PIeTer- maTTHIJs Fegel - Fhi

3
PerIoDIek
BrancHemagazIne
FHI, FeDeraTIe Van TecHnologIeBrancHes
JulI 2012, Jaargang 21
10 13 35
‘Idealen koppelen
aan pragmatisme’
Paulus Jansen
PIeTermaTTHIJs
Fegel
clean air
“Vertrouwde gezichten
moet je Vasthouden”
Technologiemanifest
Boodschappen voor
Den Haag
Veelbelovende
investeringen in
bioprocestechnologie

2
Inhoud
9
SupplIerS
qualIfIcaTIon
SySTemS
fhI
golf
TournamenT
2012
12
14
achTer
ondernemen
zIT polITIek
pIm kaT
22
36
employeeShIpS
voor Top
hBo-STudenTen
gaan rolmodellen
opleveren
Periodieken
redactioneel 3
Interview 4
kort nieuws 8
Haagse Babbel 10
Is er leven na FHI? 14
zo gezegd zo geschreven 19
conjunctuur 21
HeT Instrument 2012 22
Industriële elektronica 28
column Paul Petersen 31
Industriële automatisering 33
laboratorium Technologie 34
column Freek rooze 37
medische Technologie 38
Fun & educatie 40
Boekrecensie 41
Personalia 42
agenda 42
ledenkring 43
Twee
zwaluwen,
wordT heT
zomer?
Kees Groeneveld
redactioneel
Één zwaluw maakt nog geen zomer, zeggen we. Twee wel dan? Na
Arabische lentes en lenteakkoorden weet je helemaal niet zeker of er
wel een echte zomer volgt waarin te genieten valt van fraai weer, als
metafoor voor voorspoed en rust.
We verlangen er wel naar natuurlijk. Ook al gaat het in onze
technologiebranches nog helemaal niet zo slecht, de economische
onrust en onzekerheid om ons heen maakt iedereen extra voorzichtig,
terughoudend. Dan ga je zoeken naar tekenen die de andere kant op
wijzen. In dit nummer van Signalement brengen we er twee onder de
aandacht. Twee bedrijven, of eigenlijk drie, die flinke investeringen
aankondigen, waar zeker een aantal FHI-leden bij betrokken zal worden.
DSM die honderd miljoen gaat investeren in technologie en A-ware
en Fonterra die samen voor 150 miljoen twee nieuwe technologie
gedreven fabrieken gaan bouwen, allemaal in ons Nederlandje. Het zijn
zwaluwen die langs komen vliegen.
Dat BMW wellicht bij NedCar weer auto’s wil laten bouwen en ook
een ander Duits bedrijf, Bosch, in Nederland zegt te gaan uitbreiden,
dat zijn ontwikkelingen die voor onze branches misschien iets minder
direct business opleveren, maar het draagt allemaal wel bij aan herstel
van vertrouwen.
‘Met het oog op
een nieuw regeerakkoord’
Als jouw bedrijf op omvallen staat, of jouw klanten niet meer betalen,
of de bank jouw financieringsbehoefte niet meer wil dekken, dan
heb je aan die goeie berichten niet zo veel. Dan zie je nog steeds
donderwolken.
Dus blijven we vanuit FHI maar stevig bezig om de politiek en de
overheid te helpen een route te vinden naar stabiel zomerweer. Een
nieuw Technologiemanifest bieden we aan. Voor de politiek, met
het oog op een nieuw regeerakkoord. Voor de ambtenaren om in de
uitwerking de mooie woorden niet te laten verzanden.
Zie het maar als een bundeltje takken om een nest te bouwen voor de
zwaluwen. Twee beestjes zijn dan genoeg om de basis te leggen voor
een hele zwerm.
3

4 5
“Vertrouwde gezichten
moet je vasthouden”
Pieter-Matthijs Fegel
c.v.
Pieter-Matthijs Fegel heeft een financiële en
technische achtergrond. Na de HTS in Groningen heeft
hij zijn doctoraalstudie Bedrijfskunde aan de Open
Universiteit afgerond, gevolgd door een post-doctorale
controllersstudie aan Nyenrode. Sinds oktober 2011 is
Pieter-Matthijs Finance Director van Telstar Central
Europe. Sinds juni 2012 is hij ook verantwoordelijk
voor de vestiging in Woerden.
Ik zeg Clean Air. U zegt… luchtverfrissers, airco’s, Al Gore? Tja, als je niet zou weten dat Clean Air een succesvol technologie
bedrijf is, ben je snel geneigd om alle kanten op te denken behalve de goede. Het gaat Clean Air voor de wind, zeker sinds
het onderdeel uitmaakt van de Spaanse multinational Telstar Life Sciences.
even terug naar die naam, clean air. Bij veiligheidswerkbanken denk je niet meteen aan schone lucht. hoe zit
dat? zoals zo vaak ligt het voor de hand, althans, als je het weet. clean air, van oorsprong een nederlands
familiebedrijf, maakt van oudsher veiligheidswerkbanken, in technologiejargon heten ze ‘laminaire flow systemen’.
niet voor in de werkplaats, maar voor in laboratoria van ziekenhuizen, farmaceutische bedrijven en wat dies meer zij.
denk voor het gemak aan rampenfilms. die van het soort waarin dodelijke virussen, zoals ebola, sars of de pest, uit
een werkbank in een laboratorium ontsnappen om in één klap de volledige wereldbevolking uit te roeien, ware het
niet dat de held/wetenschapper, meestal geholpen door een charmante ex/ook wetenschapper, daar nog net op tijd
een stokje voor weet te steken. wereld gered, kus, the end. clean air redt de wereld door te zorgen dat er helemaal
geen ontsnapping kan plaatsvinden. “Feitelijk door schone lucht”, zegt chantal schoemaker. “het principe van
veiligheidswerkbanken berust op de afzuiging, aanzuiging en filtratie van lucht waardoor er geen deeltjes van persoon,
product en omgeving met elkaar in aanraking komen en onderzoekers niet besmet kunnen raken. Vandaar de naam,
clean air.”
Voorwaar, wat een treffende
naam. wel eentje die gaat
verdwijnen begrijp ik.
“Ja en nee.” Pieter-Matthijs Fegel,
sinds een klein jaar Finance Director
central europe van Telstar life
Sciences en verantwoordelijk voor
de nederlandse locatie van Telstar
in Woerden, legt uit. “clean air is in
2008 overgenomen door het Spaanse
Telstar. een organisatie met een
heldere groeistrategie. in verschillende
landen heeft Telstar bedrijven
overgenomen die met één, maximaal
twee producten in de ziekenhuis-,
laboratoriummarkt of farmaceutische
industrie zitten en elkaar qua
producten aanvullen. Bij ons
door Paul van nieuwenburg
zusterbedrijf in engeland ontwikkelen
ze bijvoorbeeld isolatoren. Je weet
wel, die laboratoriumkasten waarin je
je handen door gaten in handschoenen
steekt en waarmee je dus volkomen
afgesloten kunt werken. Hier in
nederland produceren en verkopen wij
voornamelijk veiligheidswerkbanken.”
en toch ook vriezers? hoe
zit dat precies?
“Feitelijk zijn we een fusiebedrijf van
drie partijen. Per 1 oktober gaan wij
met z’n allen verder onder de naam
Telstar laboratory equipment BV. eén
van de drie fuserende bedrijven is
Skadi europe in ede. Daar produceren
en leveren ze wereldwijd vriezers,
ook voor de laboratoriummarkt.
Denk daarbij aan systemen die een
temperatuur van -40˚ tot -80˚ kunnen
bereiken. Daar kun je bijvoorbeeld
bloedmonsters mee invriezen.”
en die derde partij?
“Dat is PMV, Particle Measurement
& Validation, onze servicedienst.
Zitten net als wij in Woerden. Bij PMV
houden ze zich bezig met de validatie,
calibratie, service en onderhoud
van luchttechnische installaties
en laboratoriumapparatuur. niet
alleen van onze producten, ook van
producten van derden.”
lees verder op pagina 6

6 7
tjonge, een overname, een fusie.
dat gaat je niet in de koude
kleren zitten.
“als je bedoelt of de overname door Telstar
intern voeten in aarde heeft gehad, dan kan
ik dat beantwoorden met een volmondig
‘ja’.” Sales manager chantal Schoemaker
kent het klappen van de zweep. Ze werkt
alweer zeven jaar bij clean air en heeft
zowel het oude familiebedrijf als het
huidige fusiebedrijf meegemaakt. “als de
werkwijze – en eigenlijk de hele structuur –
verandert, heeft dat uiteraard zijn weerslag
op je medewerkers. Je bent een ander
bedrijf geworden. en een ander bedrijf
vraagt nou eenmaal andere dingen van
mensen. De belangrijkste verandering is
dat wij sinds onze overname doelgericht
zijn gaan werken vanuit een synergetisch
uitgangspunt. De doelstelling is dat alle
zusterbedrijven binnen Telstar elkaar
ingang verlenen in de eigen markten. Zo
kun je je voorstellen dat wij Telstar ace,
het engelse onderdeel waar Pieter-Matthijs
het net over had, kunnen introduceren bij
klanten die zich oriënteren op isolatoren. en
omgekeerd natuurlijk.”
Pieter-Matthijs Fegel: “Het werkt erg
goed. Het vraagt een wijdsere, diepere
blik van het management en natuurlijk
waren er aanpassingen noodzakelijk, maar
de interactie levert veel op. Het is enorm
uitdagend.” “en buitengewoon leuk”, vult
chantal Schoemaker hem aan.
Vinden klanten niet dat ze
opeens met een heel ander
bedrijf te maken hebben?
“nee hoor. Dat heeft veel te maken met je
mensen. natuurlijk waren er medewerkers
die even getwijfeld hebben. Vanwege
de nieuwe werkwijze en structuur. en
omdat er opeens een nieuwe directeur van
buitenaf werd aangesteld. laten we zeggen
dat alle ingrediënten aanwezig waren om
het te laten rommelen. Gelukkig voelden
velen, met name onze gezichtsbepalende
figuren, zich zo sterk met clean air
verbonden dat geen haar op hun hoofd er
aan dacht om te vertekken. Kijk, daar gaat
het om. Dat je je vertrouwde gezichten
vasthoudt. is dat het geval dan is er op
contactueel niveau en op het gebied van
klantvertrouwen geen vuiltje aan de lucht.”
ik kan me voorstellen dat de
oude naam clean air ook
bijdraagt aan dat vertrouwen.
althans, voorlopig nog wel,
nietwaar Pieter-matthijs?
“O ja, daar vroeg je net naar, of clean air
als naam gaat verdwijnen.”
en toen zei je: ja en nee,
remember?
“Sinds we onderdeel zijn van Telstar
hebben we gekozen voor een geleidelijke
overgang. Dus niet voor een rigoureuze
switch van clean air naar Telstar, maar voor
een tussenfase waarin we beide namen
combineren: clean air Telstar. Daar zitten we
nu nog midden in. Tijdens HeT instrument
zullen we overigens officieel overstappen op
de nieuwe naam Telstar. De reden voor die
naamsverandering heeft alles te maken met
de groeistrategie van het moederbedrijf. Dat
spreekt denk ik voor zich.”
dat was de ‘ja’, en nu de ‘nee’.
“Onze werkbanken krijgen de
internationaal gekozen merknaam clean
air. Woerden wordt tegelijkertijd het
kenniscentrum binnen de Telstar groep
voor laminar Flow. Voor onze vriezers geldt
iets vergelijkbaars. Die maken onderdeel
uit van het business-segment cold Storage.
Het internationale kenniscentrum daarvoor
is gevestigd in ede.”
Begrijp ik nou goed dat jullie
clean air als bedrijfsnaam gaan
verlaten om vervolgens clean
air als merknaam te
introduceren.
“Klopt.”
is dat niet verwarrend?
“nee hoor, Telstar laboratory equipement
BV – wordt de nieuwe naam van onze
fusie-organisatie. clean air de naam van
een productrange.”
over producten gesproken,
ontwikkeling en innovatie,
eigen initiatief of opgelegd door
spanje?
Pieter-Matthijs: “De samenwerking met
ons moederbedrijf is prima. alle onderdelen
binnen Telstar zijn gespecialiseerde
kenniscentra die tezamen onderdeel
uitmaken van een internationaal kennisen
businessnetwerk. Dat is een formule
waarvoor strikte afspraken gelden.
niettemin zijn we daarnaast ook een
bedrijf dat zijn eigen kansen moet creëren
en benutten. natuurlijk is de eindregie
in handen van Spanje, verzoeken om
doorontwikkeling van standaardproducten
komen doorgaans daar vandaan. Specifieke
innovatieverzoeken van klanten, één van
onze sterke punten als organisatie, pakken
we zelfstandig op. Hoeven we Spanje niet
voor te raadplegen.”
die verzoeken, betreffen die
vooral vervanging of ook
vernieuwing?
chantal Schoemaker gaat er eens goed
voor zitten. Marketing en sales zijn haar
exclusieve domein. “Beide. Dat geldt
eigenlijk voor alle bestellingen. Onze
werkbanken vinden hun weg naar nieuwe
laboratoria en ziekenhuizen, maar worden
ook aangeschaft als vervanging van oudere
exemplaren. in de meeste gevallen omdat
de technologie zich ondertussen zover
heeft ontwikkeld dat de oude werkbank
vaak nog wel functioneert, maar technische
features mist die men in het moderne
laboratoriumonderzoek niet kan missen.”
hoe lang gaat zo’n
veiligheidswerkbank eigenlijk
mee?
“lang. We hebben er laatst één vervangen.
liep nog als een zonnetje. Stond al 26 jaar
probleemloos zijn werk te doen in een
academisch ziekenhuis in nederland.”
nederland… is dat jullie
belangrijkste markt?
“We hebben hier een ijzersterke positie.
Maar we zijn ook behoorlijk actief in andere
landen, met name via ons Telstar-netwerk.
Denk aan engeland, België en luxemburg,
Duitsland, Spanje, Portugal en een flink deel
van de rest van de wereld.”
misschien ooit de hele wereld…?
“Het hele spel van internationalisatie en
samenwerking met onze zusterbedrijven
vind ik erg boeiend. Of we met de
producten die we hier in nederland
ontwikkelen de hele wereld gaan bestrijken
is maar de vraag. er zijn delen, zoals
Zuid-amerika, waar ik graag voet aan de
grond zou krijgen, waar nauwelijks vraag
vandaan komt. Ook een land als Japan is
moeilijk te servicen. Dat heeft enerzijds te
maken met het maatwerk-karakter van van
bepaalde producten. anderzijds met het feit
dat Telstar bij mijn weten niet de ambitie
heeft om in die gebieden vestigingen te
openen. Op de eerste plaats zullen we
moeten groeien in de landen die we nu al
wereldwijd bedienen.”
Vooralsnog dus geen tokio en
rio, maar woerden en ede.
“en daar hebben we genoeg te doen. De
crisis heeft ons tot nu toe niet heel erg hard
geraakt, maar deze tijd vraagt er wel om
dat we een tandje bijzetten.”
Ton capella, president/ceo van Telstar,
en Dutch Iceman Wim Hof tijdens de
acHema in Frankfurt.
en amsterdam natuurlijk. want
daar zal in september tijdens
het instrument de nieuwe
naam ten doop gehouden
worden.
Pieter-Matthijs Fegel: “inderdaad, dan is
Telstar laboratory equipment een feit.
nu je het trouwens over HeT instrument
hebt, we waren onlangs op een andere
belangrijke beurs, de acHeMa in
Frankfurt. Met een leuke stunt. ‘Dutch
iceman’ Wim Hof – wie kent hem niet –
heeft daar een uur lang tot aan zijn nek
in de ijsblokjes gestaan. Ter promotie
van onze vriezers. is nog dagenlang over
nagepraat. cool, hè!”

8 9
korT nIeuwS korT nIeuwS korT nIeuwS korT nIeuwS korT nIeu
nulmeting
topsectoren
Het centraal Bureau voor de statistiek, cBs, heeft een nulmeting
gemaakt om de effectiviteit van het topsectorenbeleid te kunnen
monitoren. op basis van de meting kan de regering het beleid na
verloop van tijd desgewenst bijstellen.
De uitvoering van de monitor bestaat uit twee fases. De eerste fase
omvat de afbakening van de topsectoren op basis van de Standaard
Bedrijfsindeling (SBi). De tweede fase omvat een complete nulmeting
van alle topsectoren. Wanneer gebleken is dat voor een topsector,
of onderdeel daarvan, de SBi voor afbakening niet voldoende is,
zal in fase twee voor de betreffende sector specifiek maatwerk op
bedrijfsniveau uitgevoerd worden.
Budget garantieleningen
naar
1 miljard euro
minister Verhagen van el&I heeft het budget voor de BmkB, de
borgstellingsregeling voor mkB-kredieten, voor 2012 en 2013 verhoogd tot
1 miljard euro en verlengt de garantieregeling van grotere bedrijven (go-)
met een jaar. De borgstellingsregeling voor het midden- en kleinbedrijf
wordt nu ook opengesteld voor alternatieve financiers zoals oudondernemers
en vermogende beleggers.
aanleiding voor de maatregelen is onderzoek van banken dat laat zien dat
voor het eerst sinds de crisis van 2008 de kredietverlening aan het middenen
kleinbedrijf niet meer groeit. Kredietverlening tot 250.000 euro is over
de jaren 2010-2011 gekrompen. Minister Verhagen heeft de uitkomsten
inmiddels naar de Tweede Kamer gestuurd. MKB-nederland en VnO-ncW
zijn blij met het besluit.
campagne
‘Over op IBAN’
De nederlandsche Bank, DnB, heeft op 9 mei het startschot
gegeven voor de nationale campagne ‘Over op iBan’. De
campagne moet consumenten maar vooral bedrijven ervan
bewust maken dat ze zich moeten voorbereiden op de
overgang naar het international Bank account number, iBan.
Uit onderzoek van DnB blijkt dat nederlandse bedrijven en
consumenten nog weinig kennis hebben over het gebruik van
iBan als rekeningnummer. De komende periode gaan steeds
meer organisaties dit rekeningnummer gebruiken voor alle
binnen- en buitenlandse eurobetalingen.
met enige regelmaat komen bij het FHI-bureau vragen
binnen over grote bedrijven of instellingen die hun
leveranciers ‘verplichten’ deel te nemen aan bidding- dan wel
kwalificatiesystemen. meestal zijn daar niet onaanzienlijke
kosten mee gemoeid en wordt er gedreigd dat niet deelnemen
betekent niet meer kunnen leveren. De uitvoering van de
systemen wordt in het algemeen in handen gegeven van een
‘derde partij’, die daartoe voor de grote klant een websysteem
inricht en onderhoudt, zodanig dat de leverancier ook nog met
extra werk wordt opgezadeld als hij gaat deelnemen.
in de gevallen waarin FHi in dergelijke kwesties is gedoken, is
gebleken dat de soep voor technologiebedrijven nooit zo heet
wordt gegeten als die wordt opgediend.
eerste advies is om niet in te gaan op verzoeken om tegen
betaling deel te nemen in dergelijke systemen. Daarnaast is het
Financiering van
werkkapitaal weer
topprioriteit
uit onderzoek van Ing economisch Bureau blijkt dat supply chain
Finance maar liefst € 22 miljard aan additionele liquiditeit in de
waardeketen kan vrijmaken voor nederlandse ondernemingen die
in wereldwijde waardeketens opereren.
Dit is een vorm van financiering voor de gehele waardeketen van
leverancier tot producent. Het biedt internationale leveranciers
de mogelijkheid tegen de gunstigste kredietvoorwaarden te lenen
op basis van de kredietrating van de importerende nederlandse
handelsbedrijven en producenten. Ook worden zij via het supply
chain finance platform door de financiële instelling eerder betaald
waardoor zij liquiditeit vrijspelen. in ruil hiervoor kunnen de
nederlandse importeurs hun betaaltermijnen verlengen, waardoor
ook bij hen meer liquiditeit vrijkomt.
Bron: ING
Suppliers qualification Systems
niet relevant voor technologiebedrijven
wel verstandig om dit ten minste mondeling te melden aan de
mensen, contactpersonen, bij de klant waar men zaken mee doet.
in de praktijk blijkt namelijk dat die mensen soms helemaal niets
afweten van dergelijke acties en er zeker niet blij mee zijn.
Mocht blijken dat het echt gaat om een ‘harde’ company policy,
dan bestaat er vrijwel altijd binnen zo’n organisatie een interne
lijst van ‘key suppliers’ voor wie geldt dat zij niet in het systeem
hoeven te participeren. Het is dus zaak om met de eigen
counterpart binnen het bedrijf de vinger aan de pols te houden
dat men op die lijst van key suppliers staat en blijft staan.
Overigens blijft het natuurlijk altijd nuttig en zinnig om de
brancheorganisatie te informeren als er gevaar dreigt van
oneigenlijke praktijken.

10
Haagse Babbel
‘Idealen koppelen aan pragmatisme’
Fhi maakte tijdens het Federatiecongres kennis met hem. zoals het een ‘techneut
van oorsprong’ betaamt, is hij niet de meest extraverte politicus van de sP. dit
betekent allerminst dat zijn rol in de partij, die straks misschien mee gaat regeren,
gering is. Paulus jansen ontving de signalement-redactie gewoon thuis, aan de
keukentafel in utrecht. een ‘haagse’ babbel in de domstad met een politicus die
heel goed weet wat technologie is en jaren zijn brood verdiende met het maken van
kostencalculaties binnen bedrijven.
Paulus Jansen, sP-kamerlid
door andreas meijer
“energie omvat veertien procent van de
begroting en is strategisch onderwerp
nummer één.” als Tweede Kamerlid is
Paulus Jansen woordvoerder ruimtelijke
Ordening, Milieu, Wonen, energie,
Klimaat en Water. Voorwaar een pakket
waarbinnen veel FHi bedrijven belangen
hebben of, wat politieker geformuleerd,
bijdragen kunnen leveren. Jansen is als
TU/e bouwkundig ir. één van de weinige
bèta’s in de politiek. na zijn studie was
hij ‘hoofd proces- en productontwikkeling’
bij nevanco woningbouw, indertijd de
grootste producent in nederland van prefab
bouwelementen. later werkte Jansen
jarenlang bij ingenieursbureau DHV. Studie
en ervaring met bouwactiviteiten komen
hem goed van pas in de Kamer. Daar kwam
Jansen terecht via de Provinciale Staten en
de gemeenteraad van Utrecht.
“Mijn motivatie om politiek actief
te zijn? Mijn sterk ontwikkelde
rechtvaardigheidsgevoel.” Hij voegt er
meteen aan toe dat hij zijn “idealen wil
koppelen aan pragmatisme.”
energie blijkt een favoriet onderwerp.
“een groot deel van de bevolking
heeft niet in de gaten hoe cruciaal
energie is voor onze economie en dat
de eU-landen strategisch een probleem
hebben. We hebben weinig eigen fossiele
brandstoffen en gebruiken veel energie.
Onze kwetsbaarheid hierin neemt toe,
nu elders in wereld het energieverbruik
groeit. regio’s waar grondstoffen worden
gewonnen gebruiken steeds meer zelf. en
kapitaalkrachtige regio’s als china leggen
beslag op grote voorraden grondstoffen.
als er écht schaarste gaat ontstaan worden
we vatbaar voor ‘geopolitiek’.”
nederland en andere europese landen
hebben grote voorraden schaliegas in
de bodem. Wat vindt Jansen van de
proefboringen naar de winbaarheid van
schaliegas. “De SP is hier vóór, mits
het technologisch en maatschappelijk
verantwoord gebeurt. Dit betekent een
zorgvuldige voorbereiding en aandacht
voor de milieueffecten. Goede engineering
is essentieel. Van alle fossiele brandstoffen
is gas veruit de schoonste. Het is een goed
alternatief voor de fase tot het moment dat
er voldoende echt alternatieve duurzame
energiebronnen beschikbaar zijn.”
FHi besteedt tijdens de vakbeurs HeT
instrument in september aandacht aan
nederland als de ‘gasrotonde van europa’.
Ook daar is Jansen positief over. “De
gasrotonde past goed in de economische
infrastructuur van nederland. We hebben
veel kennis en ervaring met gas. als ons
eigen gas op is kunnen we altijd nog geld
verdienen met de internationale handel
in gas en tegelijk in onze eigen behoefte
voorzien. als je op een kosteneffectieve
wijze de aanwezige flexibiliteit, kennis en
opslagmogelijkheden kunt benutten, dan is
het interessant. Technologische oplossingen
voor de variatie in gaskwaliteit zijn er. Geef
de afnemers echter wel de tijd om hun
bestaande apparatuur op kosteneffectieve
wijze af te schrijven of om te bouwen, zo
voorkom je kapitaalvernietiging. Over de
rol van de overheid bij verduurzaming van
gebouwen, heeft Jansen een doordachte
mening. “ik zie drie mogelijkheden. in
de eerste plaats wetgeving. normen
mogen strikter.” concreet denkt hij aan
‘EU-landen hebben strategisch
energieprobleem’
het stellen van energie-efficiency eisen.
“De eU heeft een rol bij normering van
huishoudelijke apparaten. Wat betreft
installaties in gebouwen ligt de taak bij
de nationale overheid. Ten tweede kun
je financiële prikkels realiseren. Met het
eigenwoningforfait en de OZB kun je
differentiëren op energieprestaties.”
“Tenslotte heeft de overheid, als grootste
vastgoedbezitter van nederland, een
voorbeeldrol. er wordt nog veel te weinig
engineeringonderzoek gedaan naar
verschillende parameters in de sfeer van
‘wat is het gebruik van het gebouw’ en
‘wat is de bezetting’.”
Wanneer we spreken over energiereductie
komen datacenters in beeld. Jansen
weet dat daar veel is te winnen. in het
verkiezingsprogramma van SP staat dat er
een heffing moet komen op warmtelozing,
vergelijkbaar met de verhandelbare
emissierechten van cO2.”
Bedrijven kunnen nu ‘kosteloos’
warmte lozen. De rendementen van
elektriciteitscentrales zijn onnodig laag.
Door een heffing op geloosde warmte wordt
hergebruik van warmte interessanter.
een mooi voorbeeld is de verwarming van
de Sint Bavo kathedraal in Haarlem door
restwarmte van een datacenter onder die
kerk. er moet een elektriciteitsplan komen
onder regie van de overheid, gericht op
grootschalig gebruik van restwarmte.”
Hoe zou het onderwijs volgens de SP
georganiseerd moeten worden, om te
zorgen voor voldoende gekwalificeerde
technologen? Jansen vindt dat iedereen
goedkoop moet kunnen studeren. “Maar
als je daarna goed verdient, dan betaal je
het terug. Op dit moment wordt het volgen
van ‘moeilijke opleidingen’ aan de TU’s,
zoals wis- en natuurkunde, gestraft. Dat
moet stoppen. Deze studies moeten we
stimuleren en studies waar maatschappelijk
minder vraag naar is, moeten we
ontmoedigen en minder aanbieden.
Studenten kiezen minder voor bèta omdat
het maatschappelijk onaantrekkelijk is. We
moeten op basisschoolniveau projecten
organiseren bijvoorbeeld over hoe het
energieverbruik van de school kan worden
verlaagd.”
Het lijkt erop dat de SP ten minste één
kamerlid heeft met roots in de technologie
en de bedrijfspraktijk. De uitnodiging
voor een werkbezoek bij een aantal FHilidbedrijven
werd door Jansen graag
aangenomen. Daarover in de volgende
editie van Signalement meer.
11

12 13
Fhi golftournament 2012
cda-Kamerlid ad Koppejan en
voormalig nederlands elftal
voetballer graeme rutjes zijn twee
bijzondere aanwezigen bij het Fhi
golftournament van dit jaar. de goese
golf is op donderdag 30 augustus de
baan waar wordt gespeeld. rutjes,
tegenwoordig ook commissaris bij
Feyenoord, is daar de gastheer in zijn
rol als golfbaandirecteur.
De wisselbeker wordt dit jaar uitgereikt door
politicus ad Koppejan. logische keuze, ook
omdat hij een echte Zeeuw is. Helaas staat
hij met zijn ondernemersachtergrond niet op
de lijst van kandidaten voor de komende
verkiezingen, maar wellicht kan Koppejan
een opvolger aanbevelen.
Voor veel nederlanders lijkt Goes een ‘verre’
locatie. Wie even de moeite neemt om de
werkelijke reisafstand vanaf zijn eigen
locatie op te zoeken, constateert heel snel
dat het niet verder is dan heel veel andere
golfbanen waar het FHi Golftournament
eerder was. De perceptie wordt blijkbaar
beïnvloed door de vakantieachtige omgeving
waar velen Zeeland mee associëren. Zie ook
de bij dit nummer van Signalement gevoegde
uitnodigingsbrochure.
graeme rutjes in actie op ‘De goese golf’
BoodSchappen
voor den haag
Technologiemanifest
Met het oog op de komende verkiezingen en een regeerakkoord daarna, heeft
het Federatiebestuur van FHI een nieuw Technologiemanifest 2012 opgesteld.
Op vier punten doet de federatie van technologiebranches suggesties ter
stimulering van de kenniseconomie.
Onderwijs en arbeidsmarkt is het eerste en nog steeds het belangrijkste
aandachtspunt. De tekorten aan jonge adequaat opgeleide mensen zijn
dreigend groot en groeiend vanwege de uitstroom van ouderen en gebrek aan
instroom op de arbeidsmarkt. Andere prikkels in de organisatie van het MBO+
en HBO ziet FHI als oplossingsrichting. De financiering zou meer gekoppeld
dienen te worden aan aantallen afstudeerders. Zo lang scholen betaald krijgen
voor het werven van leerlingen in plaats van voor het afleveren van gewenste
arbeidskrachten, zo lang zal het onderwijs zich meer richten op wat ‘in de mode’
is bij jongeren, dan wat de kenniseconomie vraagt en nodig heeft. Dat moet en
kan veranderen.
Op het terrein van onderzoek en wetenschap pleit FHI voor het verankeren van
de budgetten voor experimenteel fundamenteel onderzoek bij universiteiten.
Als die financiering onvoldoende is, dan kunnen
universiteiten op termijn geen kennis meer leveren
aan bedrijven die daarmee toepassingen
ontwikkelen. Ook wil de brancheorganisatie
meer erkenning van research & development
als product waar private onderzoeksbedrijven
van bestaan. In dat kader dient de concurrentie,
tussen die bedrijven enerzijds en door de
overheid gefinancierde onderzoeksinstituten
anderzijds, gelijkwaardiger te worden. Dan kan er ook
makkelijker worden samengewerkt.
Technologie
manifest
2012-2014
Ten aanzien van het topsectorenbeleid legt FHI er de vinger bij dat er te veel
uitvoeringsinstanties zijn die fungeren als ‘geldverdeelstation’. Concentratie
bij Agentschap NL en STW wordt bepleit, met in het organisatorisch traject een
grotere rol voor de bestaande brancheorganisaties die projectmatig opereren en
adequaat kunnen reageren op nieuwe technologische en marktontwikkelingen.
Het vierde en laatste punt betreft ondernemerschap en exportstimulering.
FHI schaart zich achter de opinie die de laatste tijd opgeld doet, dat het voor
technostarters in het beleid van het kabinet-Rutte te moeilijk is geworden om
aan te haken in de fase dat er nog geen winst kan worden gemaakt. Ook gebrek
aan doorgroeifinanciering is een probleem dat opgelost moet worden.
Export door technologiebedrijven kan met een relatief beperkt budget volgens
FHI enorm worden gestimuleerd, mits in een doelgericht en consistent
programma.
Alle politieke partijen, relevante Kamerleden, bewindspersonen en
departementen krijgen de tekst van het FHI Technologiemanifest 2012 dezer
dagen aangeboden, ter ondersteuning van hun werk.

14
IS er leven na fhI?
Pim Kat
‘alle dingen waar ik vroeger
van droomde beginnen
waarheid te worden’
Pim’s markante kop, westfriese tongval en ongebreidelde, gezonde eetlust, dat is de associatie van veel Fhi-ers bij
Pim Kat, researcher/ondernemer, mechatronicus van het eerste uur. netwerker pur sang ook. geen wonder dat Kat
kort na de start van zijn bedrijf technobis bestuurslid werd van de development club, het ‘resource tuintje’ van Fhi zoals
siebren de Vries dat ooit noemde. we zijn een aantal jaren verder. Pim runt naast technobis mechatronics sinds zeven jaar
ook technobis Fibre technologies. de tijd van het devclub-bestuur ligt ook alweer een tijdje achter hem. hoe kijkt Pim
terug en hoe vergaat het hem nu? een gesprek met anekdotes en vergezichten.
“ik ben te druk geweest” begint Pim.
“er komt nu weer wat meer rust. Bij FHi
hebben jullie mij een tijdje minder gezien.
Heeft te maken met de ontwikkeling van
mijn bedrijf Technobis Fibre Technologies.
We hebben op basis van een vinding van
TnO een fiber meetsysteem ontwikkeld met
het idee om die in grote aantallen te
verkopen. Dat gebeurde niet, maar onze
researchprestaties in dit veld werden
opgemerkt door grote marktpartijen. We
leven nu van betaalde contractresearch.
Supersnel en hypernauwkeurige
meetsystemen op basis van onze optische
chip, dat is onze specialiteit.”
“Ongelofelijk toch, een heel meetsysteem op
een chip, met een oppervlakte van vier bij
vier millimeter en een tiende millimeter dik.
We gebruiken ‘silicium-op-isolator’technologie
zowel als indiumfosfide als
halfgeleider. Zo kunnen we actieve functies
integreren, met name lichtbronnen.” Pim Kat
praat nog steeds gedreven over technologie.
Sinds de strategieomslag van productverkoop
naar contractresearch gaat het goed met
Fibre Technologies. in korte tijd groeide het
bedrijf vier naar elf medewerkers. een klein
bedrijf, maar heel serieuze technologiepartner
voor grote partijen.
De business is internationaal. “Wat we onder
andere doen is ‘inflight monitoring’ bij
Boeing. Met ‘spin tests’ wordt het dynamisch
gedrag van helikopterwieken gemonitord. en
inmiddels hebben we ook andere
vliegtuigbouwers als klant, voor de volgende
generatie vliegtuigvleugels. De vorm van de
nieuwe ‘morphing wings’ kan met de chip
van Fibre Technologies worden
teruggerekend.”
Technobis Mechatronics werkt nu met iets
minder mensen dan voorheen, terwijl de
totaalomvang van beide bedrijven samen
gelijk is gebleven, zo’n dertig mensen.
recent werd een directgietmachine voor
solar wafers ontwikkeld voor de productie
van zonnecellen. en in die markt zit nu even
door andreas meijer
de klad. “We ontwikkelen nu nanotestapparatuur,
om de nieuwe generatie optische
chips door te meten. er zijn weinig bedrijven
die weten hoe dat moet en waar je tegenaan
loopt als je op nanoschaal gaat meten.”
Staying ahead, that’s the challenge.
Hoe kijkt Kat terug op zijn tijd in het
Devclub-bestuur? aanvankelijk richtte de
club zich op gezamenlijke marketing. later
bleek dat samenwerking in een collectief
r&d-programma meer opleverde. Pim
herinnert zich dat hij gevraagd werd om de
rol als bestuurslid op zich te nemen. “Het
was 1996 en we waren net begonnen. als
researcher was een bedrijf runnen nieuw
voor mij. ik was zoekend naar een goed
contacten-netwerk en de Devclub sprak mij
erg aan. Vanuit mijn bestuurspositie heb ik
als mechatronicabedrijf bewust gezocht naar
samenwerking tussen verschillende
disciplines en vakgebieden. Ook over
verschillende branches heen, bijvoorbeeld
ook met vormgevers en system suppliers.”
“Het is echt een heel mooi netwerk. De
kracht van de club is dat de mensen elkaar
vertrouwen. We zijn in zekere mate
concurrenten, maar gunnen elkaar wat en
proberen nieuwe dingen uit met elkaar.
Devlab is het mooiste voorbeeld.” in 2005
was Pim Kat één van de gangmakers bij de
start van de r&d-coöperatie. “De tijd was rijp.
We begonnen gewoon en stopten er allemaal
geld in. Of je nu wel of niet gesteund wordt
door overheidssubsidies, als je ergens in
gelooft en je met elkaar op een lijn zit, moet
je gewoon beginnen. Behalve wbso, zijn
subsidies een aflopende zaak.” De
ondernemersspirit zit bij de 56-jarige
jongeman nog steeds tussen de oren.
niet alleen de eetlust van Pim Kat, maar ook
die van medebestuurslid Herman Tuininga,
Salland electronics, was ‘wereldberoemd’ en
anekdotisch in die jaren. Gebruikelijk werden
de Devlab-bijeenkomsten afgesloten met een
borrel of een etentje. “Tijdens de
vergaderingen kwamen hapjes langs. Het
was altijd de sport om de hapjes weer los te
krijgen uit de handen van Herman of mij. Op
een bepaald moment stonden we samen bij
velen bekend als KliKO en OTTO.”
‘Achter ondernemen zit
meer politiek dan je als
naïeve starter beseft’
als ondernemer en bestuurslid heeft Kat veel
geleerd. Kat weet dat klanten Technobis
goed weten te vinden, maar dat binnen een
klantrelatie ook ’politieke elementen’ een rol
spelen, waarvan je vooraf geen weet hebt.
Bijvoorbeeld de afhankelijkheid van
bestaande netwerken en vriendjespolitiek.
Omdat we iets volkomen unieks kunnen, wat
een ander niet kan, zijn wij minder
afhankelijk van bestaande gesloten
netwerken.”
Hoe ziet Kat de komende jaren tegemoet?
“alle dingen waar ik vroeger van droomde
beginnen nu waarheid te worden. De
komende vijf jaar zijn we vooral nog de
technologie van Technobis Fibre
Technologies aan het uitrollen. nu we een
specifieke financieel directeur in huis
hebben, kan ik mij meer wijden aan mijn
‘oude’ researchrol. als ik zestig ben ga ik
een keuze maken; doorgaan, researchwerk,
technisch directeur of… ik ervaar dat
als luxe.”
15

PANIEK!
WANT ER MOET VANDAAG
EEN ADVERTENTIE WORDEN
AANGELEVERD.
MAAK NU KENNIS MET
DE COMMUNICATIEWINKEL
De wintersport staat
weer voor de deur
Kom binnen voor een persoonlijk reisadvies.
Kom langs in de winkel en vraag onze vakantieadviseurs naar de voorwaarden!
Nu ook
op zondag
geopend
dCP-195C dCP-195C All-in-one All-in-one inkjet inkjet
Afdruksnelheid: Afdruksnelheid: 33 33 / / 27 27 ppm ppm (mono (mono / / kleur) kleur)
Papiercapaciteit: Papiercapaciteit: 100 100 vel vel
4 4 gescheiden gescheiden inktcartridges
inktcartridges
scherm scherm
17.3” 17.3”
320 320 GB GB
3 3 GB GB
Harddisk Harddisk
GEHEUGEN
GEHEUGEN
WindoWs WindoWs 7 7
HoME ME PREMiUM PREMiUM
64-bit 64-bit
reisburo Swillens
vv oo oo rr jj aa aa rr ss aa cc tt ii ee ss
Presario Presario CQ71-310sd
CQ71-310sd
Full Full HD HD
Brig BrigHtview
sc scHerm!
intel ® celeron ® eleron Dual-core mobile
DvD rw lightscribe
webcam
1 jaar pick up and return
wireless lAN
® Dual-core mobile
ightscribe
1 jaar pick up and return
AN
2_Stoepbordposter_680x980.indd 1 25-01-2010 14:53:11
logo logo DeAler DeAler
69,-
Harmony 525
universele afstandsbediening
Bedien tot 10 apparaten
ultiem gebruiksgemak
499, -
uw PArtNer
iN NijmegeN eN omgeviNg
kijk oP www.mcDos.Net
AA aa nn bb ii ee dd ii nn gg ee n n zz ii jj n n gg ee ll dd ii g g tt oo t t ee n n mm ee t t 22 7 7 ff ee bb rr uu aa rr i i 22 00 11 0 0 oo f f zz oo ll aa nn g g dd e e vv oo oo rr rr aa aa d d ss tt rr ee kk t t . . DD e e oo p p dd ee zz e e pp oo ss tt ee r r vv ee rr mm ee ll dd e e pp rr ii jj zz ee n n
z i j n i n c l B t w . . AA ff ww ii jj kk ii nn gg ee n n ii n n pp rr ii jj zz ee n n , , tt ee kk ss tt ee n n ee n n aa ff bb ee ee ll dd ii nn gg ee n n vv oo oo rr bb ee hh oo uu dd ee n n . . v o o r m e e r i n f o r m a t i e z i e w w w . m c d o s . n e t .
MEER WETEN?
Bel of mail Rogier Gilkes,
T. (033) 450 20 25 of
rogier@marketguide.nl
of neem een kijkje
op onze website,
www.marketguide.nl
39,-
COMMUNICATIEWINKEL VAN MARKETGUIDE
De Communicatiewinkel is een nieuw online marketingconcept,
waarmee op zeer eenvoudige wijze professionele communicatie-
middelen samengesteld kunnen worden, variërend van print tot
online. De Communicatiewinkel is uitermate geschikt voor franchise-
en dealerorganisaties.
DE VOORDELEN OP EEN RIJ:
• Lage opstartkosten
• Lage implementatiekosten per middel
• Snel en zeer gebruiksvriendelijk
• 24 uur per dag bereikbaar
• Optimale huisstijlbewaking
• Voordelig voor de gebruiker
IN DE PRAKTIJK:
Faunaland, WERU, Toerkoop, Remia, Bloemenbureau Holland en
diverse andere organisaties.
Valutaboulevard 30, Amersfoort / T. (033) 450 20 25 / info@marketguide.nl / www.marketguide.nl
Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Revenew/online marketing en technologie, hanteert MarketGuide de All Active-aanpak.
All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
altijd weer
die betalingstermijnen
het aantal klachten over grote ondernemingen die hun betalingstermijnen
oprekken naar 45, 60, 75 of zelfs 90 dagen groeit gestaag. de inkopers begrijpen
dat hun financieringen te vinden zijn rechts onder op de balans, bij de kort lopende
schulden, in casu de crediteuren, vaak de kleinere toeleveranciers.
Door het financieringsprobleem terug te
drukken in de waardeketen, moeten juist de
kleinere ondernemingen naar de bank. Die
krijgen slechtere voorwaarden dan die grote
ondernemingen. en dat moet dan allemaal
‘Prettig dat de richtlijn één
en ander dwingend voorschrijft’
in de prijs worden verdisconteerd; de grote
ondernemingen krijgen een nog grotere
behoefte aan werkkapitaal; ze gaan nog
later betalen ét voila; een vicieuze cirkel,
prijsopdrijving, verpeste markt, de
productiviteit keldert, kosten blijven,
italiaanse toestanden, drama´s. Maar voor
de kleinere toeleveranciers is deze praktijk
zondermeer het meest kwalijk. Zij blijven
achter met grote onbetaalde rekeningen en
kunnen daardoor minder innoveren en/of
gaan failliet. Uiteindelijk zijn we allemaal de
dupe van deze ongewenste financieringspraktijken.
Het is dan ook niet voor niets
dat de europese richtlijn 2011/7/eU over te
late betalingen is uitgevaardigd. Daarin
wordt een aantal verstandige zaken
geregeld in een poging om de betalingsmoraal
op te krikken: de standaardtermijn
voor bedrijven en overheid bedraagt
30 dagen. Bedrijven onderling mogen de
betalingstermijn verhogen naar 60 dagen en
beslist nooit langer. De verhoging naar
60 dagen mag alleen indien beide partijen
daarmee akkoord gaan. De 60-dagen-limiet
voorbij laten gaan mag alleen in uiterste
noodzaak, in overleg met de andere partij.
Voor overheidsorganisaties is de absolute
deadline 30 dagen en geen dag langer.
Bij overschrijding van de termijn wordt −
zonder aanmaning te hoeven versturen −
de wettelijke rente voor handelstransacties
verschuldigd en kan € 40,- administratiekosten
berekend worden.
Prettig is dat de richtlijn één en ander
dwingend voorschrijft. De richtlijn moet nog
geïmplementeerd worden in ons wetboek.
Het voorstel ligt in de Tweede Kamer. alle
lidstaten zijn verplicht om de richtlijnen in
hun eigen wetten op te nemen uiterlijk op
16 maart 2013.
door mr. ing. Frank meijers, advocaat Flexadvocaten, partner juridische dienstverlening Fhi
17
Alle grote ondernemingen zullen
mogelijk eisen dat toeleveranciers gaan
instemmen met een betalingstermijn
van 60 dagen. Vervolgens zullen ze
met grote regelmaat mededelen dat in
verband met een plotselinge toestand,
de termijn tot 90 moet worden verlengd.
Als pleister op de wond mag de
toeleverancier zonder dat hij hoeft aan
te manen, relatief hoge rente vorderen
en € 40,- in rekening brengen. Blijft
het probleem van onbetaalde facturen
en belemmeringen van groei, want
de banken vragen te hoge rente en
privéwoningen als onderpand. Slechts
indien de hele branche gezamenlijk zou
optreden en zij hulp krijgt in de vorm van
een handhavende overheid, kan het tij
gekeerd worden. Maar toeleveranciers
mogen weer niet samenspannen, want
dan zou sprake zijn van verstoring van
de mededinging. Kortom, het is een
stap in de goede richting als iedereen
massaal hoge rentes gaat doorberekenen,
maar het zou goed kunnen dat de
betalingstermijn standaard naar 60 dagen
gaat, zogenaamd in overleg.

18
Pensioen
anno 2012
en komende jaren
er is veel te doen rond pensioen. door de lage rentestand, mindere
beleggingsopbrengsten en de vergrijzing moet er rekening mee worden
gehouden dat pensioenuitkeringen in de toekomst wellicht lager uitvallen.
daarnaast is er dwingende aanvullende wetgeving gekomen. nieuwe regels voor
transparantie van kosten van verzekeraars en intermediairs. andere
voorschriften rond advisering betreffende pensioenen.
Per 1 januari 2013 mag er geen beloning/
provisie meer door verzekeraars aan een
intermediair betaald worden. De intermediair
zal dus rechtstreeks met de
verzekeringsnemer afspraken moeten maken
omtrent beloning. Tegelijkertijd gaan
verzekeraars allerlei kosten uit de premie
halen en apart, transparant, in rekening
brengen. inzake de advisering van pensioen
worden strengere eisen op het gebied van
kennis en kunde gesteld aan de adviseur. Dit
gaat gepaard met verplichte zwaardere
opleidingseisen.
Deze maatregelen hebben tot gevolg dat de
zuivere premie voor pensioenregelingen
omlaag gaat, ten opzichte van de ‘oude’
premie inclusief kosten. De toezeggingen
vanuit de werkgevers naar de werknemers
moeten dus ook aangepast worden, voor
zover het gaat om de zogenaamde
‘beschikbare premieregelingen’.
De negatieve kant van dit verhaal is echter,
dat, daar waar voorheen de grotere bedrijven
qua kosten de kleinere ‘subsidieerden’, dit in
de toekomst niet meer zal gebeuren, met het
effect dat met name voor de kleinere
bedrijven dit tot kostenverhoging zal leiden.
Voorheen werden de kosten immers via de
premies verdeeld over alle verzekerde
door andreas meijer
personen. nu gaat er betaald worden voor
verrichte werkzaamheden en die zijn
nauwelijks afhankelijk van het aantal
werknemers in het bedrijf.
We zien momenteel dat er veel nieuwe
vormen van beloning voor intermediairs in de
markt gezet worden, van het aanbieden van
all-in abonnementen tot het declareren van
een uurtarief, en allerlei tussenvormen.
HBr Branche Verzekeringen heeft in
samenwerking met FHi ervoor gekozen een
all-in abonnement aan te bieden:
- op voorhand is duidelijk hoe hoog de kosten
voor de komende jaren zijn.
- in dit abonnement kunnen werknemers
ongelimiteerd vragen stellen inzake hun
pensioenzaken, zonder bijkomende kosten.
- bij toekomstige wetwijzingen, en dus ook
aanpassingen in de juridische stukken komen
er geen extra kosten bij voor de
verzekeringsnemer.
- de hoeveelheid uren zijn vooraf, vooral bij
aanpassingen, onderhandelingen en uitleg
aan het personeel, moeilijk in te schatten.
De kosten van het all-in abonnement bestaat
uit twee delen. een vaste vergoeding per jaar
voor het beheren van het juridische contract,
onafhankelijk van de grootte van het bedrijf.
Daarnaast wordt er per werknemer een
opslag in rekening gebracht, omdat de
hoeveelheid tijd op werknemerniveau
grotendeels afhangt van het aantal
deelnemers in het contract. Bij de vaststelling
van de hoogte van de kosten wordt rekening
gehouden met de korting die FHi-leden
vanuit het verleden kregen op de inhouding
van provisie.
HBr Branche Verzekeringen is inmiddels, in
samenspraak met FHi, in gesprek met
verzekeraars om een nieuwe
mantelovereenkomst onder te brengen bij de
maatschappij met de beste voorwaarden. Het
verschil tussen een mantelovereenkomst en
een collectieve pensioenregeling is, dat de
afspraken is een mantel gelden voor elk lid
van FHi. een (semi)collectieve
pensioenregeling is een regeling voor alle
medewerkers van één specifiek bedrijf, waar
individueel afspraken met de verzekeraar
gemaakt kunnen worden.
HBr Branche Verzekeringen
is een professioneel assurantiebedrijf
dat zich specifiek richt op verzekeringsoplossingen
voor de FHi-leden.
contactpersonen HBr: Brian Gal en
ruud rooker, (023) 526 07 68.
Voor vragen over de samenwerking
tussen FHi en HBr Branche
Verzekeringen kunt u contact opnemen
met andreas Meijer, (033) 465 75 07.
Zo gezegd
zo geschreven...
“als je permanent een jetleg hebt, heb je hem niet
meer”
Bert van der Els, de nieuw benoemde voorzitter van de Raad van Bestuur van bouwbedrijf
Heijmans, in Het Financieele Dagblad van donderdag 10 mei 2012.
“De meeste dooddoeners hebben te maken met hoe
de werkelijkheid in elkaar zit”
Harry van Bommel, lid van de Tweede Kamer voor de Socialistische Partij in Tros Kamerbreed,
op Radio 1, zaterdag 12 mei 2012.
“Het akkoord heeft al vele namen gekregen,
wandelgangenakkoord, balkonakkoord, lenteakkoord,
Kunduz-akkoord. Zelf vind ik deze wel sterk: het kon
duz akkoord”
Carola Schouten, lid van de Tweede Kamer voor de Christen Unie en mede-ontwerper van het
akkoord, in De Reformatie van 18 mei 2012.
“Op mijn vraag wie er nog nooit van een staartdeling
had gehoord, stak de helft zijn vinger op. even later
stond ik dus in een academisch college 100 door 5 te
delen om uit te leggen hoe een staartdeling werkt”
Professor Ruud Schotting, hoogleraar quantitative water management, Universiteit Utrecht, in
De Ingenieur van 18 mei 2012.
“Signalen dat wij meer weten dan de Duitsers en wél
op een verjaardagsfeestje de voor- en nadelen van
euro-obligaties kunnen uitleggen, zijn er niet”
Ruurd Ubels, redacteur economie in het Nederlands Dagblad van zaterdag 26 mei 2012.
“ik kom regelmatig in engeland en daar liggen de
stoeptegels schots en scheef en is de infrastructuur
belabberd geregeld. Maar er rijden wel heel veel
SUV’s rond. Dan woon ik toch liever in nederland”
George Möller, voorzitter van de Raad van Toezicht van de AFM, Autoriteit Financiële Markten,
in fd.weekend van zaterdag 9 juni 2012.
19

Van de Ridder kleurt van ambitie.
De persen denderen door… en onze
passie voor ‘offset’ garandeert elke dag
opnieuw kwaliteitsdrukwerk.
Maar onze ‘inkt’ droogt ook op het
digitale vlak.
Met drie complementaire divisies biedt
VDR een afgerond pakket multimediale
diensten.
Creatie, DTP, Direct-Mail, Interactief,
Online & Mobiel, POS, Outdoor,
Radio&TV, Web2Print, Beeld- &
Documenten beheer, CRM.
Naast natuurlijk gewoon Druk- en
Printwerk, Personalisatie & Direct Mail
en alle afwerkingen.
www.vdr.nl
T +31(0)33 245 73 24
Conjunctuurbeeld verslechterd
Het conjunctuurbeeld was eind mei slechter dan eind
april. Het zwaartepunt van de indicatoren in de
conjunctuurklok ligt in de fase van laagconjunctuur.
Dertien van de vijftien indicatoren in de
conjunctuurklok presteren onder hun langjarig
gemiddelde. De nederlandse economie kromp in het
eerste kwartaal met 1,1 procent ten opzichte van
dezelfde periode een jaar eerder. in het vierde kwartaal
van 2011 kromp de economie al met 0,6 procent.
Vergeleken met het voorafgaande kwartaal kromp de
economie in het eerste kwartaal met 0,2 procent.
Hierbij is rekening gehouden met werkdag- en
seizoeneffecten. De kwartaal-op-kwartaalgroei is nu
drie kwartalen op rij negatief.
Bron: CBS
Sterkere groei export
Het volume van de uitvoer van goederen was in april
ruim 6 procent groter dan een jaar eerder. in maart
bedroeg de groei 3 procent en in februari bijna 2
procent. Het volume van de invoer nam in april met 6
procent toe. Ook deze groei was hoger dan in eerdere
maanden. De sterkere groei van zowel de invoer als de
uitvoer in april komt vooral door de toegenomen handel
in minerale brandstoffen. De volumecijfers zijn
gecorrigeerd voor werkdageffecten.
Bron: CBS
De gemiddelde dagproductie van de nederlandse
industrie lag in april 2012 op vrijwel hetzelfde niveau
als in april 2011. in maart was de productie nog bijna
2 procent hoger dan een jaar eerder. De industrie
behaalde in april 1 procent meer omzet dan in april
2011. Ook in februari en maart bedroeg de toename
1 procent. De omzetgroei in april werd volledig op de
buitenlandse markt gerealiseerd; daar was de omzet
bijna 3 procent hoger.
Bruto Binnenlands Product (BBP)
6
II III IV I II III IV
%-volumemutaties
4
2
0
-2
-4
-6
20_
15_
10_
5_
0_
-5_
-10_
-15_
20 _
10 _
0 _
-10 _
-20 _
-30_
2008
2009
I II III IV
2010
T.o.v. zelfde kwartaal vorig jaar (linkeras)
T.o.v. voorgaande kwartaal seizoensgecorrigeerd (rechteras)
uitVoer goederen
% mutatie t.o.v. jaar eerder
Productie nagenoeg onveranderd
Bron: CBS
I II III IV
2011
-20-
|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d| j|f|m|a
2008 2009 2010 2011 12
Productiegroei en ProducentenVertrouwen
j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m
2008 2009 2010 2011 ‘12
Productiegroei (% t.o.v. jaar eerder)
Producentenvertrouwen (saldo % positieve en negatieve antwoorden)
I
12
3
2
1
0
-1
-2
-3
conjuctuur
21

22 23
Bioreactorsystemen bouwen in
schiedam en koffers sorteren op het
vliegveld van Kiev
wat hebben bagageafhandelingsystemen
in Kiev en fermentatieapparatuurontwikkeling
in schiedam
met elkaar? om dat uit te vinden moet
je op het instrument zijn. de beurs
en conferentie is niet alleen de plek
waar je alle achterliggende technologie
en de onderlinge verbanden vindt, je
kunt er ook ontdekken hoe je al die
ingewikkelde en diverse professionele
specialismen samenbrengt in werkende
en verkoopbare producten.
in het seminar High Tech equipment
engineering komen dit soort dingen samen.
applikon Biotechnology legt daarin uit hoe
je het traject van design, ontwikkeling,
productie en applicatie van biotechapparatuur
professioneel doet. Vanderlande
industries doet ongeveer hetzelfde, maar
dan voor complexe en geavanceerde
systemen voor het verwerken van koffers op
vliegvelden, zoals dat van Kiev.
allerlei leveranciers ‘in de keten’ vullen
die verhalen aan met technologische
deeloplossingen, van sensoren tot en met
ontwikkelsoftware.
‘High Tech equipment engineering’,
ochtendseminar vrijdag 28 september,
tijdens HeT Instrument, amsterdam raI.
www.hetinstrument.nl
doekle terpstra
in conferentie
het instrument
Het grootste technologie-evenement van
Holland en Vlaanderen moet benut worden
om het arbeidsmarktprobleem in de
technologie te tackelen. Doekle Terpstra, in
zijn rol als cnV voorzitter en als voorzitter
van de HBO-raad een regelmatige gast van
FHi, komt daar persoonlijk bij helpen. in
zijn huidige functie van voorzitter van rvB
van Hogeschool inHolland kan hij eigenlijk
nog beter aan de knoppen draaien dan
voorheen. Hij weet redelijk waarover hij
praat als het gaat om technologie, maar
de deelname van Doekle in het seminar
over opleiding in de markt voor industriële
automatisering geeft weer een extra kans
om hem te briefen en zijn ideeën af te
stemmen met de wensen en mogelijkheden
van FHi-bedrijven en hun klanten.
‘onderwijs, kritische succesfactor
industrie in nederland’, ochtendseminar
donderdag 27 september, tijdens HeT
Instrument, amsterdam raI.
www.hetinstrument.nl
industrial safety is hot
Bijna nergens is veiligheid zo cruciaal als
in de chemische industrie. Ja natuurlijk, op
de trapeze en bij het bungeejumpen doet
het er ook toe. maar als er iets misgaat
met een chemische fabriek dan is de
impact meteen gigantisch, eigenlijk alleen
vergelijkbaar met de meltdown van een
kernreactor. Je kunt je afvragen waarom
er zo weinig ongelukken gebeuren in de
chemische industrie. Dat is te danken aan
de technologie van FHI-bedrijven in de
industriële automatisering.
Tijdens HeT instrument is industrial
Safety echt een hot topic. in het seminar
programma van woensdagochtend 25
september zijn acht echte topsprekers
samengebracht. Mannen van BaSF, Shell
Pernis, Gasunie, DSM/WiB, Honeywell en
safety-goeroe professor Hans Pasman.
en op alle dagen van de beurs kunnen
bezoekers deelnemen aan de industrial
Safety Tour. Op de stands van Dräger,
Denios, HiMa, Honeywell en JUMO
kunnen professionals niet alleen hun
kennis en safety-awareness testen, maar
ook daadwerkelijk leren hoe je risico’s
nog verder kunt inperken, naar hogere
veiligheidsniveaus kunt migreren en
faalkosten kunt minimaliseren.
De deelnemers die de tour succesvol
volbrengen krijgen een toepasselijke,
bruikbare gadget. Wat dat is blijft geheim.
Het is namelijk niet de bedoeling dat
mensen deelnemen vanwege de gadget
zonder dat men professioneel iets te
maken heeft met industrial Safety. De
aanmeldingen worden daar ook op getoetst.
niet zomaar iedereen kan meedoen.
‘Industrial safety, veiligheid is
onbetaalbaar’, ochtendseminar tijdens
HeT Instrument woensdag 26 september,
amsterdam raI.
www.hetinstrument.nl

Beurspromotie via Facebook,
twitter, Youtube, linkedin
Beurzen en social media kunnen elkaar
enorm versterken. Dat leereffect treedt op
dit moment op bij veel bedrijven die als
exposant hebben ingeschreven voor HeT
Instrument. Vooral de bedrijven met slimme
en marketingbewuste medewerkers merken
het. Wie de beursdeelname ondersteunt
met allerlei uitingen op het wereldwijde
web, die heeft er niet alleen profijt van
dat zijn stand beter wordt bezocht, hij
of zij brengt zijn bedrijf ook extra onder
de aandacht van een veel grotere groep
relevante mensen, ook degenen die niet in
de beursweek in amsterdam kunnen zijn.
Het social media ‘geweld’ dat organisatie en
deelnemers met elkaar ontketenen heeft een
enorme olievlekwerking die verder gaat dan
de beursweek, omdat informatie die op het
wereldwijde web rondgaat niet meteen na
de beurs weg is.
er is een speciale Facebook-site voor
HeT instrument, een speciale Twitteraccount,
een eigen YouTube-kanaal,
linkedin-groepen per branche. en alles
is aan elkaar gelinkt. Bedrijven die in
seminars of speciale beursprojecten
deelnemen plaatsen filmpjes en berichten
op de websitepagina’s die er per seminar
of project zijn op de HeT instrument-site.
extra kosten? een kwartiertje aandacht per
dag. extra opbrengsten? Zeker een aantal
leads.
social media HeT Instrument
Facebook:
http://www.facebook.com/HeTinstrument
Twitter:
http://twitter.com/#!/hetinstrument
YouTube:
http://www.youtube.com/user/
HeTinstrument
25

De uitkomst
stond al vast
Bij Drukkerij Callenbach houden we niet van “verrassingen”.
Door de juiste combinatie van Vakmanschap, Flexibiliteit en Inventiviteit
bent u verzekerd dat een goed resultaat geen verrasing zal zijn.
Gildenstraat 11b, Postbus 19, 3860 AA Nijkerk
Telefoon (033) 247 15 20 • Fax (033) 245 36 54
E-mail: info@callenbach.com • www.callenbach.com
In drie stappen naar een
internationaliseringsstrategie
onder de naam starters international Business, siB, is de nieuwe regeling
voor exportondersteuning van start gegaan. siB volgt de prepare2startregeling
op. Fhi, federatie van technologiebranches is uitvoerder namens nl eVd
internationaal, agentschap nl. met de expertise van exportconsulent harry van
de Pol geeft de brancheorganisatie uitvoering aan de siB-regeling in de vorm van
een coachingstraject van drie maanden voor de startende exporteur.
Starters international Business is gericht op
ondernemers die samen met ir. Harry van
de Pol willen nadenken over de toekomst
van hun bedrijf en internationale oriëntatie
als een belangrijk onderdeel daarvan zien.
resultaat is een concreet stappenplan
waarmee de ondernemer vervolgens
zelf aan de slag gaat. Het advies kost de
ondernemer niets, want het wordt betaald
middels een voucher van € 2.400,- die
gratis via FHi kan worden aangevraagd.
Gemiddeld zal het traject bestaan uit vier
gesprekken.
Het traject start met het invullen van een
online-exportaudit op de website van nl
eVD internationaal, agentschap nl. indien
de audit voldoende aanknopingspunten
voor deelname aan het adviestraject geeft,
dan kan via FHi een voucher worden
aangevraagd. na toekenning van de
voucher begint het adviestraject. aandacht
wordt besteed aan vragen als ‘Wat wil de
ondernemer bereiken’, ‘Hoe aantrekkelijk
door andreas meijer
zijn de gekozen landen’ en ‘Wat is er
nodig om de kansen in het gekozen land
te verzilveren’. Het toevoegen van externe
deskundigheid en het netwerk van iemand
die al jaren bedrijven begeleidt naar succes
en export, brengt bedrijven veel, is de
ervaring van Harry van de Pol.
Samengevat geeft Starters international
Business de ondernemer inzicht in zijn
kansen in het buitenland en wat nodig
is om daar succesvol te worden. Met het
stappenplan gaat de ondernemer zelf aan
de slag. Het vraagt een investering in tijd,
geld en energie, maar vergroot de kansen
op internationaal succes!
Het aantal plaatsen voor deelname via
FHi is beperkt tot tien in 2012. een
geïnteresseerd bedrijf kan contact opnemen
met andreas Meijer van het FHi-bureau,
a.meijer@fhi.nl, (033) 465 75 07.
Of direct met Harry van de Pol,
info@vanbinnenuit.nl, (06) 51217230.
27

28
flow chemistry,
fotochemische module
Flow chemistry, in nederland noemen we het
flow chemie, is een nieuwe, veelbelovende
procestechnologie voor de chemieproductie.
chemische reacties kunnen voortaan in
plaats van via ‘potten en pannen’, in ‘batch’
processen, continu, in een ‘flow’ worden
uitgevoerd en gestuurd. Microreactoren
vormen de basis. Minacned-bedrijf Future
chemistry is een van de jonge nederlandse
bedrijven die hierin voorop lopen.
De fotochemische module, hier afgebeeld,
vormt onderdeel van de ‘starterskit’ die Future
chemistry heeft ontwikkeld. Tijdens HeT
instrument 2012 aanwezig op de beursvloer
en uitgebreid toegelicht in het seminar
‘Procesintensificatie & Flow chemistry’ op
donderdag 27 september in de middag.
mIcronano Tech
halen en Brengen
In freIBurg
en SaarBrücken
Drie Duitse researchinstituten willen graag zaken doen met Nederlandse
technologiebedrijven. Het zijn IMTEK, Institut für Mikrosystemtechnik
in Freiburg en KIST, Korea Institute of Science and Technology Europe
Forschungsgesellschaft mbH en Frauenhofer IBMT, Institut für Biomedizinische
Technik, beiden in Saarbrücken.
Op initiatief van de MinacNed/FHI brancheclusters voor microfluidica en
nanoinstrumentatie zijn in de afgelopen maanden contacten gelegd met deze
instituten, in samenwerking met en ondersteund door de TWA, Technisch
Wetenschappelijk Attaché van de Nederlandse Ambassade in Berlijn. Het is
de bedoeling om in het vroege voorjaar van 2013 met een groep Nederlandse
bedrijven op bezoek te gaan bij deze instituten. Doel van dat bezoek zal
zijn te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor technologische
samenwerking. Dergelijke samenwerking kan betekenen dat vanuit Nederland
onderzoeksopdrachten worden verstrekt, technologisch/wetenschappelijke
kennis bij de instituten wordt ‘opgehaald’, danwel dat de Nederlandse bedrijven
bij gaan dragen aan het onderzoek aldaar door de levering van kennis,
instrumentatieproducten en –systemen of diensten. Halen en brengen dus en
alle mengvormen die binnen de keten van technologiebedrijven en instituten
denkbaar zijn.
De focus van het bezoek zal liggen op microfluidicatechnologie, lab-on-a-chip
ontwikkelingen, toepassingen in de klinische diagnostiek, life sciences en alle
geavanceerde apparatuur die nodig is voor R&D in deze technologievelden.
Bedrijven die tot de initiatiefnemers behoren zijn Axxicon Moulds, Bronkhorst
High-Tech, MA3/Tegema, Micronit Microfluidics en Technogation. Komende
maanden wordt een en ander intensief voorbereid met de bedrijven die
interesse hebben om zaken te gaan doen met de Duitse instituten. Voor 10
september is daartoe een bijeenkomst gepland bij FHI. Daarna zal er op 11 en 12
oktober in Enschede een ontmoeting zijn met Andreas Manz van KIST Europe en
Roland Zengerle van IMTEK. Contactpersoon voor IMBT is Thomas Velten.
Bij IMTEK in Freiburg zijn 21 hoogleraren en 300 wetenschappelijk-technische
mensen werkzaam. Op http://www.imtek.uni-freiburg.de is heel veel informatie
te vinden betreffende het instituut.
Bij KIST Europe doen ongeveer 60 mensen research, zowel Koreanen als
Europeanen. Alle namen en specialismen staan op http://www.kist-europe.de.
KIST Saarbrücken is sinds tien jaar de Europese vestiging van een Koreaans
instituut. Men bouwt nu een tweede researchgebouw en de planning is om de
komende jaren flink te groeien.
IMBT is niet gevestigd in Saarbrücken zelf, maar in Sankt Ingbert, pal naast
Saarbrücken. Informatie over dit instituut is te vinden op http://www.ibmt.
fraunhofer.de.
Geïnteresseerden kunnen zich melden bij Martijn Reinhold en/of Emmar Sinnige
van MinacNed /FHI.
29

30 iE industriële elektronica 31
webinar-marketing, één
keer moet de eerste zijn
het is een nieuw fenomeen in het palet van collectieve marketingactiviteiten
van Fhi. Vanzelfsprekend in de branche industriële elektronica, de proeftuin.
aan de zoveelste editie van het jaarlijkse d&e event, een dag in het evoluon
met lezingen en standjes, waren dit jaar voor het eerst webinars gekoppeld. met
zijn allen in een zaal en in de pauzes netwerken met de community van mensen
in design automation & embedded systems, het was er allemaal weer op 24
mei. maar op 19, 20 en 21 juni ging het verder, dieper en interactief: d&e online.
webinars van driekwartier waarop mensen konden inloggen en wat er gebeurde
is achteraf allemaal terug te zien. Voor QPi, één van de presenterende bedrijven
was het ook de eerste keer. een spannende ervaring.
“Ja het was best een beetje spannend”
geeft edward Snelleman eerlijk toe. als
marketingmanager en manager initial
buying van QPi, waagde hij de gok om het
een eerste keer uit te proberen. “Je moet er
de juiste persoon voor hebben. iemand die
inhoudelijk een goed verhaal heeft en die
het goed kan brengen voor de camera, met
hulp van een Powerpoint die tegelijk
zichtbaar is. Bovendien moet je mensen
beschikbaar hebben die tijdens de
presentatie meteen online al chattend
vragen van deelnemers beantwoorden. Best
hectisch was dat.” Wie op www.de.fhi.nl
het gebeuren terugkijkt, die ziet dat het
behoorlijk gelukt is. De technisch manager
van QPi, Boy van Veghel, geeft een exposé
over het proces van ontwerpen en
produceren van geavanceerde PcBassemblies,
printplaten met componenten
daarop die uiteindelijk werkende elektronica
worden.
“Je kunt inderdaad wat dieper ingaan op de
materie dan op een seminardag. Je hebt ook
wat directer contact met de deelnemers. en
wat je gedaan hebt blijft ook langer
beschikbaar, kunnen meer mensen achteraf
nog bekijken.” Wat het commerciële effect is
kan Snelleman nog niet goed beoordelen.
“We hadden zo’n dertig deelnemers. Daar
moeten we nog wat follow up op doen. en
het effect van mensen die achteraf kijken
weten we natuurlijk nog helemaal niet.”
een belangrijke meerwaarde van de
koppeling aan de D&e dag ziet deze
voorloper zeker. “Door alle publiciteit rond
en op de dag in eindhoven komt jouw
webinar onder de aandacht van potentiële
deelnemers. en voor mensen uit het
noorden van het land die zich niet kunnen
veroorloven naar eindhoven te reizen is het
natuurlijk ideaal. Die bereik je anders niet.”
De evaluatie moet nog gebeuren, maar het
ziet er naar uit dat het concept voor
herhaling vatbaar is. Hype of trend, dat is
nog even de vraag die al bijna is
beantwoord.
Behalve het webinar van QPi, zijn op de
website van D&e online ook de sessies van
Transfer, eurocircuits, Silica, elincom
electronics en Würth elektronik te zien.
Deze eerste webinarsessies werden door
FHi gerealiseerd in samenwerking met
engineersonline, uitgever
MyBusiness Media.
Paul Petersen
column
Tijdens een grote bijeenkomst met diverse industriële bedrijven en
brancheorganisaties stelde Bart Reijnen, CEO van Dutch Space, een plan voor
met als titel 365. In één getal vatte hij de rijkdom van technologie samen.
De Benelux heeft zoveel technische hoogstandjes verwerkt in succesvolle
bedrijven, dat je iedere dag een voorbeeld onder de aandacht kunt brengen.
Bart Reijnen zag een standaard plek in een krant voor ogen, waarin dagelijks
een pareltje van de Nederlandse technologie zou worden beschreven.
En waarom?
Wij, de mensen in die technologische industrie, denken nog steeds dat de
boodschap niet overkomt. Technologie is niet van de vieze handen, de blauwe
overalls en de slecht betaalde banen. De techniek heeft de toekomst en
techniek is sexy. Wij, diezelfde industrie, worden gevoed door berichten van de
media met donkere wolken. Recessie, euro, bankencrisis, mogelijke depressie,
weinig technische studenten en wij zien nooit de loftrompet schallen over de
wonderen der technologie.
Ik vind het een prachtplan. De personen die ik op die bijeenkomst sprak van
bedrijven zoals Cyklop Western Europe, Hauzer Techno Coating, DSM, Fokker
Technologies en Tata Steel waren de glinsterende voorbeelden van de 365
pareltjes per jaar.
Natuurlijk, we doen al het een en ander. Zowel FHI als andere brancheorganisaties
bieden diverse media informatie en toegang naar leden en hun
prestaties. Er wordt in de vakbladen uitvoerig gecommuniceerd en in de
Economist lees ik dit weekend over ‘the manna from the sky’, waarmee het
rendement van de wet van Moore wordt bedoeld. Als je de exponentiële groei
van de wereldbevolking, de economie en de beurzen terugziet in een grafiek,
dan denk ik toch echt … ‘dankzij technologie en innovaties’.
De boodschap!
De industrie heeft een 365 nodig. Iedere dag mogen we vieren, dat we sexy
zijn. Iedere dag mogen we uitdragen, dat we een ‘boost’ zijn voor de economie.
Iedere dag ondernemen technische bedrijven in wereldwijde niche markten.
Iedere dag mogen we met een glimlach in de spiegel kijken, om de cynische
blik achter ons te laten.
Bij diezelfde bijeenkomst liet Paul Schnabel, directeur Sociaal en Cultureel
Planbureau, in een verzameling sheets zien, dat Nederland er uitstekend
voor staat. Zijn gevleugelde uitspraak is ‘Met mij gaat het goed, met ons gaat
het slecht!’. Het mooie nieuws sijpelt blijkbaar niet door. Een draai van 360
graden is ook wel eens goed, om onszelf in de bescheiden pracht te kunnen
aanschouwen … en dat 365 dagen per jaar te vertellen.
p.petersen@fhi.nl
365
‘De techniek heeft de
toekomst en techniek is sexy’

ReveNew helpt u bij het bedenken, realiseren en succesvol maken van al
uw internetactiviteiten. Verder brengt ReveNew de kansen en de risico’s
van internetactiviteiten in beeld en realiseert internetoplossingen op maat.
Hierdoor behaalt u een maximaal rendement uit uw internetinvestering.
U kunt ReveNew voor al uw internetactiviteiten inschakelen, zo heeft u
slechts één adres op weg naar uw internetsucces.
Neem vrijblijvend contact op of ga naar www.revenew.nl
Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Revenew de All Active-aanpak.
All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
het nederlandse bedrijf a-ware en Fonterra uit nieuw-zeeland gaan naast
elkaar elk een fabriek bouwen waarmee in totaal een investering van 150
miljoen euro is gemoeid. Fonterra realiseert een fabriek voor ingrediënten uit
zuivel en a-ware gaat in de aanpalende fabriek kaas produceren. Beide fabrieken
komen ergens in nederland, op een locatie die nog niet bekend is. jan anker
van a-ware en Koert liekelema van Fonterra europe maakten dat kort geleden
gezamenlijk wereldkundig.
De bedrijven willen in 2013 de bouw
starten en in 2014 moeten de fabrieken
operationeel zijn. Men mikt op een
jaarproductie van 60.000 tot 80.000
ton kaas per jaar. a-ware bouwt met
deze investering aan verlenging van de
‘kaasketen’. Men gaat voor het eerst zelf
de kaasproductie ter hand nemen. Tot
dusverre beperkte het bedrijf zich tot het
rijpen, snijden, verpakken en distribueren
van kaas en kaasproducten. in dat deel
van de keten heeft het familiebedrijf in
de afgelopen jaren een sterke positie
door Kees groeneveld
opgebouwd in nederland en europa, als
leverancier voor grote supermarktketens.
Uit de wei, restproduct van de kaasfabriek,
gaat Fonterra ingrediënten produceren
voor voedingsproducten en medicijnen.
Het bedrijf hoopt op basis van europese
melkproductie ook naar het zuidelijk
halfrond te kunnen exporteren in periodes
dat daar de productie laag is, gedurende
de nieuw-Zeelandse winter. a-ware gaat
zorgen voor de aanvoer van melk en is nu
bezig daartoe contracten af te sluiten met
melkveehouders.
industriële automatisering lA
investering van 150 miljoen
in nieuwe fabrieken van
a-ware en Fonterra
Fonterra is een toonaangevende
leverancier van zuivelingrediënten aan
grote voedingsbedrijven in diverse landen.
Het nieuw-Zeelandse bedrijf is marktleider
met eigen consumentenmerken in
australië en nieuw-Zeeland, azië en
afrika, Midden-Oosten en latijns-amerika.
als coöperatie, in eigendom van boeren,
is het de grootste verwerker van melk
in de wereld en produceert meer dan
twee miljoen ton aan zuivelproducten en
toegevoegde waarde ingrediënten per
jaar. Het bedrijf heeft 16.000 medewerkers
in dienst en behoort tot de belangrijkste
investeerders in zuivelonderzoek in de
wereld.
Ongetwijfeld zal voor de realisatie van
deze nieuwe fabrieken een beroep worden
gedaan op nederlandse leveranciers van
automatisering en laboratorium technologie.
33

34 iA industriële automatisering lT laboratorium technologie
Veelbelovende
investeringen
dsm en csm/Purac
in bioprocestechnologie
Bioprocess Pilot Facility Delft
in de komende twee jaar gaat dsm ongeveer honderd miljoen euro investeren
in technologie in nederland. dit bericht van medio mei is interessant genoeg
om eens nader te bekijken waarover dit gaat. welk perspectief biedt dit voor
onze technologieleveranciers op korte en langere termijn. twee locaties worden
er genoemd: delft en sittard-geleen. dat dsm in delft niet alleen investeert in
een eigen faciliteit, maar ook in een gezamenlijke opzet met csm/Purac en de
tu delft, maakt het geheel alleen maar belangwekkender.
“innovatie is één van de belangrijke groeidrijvers van het nieuwe DSM” liet DSM-ceo Feike
Sijbesma optekenen bij de bekendmaking van het nieuws. “in toenemende mate zien
we het belang van open innovatie waarin wordt samengewerkt met klanten en diverse
andere partijen. eén van de sterktes van nederland is de samenwerking tussen bedrijven,
universiteiten en overheid. Productie en r&D zullen op langere termijn altijd moeten
samenhangen.”
in Delft komt een nieuw laboratorium voor de r&D-processen van het DSM Biotechnology
center. er komen 285 mensen te werken aan de innovatieprocessen voor DSM Food
Specialities, DSM Sinochem, DSM Pharma, DSM Biobased Products & Services en DSM
Biosolutions. Voorwaarde voor participatie door de provincie Zuid-Holland is dat er ook een
campusontwikkeling voor jonge bedrijven komt op het terrein in Delft.
Samen met cSM/Purac investeert DSM daarnaast in de kortgeleden gestarte Bioprocess
Pilot Facility (BPF), ook in Delft. De faciliteit, waarin ook de TU Delft participeert gaat
zich bezighouden met opschaling van biotechnologische processen. in de faciliteiten van
de BPF kan opschalingsonderzoek worden uitgevoerd gericht op voorbehandeling van
biomassa, fermentatie en opzuivering. De infrastructuur van de BPF maakt deels gebruik
van apparatuur die reeds aanwezig was op het terrein van DSM. Het komende anderhalf
jaar zal er additionele apparatuur worden geïnstalleerd, met name ten behoeve van de
voorbehandeling van biomassa.
Het BPF is open voor andere
bedrijven en de initiatiefnemers
hebben de ambitie met de faciliteit
een wereldwijd toonaangevende
positie te verwerven. Dat blijkt in
elk geval uit de statements van de
nieuwbenoemde directeur
eric roos.
door Kees groeneveld
Delftse proeffaciliteit voor innovaties
in duurzame bioprocessen
In Delft bouwt het onderzoeksconsortium BE-Basic een unieke faciliteit waar bedrijven en kennisinstellingen
nieuwe duurzame productieprocessen kunnen ontwikkelen. Processen die bijvoorbeeld biologisch restafval
omzetten in nuttige grondstoffen of brandstoffen. De faciliteit is speciaal ingericht om de stap van
laboratoriumschaal naar industriële schaal te maken. Gebruikers kunnen er complexe opstellingen
bouwen door losse procesmodules te koppelen.
Voorbewerking en –behandeling
In deze module wordt droog en nat restafval klein
gemaakt en voorbereid op de fermentatiestap.
aanvoer
nat restafval
voorbewerking
nat
restafval
in Sittard-Geleen wordt op
aanvoer
de chemelot campus een
droog restafval
restafval
nieuw onderzoeksgebouw voor
materiaalwetenschappen gebouwd.
in het nieuwe gebouw kunnen
opslag
droog restafval
420 mensen komen te werken.
Het moet een belangrijke basis
Training
De faciliteit is tevens een expertisecentrum
waar studenten, onderzoekers en
gaan worden van de onderzoek-
technologen getraind kunnen worden.
en ontwikkelingsactiviteiten van
DSM engineering Plastics. roelof
Downstream processing
Westerbeek, directeur van DSM
Hier worden producten gewonnen en gezuiverd. De modules
kunnen naar wens worden gecombineerd om tot allerlei
producten te komen, zoals grondstoffen voor bouwmaterialen,
engineering Plastics: “recent zijn
chemicaliën voor biobrandstoffen of grondstoffen voor de
chemische en farmaceutische industrie.
wij begonnen met de uitbreiding
van expertise in andere regio’s, zoals
de Verenigde Staten en azië. Maar
tegelijkertijd blijven we investeren
in de competenties in Sittard-Geleen.
Die zullen wij mondiaal voor onze klanten en business uitnutten.” nieuwe polymeren voor
de automobiel- en elektronica-industrie noemt hij als voorbeelden. Kansen genoeg voor FHi
bedrijven uit zowel de industriële automatisering als de laboratorium technologie.
opslag
Vaste crew
De faciliteit heeft een vaste en
ervaren crew, die iedere gebruiker
van dienst kan zijn.
omzetting
voorbehandeling scheiden katalytische
Bioprocess pilot plant
35
Fermentatie
In de fermentatiemodule worden enzymen
en bacteriën toegevoegd aan het restafval
om het verder af te breken. Dit gebeurt in
bioreactoren tot wel 8000 liter groot.
Derde generatie
bioprocessen
Deze modules zijn gericht op het
verhogen van de efficiency en het
verlagen van de kosten bij de productie
van biobrandstoffen en biochemicaliën.
Meer informatie: www.be-basic.org

36 lT laboratorium technologie
employeeships voor
top hBo-studenten gaan
rolmodellen opleveren
de toekomst van de nederlandse kenniseconomie staat of valt met de aanwas
van hoogopgeleide, talentvolle bèta’s. een vakgebied waar het er wat dat
betreft dreigend uitziet is analytische chemie, vooral op hBo+ niveau. in het
coast programma heeft een groot aantal partijen, waaronder Fhi en minacned,
de handen ineen geslagen. met professor Peter schoenmakers van de uva/
coast en cees van Verseveld van de han hogeschool van arnhem en nijmegen
als voorttrekkers, is een ambitieus programma gestart onder de naam astP,
analytical sciense talent Programme. Binnen dit programma krijgen opvallend
talentvolle studenten de kans om, bovenop hun normale studieprogramma,
in hun eigen tijd allerlei extra kennis op te doen en een topstageplek,
‘employeeship’ te verwerven bij een bedrijf of onderzoeksinstelling uit de coast
community.
Het FHi/Minacned lidbedrijf Panalytical
heeft nu zo’n ‘toptalent’ in huis. Signalement
vroeg Huub Smit labmanager bij Panalytical
en stagiair carlos Wessels, student chemie
aan de Hogeschool Utrecht, naar hun
wederzijdse motivatie en ervaringen.
in het applicatielaboratorium
van Panalytical wordt onder
verantwoordelijkheid van Huub Smit
onderzoek gedaan naar specifieke
toepassingen van door Panalytical nieuw
ontwikkelde apparatuur. Student carlos
Wessels heeft daar de taak gekregen om
de optimale instellingen van een nieuw
monstervoorbereidingsapparaat in kaart te
brengen. Met X-ray fluorescentie meet hij
de geprepareerde samples. Vervolgens is hij
ook degene die zelfstandig conclusies trekt
betreffende de gekozen instellingen.
Smit is enthousiast over carlos. “Dankzij
cOaST hebben we een zeer productieve en
snel lerende stagiaire in huis.” Panalytical
is een internationaal opererend nederlands
bedrijf. “Onze afzetmarkt is wereldwijd
en tamelijk wetenschappelijk van aard.
Dat heeft consequenties. Één daarvan is
dat onze zichtbaarheid bij studenten in
nederland niet zo groot is. We moeten
daarom additionele effort stoppen in het
door Kees groeneveld en andreas meijer
aantrekken van goed personeel. een stage
is een goede mogelijkheid om mensen op
een leuke en leerzame manier kennis te
laten maken met ons bedrijf,” aldus de
labmanager.
Panalytical werft personeel vooral via
internetcommunities en de eigen website.
“als bedrijf zijn we internationaal
bekend bij de specifieke doelgroep. Via
gebruikersnetwerken en internationale
fora weten mensen ons te vinden. Veel
reacties komen van buiten nederland. Wij
hebben positieve ervaringen met linkedin
en Monsterboard. Voor technologie functies
krijgt de locale krant geen advertentie van
ons.”
Om goede mensen voor het lab beschikbaar
te krijgen is aansluiting van het onderwijs
op het bedrijfsleven cruciaal. Volgens
Smit is het aanbod op de arbeidsmarkt
van afgestudeerde bèta’s wisselend. “Wij
zoeken vaak heel specifieke kennis en
achtergronden voor bepaalde functies.
chemie is zo’n vakgebied dat voor ons
belangrijk is. Het aanbod is momenteel
duidelijk groter dan, zeg, vier jaar geleden.
Maar er zijn hier en daar absolute manco’s
in opleidingen. Dit geldt in sterke mate voor
een breed gebied in XrD-applicaties, X-ray
diffractie. er is bijna geen universiteit die
diffractie als techniek behandelt. Dat geldt
ook voor XrF, X-ray fluorescentie, maar
daar kan ik de mensen makkelijker zelf voor
opleiden.”
en wat vindt Panalytical stagiair carlos
Wessels er zelf van? “ik vond scheikunde op
de middelbare school al erg leuk. ik stond er
bijna een negen gemiddeld voor, en dacht
‘laat ik daarmee doorgaan’.” inmiddels
heeft hij bijna zijn tweede opleidingsjaar
afgerond. “Toen ik het cOaST analytical
Sciences Talent Programme tegenkwam,
heb ik mij daar meteen voor ingeschreven.
Wat mij trok is de mogelijkheid een heleboel
extra bedrijfservaring op te doen en
nader kennis te maken met verschillende
analysetechnieken. De extra lessen zijn
op zaterdag. ik ontmoet daar ook mijn
medestudenten. al die speciale dingen
geven mij denk ik meer kans op een leuke
baan als ik klaar ben.”
Voor de hele keten van de
technologiebranches is het te hopen dat
een toptalentenprogramma als aSPT een
voorbeeldwerking kan gaan krijgen. Het is
immers een bekend gegeven dat jongeren
bij hun studiekeuze gevoelig zijn voor
‘rolmodellen’, leeftijdgenoten die het goed
doen in een bepaalde richting en daar
enthousiast over vertellen.
Smit en Wessels zullen in elk geval de
beurs HeT instrument bezoeken eind
september. natuurlijk om daar weer van
alles op te steken, maar wellicht ook om hun
enthousiasme verder uit te dragen.
coasT analytical sciences
Talent Programme, asTP
Binnen het aSTP-programma volgen
studenten een driejarig programma
naast hun ‘normale’ HBO opleiding.
Tijdens alle drie de jaren doet de
student een betaald employeeship bij
vooraanstaande bedrijven die bij cOaST
zijn aangesloten, zoals akzonobel, DSM,
Panalytical, Philips, Shell, Synthon,
Teijin aramid. inmiddels maken een
kleine twintig top-HBO-studenten in
chemie of life science deel uit van het
programma. Ze studeren aan zeven
verschillende hogescholen.
cOaST staat voor cOmprehensive
analytical Science and Technology.
cOaST is een landelijk verband van
bedrijven, onderwijsinstellingen en
instituten, en wil een brug slaan tussen
onderzoek en toepassing.
Studenten werken mee aan innovatief
onderzoek en krijgen colleges die
worden verzorgd door topdocenten van
hogescholen, universiteiten en bedrijven
uit het hele land. Het programma wordt
afgesloten met een speciaal cOaSTcertificaat.
www.ti-coast.com
gezochT:
nIeuwe leIderS
Freek Rooze
column
Vanaf het begin van de vorige eeuw, lag de focus van leiders en
managers vooral op schaalvergroting, productiviteit en efficiency.
Dat was voor die tijd aanvaardbaar. Geld verdienen deed je door
processen sneller, goedkoper en met steeds minder mensen te doen.
Automatisering heeft die efficiency inderdaad enorm verhoogd, maar
de focus op aandeelhouderswaarde heeft ook een financiële en andere
crises opgeleverd. Groeien in efficiency is bovendien eindig. Wie al op
90 procent zit, kan niet veel meer winnen.
In de toekomst zal het daarom veel meer om effectiviteit moeten gaan;
de juiste dingen doen. Desnoods het roer radicaal omgooien. De nieuwe
generaties X en Y hebben de potentie om die focus te verleggen. Geld
verdienen vinden ze prima, maar niet ten koste van hun waarden. Zij
geloven in de integriteit jegens mens en milieu, in verantwoording
krijgen, zelfontwikkeling, afwisseling en een gezonde werk-privé balans.
Uit deze generatie moeten de nieuwe leiders opstaan.
Het is aan hen om oud en nieuw op een goede manier te verbinden.
Om visie, lange termijn, te koppelen aan pragmatisme, korte termijn.
Om mens, milieu- én resultaatgericht te handelen en om oplossingen
te vinden voor een eerlijker verdeling van de welvaart. Dit vraagt
om leiders met een hoge mate van persoonlijk leiderschap, visionair
denken en lef.
Helaas leiden de meeste managers hun opvolgers nog steeds op met
de oude Tayloriaanse efficiency-ideeën van analyseren, plannen,
sturen en controleren. En, hoewel al veel zittende leiders hun visie op
leidinggeven hebben aangepast aan het hedendaagse denken, blijft
het overgrote deel vasthouden aan wat ze ooit zelf is geleerd.
De oplossing om jonge leiders klaar te stomen voor het grote werk
zal dan van buiten moeten komen. Coaching is daarvoor een goed
middel. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat elf van de twaalf
gecoachte executives er veel baat bij heeft. Niet alleen op het gebied
van persoonlijk en teamleiderschap, maar met rendementen tussen de
180 en 1600 procent ook op het financiële vlak.
Freek Rooze
a.f.rooze@salessupport.nl
‘Groeien in efficiency
is eindig’
37

38 mT medische technologie
consequenties verkeerd
gebruik medische technologie
Wie is aansprakelijk als medische
apparatuur verkeerd, ‘onoordeelkundig’
wordt gebruikt? leveranciers in het
FHi-cluster Medische Ultrageluidapparatuur
hebben initiatief
genomen tot een analyse van
de juridische consequenties
van onoordeelkundig herstel
van onderdelen en het
gebruik van refurbished of
niet originele onderdelen,
buiten de fabrikant/leverancier
om. Ook het hergebruik van
evaluatie modelcontract medische investeringsgoederen
ruim een jaar geleden is het Modelcontract
Medische investeringsgoederen door
zowel de achterban van FHi als die van
de nederlandse vereniging van inkopers,
nevi-Zorg in gebruik genomen. er heeft met
nevi-Zorg een evaluatie plaatsgevonden
waaruit verschillende concrete
verbeteringsvoorstellen zijn gedaan.
Deze worden nader besproken met de
gezamenlijke werkgroep van FHi Medische
Technologie en nevi-Zorg. naar verwachting
zal eind 2012 een nieuwe versie van het
cluster medicinale gassen
Binnen de FHi-branche Medische Technologie is
een nieuw cluster gestart voor leveranciers van
leveranciers van medicinale gassen. De betrokken
bedrijven zijn begin mei voor het eerst bij elkaar
geweest. Het cluster richt zich op institutionele
levering, levering in ziekenhuizen. in de laatste
jaren is een aantal malen gebleken dat het gebruik
en onderhoud van gassensystemen onvoldoende
prioriteit krijgt in ziekenhuizen. Doelstelling van het
cluster is te bezien in hoeverre in collectief verband
de problematiek rondom gassen in ziekenhuizen
onder de aandacht van de juiste stakeholders kan
worden gebracht. Het FHi-cluster zal zich hierbij
richten op kwaliteitsborging in de gehele keten van
levering van gassen.
single use producten lijkt toe te nemen
bij ziekenhuizen, nu de budgettaire druk
oploopt. De indruk bestaat dat gebruikers,
inkopers en technici niet, of onvoldoende
op de hoogte zijn van de mogelijke
consequenties. FHi is voornemens de
verschillende beroepsgroepen hierover
nader te informeren en hen te wijzen
op de veiligheidsrisico’s die kunnen
ontstaan. een kopie van de brief zal
worden verzonden aan de iGZ, inspectie
voor de Gezondheidszorg en aan de vaste
Kamercommissie voor volksgezondheid.
modelcontract gereed zijn. Om het draagvlak
in de toepassing verder te vergroten
zal overleg plaatsvinden met de nVZ,
nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
en nFU, nederlandse Federatie van
Universitaire Ziekenhuizen.
nma rapport
roept op tot
gezamenlijke
inkoop medische
hulpmiddelen
orginstellingen kunnen inkoopprocessen professionaliseren door
“zkrachten te bundelen via inkoopcombinaties en gebruik te maken van
openbare aanbestedingen. dit dwingt fabrikanten en leveranciers van medische
hulpmiddelen tot een optimaal aanbod en kan leiden tot kostenbesparingen.”
deze constatering doet de nederlandse mededingingsautoriteit nma op basis van
de uitkomsten van een rapport van onderzoeksbureau ecorys. aanleiding voor
de studie, uitgevoerd in opdracht van de nma en het ministerie Vws, was meer
inzicht te krijgen in de structuur van deze markten en de werking ervan.
Volgens het rapport zouden zorginstellingen
kunnen leren van de wijze waarop het
inkoopproces in Duitsland is georganiseerd.
Grote inkoopcombinaties hebben daar
een veel stevigere onderhandelingspositie
tegenover de leveranciers dan in nederland.
Ook zijn in Duitsland zelfstandige
commerciële inkooporganisaties actief
die de onderhandelingen voeren namens
ziekenhuizen. Uit het rapport zou verder
blijken dat informatie over prijzen en de
kwaliteit van diverse hulpmiddelen zeer
gebrekkig voorhanden is. Ook zou de rol van
verzekeraars bij de inkoop van medische
hulpmiddelen zeer beperkt zijn.
De oproep van de nMa tot gezamenlijke
inkoop was voor Kamerleden Gesthuizen
van de SP, en Verhoeven van D66,
aanleiding tot het stellen van vragen aan de
minister van economische Zaken, landbouw
en innovatie. Één van de vragen was of
de oproep niet haaks staat op het onlangs
door de Tweede Kamer aangenomen
amendement dat het onnodig clusteren van
overheidsopdrachten verbiedt? Minister
Verhagen heeft hierop geantwoord dat
een inkoopcombinatie niet hoeft te leiden
tot samengevoegde opdrachten. een
inkoopcombinatie kan, naast bundeling van
opdrachten, verschillende doelen dienen,
zoals het uitwisselen van marktinformatie,
prijzen, het uitwisselen van ervaringen,
kwaliteit, het verder professionaliseren
van inkoopafdelingen, het gezamenlijk
ontwikkelen van specifieke producten en het
efficiënter maken van het logistieke proces.
De, inmiddels demissionaire, Minister
blijkt het dus eens te zijn met de conclusies
van het nMa-rapport. Voor FHi reden
om de contra lobby op dit onderwerp voort
te zetten.
39

40
fun&educaTIeTechnologIeBoekBeSprekIngfun&educaTIeTecnolo
De Signalement-redactie binnen FHi komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. in deze rubriek worden deze
uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalement-lezer interessant is en nuttige en
soms ook praktische informatie bevat. is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van mening bent dat het aandacht verdient in FHi’s
branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar info@fhi.nl.
Boekrecensie door kees groeneveld
een boek vol fascinerende,
intellectuele, wetenschappelijke
fantasie en leerzame onzin
Je kunt er best een poosje mee zoet zijn.
ruim vierhonderd bladzijden volgepropt
met informatie en redeneringen die op zijn
minst de geur van de wetenschappelijke
wereld verspreiden. in zijn boek ‘What
Technology Wants’, in het nederlands
‘De wil van technologie’, probeert de
amerikaan Kevin Kelly wat je zou kunnen
noemen de ‘ziel’ van technologie bloot te
leggen.
Het is een mooi tijdsbeeld. Kelly doet
pogingen het autonome karakter van
technologie te ‘bewijzen’. in onze tijd is
technologie heel belangrijk, weten we maar
al te goed. als rechtgeaard amerikaan
neemt Kelly zijn tijd, de tweehonderd jaar
Tentoonstelling
dat de amerikaanse natie bestaat, als
middelpunt van de eeuwigheid. alles draait
om deze tijd, die hij kan overzien.
Technologie is dan een voortbrengsel van
de mens, die op zijn beurt weer een
voortbrengsel is van een evolutie die altijd,
sinds de oerknal, zo is gelopen als wij die
nu denken te kennen. De verdere
ontwikkeling, in de toekomst, gaat ook
zoals het nu gaat. Technologie wordt
almaar belangrijker en zorgt voor eeuwige
vooruitgang.
Het is natuurlijk baarlijke nonsens, maar als
je er heel veel aan ophangt, dan leer je je
eigen tijd wel een stuk beter kennen. Best
zinvol dus om dit boek te lezen. Kelly heeft
er veel ingestopt, intelligent en op een
leesbare journalistieke manier. Hij relativeert
toch ook wel af en toe. ‘Technologie is geen
God’. en ‘er is wel vooruitgang, maar we zijn
niet op weg naar Utopia’. eigenlijk heb je
het meeste aan dit boek als je inderdaad
alles wat Kelly te berde brengt plaatst
binnen een tijdsgewricht van zo’n
driehonderd jaar, van 1800 tot 2100.
Weegschaal museum
De historie van meten en wegen
Op 9 juni is het eerste weegschaalmuseum
in nederland geopend. Het
museum is gevestigd in het ‘Spaanse
Huis’ aan de Turfpoortstraat 27 in
naarden-Vesting en laat een gevarieerde
collectie zien van historische weeg- en
meetinstrumenten. Met een bezoek aan
het museum ontdekt de bezoeker de
ontstaansgeschiedenis van meten en
wegen en worden toepassingen van
meten en wegen getoond. in het
iJkkantoor ervaart de bezoeker hoe
maten en gewichten vroeger geijkt,
gekalibreerd en gejusteerd werden.
www.weegschaalmuseum.nl
Tweehonderd jaar terugkijken is toch nog
wat betrouwbaarder dan honderd jaar
vooruit. Dat is waardevol. De pogingen van
Kelly om oneindig veel verder te kijken
maken het geheel eigenlijk een beetje
hilarisch. Dat gaat natuurlijk ten koste van
zijn geloofwaardigheid.
Kevin Kelly trekt overigens volle zalen in de
TeDex conferenties, net als zijn tegenpolige
geestverwant ray Kurzweil, die Kelly
beschrijft als een ‘onverschrokken atheïst’.
Voor mij blijft het toch een beetje
‘Disneyland-wetenschap’.
Boekbespreking
eerste hulp bij internationaal
ondernemen van mKB-nederland
een op de drie ondernemers in het mkb is
internationaal actief. in het boek ‘eerste
hulp bij internationaal ondernemen’
worden vijf redenen op een rij gezet om te
importeren en vijf om te exporteren. er
wordt ook stilgestaan bij de valkuilen. Het
boek bevat daarnaast veel praktische
informatie en handige tips over het maken
van concrete plannen, logistiek, wetten en
regels en de financiële kant. Ondernemers
als ruud Goesten van a Brand new Day
en Gerard Koos van Senz umbrellas komen
aan het woord over hun ervaringen met
internationaal zakendoen.
Het e-book eerste hulp bij internationaal
ondernemen van MKB-nederland, TnT
express en MKB Servicedesk is gratis
te downloaden op de site
www.mkbservicedesk.nl.
vergaderfaciliteiten
bij fhI op landgoed
leusderend
Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen
geringe kosten gebruik te maken van vergaderfaciliteiten.
U kunt de vergaderzalen gebruiken
met koffie, thee, frisdrank en alle gewenste
extra faciliteiten.
Wanneer u gebruik wenst te maken van een van
de vergaderzalen, neem dan contact op met het
FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaarenburg,
telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de
beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er
geen branche-vergaderingen zijn.
www.fhi.nl/vergaderfaciliteiten
41

42
perSonalIa agenda BranchenIeuwS perSonalIa agenda BranchenIeuwS
Harm Jan Keijer Bert Jaarsma
Arian van Asten Sander van der Leeuw Hans Clevers René Heideman Aldrik Velders
Jos Kleiboer
Op 1 mei is Harm Jan Keijer
teruggetreden als directeur
van de Koninklijke
Metaalunie in verband met
zijn pensionering.
Bert Jaarsma en Jos Kleiboer volgen hem op,
respectievelijk als directeur Organisatie en
directeur Beleid.
Arian van Asten is
aangesteld als speciaal
hoogleraar Forensisch
Analytische Chemie aan de
Universiteit van Amsterdam.
Daarnaast is hij hoofd van de onderzoeksafdeling
Wetenschap, Interdisciplinair onderzoek, Statistiek,
Kennismanagement van het NFI.
De Leidse wetenschapper Sander van der Leeuw is
door de Verenigde Naties
uitgeroepen tot Champion
of the Earth, op basis van
zijn bijdrage aan een
duurzame toekomst.
De Utrechtse geneticus en arts Hans Clevers is op
1 juni Robbert Dijkgraaf
opgevolgd als president van
de Koninklijke Nederlandse
Akademie van
Wetenschappen KNAW.
Dijkgraaf wordt directeur van het Institute for
Advanced Study (IAS) in het Amerikaanse
Princeton.
Saxion heeft per 1 juni dr. ir.
René Heideman aangesteld
als lector Nanotechnology.
Met deze benoeming, naast
de eerdere benoeming van
dr. Gregor Luthe, is het lectoraat Nanotechnology
bij Saxion compleet. Heideman is CTO van LioniX
en bestuurslid van MinacNed.
Aldrik Velders is door
Wageningen University,
onderdeel van Wageningen
UR, benoemd tot
hoogleraar Bionanotechnologie.
Velders was eerder verbonden aan de
Universiteit Twente als universitair hoofddocent.
Maarten Honing is recent
benoemd tot hoogleraar
Drug Discovery Analytics
aan de VU Amsterdam.
Op 22 juni hield hij zijn
inaugurele rede ‘InteGRAALe analyse, een
aloude benadering in de zoektocht naar nieuwe
medicijnen’.
Maarten Honing Teun Klapwijk Ronald ten Boden
De Heike Kamerlingh Onnes
Prijs is dit jaar gewonnen
door Teun Klapwijk,
hoogleraar aan het Kavli
Institute of Nanoscience
van de TU Delft. Klapwijk kreeg de toekenning
vanwege experimenten op het gebied van
supergeleiding.
Ronald ten Boden is op
1 april in dienst getreden bij
FHI als verenigingsmanager
PI Nederland en PI Belgium,
in combinatie met
projectmanagement voor de branche Industriële
Automatisering. Ten Boden heeft een technisch
commerciële achtergrond en was eerder
werkzaam bij ondermeer KPN.
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek NWO heeft de NWO-Spinozapremie,
de hoogste onderscheiding in de Nederlandse
wetenschap, toegekend aan microbioloog
Mike Jetten, wiskundige Ieke Moerdijk,
antropoloog Annemarie Mol en
astronoom Xander Tielens. De laureaten krijgen elk
2,5 miljoen euro, vrij te besteden.
agenda BranchenIeuwS
fhI-acTIvITeITen
FHI golftournament
30 augustus 2012
Workshop Prestatie-inkoop
in de praktijk
13 september 2012
HET Instrument 2012
25 t/m 28 september 2012
Industrial Ethernet
9 oktober 2012
Workshop
Credit Management
9 oktober 2012
Industrial IT
10 oktober 2012
PLOT-conferentie
18 oktober 2012
Workshop
Leveringsvoorwaarden
en contracteren in de
technologiebranches
23 oktober 2012
FHI HRM-Actualiteitenseminar
30 oktober 2012
EMC-ESD in de praktijk
31 oktober 2012
Xs2HiTek-workshop
Diagnostiek in de
Microbiologie
November 2012
MicroTAS 2012
www.microtas12.org
Okinawa (JP)
28 oktober t/m
1 november 2012
Medica
www.medica.de
Düsseldorf (D)
14 t/m 17 november 2012
Workshop Agentuur- en
Distributieovereenkomsten
8 november 2012
Marine & Offshore Automation
8 november 2012
IT Room Infra event
6 november 2012
Workshop
Aanbesteden
20 november 2012
Workshop
Business Model Generation
27 november 2012
LED-evenement
28 november 2012
Productie Proces
Automatisering dag 2012
6 december 2012
Netherlands’
MicroNanoConference ‘12
10 - 11 december 2012
User Interface Design
Februari 2013
High Tech Equipment
Engineering
6 februari 2013
Zorgtotaal, Medische
Technologie
13 t/m 15 maart 2013
InTernaTIonale Beurzen
Flow, Analyse & Control Show
11 en 12 juni 2013
Voor de meest actuele stand van zaken: www.fhi.nl/activiteiten
Biotechnica
www.biotechnica.de
Hannover (D)
8 t/m 10 oktober 2013
Productronica 2011
www.productronica.com
München (D)
12 t/m 15 november 2013
Analytica
www.analytica.de
München (D)
1 t/m 4 april 2014
Willem-alexander bezoekt Wetsus
Prins Willem-Alexander heeft zich op 24 mei tijdens een werkbezoek
aan Wetsus laten informeren over de werkzaamheden van
Wetsus en over recente ontwikkelingen op het terrein van watertechnologie.
De prins werd verwelkomd door Cees Buisman en
Johannes Boonstra, leden van de Raad van Bestuur van Wetsus. Bij
het Technologisch Topinstituut Watertechnologie Wetsus werken
meer dan 90 bedrijven en 17 Europese universiteiten multidisciplinair
samen aan oplossingen voor de wereldwaterproblematiek.
servomex verhuisd
Servomex is wegens groei verhuisd naar een nieuwe locatie in Zoetermeer. Het bedrijf, onderdeel van het Engelse
Spectris, is een wereldwijde producent en leverancier van meetinstrumenten en analyseapparatuur.
Adres: Willem Dreeslaan 436, 2729 NK, Zoetermeer, tel. (079) 3301584, fax (079) 3420819.
Vernieuwd en uitgebreid bedrijfspand metrohm applikon
Op 15 juni opende Metrohm Applikon haar geheel vernieuwde en uitgebreide bedrijfspand. Het bedrijf beschikt
over 250 vierkante meter nieuwe laboratoriumruimte en een trainingsruimte van 100 vierkante meter. Het adres
blijft De Brauwweg 13, 3125 AE Schiedam, tel. (010) 2983555, fax (010) 4379648.
landré neemt Duoteq over
Door de overname van de medewerkers en activiteiten van Duoteq breidt Landré, leverancier van
productietechnologie voor de metaal- en kunststofverwerking en 3D-printsystemen, haar activiteiten uit op
het gebied van de 3D printers en CAD/CAM software voor de verspanende productie. Duoteq verkoopt en
implementeert CAD/CAM applicaties, Zcorp 3D-Printers en 3D-Scanners.
nieuw bedrijfspand Flatfield
Flatfield, leverancier van printed circuit boards, PCBs, heeft sinds juni een nieuw milieuvriendelijk bedrijfspand
aan bedrijventerrein Medel in Tiel. Adres: Lingewei 101, 4004 LH Tiel, tel. (0344) 622556, fax (0344) 613652.
FHI-bedrijven in de mkB Innovatie Top 100
I.C.Y. uit Lemmer is geëindigd op de derde plaats van de MKB Innovatie
Top 100. De hoge positie werd bereikt dankzij haar slimme thermostaat
die met behulp van slimme sensoren en software-algoritmes nauwkeurig
bepaalt wanneer de CV-ketel moet gaan verwarmen. Plek zeven was voor de
SmartChair, ontwikkeld door BMA Ergonomics, Salland Electronics BV en de
Christelijke Hogeschool Windesheim. De stoel monitort het zitgedrag van de
gebruiker door middel van sensoren in het zitkussen, registreert het zitgedrag
en geeft feedback.
nWo-groot-subsidies voor aanschaf
nanotechnologie-apparatuur
De TU/e krijgt twee van de zeven groot-subsidies die NWO toekent voor de
aanschaf van dure onderzoeksapparatuur. Het bedrag van circa 3,5 miljoen euro
gaat naar de groepen van prof.dr. Bert Koopmans en prof.dr. Paul Koenraad;
beide uit het nanocluster van de TU/e-faculteit Technische Natuurkunde.
nIeuwe
leden
Laboratorium Technologie
Magnamedics Diagnostics B.V.
Burg. Lemmensstraat 366
6163 JT GELEEN
Medische Technologie
Physio-Control Operations
Netherlands B.V.
Valkenhuizerlaan 16A
6466 ND KERKRADE
colofon
Redactie
Bureau FHI
Andreas Meijer
Kees Groeneveld
Paul van Nieuwenburg, MUNTZ
Redactieadres
Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN
Telefoon: (033) 465 75 07
Fax: (033) 461 66 38
Internet: www.fhi.nl
E-mail: info@fhi.nl
Advertentieverkoop
ProCa - MPP Communicatie B.V. Velp
Telefoon (026) 370 00 27
www.proca-mpp.com
Vormgeving
MUNTZ
Cartoon
Studio Artjan
Druk
Drukkerij Van de Ridder
Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is
nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten
en onvolledigheden niet worden ingestaan en
aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau
van FHI geen aansprakelijkheid.
43

All Active
Samen met partners Revenew/online marketing en technologie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Muntz de All Active-aanpak.
All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
Muntz helpt merken verder
Muntz biedt het allerbeste op het gebied van reclame. En trouwens
ook op het gebied van branding, online marketing, direct marketing
en de meeste andere communicatietechnieken. Dat kunnen we
omdat we All Active zijn: een unieke werkwijze die uitgaat van het
activeren van alle kennis, ervaring en talent die we in huis hebben.
Een werkwijze dus die succes onvermijdelijk maakt.
In het filmpje op onze website leggen we in anderhalve
minuut precies uit wat All Active is. En waarom uw merk
er zo enorm bij gebaat zou zijn.
muntz.nl