FACT en verder: participatie van burgers met ernstig psychiatrische ...

Vanaf 2004 zijn er in de verschillende regio’s van GGZ Noord-Holland-Noord FACTwijkteams opgezet
en is de methodiek beschreven in het handboek FACT.
Kenmerken van de FACTwerkwijze zijn:
1. Wij zijn daar waar de klant wil slagen
2. Ondersteunen en meedoen door maatschappelijk netwerken
3. Binden en vinden door transmurale GGZ ketenzorg
4. Zonodig ACT-zorg bieden
5. Behandelen volgens de multidisciplinaire richtlijnen
6. Ondersteunen bij rehabilitatie en herstel
Door het schrijven van een maatschappelijke businesscase is onderzocht wat het werken met FACT
oplevert, vergeleken met andere ggz-organisaties in Nederland. Het blijkt dat GGZ Noord-Holland-
Noord per 1000 inwoners minder kosten maakt dan gemiddeld in Nederland. Er zijn meer cliënten
(3.5) in behandeling, terwijl de kosten per cliënt lager zijn. Er zijn minder en kortere opnames. Er zijn
20% minder Langdurende Zorgbedden en 50% minder bedden beschermd wonen. Door FACT wordt
flexibele zorg geleverd, met een lage drop-out. Meer mensen hebben een betaalde baan.
Het ziet er naar uit dat de FACTwerkwijze in de toekomst ook voor andere doelgroepen ingezet gaat
worden. Een belangrijke factor is dat er meer samengewerkt zal gaan worden met andere
organisaties, vanuit de gedachte dat elke maatschappelijke organisatie te maken heeft met de groep
mensen met ernstig psychiatrische aandoeningen en ieder een bijdrage kan leveren.
Michiel Bähler benoemde aan het eind van zijn inleiding dat het FACT model een goed
organisatiemodel lijkt om aan een bijdrage te leveren aan sociale inclusie van de doelgroep.
Tegenover sociale inclusie staat exclusie. Exclusie is het gevolg van een aantal problemen waar de
doelgroep mee te maken heeft en die met elkaar verbonden zijn, zoals slechte huisvesting, slechte
financiële situatie, gezondheidsproblemen, geen werk, discriminatie, gebrek aan vaardigheden. Niet
alles valt door FACT op te lossen, wel dient er aandacht voor te zijn. De aangekondigde eigen
bijdrage draagt er in ieder geval niet aan bij.
Samenwerking en Care
Kees van der Burg (directeur Langdurende Zorg bij ministerie van VWS) hield een betoog over de
relatie tussen WMO en Care. Hij begon zijn inleiding met de mededeling dat hij niet de bedenker is
van de (eigen bijdrage) maatregelen die de sector worden opgelegd en wel begrip heeft voor de
boosheid die er is.
VWS ziet Fact als een goede ontwikkeling, die past binnen de uitgangspunten van Onderwijs, Cultuur
en Wetenschap. De FACTwerkwijze is een voorbeeld voor VWS.
Kees van der Burg ziet een duidelijke relatie met ontwikkelingen die binnen gemeenten spelen en de
participatie van de groep mensen met ernstig psychiatrische aandoeningen.
Zo zette hij uiteen wat de principes zijn van de verschillende wetten en ontwikkelingen binnen
gemeenten: de WMO (wet maatschappelijke ondersteuning), Welzijn nieuwe stijl en de Kanteling. Alle
drie hebben ze te maken met participatie, het zoeken van aansluiting op de kracht van burgers en
nagaan wat burgers nodig hebben: de vraag achter de vraag onderzoeken. Het gaat niet om het
denken in voorzieningen, maar om nagaan wat nodig is om mensen te kunnen laten meedoen.
Hij gaf aan dat de regie over de grenzen van FACT meer zouden moeten worden bepaald door
gemeenten en het zorgkantoor. Het is nu nog te veel een zaak van de aanbieder. WVS zal dit dan ook
stimuleren.
Er wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen care en WMO: wat is zorg, wat is ondersteuning.
Kees van der Burg gaf aan dat het hierbij nodig is te scheiden én te verbinden.
Inclusie
Hans Kröber (bestuurder Pameijer Rotterdam) liet door twee filmpjes zien hoe inclusie werkt. Ze
toonden de omgekeerde wereld: hoe is het voor niet-gehandicapten om te leven in een wereld waar
‘gehandicapt’ zijn de norm is. Onder sociale inclusie wordt verstaan dat je ervaart dat je erbij hoort in
de samenleving, dat je mens onder de mensen bent. Hans Kröber heeft onderzoek gedaan naar de
factoren die inclusie beïnvloeden. Zowel zorgorganisaties, als gemeentelijke en landelijke overheden
én de mensen met beperkingen beïnvloeden de mate van inclusie.
Nederland is geen voorloper wat betreft inclusie. Hier is van oudsher veel georganiseerd en
behandeld in verzuilde instituties. De overheid had beperkte invloed. Zo langzamerhand beginnen de
inzichten wat te wijzigen.