Week van de spinale stenose - dag 5 - Operatieve - Care To Move

• De oefeningen zelf: De volgorde waarop U de
oefeningen doet is van groot belang omdat bepaalde
oefeningen vlotter verlopen en dus best
in de opwarmfase worden uitgevoerd terwijl
andere best op het einde van het rijtje worden
uitgevoerd aangezien die wat moeilijker zijn.
Het is tevens de bedoeling dat U deze
oefeningen uitvoert een drietal keer per dag
gedurende telkens een tiental minuten en
elke oefening een tiental maal achter elkaar
uitvoert. Nadien kan U een korte wandeling
van een tiental minuten doen.
Oefening 1: U start met het stretchen van de rugspieren en het
leren ontspannen van uw middenrif
Dit doet U door de oefening op de
figuur hiernaast een tiental maal
achter elkaar uit te voeren
Oefening 2: Vervolgens zult U achtereen volgens de twee
voornaamste dijspiergroepen leren stretchen.
De eerste groep zijn de hamstrings of achterste dijspieren. Hiervoor
gebruikt U een bankje zoals in onderstaande figuur. U moet tijdens
die oefening de spieren aan de achterzijde van uw been voelen
rekken. Dit doet U per been een tiental keer.
De tweede groep zijn de voorste dijspieren of
quadriceps spieren. Deze kan u stretchen zoals op
onderstaande figuur beschreven.
Oefening 3: Nadien kan u de spier uitrekken die de rug het bovenbeen
verbindt: De Iliopsoas. Hiervoor
doet u de onderstaande oefening.
Oefening 4: Tenslotte kunt u eindigen met het versoepelen van de
bovenste rugspieren, zoals ook
hieronder aangetoond.
D. Enkele belangrijke overwegingen.
Rugchirurgie voor sciatica en spinale stenose is bedoeld
om de beenklachten te verbeteren. Rugpijn kunnen we
hiermee niet wegnemen. Anders gezegd: we kunnen
perfect de geknelde zenuw bevrijden, echter de rugpijn
door slijtage kunnen we niet volledig wegnemen, enkel
verminderen. Symptomen van voosheid of zwakheid
kunnen na de chirurgie nog blijven bestaan.
Chirurgie houdt minder risico’s in en is veiliger bij gezonde,
fitte patiënten. Als patiënt kan mijn zelf acties
ondernemen om de risico’s van de operatie te beperken.
Bv. stoppen met roken, gewichtsvermindering,
lichaamsbeweging indien mogelijk…
Wij kunnen voor de patiënt de risico’s beperken door
een goede preoperatieve voorbereiding. Tevens zijn
de zorgpaden (standaard procedures) die in onze
Spinal Unit worden toegepast een garantie voor optimale
zorg naar patiënt toe.
Bronnen:
www.eurospine.org
www.belgianspinesociety.be
www.corpusmentis-fysiotherapie-leiden.nl/
paginas/?url=claudicatio-intermittens
www.maturespine.com/stripcontent.php?parent_file=/diagnoses/
vascular.html (afbeelding claudicatio)
Introduction to spine surgery (AO Spine international – Sue Corbette)
Instructional Course Lectures (Howard S. An, American Academy
of Orthopaedic Surgeons)
WEEK
VAN DE
SPINALE STENOSE
VRIJDAG
8 JUNI 2012
DAG 5
OPERATIEVE
BEHANDELING VAN
SPINAALKANAALSTENOSE?
Pas wanneer de conservatieve behandeling geen of onvoldoende resultaat biedt, wordt er operatief gehandeld.
Belangrijk hierbij is dat de patiënt zelf aangeeft dat de toestand onleefbaar is. Het doel van chirurgie
is om de spinaalkanaal te ‘decomprimeren’, dit is de druk van het kanaal weg te nemen, waardoor ook de
symptomen verdwijnen. Men streeft hier naar een herstel van de oorspronkelijke anatomische structuren.
Chirurgie kan d.m.v. verschillende technieken
gebeuren. Welk type chirurgie wordt uitgevoerd
is uiteraard afhankelijk van de problematiek van
de patiënt. De mogelijkheden zijn:
1. Selectieve laminotomie
2. Laminectomie
3. Laminectomie en fusie
Deze technieken worden hieronder besproken.
Aanvullend worden de mogelijke risico’s van chirurgie
aangehaald met enkele tips voor na de operatie.
A. Mogelijkheden voor chirurgie
1. Selectieve laminotomie
Hierbij worden de zenuwwortels en het ruggenmerg
vrijgemaakt door de verdikte ligamenten
te verwijderen en de lamina (wervelbogen) en de
facetgewrichten te verkleinen. Hierbij wordt de
stabiliteit van de rug behouden. Deze techniek
is minder invasief als onderstaande procedures,
maar het te opereren gebied is ook minder bereikbaar.
Deze ingreep is maar bij een beperkte groep
patiënten mogelijk (zie Fig. 1).
Fig. 1: Oranje = zone die
verwijderd wordt bij een
laminotomie.
2. Laminectomie
Dit is het verwijderen van bot en zacht weefsel dat
druk uitoefent op het spinaalkanaal. In sommige gevallen
wordt er een combinatie van een discectomie
(verwijderen van ziek en uitpuilend discusweefsel)
en een laminectomie uitgevoerd (zie Fig. 2 en 3).
Fig. 2. Oranje = zone die
verwijderd wordt bij een decompressie
met laminectomie
Links = achteraanzicht
Rechts = bovenaanzicht.
Fig. 3: Lumbale
laminectomie

3. Laminectomie en fusie
Hierbij worden alle achterste elementen die druk
uitoefenen op het ruggenmerg en zenuwwortels
verwijderd (= laminectomie; het verwijderen van
de lamina). Ook de uitpuilde discushernias worden
verwijderd. Daardoor kunnen er in sommige gevallen
problemen ontstaan wat betreft instabiliteit.
Dit wordt opgelost met een bijkomende fusie. Een
fusie betekent het vastzetten van twee of meerdere
wervels aan elkaar, al dan niet door middel
van extra materiaal. De meest voorkomende fusies
zijn de PLIF (A.), Transformainale fusie (B) en de
posterolaterale fusie (C). Deze ingrepen worden
hieronder besproken.
a. PLIF (Posterieure lumbale intersomatische fusie)
= Laminectomie met fusie:
Fusie staat voor immobilisatie van een deel van
de rug. Welk deel wordt ‘vastgezet’ is afhankelijk
van patiënt tot patiënt. Fusie van de rug kan op
verschillende manieren gebeuren, maar het doel
blijft hetzelfde bij elke techniek: het bekomen van
een goede aaneengroei van bot tussen de verschillende
wervels. Voor een Plif-procedure worden
verschillende materialen gebruikt (zie Fig. 4 en 5):
– Schroeven: Deze die doorheen de verschillende
wervels geplaatst worden. Per wervel worden 2
schroeven geplaatst (links en rechts).
– Kooien: De kooien worden opgevuld met bot
van de patiënt of met donorbot en worden tussen
de verschillende wervels geplaatst nadat de
tussenwervelschijven zijn weggenomen. Deze
kooien zijn meestal gemaakt van Carbon
– Plaatjes of staafjes: Deze worden gebruikt om
de verschillende schroeven via hun achterzijde
met elkaar te verbinden. Deze zijn meestal van
Titanium gemaakt wat een NMR onderzoek
achteraf steeds mogelijk maakt.
Fig. 4: Gebruikte materialen bij een fusie
Links: een met bot opgevulde kooi.
Rechts: zijaanzicht van de rug met kooien,
schroeven en een plaatje.
Men start met het plaatsen
van schroeven in de wervellichamen.
Nadien gaat men
de achterste structuren
wegnemen, de zogenaamde
laminectomie (zie hierboven
beschreven). Via deze bekomen
open ruimte gaat men
de kooien, opgevuld met bot,
tussen de wervels plaatsen.
Fig. 5: RX- opname na een Plif-ingreep.
b. TLIF (transforaminale intersomatische fusie)
Dit is een eveneens een arthrodese of fusie van
de rug (zoals hierboven beschreven). Het onderscheid
met een plif-procedure is dat de kooien
tussen de wervels via een kleinere opening worden
geplaatst (zie Fig. 6). De laminectomie wordt
minder uitgebreid uitgevoerd, waardoor men via
een kleinere opening in de achterste structuren
de kooi tussen de wervels kan schuiven. Deze
ingreep is echter niet bij elke patiënt mogelijk.
Fig. 6: Onderscheid tussen de
Plif- en de Tlif-procedure.
Rechts: Plif
Links: Tlif (kooi wordt
geplaatst via het foramen)
c. Posterolaterale fusie
Dit is een eveneens een arthrodese of fusie van de
rug (zoals hierboven beschreven). Hierbij worden
de botenten geplaatst aan de achterzijde van de
wervel kolom (zie Fig. 7) ipv tussen de wervels zelf
zoals bij een PLIF (zie hier boven). Deze techniek
wordt vooral gebruikt bij patiënten die wat ouder
zijn en waarvan de wervelkolom wat meer botontkalking
vertoont.
Fig. 7: Posterolaterale fusie
(grijze zone links en rechts =
botenten)
B. Risico’s van chirurgie
Elke ingreep houdt risico’s in. De chirurg zal met u
voor de operatie de mogelijk risico’s bespreken.
Beschadiging van de zenuwwortels.
De zenuwwortels die de pijn veroorzaken kunnen
zwaar beschadigd zijn door het ziekteproces. De druk
die (soms jarenlang) op de zenuwwortel werd uitgeoefend
kan soms onomkeerbare schade berokkenen.
Het is dus mogelijk dat, ondanks een technisch succesvolle
operatie, de zenuwbeschadiging blijft bestaan
(t.g.v. uitrekken en continue druk).De pijn zal verdwenen
zijn, maar een voos of tintelend gevoel zal echter
overblijven ten gevolge van jarenlange beschadiging.
De zenuw kan ook beschadigd worden door een rechtstreeks
accidenteel trauma tijdens de operatie. Dit kan
lijden tot paralyse (verlamming van bepaalde spieren,
gevoelloosheid, darm- en blaas- dysfunctie of voosheid).
Dit is onomkeerbaar. Bij zeer ervaren chirurgen
zoals in onze Spinal Unit is dit praktisch onbestaand.
Infectie.
Oppervlakkige wondinfecties komen soms voor.
Belangrijk hierbij is een vroege behandeling zodat de
infectie niet naar dieper gelegen structuren gaat. Om
het risico op infecties te verminderen geeft men voor
en na de operatie antibiotica. Vóór de operatie wordt
uiteraard de huid goed gereinigd en ontsmet. Als patiënt
zal u zo laat mogelijk worden opgenomen in ons
ziekenhuis zodat het contact met de ziekenhuis bacteriën
tot een minimum is beperkt. U zult tevens antiseptische
zeep worden voorgeschreven die U dient te
gebruiken om U te wassen juist voor de ingreep.
Duralek.
Het ruggenmerg is verpakt in een soort zak, “de
durazak”, die gevuld is met een vloeibare oplossing
“cerebrospinaal vocht”. Wanneer er tijdens de
operatie accidenteel in de durazak geprikt wordt,
ontstaat er een duralek, waardoor het vocht uit de
durazak loopt. De kans op een duralek wordt groter
wanneer er eerder in de rug is geopereerd (revisie
ingreep). Een duralek kan gehecht worden of met
een speciale vloeistof gedicht worden.
Instabiliteit.
De achterste elementen van de lumbale rug, vnl. de
facetgewrichten, zijn essentieel voor de stabiliteit
van de rug. Wanneer men deze structuren verwijderd
tijdens een decompressie, kan instabiliteit
ontstaan. Dit veroorzaakt pijn en een bijkomende
ingreep (fusie) is noodzakelijk.
Paralyse.
Paralyse betekent het niet meer kunnen bewegen van
de benen, verlies van gevoel in de benen en geen of
weinig controle meer over de blaas en darmen. De frequentie
van deze complicatie is uiteraard zeer miniem.
C. Na de operatie
Men vraagt de patiënt om na de operatie zo snel
mogelijk terug te bewegen en een normaal leven te
leiden om zo na een twaalftal weken terug in het dagdagelijkse
leven te kunnen functioneren.
De eerste dagen na de operatie moet de patiënt voldoende
rondwandelen. Na een zestal weken mag de
patiënt zwemmen en fietsen. Men mag autorijden
na een drietal weken (wanneer men in staat is om
een bepaalde afstand te wandelen). Licht manueel
werk (niet meer dan 10kg heffen) kan terug starten
na vier tot zes weken.
Na twaalf weken kan men de normale activiteiten
hervatten, zijnde zwaarder werk en eventueel intensievere
sporten.
Enkele tips voor na de operatie:
– Neem regelmatig preventief medicatie om de pijn
onder controle te houden. Ontstekingsremmers zijn
hierbij zeer nuttig tenzij in geval van fusieoperatie.
– Probeer zo actief mogelijk te blijven, rust bevordert
het herstel niet. Door inactief te zijn wordt
men stijf en zwak.
– Ga zo snel mogelijk terug werken. Normale
activiteiten vertragen het herstel niet.
– Probeer jezelf van de pijn af te leiden. Doe dingen
die je graag doet om je zinnen te verzetten.
– Wees niet bang van de pijn. Panikeer niet
wanneer de pijn erger wordt. Kleine terugvallen
tijdens de herstelperiode zijn vaak voorkomend.
– Durf pijnstillers te nemen. Zo zal de pijn verminderen
waardoor je ook sneller actief wordt.
– Stretch oefeningen na een rugoperatie
• Inleiding: Na een rugoperatie kan ofwel door
de vooraf bestaande aandoening ofwel door
de operatie zelf een deel van de spieren
die rond de rug zijn of het bekken of nog de
onderste ledematen verkorten. Dit geeft een
verkrampt gevoel dat aanleiding kan geven
tot onnodige pijn. Aangepaste en zachte
rek (stretch) oefeningen kunnen dit euvel
verhelpen.
De bedoeling is dat U als patiënt deze oefeningen
zelf doet binnen de pijngrenzen zodat
U de operatie zelf geen schade berokkend.
Hierdoor leert U zich ook te ontspannen.
CTM – WEEK VAN DE SPINALE STENOSE 4 JUNI – 8 JUNI 2012