<br />
Tokyo 107-0052<br />
Tel.: +81 03 6234 0711<br />
Fax: +81 03 6234 0712<br />
E-mail: info@visit<strong>cr</strong><strong>oatia</strong>.jp<br />
w w w . c r o a t i a . h r