Download bestand - Harting

20 HARTInG‘s Technologie Magazine
Be smart, be happy
EFFIcIEnT nETWoRks
Gastbijdrage: prof.dr.ir. Armin Schnettler
EnERGIE vooR dE ToEkomsT – HET
nET WoRdT smART
InTERvIEW mET FRIEdHElm loH
Andreas Huhmann, John Witt
HARTInG smart Power networks
Gero Degner
RWE En HARTInG: PARTnERs bIj ElEkTRomobIlITEIT
Michael Seele, Andreas Springer
har-flex – mooI En klEIn

HARTING in cijfers
€ 413 mln.
omzet in het boekjaar 2009/2010
100 %
in familiebezit
80.000.000
connectoren worden jaarlijks bij
HARTInG geproduceerd
12 doelmARkTeN
ca. 3.200 medewerkers in
nationale vestigingen
rond de wereld
Harting zou 2 keer rond de wereld
kunnen als alle contacten die in
een stanserij in een jaar worden
gemaakt met elkaar zouden worden
verbonden
1,9 NATIoNAle vesTIGINGeN
werden gemiddeld sinds 1978 elk jaar opgericht
39
Bonjour
nATIonAlITEITEn
1945
opgericht
werken wereldwijd bij Harting

Maakt communiceren smart?
Het onderwerp smart Grid brengt op dit ogenblik meteen een innovatiesprong teweeg. omdat het thema Grid
niet nieuw is, lijkt het erop dat deze innovatie wordt opgenomen in het kenmerk smart. Als connectivity en netwerkspecialist
werpt dat voor ons de vraag op wat een netwerk werkelijk “smart” maakt.
Philip Harting, Senior Vice President Connectivity & Networks
Onder Smart Grid verstaan wij intelligente
elektriciteitsnetten die de sleutel
vormen voor een duurzame en efficiënte
opwekking, opslag en het verbruik van
energie. Vele van de tegenwoordig al in
elektriciteitsnetten gebruikte apparaten
kunnen als intelligent worden beschouwd
omdat ze met krachtige besturingen zijn
uitgerust. De feitelijke intelligentie van
een afzonderlijk apparaat kan de Grid dus
niet alleen zo “smart” maken. Volgens
mijn overtuiging ligt de verklaring in de
juiste communicatie. Het doel is immers
niet om decentraal intelligente beslissingen
te nemen, maar door middel van communicatie
een netwerk op te bouwen dat
als systeem van en voor alle deelnemers
intelligent opereert. Deze logica van energievoorziening
netwerken kan naadloos
in de energiedistributie van installaties
en machines overgezet worden. Zo wordt
communicatie ook hier een sleutel van een
smart network.
Wij hebben ons als eerste op de 400 Volt
netwerken in industriële applicaties geconcentreerd
en netwerkcomponenten
“Het thema smart Grid brengt momenteel een
innovatiesprong teweeg. ”
ontwikkeld die met elkaar communiceren.
Omdat het in de industrie om de integratie
van alle deelnemers en een universeel beheer
gaat, moet de gekozen communicatie
geen barrières kennen. En wat ligt dan
meer voor de hand dan ook voor de 400
Volt netwerken Ethernetcommunicatie te
gebruiken?
Maar wij denken verder: Omdat de communicatiekanalen
eenduidig moeten zijn,
nemen we voor de communicatie in een
netwerk maar meteen de 400 Volt power-
leidingen. Alleen zo kunnen op de meest
eenvoudige wijze conclusies worden getrokken
over het beheerde netwerk. De
informatie over de communicatieleiding
is daarmee tegelijkertijd ook informatie
over de powerleiding.
Wij hebben vanuit deze benadering geleerd
dat voor de waarde van de communicatie
alleen de juiste communicatiekanalen
beslissend zijn.
Dan wordt communicatie smart. Meer
daarover kunt u lezen in deze uitgave van
tec.News.
Veel plezier bij het lezen,
3

4
tec.News 20: Inhoud
Inhoud
NIEUWE TECHNOLOGIEËN
Voorwoord Philip Harting / 03
Maakt communiceren smart?
Energie voor de toekomst –
het net wordt smart / 06
Gastbijdrage van prof.dr.ir.
Armin Schnettler
HARTING smart Power Networks / 10
Smart Power networks zijn de intelligente,
industriële energienetwerken van morgen.
Interview... / 14
Interview met Friedhelm Loh,
ZVEI
Mooi en klein / 30
De har-flex familie groeit – nu met IDC-
aansluiting.
Perfecte vorm en met een nieuwe feature
/ 36
Han-Yellock® -innovatieprijswinnaar nu met
Han-Quick Lock® technologie.
APPLICATIES
Ha-VIS Fast Track Switch in de praktijk
getest / 20
KUKA ROBOTER GmbH test FTS-technologie.
Veiligheidsnet / 28
Han® 3 A hybrid LC toegepast in de mijn-
bouw.
China gaat verder met investeren in
het railvervoer / 32
HARTING oplossingen ondersteunen de hoge
kwaliteits- en operationele eisen van de Chi-
nese spoorwegautoriteiten.
Een inhaalslag maken / 34
HOHEnLOHER richt zich op preLink® beka-
belingssysteem.

Veilige en snelle diagnose / 38
Han-Yellock® voldoet aan de hoge eisen van
de medische techniek.
Meer betrouwbaar, minder kosten / 39
Harting Han-Power® T in het gebruik.
Rijdende intelligente treinen / 40
Harting producten toegepast in de metro
van Parijs.
Een betrouwbaarheidsoffensief uit
Hannover / 42
Harting rust spoor- en tramvervoer van
üstra uit met individueel toegesneden RFID
systeem.
ENERGIE VAN DE TOEKOMST
RWE en HARTING: Partners bij elektromobiliteit
/ 16
RWE oplaadstationes met stekkers van
Harting.
De windenergie gaat steeds meer richting
zee / 18
Han-Eco® voor dit gebruiksdoel.
Klein maar met veel vermogen / 19
Harting technologie in kleine windenergiecentrales.
Minder is meer / 22
Effectieve “netgekoppelde” concepten voor
solarenergie.
Design, plug, play / 24
De juiste ontwerpen voor de windindustrie
die de kosten verlagen.
Alles op de kaart van suiker! / 26
Met het gebruik van Ha-VIS Ethernet Switch
energie opwekken uit grondstoffen die langs
natuurlijke weg zijn verkregen.
KORT EN BONDIG
Korte berichten / 44
Prijzenspel / 46
Impressum / 46
Beurzen / 47
tec.news 20: Inhoud
5

6
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN

Een krachtpatser wordt intelligent: Het centralistisch georiënteerde energievoorzieningnet van het verleden is
nu een samenspel van vele toevoerders geworden. nu komt de volgende stap: energieverdeling en communicatie
fuseren. Het doel: smart Grid, een intelligent net dat de productie en het verbruik van energie efficiënt en milieuvriendelijk
regelt.
Univ.-Prof. Dr.-Ing. Armin Schnettler, RWTH Aachen, Institute for High Voltage Technology
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
Energie voor de toekomst –
het net wordt smart
Onze gastbijdrage:
De energievoorziening staat voor de
grootste verandering sinds 100 jaar.
Met als doel een betrouwbare, zuinige
en ecologische energievoorziening te
garanderen, moeten grote krachtcentrales,
reusachtige windparken, duizenden
windenergie-installaties en solarcollectoren
op het verbruik worden afgestemd.
Tot op heden werd de leveringszekerheid
door de grote krachtcentrales veilig gesteld;
zij konden te allen tijde voldoen
aan het verbruik van de huishoudens en
de industrie. Voor de toekomst moeten
het verbruik en de energieproductie die
uit de grote krachtcentrales komen zich
aanpassen aan wat de herbruikbare energieën
beschikbaar kunnen stellen – dat
leidt tot volledig nieuwe uitdagingen om
de stabiliteit en de veiligheid van het net
te behouden.
Bovendien moeten de energievoorziening,
levering van warmte/koude en de
individuele mobiliteit integraal, d.w.z. in
samenhang met het gehele systeem geoptimaliseerd
worden. In zijn algemeenheid
wordt ervan uitgegaan, dat het net van
de toekomst deze taak overneemt, zonder
comfortverlies voor de gebruiker en
tegen redelijke kosten.
7

8
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
“de energievoorziening staat voor haar grootste
verandering sinds 100 jaar.”
smART GRId – HeT INTellIGeNTe NeT
Het begrip „Smart Grid“ heeft betrekking
op distributienetten, dus het deel van het
energienet waarmee de eindverbruiker
van energie wordt voorzien (midden- en
laagspanning). Het tegenwoordig nog
zeer eenvoudig ontworpen distributienet
is via hoogspanningsschakelinrichtingen
aan het transmissienet gekoppeld. Het is
vrijwel niet met communicatietechniek
of sensoren uitgerust en daarmee efficient
en met een hoge levensduur. Nadeel
is echter, dat de volledige belasting van
het distributienet niet bekend is – ook het
gedrag van de verbruikers wordt niet in-
dividueel in beschouwing genomen, maar
bij de bevoorschotting door het bekijken
van gemiddelde waarden beschreven. Het
toenemende aandeel van decentrale productie-installaties
en het samenspel dat zij
hebben met nieuwe verbruikers, bijv. elektrovoertuigen,
eisen echter een aanzienlijk
betere kennis van de individuele toestand
van het net.
Het „Smart Grid“, dat vele jaren of zelfs
decennia met een „klassiek net“ moet coexisteren,
ontstaat uit de technische samensmelting
van informatie- en communicatiesystemen
met het energiesysteem.
Informatie over de actuele staat van het
net, het verbruik en zelfs het geprognosticeerd
verbruik, worden in hoger gelegen
netknooppunten (vermoedelijk de lokale
netwerkstations – hiervan zijn er alleen
al in Duitsland meer dan 550.000 stuks)
verzameld en geanalyseerd. Hierop gebaseerd,
kunnen maatregelen, bijvoorbeeld
de beveiliging van het net getroffen worden,
maar ook goedkeuringen of verschuivingen
van laadcycli van opslagcapaciteiten
etc. verstrekt worden. Een deel van

het intelligente net zal het „Smart Home“
worden, dat in de toekomst niet alleen als
verbruiker, maar ook als producent of zelfs
als energiehandelaar kan functioneren.
INfRAsTRucTuuR vooR eeN „smART
GRId“
De uitrusting van het net met informatie-
en communicatietechnieken (ICT), die zich
momenteel in het standaardiseringsproces
bevinden, leidt tot een aanzienlijke extra
behoefte aan betrouwbare en niet dure
ICT-toerusting voor het verdeelnet.
Momenteel loopt hiertoe veel onderzoek-
en ontwikkelingswerk, dat onder andere
de eisen aan de ICT-infrastructuur definieert
en een gestandaardiseerde communicatie
tussen de netdeelnemers mogelijk
maakt. Het is echter nog open of
de communicatie via kabels of „wireless“
(bijv. GSM-techniek) zal plaatsvinden
en met behulp van welke communicatieprotocollen
(bijv. IEC 61850). Belangrijk
is een hoge graad van standaardisering
teneinde een storingsvrije integratie van
nieuwe technologieën en verbruikers (zogenoemde
„Prosumers“, welke ofwel huishoudens,
verbruikers, opslagcapaciteit en
producent kunnen zijn) mogelijk te maken.
Want in een normale situatie is de werking
van een Smart Grid eenvoudig te beheersen
– de veiligheid en robuustheid bewijst
zichzelf echter pas als er iets fout gaat, bijvoorbeeld
wanneer de stroomvoorziening
lokaal voor een korte tijd onderbroken is.
Daarom bestaat er de komende jaren een
aanzienlijke behoefte aan samenwerking
tussen producenten, netexploitanten, onderzoek
en wetenschap om de eisen die
aan de technologieën worden gesteld gedetailleerd
te beschrijven, prototypen en nulseries
te ontwikkelen en in demonstratieinstallaties
te laten toetsen. Met name hier
ligt het grote voordeel van ondernemingen
zoals Harting, die over een hoge techni-
sche kennis en tegelijkertijd de noodzakelijke
flexibiliteit en doorzettingsvermogen
beschikken om zich ook voor de lange termijn
met het „Smart Grid“ bezig te houden.
Het net staat op de drempel van de toekomst.
De komende jaren wordt het net
„smart“ gepland en er zullen eisen worden
gedefinieerd die daarop aansluitend worden
getest – nu is echter nog niet bekend
welke technische oplossingen uiteindelijk
hun intocht in het „Smart Grid“ zullen ma-
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
ken, maar efficiënte pragmatische oplossingen
kunnen zich evenwel al snel tot een
internationale standaard ontwikkelen. Eén
ding is echter zeker: De verbruiker zal niet
op het comfort te hoeven inleveren – met
uitzondering van de prijs.
Prof. dr.ir. Armin schnettler,
RWTH Aken, Institute for
High voltage Technology
9

10
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
Harting smart Power Networks
smart Power networks zijn de intelligente industriële elektriciteitsnetwerken van morgen, de “smart Grid” voor deindustriële
gebruiker. de energievoorziening van alle industriële apparatuur en installaties wordt intelligent en in staat om te communiceren.
dat leidt tot volledig nieuwe mogelijkheden van het beheren van het Power network. Het idee van HARTInG: elk apparaat
wordt zelf op een netwerkdeelnemer aangesloten of dit nu plaatsvindt via het elektriciteitsnet zelf of via een IT-infrastructuur.
Andreas Huhmann, Strategy Consultant Connectivity & Networks, Germany, HARTING Technology Group, Andreas.Huhmann@HARTING.com
John Witt, Manager Power Networks, Germany, HARTING Technology Group, John.Witt@HARTING.com
Het facility management ontwikkelt een
veelomvattend ontwerp voor bedrijfsgebouwen
en installaties om de bedrijfs- en
exploitatiekosten permanent te verlagen
en de technische beschikbaarheid van
de installaties te garanderen. Doel is om
behalve”Green Production” een verhoogde
productiviteit en daarmee het rendement
van de gehele onderneming door middel
van kostenverlagingen bij de energievoorziening,
efficiëntie bij de energiedistributie,
optimalisering van
piekbelastingen of computer
aided optimalisering
van het
energieverbruik
tot stand te
brengen. Tevens gaat
het om het tot stand brengen
van een modern energiedistributieconcept
als onderdeel
van een systeem voor energiemanagement
voor het hele bedrijf
volgens DIN EN 16001. Om dit te bereiken
is een uniforme en zodoende
convergente communicatie binnen energie-
en datanetwerken noodzakelijk. Voor
de belangrijkste energieverbruikers wordt
een energiemonitoring-systeem opgezet.
Belangrijkste punten daarbij zijn bijv. het
beheer van energietechnische processen,
het management van referentievermogen
en de sensibilisering van het gebruikersgedrag.
commuNIcATIe Als vooRWAARde
vooR doelmATIGHeId
Het geschikt zijn van industriële apparatuur
voor aansluiting op communicatieinfrastructuren
geldt tegenwoordig nog
steeds als een optie. Met betrekking tot
de efficiencystijging van industriële pro-
cessen is een geïsoleerde bedrijfsvoering
echter contraproductief. Een gebrek aan
diagnosestelling heeft uiterst negatieve
effecten op de beschikbaarheid van een
installatie. Ook een energie-efficiënt functioneren
van een installatie is pas mogelijk
door signalering van de verschillende
verbruikers. Beide zaken kunnen alleen
door middel van communicatie tot stand
worden gebracht. Het doel moet dus zijn
dat elk voor gebruik beschikbaar apparaat
in een netwerkzichtbaar moet zijn en beheerd
moet kunnen worden.
de volGoRde vAN commuNIcATIe
eN eNeRGIevooRzIeNING IN de
INdusTRIe
Voor industriële apparatuur zijn drie levensaderen
essentieel: stroomvoorziening,
data en signalering. Apparaten die een
grote energiebehoefte hebben zijn weliswaar
altijd voorzien van een 400 Volt aansluiting,
maar zijn echter slechts voor

ze de beschikking hebben over breedbandige
netwerktoegang.
oPbouW vAN de commuNIcATIe vIA
HeT PoWeR NeTWoRk
Om extra installatiekosten te verlagen
heeft Harting bij de voor het beheer van
het power netwerk noodzakelijke basisfuncties
besloten om communicatie via de
stroomtoevoerleiding te kiezen. Dit mag
echter vanwege de netwerkconvergentie
niet verschillend zijn van de communicatie
via aparte communicatiekabels. Om
die reden werd voor Ethernet gekozen als
basis voor de communicatie via het power
network. De basisfuncties kunnen hiermee
naar believen aangevuld worden.
De klassieke unmanaged power networks
worden door de intelligente functies tot een
smart Power Network. Daarbij nemen de
netwerkcomponenten een sleutelfunctie in
want pas daardoor kunnen de voor de industrie
noodzakelijke topologieën worden ge-
realiseerd. Deze Harting smart Power Network
units vormen daarmee de ruggengraat
van het netwerk: Harting heeft hieruit de
consequenties getrokken en heeft als eerste
onderneming de energienetwerkcomponenten
voor communicatie geschikt uitgevoerd.
GebRuIk vAN sTANdAARd eTHeRNeT
Het beheer van een Ethernet netwerk vindt
plaats door middel van managed netwerkcomponenten.
De functie van deze managed
switches kan logisch op de Harting smart
Power Network units worden overgebracht.
Een primaire managementfunctie in
elk netwerk is het zichtbaar maken van
“de energievoorziening van industriële apparaten en installaties
wordt intelligent en in staat om te communiceren.”
de topologie met daarbij de aangesloten
deelnemers. Wanneer er bij Ethernet via
de stroomtoevoerleidingen ook communicatieverkeer
plaatsvindt, dan is de topologie
van het communicatienetwerk gelijk
aan die van het power network omdat de
communicatie en de stroomvoorziening
op dezelfde kabel plaatsvindt. Er kunnen
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
daarom voor het beheer van het power network
Ethernet standaardfuncties ingezet
worden. Daarmee is er voor het netwerkmanagement
een breed functiepakket beschikbaar.
Propriëtaire oplossingen worden zo vermeden.
Het systeem is open en inschaalbaar
omdat door het bijschakelen van separate
communicatiekabels een hogere bandbreedte
zonder compatabiliteitsbeperkingen
gegarandeerd is.
de PoWeR mANAGemeNT fuNcTIes
Er worden totaaloplossingen gevraagd die
de verschillende topologieën tussen ener-
Benefits
• Automatische herkenning van de
installatiestructuur door intelligente
energieverdelers
• Stijging van de installatiebeschikbaarheid
door condition monitoring
Funktionalität
• Registreren en evalueren van energieverbruiksgegevens
in een energienetwerk
11

12
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
gie- en datanetten weergeven, verbruiksdata
zonder extra datakabels bijv. op het
controlepaneel kunnen overbrengen en
condition monitoring mogelijk maken –
zonder extra installatie- en programmeerkosten.
Bijzonder voordelig is de geïntegreerde
automatische topologieherkenning bij de
inbedrijfstelling en bij het functioneren
van het geïnstalleerde energieverdelingssysteem
en visualisering ervan. Al bij het
inschakelen worden de geïnstalleerde
energieverdeelpunten met hun verbruikers
herkend en op een werkstation of op
een schakelpaneel tezamen met de actuele
verbruikswaardes weergegeven.
Ook is de integratie van een beheersysteem
m.b.t. verschillende belastingen mogelijk.
Doel is om het overschrijden van
de van tevoren vastgelegde piekwaarden
te vermijden. Daarom is het zinvol om al
in het voortraject de verbruikers te definiëren
die een geautomatiseerd schakelen
afhankelijk van de belasting toestaan.
coNdITIoN moNIToRING
Condition Monitoring of ook wel toestandsbewaking
van de belasting door de
verschillende machines en installaties en
hun energiedistributie, is gebaseerd op het
regelmatig registreren en evalueren van
relevante gegevens en heeft als belangrijk
doel de bedrijfszekerheid en efficiëntie te
dienen. Naast vermogensmeting binnen de
T-aftakkingen vindt een permanente bewaking
van het gehele met Harting smart
Power Network units uitgeruste energiedistributienet
plaats. Iedere verandering
van de parameters van het installatienet
en de netkwaliteit wordt geregistreerd en
geëvalueerd. Zo kunnen bijv. onderspanning,
een ontstane kabelbreuk of niet correcte
kabelverbindingen direct worden
herkend – zelfs nog voordat een eventuele
uitval optreedt.
eNeRGIeveRbRuIk
Voor een duurzame reductie van de energiekosten
is een goed overzicht over de
verbruikers noodzakelijk Daartoe worden
voor het berekenen van de vermogensopname
de elektrische verbruikswaarden in
alle onderverdelers of schakelkasten met
Harting smart Power Network units via
een geïntegreerd meet-IC gedetecteerd en
opgeslagen.
Het eenvoudigste middel om het energieverbruik
te reduceren is om verbruikers
af te schakelen. Gestandaardiseerde I/O
in de voor beheer uitgevoerde energieverdeelpunten
staan het PLC-gestuurde afschakelen
van verbruikers dan wel installaties
die niet meer nodig zijn toe zonder
aanvullende protocollen.
vIsuAlIseRING
Het bewerken van alle meetgegevens voor
de installatie geschiedt op een industriële
werkstation. Via een gestandaardiseerde
communicatie-interface worden de data uit
de Harting smart Power Network units ingelezen,
verder verwerkt en gearchiveerd.
Significante veranderingen van de meetwaarden
worden geregistreerd, geëvalueerd,
opgeslagen en overeenkomstig de
relevantie ervan op het werkstation of op
het schakelpaneel weergegeven. Berekend
worden bijvoorbeeld het verbruikte vermogen
van de totale installatie of het afgenomen
vermogen per uitgang. De volledige
belasting in relatie tot het nominale vermogen
wordt weergegeven, maar ook een
waarschuwing bij overbelasting. Ook zijn
grafische analyse van het energieverbruik
mogelijk en ook grafieken kunnen over
langere periodes worden opgesteld.

“de klassieke unmanaged power networks worden door
intelligente functies tot een smart Power network.”
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
13

14
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
Interview...
... met Friedhelm loh, directeur van het ZvE I (Zentralverband Elektrotechik- und Elektronikindustrie e.v. – overkoepelende
vereniging van de elektrotechniek en elektronica-industrie), eigenaar en voorzitter van de directie van
de Friedhelm loh Group.
zveI Is eeN vAN de
belANGRIjksTe eco-
NomIscHe belANGeNoRGANIsATIes.
WAT Is
de TAAk vAN zo’N belANGeNbuNdelING?
1.600 elektrobedrijven
in Duitsland zijn lid van
ZVEI. Zvei vertegenwoordigt
meer dan 90 %
van de op een na grootste
industriële sector en
behoort hiermee tot de
belangrijkste industriële
ondernemerverbonden. Het ZVEI behartigt de belangen van
zijn leden bij alle voor ons belangrijke onderwerpen – waaronder
ook wet- en regelgeving en normering, maar ook bij kwesties als
maatschappelijke betrokkenheid en het imago van de branche.
Onze experts zijn daar waar koers- en beleidsbepalende beslissingen
worden getroffen: in Berlijn, in Brussel maar ook in Peking.
WAARIN lIGGeN momeNTeel de GRooTsTe uITdAGINGeN?
Vele uiterst actuele uitdagingen kunnen zonder onze bedrijfstak
niet opgelost worden, of het nu op het gebied van de energie-efficiëntie,
elektromobiliteit in combinatie met een intelligent elektriciteitsnet
ligt, of gaat over thema’s als veiligheid en gezondheid.
De elektromarkt, met 2,5 biljoen euro is nu al de grootste industriële
markt ter wereld en vertoont ook nog eens een meer dan
gemiddelde groei.
zveI HeefT meT zoGeNoemde RoAdmAPs NAAm GemAAkT.
WAAR GAAT HeT dAARbIj om?
40 % van de omzet maakt onze branche met producten, die jonger
zijn dan drie maanden en ook de innovatiecycli worden steeds korter.
Toch moeten we vandaag een besluit nemen waarmee we overmorgen
geld kunnen verdienen. Roadmaps – letterlijk vertaald
‚wegenkaarten‘ – geven daarvoor oriëntatie.
Ze onderzoeken de ontwikkelingen in de maatschappij en de
technologieën, brengen ze met elkaar in verband en schatten op
deze basis de verandering van de markten in – bijvoorbeeld voor
elektrische automation. Bedrijven en onderzoeksinstituten werken
daarvoor op precompetitief gebied samen om dan op basis van
deze opgedane kennis eigen ontwikkelingsprojecten op te zetten.
WAT zIjN de GRoTe uITdAGINGeN vooR de veReNIGING
IN HeT sPANNINGsveld TusseN oNdeRNemINGeN eN
sAmeNlevING?
Tegenover de politiek zetten we ons in voor open markten, concurrentiestimulerende
randvoorwaarden en het inschatten van
de consequenties van politieke beslissingen. We dringen erop
aan dat de besluitvorming snel en efficiënt moet kunnen worden
uitgevoerd.
Elektromobiliteit is een goed voorbeeld. Wij willen dat Duitsland
hoofdaanbieder van elektromobiliteit wordt. We werken daarom
mee in het Nationale Platvorm Mobiliteit. Tegelijkertijd maakt
ZVEI zich sterk voor een intelligent elektriciteitsnet, het ’Smart
Grid‘. Zonder een Smart Grid wordt het noch iets met elektromobiliteit,
noch met een hoger aandeel herbruikbare energie.

Tegelijkertijd willen we het publiek bewust maken, dat onze welvaart
is gebaseerd op de industriële waardeschepping met hightech-producten.
Daarvoor hebben we steeds meer ingenieurs en
vakmensen nodig. De jeugd moet daarom voor techniek enthousiast
gemaakt te worden om het gebrek aan vakkrachten te kunnen
tegensturen.
Welke beTekeNIs HeefT de veReNIGING vooR u
PeRsooNlIjk?
De elektro-industrie levert technologische antwoorden op dringende
maatschappelijke vragen van onze tijd, zoals bijvoorbeeld over
de CO2-reductie, de noodzaak om efficiënt met grondstoffen om te
gaan, de mobiliteit, of de demografische veranderingen. Daaraan
mee te werken, zie ik als onderdeel van mijn verantwoordelijkheid
naar de samenleving. Als president van ZVEI heb ik hier creatieve
mogelijkheden die ik graag gebruik en die mij veel plezier geven.
Dietmar Harting had zijn presidentschap van ZVEI zeker op dezelfde
wijze gezien.
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
„ZvEI vertegenwoordigt de belangen van zijn leden bij alle
voor de industrie relevante onderwerpen.“
oplossingen voor de elektromobiliteit – zoals van deze elektromotor – zijn momenteel een belangrijk onderwerp voor ZvEI. © ZvEI / Patricia lutz
De onDerneming
Rittal GmbH & co. kG met de hoofdvestiging in Herborn, Hessen,
is een wereldwijd toonaangevende systeemaanbieder voor
schakelkasten, stroomverdeling, klimatisering, IT-infrastructuur
en software & service. systeemoplossingen van Rittal worden
in alle industriële sectoren, in de werktuig- en installatiebouw
en in de informatie- en communicatiebranche toegepast.
opgericht in 1961, is Rittal inmiddels met 10 productieplaatsen,
63 dochterondernemingen en 40 vertegenwoordigingen
over de hele wereld actief. met in totaal 10.000 medewerkers
is Rittal de grootste onderneming van de door de eigenaar
geleide Friedhelm loh Group, Haiger, Hessen.
In de gehele ondernemingsgroep zijn
meer dan 11.000 medewerkers werkzaam.
meer informatie onder www.rittal.de en
www.friedhelm-loh-group.com.
15

16
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
RWE en Harting:
Partners bij elektromobiliteit
RWE rust vanaf nu uit zijn oplaadstations uit met elektromobiliteit standaardstekkers van HARTInG
Gero Degner, Product Manager, Germany, HARTING Technology Group, Gero.Degner@HARTING.com
De omschakeling bij het particulier
vervoer van olie op andere vormen van
brandstoffen is in volle gang. In de voorbije
jaren zijn de inspanningen rondom de
zogenoemde elektroauto sterk toegenomen.
De grote automobielconcerns hebben hun
plannen en de eerste in serie geproduceerde
auto’s al gepresenteerd. Behalve
criteria waaraan elektrovoertuigen moeten
voldoen, zoals een gering gewicht, goede
acceleratiewaarden en een hoge actieradius,
moet er in ieder geval een net aan
oplaadstations beschikbaar komen dat een
groot gebied bestrijkt. Energieleverancier
RWE uit Essen (Duitsland) levert hier een
bijdrage aan met twee grote nationale
mobiliteitsprojecten en loopt in Duitsland
voorop. RWE is hierop het gebied van
elektromobiliteital twee jaar intensief bij
betrokken.
In Duitsland is RWE bij het opbouwen
van een openbare oplaadinfrastructuur
dan ook de toonaangevende onderneming.
Tot op heden zijn er al meer dan 500 oplaadpunten
geïnstalleerd. Daarmee wil
de onderneming de zogenoemde kip-ei-
problematiek oplossen. De nieuwe automerkgeneraties
die op de markt staan
te dringen, moeten al een belastbare infrastructuur
aantreffen. Marktwatchers
gaan ervan uit, dat bij een beschikbare
oplaadinfrastructuur de expansie van de
elektromobiliteit aanzienlijk sneller zal
gaan. Het credo van RWE is: Niemand, die
in Duitsland in een elektrische auto wil
rijden hoeft dat zonder een adequate oplaadinfrastructuur
te doen.
RWE heeft behalve de voor de openbare
ruimte ontwikkelde oplaadzuilen – die
twee tankposities integreert – ook een
“de oplossing van HARTInG wordt gekenmerkt door een
bijzonder gemakkelijke bediening.”
oplaadbox ontwikkeld, de zgn. oplaadbox
home die voor private doeleinden kan worden
gebruikt. Deze oplaadbox kan gemakkelijk
in de garage thuis of in een carport
worden geïnstalleerd. Hierdoor heeft men
ook thuis de mogelijkheid om snel en gemakkelijk
de autoaccu’s te kunnen opladen
met groene stroom.
Bovendien heeft RWE zijn aanbod in ecologische
zin strikt geregeld: RWE Autostrom
bestaat voor 100 % uit duurzame
stroom. Zo kan worden gegarandeerd dat
de elektrovoertuigen niet alleen lokaal
CO2-vrij rijden. Ook de stroomproductie
is CO2-arm en draagt daarmee wezenlijk
bij aan de reductie van de emissies. RWE
zorgt dus voor groene stroom op de weg
die voornamelijk wordt geproduceerd in de
grote offshore windparken in de Noordzee.
In het Sony Center in Berlijn heeft een
RWE Autostrom-roadshow plaatsgevonden.
Daar hebben RWE en Harting samen een
door de Harting technologiegroep ontwik-

carolin Reichert, hoofd Elektromobiliteit bij RWE Effizienz
GmbH, en Philip Harting, directeur connectivity & networks,
HARTInG Technologiegroep
kelde stekker voor elektromobiliteit, type
2 volgens de IEC 62196-2 norm gepresenteerd.
Deze wordt vanaf nu in alle RWE
oplaadzuilen en laadboxeningezet. De
oplossing van Harting wordt gekenmerkt
door een bijzonder makkelijke bediening,
een vooruitstrevend industrieel design
eneigenschappen als duurzaamheid en
betrouwbaarheid. Deze zijn bepalend van
de acceptatie van het gehele concept.
De eerste gesprekken voor het ontwikkelen
van de nieuwe stekkergeneratie voor
de RWE-oplaadinfrastructuur werden al
gevoerd in de winter 2009/2010. Na een
ontwikkelingstijd van bijna zes maanden
beschikt de firma Harting nu over een
marktrijp product. De serieproductie heeft
Harting vanaf 2011 gepland.
Carolin Reichert, hoofd E-Mobility bij
RWE, over de samenwerking met Harting:
“We gaan ervan uit dat de elektromobiliteitssstekker,
type 2 medio 2011 de internationale
standaard zal gaan worden. Dat
zal ook de uitbreiding van de oplaadinfrastructuur
aanzienlijk versnellen. Om de
knelpunten van voren af aan te vermijden,
hebben we deze connector samen
met de Harting groep op basis van de de
facto standaard nieuw ontwikkeld. Onze
oplaad-infrastructuursystemen rusten we
vanaf nu ook direct uit met Harting producten.
Harting levert uitstekende kwaliteit.
We zijn met de samenwerking zeer
tevreden.”
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
17

18
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
De windenergie gaat steeds meer richting zee
de eisen die in de offshore-windenergieparken aan elektrische componenten worden gesteld zijn als gevolg van de
specifiek maritieme omgeving bijzonder hoog. de HARTInG Technologiegroep heeft met de Han-Eco® bouwserie haar
productportefeuille uitgebreid en heeft daarmee weer een oplossing gevonden voor dit specifieke gebruiksdoel.
Carsten Edler, Market and Application Manager Wind Energy, Germany, HARTING Technology Group, Carsten.Edler@HARTING.com
Windenergiecentrales kenden in de
voorbije jaren een voortdurend stijgende
vermogensgroei. Momenteel zijn er plannen
voor installaties tot een vermogen van
15 MW. Om de capaciteit van deze installaties
optimaal te benutten zijn er efficiënte
opstelplaatsen nodig. Constante windverhoudingen
met een hogere gemiddelde
windsnelheid brengen de windenergie-exploitanten
ertoe om hun installaties steeds
verder in zee en uit de kust te bouwen.
De eisen die aan de componenten van
windenergie-installaties worden gesteld
zijn zowel op het land als offshore erg
hoog: Behalve bestendigheid tegen sterke
trillingen en grote temperatuurverschillen
is een lange levensduur noodzakelijk. De
trend naar offshoreprojecten
brengt
ook extra hoge
eisen aan de componenten
van de
windenergiecentrale
met zich mee. De
elektrische componenten
moeten een beschermingsgraad hebben
die is afgestemd op maritieme verhoudingen.
Bovendien moeten ze tegen een hoger
zoutgehalte van de zeelucht bestand zijn.
Daarnaast zijn de verplichtingen ten aanzien
van de betrouwbaarheid en bedrijfszekerheid
van de componenten bij offshoreinstallaties
hoger: bij een storing op zee
zijn de installaties niet meteen bereikbaar
en kan het tot lange stilstandtijden komen.
De Harting Technologiegroep heeft met
de nieuwe bouwserie Han-Eco® weer een
connector ontwikkeld die aan deze eisen
voldoet. Hij wordt gekenmerkt door een hogere
beschermingsgraad (IP 65) en een hoger
temperatuurbereik van -40° C tot 125°
C. Daar komt bij dat de Han-Eco® serie is
vervaardigd uit een hoogwaardig kunststofmateriaal
dat in hoge mate bestand is
tegen milieu-invloeden (bijv. zoutnevel) en
tevens een hogere mechanische robuustheid
vertoont. Door het geringere gewicht
tegenover de standaard oplossingen
volgt de hoogwaardige Han-Eco®
Serie de trend bij windenergieparken
zowel op het land als offshore
om het gewicht van de turbines te
reduceren.
Het design van de Han-Eco® serie is
geconstrueerd voor een gereedschaploze
montage; bovendien
zijn de connectoren speciaal
bestemd voor het gebruik van
modules. De interfaces kunnen
daarom flexibel worden vormgegeven en
gecombineerd. Behalve op besparingen bij
de montagetijd kan door een optimaal gebruik
van de componenten ook op de totale
kosten bespaard worden. De connectoren
ondersteunen daarom ook optimaal de
trend naar modulaire opbouw van windenergieparken.

Klein maar met veel vermogen
In de nieuwe energievoorziening hebben ook kleine windmolens hun eigen plaats en betekenis
gekregen. vooral voor kleine verbruikers die soms onder moeilijke omstandigheden
energie nodig hebben kunnen ze in een bestaand net worden geïntegreerd of als afzonderlijke
systemen worden ingezet.
Branislav Thursk´y, Application Engineer, MWE, s.r.o., Slovakia
Tomas Ledvina, Product Manager, Czech Republic, HARTING Technology Group, Tomas.Ledvina@HARTING.com
Kleine windmolens hebben in
de Europese Unie het grootste
potentieel nabij het Atlantische
kustgebied, in Slowakije,
in de Duitse berggebieden,
maar ook in het Donau
Laagland. Overal daar waar
de omstandigheden of de
ontbrekende infrastructuur de
installatie van grote installaties
onmogelijk maken, is er voor kleine
windmolens altijd wel een markt.
Het in het Donau Laagland gevestigde bedrijf
MWE s.p.o. heeft met de MWE 451M
een kleine windmolen met een nominaal
vermogen van 45 kW ontwikkeld. De rotor
van deze constructie heeft een doorsnede
van 13 m, de bladen kunnen synchroon
om hun lengteas ingesteld en daarmee
optimaal op de wind worden aangepast.
De installatie wordt in twee toestanden
beschreven – via de momentbesturing
die voor een constant vermogen bij veranderlijke
rotortoerentallen zorgt, of via de
draaibesturing waarbij het toerental van
de rotor constant blijft en het vermogen
afhankelijk van de windsterkte op een bepaald
moment, wordt veranderd.
Het prototype van de MWE 451M is met
succes in gebruik genomen; in 2011 zullen
er nog 40 installaties worden afgeleverd.
Het succes tekent zich nu al duidelijk af
en zal bij de export van installaties vanuit
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
de firma MWE zeker niet uitblijven. Een
update van de installatie ligt in de planning,
deze zal misschien al worden uitgerust
met de veel krachtiger 100 kW versie.
Het elektronische vermogens- en besturingsdeel
is gebaseerd op het industrieel
systeem SINAMICS S120. Harting heeft
hier aan de connectortechnologie bijgedragen.
Voor een betrouwbare koppeling van
de besturing met de gondel en voor een
verdere modulariteit worden connectoren
van het type Han® K 6/6, Han D® AV40 en
Han® 16 E gebruikt. Dankzij de robuuste
uitvoering garanderen zij een voor windenergie
gewoonlijk lange gebruiksduur.
Bovendien is een flexibele montage van
het systeem mogelijk. Zo kan de gondel,
waarin de vermogens- en de besturingsgedeelten
van de windenergie-installatie zijn
geplaatst variabel aan de hoofdcontainer
worden gekoppeld. Montage en demontage
van het systeem zijn net zo vereenvoudigd
als de inbedrijfstelling. Bovendien zijn de
onderhouds- en reparatiekosten lager omdat
het systeem modulair opgebouwd is en
daarmee uiterst variabel.
19

20
tec.news 20: APPLICATIES
Ha-VIS Fast Track
Switch in de praktijk
getest
Het gebruik van Ethernet binnen alle lagen van een kantooromgeving,
vanaf de besturingslaag via management tot aan de instrumentatielaag
vindt plaats in een nog telkens toenemend tempo. door
de eisen die aan automatiseringsapplicaties, en in het bijzonder
de eis om real time te kunnen functioneren, voldoet
Ethernet via conventionele switches niet.
Heiko Henschel, Market and Application Manager ICPN, Germany,
HARTING Technology Group, Heiko.Henschel@HARTING.com
Automation IT is het communicatieplatform
van voor alle applicaties van een ondernemingsnetwerk.
Met de productserie
Ha-VIS Fast Track Switch presenteert dé
oplossing voor het ontbrekende deterministische
tijdsgedrag bij Ethernet.
Het functioneren van Fast Track Switching
is gebaseerd op het herkennen van de
voor applicaties belangrijke automationframes
op basis van de Ethernet-header
en deze dan met de hoogste prioriteit in
een Cut-Through-procedure versneld door
te zenden. De hoogst prioritaire automatiserings-frames
kunnen daarbij het overige
dataverkeer inhalen, naar analogie
van hoe dat bij een intercity-trein gaat ten
opzichte van stoptreinen.
KUKA ROBOTER GmbH in Augsburg
(Duitsland) heeft de Fast Track Switchingtechnologie
grondig getest.
Het doel was om deze technologie te valideren
en deze voor toekomstige communicatieoplossingen
in het bijzonder op het
PRoFInET sPs
company”s network
Application Gateway
PRoFInET
master
vx Works
camera

gebied van de automobielindustrie in te
zetten. Hiertoe werd een Ethernet-netwerk
opgebouwd met verschillende deelnemers
(zie tekening), bestaande uit automatiserings-
en office-equipment en een camera.
Als infrastructuurcomponenten werden
“met Fast Track switching hebben alle PRoFInET frames hun doelapparaten
binnen de noodzakelijke cyclustijd kunnen bereiken.”
twee Ha-VIS Fast Track switches van het
type FTS 3100s-A ingezet. De switches
werden zodanig geconfigureerd, dat de
PROFINET data (groen weergegeven) ten
opzichte van al het andere netwerkverkeer
(zwart weegegeven) in de Fast Track Switching
Mode versneld werden.
Het testresultaat laat het volgende zien:
met Fast Track Switching hebben alle PRO-
FINET frames hun doelapparaten binnen
de noodzakelijke cyclustijd bereikt – onafhankelijk
van de netwerkbelasting door
cameragegevens of het dataverkeer van het
firmaeigen netwerk via het knelpunt van
de switch-cascade. Door de test werd niet
alleen een op de praktijk gebaseerd bewijs
geleverd voor het determinisme in de installatiebesturing,
maar er werd ook bewijs
geleverd voor de enorme performance
van het systeem.
De Ha-VIS Fast Track Switch maakt real
time-oplossingen mogelijk en daarmee het
gebruik van standaard Ethernet, zoals bijv.
PROFINET RT, Ethernet/IP, Modbus TCP
tec.news 20: APPLICATIES
voor de hoogste eisen tot op instrumentatieniveau.
De uitbreiding van de productfamilie
Ha-VIS Fast Track Switch vindt met meerdere
managed varianten plaats. Deze
apparaten bieden behalve de Fast Track
Switching-technologie een groot aantal
beheersfunctionaliteiten en bovendien de
implementatie van de PROFINET IO-Stack,
waardoor tevens de mogelijkheid van configureren
en diagnosestelling geboden
wordt binnen de automatiseringsomgeving.
Benefits
• Prioritering
• Determinisme
• Performance
• Topologievrijheid
21

22
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
De solarmarkt groeit wereldwijd
de fotovoltaïsche markt groeit in de hele wereld al vele jaren. ook voor de komende jaren zijn de groeiprognoses uiterst
positief. HARTInG heeft voor grote zonne-energieprojecten nieuwe en effectieve “netgekoppelde” concepten ontwikkeld.
Carsten Wendt, Product Manager ICPN, Germany, HARTING Technology Group, Carsten.Wendt@HARTING.com
Ook voor 2011 rekent de branch voor
fotovoltaïsche zonnepanelen weer met
een opnieuw verbeterd record. Volgens
schattingen zijn in 2010 wereldwijd voor
ongeveer 15,8 gigawatt (GW) aan nieuwe
zonne-energieinstallaties gebouwd. In
vergelijking met 2009 is dit een groei van
ca. 118,7 %. Dit zijn cijfers die het belang
van duurzame energie voor de stroomvoorziening
van de toekomst duidelijk
demonstreren. Maar dat is nog niet alles:
op grond van de stijgende kosten bij de fossiele
brandstoffen en de noodzaak de CO2
uitstoot bij de energieopwekking verder
te reduceren, wordt ook voor de komende
jaren op een sterke groei gerekend.
Energiebehoefte en een verantwoord milieubeheer
gaan daarbij hand in hand: landen
met een sterk groeiende economie en
een stijgend welvaartsniveau hebben een
enorme energiebehoefte waarin voorzien
moet worden op een manier die het milieu
zoveel mogelijk ontziet. Zo groeit de
Turkse energiemarkt momenteel met 7 %
per jaar. Om meer onafhankelijk te worden
van grondstofimporten, kondigde de
Turkse regering in 2009 aan om recycleerbare
energie sterker te stimuleren. India
is voornemens om tot 2022 voor ongeveer
20 gigawatt aan zonne-energie te installeren.
In Zuid-Europa zal tot het jaar 2020
een totale capaciteit van ca. 38 gigawatt
geïnstalleerd worden.
De kosten voor fotovoltaïsche installaties
zijn alleen al in Duitsland sinds 2006 met
ongeveer 45 % gedaald. Dit is evenwel niet
alleen op de uitbreiding van productiecapaciteit
terug te voeren, maar vooral ook
omdat er in toenemende mate voordelige
automatiseringscomponenten worden gebruikt.
kosTeNReducTIe
De Harting Technologiegroep heeft in de
afgelopen jaren met prominente fotovoltaische
producenten in binnen– en buiten-
land samen nieuwe systeemoplossingen
voor de koppeling en de bekabeling van
grote zonne-energieinstallaties voor de
praktijk uitgewerkt. Voorbeelden daarvan
zijn projecten uit de voorbije jaren die voor
SOLON SE in Europa en Noord-Amerika
zijn gerealiseerd. SOLON SE is een toonaangevende
solarproducent in Europa. Het
bedrijf ontwerpt en sticht wereldwijd zonnestroominstallaties
voor grote daken en
sleutelklare krachtcentrales.
Voor de keuze van een bekabelingspartner
voor grote energiecentrales waren bij
SOLON SE een hoge beschikbaarheid van
het op Ethernet gebaseerde werk en eenvoudige
voordelige Ethernetcomponenten
de belangrijkste criteria.
De grote megawatt zonne-energieparken
hebben heel veel ruimte nodig (tussen
10.000 m 2 en 100.000 m 2 ). Daarom worden
de door middel van kabeling te overbruggen
afstanden – van een maximaal toelaatbare
afstand van 100 m met (ethernet)

patchkabels – regelmatig overschreden.
Om deze reden biedt een netwerksysteem
van schakelkasten met behulp van optische
Ethernetpoorten essentiële voordelen
ten opzichte van RJ45 patchkabels.
Zo werd bij het zonne-energiepark in Gila
Bent in de Amerikaanse staat Arizona, dat
SOLON bouwt in opdracht van de lokale
stroomproducent Arizona, gekozen voor
de 18 MW krachtcentrale met een éénassig
tracking systeem van het product sCon
3000 van Harting.
Voor het netwerk van de energiecentrale
gebruikt SOLON SE Harting Ethernet Switches
sCon 3082-AD voor een 100 Mbit/s
Multimode Fibre Optic Ring (62,5/125 μm).
bekAbelINGsoNTWeRP
Een hoge permanente capaciteit van een
energiecentrale kan uitsluitend door intelligente
en goed doordachte concepten in
de solarkrachtcentralebesturing en -bewaking
van de zonne-energiecentrale ge-
garandeerd worden. Om snel op fouten te
kunnen reageren is een bedrijfszekere en
redundante fouttransmissie noodzakelijk.
Bij het bekabelen ligt daarom een eenvoudige
ringtopologie voor de hand. Dat werd
ook gedaan bij de krachtcentrale van Gila
Bent. Als de complexe en over een groot
gebied verspreide installatie bovendien in
kleine segmenten (clusters) wordt onderverdeeld,
kunnen fouten of storingen alleen
nog maar optreden op lokaal niveau
of in kleine gebieden.
Een probleem dat vaak bij het bekabelen
van grote installaties optreedt zijn zogenoemde
ringredundanties. Tot op heden
werden hier dikwijls full managed switches
met speciale functies, zoals RSTP,
IGMP of prioritering toegepast. Bij het
hierboven genoemde project gebruikte
Harting hiervoor sCon 3000 Ethernet switches,
unmanaged Ethernet switches met
ringredundantie die in een paar stappen
kunnen worden geconfigureerd. Bij het
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
“Energiebehoefte en een verantwoord milieubeheer
ontwikkelen zich hand in hand.”
gebruik is geen diepgaande kennis van
managed Ethernet switches nodig. Het
gebruik van sCon Ethernet switches leidt
onder andere tot een duidelijke kostenreductie
in applicaties van maximaal 30 %.
Ook werden de kosten voor cursussen voor
onderhoud en voor de inbedrijfstelling
sterk verlaagd, omdat de Ethernetfuncties
van de sCon Ethernet switches tot een minimum
werden gereduceerd en de gebruiker,
dankzij een overzichtelijk keuzevenster,
alle functies in een oogopslag tot zijn
beschikking heeft.
De bij het project Gila Bent geteste concepten
kunnen met een paar wijzigingen binnen
enkele minuten individueel op vrijwel
elk ander project worden aangepast. Het
gebruik van Harting sCon 3000 heeft niet
alleen de beschikbaarheid van het Ethernetnetwerk
op een hoger niveau gebracht,
maar ook de complexiteit van de oplossing
aanzienlijk verminderd.
Foto met vriendelijke toestemming van solon sE
23

24
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
Design, plug, play
door het gebruik van connectoren kunnen de montage-,
installatie- en onderhoudskosten van windmolenparken worden
verlaagd. de HARTInG Technologiegroep heeft de juiste
ontwerpen en producten voor de windindustrie ontwikkeld.
Bob Laskowski, Wind Energy Market Development and Application Manager,
North America, HARTING Technology Group, Bob.Laskowski@HARTING.com
In windmolenparken wordt een groot
aantal verschillende componenten en
deelsystemen geïntegreerd. Elektriciteitsvoorziening,
datacommunicatie en de
transmissie van stuursignalen zijn op de
gebruiker gericht. Voor het transport van
de productiefabriek naar de plaats van het
windmolenpark worden de meeste componenten
van een windkrachtcentrale door
de fabrikant gemonteerd en getest. Ter
plaatse worden uitendelijk de gondel, toren
en schakelstation met elkaar verbonden en
de elektrische aansluitingen aangebracht.
Na een test van de volledige windkrachtinstallatie
is deze bedrijfsklaar.
vAsT bekAbeld
De tot op heden gebruikelijke vaste bekabeling
tussen de belangrijkste deelsystemen
en bouwelementen heeft taltijke nadelen.
De elektrische installatie ter plekke
is inefficiënt en erg duur. In ieder geval
worden het testen en het foutoplossen aanzienlijk
bemoeilijkt. Hetzelfde geldt voor
de eindmontage in het veld waar fouten bij
de vaste bekabeling nog steeds niet kunnen
worden voorkomen. Deze problemen
kunnen zelfs nog bij de installatie in de
toren – waartoe onder andere de turbinebesturing,
het datacommunicatiesysteem,

vergelijking van vaste bedrading met een geconfectioneerde kabel
de interne verlichting, de waarschuwingsbebakening
buitenzijde en soms de aanvoer-
en stuurleidingen voor een lift behoren-
flink toenemen.
De kosten kunnen aanzienlijk zijn. Behalve
de directe arbeidskosten van de vaste
bekabeling, onstaan er weer vrijwel dezelfde
kosten bij het demonteren van het
systeem voor het transport. Fouten kunnen
soms alleen door het losmaken van afzonderlijke
kabels van de aansluitplaatsen
worden opgelost om een probleem te kunnen
lokaliseren.
De situatie ter plaatse is gelijksoortig als
het systeem weer wordt opgebouwd. In
het ergste geval worden componenten beschadigd
vanwege bekabelingsfouten die
ontstaan zijn door het botsen of stoten van
de installatie. Bij hele complexe problemen
moeten daarnaast ook ingenieurs en technici
bijgehaald worden die weer extra kosten
en vertragingen met zich meebrengen.
AcTuele oNTWIkkelINGeN vAN
bekAbelING
De uitkomst belooft een “voor productie geoptimaliseerd
design” (design for manufacturing),
waarbij de installatie als onderdeel
van het productieproces wordt gezien.
De ontwikkelaars geven hierbij de voorkeur
aan de met connectoren geconfectioneerde
kabels om de montage en demontage
te vergemakkelijken. Bovendien worden
modulaire connectorsystemen gebruikt die
een hybride aansluitfunctionaliteit voor
meerdere doeleinden mogelijk maken.
Daarmee kunnen de juiste connectoren
worden geproduceerd voor glasvezel-,
Ethernet-, coaxiaal-, voedings- tot en met
persluchtleidingen en andere speciale aansluitingen.
Zulke kabels kunnen extreem snel worden
aangesloten; bovendien voorkomt een automatische
test op betrouwbare wijze eventuele
bekabelingfouten. Als er fouten worden
ontdekt, kunnen de aders er eenvoudig
worden uitgetrokken en opnieuw worden
aangesloten. Het resultaat is een voorbedrade,
geteste en geconfectioneerde kabel
die de belangrijke onderdelen van een
windkrachtcentrale met elkaar verbindt.
De Afbeelding laat de verschillen zien tussen
een vaste bekabeling en met vooraf
gemonteerde connectoren. Dit voorbeeld
bevat een aftakking van een draad aan de
connectoruiteinden van de kabel, hetgeen
typisch is voor de aansluiting op een schakelpaneel.
Ook mogelijk is de toepassing
van afzonderlijke connectoren aan aftak-
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
kingen met passende tegenstukken aan de
submodules of andere componenten.
kosTeN-bATeNveRHoudING bIj
desIGN foR mANufAcTuRING
De connector-kabelsystemen bieden een
hele rij voordelen:
• Efficiëntere (gestandaardiseerde) spannings-,
constructie- en montageprocessen
• Kortere stilstandstijden voor onderhoud
en reparaties
• Snellere demontage voortransport
• Geringere bekabelingskosten en kortere
inbedrijfstellingtijden in het veld
• Geringe personeelsbehoefte bij installatie
ter plaatse
• Gestandaardiseerde kabels en connectoren
reduceren de noodzakelijke in voorraad
gehouden eenheden in de vorm van
reserve-onderdelen
• Kostenverlaging van het totaalconcept
(ca. 45 %)
• Lagere garantiekosten
• Eenvoudige aanpassingen bij upgrading,
extra uitrusting ter plekke etc.
• Hogere klanttevredenheid
• Geen starre leidingbuizen noodzakelijk
• Minder kabelvlechtwerk bij de schakelpanelen
(“opgeruimd bureau”)
25

26
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
Alles op de kaart van suiker
de braziliaanse suiker- en ethanolindustrie expandeert sinds een aantal jaren en heeft zich ontwikkeld tot een wezenlijke
factor op de internationale markt. juist om die reden is nu het productief vermogen belangrijk om die positie
verder uit te bouwen. HARTInG ethernet switches zorgen bij een van de grootste braziliaanse producenten voor
een modernisering van de installaties.
Gustavo Yokoyama, Field Sales Engineer, Brazil, HARTING Technology Group, Gustavo.Yokoyama@HARTING.com
Het succes van de Braziliaanse suiker- en ethanolindustrie
komt niet als een verrassing: concurrentievoordelen, zoals de
door verbranding van de suikerrietbiomassa (bagasse) gewonnen
stroom, moderne en efficiënte installaties voor warmtekrachtkoppeling
en nieuwe toepassingen zoals het gebruik van
ethanol als alternatieve brandstof of als basismateriaal voor
nieuwe “ecologische kunststoffen” hebben het succes in Brazilië
mogelijk gemaakt. Nu de industrie zich op de komende marktontwikkelingen
moet voorbereiden, gaan bij de toekomstige
energieverzorging de grondstoffen die langs natuurlijke weg
worden verkregen vanzelfsprekend een sleutelrol vervullen.
Daaruit kan ook de interesse van grote internationaal opererende
concerns in Braziliaanse ondernemingen worden verklaard,
die zich steeds sterker met deze sector verbinden.
modeRNIseRING Als oPdRAcHT
De nieuwe eigenaren richtten zich vooral op investeringen die
procesdata online samenvatten en de directe aansturing van
het productieproces mogelijk maken. Met de implementering
van industrial ethernet werd de technische uitbreiding verder
gestimuleerd.
Er werd toen gewerkt met op zichzelf staande, autonome installatieclusters.
Decentrale besturingssystemen functioneerden al
in suiker- en ethanolfabrieken met een gekoppelde stroomopwekking.
Elk productiesegment was uitgerust met een eigen
SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition)-systeem
dat uit een computergestuurd controlesysteem, industriële
SPS-besturingen, instrumentatieapparatuur en de bijbehorende
infrastructuur bestond.
Met deze architectuur kon echter geen online-data uit het productieproces
worden verkregen. Er bestond geen vaste basis op
grond waarvan procesbeslissingen konden worden genomen,
daarbij konden deze maar moeilijk worden toegepast. Daarom
werd in nieuwe procesautomatiseringstechnieken geïnvesteerd
en werd de besturingsarchitectuur gecentraliseerd. Bij de SCA-

DA-systemen vond integratie plaats in bedrijfsbesturingscentrales,
de zogenaamde IOC (Integrated Operational Centre).
de oPlossING vAN HARTING
Harting Brazilië levert individuele switch-oplossingen aan een
van de grootste Braziliaanse producenten en handelaren en exporteurs
van suiker en ethanol. De klant is bovendien wereldwijd
de grootste producent van stroom uit suikerrietbiogas.
Toepassing vond plaats in een project, waarvoor Harting ethernet
switches van het type Ha-VIS mCon 3000 leverde. Na het succes
van het eerste project zullen in de loop van de komende jaren de
25 andere fabrieken van het concern op dezelfde wijze worden
omgebouwd.
Het project werd in twee fasen uitgevoerd: in de eerste fase leverde
Harting Brazilië zes Ha-VIS mCon 3063-ADV switches. In
de tweede fase worden nog twee ethernet switches van hetzelfde
type in de IOC geïnstalleerd. Elke ethernet switch zorgt voor de
verbinding naar een redundante dataserver die de data samenvat,
evalueert en de installatie aanstuurt. Door het ruimtebesparende
concept van de Harting switches konden deze in bestaande schakelkasten
worden geïntegreerd.
“Tot de belangrijkste eisen aangaande de Harting-oplossing behoorde
een grote belastbaarheid, omdat de suiker- en ethanolproductie
onder moeilijke omstandigheden plaatsvindt. Elektromagnetische
interferenties door frequentieomvormers, door de ketel
geproduceerde hoge temperaturen en stof door de nabijheid van
de suikerrietplantages zijn van invloed op de switches. Producten
uit de beschermingsklasse IP 30 garanderen hierbij een betrouwbare
functionaliteit; op afstand benaderbare beheersfuncties verzekeren
een flexibele en veilige aansturing van de installatie. Er
worden VLAN’s (Virtual Local Area Network) gebruikt, die – op
grond van de grootte van de fabriek en het grote aantal apparatuur
die op de ethernet switches worden aangesloten – voor een
afscheiding tussen het netverkeer zorgen.”
Het ethernet-netwerk heeft een grote beschikbaarheid en is uitgerust
met een RSTP-functie (Rapid Spanning Tree Protocol) voor
tec.news 20: ENERGIE VAN DE TOEKOMST
“Het plaatsbesparende ontwerp van
de HARTInG switches maakte een
integratie in bestaande schakelkasten
mogelijk.”
een snelle netwerk-recovery in geval van storing of het uitvallen
van de glasvezeloptica. Elke switch beschikt over drie duplex-glasvezelaansluitingen,
waardoor communicatie van twee optische
insteekplaatsen met de ethernet switch uit het aansluitende gebied
kan worden gerealiseerd. Daaruit ontstaat een ringtopologie. Een
derde optische poort is voor de communicatie met meer afgelegen
segmenten beschikbaar.
In de toekomst worden voor het toezicht op de productiesectoren
meerdere IP-camera’s op de switches aangesloten. De QoS-functie
(Quality of Service) zal priorisering van besturings- en videodata
mogelijk maken.
PARTNeRs: HARTING bRAzIlIë eN HexANs dATAcom
Harting’s partner voor de modernisering van de productie-installatie
is de Braziliaanse onderneming Hexans Datacom die zich in
het ontwerp, de installatie en het onderhoud van ethernet-netwerken
voor suiker- en ethanolfabrieken heeft gespecialiseerd.
Harting Brazilië en Hexans Datacom werken al twee jaar succesvol
samen.
Hexans Datacom levert de klant niet alleen Harting-componenten,
zoals ethernet switches, optische en metalen kabels, maar ook
connectors en complete oplossingen; bij de ontwikkeling hiervan
neemt Harting een sleutelpositie in.
27

28
tec.news 20: APPLICATIES

Veiligheidsnet
De veiligheidsstandaards in de ondergrondse
mijnbouw worden steeds weer
verhoogd. Met recht, want het gaat naast
materiële waarden vooral om de veiligheid
van de mijnwerkers. Om de veiligheid van
de grondstofwinning en die van de medewerkers
te garanderen, breiden mijnbouwondernemingen
intensief hun datanetten
uit. Deze zijn bedoeld om een storingsvrijecommunicatie
met een hoge toelaatbare
belasting van een bestuurscentrum met de
wijd vertakte ondergrondse mijn gangen
tekunnen garanderen.
Tegelijkertijd met het boren van gangen
worden netwerken opgebouwd, die met
een serie clients verbonden worden: zo
wordt mobiele exploitatie- en transportapparatuur
op het net aangesloten, maar ook
camera’s, mobilofoons, mobiele elektronische
gegevensverwerkingsapparatuur of
dataloggers. Het doel is dat het bestuurscentrum
te allen tijde een goed zicht verkrijgt
op de ondergrondse situatie. Gevaren
moeten vroegtijdig herkend worden
om tegenmaatregelen te kunnen treffen.
In noodgevallen moeten veiligheids- en
reddingsmaatregelen snel en effectief worden
voorbereid en daadwerkelijk in gang
worden gezet.
De communicatiekanalen moeten daarom
ook in extreme gevallen in staat zijn het
bestuurscentrum met de periferie te kunnen
verbinden om bijvoorbeeld de positie
te bepalen van mijnwerkers bij ongelukken
in de mijngangen. Het netwerk is redundant
geconstrueerd, de periferie is opgebouwd
in een lijntopologie. De integratie
van de randapparatuur vindt plaats via
Wireless Network Switches.
Deze switches worden door een mijnbouwleverancier
aangeboden die voor de verbinding
van de afzonderlijke switches in een
kabelnetwerk connectoren inzet van het
type Han® 3 A hybrid LC duplex van de
Harting Technologiegroep.
De oorspronkelijk voor communicatie-industrie
ontworpen connector is als een hy-
tec.news 20: APPLICATIES
mijnongelukken zoals onlangs in chili maken de noodzaak duidelijk om blijvend strengere veiligheidseisen
te stellen aan het werken onder de grond. communicatie en gegevensoverdracht hebben daarbij de
hoogste prioriteit. HARTInG connectoren nemen daarbij een sleutelpositie in.
Rainer Bussmann, Senior Product Manager, Germany, HARTING Technology Group, Rainer.Bussmann@HARTING.com
bride variant uitgevoerd en daarmee tegelijkertijd
bruikbaar voor energietransport
en voor signaaloverdracht via glasvezel.
Betrouwbaarheid, robuustheid en bedrijfszekerheid
hebben in de mijnbouw prioriteit.
Het gebruik van de Han® 3 A hybride
LC kost daarbij duidelijk minder dan de
tot op heden gangbare oplossingen, omdat
in plaats van acht connectoren per switch
nu maar vier connectoren nodig zijn. Het
integreren van de energie- en signaaloverdracht
in één connector is in de mijnbouw
duidelijk meer dan state of the art.
Benefits
• Hybride interfaces
• Ruwe omgevingen
• Storingsvrije gegevensoverdracht
door middel van glasvezel
• Plaatsbesparende installatie voor
data- en energieoverdracht
29

30
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
Mooi en
klein
Flexibele printplaatconnectoren zijn
in de miniaturiseringstrend van de
industriële toepassingen onmisbaar
geworden. HARTInG breidt de toepassingsmogelijkheden
uit met de
vergroting van de har-flex familie met
kabelgebonden connectoren (Idc =
Insulated displacement connector).
Michael Seele, Global Product Manager,
Germany, HARTING Technology Group,
Michael.Seele@HARTING.com
Andreas Springer, Global Product Manager,
Germany, HARTING Technology Group,
Andreas.Springer@HARTING.com
De miniaturiseringstrend zet zich in de
industriële productie ononderbroken verder
voort. Onafhankelijk van de grootte
van de eindapparatuur worden besturingen
en andere componenten in steeds
kleinere bouwgroottes geleverd. Dat reikt
ook zo ver tot bij de printplaat die als basis
dient voor de elektronische structuur van
industriële systemen. De eisen die aan de
apparaatdesigners worden gesteld, zijn
steeds hoger geworden. Dit is het gevolg
van kostendruk, hogere prestatie-eisen en
een flexibel gebruik ter plaatse.
De dwang om tot steeds kleinere bouwgroottes
te komen leidt zelfs tot de noodzaak
van een conceptionele herijking van
printplaatconnectoren. De printplaten werden
traditioneel via een moederbord met
elkaar verbonden. Deze starre bouwwijze
moet worden opgegeven om ook een aanpassing
aan andere onconventionele apparaatmodellen
waarin printplaten worden
gemonteerd, mogelijk te maken. Daarom
is men er onlangs toe overgegaan om afzonderlijke
modules van een apparaat
direct met elkaar insteekbaar te kunnen
verbinden. Dit kan zoals altijd door middel
van een rechthoekige indeling plaats-

vinden. De trend gaat echter zowel naar
een parallelle indeling van printplaten
boven elkaar, de zogenoemde Mezzaninetechniek,
als ook naar een positionering
in een laag naast elkaar. Als de afstanden
van de afzonderlijke modules voor de klassieke
connectoren te groot zijn, wordt er
een verbinding via een flat-cable gebruikt.
Voor de connectoren is deze ontwikkeling
van groot belang. Deze conceptionele heroriëntatie
opent nieuwe mogelijkheden en
leidt tot nieuwe modellen.
Daarbij komt niet alleen het moederbord
als extra onderdeel te vervallen. Het model
zelf wordt in principe flexibel. Harting
heeft dit in har-flex consequent omgezet.
har-flex is als een universeel compatibele
board- to-board connectorfamilie ontwikkeld.
Als varianten zijn rechte, flexibele
connectoren en connectoren met flat-cable
aansluiting in snijklemtechniek (IDC) beschikbaar.
De denkbare insteekcombinaties
maken allerlei nieuwe indelingen van
printplaten mogelijk. Zo worden twee rechte
connectoren voor de Mezzanine toepassing
gebruikt, twee flexibele connectoren
voor printplaten in een laag; gecombineerd
ontstaat dan een klassieke verbinding van
moeder- en dochterkaarten. Printplaten
kunnen zo tot complexe en aan hun omgeving
perfect aangepaste systemen worden
opgebouwd.
Nog meer gebruiksvoordelen krijgt de user
bij de toepassing van de connector met flat
cable aansluiting. De har-flex IDC variant
is op een eenvoudige manier ter plekke
confectioneerbaar omdat hier de beproefde
en bedrijfszekere snijklemtechniek (IDC)
wordt toegepast en bijv. het afisoleren van
de individuele snoerdraden is komen te
vervallen. Bovendien onderscheidt de harflex
IDC zich door een gasdichte aansluiting
die ook de trekontlasting garandeert.
har-flex IDC is met een geïntegreerde
ver- en ontgrendelingsfunctie uitgerust
en wordt met een klik op de printplaatconnector
vastgezet. Op aanvraag zijn ook
voorgeconfectioneerde kabels verkrijgbaar.
Andere voordelen zijn de flexibele afstanden
van verticaal en horizontaal gegroepeerde
printplaten. Meerdere printplaten
kunnen aan een BUS (daisy chain) of
een multipele board connection (parallele
board verbinding) worden gekoppeld.
Point-to-point verbindingen worden zonder
omslachtig routen door de printplaat
mogelijk.
De gehele familie van de har-flex printplaat-connectoren
kan zonder extra processtappen
in het standaard productieproces
worden ingevoegd. Bijzondere fases in
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
de productie die bij het extra uitrusten en
solderen van printplaten tot schades kunnen
leiden, vervallen. De connectoren worden
in een reflow proces gesoldeerd en zijn
zeer geschikt voor een automatische plaatsing
van de componenten (pick-and-place).
har-flex is uitgerust met een contactraster
von 1,27 mm. Dit heeft haar mechanische
geschiktheid in de industrie reeds bewezen
en voldoet ook aan de vereisten voor
de allerhoogste datasnelheden. Voor de
individuele vereisten van de industrie
“har-flex ist als een universeel compatibele board- toboard
connectorfamilie ontwikkeld.”
aan de uitvoering van de connector, biedt
Harting een verscheidenheid aan modellen
en aantallen polen. De individuele uitvoering
wordt vanwege het modulaire werktuigconcept
tot standaardcomponent. Het
optoolen voor klantspecifieke oplossingen
vervalt.
De flexibiliteit van har-flex opent voor de
apparaatproducent nog meer perspectieven
omdat zelfs bij de extreem korte innovatiecycli
van de branche enerzijds de continuiteit
in de aansluittechniek behouden
blijft en anderzijds de ontwikkelingsopties
niet worden beperkt.
Benefits
• Flexibele, voordelige en een plaatsbesparende
oplossing
• Beproefde en bedrijfszekere
snijklemtechniek
31

32
tec.news 20: APPLICATIES
China gaat verder met
investeren in het railvervoer
china vestigt in de spoorwegindustrie – net als trouwens in andere marktsegmenten– binnen de kortste keren
nieuwe wereldrecords. de ontwikkelingen volgen hier precies de richtlijnen van het vijfjarenplan. daarmee behoort
china tot de weinige landen die hun plannen met betrekking tot de daadwerkelijke investeringen ten volle
nakomen. Terwijl het elfde vijfjarenplan momenteel wordt uitgevoerd, is het volgende alweer in zicht. behalve
een heldere ontwikkelingsstrategie voor de bevolking, streeft china o.a. ook het doel na om een technologisch
leidende rol in de spoorwegsector over te nemen.
Sam Chen, Market Manager Transportation, China, HARTING Technology Group, Sam.Chen@HARTING.com
de INvesTeRINGeN meT HeT ooG oP
HeT RolleNd mATeRIeel
In het kader van het elfde vijfjarenplan
(2006-2010) heeft China 2,2 biljoen yuan
(246,7 mrd. euro) geïnvesteerd. De geschatte
investeringen van het actuele 12e
vijfjarenplan (2011-2015) bedragen 3,5
biljoen yuan (392,5 mrd. euro). In vergelijking
met het boomende jaar 2010 blijft
de jaarlijkse groei van de uitgaven daarmee
voor 2011 op een voorzichtig stabiel
niveau.
Betrokken op de geplande nieuwe baanvakken,
wordt in het 12e vijfjarenplan
uitgegaan van 30.000 km (waarvan 6.000
km hogesnelheidstrajecten), terwijl het
laatste plan in 19.800 km (4.200 km) had
voorzien.
Voor wat betreft de railvoertuigen neemt
de 300-380 km/h snelle dieseltrein van
de reeks CRH380 een centrale rol in het
nieuwe vijfjarenplan in en vervangt daarmee
de voor 200-250 km/h ontwikkelde
reeks CRH. De vermoedelijke jaarlijkse
productiecapaciteit van de CRH380-standaard
treinen (acht wagons) ligt bij een
geschatte 160 dieseltreinen. Dit komt overeen
met 250 % van de productiecapaciteit
van het laatste vijfjarenplan. De treinen
van het type CHR380 worden gebouwd op
platforms van de producent Siemens Velaro,
Kawasaki Shinkansen en Bombardier
Zefiro. De investeringen voor de signaaltechniek
bewegen zich in dezelfde orde
van grootte.
eeN RAIlNeT vooR meeR
leveNskWAlITeIT IN cHINA
Zoals herkenbaar aan het geplande spoorwegnet,
dienen de investeringen er niet
voor om de metropolen aan de Chinese
oostkust met elkaar te verbinden. Veeleer
moet voor de mensen in het Chinese binnenland
de aansluiting met de kust van
het noorden tot en met het zuiden mogelijk
worden gemaakt. Daarmee wordt definitief
aan de ontwikkeling van het (binnen)
land prioriteit gegeven met de bedoeling
de mensen een hogere levensstandaard
te verschaffen. Bovendien maken nieuwe
hogesnelheidstreinen enkele korte vliegroutes
(normaal gesproken tot 500 km)
overbodig. Op deze wijze leveren ze door
de verlaging van de CO2-uitstoot een belangrijke
bijdrage aan een wereldwijd verantwoord
milieubeheer.
Onafhankelijk van de bouwtrant of snelheid
van de nieuwe treinen, blijven hoge
kwaliteits- en comfortstandaards onontbeerlijk.
Iedere trein heeft een eerste en
een tweede klas. De aankondigingen van
de passagiersinformatie vinden in de regel
plaats door middel van soms wel vier

videobeeldschermen per wagon in de modernste
LED-techniek. Hierop verschijnen
ook aanwijzingen over snelheden en reisdoelen.
Op de perrons houden de treinen
zich precies aan de voorgeschreven positie,
zodat de reizigers voor de instapdeuren
ordentelijke queuën kunnen vormen. Niet
zonder trots wijzen de spoorwegautoriteiten
op de hoge beschikbaarheid en stiptheid
van de treinen die kunnen evenaren
met die van Japan. Mogelijk is dat onder
andere door het geheel onafhankelijke
spoorwegnet, dat niet hoeft te worden
afgestemd op andere spoorwegnetten of
andere transportmiddelen. Een andere
reden is het besluit om de extreem krachtige
treinbeïnvloedingstechnologie CTCS
in te zetten die in Europa onder de firmanaam
ETCS werkt. In vergelijking met de
spoorwegbouwers uit het westen die normalerwijze
streven naar een compromis
uit snelheid en onderhoudskosten over de
hele levenscyclus, zetten de Chinese autoriteiten
volledig in op maximale snelheid.
De producten van Harting ondersteunen
ten volle de hoge kwaliteits- en operationele
eisen van de Chinese spoorwegautoriteiten.
De robuuste, hoog belastbare Harting
connectoren worden zowel intern als in het
tec.news 20: APPLICATIES
buitengedeelte van de treinen gebruikt. De
gestandaardiseerde appliance connectors
in de formaten DIN, D-Sub en M12 garanderen
bovendien een hoge beschikbaarheid
van de communicatie- en basissystemen in
de treinen en die van de beïnvloedingstoepassingen
op de trajecten.
“de producten van HARTInG ondersteunen de hoge
kwaliteits- en operationele eisen.”
33

34
tec.news 20: APPLICATIES

Een inhaalslag maken
HoHEnloHER fabriek voor speciale meubelen schaffitzel GmbH & co in de duitse
plaats Öhringen levert innovatieve en hoogwaardige oplossingen voor scholen
en laboratoria. Het bekabelingsconcept Ha-vIs prelink® kan voldoen aan de eisen
van deze fabriek, zoals snelle montage en een hoge bedrijfszekerheid.
Rainer Schmidt, Product Manager ICPN, Germany, HARTING Technology Group,
Rainer.Schmidt@HARTING.com
Een van de belangrijkste producten van de firma HOHENLOHER
is de medialift. Hij wordt geïnstalleerd voor de uitrusting van
werk- en opleidingsplaatsen met uiteenlopende media in scholen,
universiteiten en laboratoria. Daartoe wordt een beweegbare terminal
uitgerust met in- en uitgangen en verdeelleidingen voor
230 V netspanning, alsmede aansluitingen voor gas en perslucht
en/of voor datakabels.
Deze terminal wordt samen met een zwenkarm en plafondkanaal
geprefabriceerd in speciale productieplaatsen. In het verleden
moesten de dataleidingen afhankelijk van het gebruik exact op
lengte worden geprefabriceerd. Om dit proces efficiënt vorm te
geven, werd met kabelsegmenten gewerkt die aan één kant waren
voorzien van een RJ45 bus en aan de andere kant een RJ45
connector.
Problematisch aan deze oplossing is de gecompliceerde en dure
montage. De kabelsegmenten kunnen slechts met moeite in de
zwenkarm worden geplaatst. De overtollige lengten die voor de
aansluiting in de verdeler uit de medialift naar buiten steken belemmeren
het transport naar de montageplaats en kunnen daarbij
bovendien gemakkelijk beschadigd worden.
Hier begint de toepassing van het Ha-VIS preLink® concept van
Harting. Door de opdeling in het voorgeconfectioneerde kabelgedeelte
(de link vóór de link, de zgn. preLink) en de connectoren
kon het arbeidsproces opnieuw worden georganiseerd. Het door-
tec.news 20: APPLICATIES
trekken van het kabelgedeelte door de beschermende slang in de
zwenkarm is nu aanzienlijk vereenvoudigd en de daarvoor benodigde
tijd werd gereduceerd. Het opdelen van de bekabelingssegmenten
in twee delen betekent tevens dat de overtollige lengten
tot het verleden behoren. Nu wordt afhankelijk van de positie van
de medialift ter plekke bepaald welke lengte van de patchkabel
wordt aangesloten.
Als functietest heeft Harting in overleg met de fabriek voor speciaal
meubilair uit Öhringen een referentielijn opgebouwd en dit
in het geaccrediteerde laboratorium van de fabriek getest en gecertificeerd.
Daarbij werd niet alleen een deugdelijk functioneren
aangetoond – de uitkomsten van de metingen toonden daarnaast
aanzienlijke reserves aan in het transmissiekanaal. Dat levert nog
eens een extra zekerheid op van de overdracht en het vergroot
tevens de foutresistentie van het gehele systeem.
Al meer DAn 130 jAAr een Begrip
Al meer dan 130 jaar zijn zijn school- en laboratoriuminrichtingen
van HoHEnloHER een begrip. In dienst van
opleiding en onderzoek staat HoHEnloHER steeds voor
innovatieve producten. kwaliteit, ergonomie en de meest
praktische gebruikswaarde maken het HoHEnloHER productsysteem
uniek.
35

36
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
Perfecte
vorm en met
een nieuwe
feature
Een jaar na de marktintroductie van
Han-Yellock® kan deze connector,
die overtuigt door zijn design en
functionaliteit met een nieuwe functie
scoren: dankzij de Han-Quick
lock® aansluittechniek wordt hij
nog sneller en eenvoudiger om te
gebruiken.
Frank Quast, Product Manager,
Germany, HARTING Technology Group,
Frank.Quast@HARTING.com
Met Han-Yellock® is Harting erin geslaagd een
nieuwe innovatie te realiseren: Een connector
ontwerpen die van de grond af opnieuw ontwikkeld
werd – ook met betrekking tot het design –
moest op de markt wel opzien baren. En daar is
Han-Yellock® helemaal in geslaagd: Han-Yellock®
is op een breed front succesvol. De eerste pilotprojecten
laten zien dat het nieuwe product uit
de Harting Technologiegroep aan zijn verwachtingen
beantwoordt.
fuNcTIoNAlITeIT eN flexIbIlITeIT
Talrijke functionaliteiten en een grote productiviteit
vormen de kenmerken van Han-Yellock®.
De potentiaalvermenigvuldiging maakt het mogelijk
schakelkastfuncties naar de connectors
te verplaatsen en daarmee de praktische uitvoering
van de gehele configuratie te vereenvoudigen,
de complexiteit van de installatie vooral in
de regeltechniek te verminderen en daarbij verbeteringen
met betrekking tot de montage mogelijk
te maken. Daar komt nog een eenvoudig te
bedienen vergrendeling bij. De argumenten die
voor Han-Yellock® spreken zijn: gemakkelijker,
sneller en vergissingen zijn uitgesloten.

Ook als het gaat om flexibiliteit toont Han-
Yellock® aan waar deze ontwikkeling toe kan
leiden: door de opsplitsing van de behuizing
van de kabelzijde, kan het controleren van de
aansluitingen en de herbedrading gemakkelijk
worden uitgevoerd en worden de kabels ontlast.
Daarbij komt het interne gedeelte dat aan de
insteek- en/of de aansluitzijde kan worden vastgezet
en daarnaast de installatie of de ombouw
probleemloos maakt.
NoG eeNvoudIGeR meT de QuIck lock-
AANsluITTecHNIek
Harting heeft aan deze overtuigende kenmerken
van de bouwserie er nog een toegevoegd.
Tot op heden werden de contacten in het interne
gedeelte van de Han-Yellock® door middel van de
crimptechniek aangesloten. Hoe beproefd deze
aansluittechniek ook is, een brede internationale
toepassing blijft moeilijk, omdat hiervoor speciale
gereedschappen en individuele contacten
voor verschillende kabeldiameters beschikbaar
moeten zijn. Daarom heeft Harting de Han-
Yellock® nu uitgerust met de Han-Quick Lock®
aansluittechniek.
ToePAssING IN HeT veld
Han-Quick Lock® is speciaal ontwikkeld voor
een gereedschaploze werkmethode in het veld.
Hij is gebaseerd op een radiale veerklemaansluiting
en een combinatie van de voordelen van een
spanveer, gecombineerd met die van de crimptechoologie.
Han-Quick Lock® is daarbij geschikt
voor flexibele geleiders. De afzonderlijke draden
worden door een deuvel in het midden opgedeeld
en met een radiaal geplaatste veer tegen deze
drevel geklemd. De veer ligt in een kunststof element,
de zogenoemde actuator. Deze wordt door
middel van een conventionele schroevendraaier
naar onderen gedrukt. Daardoor schuift de veer
boven de afzonderlijke draden en de drevel. Het
resultaat is een eenvoudige en vibratie- en trilbestendige
aansluittechniek binnen het contactraster
van de crimptechniek.
Met de Han-Yellock® Quick Lock module kan een
complete Han-Yellock® connector zonder speciaal
gereedschap geconfectioneerd worden. De kabelaansluiting
gaat snel, zonder speciaal gereedschap
en zonder een omvangrijke uitrusting en
dat ook in ruige omgevingen. Favoriete toepassingen
zijn daarom vooral interfaces die toe zijn
aan een snelle, ongecompliceerde vervanging.
oveRzIcHT eN sNelHeId
Voorbeelden uit verschillende marktsegmenten
zijn snel gevonden: Voorbeeld 1: Systeembekabeling:
Bij de bedrading van installaties zijn
er een groot aantal individuele kabellengtes
nodig. Deze variatie kan met voorgeconfectioneerde
systeemkabels slechts in beperkte mate
afgedekt worden. Door de gecombineerde inzet
van crimp- en Quick Lock aansluitingen kunnen
deze standaardlengten ingekort en precies op
lengte worden aangelegd. Onnodige kabellussen
komen daarbij te vervallen en de bedradingen
worden overzichtelijker.
Voorbeeld 2: Productie-installaties: Vooral in
grote, complexe productie-installaties zijn de
tec.news 20: NIEUWE TECHNOLOGIEËN
gevolgkosten vanwege uitvaltijden een factor
van belang. Als het onderhoudspersoneel over
Han-Quick Lock® modules beschikt, kunnen de
onderhoudswerkzaamheden wezenlijk sneller en
gereedschaploos worden uitgevoerd.
Belangrijkste toepassingen van de Han-Yellock®
met Quick Lock-technologie liggen in de machinebouw
en de automatiseringstechniek. Overal
waar signalen en een grote capaciteit in een compacte
bouwvorm moeten worden overgebracht.
Decentrale installatiecomponenten, zoals E/Amodules
of aansluitboxen kunnen net zo snel
worden omgebouwd als energiebusstructuren.
“Talrijke functionaliteiten en een groot
prestatievermogen kenmerken Han-Yellock®.”
Bij onderhoudswerkzaamheden en reparaties is
er geen speciaal gereedschap nodig. Dit is voor
complexe productie-installaties met hoge verliezen
bij uitvaltijden, zoals bijv. in de automobielbranche
van enorme betekenis.
HARTING Plus
Harting bestrijkt het gehele portfolio van een
hooggespecialiseerde interfaceaansluittechniek
en hecht daarbij grote waarde aan compatibiliteit.
Zo heeft Harting behalve conventionele
crimp-aansluitingen, eigen aansluittechnieken
geïnitieerd en ontwikkeld, zoals de axiaalschoefklem
en de Han-Quick Lock®. Snelle bediening,
flexibiliteit en betrouwbaarheid zijn de belangrijkste
begrippen voor het totale spectrum aan
oplossingen.
Benefits
• Snelle en eenvoudige aansluittechniek
Han-Quick lock®
• Veldconfectioneerbaar zonder speciaal
gereedschap
• Insteekcompatibel naar modules in
crimptechniek
• Combineert de potentiaalvermenigvuldiging
van de Yellock module met
de eenvoudige bediening van een
radiale kooi-trekveer
37

38
tec.news 20: APPLICATIES
Veilige en snelle diagnose
In de medische techniek zijn bedrijfszekere onderzoeks- en analysetechnologieën van grote betekenis. bij ziekten
en in noodsituaties vertrouwen patiënten volledig op de apparatuur die wordt gebruikt. Artsen wensen een
snelle en zekere procedure bij onderzoeken teneinde de belasting voor de patiënten zo gering mogelijk te houden
en om bedrijfszekere diagnoses te kunnen stellen.
Frank Quast, Product Manager, Germany, HARTING Technology Group, Frank.Quast@HARTING.com
De hoge eisen die aan het ziekenhuisequipement worden gesteld
zijn uiteraard ook van toepassing op de gebruikte verbindingstechnologie.
Een voorbeeld daarvan zijn de realtime video uitzendingen
in de operatiezaal. Het aansluiten van de interfaces aldaar
moet snel gebeuren, hetgeen de huidige connectoren tot op heden
in onvoldoende mate konden waarmaken. Gebroken behuizingen
en vervormde contacten hebben tot onacceptabele onderhoudscycli
geleid.
De toepassing van Han-Yellock® connectoren van Harting voorkomt
dit soort uitval. Harting heeft in een prototype project Han-
Yellock® behuizingen in mobiele consoles geïnstalleerd om een
veilige verbinding tussen het beeldscherm en de mobiele camera
tot stand te brengen. Daarnaast werden nog meerdere apparaten
in de operatiekamer met elkaar verbonden. Het toepassingsgebied
hierbij zijn endoscopische onderzoekingen.
Han-Yellock® worden als plug-and-play connectoren ingezet zodat
het ziekenhuispersoneel zo veel mogelijk ontlast wordt. In combinatie
met Han-Modular® multicontactmodules en hoogwaardige
coax-aansluitingen kan zo een precieze en belastbare verbinding
tot stand worden gebracht. De praktijktest in vijf operatiekamers
verliep uiterst succesvol en zal ook naar normale gebruikssituaties
worden omgezet.
Andere toepassingsgebieden voor Han-Yellock® in de medische sector
kunnen worden gevonden op het gebied van de installaties in
gebouwen en bij patiëntinformatiesystemen. Zo zijn er bijvoorbeeld
ziekenhuizen die via informatieterminals “patiëntgegevens” tonen.
Ook hier wordt Han-Yellock® ingezet die zich door een andere
uitvoering in een witte kleurstelling aan zijn nieuwe omgeving
aanpast.

Met doorslaand succes: de installatiekosten
van de productie-installatie gingen
naar beneden en tegelijkertijd werd de
betrouwbaarheid van het productieproces
significant verhoogd.
Het door Harting Noord-Amerika gerealiseerde
ontwerp moderniseert in
zeer belangrijke mate de bestuurbaarheid
en de verbindingstechnologie van
de transportband. Transportbanden van
productie-installaties zijn samengesteld
uit afzonderlijke segmenten. Tegenover de
stroomvoorziening van 480 V wisselstroom
staan 24 V-gelijkstroom stuursignalen. Als
instrumentatiebus voor de aansturing van
de aandrijfmotor werd ASI gekozen; daarbij
komen PROFIBUS en PROFINET voor meerdere
besturingstoepassingen.
Het was een centrale eis van het project
om het gebruik van verdeel- en stuurkabels
op de aandrijfmotoren te vereenvoudigen.
De bedrading en aansluiting heeft niet in
de laatste plaats een aanzienlijke invloed
op de installatiekosten en de onderhoudsvriendelijkheid.
Er werden connectoren gebruikt van het
type Harting Han-Power® T. Deze maken
de verbinding van de aandrijfmotoren van
de lopende band met een gecombineerde
stamkabel (die de voedings- en de stuursignalisatiebekabeling
bevat) mogelijk.
Bovendien kunnen afzonderlijke voedings-
en stuursensoren voor elke motor worden
gerealiseerd.
De Harting Han-Power® T is geconstrueerd
voor elektrische aansluitingen tot 600 V
wisselstroom en signaalaansluitingen tot
250 V. De voedings- en signaaloverdracht
voor de connectoren zijn in verschillende
configuraties voor verschillende bekabelin-
tec.news 20: APPLICATIES
Meer betrouwbaar, minder kosten
Een nieuw begin dat dubbel de moeite waard is: de HARTInG connectoren van de bouwserie Han-Power® T werden gebruikt
bij een nieuwe dieselmotor-productielijn in de Amerikaanse industrie.
Gordon Post, National Key Account Manager-Automotive, North America, HARTING Technology Group, Gordon.Post@HARTING.com
gsdiameters en stroombelastingen verkrijgbaar.
De extra zekering beschikt over
een vergrendelingsbeugel die het abusievelijk
loskoppelen van de aansluiting bij een
draaiend systeem voorkomt. Han-Power® T
wordt bovendien geleverd met behuizingen
in beschermingsklasse IP 67 en voldoet op
deze manier aan de veiligheidsvoorwaarden
van de Amerikaanse industrie en is
ook in ruige omgevingen veilig inzetbaar.
Meer dan 600 connectoren worden aan de
kabelassemblages gemonteerd, die in de
Harting fabriek in Elgin voor de nu gerealiseerde
productielijn geconfectioneerd
worden. De systeemintegrator profiteert
in het gebruik niet alleen van een hoge
planningsflexibiliteit, maar ook van de
standaard verkrijgbare componenten en
de daaraan verbonden kostenvoordelen. De
eindgebruiker profiteert wederom van een
bekabelings- en stekkerconcept dat zich onderscheidt
door zijn hoge betrouwbaarheid
en eenvoudig onderhoud.
39

40
tec.news 20: APPLICATIES
Rijdende intelligente treinen
de op communicatie gebaseerde treingeleidingssystemen (communication-based Train control – cbTc) zijn een revolutie van
de spoorwegtechniek. krachtige systemen in de treinen en langs de trajecten verhogen de vervoers- en passagierscapaciteiten
van de openbare regionale vervoersbedrijven. Hierbij wordt tevens voldaan aan de hoogste veiligheidsstandaards. de
HARTInG Technologiegroep ondersteunt siemens mobility Frankrijk bij de uitrusting met connectoren voor de metro Parijs, de
ervaringen van HARTInG op het gebied van het aanleggen van tracés en op het gebied van backplane/moederbord-techniek.
Romaric Thèvenet, Product Manager, France, HARTING Technology Group, Romaric.Thevenet@HARTING.com
bedRIjfszekeRe oPlossING klAAR
vooR GebRuIk
Het door Siemens Mobility in Frankrijk
ontwikkelde treingeleidingssystemen
CBTC Trainguard MT biedt de mogelijkheid,
treinen met een verschillende uitrusting
op eenzelfde traject tegelijkertijd
te laten rijden. Het systeem is gebaseerd
op een continue, bi-directionele communicatie
tussen het tracé- en treinsysteem.
Daarmee heeft Siemens een oplossing voor
de regionale vervoersbedrijven ontwikkeld
die voor het probleem waren gesteld,
nieuwe trajecten te moeten bouwen en de
bestaande te moderniseren – of zelfs volautomatische,
onbemande treinsystemen op
de aanwezige trajecten in te zetten zonder
beïnvloeding van het bestaande passagiersvervoer.
Het cabine-treingeleidingssystemen berekent
het optimale snelheidsprofiel van de
trein op een betreffend traject en maakt
verschillende bedrijfsmodi mogelijk: van
een “halfautomatisch” bedrijf met bestuur-

der tot en met een volledig automatisch
bedrijf waarbij de trein geen bestuurder
nodig heeft.
dIRecTe vooRdeleN vooR de
ReIzIGeRs
De CBTC-oplossing van Siemens maakt
een aanzienlijk flexibeler bedrijf mogelijk
waarin de treinsnelheid en de afstanden
tussen de treinen optimaal op elkaar worden
aangepast. De met dit systeem uitgeruste
tracés bieden de reizigers een snellere
en efficiëntere reis:
• 30 % meer treinen dankzij kortere standtijden
• Geringere wachttijd op de stations en
korte rittijden door hogere rijsnelheden
• Altijd precies op tijd
• Betrouwbare en bedrijfszekere reizigersinformatie
HARTING meT sIemeNs sAmeN oP de
meTRo lIjN 1
Het Parijse openbaar vervoersbedrijf RATP
heeft Siemens Mobility opdracht gegeven
om de lijn 1 van het Parijse metronet
(Château de Vincennes – La Défense) op
volautomatisch bedrijf om te schakelen.
Lijn 1 (16,6 km, 25 stations) is de oudste
en meest gefrequenteerde van de in totaal
14 metrolijnen: ieder jaar gebruiken meer
dan 200 miljoen mensen deze verbinding.
Dat betekent meer dan 700.000 passagiers
per dag. La Défense, het financiële centrum
van Parijs, belangrijke treinstations
en beroemde bezienswaardigheden, zoals
het raadhuis “Hôtel de Ville”, het Louvre
en de Champs Élysées worden door deze
lijn bediend. De eis was onder andere de
omschakeling op een variant zonder bestuurder
bij lopend bedrijf.
De automatisering van deze bijzondere
lijn betekende voor Siemens een moeilijke
maar ook prestigieuze uitdaging. Voor de
lijn 1- en het Octys-project had Siemens
een speciale en vooral compactere oplossing
van zijn standaard-CBTC Trainguard
MT nodig, waarbij een moederboard (hoog-
te 6U) voor de boordcomputer-unit (On
Board Computing Unit – OBCU) gebruikt
wordt.
Bij de ontwikkeling van deze nieuwe
uitvoering van het OBCU-frame kreeg
Siemens steun van Harting Frankrijk.
Harting leverde Siemens niet alleen zijn
bekende DIN 41 612 connectoren, maar
stelde bovendien zijn kennis van zaken op
het gebied van tracé-kabelbouwelementen
en de Harting Integrated Solutions (HIS)ervaring
op moederbordtechniek beschikbaar.
De OBCU is het hoofdbestanddeel van
het CBTC-systeem: een volledig bedraad
frame dat de communicatie van de computeruitbreidingskaarten
(de zogenoemde
dochterkaarten) onderling en met de trein
tot stand brengt en daarmee als CBTCbackbone
fungeert.
de TAkeN vAN de HARTING
TecHNoloGIeGRoeP WAReN:
• De planning van een volledig moederbord
op basis van de HIS-ervaringen
• Integratie en bedrading van het moederbord
in het frame
• Het controleren en in acht nemen van de
normeringen voor railsystemen
tec.news 20: APPLICATIES
• Test van het complete systeem volgens
de richtlijnen door Siemens
Om te kunnen garanderen dat aan alle
technische eisen van Siemens bij de constructie
en vervaardiging van het OBCUframe
voldaan zou worden, hebben de
experts van Harting in alle projectfa-
ses nauw met Siemens samengewerkt.
Harting heeft bovendien voor alle goedkeuringen
gezorgd die garanderen dat de
hoge verwachtingen van de eindklanten
van Siemens op het gebied van kwaliteit,
veiligheid en bedrijfszekerheid van het
product vervult worden. Elk product wordt
individueel getest waarbij een uitgebreide
kwaliteitsbeschrijving ervoor zorgt, dat
de vereiste keuringsmethodes nageleefd
en geëvalueerd worden.
Na afsluiting van de omschakeling van metrolijn
1 wil de RATP het Octys-moderniseringsprogramma
van haar trajectnetwerk
voortzetten. Daarmee zal de samenwerking
tussen Siemens Frankrijk en Harting
bij de Parijse metro voor meerdere jaren
worden voortgezet.
41

42
tec.news 20: APPLICATIES
Een betrouwbaarheidsoffensief
uit Hannover
de publieke belangstelling voor het spoor- en tramvervoer is groot: vertragingen of uitvallen zorgen voor openbare
kritiek van de getroffen reizigers. de modernisering van het onderhoudsmanagement kan echter van groot
nut zijn. de HARTInG Technologiegroep rust de tram üstra in Hannover uit met een individueel toegesneden RFIdsysteem,
dat een hoge beschikbaarheid van de voertuigen moet garanderen.
Jörg Hehlgans, Product Manager, Germany, HARTING Technology Group, Joerg.Hehlgans@HARTING.com
De gemeentelijke vervoersbedrijven van Hannover, üstra, nemen
alle voorzorgsmaatregelen. Ook terwijl hun trams een goede reputatie
hebben en het openbaar vervoerssysteem van Hannover
sinds de Expo 2000 als voorbeeldig wordt gezien, is het van belang
om het voertuigmanagement ook met het oog op de toekomst
verder te ontwikkelen.
Die üstra heeft voor haar passagiers bijna 300 voertuigen in twee
types in gebruik. Technologisch is er in ieder geval heel wat ontwikkelingspotentieel
– wat bijvoorbeeld blijkt uit het onderhoudsmanagement.
sTATus Quo oNdeRHoudsmANAGemeNT: mANuele dATA-
INvoeR
Om de veiligheid en betrouwbaarheid van het personentransport
op het gebruikelijke hoge niveau te houden, moeten de onderhoudsintervallen,
met name als het gaat om de belangrijkste
componenten exact worden nagekomen. Dat moet ook dan kunnen
worden gegarandeerd als onderdelen van het voertuig vervangen
of achteraf verder worden uitgerust, dus voertuig en sommige
onderdelen ervan dus verschillend oud zijn of aan verschillende
onderhoudsintervallen onderworpen zijn. Tot deze hoofdcomponenten
behoren bijv. draaistel, wagonbovenbouw of assen, dus
zonder welke de trams
niet kunnen rijden.
Tot nu toe wordt bij de
üstra de kilometerprestatie
van de voertuigen
geregistreerd
door middel van het
uitlezen van mechanischekilometertellers.
Het toewijzen van
kilometerprestatie-gegevens
bij de componenten
vindt plaats door de geau-
tomatiseerde gegevensverwerking. Het uitlezen van de gegevens
en deinvoer is niet alleen een tijdrovende zaak, maar impliceert
ook een hoog foutenpotentieel. Extra uitdagingen aan de gegevenskwaliteit
is er door de uitwisseling van componenten bij reparaties
“In de toekomst zal de systeemintegratie
ook bij het spoorwegbedrijf door sterke
partners plaatsvinden.”
of door het verloop van de onderhoudinspecties.
doeleN vAN de AuTomATIseRING: oPTImAlIsATIe vAN
oNdeRHoud eN bedRIjfsPRocesseN
Doel van het door üstra en Harting geïnitieerde pilotproject was
de automatisering van de gegevensregistratie, niet alleen van de
afzonderlijke voertuigen, maar ook van de belangrijkste componenten
hiervan. Daardoor zou een snelle en zekere traceerbaarheid
van de test- en onderhoudsrelevante componenten en hun kilometerprestaties
worden bereikt. In de plaats van een handmatige
oplossing moest er een automatische dataregistratie komen die
bovendien rekening houdt met de complexiteit van de constructie
van het voertuig. Zo kunnen fouten worden geminimaliseerd en
kan te allen tijde een reële status van het voertuig worden vastgelegd.
Het systeem moet bovendien transparant in de richting van
de kantoorautomatisering zijn. Ieder voertuig moet geïdentificeerd
en met een stukslijst van de belangrijkste componenten ervan
opgeslagen kunnen worden.
Om de bedrijfsprocessen te optimaliseren, gaat het niet slechts
om het geautomatiseerd calculeren van het onderhoudsbeheer en
de onderhoudskosten; naar de autoriteiten toe kan er bovendien
ook een kwalitatief bewijs van het gepleegde onderhoud geleverd
worden. Vooral op dit punt zijn de richtlijnen van de technische
toezichthoudende autoriteiten (TAB) in de voorbije jaren sterk uitgebreid.

OverzicHt van Hert systeemcOncept en Het pilOtprOject
Actueel
pilotproject
Pc met sW
Industrial Ethernet
RF800
uitrit
depot
RF800
inrit depot
Enterprise system: baan
Ha-vIs suite
RF800
inrit werkplAAts
mobiler Reader
in de mijn
WlAn
mobiler Reader
in de werkplAAts
de oPlossING vAN HARTING
De Harting Technologiegroep is in dit pilotproject niet alleen een
succesvolle systeemleverancier, maar – om de prestaties van de
Harting componenten te kunnen demonstreren – is ook opgetreden
als systeemintegrator. In de toekomst zal de systeemintegratie
ook op het gebied van het vervoer per tram door sterke partners
plaatsvinden.
Er worden Harting RFID (Radio Frequency Identification) transponders
toegepast die van extra uitgebreid geheugen zijn voorzien
en met sensorinterfaces uitgerust. In combinatie met een microprocessor
kan in de transponder een stroomschema worden geprogrammeerd
die de asomwentelingen in kilometers omrekent.
Omdat de üstra-wagons ver zijwaarts naar beneden getrokken randen
hebben, kon de aanvankelijk gedachte oplossing waarbij de antenne
van de reader loodrecht aan een wand was gemonteerd niet
worden gerealiseerd. Bij de nieuwe oplossing is de antenne in het
spoor tussen rails aangebracht. Daarmee werd ook de berijdbaarheid
door vrachtwagens en bussen met een oppervlaktebelasting
van tot 60 ton noodzakelijk. Om de functioneringscapaciteit van
het systeem gedurende de wintermaanden te kunnen garanderen,
moest de antennebox verwarmd kunnen worden, want door
sneeuw en ijs worden UHF signalen in hoge mate afgeschermd.
Wanneer er over een RFID reader-antenne, die in het toegangsgebied
van het depot in de grond werd aangebracht, wordt gereden,
identificeert deze RFID reader RF 800 eerst eenduidig het
voertuig en vervolgens wordt de kilometerprestatie van het voertuig
automatisch uitgelezen. Bovendien worden de belangrijkste
componenten die van UHF tags (Ultra High Frequency, passieve
hoogfrequente identificatietransponders) zijn voorzien, geïdentificeerd.
De noodzakelijke onderhoudsmaatregelen kunnen daarmee
onmiddellijk in gang worden gezet.
Het Harting RFID-systeem is zo ontworpen dat gebruik in een
ruige omgeving (koud, hitte, vocht, vuil, gewicht) is veiliggesteld.
Voor een in de grond aangebrachte installatie is dat wel een vereiste!
tec.news 20: APPLICATIES
43

44
tec.news 20: Korte berichten
jubIleum IN “THe bIG
APPle”
25 jaar HARTING
USA!
Harting north america viert
zijn 25-jarige jubileum. Het amerikaanse
filiaal van de Harting
technologiegroep is een van de 32
internationale dochtermaatschappijen
van de familieonderneming
uit de stad espelkamp. De onderneming
werd in 1986 in Hoffmann
estates, illinois opgericht
en is sinds 1998 in elgin, illinois
gevestigd. in 2005 werd de verkoopvestiging
uitgebreid met een
eigen productieplaats. Harting
inc. of north america is vooral
in de markten transport, automatisering,
telecommunicatie en
biomedische toepassingen actief.
De klanten van de onderneming
zijn in de hele verenigde staten,
canada en mexico te vinden.
iF product design
award voor
Han-Yellock®
De Harting connector Han-Yellock® is door een internationale jury
in de categorie “industry + skilled trades” onderscheiden met de iF product
design award 2011. Harting speelt ook met betrekking tot het design
een voortrekkersrol in de branche en heeft laten zien dat de vormgeving
van de Han-Yellock® ook internationaal hoge ogen scoort. er waren 1.121
deelnemers uit 43 landen die zich met hun producten kandidaat hadden
gesteld. “Deze onderscheiding is een beloning voor onze durf om geheel
nieuwe wegen in te slaan. met Han-Yellock® hebben we bewezen dat innovatieve
verbindingstechnologie niet alleen functioneel, maar ook fraai kan
zijn”, aldus philip Harting, directeur connectivity & networks.
“HSBC Living Business Award”
voor HARTING Hongkong
De Aziatische dochteronderneming HARTING Hongkong van de HARTING
Technologiegroep is in de categorie “People Caring”. winnaar geworden
van de gerenommeerde “HSBC Living Business Award – Certificate of Excellence”
Met deze award worden ondernemingen onderscheiden die zich
hebben verplicht tot een sociale en milieuontlastende bedrijfsvoering in de
zin van het tot stand brengen van een duurzame groei. De onderscheiding
vormt een waardering voor de uitstekende prestaties van de onderneming
op het gebied van het vorming – en ontwikkelingswerk en de sociale ondersteuning
van zijn medewerkers.

Eredoctoraat voor Dietmar
Harting
De faculteit elektrotechniek en informatica van de
leibniz Universiteit Hannover heeft Dietmar Harting
een eredoctoraat verleend. met deze hoogste academische
onderscheiding eert de universiteit de vele in
het oog springende verdiensten van Harting voor de
inzet voor nationale en internationale standaardisaties,
het succesvolle werk als ondernemer en zijn veelzijdige
engagement bij staat en maatschappij.
HARTING is één van
“Duitslands beste werkgevers
2011”
HARTING werd door het instituut
“Great Place to Work®” verkozen
tot één van de beste werkgevers
van Duitsland. De Technologiegroep
werd daarmee als werkgever
onderscheiden voor haar bijzondere
kwaliteit en attractiviteit.
De bevestiging om één van de beste werkgevers van Duitsland
te zijn is een waardering voor de vele inspanningen van HARTING
om zijn medewerkers aantrekkelijke en toekomstgerichte arbeidsplaatsen
in een innovatieve hightech onderneming te bieden.
tec.news 20: Korte berichten
Geactualiseerde online-
catalogus
De Harting technologiegroep
heeft haar online catalogus informatie
systeem HarKis® in
eBusiness geïntegreerd en met
nieuwe functionaliteiten uitgebreid
(https://b2b.Harting.
com/ebusiness/init.do). Daarmee
is de mogelijkheid gecreëerd
om vanuit HarKis ® te allen tijde in
het eBusiness portaal in te loggen
en zo alle functionaliteiten, zoals
controle op beschikbaarheid, aanvragen
en bestellingen te gebruiken. De nieuwe HarKis®
versie biedt bovendien twee essentiëlele verbeteringen:
enerzijds wordt bij een advies over een bepaald onderdeel
of een hele set de vrije keuze gelaten in welke volgorde
de te beoordelen selectiekenmerken uitgekozen
worden. Bovendien is voor de productserie Din 41 612
nu een gedetailleerd advies over elke set beschikbaar.
Categoriewinnaar bij “Fabriek
van het jaar / GEO 2010”
Het bedrijfsonderdeel electronics
van Harting hoort tot
de winnaars van de welhaast
zwaarste benchmark wedstrijd
van de producerende industrie
in Duitsland. Bij de “Fabriek
van het jaar / geO 2010” werd
Harting uitgeroepen tot winnaar
in de categorie “Uitstekende
massaproductie”. De
wedstrijd van de ondernemingsadviesgroep a.t. Kearney
en het tijdschrift “productie” onderscheidt producerende
ondernemingen die kunnen laten zien dat ze op voorbeeldige
wijze beantwoorden aan hoge beoordelingscriteria op
het gebied van rendabiliteit, souplesse, kwaliteit, innovatie,
waardetoevoeging en klanttevredenheid. tevens moeten
zij kunnen aantonen dat ze een excellente ontwikkeling
gedurende de laatste drie jaar hebben doorgemaakt.
45

46
tec.news 20: Impressum
Beste lezers,
Op deze plaats willen we graag weer onze dank uitspreken voor uw enthousiaste deelname
aan onze Tec.News enquête. Uw suggesties en wensen helpen ons om tec.News
steeds een beetje beter te maken. Uiteraard zijn we ook erg blij met uw positieve reacties.
Het is onze bedoeling u over nieuwe producten en applicaties van de firma Harting te
informeren – en wel op de best mogelijke wijze.
Ditmaal hebben we ons in het bijzonder toegelegd op het onderwerp van de recyclebare
vormen van energie. Maar natuurlijk kunt u in dit nummer ook weer vele interessante
artikelen lezen die afkomstig zijn uit de gehele Harting wereld. We zijn benieuwd of u
deze nieuwe tec.News op prijs stelt. Geef ons een paar minuten van uw tijd en doe mee
aan deze online-enquête.
Meedoen kan nog tot 31 juli 2011. Als bedankje verloten we onder alle deelnemers weer
een Apple iPad – ditmaal met een praktische case.
De gelukkige winnaar van de laatste enquête hebben we schriftelijk geïnformeerd.
Het redactieteam
Hier gaat u naar de enquête: www.Harting.com/tecNews-survey
PublIcATIebIjzoNdeRHedeN
Gepubliceerd door: harting KGaA, M. Harting, Postbus 1133, 32325 Espelkamp (Duitsland), Telefoon +49 5772 47-0, Fax: +49 5772 47-400, Internet: www.harting.com | Hoofdredacteur: A. Bentfeld
Plaatsvervangend Hoofdredacteur: A. Huhmann, Dr. G. Staperfeld | Algehele coördinatie: Communicatie- en PR-afdeling, A. Bentfeld | ontwerp en layout: Contrapunkt Visuelle Kommunikation GmbH, Berlijn
Productie en druk: Druckerei Meyer GmbH, Osnabrück | oplage: 25,000 exemplaren wereldwijd (Duits, Engels en nog 12 talen)
bron: Als u dit magazine regelmatig gratis wilt ontvangen, dient u contact op te nemen met de dichtstbijzijnde harting-vestiging, of met uw verkooppartner van harting of met een van de lokale harting-distributeurs.
U kunt tec.News ook online bij www.harting.com bestellen.
Herdrukken: Volledige herdrukken en uittreksels van bijdragen dienen schriftelijk goedgekeurd te worden door de Redacteur. Dit geldt ook voor invoeren in elektronische databases en voor reproductie op elektronische
media (b.v. CD-ROM en Internet). Alle productaanduidingen die gebruikt zijn, zijn handelsmerken of productnamen die aan harting KGaA of aan andere bedrijven toebehoren. Ondanks een nauwkeurige redactie is het niet
mogelijk om drukfouten of wijzigingen m.b.t. productspecificaties in de nabije toekomst volledig uit te sluiten. Daarom wordt harting KGaA alleen gebonden door de bijzonderheden in de relevante catalogus. Gedrukt op
milieuvriendelijke wijze op geheel zonder chloor gebleekt papier en met een hoog gehalte aan gerecycled papier. © 2011 van harting KGaA, Espelkamp. Alle rechten voorbehouden.

April 4 – April 8 Germany, Hanover, Hannover messe 2011
April 20 – April 21 Netherlands, Den Bosch, mocon
April 28 – May 1 Brazil, São Paulo, Fiee
May 17 – May 20 China, Guangzhou, chinaplas 2011
May 18 – May 20 Belgium, Kortrijk, indumation
May 22 – May 25 North America, Anaheim, CA, windpower
May 24 – May 26 Italy, Parma, sps/ipc/driVes
June 7 – June 9 Germany, Nuremberg, sensor+test
June 8 – June 10 Korea, Seoul, enVeX 2011
June 14 – June 16 United Kingdom, London, rAilteX
June 16 – June 17 Switzerland, Zurich, swisst.fair
July 20 – July 23 Malaysia, Kuala Lumpur, industrial Automation
September 13 – September 15 Poland, Bielsko-Biala, energetab
September 13 – September 16 India, New Delhi, electronic india
September 19 – September 21 North America, Minneapolis, MN, railway interchange 2011
September 20 – September 23 Russia, St. Petersburg, neva 2011
tec.news 20: Beurzen
Aanwezigheid van Harting
op beurzen 2011
October 2 – October 5 North America, New Orleans, LA, international public transportation expo
October 5 – October 6 France, Lyon, imA
October 3 – October 7 Czech Republic, Brno, msV Brno
October 19 – October 21 China, Beijing, china wind power 2011
November 22 – November 24 Germany, Nuremberg, sps/ipc/driVes

Australia
HARTING Pty Ltd
Suite 11 / 2 Enterprise Drive
Bundoora 3083, AUS-Victoria
Phone +61 3 9466 7088, Fax +61 3 9466 7099
E-Mail: au@HARTING.com, www.HARTING.com.au
Austria
HARTING Ges. m. b. H.
Deutschstraße 19, A-1230 Wien
Phone +431 6162121, Fax +431 6162121-21
E-Mail: at@HARTING.com, www.HARTING.at
Belgium
HARTING N.V./S.A.
Z.3 Doornveld 23, B-1731 Zellik
Phone +32 2 466 0190, Fax +32 2 466 7855
E-Mail: be@HARTING.com, www.HARTING.be
Brazil
HARTING Ltda.
Rua Major Paladino 128 – Prédio 11
CEP 05307-000 – São Paulo – SP – Brasil
Phone +55 11 5035 0073, Fax +55 11 5034 4743
E-Mail: br@HARTING.com, www.HARTING.com.br
China
Zhuhai HARTING Limited, Shanghai branch
Room 5403, HK New World Tower
300 Huai Hai Road (M.) , Luwan District
Shanghai 200021, China
Phone +86 21 6386 2200, Fax +86 21 6386 8636
E-Mail: cn@HARTING.com, www.HARTING.com.cn
Czech Republic
HARTING s.r.o.
Mlýnská 2, CZ-160 00 Praha 6
Phone +420 220 380 460, Fax +420 220 380 461
E-Mail: cz@HARTING.com, www.HARTING.cz
Denmark
HARTING ApS
Hjulmagervej 4a, DK – 7100 Vejle
Phone +45 70 25 00 32, Fax +45 75 80 64 99
E-Mail: dk@HARTING.com, www.HARTING.com
Eastern-Europe
HARTING Eastern Europe GmbH
Bamberger Straße 7, D-01187 Dresden
Phone +49 351 4361 760, Fax +49 351 436 1770
E-Mail: Eastern.Europe@HARTING.com
www.HARTING.com
Finland
HARTING Oy
Teknobulevardi 3-5, FI-01530 Vantaa
Phone +358 207 291 510, Fax +358 207 291 511
E-Mail: fi@HARTING.com, www.HARTING.fi
France
HARTING France
181 avenue des Nations, Paris Nord 2
BP 66058 Tremblay en France
F-95972 Roissy Charles de Gaulle Cédex
Phone +33 1 4938 3400, Fax +33 1 4863 2306
E-Mail: fr@HARTING.com, www.HARTING.fr
Germany
HARTING Deutschland GmbH & Co. KG
P.O. Box 2451, D-32381 Minden
Simeonscarré 1, D-32427 Minden
Phone +49 571 8896 0, Fax +49 571 8896 282
E-Mail: de@HARTING.com, www.HARTING-Deutschland.com
Great Britain
HARTING Ltd.
Caswell Road, Brackmills Industrial Estate
GF-Northampton, NN4 7PW
Phone +44 1604 827 500, Fax +44 1604 706 777
E-Mail: gb@HARTING.com, www.HARTING.co.uk
Hong Kong
HARTING (HK) Limited
Regional Office Asia Pacific
3512 Metroplaza Tower 1, 223 Hing Fong Road
Kwai Fong, N. T., Hong Kong
Phone +852 2423 7338, Fax +852 2480 4378
E-Mail: ap@HARTING.com, www.HARTING.com.hk
Hungary
HARTING Magyarország Kft.
Fehérvári út 89-95, H-1119 Budapest
Phone +36 1 205 34 64, Fax +36 1 205 34 65
E-Mail: hu@HARTING.com, www.HARTING.hu
India
HARTING India Private Limited
No. D, 4th Floor, ‚Doshi Towers‘
No. 156 Poonamallee High Road,
Kilpauk, Chennai 600 010, Tamil Nadu, India
Phone +91 44 435604 15/416, Fax +91 44 435604 17
E-Mail: in@HARTING.com, www.HARTING.co.in
Italy
HARTING SpA
Via dell‘Industria 7, I-20090 Vimodrone (Milano)
Phone +39 02 250801, Fax +39 02 2650 597
E-Mail: it@HARTING.com, www.HARTING.it
Japan
HARTING K. K.
Yusen Shin-Yokohama 1 Chome Bldg., 2F
1-7-9, Shin-Yokohama, Kohoku,
Yokohama 222-0033 Japan
Phone +81 45 476 3456, Fax +81 45 476 3466
E-Mail: jp@HARTING.com, www.HARTING.co.jp
Korea
HARTING Korea Limited
#308 Yatap Leaders Building, 342-1 Yatap-dong
Bundang-gu, Sungnam-City, Kyunggi-do
463-828 Republic of Korea
Phone +82 31 781 4615, Fax +82 31 781 4616
E-Mail: kr@HARTING.com, www.HARTING.co.kr
Malaysia (Office)
HARTING Singapore Pte Ltd
Malaysia Branch
11-02 Menara Amcorp, Jln. Persiaran Barat
46200 PJ, Sel. D. E., Malaysia
Phone +60 3 / 7955 6173, Fax +60 3 / 7955 5126
E-Mail: sg@HARTING.com, www. HARTING.com
Netherlands
HARTING B.V.
Larenweg 44, NL-5234 KA ’s-Hertogenbosch
Postbus 3526, NL-5203 DM ’s-Hertogenbosch
Phone +31 736 410 404, Fax +31 736 440 699
E-Mail: nl@HARTING.com, www.HARTINGbv.nl
Norway
HARTING A/S
Østensjøveien 36, N-0667 Oslo
Phone +47 22 700 555, Fax +47 22 700 570
E-Mail: no@HARTING.com, www.HARTING.no
Poland
HARTING Polska Sp. z o. o
ul. Kamieńskiego 201-219, PL-51-126 Wrocław
Phone +48 71 352 81 71, Fax +48 71 320 74 44
E-Mail: pl@HARTING.com, www.HARTING.pl
Portugal
HARTING Iberia, S. A.
Avda. Josep Tarradellas, 20-30, 4 o 6 a, E-08029 Barcelona
Phone +351 219 673 177, Fax +351 219 678 457
E-Mail: es@HARTING.com, www.HARTING.es/pt
Romania
HARTING Romania SCS
Europa Unita str. 21, 550018-Sibiu, Romania
Phone +40 369-102 671, Fax +40 369-102 622
E-Mail: ro@HARTING.com, www.HARTING.com
Russia
HARTING ZAO
Maily Sampsoniyevsky prospect 2A
194044 Saint Petersburg, Russia
Phone +7 812 327 6477, Fax +7 812 327 6478
E-Mail: ru@HARTING.com, www.HARTING.ru
Singapore
HARTING Singapore Pte Ltd.
25 International Business Park
#02-06 German Centre, Singapore 609916
Phone +65 6225 5285, Fax +65 6225 9947
E-Mail: sg@HARTING.com, www.HARTING.sg
Slovakia
HARTING s.r.o.
Sales office Slovakia
Povázska 2, SK – 940 67 Nové Zámky
Phone +421 356-493 993, Fax +421 356-402 114
E-Mail: sk@HARTING.com, www.HARTING.sk
Spain
HARTING Iberia S.A.
Avda. Josep Tarradellas 20-30 4 o 6 a, E-08029 Barcelona
Phone +34 93 363 84 75, Fax +34 93 419 95 85
E-Mail: es@HARTING.com, www.HARTING.es
Sweden
HARTING AB
Gustavslundsvägen 141 B 4tr, S-167 51 Bromma
Phone +46 8 445 7171, Fax +46 8 445 7170
E-Mail: se@HARTING.com, www.HARTING.se
Switzerland
HARTING AG
Industriestrasse 26, CH-8604 Volketswil
Phone +41 44 908 20 60, Fax +41 44 908 20 69
E-Mail: ch@HARTING.com, www.HARTING.ch
Switzerland
HARTING AG Mitronics
Leugenestrasse 10, CH-2500 Biel 6
Phone +41 32 344 2121, Fax +41 32 344 2122
E-Mail: mit@HARTING.com
www.HARTING-mitronics.ch
HARTING Technology Group
marienwerderstraße 3 | 32339 Espelkamp – Germany
P.o. box 1133 | 32325 Espelkamp – Germany
Phone +49 5772 47-0 | Fax +49 5772 47-400
E-mail: de@HARTInG.com | www.HARTInG.com
Taiwan
HARTING R.O.C. Limited
Room 1, 5/F, 495 GuangFu South Road
RC-110 Taipei, Taiwan
Phone +886 2 2758 6177, Fax +886 2 2758 7177
E-Mail: tw@HARTING.com, www.HARTING.com.tw
Turkey
HARTING TURKEI Elektronik Ltd. Şti.
Barbaros Mah. Dereboyu Cad. Fesleğen Sok.
Uphill Towers, A-1b Kat:8 D:45
34746 Ataşehir, İstanbul
Phone +90 216 688 81 00, Fax +90 216 688 81 01
tr@HARTING.com, www.HARTING.com.tr
USA
HARTING Inc. of North America
1370 Bowes Road, USA-Elgin, Illinois 60123
Phone +1 877 741-1500 (toll free)
Fax +1 866 278-0307 (Inside Sales)
E-Mail: us@HARTING.com, www.HARTING-USA.com