7 TOELICHTING Algemeen Het onderhavige plangebied is ...

TOELICHTING
Algemeen
Het onderhavige plangebied is opgenomen in het geldende bestemmingsplan “Broersveld-
Kwakkenberg 1971” en bestemd voor “bijzondere doeleinden en/of bijzondere
woongebouwen” (BD-B). Deze met toepassing van artikel 11 van de Wet op de Ruimtelijke
Ordening nader uit te werken bestemming is gericht op de bouw van gebouwen ten dienste
van een sociale of openbare doelstelling, kerken, scholen en andere hiermee gelijk te stellen
gebouwen, alsmede gebouwen die meerdere woningen bevatten en gelet op afmetingen en
indeling bestemd zijn voor bewoning door bejaarden, studenten en alleenstaanden.
Deze uitwerking heeft niet plaatsgevonden en past bovendien niet (meer) in het gemeentelijk
beleid, zoals dat onder meer blijkt uit de hierna genoemde 'kloostervisie'. Op 23 november
1994 heeft de gemeenteraad besloten dat met ingang van 1 december 1995 gedurende 2
jaar een Voorbereidingsbesluit als bedoeld in artikel 21 van de WRO van kracht is. Dit
Voorbereidingsbesluit is genomen ter wering van ongewenste ontwikkelingen, ter voorkoming
dat groen- en landschapsbelangen bedreigd worden en ter operationalisering van de intenties
van het Groenstructuurplan.
Ligging van het plangebied
Het plangebied ligt in het zuidoostelijk gedeelte van Nijmegen en wordt begrensd door de
Groesbeekseweg, de Sophiaweg, de Mariënboomseweg en het “Mariënbosch”.
Beleidskader
In de “kloostervisie 1” van juni 1995 wordt uitgebreid uiteengezet waarom in de
bestemmingsplannen de verschillende kloostercomplexen in Nijmegen beschermd moeten
worden. Bovendien is daarin onderkend dat behoud en bescherming van dergelijke vaak
bouwkundig ingewikkelde complexen vraagt om oplossingen op maat. Hergebruik is niet altijd
een eenvoudige zaak, enerzijds omdat de functies niet voor het oprapen liggen (voor
woningbouw geldt de Waalsprong, voor kantoren het segmentatiebeleid, onderwijsinstellingen
geven weer de voorkeur aan nieuwbouw en het merendeel der welzijnsvoorzieningen is
adequaat gehuisvest) en anderzijds omdat verbouwing en aanpassing veelal een kostbare
aangelegenheid is.
De stedenbouwkundige, architectonische en landschappelijke kwaliteiten van - tengevolge
van functiekrimp vrijkomende kloostercomplexen - kunnen alleen gehandhaafd blijven door
ruimte te creëren voor andere functies (wonen, kantoren) en de betreffende gebouwen
daarvoor geschikt te maken, al of niet in combinatie met nieuwbouw.
Het bestemmingsplan voor het Mariënbosch-klooster onderkent de kwaliteiten van het
complex en geeft mogelijkheden en onmogelijkheden van het complex voor de toekomst.
Planomschrijving
Het front van het kloostercomplex is een indrukwekkende bouwmassa welke zich als een
'burcht' presenteert aan de Groesbeekseweg. Het stedenbouwkundig en architectonische
belang van dit front is door de Monumentencommissie onderkend: het geniet de status van
gemeentelijk monument.
Vanuit de stedenbouwkundige context bezien zijn de beide vleugelgebouwen ook van belang,
met name de vleugel langs de Sophiaweg. Deze gebouwen zijn echter geen gemeentelijk
monument.
Naast het beboste gebied is een aantal specifieke landschappelijke elementen gekenmerkt als
waardevol. Deze dienen behouden te blijven. Het betreft oude laanfragmenten, die op het
terrein aanwezig zijn.
7

Gezocht is naar een functionele invulling en een stedenbouwkundige opzet die als een
synthese geldt voor de structuur van klooster en landschap. Er dient gestreefd te worden
naar zoveel mogelijk handhaving van het klooster (front en vleugels). Het zo ruim mogelijk
bestemmen van het gebouw (kantoren, wonen) kan daartoe een bijdrage leveren. De omvang
van de kantoren zal afgestemd moeten worden op het terzake te voeren beleid van de
gemeente Nijmegen.
In het geldende bestemmingsplan is, zoals hiervoor reeds beschreven, het onderhavige gebied
opgenomen in een met toepassing van artikel 11 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening
nader uit te werken bestemming. Het geheel benutten van het daarbij aangegeven maximale
bebouwingspercentage van 30 zal ongetwijfeld een ongewenste aantasting van de
waardevolle groenopstand op dit perceel betekenen. Om dit te voorkomen is gekozen voor
een bestemmingsplanwijziging waarin eventuele nieuwbouw zich beperkt tot de
bebouwingsplek die het huidige klooster kenmerkt. Dit betekent dat bij eventuele sloop van
een deel van het klooster (waar nu de school gehuisvest is) er op die plek de mogelijkheid
bestaat om met nieuwbouw de woonfunctie te versterken en de aanwezige kwaliteit van de
omgeving voor het wonen te benutten. Door in het kloostergebouw verschillende functies
mogelijk te maken, zullen bepaalde voorzieningen op het terrein aangebracht moeten kunnen
worden (denk hierbij aan beperkt parkeren, een tennisbaan, tuinaanleg). Het onbeboste deel
van het terrein is hiervoor geschikt. Op deze manier wordt de rest van het terrein zoveel
mogelijk ontzien. Dit is ook noodzakelijk gezien de beperkte maatvoering tussen bosrand en
bebouwing. Bij de stedenbouwkundige invulling van het bestemmingsplan zal er sprake
moeten zijn van een verhouding tussen oud- en nieuwbouw die duidt op een coherente
stedenbouwkundige relatie, waarbinnen het landschap (en zijn relicten) optimaal wordt
verwerkt.
Een voorafgaande stedenbouwkundige studie (waarin verschillende stedenbouwkundige
modellen zijn bestudeerd) en een landschappelijke inventarisatie hebben geleid tot de
aangegeven bebouwingsgrens.
De bebouwingsgrens die afwijkt van de richting van het klooster (stedenbouwkundige as)
komt voort uit de richting van het te respecteren laanfragment (landschappelijke as).
Daar waar deze 2 'assen' bij elkaar komen is een interessante overgang mogelijk tussen ouden
nieuwbouw. Dit leidt tot een omgeving waarin de kwaliteit van klooster en landschap
optimaal kan worden beleefd.
Verkeersaspect
Uit een oogpunt van verkeer bestaan er geen bezwaren tegen de voorgenomen
bestemmingsplanwijziging. De omvang van de op eigen terrein te realiseren
parkeervoorzieningen is bepalend voor de maximaal toelaatbare (verdeling van) de functies
bijzondere doeleinden, wonen en kantoren.
Gezien de ligging ten opzichte van de openbaar vervoerhalte aan de Groesbeekseweg, afstand
250 meter en een frequentie van 2 bussen per uur per richting en een ritduur van 15 minuten
naar het centraal station, is hier geen sprake van een B-locatie wat betreft de bereikbaarheid.
Bij realisering van nieuwbouw zullen bebouwde parkeervoorzieningen wellicht noodzakelijk
zijn gezien vanuit het ecologisch en landschappelijk belang. De ontsluiting zal via de
bestaande inritten aan de Sophiaweg en Groesbeekseweg plaatsvinden.
Milieu-aspecten
Vanuit historisch perspectief gezien bestaat er geen aanleiding bodemverontreiniging te
vrezen. Een verkennend bodemonderzoek (NVN 5740) is uitgevoerd om de kwaliteit van de
bodem vast te stellen. De locatie ligt buiten de 25-jaars zone van de Nijmeegse
waterwingebieden “Nieuwe Marktstraat” en “Heumensoord”. Eventuele ondergrondse
olietanks dienen volgens Amvb het BOOT te worden gesaneerd voor 1 maart 1998.
Het plangebied ligt binnen de zones van diverse wegen en straten. Er wordt de realisering
van, respectievelijk de uitbreiding van, meerdere geluidsgevoelige bestemmingen in dit plan
8

mogelijk gemaakt zodat de Wet Geluidhinder hier van toepassing is. Akoestisch onderzoek is
daarom nodig.
De Groesbeekseweg ligt op een aanzienlijke afstand van de geprojecteerde bebouwing. Langs
de Sophiaweg is de bebouwingsgrens op een zo groot mogelijke afstand van deze weg
gelegd.
Uit het akoestisch onderzoek is gebleken dat hierdoor binnen het gehele plan kan worden
voldaan aan de wettelijke voorkeursgrenswaarde van 50 dB(A) voor de verschillende typen
geluidsgevoelige bebouwing (wonen en bijzondere doeleinden) die binnen dit plan zijn
voorzien.
Een procedure Hogere Waarde voor dit bestemmingsplan is dan ook niet nodig.
Natuur en landschap
Ecologische hoofdstructuur
Het Mariënboschklooster maakt onderdeel uit van het voormalige landgoed Mariënbosch. Dit
bosgebied vormt samen met de Kwakkenberg, het landgoed Villandry, begraafplaats Rustoord
en de bosrestanten van het Limosterrein de groene lob Mariënboom. Deze groene lob dringt
hiermee ver de stad in en heeft belangrijke betekenis voor de ecologische hoofdstructuur in
dit stadsdeel. De directe relatie met de bosgebieden: De Vier Perken en Westerhelling
versterken deze ecologische structuur. Er is een duidelijke relatie aanwezig met de
Ecologische Hoofdstructuur, die aan de oostzijde van Nijmegen direct aan de stad grenst.
Ecologische waarde
De ecologische waarde van een bos wordt onder andere bepaald door de volgende factoren:
- de aanwezigheid van een boomlaag, struiklaag, kruidenvegetatiën een strooisellaag -
> de horizontale gelaagdheid van het bos
- de afwisseling van open, minder open en gesloten delen in het bos -> een
gevariëerde structuur
- de aanwezigheid van verschillende soorten bomen, heesters en kruiden
- de aanwezigheid van reliëf
- de oppervlakte van het bos
- de relaties met andere bosgebieden en met bosgebieden buiten de stedelijke omgeving
- de mate van rust in het bos.
Al deze factoren zijn in het bos van het klooster Mariënbosch in min of meerdere mate
aanwezig en bepalen de ecologische waarde van het bos. Door een beheer dat gericht is op
natuurontwikkeling, te weten het vergroten van de spontane ontwikkeling van de flora en
fauna, kan deze waarde vergroot worden. Maatregelen die gericht zijn op de verstoring van
de rust, de aantasting van de horizontale gelaagdheid, de variatie in structuren en de
samenhang in het bos, hebben een negatieve invloed op de ecologische waarde. Het
openkappen van delen uit het bos en deze als bouwlocatie inrichten, is een maatregel die de
ecologische waarde van het bos zal verminderen.
Het klooster Mariënbosch is in 1923-1924 gebouwd op het terrein van het landgoed
Mariënbosch. De invloedssfeer van het bosgebied Mariënbosch is op het kloostercomplex nog
goed merkbaar. De boshelling aan de Sophiaweg en de bosrand aan de Groesbeekseweg
hebben samen met het bosgebied binnen de plangrens deel uitgemaakt van dit landgoed. De
lanen ten noorden en oosten van het huidige gebouw zijn restanten van de lanenstructuur op
het voormalige landgoed. Vanuit cultuur-historische en ecologische waarde van het gebied is
handhaving en veiligstellen van deze elementen wenselijk.
Groenstructuurplan
De groene lob Mariënboom vormt samen met de stuwwalrand en de groene lob Driehuizen,
aan de oost- en zuidzijde van Nijmegen, de overgangszone tussen stad en landschap. Het
groenstructuurplan “Nijmegen Rijk aan Groen” geeft aan dat verdichting van deze nu nog
'groene' gebieden zoveel mogelijk moet worden voorkomen. De onderhavige
bestemmingsplanwijziging sluit hierbij aan door de bebouwingsmogelijkheden ten opzichte
van het oude bestemmingsplan drastisch te beperken. Beperken hoeft echter niet te
betekenen het volledig uitsluiten. Zoals eerder gesteld moeten voor de grote en ingewikkelde
9

kloostercomplexen ter wille van het behoud oplossingen op maat worden nagestreefd.
Oplossingen welke overigens geen afbreuk mogen doen aan de kwaliteit van de
groenstructuren, zoals neergelegd in het groenstructuurplan. In de voorgestelde wijziging is
alleen bebouwing mogelijk op de plaats waar nu een noodlokaal staat en ter plaatse van een
sportveld. De groenstrook tussen deze vlekken is van recentere datum en maakt geen
onderdeel uit van de oude landgoedstructuur.
Tijdens de realisering van de bebouwing en na de bouw mogen geen activiteiten binnen de
kroonprojectie van de bomen plaatsvinden, die in enigerlei vorm schade kunnen veroorzaken
aan de bomen. Opslag van materialen, plaatsing van bouwketen, aanleg van parkeerplaatsen
e.d. binnen de kroonprojectie van de te handhaven bomen is niet toegestaan. Ook mogen de
bouwactiviteiten geen nadelige gevolgen hebben voor de bomen.
Inventarisatie
In 1994 is een inventarisatie uitgevoerd van het aanwezige groen binnen het plangebied.
Onderstaand zijn de gegevens weergegeven (de nummering correspondeert met de nummers
op kaartje A):
1 Bosdeel bestaande uit loofhout: beuk, amerikaanse eik, tamme kastanje en berk. De
boomhoogte is ongeveer 20 meter en de stamdiameter varieert tussen 40 en 60 cm.
Plaatselijk is een kruidlaag aanwezig, bestaande uit: beuk, hulst, taxus en lijsterbes.
Spaarzame kruidlaag: o.a. salomonszegel. Het talud naar de Groesbeekseweg is
uitgesproken kalkarm/schraal/droog: valse salie, kamperfoelie, schapezuring, bochtige
smele.
2 Open zichtas rond 1925 opengekapt en ingericht met formele, representatieve
beplanting. Hiervan resteert nog 1 Araucaria: hoogte 12 meter en een stamdiameter
van 60 cm.
3 Boshelling met loofhout: berk, beuk, linde, inlandse eik, acacia, plataan, gewone
esdoorn en paardekastanje. Boomhoogte 15-20 meter met stamdiameter variërend
van 40 tot 70 cm.
Struiketage met: vlier, taxus, hazelaar, paardekastanje en zaailingen van gewone
esdoorn en lijsterbes, soms sierheesters.
Kruidenvegetatie: lelietje-van-dalen, judaspenning, look zonder look, robertskruid,
stinkende gouwe, vingerhoedskruid, zevenblad en klimop. Indicatoren voor iets rijkere
gronden met ophoping van organisch materiaal.
4 Boshelling met loofhout: amerikaanse eik, inlandse eik gewone esdoorn, berk en
tamme kastanje. Boomhoogte circa 15 meter met stamdiameter variërend van 40 tot
70 cm.
Struiklaag: vlier, taxus en zaailingen van de aanwezige soorten.
Kruidenvegetatie: i.v.m. ophoping van bladafval veel zevenblad, look zonder look,
dagkoekoeksbloem en klimopbladige ereprijs.
5 Monumentale bomenrij: amerikaanse eik en inlandse eik. Boomhoogte 12-15 meter,
de stamdiameter varieert tussen 40-110 cm. Waarschijnlijk heeft deze bomenrij
vroeger deel uitgemaakt van een laanbeplanting.
6 Binnentuin met sierbeplanting: meidoorn en magnolia.
7 Siertuin met sierheesters en vaste planten. Nabij gebouw enkele matige grove dennen
en berk, plus een vitale, volkronige grove den.
8 Bosgordel met loofhout: inlandse eik, berk en amerikaanse eik. De strook tussen de
monumentale bomenrij (nummer 5) en Sophiaweg is jonger dan de buitengordel.
Boomhoogte 10-12 meter met stamdiameter van 40 tot 60 cm.
9 Sportveld.
10 Heuvel waarvan de betekenis onduidelijk is. Deze heuvel is beplant met: beuk, berk,
acacia en bovenop één linde.
De heuvel is rijk begroeid met lelietje-van-dalen.
11 Forse beukenlaan, vroeger deel uitmakend van de lanenstructuur in het totale
Mariënbosch. Tevens enkele amerikaanse eiken. Boomhoogte 15-20 meter, met een
stamdiameter variërend tussen 40 en 70 cm.
10

12 Bosdeel, doorsneden door tal van slingerende wandelpaden en aanzienlijke
hoogteverschillen.
Boomsoortsamenstelling varieert van plaats tot plaats: gemengd grove den,
amerikaanse eik, beuk en berk; plaatselijk alleen amerikaanse eik en inlandse eik; een
gedeelte met lariks; een gedeelte met douglas, fijnspar en grove den; het oostelijke
deel is gemengd met tamme kastanje.
De kruidlaag is schaars: o.a. wilgeroosje, kamperfoelie en bosbes.
Het gebied rond het klooster Mariënbosch heeft in vroegere tijden deel uitgemaakt van een
groter geheel. Vooral in het als 11 en 12 genummerde deel is dit duidelijk zichtbaar.
Op kaart B zijn de dominante en beeldbepalende groenstructuren opgenomen.
Financieel aspect
De bestemmingsplanwijziging betreft een particulier initiatief, uit te voeren op eigen terrein,
waaraan voor de gemeente geen nadelige financiële consequenties verbonden zijn. De
eventueel benodigde infrastructurele aanpassingen (rioolaansluiting, inrit e.d.) worden op de
gebruikelijke wijze bij de aanvrager in rekening gebracht. Derhalve kan gesteld worden dat het
bestemmingsplan financieel-economisch uitvoerbaar is.
Resultaat inspraak en artikel 10 Bro-overleg
Inspraak
Per brief van 25 september 1996 zijn de bewoners en andere belanghebbenden in de
omgeving van het voormalig klooster Mariënbosch (Groesbeekseweg 351/hoek Sophiaweg)
geïnformeerd over de voorgenomen wijziging van het bestemmingsplan. Daarbij is de
mogelijkheid geboden om tot 25 oktober 1996 een inspraakreactie naar de gemeente te
sturen. Ook in het huis-aan-huis verspreide weekblad 'De Brug' is de inspraakmogelijkheid
aangekondigd.
Van de geboden mogelijkheid is gebruik gemaakt door:
1 Van den Bosch & Van den Broek, advocaten, Postbus 1126, 6501 BC Nijmegen
namens de besloten vennootschap Mariënbosch Projectontwikkelingsmaatschappij
(Oranjesingel 2a, Nijmegen);
2 De heer en mevrouw , de heer en mevrouw
, de heer
, de heer en mevrouw en
de heer en mevrouw allen
Landstichting.
Samenvatting van de inspraakreacties
ad 1 Van den Bosch & Van den Broek
a Bij de voorbereiding van het ontwerpbestemmingsplan zijn de bouwmogelijkheden
verder teruggebracht, mede door het specifiek opnemen van te handhaven bomen in
het ontwerpplan;
b Door het (met bebouwingsgrenzen) aangeven van een bouwblok kan niet gebouwd
worden op de plaats waar nu de 'barakken' staan; ook kan op een groot deel van het
open terrein (het voormalige sportveld) niet gebouwd worden;
c Het bestemmingsvlak kan worden uitgebreid in de richting van de bestaande
bebouwing langs de Oude Lindelaan; op de kaart blijkt niet voldoende duidelijk dat de
bestemmingsgrens tegen de Oude Lindelaan is gelegd; een aanvulling in de Toelichting
zou dit ook moeten verduidelijken;
d De bebouwingsgrens die voor een deel door de bestaande bebouwing loopt zou in
noordelijke richting verschoven moeten worden; vraagtekens worden geplaatst bij de
noodzaak van het opnemen van een “bosgebied”-bestemming tussen de 2
bouwlocaties;
11

e De bebouwingsgrens aan de westzijde zou parallel met de bestemmingsgrens kunnen
lopen. Een alternatief plankaartje zal beschikbaar komen (om misverstanden te
voorkomen);
f Langs de perceelsgrens met de Mariënboomseweg zou een weg moeten kunnen
worden aangelegd vanaf de bestaande ontsluiting; aan deze weg kunnen vervolgens,
zonder dat er veel groen weg hoeft, woningen gebouwd worden, waarmee het
“wonen in het bos” (vergelijk het bestemmingsplan “Kwakkenberg 1994”) verder
gestalte is te geven;
g het vorenstaande doet niets af van de bij het gerechtshof te Arnhem lopende
procedure inzake het niet uitwerken ex artikel 11 van de WRO van het geldende
bestemmingsplan; cliënte is bereid nader overleg te plegen om daarmee tot een plan
te komen dat ook voor de gemeente financieel-economisch geen nadeel oplevert
(vanwege de aangekondigde planschadeclaim).
ad 2 Bewoners Sophiaweg
a De verkeerssituatie nabij de uitrit van de Hogeschool is gevaarlijk door onder meer de
hellende bocht, het toegenomen aantal fietsers (Montessorischool Kwakkenberg weg),
het ver overschrijden van de maximaal toegestane snelheid; vrees bestaat voor het
verder toenemen van de verkeersonveiligheid na realisering van het bestemmingsplan
(intensiever gebruik uitrit door bewoners, bedrijven en/of kantoorpersoneel. Gelet
hierop is het voorstel om de uitrit aan de Sophiaweg te verplaatsen naar de op-/afit
aan de Groesbeekseweg;
b Reclameborden passen niet in het als specifiek landschappelijk gekenmerkte gebied;
c Een hoge groenblijvende afscheiding is gewenst aan de zijde van Sophiaweg in
verband met toekomstige neon-verlichting in en rond het pand Mariënboom en
vanwege bescherming van privacy voor de lager gelegen panden aan de overkant van
de Sophiaweg.
Antwoord van de gemeente
ad 1 Van den Bosch & Van den Broek
a/b/c Voor de beantwoording hiervan verwijzen wij naar ons antwoord naar aanleiding van
de art. 10 Bro-reactie. De daar genoemde aanpassingen van het plan geven tevens
een antwoord op de onder a, b en c genoemde onderdelen van de zienswijze. De
resterende bouwmogelijkheden zijn ingegeven door het ecologische belang en het
voortschrijdende inzicht in de (woning)bouwbehoefte binnen de grenzen van de 'oude'
stad in relatie met de 'Waalsprong'.
d Dat de bebouwingsgrens voor een deel door de bestaande bebouwing loopt betekent
niet dat deze bestaande bebouwing niet gerespecteerd zou worden. Via
overgangsrecht kan deze namelijk gehandhaafd blijven. Deze grens is meer bedoeld
om aan te geven dat bij eventuele sloop de mogelijke nieuwbouw zodanig dient te
worden gesitueerd dat voldoende afstand tot de bomen van het laanfragment is
gegarandeerd.
e Een voorafgaande stedenbouwkundige studie (waarin verschillende
stedenbouwkundige modellen zijn bestudeerd) en landschappelijke inventarisatie
hebben geleid tot de aangegeven bebouwingsgrens.
De bebouwingsgrens die afwijkt van de richting van het klooster (stedenbouwkundige
as) komt voort uit de richting van het te respecteren laanfragment (landschappelijke
as).
Daar waar deze 2 “assen” bij elkaar komen is een interessante overgang mogelijk
tussen oud- en nieuwbouw. Dit leidt tot een omgeving waarin de kwaliteit van
klooster en landschap optimaal kan worden beleefd. Van groot stedenbouwkundig en
landschappelijk belang is dat bij eventuele sloop van het schoolgebouw er door middel
van een bepaalde vorm van nieuwbouw een stedenbouwkundige en landschappelijke
aansluiting ontstaat tussen het klooster en nieuwbouw.
12

f Het aanleggen van een weg naast de Mariënboomseweg en het bouwen van
woningen aan deze weg op zeer ruime kavels past niet in het versterken van de ook
op provinciaal en rijksniveau nagestreefde versterking van de ecologische
hoofdstructuur. In de aangepaste paragraaf Natuur en landschap van de Toelichting
is hierop nader ingegaan.
g Het thans voorliggende bestemmingsplan geeft de maximaal toelaatbaar geachte
bebouwing weer. De bestaande bouwmassa is uitgangspunt, waarbij het front van de
bebouwing aan de zijde van de Groesbeekseweg voorkomt op de gemeentelijke
monumentenlijst. Hooguit kan sprake zijn van gedeeltelijke sloop van bebouwing en
vervangende nieuwbouw. Het in het nader overleg gepresenteerde alternatief past
hier zeker niet binnen.
ad 2 Bewoners Sophiaweg
a Gezien de verkeersfunctie van de Sophiaweg, wijkontsluitingsweg met een
etmaalintensiteit van 4.700 motorvoertuigen, is het toestaan van een ontsluiting op
deze weg op zich geen probleem. Doordat de Groesbeekseweg een primaire weg is
met een etmaalintensiteit van 9.300 motorvoertuigen is de geplande ontsluiting aan
de Sophiaweg (met handhaving van de bestaande inrit aan de Groesbeekseweg) te
verkiezen boven alleen een in-/uitrit aan de Groesbeekseweg.
Indien verkeerssituaties het noodzakelijk maken, dan zullen hiertoe maatregelen op de
Sophiaweg dienen te worden genomen. Vooralsnog, ook rekening houdend met de
geplande uitbreiding van bebouwing, zien wij nog geen aanleiding tot het treffen van
dergelijke maatregelen.
b Voor het plaatsen van reclameborden is een gemeentelijke vergunning nodig op grond
van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Het verlenen van zo'n vergunning is
afhankelijk van het oordeel van de Welstandscommissie. Deze commissie hanteert bij
de beoordeling van de aanvaardbaarheid van een reclamebord e.d. een aantal
objectieve criteria, die in de nota “Kiezen voor kwaliteit” door de gemeenteraad zijn
vastgesteld. Gelet hierop zijn er voldoende garanties aanwezig om te voorkomen dat
het als specifiek landschappelijk gekenmerkte gebied door de reclame-uiting zou
worden aangetast.
c Het inrichten van een particulier terrein is een zaak waarover de eigenaar beslist.
Gelet op de afstand van Mariënbosch tot de woningen van insprekers en de
hiertussen gesitueerde brede (Sophia)weg behoeft er naar onze mening weinig vrees
te bestaan voor aantasting van privacy. Het aanbrengen van neonverlichting in
verband met reclame-uitingen is onderhevig aan de vergunning ingevolge de APV (zie
ons antwoord onder b); Neonverlichting, materiaalgebruik en dergelijke komen aan de
orde in het welstandsadvies over het bouwplan dan wel achteraf indien mocht blijken
dat sprake is van een uitstraling die niet past bij het pand zelf en/of bij de omgeving
ervan.
Artikel 10 Bro-overleg
Per brief van 4 oktober 1996 zijn de betrokken instanties aangeschreven. Er is naar aanleiding
hiervan een inhoudelijke reacties ontvangen van de Dienst Ruimte, Wonen en Groen van de
provincie Gelderland.
Samenvatting van de reactie
Hoewel onderhavig terrein buiten de begrenzingen van de structuurbepalende groengebieden
valt, maakt het fysiek wel wezenlijk deel uit van het landgoed Mariënbosch. Dit blijkt vooral
uit de nog resterende relicten op het terrein in de vorm van bos, bostuin en restanten van
lanenstelsels.
In het recent vastgestelde streekplan Gelderland 1996 maakt het terrein onderdeel uit van het
zogenaamde stedelijk gebied. Bij nieuwe ontwikkelingen moet sprake zijn van een zorgvuldig
ruimtegebruik, waarbij een compacte ontwikkeling moet plaats vinden en versnippering
voorkomen. Het ontwerpplan voldoet hieraan.
Uit de plantoelichting blijkt niet in hoeverre door de geprojecteerde nieuwbouw sprake is van
aantasting van grootschalige stedelijke groenstructuren die uit ecologisch en recreatief
13

oogpunt moeten worden beschermd. Omdat het terrein aansluit bij dan wel onderdeel is van
een van Nijmeegs grootste groengebieden, drager van de Nijmeegse structuur, is duidelijkheid
hieromtrent van belang.
Een van de motieven die hebben geleid tot de “Sprong over de Waal” was juist het
voorkomen van verdere aantasting van de groengebieden.
De gevolgen van de geprojecteerde bestemmingen voor het aanliggend gebied behoeven een
beter inzicht. Concreet gaat het om:
*wat is het (zwaarwegend) maatschappelijk belang dat tot de voorgestelde invulling heeft
geleid? (Het financiële aspect en het terugdringen van de ruime vigerende bouwmogelijkheden
zijn in de belangenafweging minder relevant);
*Inzicht moet worden gegeven in de daadwerkelijke behoefte van de geprojecteerde functies:
de noodzaak van de geplande woningen is niet onderbouwd; ook is niet duidelijk voor welke
marktsector gebouwd gaat worden.
*een goede inventarisatie van bestaande groenelementen/bomen wordt gemist.
*waarom is bij de bestemming wonen een ondergrondse parkeervoorziening geëist en bij de
kantoren/bijzondere doeleinden bestemming niet?
*inzicht is nodig in de mogelijke verkeerseffecten van de geprojecteerde activiteiten
(verkeersaantrekkende werking/mobiliteitseffect).
Tot slot: in de voorschriften komt niet duidelijk tot uitdrukking dat het klooster (front
respectievelijk de vleugels) gehandhaafd moeten worden en is het gewenst toelichtende
tekeningen voor de mogelijke invulling van het plangebied in de Toelichting op te nemen.
Antwoord van de gemeente
In Nijmegen is door gebrek aan bouwlocaties jarenlang intensief gezocht naar elke reële
mogelijkheid om woningen toe te voegen. Met de komst van de Waalsprong zal het beleid
genuanceerder moeten worden. Er zullen natuurlijk altijd locaties in de stad vrijkomen die
uitermate geschikt zijn voor woningbouw. Op dergelijke locaties zullen dan ook wel degelijk
woningen gebouwd moeten kunnen worden. Voor minder aantrekkelijke en relatief kwetsbare
locaties zal deze noodzaak duidelijk minder zijn vanuit volkshuisvestingsoogpunt. Nu er met
het Rijk afspraken zijn gemaakt over de snelheid van bouwen in de Waalsprong is een zeer
terughoudende opstelling ten opzichte van het inzetten van vrijkomende locaties voor
woningbouw gewenst. Met de geplande bouwsnelheid van duizend woningen per jaar
ontstaat sneller het beeld van een echte nieuwe wijk, waar je prettig kunt wonen en waar de
voorzieningen niet zolang op zich laten wachten. Ingezet wordt op het realiseren van 6500
woningen voor het jaar 2005 in de Waalsprong.
Voor de bestaande stad betekent dit dus dat een wat meer afwachtend en temporiserend
beleid gevoerd moet worden. Markttechnisch is het niet mogelijk om veel meer woningen per
jaar af te zetten, dan voor de Waalsprong in planning staan. Extra woningen aan deze kant
van de Waal betekent concurrentie voor de Waalsprong. Concreet geldt dit ook voor de
appartementen bij Mariënbosch. Ook in de Waalsprongplannen zijn soortgelijke
appartementen opgenomen, met name in de Landhuizenzone. Alleen als dat voor het van
groot belang geachte behoud van het huidige complex nodig is moet het ombouwen naar
appartementen mogelijk zijn.
Het voorontwerpbestemmingsplan is gelet hierop en naar aanleiding van deze artikel 10reactie
op diverse plaatsen aangepast. Het gaat hierbij om het nadrukkelijker aangeven van de
landschappelijke kwaliteiten van het plangebied, mede in relatie tot de (versterking) van de
ecologische hoofdstructuur. Zo zijn in de Toelichting van het plan de paragrafen
Planomschrijving, Verkeersaspect, Milieu-aspecten en Natuur en landschap
aangevuld/aangepast. De plankaart is eveneens aangepast voor wat betreft het meest
oostelijk gelegen bouwblok: dit is geschrapt. Verder is op de kaart de status van gemeentelijk
14

monument aangegeven. In de voorschriften is categorie 2 WO Woondoeleinden geschrapt en
is categorie 3 vernummerd tot categorie 2.
15