Roofvogels

Roofvogels nemen een bijzondere plaats in het dierenrijk in. Niet
alleen vanwege hun schoonheid, maar ook omdat ze een barometer
zijn voor het milieu. Ze staan immers aan het einde van de
voedselketen.
Planten worden bespoten met gif, insecten sterven, kleine vogels
sterven, de prooidieren verdwijnen en roofvogels verdwijnen!
Klauwen
Een prooi pakken is een ding, een prooi doden en aan
stukken scheuren iets anders! Een roofvogel moet zijn
prooi in een stevige greep houden. Hiervoor is hij uitgerust
met stevige poten, stevige tenen en scherpe kromme nagels.
Toch bestaan er grote verschillen in de vorm van de
klauwen. Met zijn zware poten kan een zeearend zijn prooi
stevig vasthouden als hij er stukken vanaf probeert te

scheuren. Een havik heeft enorm veel kracht in zijn poten.
Daarmee kneedt hij zijn prooi. De lange nagels dringen
diep in de pooi binnen en zorgen bijna onmiddellijk voor
de dood. Een buizerd doet dat iets anders. Hij pakt zijn
prooi stevig vast, maar de nagels en tenen worden om de
prooi heengeslagen. Door stevig te knijpen, verstrikt hij
zijn prooi. Ook de torenvalk beheerst deze truc, soms in
combinatie met een stevige beet in de kop van de muis.
Vergelijk dat eens met een wespendief. Deze buizerdgrote
roofvogel heeft korte, stevige tenen met zwak gekromde
nagels. Daarmee kan hij goed krabben en lopen (handig
bij het uitgraven van wespennesten) maar kan geen
tegenstribbelende prooi vasthouden. Dat laatste is ook niet
nodig omdat een wespennest nu eenmaal niet kan
ontsnappen.
Snavel
Alle roofvogels hebben een kromme snavel met een stevige
haak eraan. Toch zijn er verschillen te ontdekken als je
goed kijkt. Die verschillen hebben te maken met de manier
van prooi doden en eten. Met een zware dikke snavel kan
een grote prooi worden verscheurd (zeearend), een extra
haakje aan de snavel is handig bij het doden van een prooi
(valken), en een spitse slanke snavel is geschikt om larven
uit een wespennest te peuteren (wespendief).
De zintuigen
Mensen gebruiken hun vijf zintuigen om de wereld te
verkennen, namelijk hun gezicht, gehoor, reuk, smaak en
tast. Vogels gebruiken meestal alleen hun gezicht en

gehoor. Voor roofvogels is het gezicht verreweg het
belangrijkste zintuig om de prooien waarvan ze leven te
vinden en te vangen. Hun ogen zijn uitzonderlijk groot ten
opzichte van hun kop en ze zitten zodanig in de schedel dat
ze naar voren kijken. Doordat ze met hun ogen recht
vooruit kijken, kunnen ze tijdens het jagen afstanden
nauwkeurig schatten. Sommige kiekendieven en haviken
gebruiken hun scherpe gehoor om te jagen. De
gehooropeningen van vogels zijn vrij klein. Ze liggen
achter de ogen en zijn onzichtbaar omdat ze met veren zijn
bedekt.
Vleugels en vlucht
De vleugels van alle roofvogels werken op dezelfde manier.
Sterke borstspieren zorgen dat de vleugels op en neer slaan
en stuwen de vogel voort door de lucht. Tijdens deze
beweging gaan de vleugels in de luchtstroom omhoog en
dragen ze het gewicht van de vogel.
De vorm van de vleugels kan variëren en past bij de
leefwijze van
de vogels. Grote roofvogels zoals gieren, zweven vaak hoog
in de lucht. Deze vogels hebben lange brede vleugels die op
de luchtstromen glijden. De kleinere havikachtigen, zoals
de torenvalk, hebben kortere, afgeronde vleugels en een
lange staart waarmee ze snel door bosachtig gebied
kunnen zigzaggen. De staart helpt alleen door het
vogellichaam in evenwicht te houden en het door de lucht
te leiden. Een gespreide staart bevordert de stijgkracht en
helpt de vogel afremmen tijdens het landen.

Waar komen ze voor?
Over de hele wereld leven roofvogels, van in het hoge
noorden tot in de woestijn, in bossen en in bergen, op het
platteland en in de steden. Nederland heeft een rijke
roofvogelbevolking. Om ze te zien moet je natuurlijk wel
goed kijken op de juiste plekken en op de juiste momenten.
Elke roofvogelsoort heeft zijn eigen leefgebied.
Soms is dat ’s zomers een andere plek dan ’s winters.
Sommige roofvogels vliegen daarvoor zelfs naar een ander
werelddeel,
zoals wespendieven. Die broeden in Europa maar
overwinteren in west Afrika
Bossen:
Omdat de meeste roofvogels in bomen broeden, zijn bossen
geschikt om roofvogels te bekijken. In het broedseizoen
kun je de volgende soorten zien: buizerd, havik, sperwer,
wespendief, boomvalk, torenvalk. De meest opvallende van
dit stel is de buizerd. De andere roofvogels vallen minder
op, ook al omdat ze weinig geluiden maken. De beste kans
om ze te zien, is aan de bosrand en bij open plekken in het
bos, tijdens zonnig weer en midden op de dag.
Dorpen en steden:
Hoe gek het ook klinkt, maar zelfs in grote steden broeden
roofvogels. Als er maar bomen en struiken staan en er
voldoende prooi is. Vooral in de winter zijn de bebouwde
gebieden belangrijk voor roofvogels. De bossen zijn dan
bijna leeg, terwijl er rond de huizen veel vogels zitten.

De vormen en maten van roofvogels
de kleinste roofvogels:dwergvalken zijn de kleinste
roofvogels :ze meten maar 20 cm. van kop tot staart.
De Andescondor is met een spanwijdte van ongeveer 3 m.
de grootste roofvogel. Bij de meeste soorten is het vrouwtje
groter dan het mannetje. Bij sommige soorten haviken en
valken zijn de vrouwtjes zelfs anderhalf keer zo groot als
de mannetjes. De meeste roofvogels lijken op elkaar
wanneer ze rusten. Maar als ze vliegen zie je enorme
verschillen in vleugelvorm en –grootte. Meestal kun je
hieruit afleiden welke jachttechnieken ze hebben en wat de
aard is van hun leefgebied.
Roofvogels en de mens
In het wild hebben roofvogels weinig vijanden, behalve
misschien andere roofvogels. In veel leefgebieden staan ze
boven aan de voedselketen. Ze kennen maar één
bedreiging: de mens. Eeuwenlang hebben mensen op
roofvogels gejaagd, omdat ze af en toe tamme dieren aten,
zoals vogels die voor de jacht werden gefokt. De laatste tijd
zorgen mensen ook direct voor de dood van roofvogels.
Door het spuiten van bestrijdingsmiddelen op zaden en
gewassen. Wanneer roofvogels gifbevattende dieren eten,

worden roofvogels vergiftigd en gaan dood. Vaak liggen
aangereden roofvogels langs de weg. Motorvoertuigen
doden elke dag vele vogels. Dit komt omdat roofvogels
vaak boven wegbermen jagen op kleine prooien. Doordat
ze meestal vlak boven de grond vliegen vormen passerende
auto’s en vrachtauto’s een groot gevaar. Veel roofvogels
zijn nu wettelijk beschermd. Natuurbeschermers proberen
vogels en andere dieren die uit dreigen te sterven, te
beschermen. Ze bestuderen de leefgebieden, levenswijze en
trek van roofvogels door ze te vangen, ringen om hun
poten te doen en hun bewegingen te volgen. Ze hebben veel
soorten in stand weten te houden door ze in gevangenschap
te fokken en hun nakomelingen weer in het wild los te
laten. Tegenwoordig zijn er overal ter wereld
opvangcentra, waar roofvogels nauwkeurig bestudeerd
kunnen worden. Het publiek kan ze daar ook in actie zien.
De toekomst van veel roofvogels ziet er beter uit in die
delen van de wereld waar mensen veel waarde hechten aan
natuur en milieu.
Enkele soorten
Buizerd:
De buizerd is een vrij dikke vogel met een platte kop en
een vrij korte snavel. Hij wordt ongeveer 55 cm. als hij
volwassen is.
De buizerd kan veel kleuren hebben, namelijk van
zwartbruin tot spierwit, van gevlekt tot egaal bruin. Hij
komt bijna in heel Noord-Europa voor en trekken in de
herfst naar Afrika. De buizerd blijft vaak op een paal

zitten en kijkt dan uit naar kleine zoogdieren en naar
vogels. De vrouwtjes leggen ongeveer 2 tot 3 eieren in
meestal een gebruikt nest.
Sperwer :
Het is een erg kleine roofvogel maar best snel en heeft veel
strepen op de borst. De sperwer wordt ongeveer 28 tot 38
cm en wordt bruin en het vrouwtje roodbruin. De sperwer
woont in Afrika en in Noordwest Europa. Ze jagen achter
kleine vogels aan en grijpen ze na een korte achtervolging.
Ze leggen 1 tot 3 eieren in een nest hoog in een boom.

Torenvalk :
Dit is een vogel die een beetje klein is met korte pootjes en
een kleine kop. Ze worden 34 cm. groot en hebben een
roestbruin patroon op de vleugels. Ze wonen in bijna heel
Europa. De torenvalk trekt weinig en jaagt op muizen en
insecten. Het vrouwtje legt rond de 2 eieren en legt ze op
de raarste plekken.

Amerikaanse Zeearend :
Dit is het symbool van de macht. Het is een van de grotere
roofvogel. Hij is dan ook 70 tot 90 cm groot.
Hij is zwart tot bruin kleurig met witte kop en staart. Ze
leven in Amerika en jagen voornamelijk op vis maar lusten
eigenlijk alles De vrouwtjes leggen rond de 3 eieren en
trekken alleen bij strenge winters.