Dorpsorgaan Spaarndam

Dorpsorgaan
Blad van de Dorpsraad Spaarndam
Onder verantwoordelijkheid van de redactie
36 e jaargang 2002 nr. 1
Nummer 177
Redactie
Gerrit van den Beldt, Marga Kranendonk,
Annemarie van Leen-Janssens, Otto van
Veen, Willem van Warmerdam en
Jan Zwetsloot
Adres
Westkolk 4, Spaarndam-West
E-mail
w.m.van.warmerdam@freeler.nl
Vormgeving
Willem van Warmerdam
Omslag
Arno Valent
Oplaag
1450 exemplaren
Verspreiding
Huis-aan-huis binnen de bebouwde kom van
Spaarndam. Coördinatie Hanneke Luytze
Toezending per post
€ 12,- per jaar (4 nummers) over te maken op
bankrekeningnummer 11.83.08.092,
(Rabobank Spaarndam) t.n.v. Stichting
Dorpsraad Spaarndam
Samenstelling Dorpsraad Spaarndam ........................2
Taakverdeling Dorpsraad Spaarndam......................2
Van de Dorpsraad .......................................................2
Het Leefbaarheidsonderzoek, de eerste ronde..........4
In memoriam Piet Stapel...........................................6
Herinneringen aan Piet Stapel..................................6
De vijfde baan van Schiphol ......................................8
Die Spaerne Ghesellen...............................................9
Inhoudsopgave
1
Redactioneel
Het was een droeve periode voor de
Dorpsraad en het Dorpsorgaan.
Op 16 december overleed Jan Baelde, hij
bezorgde jarenlang het Dorpsorgaan in de
Velserbroek.
Op 28 februari overleed Piet Stapel (mede)
oprichter en in de beginjaren voorzitter van
de Dorpsraad. Later bezorger van het
Dorpsorgaan.
Maar het leven gaat door, hoe hard dat soms
ook is.
De Dorpsraad houdt u op de hoogte van de
herinrichting van het centrum van
Spaarndam-Oost, het asielzoekerscentrum
Schiphol en natuurlijk het Leefbaarheidsonderzoek.
Natuurlijk een excuus aan "Die Spaerne
Ghesellen", we waren ze helemaal vergeten in
het vorige nummer, maar we maken het
dubbel en dwars goed.
Loopt de vijfde baan van Schiphol nu wel of
niet evenwijdig aan de Zwanenburgbaan?
En dat alles, ondanks de invoering van de
Euro, nog steeds voor niets. Maar daar meer
over in het volgende nummer.
Kopij voor het volgende nummer inleveren
uiterlijk 15 mei.
Kroniek van Spaarndam......................................... 10
Afscheid van een kostersechtpaar .......................... 14
De geschiedenis van het SGK (19).......................... 18
Privé-berichten........................................................ 20
Recept ...................................................................... 21
Reacties van lezers.................................................. 22
Spaarndams Gemengd Koor ................................... 24
Workshops ............................................................... 24

Mededelingen van de Dorpsraad
Samenstelling Dorpsraad Spaarndam
Voorzitter
Barend Jan Luytze Wolfsenstraat 4 5374656 luytze@xs4all.nl
Secretaris
Tiny van Dingstee Dr. W. Nijestraat 50 5378594 vandingsteeevers@hetnet.nl
Leden
José Amelink Spaarndammerdijk 79 5387783
Siemen Halbersma Melchiorstraat 19 5402441 siemen.halbersma@hetnet.nl
Theo Köhler Clara v Spaarnwoudestr 41 5490729 info@recordingmedia.nl
Annemarie van Leen-Janssens Melchiorstraat 8 5390245 jon.vanleen@wolmail.nl
Taakverdeling Dorpsraad Spaarndam
Secretariaat: Tiny van Dingstee
Commissies:
Stedelijk Beheer Annemarie van Leen-Janssens en José Amelink
Verkeer Siemen Halbersma en Tiny van Dingstee
Schiphol Theo Köhler
Ruimtelijke Ordening Barend Jan Luytze
Jeugdbeleid José Amelink
Externe contacten Barend Jan Luytze
Dorpsorgaan Annemarie van Leen-Janssens en Otto van Veen
Beschermd Dorpsgezicht Wil van Warmerdam
Wijkraden en Belangenorganisaties José Amelink
Vondeltracé Néé José Amelink
Recreatieschap Tiny van Dingstee
Westhoff Tiny van Dingstee
Van de Dorpsraad
Over de bijeenkomst in het kader van het leefbaarheidonderzoek op 28 februari 2002 treft U
elders in dit nummer een bijdrage aan van Otto van Veen, daarom zal ik daar in het kader van
deze rubriek niets over zeggen. Wel iets over de herinrichting van het centrum van Spaarndam-
Oost, over het asielzoekerscentrum en over Schiphol.
Herinrichting van het centrum van Spaarndam-Oost.
Zoals bekend gaat het hier om de verplaatsing van Albert Heijn naar Spaarndam-Oost en de
herbouw van de Adalbertusschool. Ook de winkeltjes aan de Dr.W. Nijestraat zouden met dit plan
meeliften.
2

Mededelingen van de Dorpsraad
Hoewel wij ons volledig kunnen verenigen met de intentie achter de plannen hebben wij toch de
gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude gewaarschuwd voor al te snelle plan- en
besluitvorming. Tenslotte gaat het om een verandering die van grote invloed is op de leefbaarheid
in Spaarndam-Oost en waarvan de impact zich over vele jaren zal uitstrekken.
Recente voorbeelden uit het verleden geven aan dat bij het benaderen van dit soort vraagstukken
eerder sprake is van een wat gefragmenteerde, opportunistische aanpak en dat wordt gereageerd
op toevallige gebeurtenissen of individuele initiatieven dan dat wordt gestuurd op basis van een
visie over de wijze waarop Spaarndam-Oost ook voor de lange termijn zou moeten worden
ingericht.
Het industrieterreintje achter het Rijnlandhuis, aan de Lageweg, kan toch niet als voorbeeld van
een evenwichtige stedenbouwkundige ontwikkeling worden gezien. Het zit bijna alles wat je
daarna met het Volker-Stevin terrein zou willen doen in de weg.
Zonder ook maar iets te kort te doen aan de inzet van de initiatiefnemers moeten we vaststellen
dat de huidige locatie van de sporthal op een van de mooiste zichtlocaties in Spaarndam vanuit
stedenbouwkundig perspectief niet gelukkig is temeer omdat ca. 500 meter verderop een vrijwel
volledig geoutilleerd sportpark inclusief parkeervoorzieningen voorhanden is.
Juist omdat we moeten voorkomen dat we weer opnieuw in de val lopen van een te snelle
besluitvorming als gevolg van "tijdgebrek", waar we later spijt van zullen krijgen hebben we de
gemeente gevraagd eerst een overall visie te ontwikkelen waar we de plannen aan kunnen toetsen.
Het gaat tenslotte ook om de generaties na ons.
Hopelijk is het nog niet te laat.
Asielzoekerscentrum bij Fort-Noord
Uit de vele berichtgeving hierover de afgelopen maanden hebt U kunnen lezen dat het
gemeentebestuur van Velsen zich zal inzetten om de locatie van het asielzoekerscentrum weer in
de oude staat terug te brengen als het na 5 jaar wordt opgeheven.
Met dit besluit kunnen we ons verenigen immers wij hebben ons niet verzet tegen het
asielzoekerscentrum als zodanig maar wel tegen de aantasting van het gebied als gevolg daarvan.
Onze inzet betrof het intact houden van de groene bufferzone en het beschermen van Fort-Noord
als cultuurhistorisch monument. Ook mocht het geen opstapje zijn voor een ongewenste
ontwikkeling nadat het centrum zou zijn gesloten.
Deze toezegging kan echter alleen maar worden waargemaakt als het gebied niet onherstelbaar
wordt aangetast.
Hoewel wij weten dat ook de gemeente Velsen daar scherp op zal toezien hebben wij toch
gemeend bezwaar aan te moeten tekenen tegen de bouwaanvraag. Deze geeft namelijk aan dat er
een zo groot aantal bomen moet worden gekapt dat herstel een loos begrip dreigt te worden.
Wij hebben de gemeente Velsen gevraagd hoe zij dit kan rijmen met haar eerder gedane
toezegging om het gebied weer in de oude staat terug te brengen.
Schiphol
De discussie over de uitbreidingsplannen van Schiphol is weer opgelaaid. Dit naar aanleiding van
de milieueffectrapportage (MER) en de ontwerpuitvoeringsbesluiten 2003.
3

Mededelingen van de Dorpsraad
Iets over de gelegenheid die je krijgt voor inspraak. Vóór 22 februari hadden we slechts 2 weken
de tijd om ons te verdiepen in de MER, een rapport, inclusief de bijlagen van ca. 700 pagina’s. Dit
kun je toch nauwelijks meer serieuze inspraak noemen.
Desondanks is Theo Köhler er samen met Jan de Haas in geslaagd om de consequenties van de
MER voor Spaarndam uit te pluizen.
Het komt er op neer dat Spaarndam z’n status als beschermd gebied is kwijtgeraakt . Blijkbaar is
dit gebaseerd op globale woningtellingen zonder de locaties van de woningen daarbij te
betrekken. Ook is gebleken dat de woningen in het project Waterwende in het geheel niet zijn
meegenomen hoewel het besluit van toestemming voor deze woningen door de rijksoverheid is
genomen op basis van de uitvliegroutes zoals vastgelegd in juni 1996.
Deze en nog wat andere bezwaren hebben wij alsnog ingebracht bij het Inspraakpunt Verkeer en
Waterstaat “Schiphol 2003”.
Omdat ons recent ter ore is gekomen (Jan Vos schrijft daar ook al over) dat de parallelle 5 e baan
helemaal niet zo parallel is maar afwijkt in een voor Spaarndam ongunstige richting hebben wij
nadere uitleg daarover gevraagd bij de directie van Schiphol.
Van het vervolg houden wij U op de hoogte.
Barend Jan Luijtze
Verslag van de eerste ronde Leefbaarheidsonderzoek
Op donderdagavond 28 februari was het dan zover. Na bijna een jaar voorbereiding konden de
inwoners van Spaarndam hun zegje doen over wat zij belangrijk vinden over de leefbaarheid in
ons dorp. Het werd nog spannend voor de mensen die zich tot nu toe voor dit onderzoek hebben
ingezet: dat zijn Frank Duits, Gerrit van den Beldt, Marleen Tijssen, Hans Visser, Aad van de
Staaij, Trudie Gerrits, Erwin Bartman en ondergetekende. Later kwam ook Jan Vos bij het overleg
terwijl Tim Boyenk afscheid moest nemen vanwege mogelijke belangenverwikkeling als
medewerker van het IMCO. Hij is vervangen door Jeroen Boon. Ter toelichting: IMCO (Instituut
voor Maatschappelijke en Culturele Ontwikkeling) vormt samen met het NPI (Noord-Hollands
Participatie Instituut) het gezelschap van
deskundigen die zorgen voor een
verantwoorde methode om het
Leefbaarheidsonderzoek uit te voeren. De
avond zelf werd begeleid door twee NPI
medewerkers Jos Kok en Peter Leeuwe.
Ik schreef al dat het spannend was. Na de
publiciteit via brochures en kranten hoop
je natuurlijk dat er genoeg mensen komen
om de 100 zitplaatsen in de sporthal vol te
krijgen. Om kwart voor 8 was het nog
maar een stille bedoeling, maar dan,
ineens stromen de mensen binnen. Rond
8 uur, als de voorzitter van de Dorpsraad
de avond opent moeten er nog eens
40 stoelen worden bijgesleept. Barend Jan
Luytze begint met een moment stilte bij het plotseling overlijden van Piet Stapel. Hij zou
ongetwijfeld aanwezig zijn geweest. Als voorvechter van betrokkenheid door de bewoners van
Spaarndam heeft hij veel bijgedragen aan de relatie van het dorp Spaarndam met de bestuurders
en andere instanties.
4

Mededelingen van de Dorpsraad
Zodra Barend Jan is uitgesproken wordt het woord genomen door mevrouw Jos Kok van het NPI.
Zij zet uiteen dat het NPI vanuit de provincie regelmatig betrokken is bij vraagstukken van
leefbaarheid en dat het NPI vanavond de eerste ronde zal begeleiden. Zij geeft het stokje over aan
Peter Leeuwe die met behulp van een aantal prikborden en witte kaarten uitlegt dat het de
bedoeling is dat iedereen zijn mening op die kaartjes zet en dan op het de borden prikt.
Nu wil het geval dat er aan de meeste tafels
10 personen zitten, dus er volgt een druk
overleg wat zij per groep op de kaartjes gaan
zetten. Uw redacteur van het Dorpsorgaan had
geluk. Aan zijn tafel bevonden zich ook de
jongeren uit ons dorp: Koen Giesberts, Roel
van de Laan en Jules Vliegen.
Allemaal 15 jaar oud en vastberaden voor hun
doel: de half-pipe voor skaters.
Na 20 minuten wordt de oogst van ruim 140
kaartjes op de diverse borden geprikt. Peter
Leeuwe had intussen een voorlopige indeling
van rubrieken gemaakt: woningbouw, verkeer,
parkeren, voorzieningen, jeugd, openbaar
vervoer, overlast en diversen. Helaas staat de
ruimte van dit Dorpsorgaan niet toe dat alle kaartjes per stuk genoemd worden, maar de zaken die
hoog scoorden waren oa woningbouw voor jonge mensen, het sluipverkeer, parkeren in Oost en
West, de verplaatsing van Albert Heijn, onderhoud aan wegen, de half-pipe (!), de bus, Schiphol.
Maar het zou geen recht doen aan de avond om alleen deze punten te noemen, want er was
natuurlijk veel meer.
Het goede van deze methode is dat alles wat opgeschreven is ook bewaard wordt en inmiddels
door het NPI op papier is gezet.
Op maandag 11 maart kwam de
commissie Leefbaarheidsonderzoek
weer bij elkaar om de resultaten te
bespreken. Zij gaan de resultaten van
28 februari verwerken in de vorm van
vragen die worden toegevoegd aan de
vragenlijst die in april bij alle inwoners
van Spaarndam in de bus valt. Zo kan
iedereen er nogmaals iets over zeggen
en wordt het duidelijk hoe het hele dorp
denkt de leefbaarheid te kunnen
verbeteren. Hiermee is wordt de
volgende stap van het onderzoek
gestart. De uitslagen van de vragenlijst
worden verwerkt in een verslag dat
vervolgens wordt gepresenteerd op een
openbare avond. Die zal in mei kan plaatsvinden. Bij de verwerking van de gegevens zal dankbaar
gebruik gemaakt worden van degenen die hun diensten tijdens de evaluatie van 28 februari
hebben aangeboden. Intussen wordt bekeken of de voortgang van het onderzoek via internet
verspreid kan worden. Een mooie kans om de website van Spaarndam tot leven te brengen. Wie
zich niet thuis voelt op de computer hoeft zich geen zorgen te maken. De redactie van het
Dorpsorgaan zal ook verslag doen zodat iedereen op de hoogte blijft van het onderzoek.
O. van Veen
5

Mededelingen van de Dorpsraad
In memoriam Piet Stapel
28 Februari jl. werden we overvallen door het zeer plotselinge overlijden van Piet Stapel.
Wie kende hem niet in het dorp.
Als oprichter van de Dorpsraad al meer dan zo’n 30 jaar geleden maar ook door zijn grote
bijdrage als voorzitter in de jaren daarna heeft hij een onmiskenbaar stempel gedrukt op het
openbare leven in Spaarndam.
Kritisch, scherp in zijn analyse, veelal geplaatst in een historische context, met een gezond
wantrouwen ten opzichte van de verschillende overheden wist hij zijn mening altijd duidelijk en
overtuigend naar voren te brengen.
Uit zijn bijna altijd aanwezig zijn bij de openbare Dorpsraadvergaderingen bleek zijn grote
betrokkenheid bij vrijwel alles wat zich in het dorp afspeelde.
Ik heb hem als eerste voorzitter meegemaakt van de Stichting Dorpscentrum. Wat mij toen vooral
opviel was het vermogen om zijn ervaring als ondernemer in te zetten voor de oprichting van het
Dorpscentrum. Ik ben er zeker van dat dat aan het Dorpscentrum een gezonde basis heeft
gegeven.
Zo heb ik hem onlangs nog kunnen raadplegen over een eventueel in beroep gaan tegen de
zoveelste aantasting van de groene bufferzone.
Recht door zee was Piet, zonder veel omwegen, misschien niet altijd even diplomatiek maar wel
met een doel voor ogen maar daarnaast toch ook wel vaak met gevoel voor betrekkelijkheid en
humor.
Uit het feit dat het nieuws van zijn overlijden dezelfde dag nog als een lopend vuurtje door het
dorp is gegaan zegt wel iets over zijn positie. En dat ik door velen ben opgebeld en gevraagd om
er dezelfde avond nog tijdens de bijeenkomst in het kader van het leefbaarheidonderzoek aandacht
aan te besteden zegt ook iets over de plaats die hij bij velen innam.
Evenals het feit dat iedereen ging staan tijdens het moment van stilte ter nagedachtenis.
Heel veel dank, Piet.
Herinneringen aan Piet Stapel
6
Barend Jan Luijtze
Afgelopen donderdag, 28 februari 2002, overleed vrij onverwacht de heer G.P. Stapel, oud
directeur van scheepswerf Stapel te Spaarndam. Voor nieuwkomers in Spaarndam was de heer
Stapel gewoon een dorpsgenoot over wie waarschijnlijk weinig bekend is.
De oud-Spaarndammers en de nieuwkomers die alweer veel langere tijd in het dorp wonen
herinneren zich Piet Stapel als de voormalige directeur van de Spaarndamse scheepswerf en als
persoon die grote betrokkenheid had bij het Spaarndamse verenigingsleven en die belangstelling
had voor de zich aandienende veranderingen in Spaarndam en omgeving.
Het toenmalige wijkcomité in Spaarndam-West was het overlegorgaan voor het voeren van
besprekingen met uitsluitend het gemeentebestuur van Haarlem. De sterke groei van het dorp
Spaarndam-Oost, vallende onder de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, en de zich
aandienende veranderingen in het Noordzeekanaalgebied maakten het gewenst voor Spaarndam
een ander vertegenwoordigend comité te formeren.

Mededelingen van de Dorpsraad
Door de gemeentebesturen van Haarlem en Haarlemmerliede werd op voorstel van o.m. Piet
Stapel een voorbereidingscommissie benoemd. Deze commissie kreeg als opdracht de plannen uit
te werken voor het middels verkiezingen oprichten van de Dorpsraad Spaarndam ter vervanging
van het wijkcomité. De Dorpsraad kreeg hiermee de status van de officiële vertegenwoordiging
van de Spaarndamse bevolking uit zowel Oost als West Spaarndam voor het voeren van overleg
met o.m. de beide betrokken gemeentebesturen.
Mijn nadere kennismaking met Piet Stapel dateert uit de periode midden jaren zestig waarin wij
beiden zitting hebben gehad in zowel de voorbereidingscommissie als in de eerste Dorpsraad
Spaarndam. Het dienen van Spaarndamse belangen en zijn betrokkenheid bij het Spaarndamse
verenigingsleven maakten het mogelijk niet te vergeefs een beroep te doen op Piet Stapel voor het
weer vlot trekken van het vastgelopen overleg voor de bouw van het Dorpscentrum Spaarndam.
Midden jaren zeventig nam Piet Stapel op mijn verzoek het voorzitterschap op zich van de nieuw
gevormde stichting i.o. Dorpscentrum Spaarndam voor de bouw van het Dorpscentrum nabij de
Rabobank aan de Ringweg. Met Piet Stapel werd de afspraak gemaakt dat hij samen met het
nieuw gevormde Stichtingsbestuur de "kar zou trekken" tot het Dorpscentrum officieel zou zijn
geopend. Na de officiële opening van het Dorpscentrum op 18 november 1978 verliet Piet Stapel
het stichtingsbestuur na gezorgd te hebben voor weer een goede voorzitter in de persoon van de
heer W.F. Gijzel.
Na het vertrek van Piet Stapel uit het stichtingsbestuur bleek al heel snel dat door zijn brede
maatschappelijke kennis en zijn zakelijk inzicht een goede basis was gelegd voor het goed kunnen
functioneren van het Dorpscentrum Spaarndam als een financieel gezonde instelling van belang
voor de gehele Spaarndamse bevolking.
Maar ook na zijn vertrek uit het stichtingsbestuur heeft hij nog vele jaren als vertegenwoordiger
van de Dorpsraad Spaarndam deel uitgemaakt van de Begeleidingscommissie waaraan bestuur
Dorpscentrum jaarlijks verantwoording dient af te leggen over het gevoerde beleid. Ook in de
Begeleidingscommissie stond hij altijd voor de Spaarndamse belangen en de belangen van het
Dorpscentrum indien deze bij de beide betrokken gemeentebesturen Haarlem en Haarlemmerliede
verdedigd moesten worden.
Een van zijn stellingen was dat het Dorpscentrum niet alleen maar goed onderhouden moest
worden, maar dat ook geldmiddelen noodzakelijk waren voor gewenste aanpassingen in of bij het
Dorpscentrum. Hij heeft dan ook altijd met grote belangstelling de uitbreidingen van het
Dorpscentrum gevolgd met als de meest recente uitbreiding de prachtige nieuwe sporthal.
Bestuur Dorpscentrum behoudt dan ook goede herinneringen aan deze markante Spaarndammer
aan wie wij veel te danken hebben.
Wij wensen zijn vrouw Dina, de kinderen en de overige familieleden veel sterkte toe voor de
komende tijd waarin dit grote verlies een plaats moet krijgen.
Namens bestuur Dorpscentrum Spaarndam, Dees Verdurmen
7

Mededelingen van de Dorpsraad
De vijfde baan van Schiphol
Op 30 oktober 2001 werd na lang beraad de vernieuwde luchtvaartwet door de Tweede Kamer
aangenomen. Deze vernieuwing was nodig omdat voor de ingebruikname van het vijfbanenstelsel
een nieuw systeem van milieugrenzen inclusief externe veiligheidsgrenzen moest worden opgezet.
In de nieuwe wet zijn o.a. de regels met betrekking tot de geluidsbelasting, externe veiligheid,
luchtverontreinigingen en geur opgenomen.
Op grond van de wet is een MER (Milieu Effect Rapport) opgesteld. Hierin is nagegaan welke
effecten de nieuwe wet heeft op de genoemde gebieden en of er sprake is van een gelijkwaardige
overgang van het oude naar het nieuwe stelsel. Velen stellen dat bij gebruik van de vijfde baan de
geluidsoverlast teruggedrongen en de veiligheid verbeterd wordt.
Uit alle gegevens blijkt dat voor ons van een gelijkwaardige overgang van de stelsels geen sprake
is: Wat het meest opvalt is dat alle afspraken en toezeggingen uit het verleden zijn vervallen. Zo
had Spaarndam na hard werken van de werkgroep S.O.S. (Stop Overlast Schiphol) de status van
een te ontzien gebied verkregen en zouden we buiten het gebied van de extra geluidsoverlast
blijven. Nu zijn we deze status kwijt. Voorts hoeft de luchthaven zoals voorheen, vooraf geen
plan op te stellen hoe men het komende jaar de afwikkeling van het verkeer wil regelen. Wij
kunnen dus als Dorpsraad niet meer vooraf ageren tegen voor ons nadelige plannen zoals breder
maken of verschuiven van de uitvliegroutes. We kunnen alleen optreden als het kwaad al is
geschied.
Is de vijfde baan wel een milieubaan?
Hoe wordt alles verbeterd ondanks meer vliegtuigbewegingen?
Het antwoord van de overheid is: "Er wordt meer verkeer geleid via de vijfde baan. Immers: ten
noorden van deze baan is er voornamelijk platteland, bietenvelden en weilanden. Daar is het
vrijwel onbewoond; de dichtbevolkte gebieden zoals Amsterdam, Amstelveen, ook Zwanenburg
en Halfweg, krijgen minder geluid, dus de winst is duidelijk. Helaas verslechtert de situatie in o.a.
Spaarndam, maar dat is de prijs die wij voor de milieu verbetering moeten betalen" (?)
Verwachte situatie in 2003
De kop van de vijfde baan ligt ongeveer 6 km ten zuiden van ons dorp. De baan loopt op 1.8 km
westelijk evenwijdig aan de Zwanenburgbaan. Opstijgende vliegtuigen kunnen over een afstand
van 6 km gemiddeld op een hoogte van 300 meter komen. De bij deze baan behorende noordelijke
uitvliegbaan ligt gedeeltelijk over ons dorp. Bij windrichtingen tussen noordwest en noordoost
zullen de vliegtuigen naar verwachting vlak langs en soms over ons dorp vliegen Geen prettig
vooruitzicht.
Is er nog iets positiefs te melden? Ja.
• Door nieuwe technische mogelijkheden kunnen nu alle vliegtuigen volgens de CDA methode
(Continuous Descent Approach) landen. Dit houdt in dat ze als het ware in een glijvlucht naar
de landingsbaan gaan. Er wordt daarbij weinig geluid geproduceerd.
• De groei van de luchtvaart is wat afgevlakt
• In de komende jaren komt de Hoge Snelheids Lijn in gebruik, gevolg minder korte
afstandsvluchten.
8

Mededelingen van de Dorpsraad
• De KLM en vele andere luchtvaartmaatschappijen hebben uit concurrentie overwegingen
plannen om op korte termijn kleinere en stillere vliegtuigen aan te schaffen en de grote zware
vliegtuigen als de Boeing 300 serie minder te gebruiken.
Dus dat kan allemaal de overlast beperken
Even oppassen: Door de aanleg van de vijfde baan zal dit jaar de Zwanenburgbaan minder worden
gebruikt. Het lijkt dan stiller! Maar dat is maar voor even.
Wat kunt U doen?
Alle door Schiphol voor te nemen plannen toetsen aan de regels en bij te verwachten overlast zelf
of via de Dorpsraad bij de verantwoordelijke instanties protesteren.
Bij ondervonden overlast altijd de Commissie Geluidshinder bellen. Het telefoonnummer is
020-6015555. Gebleken is namelijk dat pas wijzigingen in routes wordt overwogen als er veel
klachten zijn. Men redeneert: Geen klachten, men is tevreden!
De Dorpsraad en zijn verkeerscommissie blijven voor U werken.
Jan de Haas
Die Spaerne Ghesellen
Op 4 februari 2002 ontving de redactie van het Dorpsorgaan een brief van de heer Loek van Wijk,
secretaris van toneelvereniging "Die Spaerne Ghesellen". In zijn brief stelde de heer Van Wijk dat
hij altijd met genoegen het Dorpsorgaan leest.
In mei van dit jaar voerde "Die Spaerne Ghesellen" het stuk "De warhoofdige minnaar" ten tonele.
Het was een groot succes maar helaas bleef het aantal bezoekers onder de maat omdat er in dat
weekend nog drie andere activiteiten in Spaarndam plaatsvonden. In de "Kroniek" stond dit
gebeuren zoals steeds keurig vermeld.
Dit najaar voerde "Die Spaerne Ghesellen" van vrijdag 16 t/m zondag 18 november vier
voorstellingen op in de sportzaal van het Dorpscentrum. Het stuk heette "De Gidsen" en was een
grandioos succes. Er deden wel 19 dames mee op een speelveld van 15 bij 10 meter. De
vrouwelijke leden van "Die Spaerne Ghesellen" hadden 9 gastspeelsters van andere Haarlemse
verenigingen uitgenodigd om aan de productie mee te werken.
Okke C. Emmens had de regie in handen. De sportzaal was zoveel mogelijk omgetoverd tot
theater. Drie weken tevoren waren de 4 voorstellingen al in de voorverkoop uitverkocht. Er was
deze keer ook een middagvoorstelling bij.
Tot grote teleurstelling van het bestuur en de speelsters van "Die Spaerne Ghesellen" is over deze
happening niets vermeld in de "Kroniek" in het Dorpsorgaan. Dat wilde de schrijver eigenlijk wel
kwijt met zijn brief.
Als verantwoordelijk schrijver van de "Kroniek" moet ik zeggen dat het mij zeer spijt dat ik deze
keer dit schouwspel van "Die Spaerne Ghesellen" totaal ben vergeten. Ik knip altijd meteen
stukjes uit de krant die betrekking hebben op het dorp. Ook deze keer heb ik wel geknipt maar het
krantenknipsel verdween onder in mijn la en ik vergat het bij het maken van de "Kroniek". Het is
per ongeluk gebeurd en het spijt mij zeer.
Misschien kan ik wat goed maken door op deze plaats al de volgende uitvoering van "Die Spaerne
Ghesellen" aan te kondigen. Op zaterdag 25 en zondag 26 mei zal het stuk "Brutale
Winterbekentenissen" van de schrijver Paul Haenen worden opgevoerd in het Dorpscentrum. De
regie is in handen van Marcel Kragt. In Spaarndam zullen reclameborden voor deze opvoering te
zien zijn. Ook wij vragen vast van harte uw aandacht voor dit stuk!
Gerrit van den Beldt
9

Kroniek van Spaarndam
Periode 26 november 2001 tot 1 maart 2002
Vrijdag 16 t/m zondag 18 november
In het Dorpscentrum voeren "Die Spaerne Ghesellen" een spektakel op onder de regie van Okke
Emmens. Het stuk heet "De gidsen". Vier keer is het helemaal uitverkocht en het publiek reageert
erg enthousiast.
Zondag 25 november
SV Spaarnwoude verslaat in een zeer beladen wedstrijd Real Sranang. Die wedstrijd is eerder
afgebroken omdat Reinout van Beijeren door een kamikazeactie van een tegenstander zijn been
heel lelijk heeft gebroken. Nu moet het restant van de wedstrijd worden gespeeld.
SV Spaarnwoude wint met 2-0.
Dinsdag 27 november
Molen "De Veer" die in het voorjaar van 1998 afbrandde, begint weer te herleven. Het zal nog
wel even duren, maar dan is er weer een nieuwe molen op dezelfde plaats.
Donderdag 29 november
In de Uitkrant van het Haarlems Dagblad deze keer in de rubriek "Beeldende Kunst" een
interview met de van oorsprong Spaarndamse kunstschilder Léon Spierenburg. Zijn uitspraak:
"Schilderen? Ik denk er nooit over na, omdat het eigenlijk altijd maar doorgaat. Ik ben er al dertig
jaar lang iedere dag mee bezig".
De Stichting Dorpsraad Spaarndam die voor Spaarndam een "leefbaarheidsplan" aan het opstellen
is, heeft voor die activiteit ƒ 5000,- subsidie ontvangen van het "Juliana Welzijns Fonds".
Het monument in de Houtrakpolder bij de Machineweg
10

Kroniek van Spaarndam
In de Houtrakpolder vindt een indrukwekkende plechtigheid plaats: de onthulling van een
monument dat herinnert aan het neerstorten van een "Lancaster-bommenwerper" op de boerderij
van de familie Van der Bijl in 1944. Vier van de jongste kinderen en hun ouders komen om het
leven evenals de bemanning van het vliegtuig. Na de onthulling van het monument vindt de
officiële begrafenis plaats van de 7 bemanningsleden van het vliegtuig op de begraafplaats in
Zwanenburg.
Maandag 3 december
Ouders die hun peuters naar peuterspeelzaal " 't Brinkertje" in Spaarndam brengen gaan fors meer
betalen. Er wordt al jaren met verlies gewerkt en zo kan het niet langer. Aldus mevrouw
A. Zoomers, de leidster van de "SKOS".
Zaterdag 8 december
De Kolk wordt weer voorbereid op het kerstfeest. De lantaarnpalen worden met kersttakken en
slingers versierd en in de Kolk komt een dekschuit te liggen met een echte kerstboom.
Woensdag 12 december
Huisarts dokter Van Ojik uit Halfweg legt na 42 jaar zijn praktijk neer.
Frans Cleeren uit Spaarndam eindigde op de tweede plaats bij een wedstrijd van de "Vereniging
Haerlem". Er moesten negentien multiple-choice-vragen worden beantwoord en Frans had er
slechts twee fout. De winnares komt uit Heemstede. Waar blijven de mensen uit Haarlem?
Iet Barnhoorn valt de eer te beurt de "Nol Houtkamp Award" te ontvangen. Deze onderscheiding
wordt uitgereikt aan mensen die zich vele jaren hebben ingezet voor de softbalsport in Nederland.
Iet heeft zich al 32 jaar ingezet voor de softbalvereniging "Spaarnwoude".
Vrijdag 14 december
Jeugdvereniging "Don Bosco" houdt de jaarlijkse kerstbrodenverkoop om de kas weer wat te
spekken.
Maandag 17 december
Het is vandaag 102 jaar geleden dat Maria Petronella Visser-Honderdors ter wereld kwam in
Spaarndam. Ze heeft bijna haar hele leven op Spaarndam gewoond maar verblijft nu als oudste
inwoonster in zorgcentrum "Breezicht" in IJmuiden.
Woensdag 19 december
Staatssecretaris Vliegenthart bezoekt "De Boemerang", de plaats op het Fort Zuid waar de jeugd
van 9 tot 15 jaar 's middags na school altijd terecht kan. Er komen echter te weinig kinderen zodat
er geld bij moet. De staatssecretaris luistert aandachtig naar de problemen. De leiding van de
"SKOS" is erg trots dat de kinderopvang in Spaarndam gecertificeerd is.
Vrijdag 21 december
In de Oude Kerk van Spaarndam vindt de jaarlijkse "Dorpskerstzang" plaats. Het Spaarndams
Gemengd Koor en verschillende solisten verlenen hun medewerking. De avond is zeer geslaagd.
Maandag 24 december
Op kerstavond vindt weer de kerstsamenzang plaats op de Westkolk. Na afloop wordt er gezellig
nagepraat in café "Spaarndam" bij Léon van Lieshout. Het geheel is zeer geslaagd.
11

Kroniek van Spaarndam
Maandag 1 januari 2002
De nieuwjaarsnacht wordt van 01.00-04.30 uur geopend met een gezellig ontmoetingsfeest voor
de Spaarndammers in het Dorpscentrum.
Tante Alie Driessen doet mee aan het televisiespelletje "Zo vader, zo zoon". Ze woont nu in
Heemstede maar vroeger runde ze met haar man een slagerij in Spaarndam.
Dinsdag 2 januari
"Gall en Gall" gaat dicht op de bekende plaats en de zaak wordt verplaatst naar de supermarkt van
Albert Heijn. Een week later blijkt dat ook "Holland Paling" de deuren van zijn viswinkel aan de
Spaarndammerdijk in het nieuwe jaar al 's middag om 16.00 uur sluit, evenals de gehele zaterdag.
En wat nog erger is: de verkoop van gebakken vis houdt op. Zo wordt Spaarndam uitgekleed!
Grote drukte bij de Rabobank Santpoort-Spaarndam. Nadat op 1 januari de geldautomaat al heel
veel gebruikt is om nieuwe euro's te pinnen gaan vele mensen vandaag naar de bank om guldens
voor euro's te wisselen.
Vrijdag 4 januari
Op het weilandje van "De Gruijters" bij Fort Noord probeert de jeugd de dikte van het ijs. Hier
lukt het wel maar elders is het ijs nog te dun.
Vrijdag 11 januari
Robert Bakker heeft een gelegenheidskoor opgericht onder de naam "Voice Company". Ze doen
erg hun best bij het huwelijk van Prins Willem Alexander en Maxima aanwezig te zijn. De
repetities vinden plaats op 14, 21 en 28 januari in de St. Adalbertuskerk aan de Ringweg. Er
worden uitvoeringen gegeven op 1 februari in Zandvoort en 17 februari in Driehuis.
Donderdag17 januari
De gemeente Velsen organiseert een inloopavond in de burgerzaal van het stadhuis. Op deze
avond kan men kennis nemen van de bouwtekeningen van het asielzoekerscentrum op het
munitieopslagterrein bij het Fort Noord.
Zondag 20 januari
In Hoofddorp raakt Steven Baas (Kees 't Hoenstraat 6) 's nachts met zijn auto te water. Hij wordt
nog net gered maar blijft buiten kennis. Na 18 dagen overlijdt hij op tragische wijze.
Dinsdag 22 januari
Op TV Noord-Holland een uitzending over dorpshuizen in Noord-Holland. Het Dorpscentrum
van Spaarndam wordt als een voorbeeld gezien hoe goed alles wel kan verlopen terwijl in Noord-
Holland 1/3 deel van de dorpshuizen op het punt van sluiten staat wegens te weinig bezoek. Tim
Boyenk en Dees Verdurmen doen voor Spaarndam enthousiast het woord.
Zaterdag 26 januari
De nieuwe sporthal bij het Dorpscentrum wordt vandaag feestelijk geopend met een sport-en
speldag. Tennis, badminton, volleybal, softbal, veldvoetbal, basketbal, zaalvoetbal (futsal) en
gymnastiek komen aan de orde.
12

Kroniek van Spaarndam
Zondag 27 januari
De Dorpsvereniging Haarlemmerliede en Spaarnwoude herdenkt vandaag dat ze 25 jaar geleden
is opgericht. Het wordt een heel gezellige bijeenkomst in de "Zoete Inval".
Vrijdag 1 februari
In de St. Adalbertusschool wordt vanavond een kienavond georganiseerd door de
oudervereniging. De opbrengst is bestemd voor de bibliotheek van de school en het
documentatiecentrum.
Zaterdag 2 februari
Sinds kort hebben wij als dorp een alternatief psychotherapeut, een natuurgenezer en kosmisch
consulent in huis. Het is Ella Irene Hoogvliet van der Pol. Ze woont in de Inlaagpolder 5. Een
behandeling duurt ongeveer 1 uur.
Dinsdag 12 februari
Met de aankoop van de winkeltjes aan de Dr. W. Nijestraat kan de gemeente Haarlemmerliede en
Spaarnwoude meer grip krijgen op de plannen voor de bouw van een nieuwe winkelhart in het
centrum van Spaarndam. De eigenaar van de winkels, "Sparrenburgh BV" uit Alphen aan de Rijn
is wel tot verkoop bereid. Het is in studie.
In Haarlemmerliede en Spaarnwoude staan vijf mannen en twee vrouwen klaar die zich hebben
gemeld om lid te worden van het brandweerkorps. Er wordt afscheid genomen van John van
Woerkom uit Spaarndam die 23 jaar lid is geweest van het brandweerkorps.
Woensdag 13 februari
Linda Bank (16) uit Spaarndam kan heel goed zwemmen. Ze gaat eerdaags met het Talentteam
van de KNZB twee weken op trainingskamp in de Pyreneeën. Ze hoopt aan de Europese
jeugdkampioenschappen deel te kunnen nemen.
Maandag 18 februari
De Taanplaats wordt onder handen genomen. De bomen gaan er uit en er komt een nieuw gelegde
stenen bestrating. Aan de muziektent wordt verder gewerkt en dat zal voor 30 april wel klaar zijn.
Donderdag 21 februari
In het HD een pagina met wensen en ideeën uit Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Ook veel
Spaarndammers komen aan het woord. Maar veel bijzonders wordt eigenlijk niet naar voren
gebracht. Ik denk dat de meeste mensen het hier wel naar hun zin hebben!
Vrijdag 22 februari
De gemeente Velsen en het Centraal Orgaan Opvang asielzoekers hebben onenigheid. Wanneer
gaat de termijn van 5 jaar in? Als de eerste mensen er in kunnen (CAO) of als de werkzaamheden
beginnen (Gemeente Velsen). Bovendien blijkt dat de omgeving van Fort Noord veel meer wordt
aangetast dag dan aanvankelijk is gedacht.
Donderdag 28 februari
In het Dorpscentrum vindt dan eindelijk de lang verwachte avond plaats in het kader van het
leefbaarheidsonderzoek in Spaarndam. Er zijn zo'n 140 mensen aanwezig die enthousiast
meewerken. Voor het verslag zie elders in dit Dorpsorgaan.
13

Kroniek van Spaarndam
Donderdag 28 februari
"Snel bouwen die Ridsbrug". Een politieke meerderheid in de gemeenteraad van Haarlem is daar
op dit moment voor. Dus geen Vondeltunnel die het terrein van de Hekslootpolder aantast.
Zondag 3 maart
Heimen en Carla Germans nemen afscheid als kosterechtpaar van de Oude Kerk. Heimen is er
45 jaar geleden mee begonnen als hulpje van koster Karel Wagenaar.
Naar ons bekend is of is medegedeeld zijn overleden:
Di 27 nov Anthonia Storp Haarlem 90
Di 27 nov Theodorus Jacobus Buys Liedeweg 21 63
Wo 5 dec Christina Cornelia Antonia Hartendorp Velserduin 89
Vr 7 dec Johannes Egilius van der Kolk (Joop) C. van Beekstraat 13 63
Zo 16 dec Johannes Baelde Velserbroek 75
Ma 17 dec Carolina Frederika Elisabeth Vriesen Zutphen 88
Oud-onderwijzeres Spaarneschool.
2002
Wo 9 jan Neeltje Braakman-Nooy Haarlem 88
Wo 9 jan Sophietje Westerbrink Nieuwe Rijweg 2 4
Ma 14 jan Johannes Petrus van Warmerdam (Jan) Inlaagpolder 6 77
Do 7 feb Steven Victor Baas Kees 't Hoenstr 6 21
Vr 8 feb Fie van Dijk Breukelen 67
Do 28 feb Gerrit Pieter (Piet) Stapel Pol 46 77
Afscheid van een kostersechtpaar
Helaas, helaas, hebben Heimen en Carla Germans na meer dan 25 jaar, het kosterschap van de
Oude Kerk van Spaarndam per 1 maart j.l. beëindigd.
De kans om een woning aan het Havenplein te betrekken deed hen met pijn in het hart besluiten,
zoals wij allen weten, ook met het kosterschap te stoppen. Heimen was voor velen in het dorp het
"gezicht" van de Oude Kerk. Bijna ieder zondag luidde hij de klok en ontving de kerkgangers.
In de winter was Heimen al vroeg in de weer om de kachel aan te steken, zodat de gemeente in
een prettig verwarmde ruimte de vieringen kon meemaken en in de zomer verwelkomde hij de
passanten en de musici in de onderwegdiensten.
En dan niet te vergeten de trouw- en rouwdiensten... Heimen regelde de gang van zaken al sinds
mensenheugenis. Eigenlijk was Heimen als kind al een beetje koster, hij heeft samen met zijn
oom, Karel Wagenaar, nog verwarmde stoofjes klaargezet voor mensen met koude voeten. Wie
kan dat nog navertellen!
Nu zij afscheid genomen hebben, beseffen we als kerkgemeenschap pas echt welke grote en
kleine zaken er allemaal door dit kostersechtpaar geregeld werden. Daar zijn wij hen heel
dankbaar voor. In de kerkdienst en de receptie daarna, op 3 maart, hebben wij hen dan ook heel
hartelijk dank gezegd en toegezongen.
Wij hopen van harte dat zij nog hele fijne jaren tegemoet gaan op het Havenplein.
De geloofsgemeenschap Spaarndam van de Protestantse Gemeente van Haarlem-Noord en
Spaarndam
14

Geschiedenis van Spaarndam
Het begin van de Houtrakpolder
Omdat Spaarndam-Oost in de Houtrakpolder ligt en dus op 1 november 2001 het 125-jarig
bestaan van het Noordzee Kanaal kon meevieren, hierbij het tweede deel van dat verhaal dat
vooral gaat over de beginjaren.
In september 1874 viel de Houtrakpolder droog. Twee stoomgemalen hadden voor het
wegpompen van het water gezorgd: één aan het Noordzeekanaal bij de Machineweg en één bij het
Zijkanaal-C. De ontginning met 't inzaaien van koolzaad kon beginnen en daarna volgde het
veilen van de akkers op 14 oktober 1874 en 11 februari 1875. In 1876 droeg de Amsterdamse
Kanaal Maatschappij de Houtrakpolder over aan het nieuwe polderbestuur. De heer D. Bauduin
uit Den Haag werd de eerste dijkgraaf.
Op 20 april 1876 vond de eerste bestuursvergadering plaats van het nieuwe polderbestuur van de
Houtrakpolder. Naast dijkgraaf D. Bauduin zaten daarin de heren J.H. Bijvoet, G. van de Beek,
Suermondt, mr. G. van Tienhoven en J.A.C.M. van de Juin. Als tijdelijk secretaris trad de heer
L. Kamphuis op.
Opzichter in de polder werd de heer Tuijnman tegen een tractement van ƒ 900,- per jaar. Bode
werd de heer P.Th. Reijne, die tevens veldwachter was van Haarlemmerliede en Spaarnwoude, de
gemeente waar de nieuwe polder toe behoorde. Hij kreeg ƒ 20,- als loon voor zijn werk.
De dijkgraaf zelf kreeg ƒ 75,-, de bestuursleden ƒ 30,- en de secretaris ƒ 250,-. De machinist van
het gemaal kreeg ƒ 14,- en de stoker ƒ 10,- per week. De hulpstoker kreeg ƒ 200,- per jaar.
15

Geschiedenis van Spaarndam
Op 8 juli 1876 volgde de eerste ingelandenvergadering van de boeren die in de nieuwe polder
woonden. Bij die gelegenheid werd besloten om voor de aanleg van verharde wegen een lening
van ƒ 223.000,- voor 62½ jaar met een rente van 5 % aan te gaan.
Van de Amsterdamse Kanaal Maatschappij had het polderbestuur de polder in handen gekregen
voor ƒ 82.539,86. Er was echter maar één gemaal en dat werd door het polderbestuur voor de
winter te weinig geacht. Er moest een hulpgemaal bijkomen. Arie Biemond uit Hillegom was de
laagste inschrijver en hij mocht die taak verrichten. In december zou het werk klaar zijn. Het
hoofdgemaal was echter al van 21 tot 27 november kapot. Toen werd besloten een drijvende
stoompomp te huren. Dat kostte ƒ 240,- per week als hij in gebruik was en ƒ 130,- per week als hij
niet gebruikt werd. De pomp kostte echter de polder uiteindelijk niets omdat het huurbedrag
betaald kon worden uit de boeten die Arie Biemond werden opgelegd omdat hij niet op tijd met de
aanleg van het hulpgemaal klaar was.
In het jaar 1876 had het polderbestuur in totaal ƒ 40.000,- meer ontvangen dan het had
uitgegeven: tegenover de inkomsten van ƒ 245.381,56 en stonden de uitgaven van ƒ 206.004,95.
Een jaar later was dat een stuk minder: ontvangen ƒ 67.069,42 en uitgegeven ƒ 66.181,-, batig
saldo dus ƒ 888,42.
De polder kreeg de naam de beste landbouwgrond te hebben van Europa, maar eerst moesten de
sporen van het zoute water er uit. De familie Bauduin had veel land gekocht. Bij de veiling waren
twee zoons van Bauduin aanwezig. Hun vader was overleden. In totaal kochten ze 275 ha, al het
land aan beide kanten van de Zuiderweg. Aangezien de familie in Indië veel geld had verdiend
kregen de nieuwe boerderijen de namen van "Borneo", "Celebus", "Java" en "Sumatra".
Langs de Spaarndammerdijk stonden houten keten voor de ontginners/arbeiders. Al gauw
verrezen er boerderijen in de polder en ook huisjes voor de arbeiders. (Aan het begin van de
Ringweg is "t Widde Thoes" daar nog een voorbeeld van). Op het voormalige eiland Ruigoord
verrees een klein dorpje: naast woningen voor de boerenarbeiders twee winkels, twee kroegen,
een bakkerij en een smederij.
Veel van de nieuwe mensen uit de Houtrakpolder waren katholiek. Ze moesten wel anderhalf uur
te voet naar de kerk in Haarlemmerliede, want ook in Halfweg was er toen nog geen Rooms
Katholieke kerk. Pastoor Karsten van Haarlemmerliede begreep dat dat zo niet kon. Hij vormde
een bouwcommissie bestaande uit de heren J. Bakker, C. Bijman, en P. Groot. De commissie ging
voortvarend aan de slag en in Weesp werd een houten hulpkerk gekocht en die lieten ze naar
Ruigoord overbrengen. Daar had de commissie grond gekregen van de heer J.H. Bijvoet, een rijke
bloemist uit Overveen. Een katholieke parochie uit Maassluis, die juist aan het verbouwen was,
schonk haar oude altaar. De communiebank en de preekstoel kreeg de commissie van een kerk in
Lutjebroek.
Op 22 november 1876 werd de hulpkerk door deken J.A. van de Akker van Haarlem ingewijd. Er
was bij die gelegenheid een erewacht gevormd door 15 mannen met vaandels te paard. Juist in die
dagen werden de wegen in de nieuwe Houtrakpolder verhard. De kapelaan uit Haarlemmerliede
reed op zon- en feestdagen naar Ruigoord om daar de H. Mis op te dragen. Elke tweede zondag
van de maand kwam pastoor Karsten zelf.
16

Geschiedenis van Spaarndam
Tot patrones van het nieuwe kerkje werd de H. Gertrudis benoemd. Zij was de tweede patrones
van de kerk van St. Jacobus de Meerdere in Haarlemmerliede en daarvoor in de middeleeuwen
was zij de patrones van wat nu de Stompe Toren is.
De houten noodkerk van Ruijgoord in 1876
In 1893 kreeg Ruigoord een eigen pastoor en werd de parochie zelfstandig samen met Halfweg. In
1894 verving de pastoor de oude houten noodkerk door een nieuw stenen gebouw en ook nog in
1894 werd vanuit Ruigoord een nieuwe stenen kerk gesticht in
Halfweg. Deze kerk werd toegewijd aan Onze Lieve Vrouw Geboorte. Van deze nieuwe kerk in
Halfweg werd de kerk op Ruigoord een bijkerk. De band met Haarlemmerliede werd nu
verbroken. Op 26 april 1917 werd onder pastoor H.Th. Bouters de geloofsgemeenschap van de
H. Gertrudis op Ruigoord een zelfstandige parochie, los van Halfweg.
Voor de verbinding van Haarlem naar Assendelft en de Zaanstreek werd voor het verkeer bij het
Zijkanaal-C een kabelpontveer aangelegd. Het Noordzeekanaal was in 1876 nog lang niet zo
breed als tegenwoordig. De bodembreedte uit de beginjaren was maar 27 meter en de diepte 7.50
meter. In Velsen kwam er een draaibrug.
In 1898 werden de rechte kanaaldelen tot 36 meter verbreed en in de bocht bij Buitenhuizen zelfs
op 46 meter gebracht. Volgens de wet van 24 juli 1899 werd het kanaal verbreed naar 50 meter en
in de bochten zoals bij Buitenhuizen kreeg het kanaal een bodembreedte van 60 meter. De diepte
werd toen op 10.30 meter gebracht. De draaibrug in Velsen is toen vervangen door een
stoompontveer. Ook werden er bij Velsen en de Hembrug nieuwe spoorbruggen aangelegd.
Van het vruchtbare boerenland is tegenwoordig niet veel meer over. In de jaren zestig en zeventig
kwam de aanleg van havens en industrieterrein voor Amsterdam sterk opzetten. Ook werd er een
recreatiegebied aangelegd. Het eind is nog niet in zicht. De Afrikahaven is pas gegraven of
Amsterdam heeft het al weer over nieuwe terreinen over de Machineweg voor industriegebied.
Gerrit van den Beldt
17

Geschiedenis van Spaarndam
De Geschiedenis van het Spaarndams Gemengd Koor (19)
Een nieuwe tijd breekt aan
We schrijven het jaar 1925. Het jaar waarin Spaarndam wordt aangesloten op het elektriciteitsnet.
Tevens wordt er in dat jaar een regelmatige busverbinding met Haarlem tot stand gebracht door
autobusdienst Trio.
Het is ook het jaar waarin het Spaarndams Gemengd Koor te maken krijgt met zowel een nieuwe
voorzitter als een nieuwe dirigent. In alle opzichten dus een jaar van vernieuwingen.
Nou is elke verandering niet altijd een verbetering. Het onverwacht afhaken van twee dirigenten
kort achter elkaar (Jan Booda en P. Zwager) brachten ongetwijfeld heel wat zorgen voor het
bestuur met zich mee. Afgewacht moest nog maar worden hoe het zou gaan onder de op 2 april
aangestelde dirigent Jac. Zwaan. Dat bleek gelukkig mee te vallen, getuige het jaarverslag van 22
oktober 1925:
Het Spaarndams Gemengd Koor kan tegen een stootje
"Zien wij terug op 't afgeloopen jaar, dan merken wij op dat het eerste halfjaar voor 't koor
zeer moeilijk was, maar het laatste halfjaar, nu 't koor onder leiding van den Heer Zwaan
staat, zich schitterend heeft vooruitgebracht en heeft bewezen tegen een stootje te
kunnen."
Met succes wordt onder leiding van de nieuwe dirigent op donderdag 28 mei 1925 een concert
gegeven in de Ned. Herv. Kerk van Spaarndam. Hierbij wordt medewerking verleend door de
sopraan J. Schetzer en de cellist Carel Alphenaar.
Een zangersgroet
Op zondagmorgen 12 juli 1925, 8.00 uur, wordt op de Kolk in Spaarndam een zangersgroet
gebracht aan het Doopsgezind Zangkoor uit Haarlem. Dit koor stond eveneens onder leiding van
dirigent Jac. Zwaan en maakte op die dag een boottochtje, waarbij ook Spaarndam werd
aangedaan. Zeer toepasselijk werd daarbij door het Spaarndams Gemengd Koor "Zondagmorgen"
van Jac. Bonset gezongen:
"Nu rijst weer aan de kimmen
Met blijden lach,
In wondervolle geuren
En frische morgenkleuren,
Een nieuwe dag"
Op zondag 16 augustus wordt een fietstocht naar Noordwijk gehouden en op zaterdagavond
31 augustus worden, vanwege Koninginnedag, onder zeer grote belangstelling een zestal liederen
op de Kolk gezongen. Activiteiten genoeg dus. In eerder genoemd jaarverslag van 1925 worden
dirigent, bestuur en de leden van het koor op geheel eigen wijze door secretaris Polderman
bedankt. Ook oud-voorzitter Lucas wordt door hem toegesproken:
"Nu wil ik nog even een woord van dank brengen aan de afgetreden voorzitter van SGK,
den Heer Lucas, voor zijn prettigen en beschaafde leiding, welke hij steeds getoond heeft
tijdens zijn voorzitterschap."
18

Geschiedenis van Spaarndam
Hij eindigt met de mededelingen, dat het koor 50 leden telt en dat de uitgaven ƒ 751,02 en de
inkomsten ƒ 760,40 bedroegen. De toekomst werd weer met vertrouwen tegemoet gezien.
Den Directeur gaat in ondertrouw
Tekenend voor de goede verstandhouding met de nieuwe
dirigent zijn een tweetal verslagen gedateerd, 8 en 15 oktober
1925.
De Heer Zwaan had het koor bericht gestuurd dat hij in
ondertrouw was gegaan met Mej. Schermelé. Op de
repetitieavond van 8 oktober hadden enkele dames de piano en
de zitplaats van de dirigent met bloemen versierd.
De week daarop bracht Jac. Zwaan zijn bruid mee. Voor deze
gelegenheid was het hele repetitielokaal in de bloemen gezet. In
de pauze van de repetitie werd het bruidspaar, namens de leden
van het koor, een mooie theekast aangeboden.
Nadat het bruidspaar door de voorzitter was toegesproken en
gefeliciteerd, werden door de aanstaande Mevr. Zwaan enige
sopraansolo's gezongen, waarbij zij op de piano werd begeleid
door haar aanstaande echtgenoot.
"Dit was dus een zeer aangenamen repetitieavond voor SGK"
Concerten, feestavonden en concoursen
In de jaren hierna werden met een zekere regelmaat en wisselend succes uitvoeringen gegeven.
Ook de feestavonden in café Honderdors werden hierbij niet overgeslagen. Deze waren bij de
leden en andere genodigden erg populair en werden druk bezocht. Door de eigen leden werden op
zeer verdienstelijke wijze toneelstukjes opgevoerd en voordrachten gehouden. Een kort overzicht
van de activiteiten:
1925 3 december Concert in de Ned. Herv. Kerk
17 december Feestavond
19 december Feestavond
1926 21 januari Concert in de Julianakerk te Schoten samen met "Schotensch Christelijk
Gemengd Koor". Ook van dit koor was Jac. Zwaan dirigent
22 januari Idem.
De baten van deze twee avonden waren bestemd voor de slachtoffers van
de watersnoodramp in 1926
30 januari Feestavond
31 maart Kienavond. Deze avond werd slecht bezocht
15 april Feestavond
17 april Idem
13 mei Concours in Westzaan. Hierbij werd de 4e prijs B van de 2e afdeling
behaald.
Het resultaat in Westzaan viel een beetje tegen, vonden sommige leden, maar de secretaris
verwees naar de tegenslag op het concours van 1923 te Amsterdam (diskwalificatie), waarbij het
zelfvertrouwen van het koor een behoorlijke deuk had opgelopen. Het erelijstje van ons koor,
vermeld in de feestgids van Gemengd Koor "Concordia", mocht er trouwens best zijn.
19

Geschiedenis van Spaarndam
Zingen op de Kolk
De zomer van 1926 stond in het teken van de Kolkconcerten:
- Donderdag 4 juni een concert samen met het "Schotensch Christelijk Gemengd Koor" en het
hierbij aangesloten kinderkoor.
- Donderdag 5 augustus een groot gecombineerd concert met het Doopsgezind Zangkoor uit
Haarlem en het Schotensch Chr. Gemengd Koor.
- Zondag 31 augustus een klein concert t.g.v. Koninginnedag
Deze drie concerten trokken veel publiek en waren zeer succesvol.
Bestuursuitbreiding
Op de jaarvergadering van 18 november 1926 wordt tevreden teruggeblikt op het afgelopen jaar
en ook de plannen voor het jaar 1927 zien er erg goed uit. De aftredende bestuursleden
mej. A.C. Kuijper en mej. C. Amelink en de heer K. Paape worden herkozen. Op voorstel van de
leden wordt het bestuur uitgebreid met 2 leden. Gekozen worden de heren P. Sminia en
C. Amelink. Samen met voorzitter F. Onderweegs en secretaris D. Polderman bestaat het bestuur
nu uit 7 personen. Een voorstel tot het vormen van een reservekas wordt eveneens aangenomen.
Willem van de Griend
Privé-berichten
Voor uw belangstelling en uw medeleven ons betoond na het overlijden van mijn lieve man, onze
vader en opa
Johannes Baelde
betuigen wij u onze hartelijke dank.
Uit aller naam: A. Baelde-Boeree
Velserbroek, januari 2002
20

Ons Dorp
Recept
Velen van ons hebben tijdens het feestweekend in september, likkebaardend gekeken hoe Mark
van restaurant "het Stille Water" aan de Oostkolk de mensen van het Big snaai-et huis met een
heerlijk menu aan het verwennen was. Ik dacht wie wil dat ook niet eens op z'n bordje? Dus ben
ik op hem afgestapt en hem gevraagd om het menu met recept in het Dorpsorgaan te plaatsen.
Mark was er meteen voor te "porren". Dat is toch wel prijzenswaardig dat hij zijn "geheim" prijs
geeft.
Maar het bleek toch wel erg veel te zijn want waar halen we al die speciale ingrediënten vandaan?
Nee dan gaan we dat maar eens proeven in het restaurant zelf. Dus heeft Mark het advies gegeven
om alleen het tussengerecht te doen. En dat past wel heel erg bij Spaarndam want het heet: Lauw
warme Spaarndamse gerookte paling met pasta pancetta, zeekraal en beurre blac saus.
Ingrediënten: voor 4 personen
400gr.gerookte paling
150gr tagliatelle (gedroogd of huisgemaakt)
200gr pancetta Italiaans spek in plakjes)
150gr zeekraal (geplukt)
80gr gedroogde tomaat (gesneden)
100gr schorseneren(dun gesneden en
gefrituurd)
scheut olijfolie (extra virgin)
21
voor de saus beurre blanc (blanke botersaus)
2dl droge witte wijn
2dl visbouillon
1 blad laulier
10 peperkorrels
1ui gesnipperd
1dl room
150gr.roomboter
zeezout naar smaak
De saus
Witte wijn en visbouillon met laurier, tijm, peperkorrels inkoken tot ong. 1dl. Daarna room
toevoegen, nog iets inkoken en hierna de blokjes koude boter een voor een door de saus
kloppen(monteren). Saus zeven en op smaak maken met zeezout.
Voorbereiding
Tagliatelle (huisgemaakt) afkoken in water, zout en olijfolie. Zeekraal blancheren. Pacetta krokant
uitbakken. Schorseneren frituren en zouten. Half gedroogde tomaat snijden. Paling in stukjes van
ong. 1,5cm snijden.
Afmaken
Tagliatelle op smaak brengen met wat olijfolie,peper en zout. Dan verdelen over vier borden.
Stukjes paling verwarmd ong. 1 minuut in voorverwarmde oven op de pasta schikken. Saus
sprenkelen over de paling,pasta en de borden.Zeekraal, tomaat verdelen over het gerecht en de
borden verder versieren met de uitgebakken pancetta en schorsenerenchips.
Mark wenst U veel plezier met het maken van dit overheerlijke tussengerecht en wenst U EET
SMAKELIJK!!!!!!!
Annemarie van Leen Janssens

Reacties van lezers
Winkelvoorziening Spaarndam
Toen ik het stukje van Corrie Lemmers las in het Dorpsorgaan van Spaarndam over de
winkelvoorziening bekroop mij het gevoel dat ik een reactie moest schrijven.
Ik ben het natuurlijk met je eens dat de huidige situatie rond de supermarkt van Albert Heijn er
één is die verre van wenselijk is. Er moet iets veranderen, maar wie weet wat er moet gebeuren
mag opstaan. Er moet met iederéén in het dorp rekening worden gehouden. Dit houdt automatisch
in dat iederéén water bij de wijn moet doen.
Wat mij van jou tegenvalt is dat jij vindt dat we niet samen één dorp zijn omdat een ieder zijn
eigen belang verdedigd. Mijn mening is juist dat het goed is dat iederéén voor zijn eigen belang
en mening uit kan en mag komen. Ik kan me de gedachte van een wat oudere dorpsgenoot die de
supermarkt dichter bij huis krijgt en daar erg blij mee is goed voorstellen. Maar ik wil dat ding
niet bij mij voor de deur, want ik doe de meeste boodschappen toch wel in Haarlem. Trouwens
hebben we met zijn allen wel eens gedacht aan die oudere dorpsgenoot uit het oude deel van
Spaarndam? Die ziet zijn supermarkt verdwijnen naar het nieuwe gedeelte, met als gevolg dat hij
weer verder moet voor zijn boodschappen.
Of aan de kinderen i.v.m. de toenemende verkeersdrukte, of aan het verkeerslawaai enz, enz.
Een hele hoop mensen hebben gewoon hun eigen belang in deze zaak en dat mogen ze van mij
verdedigen.
Tot slot wil ik nog wel even mijn bescheiden oplossing kwijt.
Albert Heijn of een andere supermarkt want wie zegt dat we aan Albert Heijn vastzitten, verhuist
naar een plek aan het Zijkanaal. Ze kunnen daar samen met de garage en het tankstation van Balm
een "winkelcentrum" vormen zoals je wel in Frankrijk ziet.
De supermarkt kan met zijn uitstekende bezorgservice nog steeds de oudere dorpsgenoten
bereiken en het tankstation is het dorp uit. Dit laatste is wel zo veilig.
Op deze manier heeft niemand er meer last van en dat is wel zo prettig.
De school en de naschoolse opvang krijgen samen één nieuw gebouw met een nieuw trapveld en
speelgelegenheid voor de jongere jeugd. De winkels in de Dr. W. Nijestraat blijven zitten waar ze
zitten omdat ze daar, ik zou bijna zeggen "onmisbaar" zijn. Ze kunnen natuurlijk, als ze dat zelf
willen, een soort van samenwerkingverband aangaan met de supermarkt.
Voor alle duidelijkheid beste Corrie Lemmers wil ik nog wel even opmerken dat dit geen aanval
is op jou visie op het probleem. Ik wil alleen even duidelijk maken dat het probleem van het dorp
niet altijd ondergeschikt hoeft te wezen aan je persoonlijke woon- en leefgenot.
In deze zaak zal het heel erg moeilijk zijn om een oplossing te vinden, maar als we met zijn allen
meedenken, zal het wel lukken.
Ab Heiliegers.
22

Reacties van lezers
Vijfde baan Schiphol
Vijfde baan Schiphol dus NIET parallel aan Zwanenburgbaan!
Toen de vijfde baan de aanduiding 18-36 kreeg voelde ik al argwaan opkomen. Ter informatie 18-
36 staat voor de ligging van de baan t.o.v. het noorden. Dus bijv. voor landen vanuit het noorden
180 graden en opstijgen naar het noorden 360 graden (dus pal noord). Als de vijfde baan parallel
aan de Zwanenburgbaan wordt aangelegd moet deze ook de aanduiding van de Zwanenburgbaan
krijgen, zijnde 19-01 (eventueel met een toevoeging L(inks) of R(echts)). Mijn eerste indruk was
dat de vijfde baan 10 graden meer naar het westen, dus meer naar Spaarndam gedraaid, wordt
aangelegd, wat niet de afspraak was.
Zaterdag 2 maart de Commissie Geluidshinder Schiphol gebeld met de vraag of dit zo was. Een
uur lang argumenten aangehoord die kant nog wal raakten. Zo zou er niet genoeg ruimte op het
asfalt zijn om drie cijfers op te tekenen, bijv. 19L of 19R. Flauwekul natuurlijk alsof de piloten
tegenwoordig nog steeds op zicht van kerktoren naar kerktoren vliegen en alleen maar kunnen
landen als ze al van verre de baanaanduiding kunnen lezen. Variatie was ook al een argument
(variatie is het verschil dat optreedt omdat het magnetische noorden zich steeds verplaatst t.o.v.
het geografische noorden). Als men variatie in de baanaanduiding verwerkt dan zouden alle banen
eens in de zoveel tijd een aangepaste aanduiding moeten krijgen.
Na lange tijd kwam dan het hoge woord eruit met de gedenkwaardige woorden: "Heer Vos, ik
moet u vertellen dat de exacte ligging van de vijfde baan ligt op 184 graden en dus ook 004
graden. De aanduiding had dus eigenlijk moeten zijn 18.4 en 00.4. Omdat er niet drie posities op
het asfalt kunnen is alles naar beneden afgerond." 19L en 19R zijn ook drie posities en die zijn er
wel opgeschilderd.
Drie uur later werd ik gebeld door Schiphol (ik denk de afdeling Voorlichting) die ongevraagd
bevestigd dat de vijfde baan op 184 en 004 graden ligt.
De vijfde baan blijkt dus zes (6) graden meer naar het westen (dus meer naar Spaarndam
gedraaid) te worden aangelegd. Dit vind ik op volksverlakkerij gaan lijken. Miljoenen zijn er
uitgegeven aan rapportages en inspraakprocedures. Mensen hebben zeeën van tijd gegeven om in
te spreken. Ook in Spaarndam met de werkgroep Stop Overlast Schiphol (SOS). Nu kun je zeggen
6 graden is niet veel, maar over een afstand van 5,5 kilometer dat Spaarndam hemelsbreed van de
vijfde baan af ligt, scheelt het toch 550 meter dat de vliegtuigen dichterbij overvliegen en dat op
een hoogte van ongeveer 300 meter. Ik zou zeggen "kassa"! Maar dan niet in positieve zin.
Nog even ter informatie: Ik heb absoluut niets tegen vliegtuigen, ik heb er vaak in gevlogen en
kan ook in mijn tuin genieten van landende en opstijgende vliegtuigen. Maar waar ik niet tegen
kan is onrechtvaardigheid en ik heb het gevoel dat, door de vijfde baan iets te verdraaien, mij een
oor is aangenaaid. Mijn laatste hoop is nu gevestigd op het schrijven van Schiphol, drie jaar
geleden, waarin staat dat de werkgroep SOS er voor heeft gezorgd dat de uitvliegroute van de
vijfde baan niet dezelfde zal zijn als de Zwanenburgbaan, maar dat er pas boven het
Noordzeekanaal naar het westen gevlogen wordt.
IJdele hoop of ben ik wederom weer te naïef?
Jan Vos,
van der Burchtstraat 11
023 5389364
23

Diverse informatie
Spaarndams Gemengd Koor
25 jaar lid van het Spaarndams Gemengd Koor
Dit jaar is het 25 jaar geleden dat Petra Brouwer lid werd van het koor. Zij is een zeer trouw lid en
zingt als sopraan de hoge noten van de koorstukken.
Op 28 februari heeft zij, tijdens de jaarvergadering, een speld in zilver hiervoor ontvangen.
Petra van harte gefeliciteerd namens het Spaarndams Gemengd Koor.
Programma van het Spaarndams Gemengd Koor 2002
Graag willen wij u er vast op attenderen dat het Spaarndams Gemengd Koor een aantal concerten
zal geven en wel op:
24 mei 2002 zal in de Oosterkerk aan de Zomerkade in Haarlem-oost om 20.15 uur "de
Schipbreuk" uitgevoerd worden van Johan Wagenaar. Ook in het voorprogramma zal "water"
centraal staan. De solisten zullen zijn: Paula de Wit, sopraan. Hans van Dijk, tenor. Mark Drost,
bas. Rob Broek, piano. Muzikale leiding: Wim Leising
26 mei 2002 gaat het koor dit concert nogmaals uitvoeren in de N.Herv. Kerk in Den Burg op
Texel.
Wij maken dan gelijk van de gelegenheid gebruik er een gezellige verenigingsdag van te maken.
8 juni 2002 voeren we dit concert uit op de Westkolk om 21.00 uur. Komt u luisteren?
De Schipbreuk van Johan Wagenaar is Nederlandstalig, uniek en met veel humor geschreven en
ook het voorprogramma heeft alles met water te maken. Wij zijn erg blij dat de Stichting
Dorpsfeest Spaarndam bereid is hun medewerking hieraan te verlenen. Zet deze data alvast in uw
agenda voor deze unieke concerten en duim alvast maar voor mooi weer. Wilt u echt van de
muziek genieten kom dan op 24 mei luisteren en voor de unieke sfeer bent u van harte welkom op
de Kolk.
Karin van Warmerdam
Workshops
Dit voorjaar en zomer geeft Ellen van Rooij workshops voor het maken van decoratieve bloem
decoraties.
Datum Onderwerp
Maandag 11 maart Paas spiraal / mollige kippen
Maandag 18 maart Paas spiraal / mollige kippen
Maandag 25 maart Kapstok / strandstoel
Maandag 10 april Tuinschort
Maandag 15 april Kussen / paraplu
Maandag 22 april Butlertray
Maandag 13 mei Bloemenmand
Woensdag 22 mei Vogelverschrikker
Maandag 27 mei Hoed / Varken
Maandag 10 juni Moslantaarn
Informatie:
Ellen van Rooij, Leen Spierenburgstraat 4, 2064 LW Spaarndam.
Telefoon: 023 537 4028. E-mail:e_van_rooij@hotmail.com
24