De elleboog - De Haere

www.de-haere.nl
De elleboog
De elleboog is het gewricht tussen boven- en onderarm. Het ellebooggewricht is een
compositie van drie gewrichten in één. Door deze gewrichten kan de onderarm ten opzichte
van de bovenarm over een afstand van 130° worden gebogen (flexie) en vervolgens weer
volledig worden gestrekt (extensie). De onderarm kan om zijn lengteas 80° naar binnen
worden gedraaid (pronatie) en 80° naar buiten worden gedraaid (supinatie).
Botstukken
Er zijn drie botstukken betrokken bij de
elleboogbewegingen: De bovenarm (humerus) en in de
onderarm de ellepijp (ulna) en het spaakbeen (radius). Door
deze botstukken worden ter hoogte van de elleboog drie
gewrichten gevormd: Het gewricht tussen bovenarm en
ellepijp; het gewricht tussen bovenarm en spaakbeen en het
gewricht tussen spaakbeen en ellepijp.
Gewrichten
Het gewricht tussen bovenarm en ellepijp: de ellepijp omvat de bovenarm als een tang. Het
betreft hier een scharniergewricht dat alleen buigen en strekken in de elleboog toelaat.
Het gewricht tussen bovenarm en spaakbeen is qua bouw een kogelgewricht, maar doordat
het uiteinde van het spaakbeen (radiuskop) tegen de ellepijp aanligt worden de bewegingen
ervan beperkt in twee richtingen, namelijk strekken en buigen van de elleboog en draaien om
zijn lengteas.
Het gewricht tussen spaakbeen en ellepijp bij het ellebooggewricht: het gewricht wordt
gevormd tussen het kopje van het spaakbeen en de ellepijp. Het kopje van het spaakbeen
wordt tegen de ellepijp aangehouden door een band die begint ter hoogte van de ellepijp,
rond het kopje van het spaakbeen loopt, om vervolgens weer aan de ellepijp vast te hechten.
Ook deze band is aan de binnenzijde met kraakbeen bedekt. In dit gewricht is het draaien
om de lengteas van de onderarm mogelijk.
Kraakbeen
De uiteinden van de bovenarm, ellepijp en het kopje van het spaakbeen zijn bekleed met
kraakbeen. Kraakbeen is een goed verend weefsel. Kraakbeen bevat geen zenuwen en
bloedvaten. Alle drie gewrichten worden omgeven door één gewrichtskapsel.
Gewrichtssmeer
De bloedvaten in het gewrichtskapsel vormen gewrichtssmeer. Het gewrichtssmeer bekleedt
de gewrichtsvlakken met een dunne film. Door zijn stroperige eigenschappen zorgt het
gewrichtssmeer ervoor dat de gewrichtsvlakken steeds van elkaar gescheiden blijven,
waardoor wrijving tot een minimum wordt beperkt en er geen slijtage van de
gewrichtsvlakken optreedt. Men kan gewrichtssmeer vergelijken met vet in een lager waarin
de as van een wiel draait.
Gewrichtsbanden
De gewrichten worden verstevigd met gewrichtsbanden die ligamenten worden genoemd. De
banden bestaan uit lagen sterk bindweefsel.
pag. 1 van 4
Beerzerveld - Bergentheim – Haarle - Hardenberg – Kloosterhaar - Nijverdal– Vroomshoop - Weerselo

Spieren
De spieren die de elleboog buigen zijn de biceps (musculus biceps brachii; spier = musculus)
en bovenarmspier (musculus brachialis). De spier die de elleboog strekt is de triceps
(musculus triceps brachii). Twee spieren in de onderarm (musculus pronator teres en
musculus pronator quadratus) draaien de onderarm naar binnen toe. De tweekoppige spier
(musculus biceps) en een spier in de onderarm (musculus supinator) draaien de onderarm
naar buiten toe.
Aan de buitenzijde van de elleboog ontspringen op de bovenarm de strekkers van de pols en
vingers, aan de binnenzijde de buigers van de pols en vingers.
Slijmbeurzen
Een slijmbeurs is een holte die gevuld is met dezelfde stroperige vloeistof als het
gewrichtsvocht. Slijmbeurzen zitten op plaatsen die aan wrijving onderhevig zijn: tussen bot
en huid; tussen pees en de huid en tussen pees en een botstuk. De belangrijkste slijmbeurs
ter hoogte van de elleboog bevindt zich aan de achterzijde van de elleboog tussen het
uiteinde van de ellepijp en de huid.
Voorkomende klachten elleboog
Er zijn een aantal aandoeningen die voor kunnen komen in de elleboog,:
-tenniselleboog
-golfelleboog
-gebroken elleboog
-slijmbeurs ontsteking in de elleboog
De meest bekende aandoening aan de elleboog is de tenniselleboog.
TENNISELLEBOOG
Wat is een tenniselleboog?
Een tennisarm wordt ook wel tenniselleboog of epicondylitis
lateralis humeri genoemd. In de literatuur vinden we
doorgaans de volgende omschrijving: Een tennisarm is een
niet bacteriële peesontsteking in het gebied van de
elleboog. De pees vindt zijn oorsprong aan het onderste,
buitenste botuitsteeksel van de bovenarm. Het betreft een
van de pezen aan de spieren die de hand in de richting van
de handrug doet bewegen. Er kan een enkele of meerdere
pezen aangedaan zijn, hoewel het ook kan voorkomen dat
de gezamenlijke aanhechtingsplaats van de pezen van de onderarm ontstoken is geraakt.
In principe kan iedereen een tenniselleboog krijgen. Hoewel er geen specifieke factoren
zijn die een tennisarm in de hand werken zijn er wel activiteiten die een kans op een
tennisarm doen vergroten. We moeten dan vooral denken aan werkzaamheden die
aanspraak maken op de pols-, hand- en vingersterkers. (iets oppakken waarbij de
handpalm naar beneden is gericht = bovenhands oppakken). Veelal herhaling van grote
krachten en/of langdurige kleine krachten kunnen risico's met zich meebrengen. Een
typisch voorbeeld van langdurige kleine belasting is de muisarm. Bij veelvuldig gebruik
van de computermuis waarbij elleboogklachten ontstaan, zien we vrijwel altijd een
onderarm met dezelfde afwijkende kenmerken als bij de tennisarm. Daarnaast blijkt uit
onderzoek dat het meestal mensen betreft met een leeftijd van tussen de 30 en 45 jaar.
www.de-haere.nl
pag. 2 van 4
Beerzerveld - Bergentheim – Haarle - Hardenberg – Kloosterhaar - Nijverdal– Vroomshoop - Weerselo

Symptomen van een tennisarm:
• pijn aan buitenzijde van de elleboog
• soms uitstralend naar onderarm, pols en hand -zelden uitstraling naar buitenzijde
bovenarm en schouder. krachtsverlies en mogelijk coördinatiestoornissen -soms een
typische "hard aanvoelende, gezwollen" onderarm het volledig strekken van de
elleboog kan soms pijnlijk zijn (en beperkt)
• Deze klacht treedt voornamelijk 's morgens op of na een langere stabiele houding.
Vaak na een aantal bewegingen van de elleboog wordt deze pijn minder
• pijn bij het rekken van de polsstrekkers (elleboog gestrekt en de hand in de richting
van de handpalm bewegen)
• soms zijn er ook golferselleboog*-klachten aanwezig aan dezelfde arm (*gelijksoortige
klachten aan de binnenzijde van de elleboog)
• aan beide armen een tenniselleboog komt bij 10% van de patiënten voor
Wat zijn de oorzaken?
www.de-haere.nl
Er zijn over het algemeen 2 oorzaken te
onderscheiden:
1. Kortdurende grote belasting van de
onderarmspieren (handstrekkers)
2. Langdurige (relatief) kleine belasting van
de onderarmspieren handstrekkersi
1. De klachten ontstaan vrij acuut. Het kan voorkomen dat door ongebruikelijke
bezigheden, overbelasting ontstaat. In het pees- en spierweefsel kleine scheurtjes die vrij
onschuldig zijn. Het lichaam zal hierop reageren door herstelprocessen in gang te zetten.
Bij dit herstelproces ontstaat een ontstekingsproces, waarbij pijn, zwelling en warmte
kunnen ontstaan. In deze fase is het herstellende pees- en spierweefsel niet volledig
belastbaar. Actieve rust en het doen lichte rekkingen en bewegingsoefeningen zijn dan
van toepassing. De fysiotherapeut kan u hierin begeleiden en zonodig het herstelproces
bijsturen.
2. De klachten ontstaan niet van de een op de andere dag. Er gaan maanden aan vooraf
van herhalingen van langdurige lichte overbelasting, waarbij ongemerkt schade optreedt
in spier- en peesweefsel. Als gevolg van het veelvuldig gebruik van deze spieren treden
er veranderingen in het spierweefsel op die de normale functie van de spier negatief
beïnvloeden. Door de toegenomen spierspanning wordt de doorbloeding belemmerd en
kan het spier- en peesweefsel niet volledig herstellen. Er kunnen onvoldoende
bouwstoffen naar en afvalstoffen van het aangedane gebied worden verplaatst. Door de
langdurige verandering van de stofwisseling in het ellebooggebied, past de
weefselstructuur zich hier op aan, wat klachten oplevert bij het gewone gebruik van de
arm. Het zoeken naar de oorzaak van deze langdurige overbelasting is aan te raden. De
fysiotherapeut kan u helpen de oorzaak te zoeken, de voortdurende overbelasting te
doorbreken, de stofwisseling in het ellebooggebied te normaliseren, u te begeleiden en
het herstelproces bij te sturen.
Voorts kan een instabiliteit van het ellebooggewricht de oorzaak zijn van overbelasting
van pezen, aanhechtingen en spieren in het ellebooggebied. De fysiotherapeut kan bij het
vermoeden van instabiliteit, hier onderzoek naar doen en u adviseren.
pag. 3 van 4
Beerzerveld - Bergentheim – Haarle - Hardenberg – Kloosterhaar - Nijverdal– Vroomshoop - Weerselo

Het Beloop
Normaal gesproken duurt het herstel van overbelastingsklachten drie á vier weken. Na
zes tot acht weken zal er volledig herstel moeten hebben plaatsgevonden.
Bij het herstelproces vormt zich bindweefsel op microscopische schaal. De elastische
structuren in spier- en peesweefsel worden vervangen door stugger, niet flexibel weefsel.
Door de verandering in opbouw van deze structuren reageert dit type weefsel iets anders
dan gebruikelijk op de commando's die uw hersenen geven aan de spieren van de
onderarmen voor het bewegen van de pols. De standen van de spieren, pezen en
gewrichten, die de hersenen waarnemen kloppen niet meer met de standen die ze
kennen. Het lichaam reageert hierop, door de spierspanning in de onderarmen te
verhogen. Omdat de spierspanning toeneemt, ontstaan er bij te zware belasting
voortdurend kleine scheurtjes in het pees- en spierweefsel, die voortdurend moeten
herstellen. De aangedane arm is door dit continue herstellen steeds minder goed te
belasten en de klachten spelen dan steeds sneller en heviger op. Actieve rust en het
doen lichte rekkingen zijn dan van toepassing. De fysiotherapeut kan u helpen deze
voortdurende overbelasting te doorbreken, u te begeleiden en zonodig het herstelproces
bijsturen.
Wat kunt u zelf doen om de klachten te verminderen?
• Actieve rust nemen. Regelmatig licht bewegen, maar
houd de gevoeligheid van de arm in de gaten. Dit
geeft aan of u al dan niet te zwaar belast.
• De pijnlijke plaats regelmatig koelen met een zgn.
"coldpack" of ijs in een plastic zak met een (thee-/hand-
)doek tussen de huid en de gebruikte koelzak. Doe dit
gedurende 10 minuten per keer.
• Lichte rekkingen van de pols, waarbij de vingers naar de
binnenzijde van de onderarm worden gebracht.
• Onbelast bewegen binnen het bewegingsgebied, waar
de minste klachten optreden.
• Zorg dat uw conditie optimaal blijft, rekening houdend met uw persoonlijke
mogelijkheden en omstandigheden.
Wat doen wij?
Onderzoek en testen van de elleboog en aangrenzende gewrichten, eventueel aangevuld
met echo.
De therapie bestaat uit specifieke mobiliseringen gecombineerd met een zgn.
excentrische oefening die u thuis moet uitvoeren.
www.de-haere.nl
pag. 4 van 4
Beerzerveld - Bergentheim – Haarle - Hardenberg – Kloosterhaar - Nijverdal– Vroomshoop - Weerselo