Landbouw geeft om water - LTO Nederland

kwetsbaar, maar welvarend
waterland
Nederland is een rijk en welvarend land, doch op het vlak van
het waterbeheer ook een kwetsbaar land. De klimaatverandering
zal dit versterken. Het waterkwantiteitsbeheer
heeft met het rapport Waterbeheer 21ste Eeuw en het Nationaal
Bestuursakkoord Water een nieuwe impuls gekregen. Voor
het waterkwaliteitsbeheer is de Europese Kaderrichtlijn Water
van groot belang.
In het beleid staan twee tritsen centraal:
• waterkwantiteit:
vasthoudEn, bErgEn En aFvoErEn
• waterkwaliteit:
schoonhoudEn, schEidEn En zuivErEn
De eerste reeks heeft vooral betrekking op hoog Nederland, in
laag Nederland staat afvoeren voorop. Het waterkwantiteits-
beleid lijkt zich te verzetten tegen compacte technische
oplossingen. Het leunt sterk op natuurlijke processen en
ruimtelijke oplossingen.
De tweede trits heeft geleid tot vergaande milieumaatregelen,
ook in de land- en tuinbouw. Het generieke mineralenbeleid en
gewasbeschermingsmiddelenbeleid hebben veel milieuwinst
opgeleverd, maar tevens een zware last op de bedrijven gelegd.
Er zijn grenzen aan de wensen voor een schoon milieu, die
worden bepaald door wat haalbaar en betaalbaar is.
De verwachte klimaatverandering geeft een extra dimensie
aan het waterbeheer. Er ontstaan extremere weerpatronen, de
behoefte aan bescherming tegen zowel hoog water als droogte
neemt toe. Ook zullen nieuwe plant- en diersoorten hun weg
naar Nederland vinden, die bedreigend kunnen zijn voor mensen,
dieren en de inheemse flora.
De stijgende zeespiegel en hogere rivierafvoeren vragen om een
nieuwe kijk op waterveiligheid, vooral op langere termijn. De
Deltacommissie heeft zich hierover gebogen en in haar advies
besteedt zij ook aandacht aan de zoetwateraanvoer, waarmee
droogteperioden overbrugd kunnen worden.
Het vigerende waterbeleid is gestoeld op maatschappelijke
wensen en een weging van belangen als resultante van de
heersende welvaart. De klimaatverandering leidt tot een
inperking van de keuzevrijheden. Wereldwijd ontstaan noden,
die alles overheersend zullen inbreken op de omgeving en het
omgevingsbeleid, ook in Nederland.
De wereldbevolking groeit jaarlijks met 80 miljoen mensen,
600 miljoen mensen lijden nu al honger en het wereldwijde
landbouwareaal krimpt door een tekort aan zoetwater.
Opkomende economieën kunnen nauwelijks in de eigen
voedselbehoefte voorzien. De teelt van energiegewassen, ter
vervanging van de eindige voorraden fossiele brandstoffen
(doel is 20 % energie uit vernieuwbare bronnen in 2020), vraagt
om extra ruimte. Het gevolg is tekorten aan producten uit de
land- en tuinbouw, hogere prijzen en een toenemende druk op
onze welvaart.
De klimaatverandering mag dan leiden tot langere groeiseizoenen,
wat gunstig is voor land- en tuinbouw, de
toenemende druk op het beschikbare water kan dit voordeel
weer teniet doen.
In tegenstelling tot andere delen van de wereld heeft
Nederland goede mogelijkheden om met de gevolgen van
een klimaatverandering om te gaan. Dit is onder meer te
danken aan de technologische kennis en onze rijkdom, waardoor
we in staat zijn om te werken aan veiligheid en adaptatie.
Door de waterrijkdom en de noordelijke ligging zijn ook de land-
en tuinbouw minder gevoelig voor de veranderingen. Daarom
loont het om juist in Nederland te investeren in de land- en
tuinbouw. De agenda van de toekomst wordt in toenemende
mate gedomineerd door vraagstukken over de water- en
voedselvoorziening en de beveiliging tegen overstromingen.
Zolang onduidelijk is welk klimaatscenario dominant wordt,
zijn risico’s uit den boze. Onomkeerbare ingrepen in het watersysteem,
zoals het beperken van de zoetwatervoorziening
of het verzilten van wateren en gebieden, moeten worden
voorkomen. Het scheppen van ruimte voor de land- en
tuinbouw en de versterking van de (waterhuishoudkundige)
productieomstandigheden zijn van levensbelang.