Ontwerp een drijvende woning - BAI

RESULTATEN VAN DE PRIJSVRAAG
‘Ontwerp een drijvende woning
in de Groote Wielen’
Dag van de Architectuur 2006

Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
02
Voorwoord 03
Inleiding 04
Juryrapport 05
Jurering 06 - 07
Inzendingen 08 - 27
Een steiger vol 11 genomineerden 28
De winnaar 29
Eerste prijs 30 - 31
Tweede prijs 32
Eervolle vermeldingen 33 - 34
Maquetteprijs 35
Bijzondere vermelding 35
Het vervolg 36
Inzenders 37
Colofon 38

Voorwoord
Voorwoord
De Homo Aquarius bofkont
Brutalen hebben de halve wereld, geluk is met de goddelozen, zalig zijn de armen
van geest. Op deze triptiek surf ik door het leven. Het zou eigenlijk verboden moeten
worden. Wat las ik een paar maanden terug weer in de krant? Klimaat wordt
de komende 25 jaar tien graden Celsius warmer! Het is toch niet te geloven! Precies
op mijn pensioengerechtigde leeftijd (70) is de Côte d´Azur hier aangeland.
Generaties hebben krom gelegen voor een stulpje daar, voor de oude dag, en mij
komt het weer als een gebraden kalkoen in de mond gevlogen. Wat een mazzel!
Een kleinigheidje hou je altijd. Nederland ligt dan nagenoeg compleet onder
de zeespiegel. Nu woon ik wel op een hoger gelegen stuk, maar daar wordt het
natuurlijk ontiegelijk druk. Je hoeft geen raketgeleerde te zijn om te voorspellen
dat ze die dijken niet oneindig kunnen blijven ophogen. Natte voeten dus. Is dat eigenlijk
erg? Zo bij een graadje of 32? Is misschien eigenlijk wel lekker. Nederland
één groot zwembad met strandjes, de kreeften recht uit het schepnet op de barbecue.
Het wordt allemaal als vanzelf voor me geregeld. Nu ik er over nadenk, zie
ik de zwembandjes die ik de laatste jaren aan mijn lichaam heb ontwikkeld ineens
ook in een ander perspectief. Zelfs dat vet heeft een functie: het is mijn eerste
stap naar Homo Aquarius. Mijn gigantische bofkont is er om te blijven drijven!
Rest nog mijn huis. In mijn grenzeloze onmatigheid en rusteloosheid heb ik mijn
lief op een handvol kleine koters getrakteerd. In onze historisch verantwoorde
woonomgeving betekende dat: de grond in. In de catacomben van mijn huis weergalmt
nu dan ook de sound van mijn vijf prachtige kereltjes. Die kelders staan
straks vol met water…..
Een paar jaar geleden had ik er mijn hand niet voor omgedraaid. Schetsrol tevoorschijn,
aan de slag ermee. Ontwerp een woonvlot dat fl exibel is, af en toe bij
nieuwe buren aan kan meren, delen af kan koppelen wanneer er weer een junior
uitvliegt. De BAI prijsvragen van de afgelopen jaren hebben me echter een bittere
waarheid onder ogen doen zien: ik kan het niet. De explosie aan creativiteit die
ieder jaar weer uiteenspat rondom de architectuurprijsvraag doet mijn creativiteit
verbleken, verschrompelen tot een amechtige bavianenschets.
Wat nu te doen? Mijn glazen bol geeft een eenduidig beeld: we gaan te water.
Mijn huidige huis, met z´n klompvoet van 100 m3 beton, krijg ik echt niet
drijvende. Weken ga ik hier onder gebukt, slapeloze nachten. Afwezig zit ik op
m´n werk, val bijna in slaap bij de BAI bestuursvergaderingen. Opening, agendapunt
1, zzz, vaststellende notulen zzz, snurk, zzz. schrik, agendapunt 5: onderwerp
prijsvraag BAI 2006. Wie weet er nog een onderwerp? Jaaaa!!!!! Ikke!!!!! :
Ontwerp een drijvende woning.
Zo krijg ik 60 schitterende ontwerpen in de schoot geworpen. Een Water Woon
Wehkampgids op bestelling. Prachtige ontwerpen, kijkt u zelf!
Nu maar hopen dat het een beetje wil vlotten met dat broeikasgas.
Aart Wijnen
Voorzitter Bosch Architectuur Initiatief.
03

Inleiding
Inleiding
04
Creativiteit op het water
Wonen op water is een hype maar heeft te maken met contrasten. Aan de
ene kant willen grote delen van de Nederlandse bevolking wel in de buurt van
water wonen en aan de andere kant zijn er slechts 16.000 slecht geütiliseerde
ligplaatsen op het water. De overheid roept dat “leven met water” gestimuleerd
moet worden. Waterwoonprojecten zoals Zuiderburen Leeuwarden, Blauwe Hart
Groningen,Yburg Amsterdam hebben alles in zich om “voorbeeldprojecten” te
worden. Deze projecten vertragen en verzanden echter door de regelgeving in het
schemergebied tussen boot en huis.
De basis van dit falen komt mede voort uit het verouderde referentiekader van
de stedenbouwkundige en architecten. Alle eerder genoemde projecten bestaan
uit steigertjes met losse woningen eraan.De maat van de waterwoningen wordt
zonder uitzondering gesteld op de gangbare arkenmaten bijvoorbeeld 15 bij 6
meter in twee lagen.
De prijsvraag van BAI voor waterwoningen in De Grootte Wielen in Den Bosch is
hier geen uitzondering op. Opnieuw een weinig inspirerend stedenbouwkundig
plan van vier steigers met 40 waterwoningen hier los aan geschakeld. Geen
mogelijkheid om je auto bij je woning te komen en of om hogere dichtheden te
realiseren door ander woningtypen toe te staan. Het positieve verschil met de
andere plannen is echter dat in een prijsvraag ontwerpers gevraagd is om binnen
deze beperkingen en los van historische bagage met nieuwe woonconcepten op
water te komen.
Nieuwe ideeën en concepten zijn nodig om stedenbouwkundigen en architecten
er van te overtuigen dat er meer mogelijk is dan de rechthoekige woonark.
Verrassende relaties tussen woning en water, dynamisch
gebruik van het water, nieuwe drijftechnieken en functies met dynamiek
beschrijven het grootste deel van de prachtige en inspirerende inzendingen.
De betekenis van deze ontwerpen gaat verder dan alleen het plan in Den
Bosch. De ideeën zullen ook voor volgende projecten in Nederland voor de
stedenbouwkundigen en architecten het referentiekader vergroten.
Wonen op water is hot en heeft zeer veel potentie, maar kan enkel door de
creativiteit en innovatie van enthousiaste ontwerpers op een hoger plan worden
getrokken. De uitkomst van de BAI prijsvraag heeft daar haar steentje aan
bijgedragen.
Koen Olthuis
Waterstudio

Juryrapport
Juryrapport
Ideeënprijsvraag: ‘Ontwerp een drijvende woning in de Groote Wielen’.
Inmiddels organiseren wij met onze werkgroep deze prijsvraag al weer voor de
11 keer! Diverse onderwerpen zijn in het verleden al de revue gepasseerd. Van
kleinschalige onderwerpen, vogelhuisjes, stadsbanken en een poort tot en met
wat grotere bouwwerken als de moerasbrug, een buitenberging, een fontein en
een columbarium. Alle winnende ontwerpen hebben wij tot nu toe daadwerkelijk
samen met de ontwerpers kunnen realiseren.
Sinds een aantal jaar sluit de prijsvraag ook aan bij actuele thema’s binnen de
stad. Recente voorbeelden zijn ‘hoogbouw in 2004’ en ‘’s-Hertogenbosch vestingstad
2005’. Hoewel het hier allen ideeënprijsvragen betrof, werd ook hierbij de
realisatie van het winnende ontwerp nagestreefd. De organisatie kan u melden
dat ook de ‘moerasbrug’ van MH3 architecten inmiddels in voorbereiding is. Het
winnende ontwerp op de vestingwerken van bureau SLA (puntpark) wordt op dit
moment uitgebreid onderzocht.
De opgave van dit jaar: ontwerp een drijvende woning
De bouw van uitbreidingswijk “De Groote Wielen” nabij Rosmalen is in volle gang.
Aan de noordrand van de woonbuurt De Watertuinen, als onderdeel van de centrale
waterplas, wordt een bijzonder project gerealiseerd. Deze bijzondere locatie is
de inspiratie geweest om te kiezen voor drijvende woningen aan steigers. Dit plan
is nog in een vroeg stadium van ontwikkeling. Om aan deze locatie met bijzondere
context recht te doen heeft de organisatie samen met de gemeente deze stimulerende
ideeënprijsvraag: ‘Ontwerp een drijvende woning in De Groote Wielen’
georganiseerd.
Alhoewel het bouwen op het water een actuele opgave is, en er inmiddels meerdere
prijsvragen in het land georganiseerd zijn, blijft deze opgave blijkbaar tot
de verbeelding spreken. Wij hebben op 02 juni 2006 maar liefst 60 inzendingen
mogen ontvangen!
Het niveau van de inzendingen was volgens de jury goed, zo zal later in dit rapport
blijken! Veel uitstekend vormgegeven drijvende woningen, maar toch was dit
niet genoeg om te winnen. Het bouwen op het water brengt een aantal specifi eke
vragen met zich mee. Niet zozeer technisch, maar vooral de relatie tussen het
wonen en het water zou men kunnen onderzoeken. Wat is er nu zo specifi ek aan
het bouwen op het water? De dynamiek van het water, het wonen onder water, het
weidse uitzicht, een prachtige zonsondergang, allemaal ontwerpthema’s die met
beide handen door veel inzenders aangegrepen zijn.
Daarbij komt nog eens dat we hier te maken hebben met een kunstmatig aangelegde
waterplas. Geen diepe zee, of wassend water, maar gewoon een ontgonnen
zandgebied. Den Bosch kent veel van deze kunstmatige ‘ijzeren’ meren. Een
nieuwe waterplas aan de rand van uitbreidingswijk de Groote Wielen is dan ook
een logische plek om eens te bezien hoe we in onze directe omgeving om zouden
kunnen gaan met het ‘wonen op het water’. Hopelijk draagt deze prijsvraag, met
als resultaat al deze prachtige ideeën, maximaal bij tot ontwerpen en ontwikkelen
van een echt fantastische drijvende wijk!
Namens de werkgroep DvdA,
Michael Bol
Bestuurslid BAI/ BNA
05

Jurering
Jurering
Op 7 juni 2006 kwam de jury bij elkaar in het stadskantoor. De jurering vond plaats
in het ‘atrium’ dat het oude en het nieuwe stadskantoor met elkaar verbindt.
Een mooie lichte ruimte waar alle maquettes op de grond waren uitgestald en
voorzien van bijbehorende toelichting.
06
Juryleden:
~ Sonja de Jong; stedenbouwkundaige gemeente Den Bosch
~ Lonneke Wijnhoven; Heijmans Vastgoed
~ Jeroen van de Ven; TARRA architectuur en stedenbouw
~ Koen Olthuis; Waterstudio (voorzitter)
De jury was vooraf op de hoogte van de randvoorwaarden en het programma van
eisen zoals gesteld in de prijsvraagvoorwaarden. Alle plannen zijn voor zover van
toepassing beoordeeld op de volgende criteria:
1. Concept
2. Relatie met water
3. Functionaliteit + bruikbaarheid
4. Uitvoerbaarheid + materialisatie
Eerste kenningsmakingsronde
De jury krijgt uitgebreid de gelegenheid om alle inzendingen inhoudelijk te
beoordelen. Middels een formulier worden alle inzendingen beoordeeld op de 4
bekende randvoorwaarden. Alle 60 inzendingen worden voorzien van een eerste
reactie of commentaar.

De Inzendingen
De Inzendingen
02: H2ouse (1): Rob Otten + Joris Verhoeven
Een huid van water! Een mooi plan met een mooie ma- ma-
01: Shuffl e: Petra Hulst + Sander Brummelkamp
quette. De plattegronden sluiten volgens de jury echter niet
aan bij het mooie idee. Dat is jammer. Dit concept is ooit
03: Mc-Drijf: Joris Verhoeven + Rob Otten
Te makkelijk, maar ook weer ijzersterk. Het ontwerp roept
Het concept spreekt voor zich, maar is helaas te weinig
technisch onderzocht en bleek bijna niet haalbaar. Er is wel vragen op bij deze locatie, maar biedt mogelijk ook kansen
uitgewerkt. Erg mooie animaties en een maquette om mee veel waardering voor het idee! De jury twijfelt echter wel aan in deze grote uitbreidingswijk. Het is toch teveel een woord-
te spelen. Het plan is zorgvuldig uitgewerkt, maar geeft toch de ruimtelijke beleving. Het water kan waarschijnlijk niet
grapje. Mogelijk had de M gewoon rechtovereind moeten
te weinig antwoord aan de opgave.
stromen als je wilt genieten van de omgeving. Dit is jammer. staan, waardoor je onder de M kunt doorvaren!
08
Shuffl e
H2ouse
Mc-Drijf

04: XSXML: Salim Al-Kais
Het is jammer dat de ronde bol onder water geen woonfunctie
heeft. Er is een klein dorpje ontstaan op het water. Veel
waardering voor het getoonde ontwerp.
05: Oost west zon best: Tanja Albertoe- Kokatioukhina
De jury herkent hierin veel van het ontwerp van Hertzberger
in Middelburg. Een mooi ontwerp. Het water maakt dit plan
werkelijk dynamisch. Deze gaat niet open, maar je kan de
woning zelf mee laten draaien. Dit wordt als erg positief gezien.
Er wordt geen richting geclaimd, terwijl deze richting
wel opgepakt kan worden.
XSXML Oost west zon best
D117.v2
06: D117.v2: R. van Aggelen + Paul Diederen
Een zeer dynamisch ogende RVS oester. Een drijvende variant
van een vaker toegepast vormelijk idee. Mogelijk zelfs
een beetje gezocht. ‘Te veel stealth, te weinig oester’.
09

De Inzendingen
De Inzendingen
07: Watergaten: Bob Ronday + Max Winkelaar
Het is erg mooi dat er onder water gewoond kan worden.
08: WATIO: P. van Peperstraten
Jammer dat deze woning in de Groote Wielen gewoon op
Een echte waterpatio die erg zorgvuldig is uitgewerkt. Een
09: Waterwervel: Daan Bruggink
de grond zal staan. Het plan is erg introvert vormgegeven. prachtige gedetailleerde maquette. Ook deze gaat in op het Waterwervel suggereert een soort kolk, maar er wordt te
Een mooi ideeën omdat er een hap uit het water genomen open- en gesloten zijn van de woning. Doordat de woning
weinig mee gedaan. Een mooi idee, maar het heeft te weinig
wordt….een watergat! Bij dit ontwerp ligt toch wel echt heel aan 1 zijde geheel open is, is de patio mogelijk niet erg sterk met het water zelf te maken. De buitenruimte is erg mooi.
veel onder het water. Daarmee beleef je mogelijk ook te
genoeg meer. Je ervaart of beleefd het water binnen de patio De trappen verbinden binnen de niveaus. Mogelijk zou de
weinig.
niet goed genoeg. Daar kan meer mee gedaan worden.
slingerbeweging als hellingbaan en vloeren beter zijn,
10
Watergaten WATIO Waterwervel

10: VLOTTO: Stefan van der Kar + Clann Moroney
Een lekker commercieel home shopping concept. Het is wel
een beetje een speeltuin geworden. Er wordt getwijfeld aan
de woonkwaliteit, en dat is toch belangrijk. Het plan is wel
een van de eerst geselecteerde plannen. Het vooraf kunnen
kiezen is erg sterk. Vrijheid- blijheid levert uiteindelijk een
kakofonie van elementen op. De woning is verder onvoldoende
uitgewerkt.
11: KIJK!: Pasel Kunzel + R. Pasel
Door een van de juryleden direct genomineerd omdat er
veel uitzicht geboden wordt. Er wordt mooi gespeelt met
open- en gesloten. Dit ontwerp wordt sterk vergeleken met
‘lijnenspel’. Er wordt veel gesproken over de mogelijkheden
van het model. Het omdraaien van het plan zou een mooie
optie kunnen zijn!
VLOTTO KIJK! VIII
12: VIII: Edwin Kok
Deze persoon heeft zijn/ haar kavel al uitgezocht. Dit wordt
erg gewaardeerd. De woning is zorgvuldig ontworpen en
mooi uitgewerkt. Als idee prikkelt ze nog te weinig.
11

De Inzendingen
De Inzendingen
15: Huisboot: Sebastiaan Robben
Een erg mooi en karakteristieke woning op het water! Een
14: Het staat als een paal boven water: Charlotte Girod +
van de betere projecten. Op een slimme manier wordt
Diederik Voortman gespeeld met het transformeren van een standaard VINEX
een watervesting? De ultieme paalwoningen? Een prachig woning naar een waterwoning. Dit gebeurd ook nog eens op
13: W: Anthony Litjes
uitgewerkte maquette laat een grove houten palengrid zien een mooie manier. De jury twijfelt nog wel aan de technische
Duurzaamheid is meegenomen in dit ontwerp hetgeen
waarin ruimtes geschoven worden. Jammer is dat er slechts uitwerking. De jury stelt voor om nog eens na te denken
gewaardeerd wordt. Een prachtig ontwerp, maar minder
een drijvend ponton over geschoven wordt. De jury wil de
hoe de tuit onderin de woning tot een prachtige ervaring
spannend uitgewerkt.
palen liever gebruiken om goed te kunnen funderen.
gebracht kan worden.
12
W Het staat als een paal
Huisboot

16: Aqualibrium: Menno Voss + Edwin Smolders +
Ton van der Veerdonk + Paul Emonds
Dit plan lijkt echt te zweven op het water. Ogenschijnlijk
een heel eenvoudig plan. Deze woning is er gewoon en doet
weinig met de omgeving. Goed vormgegeven, maar het is
jammer dat deze vastligt. De afbeelding is prachtig. Dit plan
zou fantastisch zijn als ‘snorkelhouse’ in Dubai!
Aqualibrium
17: Breathe,Sail, Fly: T.L. Freriks
Dit plan is geheel zeer zorgvuldig geanimeerd. De inzending
bestaat dan ook uit een DVD, waarbij het plan interactief
ruimtelijk is uitgelegd. Alhoewel prachtig gepresenteerd en
ruimtelijk ontworpen biedt het ontwerp geen vernieuwend
idee en gaat het onvoldoende in op de daadwerkelijke vraag.
Breathe, Sail, Fly
18: Villa Fluxus: Jan Schevers
Als object heeft deze woning veel waarde. Het feit dat de
binnenruimte een eigen vijver wordt is erg mooi. Een nominatie
waard! Dit ontwerp verdient het dan ook om verder uitgewerkt
te worden. Er is veel waardering voor het feit dat de woning niet
geheel rond is, waardoor de woning steeds een andere vorm
aan kan nemen. Slapen onder water, wonen boven het water.
Dit concept is direct duidelijk. Het is een one-liner, waarbij ook
de goed nagedacht is over het vervolg. Je hebt een enorme
waterplas, maar als ‘eskimo’ heb je toch je eigen visvijver!
Villa Fluxus
13

De Inzendingen
De Inzendingen
19: Ontsnapping aan het land: Maurice Houben
Een woning aan zee, die meters omhoog en omlaag kan
bewegen. Wellicht is dit teveel voor onze waterplas in de
14
Groote Wielen. Een fl uctuatie van 40cm wordt in werkelijkheid
verwacht, in het uiterste geval. Het ontwerp is technisch
ver uitgewerkt, waar de jury veel waardering voor
heeft. Hoe de woning kan drijven blijft echter onduidelijk.
De beweging is erg gedramatiseerd en daarmee niet van
toepassing.
20: VX-11-15: Michel Koolen
Dit plan is net aangelegd na de woonbootrace! Een dynamisch
ontwerp waarbij de jury allerlei ideeën krijgt. Als
object erg bijzonder.
Ontsnapping aan hetVX-11-15
Staling
21: Staling: Menno Mekes
Een paalwoning, waarbij het drijven mogelijk uit de weg
gegaan is. Een motivatie om onder de woning toch palen te
plaatsen kan de jury niet vinden. Alhoewel de inzender wel
poogt te spelen met het beleven van het water is dit niet
specifi ek of voldoende als waterwoning uitgewerkt. Er is
ook geen waardering voor de toelichting, wel voor de goede
materialisering van de woning.

22: Fiets ‘m d’r in: M.R. Oosterhuis + Carin ter Beek +
Roel Lichtenburg
Erg mooi en specifi ek voor de Groote Wielen ontworpen! Het
plan steekt de draak met de prijsvraagopgave. Geen
woningen aan een steigertje, maar wat maak ik van de
steiger zelf? Tezamen met een aantal van de overige inzendingen
zou dit zeker een prachtig beeld opleveren. Een zeer
aantrekkelijk en realiseerbaar ontwerp. Een van de toppers,
die echt iets verteld over de plek. De titel ‘Fiets ‘m d’r in’
wordt echt niet begrepen!
23: Spinnaker: Joost Lansbergen + Maarten ter Berg +
Daniel Biesheuvel
Erg zorgvuldig gemaakt. Mooi vormgegeven en een mooie
maquette. De circulatie rondom en in je woning is echt erg
mooi. De woning wordt echter buiten geheel ingesloten
met een ‘steiger’ voor de auto. De spinnaker is echt te ver
gezocht.
24: Gebotteld: Elmar Stolk
Zeer veel waardering voor de zeer originele en fi lmische
maquette. Een prachtige kijkdoos. De maquette vertelt een
verhaal op zichzelf. Kan deze maquette niet aangekocht
worden door het stedelijk museum? Prachtig.
Fiets ‘m d’r in Spinnaker Gebotteld
15

De Inzendingen
De Inzendingen
16
25: Lijnenspel: Wim Berg +
Germonde Kromhout van der Meer
Een ware nominatie. Er zal mogelijk iets heel spannends
onder dit lijnenspel zitten!
26: H2ouse (2): Marc Ten Cate
Een mooie waterwoning, en kan zo gebouwd worden. Mooie
maquette, maar het plan voegt niet echt veel toe aan de
vraag.
Lijnenspel H2ouse (2) BLØB
27: BLØB: D.M.J. van Eys
Deze valt zeker om! Topzwaar. Alhoewel de jury aan de
uitvoerbaarheid twijfelt, is dit geen criterium bij de beoordeling.
De duikbril is ERG mooi, maar men verwacht vervolgens
meer van de eenvoudige betonconstructie onder de
woning. Deze is weer te weinig uitgewerkt.

28: Tongkonan: Ralph Janssen
Iedereen is lovend over het ontwerp, maar waarom is dit
plan dan niet genomineerd. De woning voldoet aan alle
facetten die gevraagd zijn. Toch is niet 1 idee ECHT sterk
uitgewerkt. De referentiebeelden zijn een beetje uit verband
gerukt. Helaas.
29: 1.2.3.: Wouter Hilhorst
Een lastig te lezen concept. Er wordt gespeelt met
open – gesloten teneinde een mooi uitzicht te verkrijgen.
Via de trap loop je spannend naar boven. Boven wordt je niet
echter meer beloond. Gaandeweg heb je alles namelijk al
gezien. Er wordt te vroeg te veel prijsgegeven!
30: De Steiger: Ronnie van de Geer
Dit ontwerp oogt erg massief. Daarbij interpreteert de jury
de tekening op een andere wijze. De woning is helaas niet
echt een onderdeel van de steiger. Zou deze woning daadwerkelijk
uit de steiger omhoog komen, dan zou het een
mooie woning zijn. De jury is enthousiast over het ontwerp,
maar de woning mist het gevoel ‘onder’ water. Erg veel lof.
Tongkonan 1.2.3. De Steiger
17

De Inzendingen
De Inzendingen
33: Refl exibel: Maarten Wurth +
31: Floating Box: Maarten Engel
Ylja Kouwenhoven Mark Bresser
Een erg mooie maquette en een heldere titel. Dit plan speelt 32: GLAC 2006: Stef Vermeer + Andre van de Ven +
Ook een erg mooie woning. Een van de juryleden wil er
met de dynamiek van het drijven. Dit plan verdient een MA-
Mark Rutten
graag in wonen! Een dynamische woning. Het unieke van
QUETTEPRIJS. Jammer is dat je bij het bovenkomen tegen De jury heeft dit ontwerp al eens eerder gezien. Een mooie deze woning op het water wordt echter niet echt begre-
je eigen muren aankijkt. Deze zorgvuldige en gedetailleerde boot of woning. Het is een mooie vorm, die echt met het wapen. De dynamische mogelijkheden van het water worden
maquette (inherent aan de schaal!) roept ook te veel vragen ter te maken heeft. Een typologisch beeld van een drijvende gebruikt om een assemblage woning te maken. Hoe vaak ga
op om tot uitvoering te kunnen komen. De woning zit echter woning, maar te weinig uitgewerkt. Het kan nog te veel zijn, je dit doen? De levensloopbestendigheid is heel groot, maar
teveel vast aan de steiger hetgeen als storend ervaren wordt. een vliegtuig, een insect, een woning?
aan de praktische kant wordt toch te weinig gedacht. Er zijn
18
Floating Box GLAC 2006 Refl exibel

34: U Huis: Nienke Bouwhuis + Daniel White
Tja, hij kan helaas niet afzinken in de waterplas. Veel waardering
voor het hergebruik van materialen. Een bestaande
onderzeer omgebouwd tot woning. Als icoon natuurlijk
prachtig binnen de Groote Wielen. Kan deze ook daadwerkelijk
aangekocht worden? Dat zou een eerste stap zijn.
35: OpnUp: Vincent van Schijndel
Ook dit is een mooi ontwerp. Een ECHTE drijvende woning.
Niet alleen openklappen, maar ook kunnen draaien
en oriënteren. Als de woning gesloten is, is deze niet echt
gesloten en dat is jammer. Er is heel veel waardering voor
de goed werkende maquette! Er wordt helaas weinig met
het dakvlak gedaan. In dit plan kun je echt wonen, het is niet
alleen een concept.
U Huis OpnUp TWIST
36: TWIST: Roel Veenstra
Een mooie woning, die overal kan staan, maar niet specifi ek
als waterwoning. Wel een woning die je je op het water kan
voorstellen.
19

De Inzendingen
De Inzendingen
37: Waterrad: Harrie heuvelmans
Dit plan heeft toch een te hoog eftelinggehalte. De woonkwaliteit
ligt in dit plan vooral boven, waarbij de relatie
van het wonen met het water toch lijkt te ontbreken. Een
restaurant bij de pagode. Waarbij er geen richting gekozen
is. Gezien de stedenbouwkundige setting van het plan lijkt
dit geen goede keuze.
38: IN het water: Rob Heesakkers
Dit was ook de vraag. Spelen met water, het wonen, de
binnen- en buitenruimte, terwijl de woning toch eenvoudig
is! Een nominatie waard. Een simpele uit elkaar getrokken
doos. De afbeeldingen op de toelichting spreken overigens
meer dan de maquette zelf.
39: Lentebuien & Herfstkriebels: Lisette Schoenmaker +
Wessel Akveld +
Lenus Veldman
Een mooie woning, maar niet specifi ek als waterwoning
ontworpen.
Waterrad IN het water
& Herfst
20Lentebuien

40: Kaas Drijft: Yifat Levron
Een mooie waterwoning, maar ook dit plan doet te weinig
met de daadwerkelijke opgave.
41: Perichorese: T. Nahuijsen
Ook weer een erg mooie maquette. Het plan beloofd erg
veel, maar de jury zoekt hier lang na. De relatie tussen de
maquette en tekening wordt niet gezien. Dat is jammer. De
opbouw is erg mooi. De woning zit goed in elkaar, maar of
dit nu specifi ek een drijvende woning is, daar twijfelt de jury
aan.
42: Aquaristo: Sjon Stout + Po van Roey
Een mooie vorm, prachtige maquette. Het beeld van de bollende
zeilen is in ’s-Hertogenbosch natuurlijk bekend. De
dichte zijkanten worden daarbij wel als erg jammer ervaren.
Kaas Drijft Perichorese Aquaristo
21

De Inzendingen
De Inzendingen
44: Casa Aquarius: Heidi Fuchs + Roel Jansen +
Jan Willem Schellekens
Voor deze locatie probeert men het water in te sluiten. Een
mooi ontwerp, waarbij volume gemaakt wordt. Niet ver-
22
43: Multi_plek: Shai van Vlijmen
Een waanzinnig ding! Antroposofi sche invloeden? Je maakt
wat je wilt en dit levert ruimtelijk een erg mooi object op. Dit
maakt het ook lastig om het plan te kunnen beoordelen. Met
een stalen huid mogelijk erg prachtig!
nieuwd, maar wel een mooi thema. De plattegrond sluit
echter niet aan bij de ambitie die uit de maquette te lezen is.
Ruimtelijk is dit ontwerp erg sterk, maar het water binnen
de woning wordt, op een zelfde manier dan ‘watio’, minder
goed ervaren dan bijvoorbeeld in ‘Villa Fluxus’. Dit is overigens
een van de weinige maquettes met een boot!
45: Waterspiegel: Lisettte Jacobs
De verblijfsplek op het water, onder de woning wordt erg gewaardeerd.
Het doorzetten van het drijvende volume onder
woningen lijkt geen functie te hebben. De steiger loopt rond
door de woning, maar wordt niet gebruikt om de woningen
zelf, binnen te ontsluiten.
Multi_plek Casa Aquarius Waterspiegel

46: Drijfhuis: Nanne de Ru + Joe Mathissen +
BjØrn Andreassen
een prachtige dobber, de toelichting wordt erg gewaardeerd.
De uitwerking is wat minder. Vooral de animatie spreekt.
Jammer dat de onderkant vlak is, en er niet echt een ronde
bol gebruikt is. Alhoewel dit ontwerp een eerste selectieronde
doorkomt, gaat deze niet even voorbij de opgave. Dat
is jammer. Er gebeurd weinig met de woonkwaliteit.
Drijfhuis
47: Zonvloed: Yvo Ruiters
Een heuse watervalwoning! Het vallende water maakt in
deze een extra volume af. De jury ziet echter teveel constructie
waardoor veel van de spanning verloren gaat. Het
waterval idee is fantastisch. Zelf met de paraplu onder de
waterval je woning binnen komen zou een prachtig idee kunnen
zijn, waardoor het idee echt tot thema verheven wordt!
Zonvloed
48: Permanent vakantiegevoel: Alexander Henny
Dit gesuggereerde vakantiegevoel wordt echter niet waargemaakt.
Het is een mooie villa, met te weinig tuin! Geen
waterwoning.
Permanent vakantie
23

De Inzendingen
De Inzendingen
24
49: Light-Pod: J. Wouters + M.B. van der Woude
Een hip jaren zeventig ontwerp. Erg veel waardering voor de
vormgeving.
50: Dow-638: Ruben van de Bogaard + Mark Hekkort
Mooi ontworpen gebouwvolume. Erg introvert. De woning is
spannend in vorm, maar niet in gedachten.
51: Panorama: Sanne van Loon
Dit plan roept associaties op van een lighthouse. Een dobber….BEET!
Light-Pod Dow-638 Panorama

52: De koe of de zeekoe: Frans van Dongen + Chris Wattel +
Jelmer Tuinhof
Hoe moet de maquette nu staan? De oriëntatie is onduidelijk.
Als schakelbaar geheel is dit een zeer geslaagd idee.
Een dynamisch beeld zou zeker kunnen ontstaan. Lof!
53: Vrijeopenluchtlocatie: Jozua Zaagman +
Vincent Wittenberg
Een absoluut statement, maar niet echt ter zake doende.
Je maakt een ponton, waar je alles op kunt bouwen. En
drijvende plaat. Het brengt de jury op het idee om letterlijk 1
vrij kavel vrij te laten.
54: Restmateriaal: Vincent Wittenberg + Jozua Zaagman
Sil de strandjutter 2006. Het concept gaat terug naar de
oorsprong van het waterwonen. Een eervolle vermelding!
Een conceptuele inzending.
De koe of de zeekoe VrijeopenluchtlocatieRestmateriaal
25

De Inzendingen
De Inzendingen
26
55: Danke Neufert: Jozua Zaagman + Vincent Wittenberg
De jury begrijpt het niet. Dank inzender!
Danke Neufert
56: Waarom zou je bouwen als er al zoveel volumes zijn:
Vincent Wittenberg + Jozua Zaagman
Een leuk concept. Er is jammer genoeg geen relatie met het
water. In de polder zou deze pas echt mooi uitkomen.
Waarom zou je bou
57: Skin: Harald Kor + Bas Overweg Emile Revier
Een mooi idee. Het model is echter ook hier te weinig uitgewerkt.
Dit ontwerp is met name ook voor de avondsituatie
ontworpen hetgeen erg gewaardeerd wordt. Een prachtige
toelichting.
Skin

58: Flow: Max Fitters
Echt een prachtige maquette. Een ware speeltuin voor
kinderen. Fantastisch! Is het nu een woning of een piratenschip?
Mogelijk is dit toch TE veel voor een woning!
59: Drijver: J. Svasso de Lima Prado + J. Houwert
Wederom een mooie maquette. Het vouwen van de huid is
erg mooi. Het is jammer dat de huid niet opgeklapt kan worden.
Veel waardering ook voor de presentatie. Dit ontwerp
combineert veel ideeën, maar werkt geen van allen echt uit.
60: Palopark: V.A. Buseke
De jury heeft moeite deze te beoordelen. Een geshape-te
standaard woning, waarbij te weinig op de opgave ingegaan
wordt.
Flow Drijver Palopark
27

én steige r met
Één én steiger met met genomineerden
genomineerden
enomineerden
Er blijven, naar een uitgebreide bespreking de volgende 18 inzendingen over;
1. Gebotteld
7. Aqualibrium
13. Watergaten
2. Vlotto
8. De Steiger
14. Light-Pod
3. Casa Aquarius 9. De koe of de zeekoe 15. IN het water
4. Huisboot
10. Lijnenspel
16. Fiets ‘m d’r in
5. Waterspiegel
11. Restmateriaal 17. OpnUp
6. H2ouse (1)
12. Villa Fluxus
18. Drijver
28
Na deze eerste kennismaking met alle inzendingen, bestudeerd de jury de
maquettes en toelichtingen voor een tweede keer om een selectie te kunnen
maken. Door middel van de bekende post-it memoblaadjes kan ieder jurylid 4
mogelijke winnaars/ nominaties aandragen.
De jury ziet grofweg 4 groepen/ categorieën:
1. Dynamisch modellen. Uitklappen, ronddraaien, uitschuiven.
2. Het creëren van ruimte. Ontwerpen die met het afbakenen van volume bezig
zijn. Meer dan de functies opgeteld. Het spiegeling, afschermen, optillen
waardoor ruimte ontstaat.
3. Concepten, ideeën, gekke ideeën.
4. Waterwoningen. Gewoon goed ontworpen drijvende woningen.
De jury benaderd nogmaals dat het bij de beoordeling moet gaan om de
onderliggende vraag. Is er antwoord gegeven aan het wonen op het water? Het
wonen specifi ek op deze locatie? De eerste selectie wordt vooral gemaakt door
aan te geven welke plannen verder gaan dan een opgepakt huis op een ponton.
Naast het concept of het vernieuwende idee worden elementen als: uitzicht, het
naar eigen hand kunnen zetten (identiteit) en de interactie met het water als
belangrijke variabelen bediscussieerd.
De overgebleven 18 plannen worden vervolgens met toelichting uitgebreid aan
tafel bediscussieerd. Om een nieuwe selectie te kunnen maken uit deze prachtige
ideeën, komt een belangrijke onderdeel van de prijsvraag naar ‘boven drijven’.
De uitvoerbaarheid! Stel je eens voor dat we 1 steiger van de 4 in kunnen richten
met deze bovenstaande inzendingen. Het idee ontstaat dat een aantal van deze
inzenders een lezing zou kunnen geven aan potentiële opdrachtgevers! Welke
plannen komen hiervoor in aanmerking? Binnen deze plannen vinden we een
ontwerp dat de steiger zelf gebruikt als woning: Fiets ‘m d’r in. Dit plan wordt als
koploper verkozen, waarna de jury 10 extra plannen aanwijst om de steiger te
kunnen completeren.
De genomineerden
‘Fiets m’ d’r in’ op de kop van de steiger
1. Casa Aquarius
2. Huisboot
3. H2ouse (1)
4. Aqualibrium
5. De koe of de zeekoe
6. Lijnenspel
7. Villa Fluxus
8. Watergaten
9. Light-pod
10. Op’n Up

De winnaar
De winnaar
Uit de steiger, die compleet is met 11 genomineerden, wordt uiteindelijk de
winnaar gekozen!
Zoals eerder uitgelegd vindt de jury dat het om een vernieuwend idee moet
gaan. Een nieuwe dimensie aan het waterwonen. In gebruik, vormgeving en
verrassendheid. Het winnende idee moeten tevens een bepaalde simpelheid
hebben. Herkenbaar, met één lijn duidelijk te maken. Daarnaast wordt
de stedenbouwkundige setting als uitgangpunt genomen. Het plan moet
passen en een nieuwe laag toevoegen aan de huidige, mogelijk traditionele
stedenbouwkundige uitgangspunten. Een voor een worden de genomineerde
inhoudelijk besproken waarna de volgende 5 plannen overblijven als potentiële
winaars:
1. Fiets ‘m d’r in
2. Huisboot
3. Lijnenspel
4. Villa Fluxus
5. Watergaten
Fiets ‘m d’r in lijkt zonder te veel aandacht van de jury automatisch de sterkste.
De overgang van steiger naar de breed ontworpen gevel is fantastisch. De jury
blijft onder de indruk. Dit plan wordt door niemand echt ter discussie gesteld
en lijkt automatisch door te gaan naar volgende rondes. De pier zelf is woning
geworden. Publiek of openbaar? Een nieuwe dimensie aan de geplande steiger?
De jury twijfelt of deze overgang of scheiding tussen openbaar en privé te
handhaven is. Mogelijk maken aanpassingen door bijvoorbeeld het plaatsen van
hekwerken het plan toch fataal. De jury waardeert het vooral, dat het ontwerp de
draak steekt met de opgave!
Huisboot. De uitvoerbaarheid wordt ter discussie gesteld aangezien de gehele
woning van hout voorgesteld wordt. Het spiegelen is erg van belang en dit wordt
niet makkelijk haalbaar geacht. Wat blijft er over als het concept bekend is?
Lijnenspel is heel spannend, maar lijkt te gaan vervelen. Het gordijn lijkt mogelijk
toch te weinig als lijnenspel op te leveren. Het motto dekt de lading absoluut niet.
De woning zelf is misschien toch te weinig interessant. De jury twijfelt aan de
woonkwaliteit van deze woning.
Villa Fluxus is wellicht te makkelijk. De iconografi sche waarde is wel enorm.
Het klinische beeld spreekt mogelijk toch te weinig aan. Villa Fluxus doet wel
echt wat met de elementen van de waterplas. De woning zou moeten afdrijven.
De koppeling met de steiger is niet vormgegeven. Het plan is zeer autonoom en
voorstelbaar midden in de biesbos. Men twijfelt aan de kwaliteit aan een steiger
op deze locatie. Deze woning onttrekt zich aan alles wat we verwacht hadden van
een drijvende woning. Complimenten!
Watergaten blijft de juryleden aanspreken. Enerzijds de glazen wand. Het
wegdrukken van het water en het leven IN het water spreekt tot de verbeelding.
Daarnaast twijfelt men toch ook over de wand die boven het water uitsteekt. Zou
dit geen enorme belemmering zijn. Mogelijk is ‘Watergaten’ toch te veel onder
water ontworpen. Daarmee doet het de context mogelijk geen recht.
Normaal maak je een drijver met een woning erop. Vaak wordt ook de drijver
gebruikt om in te wonen. Nu wordt de drijver gemaakt om water te verdrijven. Het
verdrijven van het water maakt een nieuwe ruimte om in te bouwen. Geen ponton.
De jury heeft wel moeite om het plan goed te doorgronden. Vooral de nivo’s
ten opzichte van het water blijven discussie oproepen. Gat-eilanden! Als je een
watergat maakt, waarom bouw je deze dan weer vol? Het eerste plaatje overtuigd
vooral, niet de verdere uitwerking.
29

1
1e prijs: Watergaten
1
Het concept
Het concept bestaat uit een grote betonnen bak die in het water zweeft.
Deze bak functioneert als een ‘eigen eiland’ en bavat alle ingrediënten om het wonen zo plezierig mogelijk te maken.
Watergaten is een fl exibel ontwerp. er is veel variatie mogelijk, zodat ellk eiland een eigen identiteit kan krijgen.
Watergaten is voor mensen die aan het water willen wonen en met het water willen leven.
Een project dat op alle facetten veel te bieden heeft.
e 1 prijs: Watergaten
e e prijs
prijs: Watergaten
Het conceptprijs prijs prijs: : Watergaten
concept
Het concept bestaat uit een grote betonnen bak die in het water zweeft.
Drijf-Concept
Woonblok
30
Drijfbak
Stedelijk-Concept
Woon-Concept
Drijven
Zweven
Zinken
Wonen = uitzicht
Bak = Tuin
Slapen = Beschut

‘Watergaten blijft de juryleden aanspreken’
31

e prijs prijs:
Fiets ‘m d’r in
2e 2e prijs: Fiets ‘m ‘ ‘m m d’r in
32
22: Fiets ‘m d’r in:
Fiets ‘m d’r in
‘De overgang van steiger naar de breed ontworpen gevel is fantastisch’

Eervolle vermeldingen
vermeldingen
Eervolle vermeldingen
vermeldingen
‘Een erg mooi en karakteristieke woning op het water’
15: Huisboot:
Huisboot
‘Een ware nominatie’
25: Lijnenspel:
Lijnenspel
33

Eervolle vermeldingen
vermeldingen
Eervolle vermeldingen
vermeldingen
34
Het is een one-liner, waarbij ook de goed nagedacht is over het vervolg.
18: Villa Fluxus:
Villa Fluxus

Maqueutteprijs Bijzondere vermeld
Maquetteprijs Bijzondere vermelding
vermelding
Dit plan speelt met de dynamiek van het drijven.
31: Floating Box: 24: Gebotteld:
Veel waardering voor de zeer originele
en fi lmische maquette.
Floating Box Gebotteld
35

Het vervolg
Het vervolg
36
Vanaf 24 juni 2006 is in het stadskantoor een prachtige tentoonstelling
ingericht waar alle inzendingen met toelichting te bezichtigen zijn. Ook zijn alle
inzendingen voorzien van commentaar en met foto in deze catalogus opgenomen.
Het belangrijkste vervolg, de realisatie van het winnende ontwerp zal hopelijk niet
lang op zich laten wachten. Inmiddels heeft de organisatie de eerste gesprekken
gepland met de gemeente om te zien hoe het winnende ontwerp ‘Watergaten’
daadwerkelijk opgenomen kan worden in het stedenbouwkundige plan. Daarnaast
wordt de winnaar natuurlijk beloond met Ð10.000,- om, in gezamenlijk overleg, de
plannen verder uit te kunnen werken!
De organisatie streeft echter naar meer. Het niveau van de inzendingen was
dusdanig hoog, dat wij gaan onderzoeken of er meerdere woningen in aanmerking
zouden kunnen komen om in de Groote Wielen gebouwd te worden. We willen de
Groote Wielen daadwerkelijk als voorbeeldproject op de waterkaart zetten!
In de nabije toekomst zal de organisatie dan ook een avond organiseren waar alle
genomineerde een presentatie kunnen geven aan potentiële opdrachtgevers.
Hopelijk draagt deze prijsvraag met al deze prachtige ideeën bij tot het herzien
van de stedenbouwkundige onderlegger. Het referentiekader van ons als publiek,
architecten, ontwerpers, stedenbouwers en waterbewoners is zeker verbreedt,
waardoor we nu echt kunnen gaan ontwerpen aan een fantastische drijvende wijk!
Namens de werkgroep DvdA,
Michael Bol
Bestuurslid BAI/ BNA

Inzenders
Inzenders
Shuffl e Petra Hulst + Sander Brummelkamp Amsterdam
08-09
H20use(1) Rob Otten + Joris Verhoeven Haaren
Mc-drijf Joris Verhoeven + Rob Otten Haaren
XSXML Salim Al-Kais Delft
Oost west zon best Tanja Albertoe- Kokatioukhina Breda
D117.v2 R. van Aggelen + Paul Diederen Eindhoven
Watergaten Bob Ronday + Max Winkelaar Leiden
WAT10 P. van Peperstraten s-Hertogenbosch
Waterwervel Daan Bruggink Amsterdam
VLOTTO Stefan van der Kar + Clann Moroney Amsterdam
KIJK! Pasel Kunzel + R. Pasel Rotterdam
V111 Edwin Kok Rotterdam
W Anthony Litjes Uden
“Het staat als een paal
10-11
12-13
boven water” Charlotte Girod + Diederik Voortman Den Haag
Huisboot Sebastiaan Robben Tilburg
Aqualibrium Menno Voss + Edwin Smolders +
Ton van der Veerdonk + Paul Emonds s-Hertogenbosch
Breathe, Sail, Fly T.L. Freriks s-Hertogenbosch
Villa Fluxus Jan Schevers Eindhoven
14-15
ontsnapping aan het land’ Maurice Houben Velden
VX-11-15 Michel Koolen Rosmalen
Staling Menno Mekes Amsterdam
FIETS ‘M D’R IN M.R. Oosterhuis + Carin ter Beek +
Roel Lichtenburg Rotterdam
Spinnaker Joost Lansbergen + Maarten ter Berg +
Daniel Biesheuvel Delft
Gebotteld Elmar Stolk Zwartewaal
16-17
Lijnenspel Wim Berg + Germonde Kromhout van der Meer Utrecht
H20use(2) Marc Ten Cate Delft
BLØB D.M.J. van Eys Delft
Tongkonan Ralph Janssen Sint Oedenrode
1.2.3. Wouter Hilhorst Delft
De Steiger’ Ronnie van de Geer Waalwijk
Floating Box Maarten Engel Amsterdam
GLAC 2006 Stef Vermeer + Andre van de Ven + Mark Rutten Oirschot
Refl exibel Maarten Wurth + Ylja Kouwenhoven Mark Bresser Den Haag
U huis Nienke Bouwhuis + Daniel White s-Hertogenbosch
OpnUp Vincent van Schijndel s-Hertogenbosch
TWIST Roel Veenstra Eindhoven
Waterrad Harrie heuvelmans s-Hertogenbosch
IN het water Rob Heesakkers Eindhoven
Lentebuien & Herfstkriebels Lisette Schoenmaker + Wessel Akveld + Lenus Veldman Amsterdam
Kaas Drijft Yifat Levron Amsterdam
Perichorese T. Nahuijsen s-Hertogenbosch
“Aquaristo” Sjon Stout + Po van Roey s-Hertogenbosch
Multi_plek Shai van Vlijmen Vlijmen
Casa Aquarius Heidi Fuchs + Roel Jansen + Jan Willem Schellekens s-Hertogenbosch
Waterspiegel Lisettte Jacobs Velp
Drijfhuis Nanne de Ru + Joe Mathissen + BjØrn Andreassen Rotterdam
Zonvloed Yvo Ruiters Utrecht
Permanent vakantiegevoel Alexander Henny Loosdrecht
Light-Pod J. Wouters + M.B. van der Woude Tilburg
Dow-638 Ruben van de Bogaard + Mark Hekkort Amsterdam
Panorama Sanne van Loon Den Haag
De koe of de zeekoe Frans van Dongen + Chris Wattel + Jelmer Tuinhof Tilburg
vrijeopenluchtlocatie Jozua Zaagman + Vincent Wittenberg Eindhoven
restmateriaal Vincent Wittenberg + Jozua Zaagman Eindhoven
Danke Neufert Jozua Zaagman + Vincent Wittenberg Eindhoven
waarom zou je bouwen
18-19
20-21
22-23
24-25
26-27
als er al zoveel volumes zijn Vincent Wittenberg + Jozua Zaagman Eindhoven
Skin Harald Kor + Bas Overweg Emile Revier Amsterdam
Flow Max Fitters s-Hertogenbosch
Drijver J. Svasso de Lima Prado + J. Houwert Amsterdam
Palopark V.A. Buseke Rijswijk
37

Colofon
Colofon
38
De prijsvraag ‘Ontwerp een drijvende woning in De Groote Wielen’ wordt mede tot
stand gebracht door medewerking en fi nanciële bijdragen van o.a.:
~ Stimuleringsfonds voor de Architectuur
~ Gemeente ‘s-Hertogenbosch
~ Bond van Nederlandse Architecten kring ‘s-Hertogenbosch
Tentoonstelling:
Ontwerp + uitvoering: de werkgroep DvdA
Catalogus:
Samenstelling + ontwerp: Helikopter te Loosbroek (www.helikopteronline.nl)
Tekst + foto’s: Michael Bol
Website:
Ontwerp + uitvoering: Yaikz! te ’s-Hertogenbosch (073 - 6213815)
De werkgroep DvdA,
Jan Marcus
Erik Pennings
Ron Kuin
Michael Bol

HOMO AQUARIUS
Zo’n 300 miljoen jaar geleden kwamen
de eerste amfibieën op het droge.
De homo sapiens verscheen zo’n
500.000 jaar terug.
Langzaamaan leek het water weer
land te winnen.
Revolutie is onze redding geworden!
39
39