Untitled - Papuaerfgoed.org

7ATERD\GS BIJ\OEGSEL
28 NRC HANDFLSBl \D
nen met pijl en boog en zetten ze vallen voor beren, buideldieren
en vogels.
Amung-me betekent 'mensen van het eerste uur' of
'echte mensen'. Volgens de inheemse mythologie is
Amung-sa (het land der Amungme) een moeder, die met
haar hoofd op de koele berg ligt en met haar voeten in het
hete laagland, de bossen rond het huidige Timika. Onder
de Ndardkime, de belangrijkste clan van de Waa-vallei,
gold Tenggogoma (Ertsberg) als de woonplaats van de
geesten der voorouders. Omdat de berg een rol speelt in de
ontstaansmythe der Amungme, vormde hij de symbolische
band tussen de clans. Er gaan verhalen over een vreemd
licht op Tenggogoma - wellicht het aan de oppervlakte
komende kopererts. Dat zou de geest zijn van de stammoeder
der Amungme. Twintig jaar na aanvang van de
koper- en goudwinning is er van de Ertsberg niets meer
over; de geheel uitgegraven mijnput is nu een groen meer.
Koperstad
Freeport werd door de Indonesische regering ontslagen
van de verplichting om extra royalties of pachtgelden te
betalen voor de grond. In artikel 2 van het Werkcontract
tussen Freeport en de regering verwierf de onderneming
het recht om inheemse bewoners van het concessiegebied te
her vestigen. Zij moesten een redelijke vergoeding krijgen
voor 'opstallen' (huizen) en andere 'permanente faciliteiten'
(tuinen) waarvan Freeport verwijdering of vernietiging
nodig achtte. Deze beperkte compensatie werd door de
Amungme als inadequaat ervaren. Hun jachtgronden werden
verwoest of de toegang ertoe bemoeilijkt. Dit grondgebruik
wordt door de Indonesische regering niet als
wezenlijk beschouwd en Jakarta verplichtte Freeport niet
het verlies ervan te compenseren.
In december 1980 werd in Tembagapura (Koperstad),
een gloednieuwe nederzetting voor mijnpersoneel in de
Waa-vallei, een zitting gehouden van het Project Hervestiging,
een programma van het Indonesische departement