INLEIDING. Volgens het opschrift (1 : 1) was Zefanja de „zoon van ...

INLEIDING.
Volgens het opschrift (1 : 1) was Zefanja de „zoon van Cuschi, de zoon van Gedalja, de zoon van Amarja, de zoon
van Hizkia”. Op grond van de laatste naam wordt Zefanja veelal beschouwd als iemand van hoge adel. Intussen is
volstrekt niet zeker, dat we hier aan koning Hizkia hebben te denken (zie de verklaring).
Als tijd van Zefanja ' s optreden noemt het opschrift de regering van de Judese koning Josia (639-608).
Er is verschil van mening over de vraag, of hij meer aan het begin dan wel verder naar het einde van Josia ' s
regering is te plaatsen; m.a.w. of hij heeft geprofeteerd vóór of na de beide of één van de beide reformaties, die
door Josia zijn ter hand genomen.
De eerste dezer reformaties, die alleen in Kronieken wordt vermeld (2 Kron. 34 : 3), had plaats in Josia ' s 12e
regeringsjaar (dus 628); de tweede, waarbij het terug vinden van het wetboek een grote rol speelt (2 Kon. 22 en 23;
vgl. 2 Kron. 34 : 8), in het 18e jaar (dus 622).
Nu is Zefanja ' s beschrijving van de toestanden zijner dagen van zulk een aard, dat men o.i. (sommigen oordelen
anders) moet aannemen, dat althans Josia ' s tweede reformatie nog niet had plaats gegrepen. Zefanja gewaagt (1 :
4 v.) van Baälsdienst, van verering van het heir des hemels, en van de Moloch; en spreekt van priesters, die het
heilige ontwijden, 3 : 4. Minder sterk, schoon toch ook niet geheel zonder betekenis, zijn de uitspraken aangaande
zonden op ander terrein dan dat van de cultus; zo het oordeel over Jeruzalems vorsten, rechters en profeten, dat
niet gunstiger is dan dat over de priesters, 3 : 3 v.; 1 : 8 v. Maar vooral de vermelde toestanden op het gebied van
de cultus zijn o.i. van die aard, dat ze niet overeenkomen met de toestand na de reformatie van 622, zoals die ons
door de Schrift wordt getekend, 2 Kron. 34 : 33.
Veel moeilijker is de vraag, of Zefanja's optreden ook aan Josia ' s eerste reformatie (die van 628) vooraf ging.
Immers is deze reformatie veel minder ingrijpend geweest. Dit blijkt niet alleen uit de noodzakelijkheid der tweede
reformatie en het dienaangaande in 2 Kon. 23 : 4 vv. gegeven verhaal; maar ook op andere wijze. We vinden nl. bij
Jeremia getuigenissen aangaande afgoderij (2 : 11, 20, 23, 27 v.; 3 : 2), die waarschijnlijk dateren uit d e tijd van
Josia, en toch na diens eerste reformatie moeten vallen, daar Jeremia pas in Josia ' s 13e jaar is opgetreden, Jer. 1 :
1
Nu valt op te merken, dat in de genoemde plaatsen van Jeremia alleen sprake is van Baälsdienst, en niet ook, zoals
bij Zefanja, van Assyrische sterrendienst. Wel spreekt Jeremia hiervan in latere hoofdstukken, maar naar veler
oordeel dateren deze profetieën dan ook niet meer uit de tijd van Josia, maar uit die van Jojakim; en men heeft
hierin wel een aanduiding gevonden, dat Josia ' s eerste reformatie althans aan die sterrendienst voorlopig een einde
had gemaakt. In dit geval zou dus Zefanja ook vóór de eerste reformatie zijn te stellen.
Er is nog een ander gegeven, waaruit sommigen iets aangaande Zefanja ' s tijd menen te kunnen afleiden. Tijdens
Josia ' s regering moeten de Scythen langs het Judese gebied zijn getrokken. Herodotus verhaalt nl. dat zij in deze
periode gedurende 28 jaar in Klein-Azië en in de Zuidelijk daarvan gelegen streken heerschappij hebben
uitgeoefend, tot Egypte zijn doorgedrongen, door Psamtik tot de terugtocht bewogen zijn, en hierbij de tempel
van Astarte te Askalon geplunderd hebben. Is dit bericht juist, dan moeten deze woeste ruiters, de „Hunnen der
oudheid ” , dus door het Filistijnse gebied langs Juda zijn getrokken. Nu staat echter het jaar van deze tocht
volstrekt niet vast. Rekent men de 28 jaren van hun Klein-Aziatische heerschappij tot aan de val van Ninevé (612),
dan valt het begin in 640, en de inval in Syrië zeker iets later. Psamtik regeerde van 663-610. Doch deze en de
verdere gegevens wijzen wel op de tijd van Josia (gewoonlijk stelt men de tocht omstr. 630), maar bieden voor een
enigszins nauwkeuriger tijdsbepaling weinig houvast. Trouwens, geheel deze tocht der Scythen naar het Zuiden
staat niet voldoende vast om er enige belangrijke conclusie uit te trekken.
Neemt men hem echter als historisch aan, en stelt men hem omstreeks 630, dan kan men verder de vraag stellen,
of Zefanja ' s profetie ook onder invloed van de „Scythenstorm ” stond. Sommigen antwoorden bevestigend. Zo
zou uit enkele plaatsen zijner profetie (1 : 2 v., 14-17; 3 : 6) blijken, dat destijds geheel de wereld in beroering was.
Voorts heeft men het feit, dat in het volkerengericht vsn 2 : 4 vv. de Filistijnen in de eerste plaats worden
genoemd, hieruit willen verklaren, dat Zefanja juist optrad op het moment van de inval der Scythen in het
Filistijnse gebied.
Intussen, wat het eerste betreft, is het stellig onjuist, dat dergelijke aankondigingen van de dag des WEREN als
van 1 : 2 v. en 1 : 14-18 alleen in tijden van beroering zouden kunnen gesproken worden; en wat 3 : 6 betreft, hier
is zeker sprake van gerichten. die reeds hebben plaats gegrepen, maar de aard hiervan (ontvolking en totale
verwoesting der steden enz.) doet denken aan een meer radicale en blijvende ontreddering dan de Scythen plachten
aan te richten.
Wat voorts de Filistijnen aangaat, het is o.i. weinig waarschijnlijk, dat Zefanja ' s profetie tegen hen (en de andere
door hem genoemde volken) haar aanleiding vond in een dreigende inval der Scythen. In heel de tekening van het
gericht over de Filistijnen en over de andere volken is niets, dat bepaald aan de wijze van doen der Scythen
herinnert.
Is dus een invloed der Scythen op Zefanja's profetie niet aan te nemen, aan de andere zijde is er wel grond om te
stellen, dat hij profeteerde, eer hun inval in het Filistijnse land een feit was geworden. Dat 2 : 4 vv. geen
beschrijving van historische feiten, maar toekomstvoorzegging is, is duidelijk. Nu was zulk een voorzegging zeker
ook mogelijk, wanneer kort te voren de Scythenplaag door het land was getrokken. Maar dan zou men toch allicht
enige zinspeling daarop mogen verwachten. Daarom is het o.i. waarschijnlijk, dat Zefanja ' s profetie aan hun komst
vooraf ging. Dan is die komst dus voor het Filistijnse land een begin der vervulling van Zefanja's voorzegging
1

geweest.
Wordt de Scytheninval terecht omstr. 630 gesteld, dan wordt aldus ons vermoeden, dat Zefanja ook vóór de
reformatie van 628 optrad, bevestigd.
Onze conclusie is, dat Zefanja moet zijn opgetreden na 639 de aanvang van Josia's regering, en vóór 622, het jaar
der tweede reformatie, waarschijnlijk ook vóór 628, het jaar der eerste reformatie. Hij leefde dus ongeveer in
dezelfde tijd als Jeremia, tot wie het woord Gods kwam in Josia ' s dertiende regeringsjaar, Jer. 1 : 1; waarschijnlijk
was hij van deze een oudere tijdgenoot.
VERTALING EN VERKLARING.
Opschrift. 1 : 1.
1 Het opschrift zegt, dat het hier volgende boek bevat „het woord des HEEREN, dat kwam (vgl. Hos. 1 : 1) tot
Zefanja ” , en wel in de dagen van de Judese koning Josia, zoon van Amon (vgl. Inleiding). Zefanja's afkomst wordt
opgevoerd tot Hizkia. Was dit de koning van Juda? Er voor pleit, dat dan begrijpelijk wordt, waarom Zefanja ' s
voorvaderen tot in het vierde geslacht worden genoemd, wat bij geen der andere profeten geschiedt. Er tegen pleit, dat
er niet bij staat: „de koning van Juda ” , terwijl de naam Hizkia toch ook anders wel voorkwam, 1 Kron. 3 : 21; Neb. 7 :
21; 10 : 18. Ook is het niet onmogelijk, dat de vier geslachten worden genoemd, omdat de naam van zijn vader (Cuschi)
kon doen vermoeden, dat hij van Cuschietische (= Ethiopische) afkomst was; welk vermoeden dan op deze wijze zou
zijn weerlegd; vgl. Jer. 36 : 14.
H e t wereldgericht over Jeruzalem. 1 : 2 - 1 3 .
Het hier aangekondigde gericht draagt enerzijds het algemene karakter van een wereldgericht, de dag des HEEREN,
maar keert zich toch speciaal tegen Juda en Jeruzalem, om dit te straffen voor de destijds daar heersende afgoderij en
verdere zonden.
2, 3 De HEERE brengt een vernietigingsgericht over heel de aarde. Hij zal van de aarde „wegrukken”, d.i.
verdelgen, al wat zich er op bevindt; inzonderheid vs. 3 mens en dier; ook de vogelen des hemels en de vissen der zee
(vgl. Hos. 4 : 3) worden niet verschoond. De profeet komt nog opzettelijk terug op de mensen, wie het gericht eigenlijk
geldt, en noemt dan met name de goddelozen: immers dezen, niet de vromen, worden er door getroffen, vgl. 2 : 3; 3 :
11 v.
4-6 Thans wordt duidelijk, dat de gerichtsaankondiging speciaal ziet op Juda en meer bijzonder op Jeruzalem. De
HEERE zal zijn slaande hand uitstrekken tegen Juda en al de inwoners van Jeruzalem. Dat dit „al” niet de vromen
insluit (vgl. bij vs. 3), blijkt uit het vervolg. De HEERE zal uit Jeruzalem uitroeien al het goddeloze, wat zich in
haar bevindt. Vooreerst „het overblijfsel van de Baal ” , d.w.z. er zal van de Baal niets meer over blijven. 1)
Sommigen denken, dat „Baal ” hier staat voor afgoden in het algemeen. O.i. is het waarschijnlijker, dat Zefanja (op
soortgelijke wijze als vroeger Hosea in Israël) hier het oog heeft op de van de Kanaänieten overgenomen
Baälsdienst en op de in die geest ontaarde Jehovaverering. Vóór Josia's grote reformatie stond zelfs in de tempel
een dier „heilige palen ” , die gewijd waren aan Astarte, 2) welker dienst met die van Baal nauw samenhing, 2 Kon.
23 : 6, vgl. ook vs. 7. - Met de Baal worden uitgeroeid allen, die zich aan deze of een andere afgodische cultus
hebben bezondigd. Allereerst de voorgangers: de „afgodsknechten” en de priesters. Met „afgodsknechten ”
trachten wij weer te geven een Hebr. woord (Kemarim) , dat gebruikt wordt tot aanduiding van altaardienaars bij
de afgodische cultus, 2 Kon. 23 : 5; Hos. 10 : 5. Wat tussen hen en de „priesters” (waarmede hier ook priesters van
de valse cultus bedoeld moeten zijn) het onderscheid is, weten we niet. Dat van heide de „naam” zal worden
uitgeroeid, zegt, dat ze, evenals de Baal zelf, radicaal verdelgd zullen worden.
5 Vs. 5 zet de beschrijving der zondige erediensten voort. Het noemt allereerst het aanbidden van „het heir
des hemels ” ; het dak was hiervoor de plaats, Jer 19 : 13. Bedoeld is de Assyrisch-Babylonische sterrendienst, door
Manasse in Jeruzalem nagevolgd, 2 Kon. 23 : 5, zodat in het voorhof van de tempel zich paarden en een wagen,
aan de zonnegod gewijd, bevonden, 2 Kon. 23 : 11. Uit de profetieën van Jeremia en Ezechiël blijkt wel, dat deze
verering der hemellichamen onder het volk diepe wortelen had geschoten. Voorts wordt hier nog genoemd de
dienst van Melech; deze naam staat gelijk met Moloch, en dit was de god, voor wie in Manasse's dagen een altaar
was opgericht ten dienste van de kinderoffers, 2 Kon. 23 : 10. Zefanja spreekt nu van mensen, die deze
Molochdienst met de dienst van Jehova willen combineren. Het zijn zulke „aanbidders”, zulke godsdienstige, die
enerzijds „trouw zweren aan de HEERE ” (zij willen vereerders van Jehova zijn), maar anderzijds „zweren bij hun
Moloch ” : bij hun eden gebruiken ze de naam van deze afgod.
6 Vs. 6 besluit de tekening door een meer algemene omschrijving der goddelozen. Wel menen sommigen,
dat we hier een nieuwe, van de vorige onderscheiden klasse hebben: die der religieus onverschilligen. Maar
Zefanja zegt alleen, dat ze de HEERE niet dienen; dat ze er in het geheel geen godsdienst op na houden, staat er
niet. Daarom oordelen wij, dat hij, na de voorafgaande meer speciale tekening, hier een samenvattende
beschrijving geeft van alle goddelozen. Of ze Baal dan wel het heir des hemels, of de Moloch, of misschien nog
een andere godheid dienen, of ook aan alle godsdienst de rug hebben toegekeerd, ze hebben allen dit gemeen, dat
ze zich „van achter de HEERE hebben afgekeerd ” (in plaats van te gaan achter Hem, om Hem en zijn
gemeenschap te zoeken en in zijn wegen te wandelen, vgl. Hos. 1 : 2), en Hem „niet zoeken noch raadplegen ” ; het
eerste duidt aan het gaan tot de Heere in de ruimste zin, het „raadplegen ” ziet bepaald op het vragen van raad in
moeilijke gevallen (door de dienst der priesters of der profeten).
2

7-9 Thans wordt het gericht rechtstreeks beschreven als de „dag des HEEREN ” , de dag, waarop de HEERE
verschijnt en Zich openbaart in zijn majesteit en heerlijkheid. Het is als hoort de profeet reeds het geruis zijner
voetstappen; daarom roept hij uit: „weest stil! ” want bij de nadering Gods past de mens het zwijgen vol ontzag,
vgl. Hab. 2 : 20; Zach. 2 : 13. - De dag des HEEREN wordt nader beschreven als een offerfeest", d.w.z. een dag
van een grote slachting, vgl. Jes. 34 : 6; Jer. 46 : 10; Ezech. 39 : 17 vv. De slachtoffers zijn blijkens het verband de
goddelozen in Jeruzalem en Juda. ^- De HEERE heeft „zijn genodigden geheiligd”: hij een offerfeest waren
genodigde gasten, en dezen moesten van te voren geheiligd worden, vgl. 1 Sam. 16 : 5. Misschien denkt de profeet
bij de ,genodigden" aan de Heidenvolken, die Juda zullen overweldigen; het is ook mogelijk, dat deze trek enkel
dient om de tekening te completeren.
Op die dag dan vs. 8 - zal de HEERE (en nu laat de profeet het beeld van het offerfeest verder los) ten gerichte
komen tegen de zondaars in Jeruzalem. De tekening van dezen geeft een aanvulling van die uit vs. 4 v. Naast de
(daar beschreven) afval op religieus gebied, stelt de profeet thans het verderf op ethisch en sociaal terrein. Hij
noemt als voorwerpen van het gericht „de vorsten en de koningszonen”. De „vorsten” zijn de hoge koninklijke
beambten. Bij de „koningszonen” kan men aan Josia ' s eigen zonen denken, zo men Zefanja ' s optreden plaatst in
het laatste gedeelte van Josia's regering. Plaatst men het (zoals wij deden) in een vroegere periode, dan waren
Josia's zonen óf nog niet geboren óf nog te jong om hier bedoeld te zijn; dan moet de uitdrukking dus zien op de
zonen van de vroegere koningen Manasse en Amon. - Koning Josia zelf wordt niet genoemd: hij was van zijn
jeugd af godvruchtig. - Met „allen, die zich kleden in uitheems gewaad ” wordt een
voorlopige karakteristiek der vorsten en prinsen gegeven en tevens de oordeelsaankondiging uitgebreid tot allen, die
hierin hun navolgers zijn. Eén der kenmerken van heel deze kring is, dat ze in de kleding de buitenlandse, waarschijnlijk
de Assyrische, mode navolgen. Vooral in een tijd, toen Juda nog vazal van Assyrië was, was dit een bewijs van tekort
aan nationaal besef; en bij de nauwe band, die onder het O. T. het nationale en het religieuze verbond, kwam ook de
religieuze afval in die kledij tot uiting.
Een tweede kenmerk der aan het gericht vervallenen is vs. 9 - het „over de drempel springen ” . Ook hierbij zal zijn te
denken aan het napen van een buitenlands gebruik. We kennen dit gebruik bij de Filistijnen, 1 Sam. 5 : 5. Maar het heeft
ook elders bestaan, en niet alleen in de tempels: aan het Perzische hof moet het nog in de 17e eeuw door Europese
reizigers zijn waargenomen; waarschijnlijk vond het ook daar zijn grond in Heidense voorstellingen, bv. in de mening,
dat onder de drempel de huisgeest woonde. Het navolgen van dit uitheems en Heidens gebruik is dus een andere trek,
waardoor de Jeruzalemse hovelingen en hun navolgers zich kenmerken. - Tenslotte noemt de profeet nog, dat zij „het
huis van hun heer vullen met onrecht en bedrog ” . Dit zal zien op dezelfde hoge beambten: door geweld en bedrieglijke
praktijken zuigen zij de mensen uit: dientengevolge wordt, behalve hun eigen zak, ook de koninklijke schatkist gevuld
met wat door onrecht en bedrog verkregen is. Dit schijnt ons van deze zeer verschillend opgevatte plaats de beste
verklaring; men moet dan aannemen, dat koning Josia, al wilde hij het zo niet, niet bij machte was, dit alles te keren.
10, 11 Thans wordt het gericht- meer concreet getekend. De veroveraar dringt Jeruzalem binnen. De profeet hoort
in de geest reeds het gejammer der radeloze inwoners. De plaatsbepalingen, die hij geeft, wijzen alle naar het Noordelijk
gedeelte der stad. Hier was het enige geschikte aanvalspunt voor een vijand; aan de drie andere zijden was Jeruzalem
door diepe dalen omringd. Bovendien zal de profeet het oog hebben op een vijand, die uit het Noorden komt. De
Vispoort moet zich hebben bevonden in de muur, die langs de Noordzijde van de Voorstad liep, vgl. Neh. 3 : 3; 12 : 39;
2 Kron. 33 : 14. De Voorstad was het gedeelte, dat in het Noorden. buiten de oorspronkelijke muur, was aangebouwd.
vgl. 2 Kon. 22 : 14; Neh. 11 : 9. De „heuvels ” zijn waarschijnlijk weer in het Noorden te zoeken; het „luid gekraak ” komt
van de instortende gebouwen.
Vs. 11 noemt als stadsdeel nog de „Mortier ” . Het is niet zeker, waar dit te zoeken is. De naam wijst op een inzinking in
de bodem (vgl. Richt. 15 : 19); daarom denken sommigen aan het Kaasmakersdal, speciaal het Noordelijk gedeelte. De
hier wonende en door hek gericht getroffen bewoners worden als „kramervolk ” en .,geldwegers " aangeduid. Blijkbaar
woonden de kooplieden daar bijeen.
12, 13 Nog weer een andere tekening van het gericht: de HEERE zal Jeruzalem met „lampen doorzoeken”, nl. om
de schuldigen ook in de donkerste schuilhoeken op te sporen (men denke aan het weinige natuurlicht, dat in de
woningen kon binnendringen; vgl. Luc. 15 : 8). M.a.w.: niemand zal aan 's HEEREN straffende hand ontkomen; ook
ligt er wel de gedachte der individuele vergelding in. De schuldigen worden hier beschreven als „de mannen, die zijn dik
geworden op hun droesem ” . Een beeld, dat ontleend is aan minderwaardige wijn, die van tijd tot tijd moet worden
overgegoten; geschiedt dit niet, en blijft hij dus op zijn droesem (heffe, bezinksel) liggen, dan wordt hij troebel en slecht
van smaak, vgl. Jer. 48 : 11. Zo nu heeft het bij deze mensen aan loutering en vernieuwing ontbroken. Waarschijnlijk
denkt de profeet ook hieraan, dat ze in uitwendige rust hebben geleefd, en dus ongestoord hun zondige aard konden
ontwikkelen, vgl. Jer. 48 : 11. - En nu zijn ze zover, dat ze denken: „de HEERE doet noch goed noch kwaad ” : zij mogen
het bestaan van de HEERE niet ontkennen, ze hebben toch bij al hun overleggingen Hem uitgeschakeld, en geloven
niet aan zijn regering, en dus ook niet aan de waarheid van zijn bedreigingen en beloften, vgl. 3 : 2. Ze hebben huizen en
wijngaarden (vs. 13), en menen hiermede verzekerd te zijn van hun geluk en ongestraft te kunnen zondigen. -
„Praktische atheïsten” behoeven ze daarom nog niet te zijn geweest; want deze houding kan zeer wel gepaard gaan met
een verering van afgoden, vgl. 1 : 4 vv.; op religieus gebied is deze verering in zichzelf een overtreden van het gebod des
HEEREN, en ook op ethisch terrein gaat er geen heiligende, maar wel een degenererende invloed van uit. - Hun
gedachte, dat de HEERE niet werkt, zal echter een waan blijken, als Hij komt ten gerichte.
Dan vs. 13 - wordt al hun rijkdom, waarop ze vertrouwden, de buit des vijands, hun huizen worden verwoest. Zo zullen
3

ze van wat ze bouwden en plantten het genot niet langer smaken, vgl. Am. 5 : 11.
De dag des HEEREN. 1 : 14-18.
Thans wordt de reeds in vs. 7 uitgesproken gedachte nader uitgewerkt, en meer uitvoerig het gericht als de grote
dag des HEEREN beschreven. Er is in deze verzen geen rechtstreekse aanduiding, dat het oordeel zich speciaal
tegen Juda richt; toch is de aankondiging uiteraard allereerst voor de Judeeërs bestemd, en in vs. 16 is
waarschijnlijk ook wel allereerst aan een verovering van Juda ' s steden gedacht. Maar over het algemeen maakt de
tekening toch de indruk, het wereldgericht te willen beschrijven.
14 De grote dag des HEEREN vs. 14 - is nabij en nadert snel, vgl. vs. 7. Zó vreselijk is hij, dat ook de
dapperste dan schreeuwt van angst.
15 Alle ontzettingen - vs. 15 - komen dan samen. De gramschap Gods wordt uitgestort; nood en benauwing
komt over allen; het is een vernieling en vernietiging, waaraan niets ontkomt; duisternis en zware nacht heersen
alom. vgl. Joël 2 : 2.
16 Vs. 16 maakt de schildering meer concreet door de gewagen van de verschrikkingen van de krijg.
Bazuingeschal en krijgsgeschreeuw weerklinken: ze begeleiden de aanval op de versterkte steden en de hoge
tinnen, vgl. Jes. 2 : 15. - Hier schijnt de profetie te spreken van een gericht binnen de grenzen der historie; het ligt
dan voor de hand, allereerst - schoon niet uitsluitend - te denken aan een overweldiging van Jeruzalem en de
steden van Juda door de vijand. Gelijk meermalen in de profetie, vloeien de trekken van het voorlopige en van het
finale gericht door één.
17 Zo brengt de HEERE - vs. 17 ,- benauwing over de mensen. Zij lopen rond „als blinden ” , d.i. verbijsterd
en radeloos door de angst. De oorzaak van alles is: hun zonde tegen de HEERE. - Hun bloed en hun vlees wordt
door de vijanden van vs. 16 - als waardeloos stof en als drek uitgestort en weggeworpen.
18 Zilver en goud - vs. 18 kan niet baten, geen losprijs beveiligt tegen de gramschap des HEEREN. Zijn
„ijver ” (wat hier hetzelfde is als „gramschap ” ) is een vuur, waardoor de ganse aarde wordt verteerd, vgl. 2 Petr. 3
: 10, 12: zo brengt Hij over al haar inwoners (altijd de vromen uitgezonderd, 2 : 3; 3 : 12) vernietiging en louter
ontzetting.
De dag des HEEREN over de volkeren. 2 : 1-15.
Ook hier hebben we een aankondiging van de dag des HEEREN, vs. 2 v. Maar deze wordt hier speciaal beschreven als
komend over een aantal Heidenvolken: de Filistijnen, de Moabieten en de Ammonieten, de Cuschieten, en de
Assyriërs; met een voorafgaande opwekking aan de Judeeërs, om ontkoming te zoeken (vs. 1-3). Over de opvatting, dat
Zefanja hier de komst der Scythen zou beschrijven, zie men de Inleiding.
1-3 Deze verzen bevatten een oproep tot bekering, die in vs. 4 vv. gemotiveerd wordt door de aankondiging van
de gerichtsdag over de volken.
In vs. 1 zal met „volk” Juda zijn bedoeld (vgl. vs. 3). Overigens is de betekenis nogal zeker. Naar de door ons gevolgde
vertaling wordt het volk opgewekt zich „neder te buigen”, dus zich te verootmoedigen (vgl. vs. 3), met het oog op het
komende gericht. Dit wordt dan nog gemotiveerd door de toevoeging, dat het volk „van geen schaamte weet”, zich
door schaamteloosheid en overmoed kenmerkt.
2 Men bekere zich dus, eer - vs. 2 - het te laat is, d.i. eer de grote dag van des HEEREN toorn komt, en de
aangesprokenen worden als kaf, dat door de wind wordt voortgejaagd: een meermalen gebruikt beeld van volkomen
ondergang, Jes. 29 : 5; Ps. 1 : 4.
3 Ook vs. 3 wekt tot bekering op, maar thans de vromen; ook bij dezen toch blijft daartoe altijd reden. Zij
worden genoemd „de ootmoedige des lands”, d.i. degenen, die geleerd hebben, zich diep voor God te buigen, en op
Hem te betrouwen. Voorts heten ze „die zijn ordinantie doet”, d.i. die zijn gebod volbrengt.
Tevens echter worden ze tot datgene, wat reeds bij hen gevonden wordt, nog nader opgewekt: een bewijs, dat ze dit
alles nog slechts gebrekkig en in beginsel bezitten. Zij moeten
de HEERE zoeken", iets wat zij als „ootmoedige” aanvankelijk reeds doen. En zij moeten „rechtvaardigheid” en
„ootmoed” zoeken; het eerste beantwoordt aan het „die zijn ordinantie doet”, het tweede aan hun naam van
„ootmoedige”. - Aan die roepstem gehoor gevend, zullen ze op de dag van 's HEEREN toorn „misschien geborgen”
worden. Ook de vromen kunnen in zichzelf niet bestaan, als de HEERE ten gerichte komt, en hebben dus beveiliging
nodig, die slechts door zijn genade hun kan geschonken worden. Het „misschien” (vgl. Joël 2 : 14; Am. 5 : 15) opent
a.h.w. (en hierin komt ook het Oudtestamentisch karakter uit) de deur des behouds slechts op een kier; het legt nadruk
op de grootheid van de nood, en daardoor ook op de grootheid der genade, die voor de redding vereist wordt.
Thans begint de aankondiging van het gericht over de volken. Allereerst over de Filistijnen. Gaza en Askelon worden
verwoest, Asdod zal men „verdrijven” (d.i. haar bewoners wegvoeren, terwijl natuurlijk de stad verwoest wordt)
„midden op de dag”. De laatste woorden worden o.i. het best aldus verklaard, dat het niet maar zal zijn een nachtelijke
overval van een roversbende (vgl. Ob. : 5), maar het werk van een vijand, die de stad geheel in zijn macht heeft, en
daarom bij klare dag de bevolking kan wegvoeren, zonder dat iemand tegenstand biedt. Ook Ekron wordt
„ontworteld”, ten ondergang gedoemd gelijk een boom, die uit de bodem gerukt wordt. - Niet genoemd wordt Gath;
ook elders ontbreekt deze stad (Am. 1 : 6-8; Jer. 25 : 20; Zach. 9 : 5 v.), waarschijnlijk omdat ze geen betekenis meer had,
of bij Juda behoorde.
5 Vs. 5 roept nu het „wee!” uit over de „Kuststrook”, het langs de kust gelegen deel van het Filistijnse land (de
4

genoemde steden lagen iets verder landwaarts in); en over het „Kretervolk”, d.i. de Filistijnen, zo genoemd, omdat ze
uit Kreta stammen, Am. 9 : 7 (Kaftor Kreta). Dat de profeet aan het land der Filistijnen hier de naam „Kanaän” geeft,
is om aan te duiden, dat dit Filistijnse land (een stuk van Kanaän) het lot der overige Kanaänieten zal delen. Het woord
des HEEREN „komt tegen hen”, nl. als een verdervende macht, vgl. Jes. 9 : 7; het is een vloekwoord, waarvan de
inhoud is: „Ik zal u te gronde richten, zodat er niemand meer woont”.
6 Zo zal - vs. 6 - de Kuststrook, onbewoond als ze is, een streek worden, waar de nomaden weide zoeken voor
hun kudden en hun schaapskooien plaatsen.
7 Vs. 7 voegt er een nieuwe gedachte aan toe:.. die herders zullen zijn de aan het gericht ontkomen Judeeërs: zij
zullen daar hun kudden weiden en met deze zich des avonds nederleggen „in Askelons huizen”, ni. wat daarvan
overgebleven is. Want de HEERE „zal naar hen omzien en hun lot wenden”: ook over Juda zal het gericht komen,
maar er zal een overblijfsel zijn, dat opnieuw zijn gunst zal ervaren.
8-10 Van het Westelijke grensvolk (de Filistijnen) gaat de profeet thans over tot de Oostelijke: de Moabieten en de
Ammonieten. De HEERE heeft gehoord hun smaadtaal tegen zijn volk, en de „grote woorden”, die zij hebben
gesproken „tegen zijn gebied” (nl. door te zeggen: „het zal ons ten deel vallen”, vgl. Ezech. 35 : 12), Ook elders wordt
door de profetie aan Moab hoogmoed verweten, Jes. 16 : 6; 25 : 11; Jer. 48 : 29. Op welke feiten Zefanja het oog heeft,
is niet te zeggen; Moabieten en Ammonieten zijn meermalen als Israëls vijanden opgetreden; naar het profetisch
oordeel zijn ze hierbij schuldig geworden, door zich tegen het volk des HEEREN (en daardoor ook tegen de HEERE
zelf) te verheffen.
Daarom r vs. 9 zal Moab en Ammon worden als Sodom en Gomorra, dus prijsgegeven aan een algehele verdelging en
verwoesting. (De vergelijking met deze steden lag te meer voor de hand, omdat Moab aan de Dode Zee grensde, en
deze verwoesting plaats had in de dagen van hun stamvader Lot.) Hun land zal worden een plaats, waar niets dan
brandnetels groeien, en een „zoutgroeve”, weer een herinnering aan de Dode Zee, aan welker Zuidelijke kust zich veel
zout bevindt, en voorts een sprekende aanduiding der onvruchtbaarheid, vgl. Deut. 29 : 22; Richt. 9 : 45. Evenals in vs.
7 wordt aan deze oordeelsaankondiging verbonden een heilsbelofte voor het vrome Israël, door de toevoeging, dat het
(aan het gericht ontkomen) overblijfsel van des HEEREN volk hen zal „plunderen”, dus erfgenaam worden van hun
rijkdom. Bij het volgende „ten erve ontvangen” willen sommigen denken aan de mensen, die de Israëlieten tot slaven
worden; o.i. is het juister, ook hier, althans allereerst, aan het land te denken. Wel heeft men gezegd, dat een „netelveld
en zoutgroeve, en altijddurende woestenij” voor Israël geen waardevol bezit zou zijn; maar o.i. is deze schijnbare
tegenstrijdigheid slechts een bewijs, dat men de profetie niet al te letterlijk moet nemen; men moet letten op de
hoofdgedachte, en deze is, dat Moab te gronde gaat, en Israël wordt verhoogd.
Vs. 10 noemt nog eens de grond: hun hoogmoedig gedrag tegen 's HEEREN volk, vgl. vs. 8.
11 Dit vers behelst een uitspraak van meer algemene strekking, die de overgang vormt tot het volgende. Bij
„hen” kan men allereerst aan de Moabieten en de Ammonieten denken, maar uit het volgende „al de goden der aarde”
blijkt, dat de andere Heidenvolken mede bedoeld zijn. Tegen deze volken zal de HEERE „vreselijk” zijn, in de
openbaring zijner rechterlijke majesteit. Immers, „Hij doet tenietgaan al de goden der aarde ” : de goden zijn één met de
volken, die hen vereren; het verdelgen der volken en het tenietdoen hunner goden zijn dus twee zijden van één zaak,
vgl. Jes. 19 : 1. Maar natuurlijk is het tenietdoen der goden de meest geestelijke zijde: het gericht over de volken
betekent ook en bovenal het nederwerpen van de afgoden, en dus het doen komen van het onbetwiste koningschap des
HEEREN. - Hiervan spreekt ook het slot, en dan nog weer op eigen wijze. De Godsheerschappij komt niet enkel door
verdelging der vijandige machten: maar ook doordat de volkeren, die dit aanschouwen, bewogen worden om Hem de
hulde der aanbidding toe te brengen. Met „de kustlanden” wordt bedoeld het Middellandse Zeegebied; dit is zoveel als
„de verste streken ” , vgl. bij Jes. 41 : 1.
De gerichtsaankondiging wordt voortgezet. Na de aan Israël grenzende volken noemt de profeet nog twee andere.
Allereerst de Cuschieten. In eigenlijke zin zijn dit de Ethiopiërs, die ten Zuiden van Egypte woonden. Nu hadden dezen
een tijd lang Egypte overheerst (zie bij Jes. 18) ; toen was Cusch en Egypte dus één. Sommigen denken, dat als
nawerking van deze toestand de naam Cusch hier nog dient tot aanduiding van Egypte.
In het verband zou dit goed passen, daar er in vs. 13 vv. wordt gesproken van Assyrië, het andere grote rijk. - Toch is
ook mogelijk de opvatting, volgens welke de profeet hier de Cuschieten enkel noemt als volk uit het Zuiden, evenals de
Filistijnen in het Westen en de Assyriërs in het Noordoosten woonden. - De inhoud van de gerichtsaankondiging tegen
de Cuschieten is enkel deze, dat ze zullen zijn „verslagen door mijn zwaard ” : het zwaard des HEEREN roeit hen uit,
vgl. Jes. 27 : 1; 34 : 5 v.
13-15 Tenslotte Assyrië, het laatst genoemd en met uitvoerigheid bedreigd, omdat dit toen nog de grote. aan Juda en
Juda's God vijandige wereldmacht was. We worden hier herinnerd aan de meer uitvoerige oordeelsaankondiging, door
Zefanja's tijdgenoot Nahum tegen Assyrië gericht. De HEERE strekt zijn straffende hand uit „tegen het Noorden ” .
Assyrië lag ten opzichte van Juda in het Noordoosten; dat de profeet eenvoudig van het Noorden spreekt, is te meer
begrijpelijk, omdat de Assyrische legers van het Noorden uit naar Palestina kwamen. Door zijn slaande hand richt de
HEERE Assur te gronde en maakt de hoofdstad Ninevé tot een wildernis en tot een geheel dorre en daardoor met
onvruchtbaarheid geslagen plaats.
14 Dan vs. 14 - legeren zich „binnen haar ” (d.i. op het terrein der verwoeste stad) „kudden”, niet van vee
(immers de plaats is geheel onvruchtbaar), maar van „allerlei troepgedierte ” , d.i. wilde dieren, die in troepen of
scharen samenkomen aan dergelijke woeste plaatsen. Pelikaan en egel (vgl. Jes. 34 : 11) overnachten op de
kapitelen van haar zuilen. Men denke zich deze als op de grond liggend, anders zou het van de egel gezegde niet
5

opgaan. De vermelding van de pelikaan wekt de gedachte op aan een moerassige streek; men kan denken aan de
overstroming van het land door water van de Tigris. 1 ) -Bij het volgende „hoor! het zingt in het venster!” kan men
denken aan de wind, die huilt door de openingen der verwoeste gebouwen; of aan uilen, die daar hun gekras doen
horen. „Verwoesting zit op de drempel ” , d.w.z. de deuren zijn verdwenen, de drempels met puin bedekt. „Want
men heeft het cederwerk (d.w.z. de wandbekledingen van cederhout, en de bedoeling zal zijn: ook de wanden zelf
j neergehaald”: de schitterende paleizen zijn totaal verwoest.
15 Vs. 15 brengt een slotbeschouwing, in de vorm van een klaagzang of spotlied. Dat is er nu geworden van
die dartele stad (vgl. Jes. 23 : 7), die „zorgeloos troonde ” (vgl. Jes. 47 : 8), die bij zichzelf sprak: „ik, en anders
geen!” (vgl. Jes. 47 : 10). Deze eertijds zo trotse stad is nu een plaats, waar het wild ged ierte zich neerlegt. De
reiziger, die haar puinhopen ziet, „sist ” en „schudt met de hand ” : uitingen van minachting en spot.
Het wee over Jeruzalem. 3 : 1 - 7.
Thans keert de profetie tot Jeruzalem terug, om opnieuw haar zonde en het daarover komend Godsger icht te
tekenen.
1-4 In vs. 1 wordt het wee uitgeroepen over een stad, die blijkens het in vs. 2 vv. gezegde geen andere dan
Jeruzalem kan zijn. Zij wordt genoemd de „wederspannige” (wat in vs. 2 nader wordt uitgewerkt), de
„bezoedelde” (nl. met gruwel en zonde, ook met bloed, vgl. vs. 3), „de stad, die verdrukt ” (d.i. waar de machtigen
zich schuldig maken aan allerlei geweldpleging jegens de geringe, vgl. vs. 3).
Zij hoort - vs. 2 - naar geen stem, nl. die van Godswege tot haar komt, in de wet en in de mond der profeten, vgl.
Jer. 7 : 28; en luistert niet naar de aldus ontvangen vermaning. En evenzo staat ze afwijzend tegenover Gods
beloften: ze „vertrouwt niet op de HEERE ” , wat ook niet mogelijk is, wanneer zij zijn vermaning verwerpt; en ze
„nadert niet ” tot Hem (vgl. 1 : 6): ze vereert andere goden (1 : 4 vv.) en ook als ze Hem uitwendig eert, blijft het
hart toch verre van Hem; en dat, hoewel Hij „haar God ” is, en dus op haar oprechte hulde en aanbidding
aanspraak mag maken.
3 Thans vs. 3 - noemt Zefanja, gelijk de profeten zo dikwijls (vgl. bv. Mi. 3) speciaal de zonden der
leidslieden. Allereerst van de burgerlijke hoofden: de „vorsten ” (de hoge beambten) en de „rechters ” . De eersten
worden vergeleken met leeuwen, die briesen van begeerte naar roof; de anderen met „avondwolven ” (zie Hab. 1 :
8), die zo hongerig zijn, dat ze van hun (des avonds buitgemaakte) prooi niets laten overblijven tot de morgen. Als
zulke roofdieren vallen Jeruzalems vorsten en rechters op de armen aan, om ze tot hun prooi te maken, vgl. Mi. 3
: 2 v.
4 Maar ook - vs. 4 - de geestelijke leidslieden zijn even slecht. Allereerst de „profeten ” . Met deze naam
worden in het O.T. genoemd allen, die (terecht of ten onrechte) optreden als geïnspireerde vertolkers van Gods
raad en wil, dus zowel de valse als de ware profeten. Jeruzalems „profeten” dan zijn „lichtzinnig ” (vgl. Jer. 23 : 32):
zij hebben geen oog of hart voor de ernst, noch van de zonde, noch van het dreigende gericht, en spreken maar
van vrede, Mi. 3 : 5. En ze zijn „mannen der trouweloosheid ” : men kan zich niet op hen verlaten, daar ze hun eigen
gedachten uitgeven voor Godsopenbaringen. - Niet minder zijn de priesters te bestraffen. „Zij ontwijden het
heilige, zij verkrachten de wet ” , een verwijt, dat door Ezechiël vrijwel letterlijk herhaald wordt, Ez. 22 : 26. „Het
heilige ” omvat al wat aan de HEERE gewijd is; men denke speciaal aan tempel en offer. Het „ontwijden” kan
bestaan in de heel of half Heidense cultus, soms ook in de tempel uitgeoefend.
Bij het „verkrachten der wet” is o.i. het best te denken aan rechtsbeslissingen, waarbij de priester als verklaarder
der wet het recht verdraaide ter wille van mensengunst.
5-7 Om de grootheid van Jeruzalems zonde nog meer te doen uitkomen, stelt de profeet hier thans
tegenover, hoe de HEERE Zich „binnen haar”, d.i. midden in die stad van zondaren, openbaart. Hij woont daar
(nl. op Sion) als een God, die „rechtvaardig ” is, en „geen onrecht doet ” (vgl. Deut. 32 : 4); m.a.w. Hij maakt door
wet en profeten Zichzelf bekend als een God, in wiens oog alles, waarvan Jeruzalem vervuld is (vgl. vs. 1, 3), een
gruwel is. Hij „stelt zijn ordinantie iedere morgen aan het licht ” , d.w.z. Hij doet dagelijks, zonder ophouden, zijn
wet en recht door de mond der profeten verkondigen; de woorden „nooit blijft zij achterwege” versterken dit nog.
- De woorden „maar de ongerechtige kent geen schaamte'” vormen een tussenzin, uitdrukkend, dat de zondaren
in Jeruzalem zich door die duidelijke Godsopenbaring toch niet laten bewegen, zich over hun zonde te schamen.
6 Vs. 6 zet de beschrijving van de openbaringen Gods weer voort. Na zijn woorden worden nu zijn daden
genoemd. De HEERE wordt sprekend ingevoerd; als met eigen mond (en daardoor met bijzondere nadruk)
vermeldt Hij de gerichten, die Hij heeft geoefend: een nieuw bewijs, hoezeer Hij „rechtvaardig ” is, en de zonden,
waarvan Jeruzalem vervuld is, haat. Hij heeft „volkeren uitgeroeid ” ; het is nutteloos te vragen, welke volkeren hier
worden bedoeld: de uitspraak is toepasselijk op alle volken, welker ondergang de historie toen reeds vermeldde.
Hij heeft hun „tinnen” (nl. van de vestingen, en dus de vestingen zelf) vernield; hun wegen verwoest, zodat
niemand er meer langs trekt: de eertijds door de handelaar bezochte streken zijn nu verlaten; en de steden liggen
in puin, geen mens wordt er meer gevonden.
7 Zo heeft - vs. 7 - de HEERE door woorden en daden gesproken tot Jeruzalem 1 ) (ook de gerichten over
de volken dienden tot haar onderwijzing); en de strekking van alles was, haar te bewegen, Hem te vrezen en de
vermaning aan te nemen (wat ze niet heeft gedaan, vs. 2); en om zijn inzettingen voor ogen te houden, en dus ter
harte te nemen. Het was echter alles vergeefs: ze hebben slechts de zonde vermeerderd.
6

De grote vernieuwing. 3 : 8-20.
8 Dit vers wordt door velen bij het vorige genomen, en de inhoud beschouwd als aankondiging van het gericht
over Jeruzalems zonde. Hier ligt wel enige waarheid in. Maar men lette er op: 10 dat hier niet rechtstreeks een gericht
over Jeruzalem, maar over de gehele aarde wordt beschreven; 2 0 dat het gericht blijkens het volgende niet is een
vernietigings-, maar een louteringsgericht; 3 0 dat het „verwacht Mij ” er op wijst, dat we hier bovenal de inleiding van een
heilsaankondiging hebben. - Met „verwacht Mij” richt de profetie zich tot de vromen, vgl. 2 : 3. „Daarom ” wijst er op,
dat Jeruzalems zondig heden voor hen een spoorslag moet zijn, om het oog te richten op de toekomst, en op hetgeen
de HEERE dan zal doen. Hij zal de volkeren veranderen (vs. 9), en ook een ander en beter Jeruzalem scheppen, vs. 11
vv. De vernieuwing komt echter tot stand in de weg des gerichts. Er komt een dag, waarop de HEERE opstaat „als
getuige ” (vgl. Mi. 1 : 2) : Hij zal aan de volkeren hun zonde voorhouden; natuurlijk is de getuige hier ook rechter, en
tevens uitvoerder van het vonnis. Hiervan spreken dan ook de volgende woorden. De handelwijze, die de HEERE dan
zal volgen, is om de volkeren der aarde te vergaderen, nl. voor het wereldgericht (vgl. Joël 3 : 2), waarbij al zijn
gramschap over hen wordt uitgestort, en heel de aarde door het vuur van zijn ijver verteerd wordt, vgl. 1 : 18.
9 Thans echter komt de lichtende keerzijde. Na het gericht is er een nieuwe toekomst, behorend aan een
herboren mensheid. Dan geeft de HEERE aan de volkeren „een reine lip ” , opdat ze zijn naam aanroepen en Hem
eenparig dienen. Hun lippen zijn thans onrein door het aanroepen der afgoden; daarom zijn ze tot het aanroepen van
de naam des HEEREN zowel onwaardig als onbekwaam, vgl. Jes. 6 : 5. Het „geven van een reine lip” heft beide op;
m.a.w. het sluit in het verzoenen van de schuld (vgl. Jes. 6 : 7), maar ook de vernieuwing (niet slechts van de lippen,
maar bovenal van het hart, uit welks overvloed de lippen spreken), waardoor de volken de afgoden laten varen (vgl.
Hos. 2 : 16) en alleen aan de HEERE hun aanbidding wijden, vgl. 2 : 11; en Hem dienen „met eenparige schouder”,
evenals dragers, die een last gemeenschappelijk op de schouder dragen, dus: eendrachtig, in tegenstelling met de tijd,
toen elk volk zijn eigen goden aanriep; vgl. Jes. 2 : 2-4.
10 Dit vers handelt niet meer van de Heidenen, maar van „mijn verstrooide gemeente”, d.i. de Judeeërs in
ballingschap (het vormt dus de overgang tot vs. 11 vv., waar van het nieuwe Jeruzalem wordt gesproken) . Over het
goddeloze Jeruzalem van vs. 1-7 is het gericht gekomen; en nu zijn haar inwoners verstrooid tot in de verste landen, als
voorbeeld wordt Cusch genoemd, in het verre Zuiden, vgl. 2 : 12. Maar ook vandaar zullen ze de HEERE, dus naar
Jeruzalem, de Hem toekomende offergave brengen; een uiting van hun veranderde gezindheid, waarom ze naar
waarheid „aanbidders ” en de „gemeente ” des HEEREN worden genoemd.
11-13 Thans wendt de profetie zich tot Jeruzalem zelf: ook deze stad zal, door het gericht gelouterd, innerlijk
geheel vernieuwd zijn. Al die handelingen, waarmede zij thans tegen de HEERE overtreedt, zullen dan zijn weggedaan,
zodat ze geen reden meer heeft om zich te schamen, maar met een goed geweten voor Gods aangezicht kan staan.
Immers, de Here zal uit haar midden wegdoen de „trotse snoevers ” , allen, die zich hoogmoedig verheffen tegen Hem,
vgl. 3 : 1-7. Zo zal er een einde komen aan de gruwel, dat Jeruzalem in de onmiddellijke tegenwoordigheid des
HEEREN (immers is daar Sion, de heilige berg, waar Hij woont) door haar hoogmoedig verachten van zijn inzettingen
Hem in het aangezicht weerstaat.
12 Vs. 12 tekent daartegenover Jeruzalems nieuwe bevolking. Ze wordt beschreven als degenen, die de HEERE
„doet overblijven ” of ,.het overblijfsel " (vs. 13), d.w.z.: terwijl het goddeloze volksdeel door het gericht is omgekomen,
is er een kleine groep van vromen en door het gericht gelouterde, voor wie een betere toekomst is weggelegd, vgl. 2 : 3;
Jes. 7 : 3. Dit nieuwe volk wordt nu gekarakteriseerd als „arm en gering ” , vgl. Jes. 14 : 30. Beide woorden zien als
zodanig op de uitwendige toestand: het is geen rijk en machtig volk, maar een armelijke groep. Maar uit de tegenstelling
met de pas genoemde hoogmoed en ook uit het straks volgende blijkt, dat zich hieraan (gelijk ook elders meermalen)
verbindt de gedachte, dat die uiterlijke geringheid gepaard gaat met een ootmoedige gezindheid, vgl. 2 : 3. Deze komt
dan op het schoonst hierin uit, dat dit volk „zijn toevlucht zoekt bij de naam des HEEREN ” . Het geloofsvertrouwen
op de naam des HEEREN (d.i. op de HEERE zelf, gelijk Hij Zich heeft geopenbaard) vormt de tegenstelling met de
overmoed der op eigen kracht vertrouwende goddelozen, vgl. Hab. 2 : 4.
13 Vs. 13 spreekt van „Israëls ” overblijfsel: wel heeft de profeet speciaal het oog op Judeeërs, maar hij draagt de
oude naam van het Godsvolk op hen over, omdat zij de erfgenamen zijn van de aan Israël gegeven beloften. Levend uit
het vertrouwen op God, zal dit overblijfsel zich wachten voor onrecht, leugen en al de zonden van het verleden. En aan
zulk een volk schenkt God zijn zegen: zij zullen zijn als een kudde, die weidt en neerligt, zonder door iemand te worden
verschrikt.
14-17 Thans wordt het heil, door het Godsvolk der toekomst genoten, nog meer in den brede beschreven. Vs. 14 wekt
de „dochter Sion ” of de „dochter Jeruzalem ” (d.i. Jeruzalem, voorgesteld als maagd, vgl. Jes. 1 : 8) of „Israël ” (vgl. vs.
13) tot blijde jubel op.
15 Immers ,- vs. 15 - de HEERE heeft Jeruzalems „gerichten weggenomen” (d.i. haar straffen een einde
doen nemen), haar vijand, die haar verdrukte, „weggevaagd ” , zodat hij niet meer wordt gevonden. Zelf woont Hij
nu in haar midden als Israëls Koning (vgl. Ob. : 21), die haar beschut, zodat haar geen onheil meer zal overkomen.
16 Daarom ,- vs. 16 - is er dan grond om Jeruzalem op te wekken, alle vrees te laten varen (ook het slap
worden der handen is een gevolg van schrik, angst, of moedeloosheid).
17 Vs. 17 noemt nog eens de grond (vgl. vs. 15): de HEERE haar God is in haar midden, en in Hem bezit
ze alles. Hij is een sterke held, die haar van haar vijanden verlost. Dit kan Hij door zijn kracht, en dit wil Hij om
zijn liefde tot Jeruzalem. Hij verblijdt Zich over haar, d.i. niet alleen over haar heil en vrede, maar over haar zelf
als het voorwerp zijner liefde, zoals de bruidegom over de bruid. De woorden „Hij zwijgt in zijn liefde ” worden
7

o.i. het best aldus verklaard, dat Hij in het stil genieten van het liefdevol aanschouwen als verzonken is. Daarnaast
staat dan als aanvulling de luide jubel der liefde, die Hij over haar aanheft.
18-20 Hier wordt het heil inzonderheid beschreven als een terugbrengen van het in ballingschap verstrooide
volk. vgl. vs. 10. ,- De ..bedroefden " zijn zij. die in ballingschap zuchten. Daar zijn ze verstoken van „de
bijeenkomst ” , d.i. samenkomst van het volk te Jeruzalem op de grote feestdagen. De HEERE zal hen vergaderen.
nl. door ze naar Kanaän en Jeruzalem te brengen. Immers stammen ook zij uit Jeruzalem, ze behoren mede tot het
Godsvolk. De laatste woorden zijn nogal duister; naar onze vertaling behoren ze bij Jeruzalem en zeggen dan, dat
de gevangenschap van vele harre kinderen op haar als smaadheid rust, wat dus een nieuwe reden is, om daaraan
een eind te maken.
19 Daartoe zal Hij ,- vs. 19 ,- met al de onderdrukkers van Jeruzalem zelf en van haar kinderen ..handelen " ,
d.w.z. hun macht verbreken en hun het verdiende loon geven. Hij zal ,.het hinkende" (zie Mi. 4 : 6) redden, en „het
verstrooide” (de ballingen) verzamelen. en hen .,stellen tot een lof en tot een naam " . d.w.z. door hun verlossing zal
Hij stof geven om Hem te loven, en zal Hij Zich een grote naam maken onder de volken. Dit doet Hij met hen,
wier schande thans ,.over de ganse aarde verbreid is " , immers zijn ze zelf overal verspreid en ze dragen de schande
hunner ballingschap met zich mede.
20 In vs. 20 wordt deze belofte met geringe wijziging herhaald.
De HEERE zal de Israëlieten (natuurlijk zover ze in ballingschap waren) wederbrengen en uit de verstrooiing
verzamelen; en ze alzo stellen tot een naam en lof (vgl. vs. 19), wanneer Hij „hun lot wendt ” (of: de
volksherstelling tot stand brengt. Joël 3 : 1) „voor hun ogen ” : zij zullen het aanschouwen en zich verblijden.
Hoe staat het met de v e r v u 11 i n g van 3 : 8,-20? We merken op, dat onze profetie tweeërlei trekken vertoont.
Het gericht over heel de aarde (vs. 8) komt eerst met de jongste dag: de toestand van volkomenheid (vs. 9 en
vooral vs. 11, 13, 14-17) behoort tot de bedeling der Voleinding. Daarnaast wordt er gesproken van Judeeërs in
ballingschap, die te Jeruzalem offeren (vs. 10); van een Godsvolk, dat arm en gering is (vs. 12) ; van een terugkeer
der ballingen (vs. 18 vv.).
M.a.w.: de profetie vat ook hier, gelijk zo dikwijls, verschillende perioden der toekomst samen in één beeld.
Hieruit volgt, dat de vervulling successievelijk tot stand komt. Hierbij kan men weer niet een absolute scheiding
maken tussen de verschillende trekken, alsof het éne gedeelte enkel zou zien op de terugkeer der ballingen in 536,
het andere alleen op de jongste dag en op de toestanden der Voleinding. Immers, wa van de terugkeer uit de
ballingschap wordt gezegd, is rijker dan wat in 536 is tot stand gekomen; ook in dit opzicht blijft dus van de
profetie iets over, dat op latere vervulling wacht. Omgekeerd is er van het aangekondigde gericht reeds een begin
aanschouwd in de tijdelijke gerichten, door God over Juda en de volkeren gebracht; en wordt evenzo de
beschreven toestand van volmaaktheid in beginsel gewerkt door de vernieuwende genade Gods, die in Christus
het deel der zijnen is.
8