Klik hier om het artikel te downloaden - Ducotools

Arkansas stenen worden van grof naar fijn onderverdeeld in Washita, zachte Arkansas, harde
Arkansas en zwarte harde Arkansas. De harde Arkansas kende nog een variant die werd aangeduid
met de term translucent hetgeen doorschijnend betekent. Het was niet zo dat de stenen
daadwerkelijk doorschijnend waren maar als we ze tegen het licht houden, blijkt met name aan de
randen en de hoeken dat het lijkt alsof ze licht doorlaten. Deze stenen werden traditioneel gebruikt
voor chirurgische instrumenten en werden zeer gewaardeerd om hun constante kwaliteit en hun
vermogen een zeer scherpe snijkant te produceren. Er zijn nogal wat tegenstrijdige meningen over
wat beter is: de translucent of de zwarte Arkansas. Naar mijn mening is het deels persoonlijk
deels afhankelijk van de steen in kwestie. We hebben hier immers te maken met natuurstenen en
deze zijn alleen globaal te rangschikken. De ene translucent kan best beter zijn dan een harde
zwarte Arkansas terwijl ook het omgekeerde kan voorkomen.
De Washita is de traditionele steen die voor de meeste vaklieden in de houtbewerking als de top
werd beschouwd. Dit blijkt ook uit de prijzen van deze stenen. Blijkens wederom de van Embden
catalogus kostte een 20 x 5 x 2,5 cm zgn. Lily White Washita omstreeks 1900 bijna twee gulden,
een bedrag waarvoor een volleerd meubelmaker een volle dag moest werken.(Ter vergelijking
Belgische Brokken kostten toen 15 ct per stuk).
Washita stenen kwamen uit het gebergte bij de Quashita(vandaar de naam) rivier in Arkansas niet
ver van de plek waar ook de andere Arkansas stenen vandaan komen. Meestal als we oude
Washita stenen tegenkomen is de kleur donkergrijs zelfs zwart. Dit komt door de inwerking van
olie en metaaldeeltjes. Schoonmaken leidt ertoe dat de kleur lichter wordt maar ze zullen nooit
meer de oorspronkelijke witte kleur bereiken van de nieuwe Arkansas. Overigens bestaan voor het
schoonmaken verschillende recepten van uitkoken tot het gebruik van vaatwassers, echter om
ruzie met huisgenoten te vermijden, is een nachtje in warm water met biotex ook een goede
oplossing. Afgezien van de kleur dient schoonmaken een belangrijker doel nl de werking van de
steen te verbeteren. Door veelvuldig gebruik zullen ijzerdeeltjes achterblijven op de steen en
hierdoor zal de werking van de steen verminderen. Goed afvegen van de steen na gebruik helpt,
maar eens in de zoveel tijd zal schoongemaakt moeten worden.
Een van de redenen van de populariteit van Washita stenen was dat ze in verhouding tot andere
Arkansas stenen sneller materiaal afnemen omdat ze zachter zijn en tegelijkertijd toch een scherpe
snijkant produceren. Hierdoor zal periodiek de steen gevlakt moeten worden, al hoeft dit minder
vaak te gebeuren dan bij waterstenen. Ook hierdoor zal de werking van de steen een stuk
verbeteren. Het vlakken van de steen kan op velerlei manieren gebeuren maar de manier die ik
prefereer is het spannen van fijn ( 600 korrel) watervast schuurpapier over een absoluut vlak
oppervlak, bijv. een zaagtafel(er zijn ook vlakke staalplaten in de handel). Indien veel materiaal
moet worden afgenomen kan eerst begonnen worden met grover schuurpapier. Water is belangrijk
om het steenslijpsel af te voeren anders raakt het schuurpapier snel verstopt. Aangezien het
steenslijpsel bij Arkansas stenen(behalve uiteraard de zwarte) wit van kleur is, kan men aan de
hand hiervan de oorspronkelijke kleur bepalen. Het vlakken van stenen kan ook gedaan worden
met carborundum poeder dat in verschillende gradaties verkrijgbaar is. Als ondergrond kan een
glasplaat gebruikt worden.
Oude wetstenen zitten vaak in door de eigenaar zelf gemaakte kistjes. Dit fenomeen zegt ook al
iets over de waarde van de steen voor de echte vakman.Door het feit dat de steen waarschijnlijk
altijd in het kistje heeft gezeten, wil het nog wel eens voorkomen dat de oorspronkelijke labels of
delen daarvan, die meestal op de zijkant van de steen stonden, nog aanwezig zijn. Dit helpt
uiteraard enorm bij de identificatie.(De aanwezigheid van labels vergt echter veel zorg bij het
schoonmaken!) De grote namen op het gebied van Arkansas stenen waren Pike en Norton.
Een originele Pike Washita
uit het begin van de 20 e
eeuw.De steen is gebruikt,
maar zat in een kistje
waardoor het etiket
bewaard is gebleven.
Een harde Arkansas met
zowel het Pike merk als die
van Norton en Behr
Manning. De kleur van de
steen is door gebruik
grijsachtig geworden.
Origineel kistje van Pike
(logo op deksel) met daarin
een Washita en aan de
andere kant een Crystolon
steen.
Een Pike India steen voor
het afwetten van gutsen.