de online versie - KNMG Limburg

Verenigingsorgaan van KNMG District Limburg | nummer 13 augustus 2012
Schelmenstreek
Inhoudsopgave
Nieuwe zomer, nieuwe kleuren pag 3
Yvonne Guldemond, nieuwe medisch
directeur HOZL pag 4
Academische vorming in het
medisch curriculum pag 6
Agenda pag 11
Ledenvergadering pag 12
Human 2.0 pag 15
Kijk ook op onze website: www.knmglimburg.nl
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
1

Een gezond idee van het Maastricht UMC+
Hartpatiënten
thuis monitoren
met de Health Buddy. ®
Het Maastricht UMC+ wil voorkomen dat mensen onnodig worden opgenomen. De Health Buddy ® , bekroond
met de Nursing Investigator Award, levert daar een belangrijke bijdrage aan. Dit apparaat maakt het thuis
monitoren van hartfalenpatiënten vele malen effectiever. Het resultaat? Minder opnames in het ziekenhuis
en meer betrokkenheid van de patiënt bij zijn of haar ziekte. Met gezonde ideeën zoals de Health Buddy ®
maken we de ‘+’ in onze naam helemaal waar.
2 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
Ontdek de gedachte achter onze gezonde ideeën op MUMC.nl
19500029_215x285 GezondIdee_maart2012_daf.indd 1 20-03-12 13:49

Coverfoto: ©Floriade 2012
Colofon
Schelmenstreek is het
opiniërend informatieblad van
de KNMG District Limburg en
verschijnt drie keer per jaar.
Redactie
Leo Baur (eindredactie),
Harry Houben, Frans Smeets, Paul
Muyrers, Hellen Römkens, Marieke
Verspaget en Marjolijn Braakhuis.
Verder werkten aan dit
nummer mee:
Arie Nieuwenhuijzen Kruseman en
Hein Berendsen
Redactie-adres
Akerstraat 81
6417 BJ Heerlen
Vormgeving
Pascale Mali, Atrium MC
Druk
SchrijenLippertz Voerendaal
Oplage 4.700
ISSN: 1878-8254
Advertenties
Hiervoor kunt u contact opnemen
met dhr H. Houben, Justus van
Maurikstraat 1, 6416 EH Heerlen.
E-mail:h.h.houben@planet.nl
Kopij
Ingezonden stukken en reacties
(maximaal 200 woorden)
voorzien van naam, afdeling,
telefoonnummer en
e-mailadres komen voor plaatsing
in aanmerking (de redactie kan
ingezonden stukken inkorten of
weigeren). Kan tot vrijdag 9.00 uur
vier weken voor verschijning bij de
redactie worden aangeleverd.
Abonnement
De Schelmenstreek wordt gratis
toegezonden aan leden van
KNMG Limburg en haar relaties.
De kosten van een abonnement
bedragen e 12,60 per jaar.
Neem hiervoor contact op met
dhr H. Houben
Bezorging
Met vragen en klachten over de
bezorging van de Schelmenstreek
kunt u een e-mail sturen naar
lbr01@atriummc.nl
De volgende
Schelmenstreek verschijnt
in december 2012
Nieuwe zomer,
nieuwe kleuren
Dynamiek, het enig juiste woord voor wat er momenteel in de Limburgse gezondheidszorg
aan het gebeuren is. Artsen en instellingen durven over hun eigen grenzen heen te kijken en
werken intensiever met elkaar samen dan ooit tevoren. Ook de eerste en tweede lijn weten
elkaar steeds beter te vinden. Kwaliteit staat voorop, de patiënt komt op de eerste plaats.
Wij maken grote stappen. Soms zo´n grote stappen dat het sommigen begint te duizelen.
Ons District bloeit en dat merken we aan een nog steeds toenemend aantal leden. Wat nog
rest is een aantal leden, die voor enige tijd hun schouders onder het District willen zetten
en willen toetreden tot het bestuur. Leuk en afwisselend werk en het levert nogal wat
contacten op.
Het nieuw elan komt niet in de laatste plaats tot uiting in het nieuwe frisse districtslogo.
Vrolijke kleuren die het District voor u nóg beter herkenbaar moet maken. Ook de
coverfoto, die wij van de Floriade 2012 hebben mogen gebruiken, geeft ons nieuw elan aan.
Dit keer geen gebouw, maar een vrolijk kind met een masker van bloemen.
Nieuw elan komt ook tot uiting in het verlenen van het erelidmaatschap aan Arie
Nieuwenhuijzen Kruseman en Caroline Vos. Beiden hebben grote betekenis (gehad)
voor de KNMG in het algemeen en ons District in het bijzonder. ‘Tijdens de komende
nieuwjaarsbijeenkomst op 13 januari 2013 worden aan hen de bijbehorende versierselen
uitgereikt’. In de dagelijkse praktijk worden wij wel eens opgeslokt door de grote hoeveelheid
aan zorg en administratie. Zijn wij wel nog academici? Hoe hierover gedacht wordt kunt u
lezen in dit nummer. Ook de notulen van de ledenvergadering kunt u terugvinden op pagina
12 en 13.
Ten slotte een interview met een van de key-role players in de Zuid-Limburgse huisartsen
zorg. Last but not least wil ik u alvast wijzen op de zeer interessante nieuwjaarsbijeenkomst
op zondag 13 januari 2013. Onder leiding van Arie Nieuwenhuijzen Kruseman gaan wij dan
over de landsgrenzen heen kijken middels de forum discussie: Euregionale zorg: Grenzeloos?
Noteer alvast in uw agenda.
Veel leesplezier.
Dr. Leo Baur, voorzitter
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
3

Dorpsdokter aan de
knoppen in directiekamer
regionale huisartsengroep
- door Hein Berendsen -
Yvonne Guldemond
nieuwe medisch directeur HOZL
Yvonne Guldemond (59) studeerde
geneeskunde in Nijmegen. Samen met
echtgenoot Frank Guldemond vestigde ze
zich in 1980 als huisarts in Ubachsberg;
de praktijk die circa 2750 patiënten telt,
kreeg vorig jaar samen met een aantal
paramedische disciplines een nieuwe
huisvesting aan het Bernardusplein.
Daarnaast aanvaardde Guldemond in
1996 een parttime benoeming bij de
huisartsenopleiding aan de Universiteit
Maastricht. Daar is ze verantwoordelijk voor
het onderwijs aan huisartsen-in-opleiding op
huisartsenposten. Vanuit die functie komt ze
in heel Limburg om de huisartsenposten te
visiteren op de organisatie van het onderwijs.
De afgelopen vijf jaar was ze vanuit
Huisartsopleiding Nederland in Utrecht
verantwoordelijk voor het vormgeven van de
huisartsenopleiding op de huisartsenposten.
Op 1 januari jl. werd dit project afgerond . Er
verscheen van haar hand het boek ‘AIOS op
de HAP; leidraad voor het leren dienstdoen’.
Het boek wordt landelijk gebruikt bij de
optimalisering van de opleiding van AIOS op
huisartsenposten.
4 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
Sinds 14 februari werkt huisarts Yvonne Guldemond van Ubachsberg als
medisch directeur van de Huisartsengroep Oostelijk Zuid-Limburg (HOZL)
Het laatste half jaar is er heel veel veranderd in de verhoudingen in de
medische wereld in deze regio. Het is nog niet eens zo lang geleden dat
de huisartsengroep het ziekenhuis voor de rechter sleepte en de Centrale
Huisartsenpost uit het ziekenhuis haalde en naar de verpleegkliniek
verplaatste. De fluwelen touch van de nieuwe directie - bestaande uit
medisch directeur Yvonne Guldemond en algemeen directeur Esther
van Engelshoven - heeft nu al geleid tot een aanzienlijk betere werkrelatie
tussen alle partijen. Ook opvallend: de focus is toekomstgericht, op het
verbeteren van de inhoud van de zorg voor de patiënt.
Voor de nieuwe functie is de nieuwe medisch directeur 2 dagen per week
in dienst. Aan de huisartsopleiding van de Universiteit in Maastricht werkt
ze nog 0,5 dag per week. Voor de huisartsenpraktijk in Ubachsberg houdt
ze wekelijks 2,5 dag vrij. Echtgenoot en collega-huisarts Frank Guldemond
heeft in de nieuwe praktijk een extra tandje moeten bijzetten. Daarbij wil
hij ook tijd vrij kunnen blijven maken voor zijn specialismen; zo is hij onder
meer kaderhuisarts ouderen en herstelarts voor de herstelafdeling van
Zorgcentrum ‘t Brook in Voerendaal.
Structuur HOZL
Huisartsen OZL is een holding van 108 huisartsen. Onder deze holding
vallen vier bv’s: Nightcare, Chronische Zorg BV, Eerstelijns-Business-

HOZL wil
nieuwe naam
HOZL werkt nu in nauwe samenwerking
met alle partners aan
de toekomst. Het verleden is
afgesloten. Dat het HOZL ernst is
met het bouwen aan de toekomst,
blijkt ook uit het gegeven dat de
huisartsengroep op zoek gaat naar
een nieuwe naam. ‘We willen nieuw
elan uitstralen. Bovendien wordt
de naam HOZL vaak uitgesproken
als hozzul; dat lijkt erg op horzel, niet
echt een beest waarmee je graag
geïdentificeerd wordt. Iedereen die een
goed alternatief heeft, is welkom bij het
bureau van HOZL (info@hozl.nl)’, lacht
Yvonne Guldemond.
center BV en Huisartsen Diagnostiek en Behandelcentrum BV. De medisch directeur is
verantwoordelijk voor de inhoud van de zorg van deze vier bv’s. De chronische zorg is
op het ogenblik flink in ontwikkeling.
Chronische Zorg
In de Chronische Zorg BV zijn samen met alle partners geprotocolleerde zorgketens
ontwikkeld. Er zijn DBC’s gecontracteerd door de zorgverzekeraar voor diabetes, COPD,
CVRM (hart- en vaatziekten), en op termijn gebeurt dat ook voor Depressie.
Guldemond: ‘Wij garanderen een geprotocolleerde behandeling en staan borg voor een
gegarandeerde kwaliteit. Wij gaan daarvoor de praktijken visiteren. Als er praktijken zijn
waar de standaard niet wordt gehaald, bieden wij zodanig ondersteuning, dat ook die
praktijken snel aansluiting vinden bij het hoge, afgesproken kwaliteitsniveau. Binnen de
gehele keten zorgen we voor afstemming van de processen.’
HOZL: stabiele factor
Vroeger hadden de verzekeraars te maken met nog meer dan 100 individuele, vaak
solistische huisartsen. Die meer dan 100 adressen zijn teruggebracht naar een 70-tal
(groeps)praktijken. ‘Dankzij HOZL zijn de huisartsen als groep georganiseerd. Voor
die hele groep is HOZL als één partner aanspreekbaar voor de zorgverzekeraars.’ De
medisch directeur vindt het belangrijk dat de zorgverzekeraars HOZL als een stabiele
factor zien in het krachtenveld.
Nieuwe relatie met Atrium MC
Daarnaast is er ook een nieuwe werkrelatie met het ziekenhuis. Guldemond: ‘Een keer
per maand hebben we een gestructureerd bestuurlijk overleg met Atrium MC. Met
zijn allen hebben we daarin één belang voorop gesteld en dat is optimale zorg voor
de patiënt. En dat is pure winst’. Van diverse kanten wordt - met hoorbare opluchting -
aangevuld dat het helpt dat er aan beide kanten van het bord nieuwe poppetjes zitten.
Verstoorde verhoudingen uit het verleden werken niet meer door in de toekomst.
Zo reageert dr. Hans Kerkkamp, lid van de raad van bestuur van Atrium MC hierop
desgevraagd alsvolgt: ‘Wanneer we echt betekenis willen geven aan een goede zorg in
onze regio dan is goede samenwerking tussen de 1e en 2e lijn een absolute voorwaarde.
De patiënten zullen merken dat we een gezamenlijk doel hebben, namelijk het
verbeteren van de kwaliteit van leven, door intensieve plezierige samenwerking van de
zorgaanbieders.’
Visie op de toekomst: geïntegreerde wijkzorg
De nieuwe directie vindt dat HOZL goed op weg is naar een betere organisatie van de
zorg. De komende periode wil ze belangrijke nieuwe stappen zetten op die koers: ‘De
zorgverzekeraars hebben al van alles geprobeerd, maar zien de zorgproductie en de
kosten van de zorg toch ieder jaar toenemen. Nu wordt gedacht aan een plan waarbij
voor heel OZL een regiobudget beschikbaar komt, dat vervolgens door de partijen
samen wordt ingezet. In dat plaatje wordt de generalistische en laagcomplexe zorg
geboden door de eerstelijn en de hoog complexe zorg door de tweedelijn.
De eerstelijn gaat daartoe in de regio op een aantal plekken laagcomplexe zorg in
eerstelijns- en anderhalfs- lijns-centra aanbieden. We willen met de zorgverzekeraars en
alle partijen een pilot in ons werkgebied starten, waarbij we de regiefunctie ontwikkelen
en het zorgbudget slim wordt ingezet. In ons hele werkgebied streven we ernaar
om geïntegreerde wijkzorg te ontwikkelen, vanuit het perspectief van de patiënt. Die
wijkzorg is optimaal toegankelijk en kent een optimale samenhang. Daarbij moeten we
met de patiënt aan de slag, opdat hij meer zijn eigen verantwoordelijkheid voor zijn
gezondheid gaat nemen. De wijkgerichte zorg wordt afgestemd op de behoefte van de
wijk. Zo willen we bijvoorbeeld voor het sterk vergrijzende Kerkrade een geriatrisch
netwerk ontwikkelen en voor b.v. Zeswegen een jeugdnetwerk ontwikkelen’.
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
5

Academische vorming in het
medisch curriculum: noodzaak of luxe?
G.J. van der Vusse, R.M.F.M. Leclercq, J.M.H. op ’t Root, A.C. Nieuwenhuijzen Kruseman*
Tijdschrift voor Medisch Onderwijs jaargang 30, nummer 6 p. 315-323
Aandacht voor academische
vorming binnen de universiteit
neemt de laatste jaren sterk toe.
Ook in het “Raamplan Artsopleiding
2009” wordt expliciet aandacht
besteed aan dit onderwerp. Omdat
academische vorming niet in
een krachtige definitie te vangen
is, hebben wij drie belangrijke
domeinen van academische vorming
binnen het curriculum geneeskunde
geïdentificeerd en in onderdelen
uitgewerkt om implementatie te
vergemakkelijken.
Het eerste domein betreft dat
van de Doener: opleiding tot
wetenschappelijk onderzoeker, het
tweede van de Denker, waarin
scholing in wetenschapsfilosofie,
kennisleer, geschiedenis van de
wetenschap en de geneeskunde,
en medische ethiek en recht op
de voorgrond treedt; het derde
heeft betrekking op de basisarts
als Docent, die geschoold is in
communicatie met de patiënt,
collegae en studenten, en
aandacht besteedt aan de Grote
Conversatie. Op het grensvlak van
deze domeinen bevinden zich
elementen als verantwoordelijkheid,
reflectie, eerlijkheid en fraude,
en taalvaardigheid. Voorts
wordt aandacht besteed aan
mogelijkheden de te onderscheiden
elementen in het curriculum
geneeskunde te realiseren en aan
problemen die daarbij kunnen rijzen.
(Vusse GJ van der, Leclercq RMFM,
Root JMH op ‘t, Nieuwenhuijzen
Kruseman AC. Academische vorming
in het medisch curriculum: noodzaak
of luxe? Tijdschrift voor Medisch
Onderwijs 2011;30(6):315-323.)
6 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
Regelmatig komt in Nederland de vraag aan de orde in welke mate universitair
onderwijs garant staat voor academische vorming en of iemand die aan een
universiteit is afgestudeerd ook over een academische attitude beschikt. 1-5
Deze vraag wordt niet alleen gesteld om het onderscheid tussen universitaire
en HBO opleidingen te accentueren, maar om ook het evidente belang van
academische vorming aan de orde te stellen. In het Raamplan Artsopleiding
2009 wordt academische vorming uitgewerkt als onderdeel van het medisch
curriculum met sterke nadruk op de arts als wetenschappelijk onderzoeker. 6 In
de afgelopen jaren hebben meerdere medische faculteiten academische vorming
opgenomen in het medisch curriculum. 4, 7 Eveneens is het vermeldenswaard dat
de Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs (NVMO) een werkgroep
ingesteld heeft, die ook academische vorming thematiseert.
Bij deze hernieuwde belangstelling voor academische vorming kan de vraag
gesteld worden of academische vorming in het verleden een belangrijk
onderdeel van de opleiding tot (basis)arts was en in welke periode de aandacht
hiervoor is verslapt. De indruk bestaat dat in de jaren zestig van de vorige eeuw,
deels door de democratisering van het hoger onderwijs, die er toe geleid heeft
dat het aantal studerenden snel steeg, deels door de roep vanuit een groep
politiek actieve studenten om het hoger onderwijs meer maatschappijbewust te
maken, ook de opleiding Geneeskunde op een meer rationele leest geschoeid
werd, hetgeen ten koste ging van de inbreng van de Humaniora in het medisch
curriculum. 8 Het nutsdenken trad vanaf die tijd steeds meer op de voorgrond.
In dit tijdschrift is enige jaren geleden op indrukwekkende wijze door Derkse
een lans gebroken voor de restauratie van algemene vorming in universitaire
opleidingen omdat de ‘vruchtbare nutteloosheid’ ervan kan bijdragen aan een
verruiming van de eigen reflectiehorizon. 9
Het begrip academische vorming is moeilijk in een krachtige definitie te vangen.
De vraag is of een poging daartoe tot meer helderheid zal leiden. Immers, een
definitie stelt vast, omkadert, includeert en excludeert daarmee ook. Exclusie
kan leiden tot het uit zicht raken van aspecten die door anderen, eventueel in
een ander tijdsgewricht, als essentieel worden ervaren. Hoewel academische
vorming niet eenduidig te definiëren is en in beschouwingen over dit onderwerp
verschillend gedacht wordt over de essentie van academische vorming, over
het onderscheid tussen academische en wetenschappelijke vorming en over de
opgestelde criteria, zijn het laatste decennium door diverse auteurs waardevolle
bijdragen geleverd aan de discussie over de wenselijkheid van het introduceren
van academische vorming. 1 9-10 Niet alleen zijn ontwerpers van medische
curricula expliciete aandacht gaan besteden aan academische vorming, ook bij de
drie Nederlandse Technische Universiteiten werd een sterke behoefte gevoeld
academische vorming een plaats te geven binnen hun ingenieursopleidingen.
Hiertoe werden zeven competentiegebieden geformuleerd met te onderscheiden
criteria voor het bacheloren masterniveau. 11 Wat betreft geneeskunde komt daar
een derde niveau bij, het niveau van de basisarts. Regel is echter dat een student
geneeskunde zich richt op het artsexamen en op de functie als arts. Daarom lijkt
het ons voor het medisch curriculum alleen relevant om criteria te formuleren
op het niveau van het artsexamen.

Om een programmatische uitwerking te faciliteren
hebben wij de kerncompetenties herrangschikt en de, naar
onze mening, expliciet te onderscheiden elementen van
academische vorming zichtbaarder gemaakt. Het resultaat
voor de geneeskunde is een beschrijving van academische
vorming vanuit het perspectief van:
• De Doener: de arts als wetenschapper die over het
nodige gereedschap beschikt om actief deel te nemen
aan wetenschappelijk onderzoek en in staat is resultaten
van wetenschappelijk onderzoek naar waarde te
beoordelen en in de praktijkcontacten met de patiënt
toe te passen.
• De Denker: de professional die reflecteert op
wetenschap in het algemeen en op geneeskunde
in het bijzonder, die ethische en juridische aspecten
van de geneeskunde weet te doorgronden, en die
doordrongen is van de persoonlijke en maatschappelijke
verantwoordelijkheden van de universitair opgeleide arts.
• De Docent: de onderwijzer die in staat en bereid is
om kennis over te dragen aan patiënten, collegae, en
leerlingen, maar ook ‘Het Verhaal’ doorgeeft aan anderen
en deel weet te nemen aan ‘de Grote Conversatie’, een
volgens Kronman reeds lang geleden ingezette en nog
steeds voortdurende conversatie over de belangrijke
kwesties van het leven. 12
Waar deze drie domeinen elkaar overlappen, komen
aspecten voor als verantwoordelijkheid, reflecteren op de
eigen rol als arts en wetenschapper, eerlijkheid en fraude,
ontwikkeling van een persoonlijke leerstrategie en het
beschikken over bovengemiddelde taal- en didactische
vaardigheden. 1 In Figuur 1 worden deze drie domeinen als
deels overlappende cirkels weergegeven. Hun onderlinge
begrenzing is vager dan in de figuur wordt gesuggereerd en
de grootte van de cirkels zal per persoon verschillen.
Het domein van de Doener
De moderne geneeskunde is het product van intensief
wetenschappelijk onderzoek gedurende tal van jaren. Dit
werk is nooit af. Voortdurend wordt bestaande kennis
vervangen op basis van door wetenschappelijk onderzoek
verworven nieuwe inzichten en technische mogelijkheden.
De arts speelt als onderzoeker in dit proces een essentiële
rol. Dit maakt een opleiding tot wetenschappelijk
onderzoeker in het medisch curriculum tot topprioriteit.
De arts die zelfstandig wetenschappelijk onderzoek
verricht, of daar op adequate wijze in kan participeren,
is een essentiële schakel in de vertaling van zorgvragen
in wetenschappelijk onderzoek en in de toepassing van
resultaten daarvan in de praktijk. Ook indien een arts niet
actief in wetenschappelijk onderzoek participeert, spreekt
en verstaat hij of zij de taal van de wetenschap. Essentieel
hierbij is kennis van onderzoeksmethoden, met name
epidemiologie en medische statistiek, en het vermogen
om door kritisch lezen van de medischwetenschappelijke
literatuur een afweging te maken of nieuwe kennis en
methodieken voldoende uitgekristalliseerd zijn voor
toepassing in de praktijk.
De Doener
• Onderzoeksmethodologie
• Epidemiologie
• Medische statistiek
• Kritisch lezen
Docent
• Communicator met patiënt,
collega, student
• Deelnemer grote conversatie
• Doorgever van het verhaal
De Denker
• Wetenschapsfilosofie
• Kennisleer en -theorie
• Geschiedenis der geneeskunde
• Medische ethiek en recht
Figuur 1. Venn-diagram met de drie domeinen van academische vorming:
de Doener, de Denker en de Docent.
Het domein van de Denker
Het domein van de Denker wordt wel als academische
vorming in strikte zin beschouwd omdat activiteiten in
dit domein bij uitstek zullen leiden tot een academische
attitude. In tegenstelling tot het domein van de Doener
is bij de Denker minder nauwkeurig aan te geven welke
elementen tot dit domein behoren. Ook anderen hebben
met dit probleem geworsteld. 2 Dat maakt echter het
domein niet minder relevant en de aandacht ervoor niet
minder urgent. De teloorgang van de Humaniora aan de
Nederlandse universiteiten maakt dit probleem nijpender.
Een poging dit domein te omschrijven in plaats van exact
te definiëren heeft tot voordeel dat er ruimte gecreëerd
wordt voor persoonlijke invulling door de docent én de
student.
Inzicht in wetenschapsfilosofie, wetenschapsleer en
kennistheorie behoort tot dit domein. Belangrijke
vragen die zich daarbij voordoen zijn: Het is evident dat
wetenschap in hoog aanzien staat, maar wat is wetenschap
eigenlijk? Wat is het bijzondere aan wetenschap en aan haar
methoden? Waarop is de autoriteit van de wetenschap
gebaseerd? Met dit inzicht zal de pas afgestudeerde arts in
een wereld van argumenten voor en tegen, (on)zekerheden
en overtuiging, objectivisme en constructivisme, evidentie
en empirie uiteindelijk opmerkzaam, vindingrijk en kritisch
zijn of haar positie bepalen. Ook inzicht in de geschiedenis
van de wetenschap, en specifiek van de geneeskunde, is
hiertoe belangrijk. 13 Het laat zien wie bijgedragen heeft
aan geneeskundige kennis en op welke wijze. Inzicht in de
geschiedenis van wetenschap en geneeskunde draagt ook
bij aan het vermogen begrip te tonen voor de grenzen en
de betrekkelijkheid van geneeskundige kennis. Het leert te
leven en te werken met onzekerheden.
Medische ethiek en gezondheidsrecht zijn eveneens
belangrijke aspecten van academische vorming. Allereerst
is er de unieke en individuele patiënt met zijn of haar
medische hulpvraag en de afweging van de arts wat goed,
juist en rechtvaardig voor hem of haar is. Zaken als wat
medisch mogelijk is, welke alternatieven er zijn en wat
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
• verantwoordelijkheid
• reflexie
• eerlijkheid en fraude
• leerstrategie
• taalvaardigheid
7

8 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg

de vigerende juridische en maatschappelijke opvattingen
zijn, spelen ook een rol. Het zijn onderwerpen die de
student zich eigen maakt om te kunnen reflecteren op
de meest essentiële zaken van de geneeskunde en daarin
een eigen positie in te nemen. Hierdoor leert de arts de
ethische grondslagen van het beroep, en wordt hij of zij
zich ervan bewust dat ethische en juridische normen en
systemen niet alleen gebonden zijn aan de samenleving
en gezondheidszorg maar ook aan persoonlijke belangen,
mogelijkheden en waardesystemen.
Het domein van de Docent
Het derde domein, de Docent, wordt gekarakteriseerd
door de arts die informatie weet te vergaren via literatuur,
een luisterend oor en open dialoog én kennis weet
over te dragen aan anderen. De docent weet in voor de
patiënt begrijpelijke termen uit te leggen en te bespreken
wat het medische probleem is, wat de therapeutische
mogelijkheden zijn en welke verantwoordelijkheden de
patiënt zelf heeft in zijn of haar ziekte. De docent weet
ook aan de hand van eigen inzichten en als rolmodel
voor studenten een faciliterende rol te spelen bij het
conceptualiseren van complexe problemen. 19
Op metaniveau betreft het hier de arts die deel kan nemen
aan het maatschappelijk debat over zijn beroep en de
Grote Conversatie. 12 Deze Conversatie wordt gevoerd
zowel door dichters, romanschrijvers en kunstenaars
alsook door wetenschappers, inclusief historici en filosofen.
De student is te beschouwen als een laatkomer in deze
conversatie, leert hier veel van en kan een bijdrage leveren.
Ook is de docent de spil in het doorvertellen van Het
Verhaal, het Verhaal waarvan het zo belangrijk is dat
het verteld blijft worden, omdat ‘Science and Medicine
fundamentally story telling activities’ zijn. 14
Grensvlakken van de drie domeinen
In het gebied van de elkaar overlappende cirkels van
de Doener, de Denker en de Docent, bevinden zich
elementen als:
• Het nemen van verantwoordelijkheid. 15 Elke
afgestudeerde arts heeft inzicht in het begrip
verantwoordelijkheid en is zich bewust van zijn
verantwoordelijkheid ten aanzien van patiënten, zichzelf
als hulpverlener en zijn of haar taak ten behoeve van de
samenleving. Deze verantwoordelijkheid is ondermeer
gebaseerd op een gedegen inzicht in en reflectie op
ethische aspecten van zijn of haar professionele handelen,
en op analyse van informatiebronnen, meningen/
opvattingen, etc.
• Het vermogen tot reflectie op eigen functioneren als
wetenschappelijk onderzoeker en als uitvoerder van
wetenschappelijk verkregen kennis.
• Aspecten als eerlijkheid, vrij zijn van vooringenomenheid,
onderkennen en uitbannen van fraude, het weerstand
bieden tegen plagiaat en eer toekennen aan wie ere
toekomt. 16
• Het ontwikkelen van persoonlijke leerstrategieën
omdat de geneeskunde niet af is bij het behalen van het
basisartsdiploma. Het is een gebied dat voortdurend
in beweging is en gekenmerkt wordt door een snelle
ontwikkeling van kennis en kunde.
• Het aanleren van en beschikken over een goede
taalvaardigheid, zowel mondeling als schriftelijk. Een hoge
mate van taalvaardigheid is niet alleen van belang voor
het contact met de patiënt, maar ook voor discussies met
vakgenoten en het doorvertellen van ervaringen.
Hierbij is uiteraard de landstaal belangrijk maar ook een
goede beheersing van het Engels, een taal die uitgegroeid is
tot de lingua franca van de moderne wetenschap.
Implementatie en afsluitende overwegingen
De hamvraag die gesteld kan worden is of hernieuwde
aandacht in het medisch curriculum voor academische
vorming ook leidt tot betere artsen, artsen die in staat zijn
tegemoet te komen aan de hoge eisen die zijzelf en de
maatschappij stellen bij de uitoefening van de geneeskunst.
We wagen een poging om deze vraag te beantwoorden.
We stellen vooraf dat academische vorming, met de
drie te onderscheiden domeinen van de Doener (de
wetenschapper), de Denker (de academicus) en de Docent
(de onderwijzer), alleen te realiseren is als zij is gestoeld
op een hecht fundament, dat wil zeggen een medisch
curriculum met aandacht voor het aanleren van voor een
basisarts gewenste medische kennis en kunde.
Terecht wordt in het Raamplan Artsopleiding 2009
ruim aandacht besteed aan dit fundament en worden
richtlijnen geformuleerd om dit te realiseren. Naar onze
overtuiging zal een dergelijk sterk fundament aangevuld
met academische vorming in de meest brede zin van het
woord leiden tot betere artsen. Artsen zijn dan in staat
om een zinvolle bijdrage te leveren aan het vermeerderen
van wetenschappelijk kennis en methodieken, deze
beide aspecten op hun merites te beoordelen en na
weging toe te voegen aan hun theoretisch en praktisch
instrumentarium. Zij zijn beter opgewassen tegen de
eisen die de maatschappij en ook zij zelf stellen aan
het uitoefenen van de geneeskunst in een complexe
en steeds veranderende wereld, waarin persoonlijke
verantwoordelijkheid en ethisch verantwoord handelen
essentieel zijn. Tevens zal het ertoe leiden dat de arts
zich geëquipeerd acht om deel te nemen aan het
politiek-economische discours over de gezondheidszorg.
Tenslotte zullen zij, zoals helder verwoord door Martha
Nussbaum in haar beschouwing over academische
vorming van studenten aan Angelsaksische universiteiten,
zich ontwikkelen tot volwaardige leden van een steeds
complexer wordende samenleving. 17
Als overeenstemming bereikt wordt over de vraag of
academische vorming een essentieel onderdeel van het
medisch curriculum is, dringen zich tenminste twee nieuwe
vragen op die een duidelijk antwoord behoeven: hoe wordt
academische vorming, im- of expliciet, in het curriculum
gestalte gegeven en hoe wordt academische vorming
getoetst? Uitgaande van de te onderscheiden elementen
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
9

uit het Venn-diagram kunnen de volgende aanbevelingen
worden gedaan.
Het domein van de Doener
De grondbeginselen van wetenschappelijke vorming (het
domein van de Doener) kunnen ondermeer aangeleerd
worden aan de hand van een databestand waarin gegevens
opgeslagen zijn die verkregen worden tijdens practica
in de bachelorfase waarbij de studenten onderzoek
doen bij zichzelf. Een willekeurig voorbeeld hierbij is een
practicum Spirometrie waarbij gegevens over longvolumina,
piekstroom, Tiffaneau index, etc. worden verzameld. Niet
alleen ervaart de student wat het betekent om zelf een
lichamelijk onderzoek te ondergaan, ook leert hij/zij een
databestand op te bouwen waarin gegevens van de gehele
jaargroep worden opgeslagen en beschikbaar zijn voor
nader onderzoek.
Aan de hand van onderzoeksvragen die door de studenten
zelf geformuleerd worden, kunnen de data gebruikt
worden, waarbij ook onderricht in medische statistiek
een plaats kan krijgen. De onderzoeksresultaten worden
beschreven in meerdere scripties waardoor geoefend kan
worden in schriftelijke taalvaardigheid. Het is essentieel dat
deze scripties zowel vormtechnisch als inhoudelijk door
deskundigen beoordeeld worden, waarna beide aspecten
worden besproken. Persoonlijke feedback is cruciaal
voor de wetenschappelijke vorming van de student. In de
masterfase kan wetenschappelijke vorming verder gestalte
krijgen in een uitgebreide wetenschapsstage.
Toetsing vindt plaats in de vorm van continue feedback
op de vorderingen die de student maakt betreffende
het formuleren van een onderzoeksvraag, opzetten
van een onderzoeksprotocol, uitvoeren van onderzoek,
analyseren van de verkregen resultaten en mondelinge
alsook schriftelijke verslaglegging. Het verkrijgen van
epidemiologische kennis kan door de jaren heen
plaatsvinden in kleinschalig onderwijs ondermeer via
Critical Appraisal of a Topic (CAT). Hierbij bespreken
studenten in koppels van twee een wetenschappelijk
artikel met aandacht voor onderwerpen als selectiebias,
sensitiviteit/specificiteit, gouden standaard, etc. Toetsing
van hun vorderingen op dit gebied vindt plaats door
vakdocenten, bij voorkeur in de vorm van persoonlijke
feedback aan de hand van een schriftelijke CAT opdracht.
Het domein van de Denker
Belangrijke elementen van het domein van de Denker,
wetenschapsfilosofie, kennisleer en kennistheorie lenen zich
niet goed voor grootschalige colleges. Eerder dient gedacht
te worden aan kleinschalige ‘socratische lessen’ waarbij
persoonlijk contact tussen docent en student gegarandeerd
is. Deze lessen zijn blok- en themaoverstijgend en
worden regelmatig in de bachelorfase gegeven. Toetsing
kan plaatsvinden in de vorm van essays die de student
individueel schrijft en zowel vormtechnisch als inhoudelijk
beoordeeld worden met een persoonlijk terugkoppeling
10 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
naar de student. De geschiedenis van de geneeskunde zou,
indien beschikt wordt over bevlogen docenten met grote
didactische gaven, gedoceerd kunnen worden in capita
selecta-achtige, grootschalige colleges. Deze colleges leren
de student informatie op te doen uit het gesproken woord,
waarbij de vakdocent een rolmodel is voor de student
betreffende het verzorgen van een lezing voor een groot
publiek. Toetsing van het kennisniveau van de student kan
plaatsvinden middels een tentamen bestaande uit open
vragen. Multiple choice tentamens zijn minder geschikt
als toetsmiddel. Daarnaast kan gedacht worden aan het
schrijven van essays, beoordeeld met persoonlijke feedback
aan de student door de vakdocent. Kleinschalig onderricht
in medische ethiek en recht lijkt het best verzorgd te
kunnen worden tijdens de coschappen in de masterfase
van het curriculum, omdat dan aangesloten kan worden
bij de belevingswereld van de student. De thema’s van de
discussiegroepen kunnen door de studenten zelf aangereikt
worden, maar ook ingebracht worden door de vakdocent
op basis van hun actualiteit. Toetsing van de persoonlijke
ontwikkeling van de student op dit gebied kan plaatsvinden
door middel van het schrijven van essays of het houden
van een voordracht voor de peergroep.
Het domein van de Docent
Een aantal aspecten komt impliciet tot hun recht in curricula
die gebaseerd zijn op probleemgestuurd onderwijs (PGO).
Kleinschalig onderwijs in onderwijsgroepen leidt ertoe dat
de student leert luisteren naar de ander, op heldere wijze
standpunten formuleert en communiceert, en respectvol
omgaat met opvattingen van zijn/ haar medestudenten.
Toetsing vindt plaats in een persoonlijke beoordeling door
de onderwijsgroepsleden en de tutor/stafmedewerker.
Tijdens de bachelorfase kan communicatie geoefend met
en beoordeeld worden door simulatiepatiënten en collegastudenten
in een Skillslab omgeving. Tijdens de masterfase
wordt deze mogelijkheid geboden in de coschappen onder
voorwaarde van een veilig klimaat voor het geven en
ontvangen van feedback. De student gevoelig maken voor de
narratieve aspecten van de wetenschap in het algemeen en
de geneeskunde in het bijzonder en deelname aan de Grote
Conversatie is een impliciete taak van de wetenschappelijke
en klinische staf tijdens het vervullen van hun onderwijs- en
begeleidingsrollen. Expliciete summatieve toetsing van de
student is hierbij niet aan de orde.
Op het grensvlak van de drie domeinen
Veel zaken die zich bevinden op het grensvlak van de
drie domeinen zijn al de revue gepasseerd. Het aanleren
van taalvaardigheid zowel in de landstaal als in het
wetenschappelijk Engels vindt plaats via het schrijven van
essays en het houden van voordrachten door de student
gedurende het gehele curriculum. Ook voor het aanleren
van een leerstrategie, die de student in staat stelt om
‘education permanente’ in de praktijk te realiseren, dient
een impliciete plaats in het curriculum ingeruimd te zijn. Als
onderdeel van onderricht in Medische ethiek en recht en
de CAT kan aandacht beteed worden aan ‘eerlijkheid

en fraude’. Ook is het aan te bevelen om tijdens de
coschappen tijd in te ruimen voor het bespreken van
actuele uitspraken van de Medische tuchtcolleges. Het
toetsen van individuele voortgang op dit gebied kan
plaatsvinden middels een beoordeling van voordrachten
van de student voor zijn/haar peergroep en van essays.
Reflectie op de diverse rollen die de basisarts speelt binnen
de wetenschap en de geneeskunde zal in belangrijke mate
gestimuleerd worden door stafmedewerkers die weten
dat zij een rolmodel zijn voor hun studenten. Ten slotte
‘verantwoordelijkheid’: naast het feit dat elementen hiervan
in vrijwel alle andere aspecten en onderwijsmomenten zijn
terug te vinden, overstijgen ze deze ook.
Het streven naar universitair opgeleide artsen met een
academische attitude is op dit moment echter niet
eenvoudig te realiseren. Academische vorming betekent
intensivering van het onderwijs en uitbreiding van het
aantal stafmedewerkers. In het huidige politieke klimaat
staan echter studieduurverkorting, marktwerking, efficiency
en bezuinigingen op de onderwijsformatie hoog op de
agenda. Dit, in combinatie met een gestaag stijgend aantal
jongeren dat aan de poorten van de universiteit klopt om
toegelaten te worden, zet academische vorming in het
medisch curriculum ernstig onder druk.
Tot slot
Academische vorming staat en valt bij de actieve
participatie van zowel de vakdocent als de student. De
ideale vakdocent beschikt zelf over een academische
attitude omdat zij of hij, hoe dan ook, een rolmodel is
in de basisartsopleiding. Docentprofessionalisering helpt
daarbij, maar voor de vakdocent blijven een natuurlijke
grondhouding, enthousiasmerende inzet en gedegen en
brede kennis van zijn/haar eigen vakgebied en daarbuiten
essentieel. 18-19 Tevens is een universitair carrièrebeleid, dat
ook op onderwijs toegesneden is, hoogst noodzakelijk
maar veelal niet aanwezig. Academische vorming is
geen activiteit die achteroverleunend in de collegebank
gerealiseerd wordt: intrinsieke motivatie van de student is
een voorwaarde om zich academisch te laten vormen en
zich een academische attitude eigen te maken. Niet bij elke
student zal academische vorming een warm onthaal krijgen,
maar studenten de mogelijkheid onthouden om zich
academisch te vormen is geen acceptabel alternatief.
De voor ons retorische vraag: “Wie zou niet bij een
dergelijke wereld willen horen, een wereld waar een
brede wetenschappelijke, maatschappelijke, sociale en
culturele vorming geboden wordt?” is hierbij duidelijk van
toepassing. 20 Een medische faculteit, die ingebed is in een
universitaire gemeenschap waar patiëntenzorg, onderwijs
en onderzoek verweven zijn en waar een scala aan
opleidingen wordt aangeboden, is bij uitstek de plaats waar
een dergelijke wereld gecreëerd wordt..
Literatuur kunt u vinden op de website van Tijschrift voor Medisch onderwijs
Voor de publicatie van dit artikel werd toestemming gegeven door de auteurs
en Bohn Stafleu van Loghum, Houten
STICHTING
WENCKEBACH
AGENDA 2012
11-09
Training Assertiviteit Feedback-Eindhoven
20-09
Training Slecht nieuws gesprek voeren
25-09 / 16-10
Training Assertiviteit Feedback Eindhoven
27-09
Training respectvolle bejegening in de zorg
23-10
Training onderhandelen met meer effect
25-10
Training Veeleisende Patienten
22-11-2012/01-02-2013
Gedragsmatige aanpak van chronische pijn
Kijk voor het complete overzicht en meer
informatie op: www.topevent.nl
LET OP!
Vanwege het wedstrijdschema van Roda JC, opgelegd
door de KNVB, is het 22e Wenckebach Symposium
verplaatst van 2 november naar 26 OKTOBER!
WENCKEBACH REFEREERAVONDEN
22/9 kindergeneeskunde
20/10 MDL: zorgprobramma prikkelbare darmsyndroom
Telkens van 17.45 tot 20.00 uur in Ruimte E/F Atrium Heerlen
Op dinsdag 5 juni 2012 werd in Centre Ville in
Maastricht door KNMG Limburg voor de derde
maal een studentenquiz georganiseerd. Ook ditmaal
was de quiz geheel in handen van de werkgroep
studenten. Er was een grote opkomst van over de
100 studenten die moeilijke vragen voorgeschoteld
kregen van collega Rango van de afdeling anatomie,
collega van Ommen van de cardiologie en collega
Henry van de interne geneeskunde allen verbonden
aan het MUMC+. Ook ditmaal konden enkele
gelukkigen met mooie prijzen de deur uit gaan:
een 4-gangen lunch bij la Baluga, Tappas bij Bodega
en geneeskundeboeken. De prijzen werden
bereidwillig gesponored door ABN Amro en Study
Store. Na een leerzame en spannende avond
keerde iedereen tevreden naar huis.
Nieuwjaarsbijeenkomst 2013
Op zondag 13 januari 2013 houdt KNMG Limburg
haar traditionele nieuwjaarsbijeenkomst in Chateau
St Gerlach te Meerssen. De bijeenkomst zal wederom
worden ingeluid met een forumdiscussie onder leiding
van dhr Arie Nieuwenhuijzen Kruseman met als
onderwerp: Zorg in de Euregio: Grenzeloos? Noteer
deze datum alvast in uw agenda!
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
STUDENTENQUIZ
11

NOTULEN Ledenvergadering KNMG Limburg 15 maart
1. Mededelingen en ingekomen stukken
Er is kort stil gestaan bij de herdenking van drie oud leden:
• Gertuida Nijdam Wackers
• Prof. Dr. Ed Marres
• Tom Verschueren
Verder is het ledenbestand in het district gegroeid. Er zijn
afgelopen jaar veel activiteiten georganiseerd, waaronder:
• Wie neemt wie de maat
• Studentenquiz (twee maal)
• Website www.knmglimburg.nl
• Schelmenstreek
• Artsen Senioren
• MMSRC/CISS
• Stichting Klinische Avonden
• Kwetsbare Ouderen
• Wenckebach Symposium
• Nieuwjaarsbijeenkomst
• Besloten Linked-in groep
• Twitter account
• 5 Bestuursvergadering
• 2 maal voorzittersoverleg
• Algemene vergadering KNMG
• Samenwerking met Top-Event
2. Vaststelling agenda
Er zijn schriftelijk en mondeling geen aanvullingen op de
agenda binnengekomen.
3. Ingekomen en uitgaande stukken
De district rekening is ondergebracht bij de ING. Vanuit de
federatie KNMG is vastgesteld dat de accountant te weinig
inzicht had in de gelden. Daarom is besloten dat alle financiën
van de districten zijn ondergebracht bij de ING, daar zijn
separate rekeningen. De federatie heeft geen recht om
mutaties te doen, wel hebben ze inzicht in wat er gebeurd
op de rekening en komen die onder de federatie te hangen.
Dat betekent dat de bestuurders van de districten niet meer
persoonlijk aansprakelijk zijn voor alles wat ze doen en laten.
Een aantal jaren zijn er geen kascontroles uitgevoerd. Er is
toen besloten om Muhlenberg accountants te vragen om alle
financiën van 2008 tot 2011 te controleren. De controle heeft
plaatsgevonden en komt in punt 6 van het financieel verslag
2008-2011 verder aan de orde.
12 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
Op donderdag 15 maart werd
in het Pesthuys te Maastricht
de algemene ledenvergadering
van KNMG Limburg
gehouden. Naast het bestuur
waren 22 leden aanwezig. Na
de ledenvergadering werd
een zeer interessant bezoek
gebracht aan de klokkenmaker.
De notulen van de ledenvergadering
kunt u hieronder
lezen.
4. Vaststelling notulen algemene ledenvergadering 2011
De notulen van de algemene ledenvergadering 2011 zijn kort
voorgelezen en door alle leden goedgekeurd en hiermee
dan ook vastgesteld. Als het technisch mogelijk is, dan is er
gevraagd om de notulen van de vergadering op de website in
een besloten groep te plaatsen.
5. Jaarverslag 2011
Het jaarverslag van 2011 is doorgenomen en door alle leden
goedgekeurd en hiermee dan ook vastgesteld.
6. Financieel verslag 2008-2011
Hieronder een korte toelichting op de presentatie. De balans
van 2008 is gepresenteerd. In 2008 is meer uitgegeven dan
er aan gelden zijn binnen gekomen. De balans van 2009 is
gepresenteerd. De uitgaven waren ongeveer gelijk. In 2009
heeft de afdeling Roermond het geld naar de Districtrekening
overgemaakt, daardoor zijn de inkomsten in 2009 hoger.
De balans van 2010 zijn gepresenteerd. Er is minder
uitgegeven. De afdeling Heerlen heeft in 2010 het geld
naar de districtrekening overgemaakt. De balans van 2011
is gepresenteerd. In 2011 zijn de advertentie inkomsten
gedaald. Het geld van de afdeling Sittard/Geleen wordt nog
overgemaakt naar de districtrekening.
Tijdens de vergadering hebben een aantal leden aangegeven
dat de promotiekosten hoog zijn en deze mogelijk naar
beneden gebracht kunnen worden. Hiervoor is geopperd
om de Schelmenstreek niet meer hardcopy maar via internet
te verspreiden. Over dit punt is gediscussieerd tijdens de
vergadering en er is een besluit genomen. Het besluit is dat
de overstap gemaakt zal worden, maar dit jaar nog niet. Er zal
aan het eind van het jaar een inventarisatie plaatsvinden welke
leden de Schelmenstreek als boekje willen ontvangen en
welke leden het liever per e-mail willen krijgen.
Er is een opmerking gekomen dat de balans van de accountant
niet hetzelfde is als een kascontrole. Het is niet rechtsgeldig
op deze manier. De kascontrole over de jaren 2008-2011 zal
alsnog plaatsvinden, omdat het niet mogelijk was om uit te
voeren. De heer Janssen wil de kascontrole doen en mevrouw
Depree zal het overwegen.
Aangezien er geen kascontrole is geweest worden de collega’s
Wanders en Parren nog niet gedechargeerd. Wel worden de

oud-penningmeesters van de afdelingen gedechargeerd:
H. Houben, C.Willekes, B. Depree, M. Belinfante. Daar er nog
gelden op de afdelingsrekening Sittard staan wordt
J. Stefelmanns niet gedechargeerd.
7. Begroting 2012
De begroting is toegelicht. Er is vastgesteld dat er veel geld in
kas is. Het district wil graag geld uitgeven en veel organiseren,
maar aan zinnige dingen. Een aantal aanwezigen hebben
geopperd om seniorleden vrij te stellen van het betalen van
contributie. De contributie voor volgend jaar voor seniorleden
is vastgesteld op 10 euro.
Besloten is om het beleid ten aanzien van de activiteiten over
een aantal jaren te verspreiden.
• Decharge penningmeesters
Rekeningen opgegeven van de afdelingen daarom
penningmeesters niet nodig. Is geaccordeerd.
8. Jaarprogramma 2012-2014
Is kort toegelicht en geaccordeerd.
9. Ereleden
Dr. Caroline Vos, gynaecoloog is geaccordeerd om als erelid te
benoemen. Prof. Dr. Arie Nieuwenhuijzen Kruseman, Internist
is geaccordeerd om als erelid te benoemen. De sculptuur voor
ereleden zal tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst uitgereikt worden.
Leden kunnen een voorstel doen voor ereleden. Het bestuur
stemt er vervolgens over en de algemene vergadering beslist.
10. Bestuursmutaties
De heer Parren, de heer Stefelmans en de heer Smeets zijn
afgetreden als bestuurslid.
11. Werkgroep studenten
Mevrouw Römkens, vertegenwoordiger van de werkgroep
studenten, heeft met de werkgroep veel leuke activiteiten
georganiseerd voor de KNMG. De activiteiten zijn tijdens
de vergadering kort toegelicht. Hein Handgraaf en Henri
Boersma zullen de werkgroep verlaten.
12. Werkgroep Artsen senioren
De werkgroep Artsen Senioren onder leiding van de
heer Smeets loopt goed. Er zijn een aantal activiteiten
georganiseerd.
13. Website KNMG Limburg, Social Media
De website/social media worden bezocht en is up-to-date.
14. Lustrum KNMG Limburg 135 jaar
Het idee is om eind volgend jaar het lustrum te organiseren in
de Oostelijke Mijnstreek in samenwerking met het Wenkenbach.
Hier is voor gekozen omdat zij het professioneel aanpakken.
Er zal een boekje komen waarin leuke teksten komen te staan.
Tijdens de vergadering is er aan de aanwezigen gevraagd of er
een aantal zijn die willen deelnemen in de congrescommissie.
Geïnteresseerden kunnen mailen naar de voorzitter.
15. Rondvraag
Geen vragen voor de rondvraag. Alleen de opmerking
waarom de nascholingsactiviteiten zo duur zijn. De voorzitter
geeft aan dat de meeste KNMG-activiteiten gratis zijn en niet
voor de overige nascholingen kan spreken.
BESTUURSMUTATIES
Afscheid
Frans Smeets
Helaas heeft Frans Smeets aangegeven te willen stoppen
met het bestuurslidmaatschap. Hij zal wel doorgaan met
de KNMG wandelgroep. Als bestuur wensen wij Frans
nog heel veel fijne jaren met deze succesvolle groep.
Nieuwe Bestuur sleden
Marjolein Braakhuis
Marjolein Braakhuis, kinderarts in opleiding, heeft
aangegeven te willen toetreden tot het bestuur. Wij
verwelkomen haar binnen het bestuur en wensen
haar de komende jaren veel bestuursplezier. Tot de
ledenvergadering in 2013 zal zij als toehoorder de
vergaderingen bijwonen.
Marjolein is op 11 februari 1981 geboren in Nijmegen en
opgegroeid in Wijchen. De studie geneeskunde is zij in
Diepenbeek (Belgie) begonnen en heeft zij in Nijmegen
afgerond. In haar studententijd was zij actief lid van
roeivereniging Phocas en de studievereniging. In 2010
is zij begonnen met de opleiding kindergeneeskunde
in Maastricht. Momenteel is zij voor haar perifere stage
verbonden aan Atrium MC in Heerlen. Ze organiseert
het cursorisch onderwijs voor de opleidingsassistenen
kindergeneeskunde in Zuid-Oost Nederland. In haar vrije
tijd maakt ze graag verre reizen en houdt ze van zeilen,
lezen en koken.
Roy van Poppel
Roy van Poppel is op 13 juni 1977 geboren in
Eindhoven. Hij studeert momenteel geneeskunde aan
de Universiteit Maastricht. Naast zijn studie is hij Vice
President en Chairman van het Scientific Program
geweest van het Maastricht Medical Students Science
Symposium. Daarnaast is hij student onderzoeker bij
huisartsgeneeskunde.
ERELEDEN
De ledenvergadering van KNMG
District Limburg heeft op voordracht
van het bestuur en na positief bevonden
ruggespraak het erelidmaatschap toegewezen
aan dhr Arie Nieuwenhuizen
Kruseman en mevr Caroline Vos. Dit
voor hun verdiensten voor KNMG
District Limburg en de KNMG in het
algemeen. Wij willen hen van harte
feliciteren met hun erelidmaatschap.
Inmiddels zijn beide op de hoogte van
hun toegekende onderscheiding. Het
bijbehorende certificaat en de sculptuur
zullen hen worden uitgereikt tijdens
de nieuwjaarsbijeenkomst van KNMG
Limburg op zondag 13 januari 2013 in
Chateau St. Gerlach.
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
13

Het Senior Friendly Hospital Framework
als inspiratie
Het aantal opgenomen patiënten van 70
jaar en ouder groeit fors (in Orbis Medisch
Centrum 2006: 22%; 2011: 33%).
Uit onderzoek blijkt dat met name kwetsbare
ouderen onnodig functieverlies lijden
tijdens een ziekenhuisopname en een
verhoogd risico hebben op complicaties
zoals een delirium, een val of ondervoeding.
Deze sterk groeiende groep ouderen
vraagt om een gerichte, ziekenhuisbrede,
proactieve aanpak.
Systematische aandacht voor oudere
patiënten in Orbis Medisch Centrum
In het kader van het Nationaal Programma
Ouderenzorg heeft Orbis Medisch Centrum
in de afgelopen jaren fl ink in deze aanpak
geïnvesteerd. Zo worden alle opgenomen
70-plussers gescreend op kwetsbaarheid
(Groningen Frailty Indicator / GFI) en op
het risico op specifi eke complicaties. Is er
sprake van risico dan volgt een gerichte
beoordeling, analyse en worden preventieve
maatregelen genomen om functieverlies
te voorkomen. Afgelopen voorjaar kwam
voor de professionals een boekje met
samenvattingskaarten van de aanpak ziekenhuisbreed
beschikbaar. Op de Spoed
Eisende Hulp (SEH) en de Pre Operatieve
Screening (POS) werden specifi eke deelprojecten
gestart.
Walther Sipers,
klinisch geriater
14 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
Chantal de Weerd-Spaetgens,
klinisch geriater
De zorg voor opgenomen oudere kwetsbare
patiënten reikt echter verder dan
complicatiepreventie. Denk aan communicatie
en bejegening die rekening houdt
met communicatieve beperkingen van
ouderen; samenwerken en afstemmen van
de zorg met zorgende familieleden rondom
de opgenomen oudere; continuïteit van
zorg bij ontslag; aspecten van de fysieke
ziekenhuisomgeving zoals bereikbaarheid
en bewegwijzering. Een ziekenhuisbrede,
integrale aanpak is noodzakelijk.
Het in Canada ontwikkelde ‘Senior Friendly
Hospital Framework’ (Parke et al, 2004)
voorziet in een systematische, geïntegreerde
aanpak. Aan de hand van een vijftal
domeinen (processen van zorg, fysieke
omgeving, organisatorische ondersteuning,
emotionele en gedragsaspecten, ethiek in
zorg) wordt deze integrale aanpak
gerealiseerd.
Inmiddels is de stuurgroep Senior Friendly
Hospital geïnstalleerd en worden concrete
stappen gezet op weg naar een ‘Senior
Friendly Hospital’ in Orbis Medisch
Centrum.
Symposium op 25 september
Op dinsdag 25 september a.s.
organiseert Orbis Medisch Centrum
een symposium voor professionals
over het onderwerp ‘Senior Friendly
Hospital Framework en Preventie van
Functieverlies’ . Belinda Parke,
de grondlegster van dit model, zal
een boeiende presentatie verzorgen.
Meer info:
h.habets@orbisconcern.nl
www.orbisconcern.nl/oudereninOMC

- door Bart Zick -
Geneeskunde & techniek herenigd voor een dag
MAASTRICHT - Lopen in een exoskelet, Deep Brain Stimulation bij een Parkinson-patiënt en Brain Computer
Interface om kunstbenen te besturen. Het zijn allemaal begrippen die op 13 juni jl. op het MMSRC-CISS 2012 aan de
Universiteit van Maastricht centraal stonden omtrent het thema ‘Human 2.0’. 2012 was een bijzonder jaar, aangezien
het Maastricht Medical Students Research Conference (MMSRC) en het Clinical Investigators Science Symposium
(CISS) hun krachten bijeen hebben gebracht om een nóg groter en beter congres te organiseren dan voorgaande
jaren. En dat is gelukt: een respectabel aantal van meer dan 300 bezoekers, waaronder ook gasten uit India, Saoedi-
Arabië en de Verenigde Staten, mocht genieten van boeiende lezingen en interactieve workshops.
Het MMSRC en CISS waren voorheen twee aparte symposia,
die de kans gaven aan zowel nationale als internationale
studenten om hun eigen onderzoek te presenteren aan
een groot publiek bestaande uit andere studenten, artsen,
biomedische wetenschappers en professoren. CISS was een
platform voor met name studenten die een studie volgen aan
de Universiteit van Maastricht tot Arts-Klinisch Onderzoeker
(A-KO), een combinatie van kliniek en research. Door de
‘joint-venture’ van elk van de twee organiserende commissies
werd dit jaar de nadruk nog meer gelegd op de rol van
onderzoek in de geneeskunde.
De dag werd geopend door prof. dr. Mark Post (Universiteit
Maastricht) met zijn lezing over hoe men met ‘Tissue
Engineering’, het creëren van onder andere nieuw
spierweefsel in het lab, het hart kan herstellen na schade
door bijvoorbeeld een hartaanval. Vervolgens was prof.
dr. Temel (Universiteit Maastricht) aan de beurt met zijn
voordracht over Deep Brain Stimulation: het plaatsen van
een elektrode in de hersenen van een patiënt om zodanig
bepaalde hersenstoringen te verhelpen door middel van
impulsstimulatie. De professor bracht ook een patiënt met
zich mee die lijdt aan de ziekte van Parkinson maar al 10
jaar gelukkig door het leven gaat dankzij deze bijzondere
toepassing. De workshoprondes concentreerden zich
voornamelijk op de nieuwste ontwikkelingen binnen de
techniek die van groot nut kunnen zijn voor het menselijk
lichaam. Bij Brain Computer Interface van dr. Femke
Nijboer (Universiteit Twente) waren alle bezoekers verrast
door de mogelijkheden die er zijn om hersengolven te
benutten voor allerlei revalidatiedoeleinden. Dit werd
geïllustreerd door een spel waarbij een proefpersoon met
puur alleen zijn gedachten via registratielektroden op zijn
hoofd een blokje naar voren of achteren kon bewegen. De
exoskeletten van prof. dr. Frans van der Helm (Technische
Universiteit Delft) lieten zien hoe ze als buitenlichamelijke
steunconstructies mensen kunnen helpen met bewegen na
een ruggenmergbeschadiging. Dr. Arno Stienen (Universiteit
Twente) vertelde welke rol ‘robots’ hierin hadden. En
dr. Ingeborg Streng-Ouwehand (Vrije Universiteit van
Amsterdam) kreeg de mogelijkheid om het publiek te
boeien met haar ontdekkingen over celtherapie met witte
bloedcellen om kanker te bestrijden. Tenslotte kreeg prof. dr.
Guido Persijn, ex-medisch directeur van de internationale
organisatie Eurotransplant, de eer om de dag te sluiten.
Met zijn anekdotes heeft hij het publiek voorzien van een
uitgebreid geschiedenisoverzicht van de orgaantransplantatie
en een update gegeven over de huidige en toekomstige
ontwikkelingen op dit gebied.
Daarnaast kregen studenten in twee rondes de kans
orale voordrachten en posterpresentaties te houden
over de door hun verrichtte onderzoeken. De jury,
bestaande uit enthousiaste professoren en hoogleraren
van verschillende universiteiten en achtergronden die deze
mochten beoordelen, maakte de winnaars voor de beste
orale presentatie (OP) en posterpresentatie (PP) bekend:
Stephanie de Munter (1e prijs OP), Monique Willems
(2e prijs OP), Philipp Gerner (1e prijs PP). Voor de A-KOstudenten
waren er speciale prijzen: Frédéric Schaper (fase
1) en Philipp Wolber (fase 4) beide 1e prijs OP en Liselotte
van Deurn (fase 1) en Eefje de Bont (fase 4) beide 1e prijs
PP. Daarnaast werd er nog een bijzondere prijs uitgereikt
door dr. Leo Baur, voorzitter van KNMG Limburg: de
KNMG Consolidation Prize voor het abstract met de meest
holistische en menselijke benadering van de patiënt en de
zorg. Deze ging naar Bernard Duvivier.
De prijsuitreiking werd afgesloten met een verrassende
mededeling: het MMSRC-CISS gaat volgend jaar onder
een andere naam verder. Het doel zal zijn het aanspreken
van een groter publiek om thema’s omtrent gezondheid
en wetenschap meer in het daglicht te stellen. Onderzoek
blijft nu eenmaal een fundamenteel en belangrijk onderdeel
binnen de (bio-)medische wereld. Zonder de wetenschap
zou de zorg niet zo goed en geavanceerd zijn als nu. Maar
we zijn er nog lang niet: er is volop te ontdekken en te
verbeteren. Volgend jaar hopen wij u, in goede gezondheid,
te mogen verwelkomen op het nieuwe congres: de Mosa
Conference in juni 2013! Kijkt u voor meer informatie op:
www.mosa-conference.nl
Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
HUMAN 2.0
15

WE ZIJN ER VOOR U...
...ZODRA WE NODIG ZIJN!
www.atriummc.nl
16 Schelmenstreek 13 | augustus 2012 | District Limburg
ZIEZO 24 | MAART 2012