Landbouw geeft om water - LTO Nederland

andvoorwaarden voor een effeCtief
waterbeheer
LTO Nederland wil beleidsmakers en bestuurders een aantal
randvoorwaarden en uitgangspunten meegeven voor een
effectief en gedragen waterbeheer. De suggesties zijn voortgekomen
uit intensieve interne discussies tussen ondernemers
die vaak al vele generaties lang leven van land en water.
maak hEt landbouWarEaal robuustEr
Er bestaat begrip voor de ontwikkeling van andere functies in het
landelijke gebied, er moet echter een halt worden toegeroepen
aan te omvangrijke ruimteclaims op en marginalisatie van land-
en tuinbouwgebieden. Vanwege de klimaatverandering moet
juist in Nederland weer worden geïnvesteerd in het optimaliseren
van agrarische productiegebieden. In landbouwgebieden moeten
de waterhuishouding en de beschikbaarheid van water worden
afgestemd op een multifunctioneel landbouwkundig gebruik.
zEt landbouWcompEnsatiE in
De overheid moet aantasting van agrarische waarden
compenseren. Tegenover gronden die worden geëxtensiveerd of
onttrokken aan de land- en tuinbouw dient een kwaliteitsimpuls
elders te worden gegeven (landbouwcompensatie). Een geslaagd
gebiedsproject omvat ook de ontwikkeling van de land- en
tuinbouw, zowel op bedrijfsniveau als op gebiedsniveau.
voorkom gElEidElijk ‘aFpEllEn’ van bEdrijvEn
Bedrijven die geheel of gedeeltelijk moeten wijken voor
maatschappelijke wensen, mogen in vermogen en in inkomen er
niet op achteruitgaan. In ruil voor hun medewerking dienen zij juist
extra perspectief te krijgen. Wat zeker niet mag gebeuren is het
geleidelijk ‘afpellen’ van bedrijven, door een opeenstapeling van
planologische, hydrologische of milieutechnische beperkingen.
De overheid dient als één instantie op te treden. Ook mogen na
uitvoering van projecten geen bedrijven op een (planologische)
eiland achterblijven, omdat ze dan geen perspectief meer
hebben. Het komt ook nogal eens voor, dat bedrijven op
termijn planologisch worden belast als ‘dank’ voor hun eerdere
medewerking aan waterprojecten.
hou landbouWgEbiEdEn vrij van planologischE
bEpErkingEn
De uitstraling van naastliggende functies op het landbouwgebied
worden ingedamd. Er is ruimte voor de onttrekking van water en
de aanleg van drainage. Er ontstaan geen gebruiksbeperkingen
door de ontwikkeling van nieuwe functies aangrenzend aan
landbouwgebieden. De oplossingen voor ruimtelijke spanningen
door de ontwikkeling van nieuwe natuurwaarden of nieuwe
gebieden moet worden gezocht in de reallocatie van de
Ecologische Hoofdstructuur (EHS).
WErk aan EEn bEtErE zoEtWatErvErdEling
Wezenlijk onderdeel van de agrarische productie is de
beschikbaarheid van voldoende zoetwater. Daarbij moet niet
alleen worden uitgegaan van extremen. De meeste tijd van het
jaar is er voldoende water. Veel zoetwater stroomt ongebruikt
naar de zee (Nieuwe Waterweg). De mogelijkheden van
wateraanvoer worden onvoldoende benut (Noordervaart). De
zoetwaterverdeling moet derhalve worden geoptimaliseerd. De
wateraanvoer moet een basistaak worden van de waterschappen.
Er bestaat behoefte aan een ‘Deltaplan Zoetwater’.
stop dE vErzilting
De verzilting bedreigt onze economie en daarmee onze welvaart.
Het actief verzilten van de grote rivieren, kanalen en meren staat
haaks op de toenemende behoefte aan zoetwater. Ook moet de
passieve verzilting door zoutindringing bij lage rivierafvoeren of
een toenemende kweldruk worden tegengegaan. Het beleid ten
aanzien van de grootschalige zoetwaterbuffers moet worden
herijkt. Wateren en gebieden die eenmaal verzilt raken, zijn voor
vele generaties onbruikbaar. LTO Nederland sluit zich met dit
standpunt aan bij de VEWIN en de waterschappen.
maak nEdErland grotEr
Ruimte is een schaars goed, zeker op lange termijn. De bevolkingsdruk
zal toenemen, ondanks een mogelijke afname van het
aantal inwoners. Mede daardoor hebben ook de land- en tuinbouw
extra productieruimte nodig, inclusief op de agrarische productie
afgestemde omstandigheden. Het is daarom onverstandig
te kiezen voor oplossingen die Nederland ‘kleiner maken’.
Integendeel, waterveiligheid vraagt om een groter Nederland.
We moeten de stijgende zeespiegel met zeewaartse oplossingen
bedwingen en de hoge rivierafvoeren temperen met een zo
beperkt mogelijk ruimtebeslag.
WatErvraagstukkEn vragEn om nuchtErhEid
De benadering van watervraagstukken vraagt om zakelijkheid
en nuchterheid. In het waterbeleid komen we beeldende zinsneden
tegen zoals ‘het herstel van de veerkracht’ en ‘het vergroten van
de sponswerking van het landschap’. De voorkeur gaat meestal uit
naar ruimtelijke en natuurlijke oplossingen. In natuurlijke systemen
ontbreekt echter de sturing, waardoor problemen juist versterkt
kunnen optreden. Bij hogere peilen neemt het bergingspotentieel
af, waardoor eerder wateroverlast optreedt. De wens om natuur
te ontwikkelen lijkt het primaat te hebben boven de noodzaak om
het watersysteem op orde te brengen.
kijk ook EEns naar tEchnischE oplossingEn
In een planologisch volledig bestemd en ingericht land zijn
technische oplossingen onontkoombaar. Met een actief peilbeheer
kan een technische veerkracht worden gerealiseerd, die
in waterstaatkundig opzicht effectiever is dan een natuurlijke
veerkracht. Een optimaal aan- en afvoersysteem kan voorzien
in de waterbehoefte en tevens overlast voorkomen. Ook is er
nog technisch perspectief voor dijkverzwaring in plaats van
grootschalige ruimtelijke inrichting.
laat hEt gEbiEdsprocEs zijn WErk doEn
Het gebiedsproces is een waardevol instrument voor het oplossen
van regionale vraagstukken. Nieuwe ontwikkelingen hebben
de meeste kans van slagen indien zij op een stimulerende en