Koning Willem-Alexander - Kvmo
Koning Willem-Alexander - Kvmo
Koning Willem-Alexander - Kvmo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Column<br />
In tegenstelling tot<br />
defensie heeft het<br />
woord veiligheid een<br />
bijzonder positieve<br />
associatie.<br />
Mr. S. (Sergei) Boeke<br />
is voormalig marineofficier<br />
en werkt nu als onderzoeker<br />
bij het International Centre<br />
for Counter Terrorism<br />
(Universiteit Leiden, Campus<br />
Den Haag)<br />
marineblad | mei 2013<br />
column<br />
D<br />
efensie. Het woord zegt het al. Verdedigen. Maar tegen wie,<br />
denkt de mondige burger. De Russen of de Chinezen zeker?<br />
Defensie staat ook voor behoud. Behoud van Nederlandse<br />
soevereiniteit of behoud van militair materiaal voor het<br />
mes van de bezuiniger? Zo is alleen al de naam van het ministerie<br />
verantwoordelijk voor een passief en reactief beeld: een achterhoede<br />
gevecht, tegen een onzichtbare vijand of tegen de zogenaamde<br />
tijdsgeest. Deze beeldspraak staat dan nog los van alle berichtgeving<br />
over Defensie in de media, vaak in een negatieve frame. Een doofpot.<br />
Projecten die gierend over budget gaan. De JSF-lobby. Ga zo maar door.<br />
In tegenstelling tot defensie heeft het woord veiligheid een bijzonder<br />
positieve associatie: bescherming, geborgenheid en vrij van gevaar.<br />
Veiligheid (of onveiligheid) wordt persoonlijk ervaren en iedereen is het<br />
ermee eens dat het bieden van veiligheid een kerntaak van de overheid is. In 2010 slokte<br />
het ministerie van Justitie de Directoraat-Generaal Veiligheid van BZK op, en het geheel<br />
heette voortaan het ministerie van Veiligheid en Justitie. Een taalkundige meesterzet.<br />
Maar waarom zou niet ook het ministerie van Defensie het ministerie van Externe<br />
Veiligheid kunnen worden? Het dekt tenslotte de lading ook beter. Vredesoperaties ver<br />
van huis, militaire interventies, het uitvoeren van cyberaanvallen – alles past beter onder<br />
veiligheid dan defensie.<br />
Woordkeuze en taalgebruik spelen in op onbewuste denkpatronen. Metaforen schetsen<br />
een beeld in de gedachten van de toehoorder die de boodschap versterken. Een<br />
zelfstandige ondernemer die zegt ‘ik heb weer een opdracht binnengesleept’ snijdt<br />
zichzelf dus behoorlijk in de vingers. Een gewiekste politicus die een ander een draaikont<br />
noemt speelt daarentegen het spel goed. Volgens de Amerikaanse politicoloog Lakoff<br />
zijn vooral de Republikeinen hier ijzersterk in. Niet super rijken maar ‘job creators’, geen<br />
successiebelasting maar ‘death tax’ en men is niet tegen abortus maar ‘pro-life’. En als<br />
een frame eenmaal neergezet is, blijkt deze moeilijk te veranderen.<br />
Nomen est omen. Het omdopen van het ministerie van Defensie tot Ministerie van<br />
Externe Veiligheid zal niet plotseling alle problemen verhelpen. Budgetten zullen<br />
waarschijnlijk blijven krimpen terwijl de reorganisaties zich verder opstapelen. Maar het<br />
kan wel helpen, zeker in deze tijd van marketing, imago en frames. Naast de positievere<br />
beeldspraak is veiligheid ook uiteindelijk het doel, en defensie maar een middel.<br />
Bovendien zijn militairen niet getrouwd met ‘Defensie’: tot 1959 was het nog het<br />
ministerie van Oorlog. Toen was Nederland een van de laatste landen die het ministerie<br />
omdoopte, waarbij de agressieve en gewelddadige connotatie van het woord oorlog<br />
plaats maakte voor een imago van verdediging (toen tegen een duidelijke bedreiging).<br />
Nu zou ook een naamsverandering een frisse start kunnen inluiden, en in ieder geval één<br />
frame goed doorbreken. Dat Defensie reactief, defensief en behoudend is. <<br />
17
Change language