A4 Brochure - Rijkswaterstaat

“ Reinigen niet langer
kosteneffectief”
Elmert de Boer (Rijkswaterstaat)
Terugblikkend op ‘De reinigende weg’ is baggerspecialist
Elmert de Boer van Rijkswaterstaat lovend over de winnaars
van de prijsvraag. Toch denkt hij niet dat de aangedragen
oplossingen in de praktijk worden gebracht. “De noodzaak
om baggerspecie te reinigen is afgenomen.”
Elmert de Boer houdt zich bij Rijkswaterstaat onder meer
bezig met het bestemmen van baggerspecie: welke bagger
wordt hergebruikt? Welk deel gereinigd? Welk deel gestort in
depots? Hoewel hij niet direct betrokken was bij het project
‘De reinigende weg’, kan hij vanuit zijn werkzaamheden bij
Rijkswaterstaat wel een goed beeld schetsen van het belang
van het project binnen de Nederlandse baggerproblematiek.
“In 2006 baggerden we in Nederland in totaal circa 30 miljoen
kuub baggerspecie per jaar. Tweederde hiervan is zoute
bagger, voor een groot deel afkomstig uit de toegangsgeulen
bij IJmuiden en Rotterdam. De zoute specie is voor
meer dan 90% schoon en op zee verspreid. Van de zoete
specie is ongeveer 65% verspreid of als bouwstof afgezet.”
Het is niet toegestaan om ernstig vervuilde baggerspecie te
verspreiden. Daarom slaan we dit op in speciale depots.
Het grootste en bekendste depot in Nederland is de Slufter,
een enorme stortplaats op de Maasvlakte met een capaciteit
van 90 miljoen kubieke meter die in 1987 werd geopend.
Maar met de geschetste hoeveelheden vervuilde baggerspecie
per jaar zou zelfs dit depot het baggerprobleem maar voor
zo’n vijfentwintig jaar oplossen. “De overheid heeft zich
daarom ooit ten doel gesteld om 20% van alle bagger te
reinigen. De prijsvraag ‘De reinigende weg’, die in 2004
werd uitgeschreven, sluit goed aan bij die doelstelling.”
Verandering
Sinds de aftrap van ‘De reinigende weg’ is er veel veranderd.
Volgens De Boer werd bijvoorbeeld de doelstelling om 20%
van de bagger te reinigen in 2005 al losgelaten. “In de jaren
tachtig werd niet alleen de Slufter geopend, maar vond ook
een enorme bewustwording plaats met betrekking tot baggerspecie.
Er werden maatregelen genomen om de ernstige
vervuiling van de afgelopen eeuw met als hoogtepunt de
jaren zestig en zeventig een halt toe te roepen. Van deze
bewustwording beginnen we nu de vruchten te plukken.
De laatste jaren is er een neergaande trend waar te nemen in
de hoeveelheid vervuild materiaal. In 2006 werd er in totaal
vijf miljoen kuub vervuilde slib gestort. Momenteel gaat het
om ongeveer een miljoen kuub Rijkswaterstaatspecie per jaar.”
Een andere grote verandering binnen de Nederlandse baggerproblematiek
is het nieuwe besluit bodemkwaliteit dat
sinds januari 2008 van kracht is. “De nieuwere regelgeving
staat hergebruik van licht verontreinigde baggerspecie onder
bepaalde omstandigheden toe.” De Boer beaamt dat dit een
versoepeling van de regelgeving is. “Het is nu toegestaan
om licht verontreinigde baggerspecie te gebruiken in
diepe plassen.” Volgens De Boer is dit verantwoord omdat
het slib onder meer de verontreinigingen bindt. “Ik begrijp
dat dit voor veel burgers moeilijk te accepteren zal zijn.
Baggerspecie heeft nog steeds een negatief imago. Dit is
niet onterecht als je kijkt naar de mate van vervuiling in de
jaren zeventig. Maar deze beslissing is natuurlijk niet
‘zomaar’ gemaakt. Er is veel onderzoek gedaan en daaruit
blijkt dat de verontreinigingen zich zeer sterk aan het slib
binden. Het is daarom zeer onwaarschijnlijk dat deze
verontreinigingen zich verspreiden na het toepassen in een
diepe plas.”
“ Het concept beantwoordt
zonder meer aan alle gestelde
eisen van de prijsvraag.”
Kosteneffectief
Het resultaat van de nieuwere regelgeving, in combinatie
met de afname van de hoeveelheid te storten baggerspecie,
is dat het reinigen anno 2010 niet langer kosteneffectief is.
“Reinigen is momenteel, met nog ruim vijftig miljoen kuub
aan reeds aangelegde depotruimte en slechts een miljoen
kuub vervuild materiaal op jaarbasis, duurder dan storten in
depot. Het geld dat was gereserveerd voor het reinigen, is
nu ingezet om de achterstand in baggerwerkzaamheden
weg te werken.”
De vraag die overblijft, is natuurlijk of de pilotproeven in
het kader van ‘De reinigende weg’ nu voor niets zijn geweest.
De Boer geeft hierop aan dat hij met de huidige stand van
zaken het project ‘De reinigende weg’ niet snel op zou pakken.
“Door de verbetering van de kwaliteit van de baggerspecie,
is de noodzaak om het te reinigen afgenomen.”
Onderscheidend
Los van de huidige stand van zaken is De Boer van mening dat
de twee winnende inzendingen binnen het toen geldende
kader zeer onderscheidend zijn. “De SAWA is bijzonder sterk
omdat het concept slim gebruik maakt van ingrediënten die
in de realiteit ook altijd voorhanden zijn bij wegen, zo
gebruikt het concept bermmaaisel als filter en in de winter
strooizout voor de reiniging. Het concept beantwoordt
zonder meer aan alle gestelde eisen van de prijsvraag.”
Ook over de baggerspeciematras is De Boer lovend. “Iedere
weg heeft een fundering nodig. Om hiervoor baggerspecie te
gebruiken in plaats van zand is een slim idee. Afval verandert
daardoor in bouwmateriaal. Bij de baggerspeciematras heb
ik wel altijd gedacht: als de fundering van baggerspecie faalt,
heeft dit consequenties voor het verkeer. Het materiaal is nog
steeds interessant als alternatief voor zand in veengebieden
omdat het lichter is, maar is het sterk genoeg? Zo ja, dan is
het een interessante optie voor zettinggevoelige gebieden.”
Grondstof
Volgens Elmert de Boer heeft ‘De reinigende weg’ er uiteindelijk
aan bijgedragen dat er anders naar baggerspecie
wordt gekeken. “Baggerspecie is nu een nuttige grondstof.
Het is te gebruiken om oevers en kaden op te hogen en
dijklichamen te vullen. Groningen overweegt zelfs om
baggerspecie te gebruiken om oude terpen te reconstrueren.”
Op deze manier hebben de winnende projecten van de
prijsvraag ‘De reinigende weg’ toch hun sporen nagelaten.
“Het was en is een innovatief en uitdagend project. Helaas is
het met de huidige stand van zaken niet realistisch dat de
reinigende concepten in de praktijk worden gebracht.
Hoewel er los van het prijsvraagkader absoluut vraag is naar
een aantal specifieke toepassingen die afkomstig zijn van
deze inzendingen.”
14 | Rijkswaterstaat
De reinigende weg | 15