2008-3 - Ravon

Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen
Jaargang 2 (3)
November 2008
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
In deze Nieuwsbrief:
• Beekprikken in de Keersop
• RAVON Fiskje wykein 2008
• Portret van een exoot: de zonnebaars
• Het monster van sluis 7
• Visagenda
1

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
Inleiding
Dit is alweer de laatste nieuwsbrief van 2008, een
jaar met vele hoogtepunten zoals uit het grote
aantal excursieverslagen in deze nieuwsbrief
blijkt. Schepnetvissen mag zich nog steeds in een
toenemende mate van belangstelling verheugen,
tijdens het RAVON vissenweekend in Friesland
was een record aantal deelnemers aanwezig.
Door de inspanningen tijdens dit weekend en
door de activiteiten van de Werkgroep Vissen
Onderzoek Friesland staat de vis in deze
provincie inmiddels al aardig op de kaart! Zo zijn
een aantal nieuwe rivierdonderpad locaties
gevonden. Ook van de andere beschermde
soorten zijn dit jaar weer veel waarnemingen
binnengekomen. In dit nummer aandacht voor
de vangst van beekprikken in de Keersop, kleine
modderkruipers in Zeeland en speciale aandacht
voor het vangen van grote modderkuipers en het
nut van historische kaarten hierbij.
Naast het vele werk dat door vrijwilligers wordt
verzet spant RAVON zich in om het doorgeven
van waarnemingen zo makkelijk en leuk mogelijk
te maken. Zo is in november de webpagina van
het verspreidingsonderzoek vissen vernieuwd
met extra informatie over het vinden en vangen
van de beschermde doelsoorten. Wij horen graag
van jullie of deze vernieuwingen bevallen.
Veel lees plezier!
Jan Kranenbarg & Richard Struijk
Inhoudsopgave
Beekprik in de Keersop 1
Nieuwe richtlijnen beek- en poldervissen 2
RAVON Fiskje wykein 2008 3
Uit de oude doos: Het monster van sluis 7 5
Opsporing verzocht: de grote modderkruiper 5
Portret van een exoot: de zonnebaars 6
Haring, zoetwatermosselen en kleine
modderkruipers 7
Vissen in de Noordoostpolder 8
Visagenda 9
Aan deze nieuwsbrief hebben de
volgende personen meegewerkt:
S. Hunink
J. Beijk
A. de Bruin
H. Waning Vos
Mv. van Faasen
F. Spikmans
J. Herder
R. Struijk
Foto omslag: Rietvoorn
Fotograaf: P. van Hoof
Redactie:
Richard Struijk (r.struijk@ravon.nl)
Jan Kranenbarg (j.kranenbarg@ravon.nl)
Deze nieuwsbrief komt mede tot stand dankzij ondersteuning van de Gegevensautoriteit Natuur van
het Ministerie van LNV en verschijnt drie keer per jaar. Naast een agenda met visactiviteiten wordt
ingegaan op ‘nieuwtjes’ zoals bijzondere waarnemingen. Als je zelf een visactiviteit wilt melden of
organiseren of heb je informatie over bijzondere viswaarnemingen, dan kun je contact opnemen met
nieuwsbriefvissen@ravon.nl
2

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
Beekprikken in de Keersop
Tekst & foto’s: S. Hunink
Tijdens een visexcursie voor de KNNV Landelijke Jongeren (KNNV LJ) zijn in september 2008 verschillende
viswaarnemingen in de Keersop gedaan. Ondanks de verwachting om meerdere vissoorten aan te treffen, was er veel
opwinding bij de vangst van meerdere beekprik larven.
Nadat het idee was ontstaan om voor een groep
jongeren van de KNNV LJ een weekend vol
visexcursies te organiseren, heeft
ondergetekende in samenwerking met Arjan van
der Wel deze excursies voorbereid.
Waterschap de Dommel en de
Hengelsportfederatie Zuid-Nederland gaven
toestemming om de excursies te houden, zodat
een beter beeld zou worden verkregen van de
visstand van enkele beken in de omgeving van
Bergeijk. Hierbij was er een grote wens om de
Keersop, een beek die behoort tot het Natura
2000 gebied ‘Leenderbos, Groote Heide & de
Plateaux’, aan te doen.
Leefgebied van de beekprik in de Keersopperbeemden
Het eerste traject wat we gingen bevissen, heette
de Keersopperbeemden. Hier stroomt de
Keersop doorheen, een karakteristieke
snelstromende beek van ongeveer 4 meter breed
met een zandig tot grindig substraat. Op de
eerste locatie vingen we de algemenere soorten
zoals snoek, riviergrondel en bermpje. Ook
vingen we een exoot, namelijk de Amerikaanse
hondsvis. Enkele tientallen meters
stroomopwaarts werden dezelfde soorten
aangetroffen waarbij het bermpje de meest
gevangen soort was. Deze soort werd
voornamelijk in de oever en tussen de vegetatie
gevangen. Nog verder stroomopwaarts lag een
bosstrook die de beek deels beschaduwde. Hier
was door bladinval een sliblaag ontstaan. Op
deze locatie werd geheel onverwachts een aantal
larven van de beekprik aangetroffen. Om de
verstoring te beperken, is over een traject van 30
meter vijf keer geschept.
Enkele van de 12 beekprik larven die zijn gevangen.
Zonder veel moeite en met uiterste
behoedzaamheid werden op alle plaatsen
beekprikken gevangen, in totaal 12 stuks. Gezien
de geringe vangstinspanning, bevindt zich hier
mogelijk een hoge dichtheid beekprik larven.
De vindplaats betreft geen nieuwe locatie voor
deze soort. Al eerder zijn visstandbemonsteringen
uitgevoerd, waarbij ook
1 3

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
beekprikken op deze locatie zijn aangetroffen
(Hoogerwerf & Boonman, 2004).
De larven hadden een lengte variërend van 11
tot 15 cm. Volgens diverse bronnen (Spikmans
& Kranenbarg, 2006; de Nie & van Emmerik,
2006) relatief lange en daarmee oude larven in
het laatste larvale stadium. Mogelijk is dit de
reden dat deze larven zich redelijk dicht aan de
bovenzijde van de sliblaag bevonden.
Overige waarnemingen in dit traject waren o.a.
de vangst van enkele serpelingen, blankvoorns
en tiendoornige stekelbaars. Na dit traject te
hebben gehad, vielen de vangsten op de andere
locaties natuurlijk in het niet. Al met al een leuke
kennismaking met een bijzondere soort!
Nieuwe richtlijnen beek- en poldervissen
Tekst: R. Struijk
De webpagina voor het verspreidingsonderzoek
vissen is vernieuwd. Op deze pagina kunnen als
vanouds de zogenaamde claimkaarten voor de
doelsoorten van het verspreidingsonderzoek
gevonden worden. De richtlijnen met betrekking
tot het vinden en vangen van de doelsoorten
(beekprik, rivierdonderpad, elrits, gestippelde
alver, bermpje, bittervoorn, kleine en grote
modderkruiper) zijn op een aantal punten
aangepast. Vanaf nu wordt per soort beschreven
op welke plaatsen het best geschept kan worden
Nieuwe webpagina voor het Verspreidingsonderzoek vissen
Literatuur:
Emmerik, W.A.M. van & H.W. de Nie, De
Zoetwatervissen van Nederland, Ecologisch
bekeken, Vereniging Sportvisserij Nederland,
Bilthoven, 2006.
Hoogerwerf, G. & M. Boonman,
Visstandbemonstering en visstandbeoordeling
Beekloop, Keersop en Tongelreep 2003,
Natuurbalans Limes Divergens BV., Nijmegen,
2004.
Spikmans, F. & J. Kranenbarg, Herkenning
Zoetwatervissen, Stichting RAVON, Nijmegen,
Oktober 2006.
en welke inspanning benodigd is om de aan- of
afwezigheid vast te kunnen stellen. De nieuwe
richtlijnen met betrekking tot de
vangstinspanning zijn gebaseerd op
veldgegevens zoals het methodologisch
onderzoek naar de grote modderkruiper dat het
afgelopen jaar is uitgevoerd. In het volgende
nummer wordt over de resultaten van dit
onderzoek bericht.
Richtlijnen voor één van de doelsoorten, in dit geval de bittervoorn
2 4

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
RAVON Fiskje wykein 2008 (RAVON Vissenweekend 2008)
Tekst: Jarno Beijk (Fyskerman’s freon), foto’s: W. van Emmerik
Het RAVON vissenweekend was dit jaar weer een groot succes. Friesland was dit keer de gastprovincie (of zoals
de Friezen het zelf zouden zeggen ‘het gastland’). Ondanks de grote afstanden die de meeste deelnemers moesten
afleggen, was de opkomst een waar record. Ongeveer 48 personen werden het weekend verwelkomd in accommodatie
Kollumeroord in Kollumerpomp. Kollumerpomp is een gat (of beter gezegd een gaatje) onder aan het
Lauwersmeergebied en diende als uitvliegpunt voor de verschillende excursies.
Vrijdagavond stroomde van heinde en ver de
deelnemers binnen. Zo vlug als ze kwamen,
vertrokken ze weer. Het restaurant bij de
accommodatie had voor deze gelegenheid de
deuren gesloten, zodat iedereen zijn weg zocht
naar de plaatselijke pizzeria, snackbar of chinees.
De eerste avond waren er al enkele lieden aan
het vissen. In het donker en in de regen werden
er in de watergangen rond de slaaplocatie al
leuke soorten gevangen. Vele possen,
riviergrondels en baarzen werden onder het
flauwe schijnsel van zaklampverlichting uit het
net gepeuterd en bewonderd. De avond werd
verder opgevuld met een lezing van Fabrice
Ottburg over poldervissen en de problemen die
worden ondervonden.
Na een goed ochtendmaal en het uitwisselen van
snurkanekdotes werden er groepjes gevormd en
de opdrachten voor die dag verdeeld. De
klimaatgesteldheid van deze dag was tegen de
verwachting in, uitstekend te noemen. Ondanks
dat er door ons groepje geen hele bijzondere
vissoorten zijn gevangen, hebben we ons deze
middag uitstekend vermaakt.
Aan het eind van de middag kwam iedereen
weer bijeen in Kollemeroord. Iedereen was
natuurlijk weetgierig naar elkaars vangsten en
verhalen. Tot aan het avondmaal was er dan ook
volop tijd voor visserslatijn.
Tot grote vreugde van ons was het restaurant
deze avond wel open. Helaas was daar ook alles
mee gezegd. Ondanks dat de eigenares beweerde
dat er voor 60 man was gekookt,
bleek het buffet voor slechts 20
man toereikend. Na kort
tegenstribbelen trok het
keukenpersoneel zich opnieuw
terug in de keuken om daar
letterlijk alle blikken en potten
open te trekken om de overige 40
hongerige vissers te bevredigen.
Helaas voor het keukenpersoneel
was er een derde keer nodig om
deze bevrediging tot stand te laten
komen.
RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
Arthur de Bruin tijdens zijn presentatie over de grote
modderkruiper
Na het avondeten heeft er een demonstratie
zegenvissen plaatsgevonden. Met behulp van dit
grote net werd een behoorlijke hoeveelheid vis
aan de kant gebracht, waaronder kolblei, baars,
blankvoorn en zelfs jonge snoekbaars.
3 5

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
De avond werd voortgezet met een lezing van
Arthur de Bruin waarbij hij inging op de
historische en huidige verspreiding van de grote
modderkruiper. Deze soort heeft bij de meeste
RAVON-vissers een bijzonder plekje veroverd.
De avond werd verder sociaal voortgezet met
mooie verhalen en de juiste versnaperingen.
Al snel was het zondagochtend en dus de laatste
dag. Een weekendje met RAVON op stap is
altijd te kort! Er stonden echter nog twee
visuitstapjes op het programma. Die ochtend
waren de weersomstandigheden beduidend
minder florissant. Het hemelvocht vloeide
rijkelijk en zou die dag ook niet meer stoppen.
Het kon de pret echter niet drukken, want de
eerste visexcursie was erg interessant. Er werd
een demonstratie gegeven van het electrovissen
waarbij diverse vissoorten zoals baars, pos,
blankvoorn, riviergrondel en zeelt zijn gevangen.
Jan ‘de oude rocker’ Jeucken heeft ons in de
stromende regen de ene na de andere anekdote
verteld.
Een deel van de groep heeft nog energie
gestoken in het zegenvissen in de Waddenzee
waarbij onder meer brakwatergrondels, spiering,
haring, zeenaalden en harders zijn gevangen.
De WVOF (Werkgroep Vissen Onderzoek
Friesland), die sinds begin dit jaar actief is, is blij
dat RAVON zich heeft ingezet om dit
evenement naar het noorden te houden. Bij deze
willen wij uit naam van alle deelnemers Elsa
Brokkelkamp en Willem Kuijsten bedanken voor
de organisatie van dit zeer geslaagde
vissenweekend.
4 6

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
Uit de oude doos: Het monster van sluis 7
Tekst: H. Waning Vos
Foto & Bron: Mv. van Faasen (Lutten)
Zondag 10 augustus 1923
“Tijdens het drinken van een kopje thee wordt
het gezin van de sluiswachter van Wilpe
opgeschrikt door hoog opspattend water in de
schutkolk. Iedereen rende direct naar buiten en
zag een grote monsterachtige vis heen en weer
zwemmen. Al gauw kwamen er meer mensen
kijken wat er aan de hand was. Na kort overleg
werd besloten om de vis op
het droge te halen. Visser Tuin
werd gewaarschuwd die kort
daarna met enkele netten ter
plaatse was. Ondertussen had
bruggenbouwer Huisman zijn
jachtgeweer gehaald.
Sluiswachter Wilpe liet het
water in de sluiskolk zakken en
met behulp van netten werd de
vis in een hoek gedreven
waarna het dier werd
doodgeschoten. Vijf sterke
mannen tilden de vis op het
droge. Eenmaal op de wal
bleek de vis, een steur, ruim 3
Opsporing verzocht: grote modderkruiper
Tekst: A. de Bruin
Foto: P. van Hoof
De grote modderkruiper is een echte habitat
specialist. Naast een slangachtig lichaam
waarmee de vis makkelijk door dichte
moerasvegetatie kan zwemmen, en in de
modderlaag kan kruipen, kan de grote
modderkruiper lucht in de darmen opslaan en
via de huid ademhalen. Deze eigenschappen
stellen de grote modderkruiper in staat om lage
waterstanden waaronder periodieke droogval en
lage zuurstofconcentraties te overleven.
Eeuwenlang kwam deze soort algemeen voor in
Nederland. In de tweede helft van de 20 e eeuw
lijkt de soort met name ten gevolge van het
intensiveren van de landbouw sterk te zijn
afgenomen. Door zijn verborgen levenswijze is
de grote modderkruiper een soort die lastig waar
te nemen is. Er duiken echter nog regelmatig
nieuwe waarnemingen van deze bijzondere soort
op en waarschijnlijk zijn er nog betrekkelijk veel
nieuwe vindplaatsen
te ontdekken. Hij
meter lang te zijn met een gewicht van ± 400
pond. Om het dier tijdelijk te conserveren werd
hij in een grote kist met ijs van de plaatselijke
ijsfabriek uit Dedemsvaart gelegd. Met de steur
werden vervolgens markten en scholen afgegaan
zodat mensen hem tegen betaling konden
aanschouwen.”
wordt vaak aangetroffen is verlandende sloten of
poelen en moerassen met verlandingvegetaties.
Veelal zijn het plekken waar je weinig andere
vissoorten verwacht en meestal ook niet zult
aantreffen. Kansrijke plekken om te zoeken zijn
gebieden die tot de oorspronkelijke
overstromingsvlakten van rivieren en beken
behoren. Naast bijvoorbeeld oude verlande
rivierarmen zijn ook oude poldersloten in het
agrarisch gebied kansrijk. Nieuwe sloten worden
meestal niet bewoond door grote
modderkruipers. Voordat je een zoektocht naar
de grote modderkruiper begint kan het lonend
zijn een historische atlas van het
onderzoeksgebied te raadplegen. Sloten die 100
jaar geleden al aanwezig waren zijn simpelweg
kansrijker dan nieuwe sloten. Historische kaarten
zijn ook online te raadplegen op
www.historiekaart.nl. Kijk voor meer informatie
over het vangen van grote modderkruipers op de
site van het verspreidingsonderzoek vissen.
5 7

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
Portret van een exoot: de zonnebaars
Tekst: F. Spikmans, foto: R. Struijk
Door toegenomen handel in vissen, (on)bewuste uitzettingen, via ballastwater van schepen of het verbinden van
rivierensystemen middels kanalen, van alle kanten komen er nieuwe soorten in Nederland terecht. In deze rubriek
wordt telkens een portret gegeven van één van deze nieuwkomers. Ditmaal de zonnebaars.
De zonnebaars komt oorspronkelijk uit het
oosten van Noord Amerika. In het begin van de
19 de eeuw werd de zonnebaars naar Europa
gehaald om in aquaria en vijvers te houden. Al
snel kwam de soort ook in natuurlijke wateren
terecht. Aanvankelijk vooral nog in open
waterlichamen, zoals beken, later in toenemende
mate ook in geïsoleerde wateren zoals vijvers,
poelen en vennen. In zijn oorspronkelijke
leefgebied bezet de soort ook deze watertypen.
De zonnebaars wordt gerekend tot de top tien
van geïntroduceerde soorten met de grootste
nadelige gevolgen voor inheemse fauna (Casal,
2006). In Nederland zijn de gevolgen het meest
zichtbaar in geïsoleerde wateren. Waar de
dichtheid van de zonnebaars in beken nog laag
blijft, neemt deze flink toe in geïsoleerde
wateren. De zonnebaars is een opportunistische
voedselzoeker, wat zo veel wil zeggen dat hij
alles eet wat beweegt en in zijn bek past.
Inheemse diersoorten van geïsoleerde wateren
hebben zwaar te lijden wanneer de zonnebaars
verschijnt. Zo neemt bijvoorbeeld de dichtheid
van macroinvertebraten met 83% af in zijn
bijzijn (Van Kleef et al., 2008) en werd de
knoflookpad tot en met de laatste larf
opgevreten in het Rauwven (Bosman, 2003).
Ongelukkig genoeg wordt de soort door
beheersmaatregelen als baggeren geholpen. De
kale zandbodem die na het baggeren ontstaat
vormt een optimaal paaisubstraat, waar
nestkuilen in gemaakt worden. Van Kleef et al.
(2008) toonden aan dat de dichtheid van de
zonnebaars in recent geschoonde of aangelegde
poelen hoger is dan in ongestoorde wateren.
Hetzelfde onderzoek toont ook aan dat in
geïsoleerde wateren uitzetting door mensen de
belangrijkste
bron van
verspreiding is.
Om van de
zonnebaars af te
komen werd het
Rauwven
leeggepompt en
alle vis
gevangen.
Vervolgens
werd het diepste
deel gevuld met
zand, zodat het
ven nu en dan
eens droogvalt.
Het is de enige
tot nu toe Verspreiding van de zonnebaars op uurhokniveau
succesvolle actie
vanaf 1990
tegen de zonnebaars in Nederland geweest. Een
verbod op de verkoop en betere voorlichting
over de gevolgen van deze soort zijn nodig om
de voortdurende verspreiding van deze soort te
stoppen.
Literatuur
Bosman W., 2003. Het Rauwven, een exotisch
ven in het beekdal van de Aa. RAVON 15:33–
36.
Casal, C.M.V., 2006. Global documentation of
fish introductions: the growing crisis and
recommendations for action. Biological
Invasions 8:3–11
H. van Kleef, G. van der Velde, R. S. E. W.
Leuven & H. Esselink, 2008. Pumpkinseed
sunfish (Lepomis gibbosus) invasions facilitated by
introductions and nature management strongly
reduce macroinvertebrate abundance in isolated
water bodies. Biological Invasions 10:1481–1490
6 8

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
Haring, zoetwatermosselen en kleine modderkuipers
Tekst: A. de Bruin,
Foto’s: A. de Bruin & P. Tutelaers
Zaterdag 1 november heeft er een visexcursie plaats gevonden in het Verdronken Land van Saeftinghe en de
binnenwateren van Oost Zeeuws-Vlaanderen. RAVON heeft hier in samenwerking met
Natuurbeschermingsvereniging de Steltkluut in 2007 ook een visexcursie georganiseerd. Ondanks het gure weer
waren toch 8 enthousiaste deelnemers aanwezig.
De excursie begon met een zegentrek in de
Speelmansgat kreek in het Verdronken Land van
Saeftinghe. Tijdens deze zegentrek werd vooral
veel kleine vis gevangen. Algemene soorten
waren haring, brakwatergrondel en harder
Opmerkelijk was de vangst van een pos en twee
brasems in dit toch behoorlijk zoute water. Na
1,5 uur in de geul te hebben gevist zijn de zoete
binnenwateren opgezocht. In Oost Zeeuws
Vlaanderen zijn nog maar weinig
verspreidingsgegevens van zoetwatervissen
bekend. Het eerste excursiepunt, de Molenbeek,
leek weinig te beloven voor de rest van de dag.
Pos
Hier werden slechts enkele jonge baarzen
gevangen. De volgende locatie bij “de oude
linie”, maakte dat weer goed. Al na een paar
scheppen werden er kleine modderkruipers
gevangen. In de rest van Nederland is deze soort
vrij algemeen, maar uit de binnenwateren van
Kleine modderkruiper
Zeeuws-Vlaanderen zijn nog maar weinig
waarnemingen bekend. In 2007 zijn door Alex
Wieland ook al kleine modderkuipers
waargenomen in deze omgeving. Door de
excursie kon een nieuw kilometerhok aan de
bekende verspreiding van kleine modderkruipers
worden toegevoegd, waardoor het totaal in Oost
Zeeuws Vlaanderen op 4 kilometerhokken komt
te liggen.
Een andere bijzondere vondst waren zeer grote
(>15cm) zwanenmosselen (Anodonta cygnea) die
maar weinig in Zeeland wordt aangetroffen.
Ondanks het enthousiasme van de deelnemers
kon de bittervoorn (die voor zijn voortplanting
afhankelijk is van dergelijke mosselen) niet
worden waargenomen. Volgend jaar willen we de
zoektocht naar de bittervoorn, kleine
modderkruiper en een kijkje in het Verdronken
Land van Saeftinghe graag herhalen.
Aangetroffen vissoorten
Saefthinge Binnenwateren
Zegentrek in het Speelmansgat
Harder Rietvoorn
Zeebaars Brasem
Bot Baars
Haring Pos
Brakwatergrondel Snoek
Dikkopje Tiendoornige stekelbaars
Zandspiering Driedoornige stekelbaars
Pos Kleine modderkruiper
Brasem Zeelt
7 9

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
Vissen in de Noord-Oostpolder
Tekst: J.E. Herder
Foto’s: R. Cornelissen
Op zaterdag 11 oktober 2008 is de laatste excursie van dit jaar in Flevoland gehouden in en rondom Urk. Het
doel van de excursie was gegevens verzamelen voor de online vissenatlas van Flevoland. (zie
www.visseninflevoland.nl)
Omdat Flevoland een relatief jonge provincie is,
valt er nog veel te ontdekken. Zo is er is nog
weinig bekend over de verspreiding van
verschillende vissoorten in Flevoland. De
Noordoostpolder is ouder dan Oostelijk- en
Zuidelijk Flevoland en omdat de polder direct
grenst aan het achterliggende “oude land” is de
kans op bijzondere soorten groter. Dat bleek
ook tijdens de excursie.
Allereerst is er gevist aan het Toppad, dit is een
natuurgebiedje van het Flevolandschap tussen de
bebouwing in Urk. Het betrof een grote en
enkele kleinere vrij ondiepe plassen.
De vangsten hier vielen enigszins tegen. In de
grote plas werd alleen karper gevangen. De
omringende slootjes bevatte een meer diverse
visgemeenschap: kleine modderkruiper, zeelt,
ruisvoorn, blankvoorn, tiendoornige- en
driedoornige stekelbaars.
Vervolgens zijn we naar “het watervalletje”
gegaan. Dit is een waterinlaat vanuit het
IJsselmeer. Dergelijke inlaatpunten zijn altijd
kansrijk. Andries Post wist te vertellen dat er in
zijn jeugd nog massa’s glasaal tegen de stroming
in de waterval op kroop. Helaas is dit inmiddels
verleden tijd. De vangsten waren wel
spectaculair, naast de algemene soorten vingen
we kleine modderkruiper, rivierdonderpad,
paling, alver en heel veel jonge windes. De
vangsten laten zien hoe belangrijk dergelijke vrij
passeerbare (1-richting weliswaar) inlaatpunten
zijn.
De dag is afgesloten bij het gemaal van
Tollebeek. Rond dit gemaal liggen enkele smalle
en enkele brede watergangen. Een aantal
schepnetvissers was aan de ene kant van het
gemaal bezig toen schepnetvissers aan de andere
kant opmerkten dat er vanuit een duiker met
veel geweld vissen wegschoten. Ze wisten snel
hun netten voor de duiker te plaatsen. Dit
resulteerde in de vangst van een hele school
giebels die zich in de duiker hadden verstopt en
door het geplons aan de andere kant de duiker
uit probeerden te vluchten. Er zaten exemplaren
tussen van respectabel formaat (>30cm).
In totaal zijn er maar liefst 15 vissoorten
gevangen tijdens deze excursie. Een uitzonderlijk
hoog aantal voor Flevoland! De vangsten en het
mooie weer maakte deze excursie tot een zeer
geslaagde dag en een mooie afsluiting van het
vissen in Flevoland voor 2008.
10 8

RAVON Nieuwsbrief verspreidingsonderzoek vissen 2(3)
RAVON Nieuwsbrief Vissen 1(1)
Visagenda
Hieronder staat het overzicht met visactiviteiten
die voor de komende maanden zijn ingepland. In
2009 zal in een drietal provincies een viscursus
met een daarop aansluitende excursie worden
georganiseerd. Het overzicht met visactiviteiten
verschijnt ook op de RAVON website waarbij
meer informatie over de te bevissen locaties en
het vertrekpunt worden gegeven. Alle cursussen
en excursies zijn gratis en voor iedereen
toegankelijk.
Aanmelden voor de genoemde activiteiten kan,
tenzij anders vermeld, via
verspreidingsonderzoekvissen@ravon.nl of via
de RAVON website onder de link visagenda.
Schepnetten en waadbroeken kunnen tijdens de
cursussen en excursies eventueel van RAVON
worden geleend.
25 april: Viscursus Noord-Holland
2 mei: Viscursus Zuid-Holland/Utrecht
20 juni: Viscursus Groningen
Doorgeven van waarnemingen
Het doorgeven van waarnemingen aan
RAVON kan op verschillende manieren.
Ten eerste kan het online invoer-programma
Telmee.nl (www.telmee.nl) worden gebruikt.
Ten tweede kunnen waarnemingskaartjes
worden ingevuld en worden opgestuurd.
Deze kaartjes zijn gratis op te vragen bij
RAVON. Tot slot kunnen waarnemingen via
email worden doorgegeven. Het emailadres
hiervoor is:
verspreidingsonderzoekvissen@ravon.nl
In de volgende nieuwsbrief:
• Donderpadden en zaklampen
• De exoot: de snoekbaars
• Resltaten methodologisch
onderzoek naar de grote
modderkruiper
Vernieuwde webpagina De Prik
De website van Viswerkgroep De Prik is
vernieuwd en staat tjokvol mooie weblinks
voor visliefhebbers. De echte ichtyofiel heeft
natuurlijk geen tijd om deze websites te
bekijken; die is in het veld. Maar voor de 5%
van die andere visliefhebbers, bieden de
weblinks voldoende mogelijkheid om in
deze donkere decembermaanden ook binnen
van vis te genieten. De weblinks gaan over
visherkenning (en rivierkreeften), literatuur
en kennisnetwerken.
De Prik is een echte beekviswerkgroep.
Daarom staat er op de site ook het een en
ander over beken en waterbeheer.
Nieuwsgierig? Kijk dan eens op
www.ravon.nl/deprik
Vissenwerkgroepen
● De Prik
Iedere 1 e zaterdag van de maand worden
Veluwse beken en sprengen bevist door een
aantal enthousiastelingen.
Voor meer informatie: www.ravon.nl/deprik
of www.viswerkgroepdeprik.hyves.nl/adres
Email: viswerkgroepdeprik@yahoo.com
● Werkgroep Vissen Onderzoek Friesland
Tweewekelijkse inventarisaties
Contact: j.melis14@chello.nl
● Werkgroep Verspreidingsonderzoek
Noordoost-Brabant
Wekelijks vis-, reptielen- of amfibieën
excursies.
Contact: S_hunink@hotmail.com
● Werkgroep Poldervissen
Contact: Fabrice Ottburg
E-mail: fabrice.ottburg@wur.nl
● Natuurhistorisch Genootschap Limburg
(NHGL)
Contact: Victor van Schaik
Email: vissen@nhgl.nl
11 9