You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Of het een crisis is betwijfel ik – het bestuur van Ne<strong>de</strong>rland functioneert als geheel<br />
nog steeds goed – maar er zijn ontegenzeglijk wel meer en meer gezagsproblemen.<br />
Politici wor<strong>de</strong>n vaak uitgeschol<strong>de</strong>n op Twitter, wethou<strong>de</strong>rs wor<strong>de</strong>n zo nu en dan<br />
bedreigd tij<strong>de</strong>ns informatieavon<strong>de</strong>n met bewoners, artsen krijgen af en toe een<br />
grote bek van boze patiënten, leraren krijgen agressieve ou<strong>de</strong>rs op bezoek. Burge‐<br />
meesters en wethou<strong>de</strong>rs horen steeds vaker <strong>de</strong> kwalificatie ‘zakkenvullers!’ Dus hoe<br />
dan ook: het gezag is niet meer wat het geweest is.<br />
Samenleving is veran<strong>de</strong>rd<br />
Er zijn talrijke oorzaken voor <strong>de</strong>ze gezagsproblemen. De samenleving is veran<strong>de</strong>rd.<br />
Burgers zijn jarenlang bestookt met verhalen dat hun bestuur<strong>de</strong>rs niet <strong>de</strong>ugen of<br />
prutsers zijn, terecht of ten onrechte. Burgers zijn beter geïnformeerd, slimmer en<br />
mondiger gewor<strong>de</strong>n. Het bestuur op zijn beurt heeft zijn macht (gezag is macht die<br />
<strong>de</strong> ‘on<strong>de</strong>rdaan’ van <strong>de</strong> machthebber zon<strong>de</strong>r meer accepteert) <strong>de</strong>els aan <strong>de</strong> burger<br />
overgedragen met inspraakprocedures en meer verantwoording afleggen. En in <strong>de</strong><br />
politieke cultuur is <strong>de</strong> burger getransformeerd tot een consument.<br />
Daar zit een verschil. Burgerschap gaat uit van rechten, plichten en schikken.<br />
Consumentisme is: ik betaal, u moet leveren. Bij consumentisme is het doel: klant‐<br />
tevre<strong>de</strong>nheid. Bij burgerschap is het doel: verbon<strong>de</strong>nheid. Maar consumentisme<br />
past moeilijk bij machtsverschillen. Met <strong>de</strong> overheid valt niet te shoppen. De over‐<br />
heid is een monopolist die het niet ie<strong>de</strong>reen naar <strong>de</strong> zin kan maken.<br />
Daar komt het tegenwoordig overheersen<strong>de</strong> politieke liberalisme bij: <strong>de</strong> burger<br />
moet door <strong>de</strong> overheid niet beperkt wor<strong>de</strong>n in zijn vrijheid, zeggen <strong>de</strong> meeste<br />
politici. Of zoals in het beken<strong>de</strong> liedje over ‘vijftien miljoen mensen’ wordt<br />
gezongen: “… die schrijf je niet <strong>de</strong> wetten voor, die laat je in hun waar<strong>de</strong>.” Terwijl<br />
besturen en wetgeven toch wel <strong>de</strong>gelijk betekent dat er beperkingen aan <strong>de</strong> vrijheid<br />
wor<strong>de</strong>n opgelegd. Besturen is uitein<strong>de</strong>lijk verbie<strong>de</strong>n. Voor toestaan zijn macht en<br />
gezag niet nodig.<br />
Over gezag zijn <strong>de</strong> burgers vaak tweeslachtig. Enerzijds willen mensen voor zichzelf<br />
6
Change language