Spot me - Nkbv

6 0 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 1 0 | T E K S T K E T U R A H AV E M A N | F O T O ’ S J O O S T H O FM A N
SPOT ME!
TIPS VOOR VEILIG BOULDEREN
Boulderen wordt steeds populairder. Het is gemakkelijk te leren, je hebt niet veel materiaal
nodig en er lijkt weinig mis te kunnen gaan. Je kunt immers niet van grote hoogte vallen. Toch
is boulderen niet helemaal vrij van risico’s.
Hoeveel ongelukken er jaarlijks tijdens het boulderen gebeuren is
onbekend. In Nederland worden alleen de klimongelukken met een
ernstige afloop in de boeken opgenomen. Het gaat dan om
ongelukken waarbij het slachtoffer op de intensive care van het
ziekenhuis belandt of om het leven komt. Het aantal ongelukken dat
resulteert in een verstuikte enkel of een botbreuk is dus onbekend.
Dit zijn juist wel de meest voorkomende ongevallen bij boulderen.
Een ongeluk zit in een klein hoekje, luidt het gezegde. Bij boulderen
zit het ongeluk vaak in het onvoldoende inschatten van risico’s,
verkeerd plaatsen van een crashpad of het fout spotten of in een
combinatie van deze factoren.
Crashpad
De pad is het belangrijkste veiligheidsmateriaal voor de boulderaar.
De eerste pads hadden een dempend vermogen van een dun
isomatje. In Amerika èn in Fontainebleau werd daarna snel gewerkt
aan betere matten. De huidige pads dempen uitstekend en zijn vaak
in twee of drie delen op te vouwen en als rugzak vervoerbaar.
De grootte van de matten varieert. Bij aanschaf is het goed om te
kijken waar je de mat vooral voor gaat gebruiken. In het zand van
Fontainebleau bijvoorbeeld, kun je volstaan met een kleiner
exemplaar, terwijl in een gebied met een rotsige en ongelijke
ondergrond een grote mat of een combinatie van meerdere matten
echt een must is.
Een mat moet de valzone voldoende kunnen afdekken. Het is niet
handig als de spotter tijdens het boulderen de mat telkens moet
BOULDER 1-2-3
• Start uitgerust.
• Bedenk van te voren wat je doel voor die dag is. Onthoud dat
kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit - iets wat in Bleau nog al
eens moeilijk is met die talloze boulders om je heen.
• Begin met een algemene warming up, doe daarna eerst eenvoudige
boulders of een eenvoudig circuit voor je start met een moeilijk
project. Start met vijf tot tien boulders in ongeveer 30 tot 45
minuten, gevolgd door vijf tot tien middelzware boulders. De totale
warming up zou ongeveer anderhalf uur moeten duren.
• Bereid je boulder goed voor: ligt de crashpad goed, zijn de
schoenen schoon, de grepen gepoetst, zijn de spotter en zijn positie
bepaald, heb je gekeken hoe je eventueel uit de boulder kunt
vallen?
• Start alleen in een highball als je hem ook echt wilt en kunt
klimmen. Bedenk dat je spotter niet veel kan uitrichten als je van
hoog valt.
verslepen. Het is dan beter om gebruik te maken van een grotere
mat of meerdere die je aan elkaar kunt koppelen. Werk je met
meerdere matten, plaats ze dan zorgvuldig naast elkaar. Ze kunnen
een vals gevoel van veiligheid geven, want wanneer je precies
tussen de matten in landt, kun je lelijke verstuikingen of zelfs
enkelbreuken oplopen. Het is dan beter om de matten enigszins te
laten overlappen.
Kleinere matten hebben als voordeel dat je ze gemakkelijker kunt
vervoeren. Ook kunnen ze soms beter worden gepositioneerd op de
echt kritieke punten dan één grote mat. Dat is zeker een voordeel als
een boulderaar zonder spotter klimt. Het loont om meerdere matten
mee te nemen als je een actieve boulderaar bent. Helaas is de
grootte van je auto vaak de limiterende factor…
Behalve in grootte variëren crashpads ook in dikte. Op een zachte
ondergrond volstaat een dunne mat. Klim je in een verblokt gebied
met veel hoge boulders, dan is een dikke mat raadzaam. Je kunt
natuurlijk ook gewoon dunne matten stapelen.
Een crashpad heeft alleen een functie als hij goed wordt geplaatst.
Voordat je begint , is het belangrijk te bepalen wat de landingsplaats
is. Dat is waar de mat moet liggen. Houd er bij dynamische
bewegingen rekening mee dat je uit een boulder kunt zwaaien
waardoor je vaak ver van de boulder belandt. Als de af te zekeren
plaats groter is dan de mat, kies dan voor meerdere matten. Een
spotter moet zijn focus op de boulderaar houden en niet bezig zijn
met het slepen van matten tijdens het boulderen.
Spotten
Vaak wordt gezegd dat een spotter belangrijker is voor de mentale
ondersteuning van de boulderaar dan voor de veiligheid. Dat is niet
waar: een spotter is de zekeraar bij het boulderen. Het is daarom
essentieel dat een spotter weet wat hij doet, net als de zekeraar bij
het routeklimmen.
De functie van een spotter is om de boulderaar veilig naar de
landingszone te geleiden. Die landingszone heeft hij eerder samen
met de klimmer bepaald toen ze de crashpad plaatsten. Een spotter
kan een boulderaar niet letterlijk in zijn armen vangen, maar moet
proberen te voorkomen dat de boulderaar zich bezeert. Hij leidt hem
naar de landingsplek of helpt hem op zijn voeten te landen. Het
belangrijkste is om het hoofd en de rug van de klimmer te beschermen.
Zorg dat deze niet op een steen terecht komen.
Het spotten stelt andere, waarschijnlijk zelfs hogere eisen aan de
zekeraar dan bij klimmen. Een boulderaar valt met zijn hele gewicht
richting spotter en die heeft alleen zijn ervaring en kunde om de val
in goede banen te leiden. Het is dus erg belangrijk dat de spotter
gevoel heeft met het boulderen om te kunnen inschatten welke kant
de boulderaar op zal vallen.

Een spotter is vaak belangrijk
voor de mentale ondersteuning
van de boulderaar

Een spotter dient continu gefocust te zijn op de boulderaar. Ben je
aan het klimmen met touw dan kan de zekeraar zonder grote
gevolgen kort afgeleid zijn, zeker wanneer er met een halfautomaat
gezekerd wordt. Een spotter die is afgeleid is gelijk aan geen spotter.
Boulderaar en spotter zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het
veilig kunnen boulderen. Als klimmer kun je niet klakkeloos
verwachten dat je spotter voorkomt dat je met je voet ongelukkig op
een steen landt. Je moet van tevoren samen bekijken waar kritieke
landingspunten zijn en hoe je kunt voorkomen dat dergelijke punten
Tim Reuser staat in de nationale bouldercompetitie
momenteel tweede. Een sportklimmer over
boulderen.
Boulder je veel?
“Ik ben vooral een sportklimmer. Ik klim drie tot
vier keer in de week met name routes. Daarnaast
ga ik een keer in de week boulderen. Als je klimt,
hoort boulderen er gewoon bij. Met boulderen
bouw je sneller kracht op, wat weer gunstig is voor
mijn prestaties bij het klimmen van routes.”
Is boulderen riskanter dan klimmen?
“Ik klim en boulder vooral binnen en dan zijn
beide niet riskant. In hallen zijn de boulders
betrekkelijk laag en overal liggen matten,
waardoor je het niet gevaarlijk is als je uit een
boulder valt.”
Boulder je nooit buiten?
“Weinig. Die ene keer in de week boulder ik
meestal in Steep Part in Den Haag of Klimhal
Amsterdam in Sloterdijk. Momenteel zit ik
vanwege mijn school niet meer in het nationaal
team, maar zodra ik weer in het nationaal team zit
boulder ik ook weer in Monk. Buiten boulderen is
problemen veroorzaken. Soms is het al genoeg de steen gezamenlijk
op te merken, waarna de spotter de boulderaar bij een val de goede
kant kan opduwen. Of je besluit zo’n plaats af te dekken met een
crashpad.
Check? Check!
Bij het boulderen is het belangrijk eerst de landingsplaats klaar te
maken. Kijk als boulderaar en spotter gezamenlijk waar de risico’s
van de boulder liggen, zowel op klimtechnisch gebied als landingsplaats.
Zijn er omliggende rotsen waarvoor de spotter alert moet
‘BOULDEREN HOORT ER GEWOON BIJ’
©Roman van der Werf
echter wel het mooist, maar ja. We hebben hier nu
eenmaal geen rotsblokken. In de meivakantie ga
ik wel naar Fontainebleau.”
Waarom Bleau?
“Ik vind het een mooi gebied. De aflopers zijn
typerend voor Bleau en liggen mij goed. Bovendien
is de reisafstand nog enigszins beperkt in
tegenstelling tot andere gebieden.”
Boulder je alleen of met anderen?
“Dat wisselt. Soms zijn we samen, maar als ik
eenmaal in een moeilijke boulder zit en de
anderen hebben een ander niveau dan boulder ik
alleen. Met meer personen boulderen is wel
leuker. Het is natuurlijk gezelliger en als er iemand
bij is die beter klimt, motiveert dat enorm.”
Hoe belangrijk is een spotter?
“Je moet voor je begint inschatten wat de risico’s
zijn. Als er risico is dat je raar uit een boulder kunt
vallen, dan klim ik hem met spotter. Ik klim ook
boulders zonder spotter, maar ik moet niet het
risico lopen dat ik er op mijn kop uitval of dat er
slechte rotsen onder liggen. Dergelijke routes klim
ik alleen als iemand spot.”

zijn? Kijk wat de beste positie is voor de
spotter. Deze kan in de loop van de route
veranderen, afhankelijk van de beweging van
de boulder, de uitvalrichting en eventuele
riskante rotsen op de grond. Tijdens het
boulderen dient de spotter continu geconcentreerd
te zijn. Blijf oplettend en beweeglijk, van
het begin tot het eind. Een boulderaar kan ook
nog uit zijn route vallen, als hij zijn eindgreep
al vastheeft.
Neem als spotter een goede houding aan:
• houd de handen open, alsof je een grote bal
kan vangen;
• houd de ellebogen ligt gebogen;
• zet de benen iets uit elkaar, waarbij één been iets naar achter staat
• houd de knieën licht gebogen zijn (in geen geval geheel recht en
’op slot’)
Houd in gedachten dat de boulderaar op zijn voeten moet landen. Is
het bij een licht hellende wand het makkelijkst om iemand in zijn
onderrug of billen richting de mat te duwen, bij een steile wand kun
je het best de boulderaar via zijn schouders of onder de oksels naar
de mat begeleiden. Extra alertheid is vereist op het moment dat de
boulderaar een teen of hielhoek gebruikt. Dat kan een onverwachtse
zwaai opleveren.
H O O G T E L I J N 3 - 2 0 1 0 | 63
Oefen vallen
Veilig vallen hangt natuurlijk af van eigen kunnen en ervaring af. Niet
iedereen is even goed in het vallen en vooral in het opvangen van de
val. Vallen en veilig landen kun je heel goed oefenen in de hal! Dat is
misschien beter dan op het moment suprème ontdekken dat
springen vanaf ruim twee meter toch niet zo simpel is. Hang je met
je handen op een typisch afgeronde Fontainebleau-uitklim en
ontdek je dat de laatste keer dat je zo’n stuk moest springen tijdens
de gymles op school was! In veel klimvideo’s zie je mensen uit
highballs van acht meter vallen. Zij komen er misschien heelhuids
vanaf, maar of jij dat ook kunt is nog maar de vraag… ▲
Meld ongevallen!
Klim- en boulderongevallen kun je binnenkort melden op www.
klimongevallen.nl. Deze site is een samenwerkingsverband van de
branchevereniging VeBON en NKBV. Behalve ongevallen kun je ook
incidenten en bijna-ongevallen melden. Van elke melding zal een
korte geanonimiseerde samenvatting op de site verschijnen nadat
een moderator de melding heeft bekeken. Hierdoor wordt voor
iedereen inzichtelijk wat er mis kan gaan met sportklimmen en
boulderen. zo kunnnen we van elkaars fouten leren.