Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid

Programma Fysieke en Sociale
Leefbaarheid
Programmatie 2009-2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 1
Programmatie 2009 – 2010

3. PROGRAMMA FYSIEKE EN SOCIALE LEEFBAARHEID
Verantwoording in meerjarenplan 2009-2015
Samenlevingsopbouw Brussel heeft een sterke traditie om gebiedsgericht te werken. De opbouwwerkers werden
van oudsher vooral territoriaal ingezet. In de huidige opbouwwerkgebieden is Samenlevingsopbouw Brussel al
zeer lang actief – in sommige gebieden reeds van bij de start in 1983. Dit is grotendeels te verklaren door de
ontstaansgeschiedenis van Samenlevingsopbouw Brussel vanuit het buurtwerk. Het territoriaal ondersteunen
gebeurt vanuit het concept van sociale wijkontwikkeling: niet enkel het dominante belang mag overheersend zijn in
een wijk, ook minder behartigde belangen moeten gehoord worden en dit in het kader van het idee van de
‘onderhandelde stad’. Begrippen als leefbaarheid, sociale cohesie en samenleven worden dan ook vanuit deze
optiek benaderd. De expliciete keuze om voortaan ook wijkoverstijgend opbouwwerktijd in te zetten rond de
thematiek toegang tot grondrechten en het recht op wonen, heeft wel gevolgen op het gebiedsgericht werken. De
zeven opbouwwerkgebieden worden voortaan herleid tot vier opbouwwerkgebieden: opbouwwerkgebied
Molenbeek-centrum, opbouwwerkgebied Brabantwijk, opbouwwerkgebied Peterbos en opbouwwerkgebied
Anneessens – met aandacht voor de ruimere Brusselse benedenstad. Dit betekent dat opbouwwerkgebied
Kuregem, opbouwwerkgebied Noordwijk en opbouwwerkgebied Chicagowijk als specifieke entingsplaatsen
verdwijnen. Dit wil niet zeggen dat er geen opbouwwerktijd meer wordt ingezet in deze gebieden.
In Kuregem heeft Samenlevingsopbouw Brussel in het afgelopen meerjarenplan de focus gelegd op huisvesting –
met de ontwikkeling van een woonwinkel – en niet langer op de leefbaarheidsaanpak. De woonwinkel wordt in dit
meerjarenplan gecontinueerd en ook nog andere projectsporen worden hieraan gekoppeld binnen het programma
recht op wonen. Het is natuurlijk wel zo dat de lokale setting en inbedding in Kuregem uiterst belangrijk is en blijft
om via de woonwinkel aansluiting te vinden bij de door bewoners ervaren woonproblematiek. Wat de Noordwijk en
de Chicagowijk betreft is besloten om opbouwwerkers niet langer fysiek aanwezig te laten zijn maar wel om vanuit
de Anneessenswijk (De Buurtwinkel) attent te blijven voor (hoofdzakelijk) stedelijke ontwikkelingen en ingrepen in
deze twee wijken. De veranderende wijkcontext in zowel de Noordwijk als de Chicagowijk en het alsmaar minder
lokaal ingebed zijn hebben bijgedragen tot de beslissing om de exclusieve opbouwwerktijd in deze twee wijken stop
te zetten.
Strategische doelstelling
SD 3
In Brussel is de fysieke leefomgeving, het woningpark en het sociale leefklimaat in aandachtsgebieden
zoals de Anneessenswijk (en ruimer de Brusselse benedenstad), de Brabantwijk, Molenbeek-centrum en
Peterbos via democratische besluitvormingsprocedures verbeterd zonder dat maatschappelijk kwetsbare
groepen langer slachtoffer zijn of dreigen te worden van sociale verdringingseffecten.
Beoogde maatschappelijke effecten
- verbeterde participatieprocedures
- aangepaste en betaalbare huisvesting
- indammen gentrificatie verschijnsel via een positieve sociale mix
- overheden besteden prioritair aandacht aan de leefomgeving i.f.v. de belangen van wijkbewoners
- overheid stelt zich meer controlerend op i.f.v. een propere leefomgeving
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 2
Programmatie 2009 – 2010

- draagt bij tot een verhogen van de veiligheidsgevoelens
- bewoners voelen zich mee verantwoordelijk voor hun leefomgeving en zijn fier op hun wijk
- diverse groepen wijkbewoners kunnen zich de gemeenschappelijke ruimte toe-eigenen
- er ontstaat een realistischer, meer genuanceerd beeld van de wijk
- bewoners treden uit hun isolement
- er is een groter begrip tussen diverse culturen en generaties
- het samenhorigheidsgevoel groeit
Binnen de sector Samenlevingsopbouw wordt binnen de werkgroep referentiekader het begrippenkader fysieke en
sociale leefbaarheid nog verder uitgeklaard en mogelijks ook gekaderd binnen een ruimer samenwerkingsverband
in die zin. Samenlevingsopbouw Brussel neemt – vanuit de eigen opvatting over de onderhandelde stad – deel aan
deze werkgroep en later ook aan de eventuele samenwerking.
Operationele doelstellingen
De concrete uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid gebeurt binnen vier
opbouwwerkgebieden. Het opbouwwerk – met telkens minimaal twee opbouwwerkers – is er telkens ingebed in een
ruimere buurt(werk)setting :
1. opbouwwerkgebied Anneessenswijk (en ruimer de Brusselse benedenstad) binnen vzw De Buurtwinkel
2. opbouwwerkgebied Brabantwijk (Schaarbeek) binnen vzw Wijkpartenariaat
3. opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum binnen vzw Buurthuis Bonnevie
4. opbouwwerkgebied Peterbos (Anderlecht) gelinkt aan Jongerenwerking Peterbos (werking maatschappelijk
kwetsbare kinderen en jongeren)
Binnen de vier opbouwwerkgebieden wordt er zowel aan de fysieke leefbaarheid (=materiële aspecten van de
woon- en leefomgeving zoals infrastructuur, voorzieningen, inrichting openbare ruimte) als aan de sociale
leefbaarheid (=het leefklimaat in brede zin van een woon- en leefgebied zoals het samenleven, de sociale
voorzieningen, veiligheid) gewerkt. Dit gebeurt niet overal op dezelfde manier – de lokale context is bepalend bij het
leggen van specifieke accenten. Wel is er het streven om vooral methodisch maar ook naar visievorming tot meer
gelijkenissen en afstemming te komen binnen het programma-overleg leefbaarheid.
Fysieke leefbaarheid
SD 3 – OD 1
Wijkbewoners kennen de belangrijkste knelpunten m.b.t. hun woonomgeving op diverse vlakken zoals groen,
mobiliteit, netheid, energie en gezondheid en komen tot prioritaire actieplannen terzake.
Verschillende negatieve omgevingsfactoren kunnen het leven in de kwetsbare wijken waar Samenlevingsopbouw
Brussel actief is onaangenaam maken. Vertrekkende van de knelpunten die wijkbewoners zelf aanbrengen, wil het
opbouwwerk samen met hen naar oplossingen zoeken. Vaak hebben wijkbewoners echter weinig draagkracht of
hechten ze aan het bereiken van resultaten nog weinig geloof. Opbouwwerkers moeten dan ook enige creativiteit
aan de dag kunnen leggen om signalen van bewoners te beluisteren en ermee aan de slag te gaan via
wijkwandelingen, buurtontbijten, laagdrempelig onthaal, tijdelijke bewonersgroepen, (digitale) wijkkranten.
Voorbeelden van acties in de sfeer van de fysieke leefbaarheid zijn een gezondheidsportret (subjectieve
gezondheidsbeleving) in de Brabantwijk, een ingroeningsplan in Molenbeek-centrum en een actieplan rond
rationeel energiegebruik in de Anneessenswijk.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 3
Programmatie 2009 – 2010

SD 3 – OD 2
Bewoners kennen en maken gebruik van participatieprocedures.
Maatschappelijk kwetsbare groepen maken minder gebruik van de voorziene vaak formele participatieprocedures.
Het opbouwwerk gaat op zoek naar alternatieve manieren om deze groepen toch (meer informele)
participatiekansen te bieden. In de Anneessenswijk is er een bewonersdelegatie actief die op geregelde tijdstippen
met de stad Brussel in dialoog treedt en in Peterbos is het opbouwwerk initiatiefnemer van een netwerk waarin alle
lokale (beleids)actoren zetelen en waarin ook bewoners rechtstreeks of onrechtstreeks hun zeg kunnen hebben. In
sommige opbouwwerkgebieden worden bewoners ook ondersteund wanneer ze deel uitmaken van meer
geïnstitutionaliseerde participatieraden (in de plaatselijke commissies voor geïntegreerde ontwikkeling bij
wijkcontracten of de huurdersadviesraden binnen de sociale huisvesting).
SD 3 – OD 3
Bij de (her)aanleg van openbare ruimtes en andere stedenbouwkundige projecten passen beleidsinstanties de
participatieprocedures toe en houden ze rekening met wensen en noden van maatschappelijk kwetsbare groepen.
De Brusselse ordonnantie op de stedenbouw voorziet welbepaalde participatieprocedures zodat bewoners kunnen
deelnemen aan de planning en organisatie van hun stad. We stellen helaas vast dat maatschappelijk kwetsbare
groepen de weg niet vinden naar deze kanalen en hun belangen dan vaak ook niet gehoord en meegenomen
worden in het debat van stedelijke ontwikkeling. Nochtans kunnen zij als ervaringsdeskundigen in hun wijk vaak de
vinger op de zere wonde leggen. Het opbouwwerk wil deze groepen een megafoon bieden om hun stem te laten
horen maar ook aan de kant van het beleid invloed uitoefenen opdat de geijkte participatieprocedures meer
afgestemd zouden worden op maat van kwetsbare wijken en hun bewoners (eenvoudiger taalgebruik, meer
toegankelijke diensten, straat-per-straat aanpak, ...).
Sociale leefbaarheid
SD 3 – OD 4
Mensen met beperkte netwerken treden uit hun isolement en zijn in staat om hun mening in groep te uiten en met
andere meningen te confronteren.
Maatschappelijk kwetsbare groepen bewegen zich vaak in beperkte netwerken en leven ook dikwijls geïsoleerd. Er
is veel eenzaamheid in de gebieden waar het opbouwwerk aanwezig is. Door de sterk gespecialiseerde
hulpverlening weten bewoners ook niet meer waar ze moeten aankloppen. In Molenbeek-centrum en Peterbos wil
het opbouwwerk de komende meerjarenplanperiode een ankerplaats zijn waar er voor deze bewoners tijd gemaakt
kan worden om naar hulpvragen en achterliggende levensverhalen te luisteren. Op die manier tot rust kunnen
komen, wederzijds vertrouwen opbouwen en zich ondersteund voelen is heel belangrijk om de zelfredzaamheid van
deze doelgroep te verhogen. Ook laagdrempelige ontmoetingsactiviteiten in de sfeer van vrijetijd kunnen bewoners
vaardigheden bijbrengen om hun sociale netwerken in de wijk verder uit te bouwen (alfabetisatie-initiatieven,
buurtmaaltijden, uitstappen).
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 4
Programmatie 2009 – 2010

SD 3 – OD 5
Wijkbewoners zetten zich vrijwillig in voor de organisatie, planning en uitvoering van wijkactiviteiten.
Participatie is voor het opbouwwerk een kernbegrip. Maatschappelijk kwetsbare groepen echter worden
geconfronteerd met heel veel drempels om op een volwaardige manier te kunnen participeren aan de samenleving,
laat staan aan het beleid. In de beschutte omgeving van de wijkcontext wil Samenlevingsopbouw Brussel aan deze
groepen (leer)kansen bieden om deel te nemen aan kleinschalige activiteiten en op die manier ook talenten en
mogelijkheden van mensen aan te spreken. Voorbeelden zijn kookateliers in Molenbeek-centrum, een fototentoonstelling
in Peterbos, straatbanketten in de Brabantwijk en een wijkfeest in de Anneessenswijk. Het inspelen
op competenties bij maatschappelijk kwetsbare groepen maakt hen sterker en weerbaarder.
SD 3 – OD 6
Diverse groepen bewoners en gebruikers van de wijk ontdekken mekaars gelijkenissen en verschillen i.f.v. een
betere verstandhouding.
Samenlevingsopbouw Brussel wil in een wijkcontext niet enkel aandacht besteden aan het versterken van
maatschappelijk kwetsbare groepen op zich (bonding social capital) maar hen ook linken met andere groepen zodat
hun sociale netwerken worden uitgebreid (bridging social capital). Opbouwwerkers gaan bewust op zoek naar
mogelijkheden voor gemengde netwerken via meer sterkere bewoners maar ook via scholen, handelaars en
bedrijven in de buurt. In de Brabantwijk is er een intense samenwerking met de aanwezige hogescholen – waarbij
bijvoorbeeld studenten van Sint-Lucas worden ingezet voor artistieke projecten en in Molenbeek-centrum nemen
bewoners pendelaars mee op sleeptouw in hun wijk. In de Anneessenswijk is er een vaste kern van geëngageerde
meer sterke wijkbewoners actief die als ondersteunend netwerk erin slaagt de draagkracht van kwetsbare
bewoners te vergroten. In de optiek van de ‘onderhandelde’ stad zijn deze gemengde netwerken immers heel
belangrijk. Toevallige ontmoetingen (via ondermeer wijkfeesten en brocantes) leiden niet automatisch tot een
betere verstandhouding. Enkel wanneer we doelbewust omgaan met het creëren van duurzame vormen van
diversiteit kan er wederzijds begrip groeien en respect ontstaan voor verschillende en zelfs tegengestelde belangen
om vervolgens vanuit een besef van gelijkwaardigheid samen te werken aan concrete oplossingen voor stedelijke
en maatschappelijke problemen. In deze overtuiging schuilt ons geloof in een solidaire en duurzame samenleving.
SD 3 – OD 7
Lokale beleidsactoren ondersteunen activiteiten die de sociale samenhang in een straat of woonblok verhogen.
Het begrip sociale cohesie lijkt voor het beleid het toverwoord om samenlevingsproblemen in kwetsbare wijken aan
te pakken en te neutraliseren. In Peterbos wordt het opbouwwerk gefinancierd binnen het programma Sociale
Cohesie van de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij en het programma Samenlevingsinitiatieven van
de Vlaamse Gemeenschapscommissie. In deze heeft Samenlevingsopbouw Brussel zich steeds ‘partijdig’
opgesteld : we zien voor het opbouwwerk hier geen rol weggelegd als neutrale bemiddelaar tussen bewoners maar
wel als specifieke ondersteuner van sociale netwerken die zich richt naar (de belangen van) maatschappelijk
kwetsbare groepen. Ook binnen de Brabantwijk opereert het opbouwwerk gedeeltelijk binnen het programma van
de Veiligheids- en Preventiecontracten van de gemeente Schaarbeek. Ook binnen deze politiek komt de focus vaak
te liggen op sociale samenhang als ultieme reddingsboei voor (on)veiligheidsproblematieken. Samenlevingsopbouw
Brussel heeft hier steeds gehamerd op fysieke leefbaarheidsproblemen die aanleiding kunnen geven tot
(on)veiligheidsgevoelens. In het nieuwe meerjarenplan wordt dan ook – vanuit een onderzoek naar de subjectieve
gezondheidsbeleving – volop gefocust op de aanpak van lawaaihinder en het wild-plassen in het ruimere kader van
de prostitutieproblematiek in de Aarschotsstraat en omgeving.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 5
Programmatie 2009 – 2010

Tot slot. Binnen de vier opbouwwerkgebieden is er vaak geen strikt onderscheid te maken tussen initiatieven in het
kader van fysieke en sociale leefbaarheid. De twee invalshoeken grijpen meestal op elkaar in : via specifieke acties
in het kader van de fysieke leefbaarheid (focus op specifieke vaak wijkgerelateerde thema’s of problematieken)
wordt er tegelijkertijd gewerkt aan de sociale leefbaarheid (de aanpak van een bepaald thema of probleem met een
specifieke groep die zelf aangespoord wordt om initiatief te nemen of via overleg tussen verschillende groepen
waardoor wederzijds begrip en respect ontstaat).
Strategische acties
Daartoe onderneemt Samenlevingsopbouw Brussel in de jaarprogrammatie 2010 volgende strategische acties –
uitgewerkt als verschillende deelprojecten binnen de desbetreffende opbouwwerkgebieden :
Opbouwwerkgebied Brabantwijk
Strategische Actie 3.1 : Gezondheidsportret Brabantwijk Beweegt
SD 3 – OD 1/OD 2/OD 3/OD 4
Strategische Actie 3.2 : Groene Koorts
SD 3 – OD 1/OD 5
Strategische Actie 3.3 : Coördinatie Brabant-Groen
SD 3 – OD 4/OD 5/OD 6/OD 7
Strategische Actie 3.4 : Mentale Gezondheid (projectvoorbereiding)
SD 3 – OD 4/OD 5/OD 6
Opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum
Strategische Actie 3.5 : Speeltuigen Bonneviepark (afgerond project)
SD 3 – OD 1/OD 2/OD 3/OD 4/OD 5/OD 6/OD 7
Strategische Actie 3.6 : Extra Vert - nazorg
SD 3 – OD 1/OD 3/OD 4/OD 5/OD 7
Strategische Actie 3.7 : Buurtontmoetingen
SD 3 – OD 4/OD 5/OD 6
Strategische Actie 3.8 : Onthaal en aanpak collectieve buurtproblemen
SD 3 – OD 1/OD 4/OD 7
Strategischa Actie 3.9 : Duurzame Wijken (projectvoorbereiding)
SD 3 – OD 1
Opbouwwerkgebied Peterbos
Strategische Actie 3.10 : Onthaal en communicatie
SD 3 – OD 7
Strategische Actie 3.11 : Buurtontmoetingen
SD 3 – OD 4/OD 5/OD 6
Strategische Actie 3.12 : Vrouwen Peterbos
SD 3 – OD 4/OD 5/OD 6
Strategische Actie 3.13 : Peterbox Services – klusjesdienst (projectvoorbereiding)
SD 3 – OD 1/OD 7
Strategische Actie 3.14 : Verbetering woonomgeving (projectvoorbereiding)
SD 3 – OD 1/OD 2/OD 3
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 6
Programmatie 2009 – 2010

Opbouwwerkgebied Anneessenswijk
Strategische Actie 3.15 : Bewoners eisen kwaliteitsvolle openbare ruimte
SD 3 – OD 1/OD 2/OD 3
Strategische Actie 3.16 : Autonomie en woonomgeving
SD 3 – OD 1/OD 2/OD 3
Strategische Actie 3.17 : Anneessens leeft
SD 3 – OD 5/OD 6/OD 7
Strategische Actie 3.18: Communicatie in, over en naar de wijk
SD 3 – OD 4/OD 5/OD 6
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 7
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Brabantwijk
Gezondheidsportret Brabantwijk
Beweegt
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 8
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.1
“Gezondheidsportret Brabantwijk Beweegt”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD3
Operationele doelstelling(en) : OD1, OD2, OD3, OD4
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
De slechte leefomstandigheden waarin bewoners zich in de Aarschotwijk bevinden.
Doelgroep(en)
Bewoners uit de Brabant- en Aarschotwijk
Werkingsschaal
o Buurt
o Wijk
o Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
o België
o Europa
Begindatum
September 2008
Einddatum
September 2012
Initiatiefnemende organisatie(s)
Coördinatie: opbouwwerk Brabantwijk
Medewerkers: LOGO Brussel, Espace P, Maison Médicale, gemeente Schaarbeek
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Brabantwijk
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 9
Programmatie 2009 – 2010

Werkadres
Wijkpartenariaat vzw
Duponstraat 58
1030 Schaarbek
Tel: 02/219 22 27
Fax 02/223 50 93
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Geraldine Bruyneel: Preventie- en Veiligheidscontracten Gemeente Schaarbeek, voltijds,
Geraldine.bruyneel@samenlevingsopbouw.be
Caroline Van Malderen: decreet maatschappelijk opbouwwerk, Vlaamse Gemeenschap, 4/5,
Caroline.vanmalderen@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 10
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (1) : Een groep minder draagkrachtige bewoners uit de wijk onderneemt zelf of mee gezondheidsacties.
Indicator (1) : Er werden concrete acties opgezet op basis van de naar voor geschoven prioriteiten.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
De gerealsieerde acties: geluidsmetingen ’s nachts ism het Brussels Instituut voor Leefmilieu, aanbrengen van
antiwildplas stadsmeubilair, communicatiecampgane tegen het wildplassen, concrete plannen voor openbare
toilletten opstellen met experts.
Bewoners hebben meegeholpen om de acties te realiseren. Het opbouwwerk, samen met nog andere sociale
partners, hebben de acties ‘getrokken’. Bewoners in de Aarschotwijk zijn moegestreden. Een actieve groep klaagt
al jaren de situatie aan maar verbetering van de situatie blijft uit. Met de bewoners bespreken we de acties en wie
wil kan meehelpen. We houden om de x aantal maanden een feedback bijeenkomst om de vordering van acties te
bespreken met bewoners.
Werkdoel (2) : Bewoners dragen zelf of participeren aan acties ter bevordering van hun gezondheidstoestand.
Indicator (2) : Profiel voor de te ondernemen acties opgemaakt door bewoners via een deur aan deur bevraging.
Indicator (2) : Studiereis met bewoners en beleid naar een stad waar rond die problematieken werd gewerkt.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Meer dan 70 bewoners hielpen bij het opmaken van een profiel van de problemen (op gebied van fysieke
leefbaarheid) waarmee ze te kampen hebben.
Zes bewoners hadden toegezegd om mee naar Antwerpen op studiereis te gaan. Uiteindelijk ging niemand van de
bewoners mee. Een aantal bewoners belden de ochtend van het vertrek af. Anderen kwamen iet opdagen.
Waarschijnlijk was de drempel uiteindelijk te groot ondanks de voorbereidende bijeenkomsten met de bewoners.
We hebben dan tijdens een vergadering verslag uitgebracht van ons werkbezoek naar het Schipperskwartier van
Antwerpen.
Werkdoel (3) : Bewoners evalueren mee acties en sturen bij waar nodig.
Indicator (3) : Evaluatiemomenten met bewoners.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 11
Programmatie 2009 – 2010

We hebben op gezette tijdstippen over de vorderingen acties teruggekoppeld aan de Aarschot-bewonersgroep.
Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel (4) : Een groep minder draagkrachtige bewoners zijn geïnformeerd over hun rechten en plichten over
gezondheid en wie van het beleid verantwoordelijk is.
Indicator (4) : Permanenties over de resultaten van de gezondheidsenquête.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : We hielden een straatpermanentie in februari 2009. De informatie werd ook via de partnerorganisaties
bij bewoners verspreid. We verspredien de info ook via de vergaderingen met de Aarschotwijk-bewonersgroep.
Werkdoel (5) : Een groep minder draagkrachtige bewoners interpelleren zelf het beleid over hun
gezondheidstoestand.
Indicator (5) : Interpellatie van bewoners bij het beleid over de precaire gezondheidstoestand waarin ze leven en
het uitwerken van maaatregelen door bewoners, samen met de bevoegde instanties om hun situatie te verbeteren.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Een twintigtal bewoners interpelleerden het beleid over de precaire toestand waarin zij leven tijdens de
gemeentelijke vergadering voor gemeentelijk ontwikkelingsplan. Meer dan 70 bewoners ondertekenden een petitie
voor meer openbare netheid en minder lawaai.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel (6) : Bewoners en beleid werken samen aan een duurzame oplossing op basis van wat bewoners als
prioriteit naar voor brengen.
Indicator (6) : Rondetafelgesprekken in samenwerking met overheden en bewoners om tot duurzame oplossingen
te komen.
Indicator (6) : Concrete, duurzame beleidsinitiatieven en –oplossingen op het gebied van wildplasproblemen,
openbare netheidsproblemen en lawaaioverlast.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Bewoners wensen tot hiertoe niet deel te nemen aan de onderhandelingen in de werkgroepen. Ze argumenteren
dat ze de problemen duidelijk geschetst hebben. Ze hebben momenteel te weinig vertrouwen in de politiek om
intensief mee te werken in werkgroepen. Wat bewoners wel doen is meewerken aan concrete acties.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 12
Programmatie 2009 – 2010

Werkdoel (7) : Bewoners krijgen van het beleid de ruimte om hun bedenkingen, opmerkingen en suggesties te
formuleren.
Indicator (7) : De terugkoppeling van de resultaten van de gezondheidsenquête naar de politiek
Indicator (7) : Opname van de top drie problemen in de gemeentelijke studie over de toekomst van de
Aarschotstraat
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Het opbouwwerk heeft de resultaten van de enquête en de problemen in de Brabant/Aarschotwijk aan de meeste
schepenen en de burgemeester uiteengezet in individuele gesprekken. Na onze ronde hadden de meeste politici
eeen beter beeld van wat zich in de wijk afspeelt.
Onze concrete analyse van de prioritaire problemen wordt mee opgenomen in het rapport dat de gemeente maakt
over de Aarschotstraat.
Werkdoel (8) : Er worden evaluatiemomenten met bewoners ingebouwd zodat er kan bijgestuurd worden waar
nodig. Bewoners krijgen van het beleid de ruimte om te evalueren en er wordt rekening gehouden met hun
opmerkingen.
Indicator (8) : De terugkoppeling van resultaten van acties (gerealiseerde en uitgebleven) met een groep bewoners
en/of via straatpermanenties.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
De evaluatie gebeurde tijdens vergaderingen met bewoners uit de Aarschotwijk.
Tijdens de vergadering voor het gemeentelijk ontwikkelingsplan konden bewoners hun bedenkingen op tafel leggen
bij het reeds gevoerde beleid rond de Aarschotstraat. Of er rekening wordt gehouden met hun opmerkingen weten
we nog niet. Wat ze zegden werd door het studiebureau, gelast met de informatievergaring, opgenomen in het
verslag.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 13
Programmatie 2009 – 2010

2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en indien mogelijk uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief
gecorrigeerd beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet
telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het
registratiesysteem (matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Bewoners weten wat er in de drie werkgroepen (zie sleutelactiviteiten) besproken wordt.
2. Bewoners kunnen hun opmerkingen op de voorstellen formuleren tijdens de feedbackmomenten en in de
werkgroepen.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ? (=indicatoren op
het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als effectindicatoren = wat
opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken dat gebruikt en toegepast
wordt)
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. Het aantal aanwezigen op de feedbackmomenten
2. Het aantal gebuste verslagen van de werkgroepen
3. De gemaakte opmerkingen door bewoners
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
( = Waar zou de correctie op het bestaande beleid kunnen zitten? Wat zou er inhoudelijk moeten veranderen – sociaal gecorrigeerd beleid ?
Welke verandering (of mentaliteitswijziging) in structuren en beleidsvoering zou je willen realiseren – participatief gecorrigeerd beleid ? Welke
structurele oplossing wil je bekomen en op welk niveau?)
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid :
3. Om de geurhinder in de wijk te verminderen, worden meer en betere openbare toiletten geïnstalleerd.
4. Er is een vermindering met 50% van de lawaaioverlast ’s nachts in de Aarschotwijk.
5. Tegen 2013 zorgt NetBrussel voor een regelmatiger onderhoud van niet-contractuele straten in de Aarschotwijk.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de politieke kernopdracht ?
(= indicatoren op het vlak van een sociaal gecorrigeerd beleid en een participatief gecorrigeerd beleid zowel resultaatsindicatoren = meetbare
resultaten als effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat
we merken dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren sociaal gecorrigeerd beleid :
4. Er worden 7 openbare toiletten in de Aarschotwijk geplaatst.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 14
Programmatie 2009 – 2010

5. Het aantaal plaatsen waar gewildplast wordt vermindert met 70%
6. Het aantal klachten van buurtbewoners over geurhinder vermindert.
7. Tegen 2010 wordt er een mobiliteitsplan opgesteld om de lawaaioverlast door automobilisten ’s nachts tegen te
gaan in de straten tussen Aarschotstraat en Brabantstraat.
8. De straten tussen de Aarschot- en de Brabantstraat worden dagelijksschoongemaakt.
9. NetBrussel haalt binnen de 24uur sluikstort op.
10. NetBrussel voert regelmatig controles uitgevoerd op sluikstort.
11. NetBrussel schrijft boetes uit voor overtredingen van de openbare netheid in de Aarschotwijk
3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Sleutelactiviteit 1 : Feedbackvergaderingen met bewoners
Werkdoel : nr 1 en 2
Indicator : nr 1,2 en 3
Timing : 2010-2012
Tussendoel:
Bewoners weten wat er in de drie werkgroepen (zie sleutelactiviteiten) besproken wordt.
Bewoners kunnen hun opmerkingen op de voorstellen formuleren tijdens de feedbackmomenten en in de
werkgroepen.
Evaluatie : bewoners actief blijven betrekken bij de werkgroepvergaderingen
Sleutelactiviteit 2 : Werkgroep wildplassen
Werkdoel : nr. 3
Indicator : nr. 4,5 en 6
Timing : 2010-2012
Sleutelactiviteit 3 : Werkgroep mobiliteit
Werkdoel : nr. 4
Indicator : nr. 7
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 15
Programmatie 2009 – 2010

Timing : 2010-2012
Sleutelactiviteit 4 : Inventaris van sluikstortplaatsen en zwerfvuilproblemen
Werkdoel : nr. 5
Indicator : nr. 8,9,10 en 11
Timing : 2010-2011
Sleutelactiviteit 5 : Reportage over de (slechte) werking van NetBrussel
Werkdoel : nr. 5
Indicator : nr. 8,9,10 en 11
Timing : 2010-2012
4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
Dit project focused vanaf nu vooral op de politieke werkdoelen. Er is heel wat werk verricht met bewoners om een
duidelijk beeld te krijgen op de problemen die zich op gebied van leefbaarheid en gezondheid voordoen in de
Aarschotwijk. We hebben zelfs met bewoners een aantal eigen initiatieven op poten gezet (zie spetterplaten). We
willen voor de drie ‘topproblemen’ een duidelijk plan uitschrijven en weldoordacht actieplan uitschrijven dat we dan
bespreken met bewonesr en voorleggen aan de oplossingsactoren. Wanneer we het finale resultaat zullen bereiken
is sterk afhankelijk van de goodwill van de politieke actoren.
5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Kadert dit project binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Dit project kadert in het gezondheidsrapport dat we voor de Brabantwijk hebben opgesteld. Binnen
Samenlevingsopbouw Brussel kadert dit project binnen het programmaspoor fysieke en sociale leefbaarheid. Er is
afstemming en overleg met de andere opbouwwerkers leefbaarheid.
Wie neemt binnen het eigenlijke project welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Samenlevingsopbouw Brussel – opbouwwerk Brabantwijk neemt de coördinatie van het project op zich, alsook de
werking met de bewoners.
Is er een “begeleidingsgroep” rond dit project actief ? Zo ja – wie maakt daar deel van uit en hoe wordt dit
georganiseerd ?
De begeleidingsgroep =stuurgroep Brabantwijkbeweegt! (LOGO en partners op het terrein).
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 16
Programmatie 2009 – 2010

6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Partner 1 : buurtorganisaties (pleiade nord, maison méddicale nord, espace p)
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : concrete acties op het terrein
Partner 2 : gemeentelijk attaché voor plan Aarschotstraat
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : Ze maakt rapport met aanbeveling over de aanpak van de Aarschotstraat.
Partner 3 : LOGO
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : beleid sensibiliseren, inhoudelijke steun
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 17
Programmatie 2009 – 2010

Programma Fysieke en Sociale
Leefbaarheid
Opbouwwerk Brabantwijk
Groene koorts
Programmatie 2009-2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 18
Programmatie 2009 – 2010

Strategische actie 3.2
“Groene koorts”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) :SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD1, OD5
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Tekort aan groen in de wijk
Doelgroep(en)
Bewoners en studenten van de Brabantwijk
Werkingsschaal
o Buurt
o Wijk
o Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
o België
o Europa
Begindatum
Januari 2009
Einddatum
December 2011
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Brabantwijk
Werkadres
Vzw Wijkpartenariaat
Dupontstraat 58 1030 Schaarbeek
Tel 02/219 22 29
Fax 02/223 50 97
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 19
Programmatie 2009 – 2010

Geraldine Bruyneel: Preventie- en Veiligheidscontracten Gemeente Schaarbeek, voltijds,
Geraldine.bruyneel@samenlevingsopbouw.be
Caroline Van Malderen: decreet maatschappelijk opbouwwerk, Vlaamse Gemeenschap, 4/5,
Caroline.vanmalderen@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 20
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (1) : De Groenstraat en de Dupontstraat zijn zichtbaar groener
Indicator (1) : Minstens 54 bewoners uit de Groenstraat en de Dupontstraat planten een klimplant aan hun gevel en
onderhouden die.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Jeunes Schaerbeekois au Travail, een tewerkstelllingsproject, staat in voor de uitvoering van de
klimplantenactie. Normaal gezien zouden de planten in april-mei bij bewoners aangebracht worden maar aangezien
de werfverantwoordelijke gezondheidsproblemen had, zullen de planten aangebracht worden tijdens de tweede
helft van september. Vierendertig buurtbewoners zullen een klimplant aan hun gevel laten aanbrengen.
Werkdoel (2) : De wijkbewoners uit de Groen- en Dupontstraat zijn op de hoogte van het project en werken actief
mee, ondersteund door wijkorganisaties.
Indicator (2) : De uitgedeelde tuinkabouters staan, versierd, voor het raam van de participanten tijdens de duur van
het project.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : De twee opbouwwerkers zijn in de twee straten meerdere malen bij de bewoners langs geweest om hen
de klimplantenactie voor te stellen. Vierendertig bewoners zegden hun medewerking toe en ondertekenden het
onderhoudscontract voor de planten.
Werkdoel (3) :De wijkbewoners en/of organisaties starten een moestuin op in het park en worden ondersteund door
de parkwachters.
Indicator (3) : Een moestuin in het park onderhouden door wijkbewoners en/of wijkorganisaties, ondersteund door
de parkwachters.
Indicator (3): Het park Koningin-Groen wordt meer bezocht.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 21
Programmatie 2009 – 2010

Evaluatie :
De sociale organisatie GAFFI startten samen met een groep buurtvrouwen en een klas van de Saint-Jean et
Nicolasschool (bijzonder onderwijs) een moestuin in het Koningin-Groenpark. De parkwachters spelen tot hiertoe
een minimale rol aangezien zij door gemeentelijke hervormingen vredeswachters zijn geworden en geen vaste plek
meer hebben in het Koningin-Groen park. De tuiniers van het park helpen de moestuim mee te onderhouden.
Werkdoel (4) : De scholen zetten zich samen met de wijkbewoners in om de muur van de hoek Dupont-Groenstraat
‘groener’ te maken.
Indicator (4) : De muur van de hoek Dupontstraat-Groenstraat is door de scholen en de wijkbewoners ‘groen’
gemaakt.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Drie studenten en een groep jongeren diende een ontwerp voor de groene muur in. Meer dan 200
bewoners brachten tijdens twee volksraadplegingen, een aan de muur en een in het park, hun stem uit voor het
beste ontwerp. Voor de uitvoering is het wachten op de eigenaar die eerst nog een paar werken wil uitvoeren en op
de beroepsschool die de muur moet bepleisteren.
Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel (5) : Er is meer ontmoeting tussen de bewoners, wijkorganisaties, scholen en gemeente.
Indicator (5) : Bewoners, wijkorganisaties, scholen en gemeente komen elkaar tegen op verschillende activiteiten
(collectief schildermoment van de tuinkabouters, inluiding ‘groene’ muur…)
Indicator (5): Parkwachters geven vorming over het verzorgen van klimplanten aan buurtbewoners.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Er is meer contact tussen wijkorganisaties door de samenwerking tussen de vrouwen van Gaffi en de jongeren van
de Saint-Jean et Nicolasschool om de moestuin in orde te brengen. De tuiniers helpen mee de tuin te onderhouden.
De tuinkabouters werden door de verschillende groepen apart beschilderd. Het organiseren van een ‘collectief’
schildermoment bleek nogal veel organisatie te vragen. Daarvoor hadden de opbouwwerkers geen tijd en niemand
anders kon die taak op zich nemen.
De realisatie van de ‘groene’ muur heeft nog niet plaatsgevonden.
Door de samensmelting van gemeentelijke park- en stadswachtersberoep tot vredeswachters, verliezen de
parkwachters hun animatiefunctie. Zij voeren nu een preventieopdracht uit. Er zijn geen vaste parkwachters meer
voor de wijk en het park. De uitleg over hoe de planten verzorgd dienen te worden, staat op de achterzijde van het
onderhoudscontract van de betrokken buurtbewoners.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 22
Programmatie 2009 – 2010

Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel (6) : De gemeente ondersteunt het project en helpt vom de wijk groener te maken.
Indicator (6) : De parkwachters en stadswachters werken actief mee aan het project.
Indicator (6): Officiële inhuldiging van de nieuwe ‘groene’ muur in aanwezigheid van de gemeente.
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Werkdoel (7) : De aandacht van de gemeente is opnieuw gevestigd op het leegstaand terrein op de hoek
Dupontstraat-Groenstraat.
Indicator (7) : Het dossier van het leegstaand terrein wordt overgemaakt aan de bevoegde schepen en
burgemeester.
Indicator (7) : Aanpak leegstaand terrein door de gemeente (opkuis, verkopen)
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Het dossier werd aan zowel de schepen als de burgemeester overgemaakt. Het terrein werd kort
nadien aan de buur van het leegstaande terrein verkocht.
Werkdoel (8) : De overlast veroorzaakt door het leegstaand terrein is aangepakt.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Het terrein zal door de buur bebouwd worden.
2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en indien mogelijk uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief
gecorrigeerd beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet
telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het
registratiesysteem (matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 23
Programmatie 2009 – 2010

Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. 40% van de bewoners uit de zes straten planten een klimplant aan hun gevel en onderhouden die.
2. Tegen de lente van 2010 bouwen twee instellingen, samen met kinderen en volwassenen, een pedagogische
moestuin uit.
3. De betrokkenheid van buurtbewoners op het park verhoogt.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(=indicatoren op het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als
effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken
dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. het aantal straten
2. het percentage bewoners
3. Het aantal en soort activiteiten dat wordt georganiseerd
4. Het aantal voorbereidende vergadering dat werd georganiseerd met afwezigen/aanwezigen
5. Valves geven uitleg over hetgeen gekweekt wordt, de partners, hoe de moestuin tot stand kwam.
6. het aantal bezoeken aan de tuin
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
( = Waar zou de correctie op het bestaande beleid kunnen zitten? Wat zou er inhoudelijk moeten veranderen – sociaal gecorrigeerd beleid ?
Welke verandering (of mentaliteitswijziging) in structuren en beleidsvoering zou je willen realiseren – participatief gecorrigeerd beleid ? Welke
structurele oplossing wil je bekomen en op welk niveau?)
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid :
4. De gemeente ondersteunt het onderhoud van de moestuin.
5. Het park wordt ingericht zodat die meer in overeenstemming is met de noden van de wijk.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de politieke kernopdracht ?
(= indicatoren op het vlak van een sociaal gecorrigeerd beleid en een participatief gecorrigeerd beleid zowel resultaatsindicatoren = meetbare
resultaten als effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat
we merken dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren sociaal gecorrigeerd beleid :
7. Er worden nieuwe speeltuigen aangebracht in het park
8. Het aantal nieuwe speeltuigen dat in het park wordt aangebracht
9. De bestaande tuigen en ruimtes worden verbeterd
10. De tuiniers van het park helpen mee aan het onderhoud van de moestuin.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 24
Programmatie 2009 – 2010

3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Sleutelactiviteit 1 : klimplantenactie
Werkdoel : 1
Indicator : 1 en 2
Timing :
2009-2011
Sleutelactiviteit 2 : moestuin
Werkdoel : 2, 3 en 4
Indicator : 3, 4, 5, 6 en 10
Timing : september 2009 – juni 2010
Aandachtspunt : naleven van de afspraken tussen de partners, timing van het project
Sleutelactiviteit 3 : speeltuigen voor het park
Werkdoel : 5
Indicator : 7, 8 en 9
Timing :
Afhankelijk van hoe snel we subsidies kunnen bekomen.
September 2009-september 2011
Aandachtspunt : opvolgen van subsidiemogelijkheden, opvolging timing de verfraaïngswerken
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 25
Programmatie 2009 – 2010

4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
- Voor de klimplantenactie 2009 hebben de deelnemende bewoners hun plaatsings- en onderhoudscontract
getekend. De planten worden geplaatst in september. Begin 2010 wordt er een nieuwe deur aan deur
georganiseerd om de polsen welke bewoners uit de Kwatrecht- en Broederschapstraat een klimplant willen.
Toekomstperspectief: Ons oorspronkelijk doel was om 6 straten te voorzien van klimplanten. Momenteel hebben we
geld om een 4-tal straten af te werken. We zoeken nog naar bijkomende subsidies. Eenmaal de 6 straten beplant
zijn is dit onderdeel van het project afgesloten.
- Voor de moestuin: een deel van de bakken waarin de groenten groeien zijn geplaatst. Er moeten nog bakken
bijkomen. De omheining is al grotendeels geplaatst. De school moet nog haar bakken bijzetten. De omheining moet
nog worden afgewerkt. De valven moeten nog geplaatst worden en ook de inhoud van de valven moeten nog
samengesteld worden.
Toekomstperspectief: eind 2010 moet de moestuin zelfstandig ‘draaien’ dus volledig door de partners gedragen
worden.
- Voor de nieuwe speeltuigen: we hebben al een subisidieaanvraag ingediend maar deze werd geweigerd. We
dienen nieuwe aanvragen in in de loop van 2009 en 2010 en dit in samenwerking met de buurtvzw Gaffi.
Toekomstperspectief: moeilijk in te schatten. Hangt af van de snelheid waarmee we subsidies kunnen vinden.
5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Kadert dit project binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Dit project kadert in het gezondheidsrapport voor de Brabantwijk dat we uitbrachten in 2008. In dat rapport bleek
het tekort aan groen in de wijk aangehaald als een probleem door bewoners en professionelen. Het project kadert
ook in de coördinatie Brabant-Groen werking die een ‘to do’ lijst opstelde voor het park. Binnen
Samenlevingsopbouw Brussel kadert dit project binnen het programmaspoor fysieke en sociale leefbaarheid. Er is
afstemming en overleg met de andere opbouwwerkers leefbaarheid.
Wie neemt binnen het eigenlijke project welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Coördinatie van het globale project gebeurt door Samenlevingsopbouw Brussel. De klimplantenactie is een
Samenlevingsopbouw Brussel project
De moestuinactie is een samenwerking met Gaffi en école Saint-Jean et Nicolas. Zij dragen de dagdagelijkse
moestuinwerking.
De actie om bestaande tuigen/ruimtes te verbeteren (agoraspace, zandbak) gebeurt door een
Samenwerking tussen Samenlevingsopbouw Brussel en gemeentelijke Cel voor Verfraaiingen en wordt opgevold
door de coördinatie Brabant-Groen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 26
Programmatie 2009 – 2010

6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Partner 1 : vzw Gaffi
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : realiseren van concrete acties
Partner 2 : école Saint-Jean et Nicolas
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : realiseren van concrete acties
Partner 3 : Cel voor Verfraaiingen
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : herstellen van speeltuigen en verbetern van de bestaande ruimtes (zandbak, agogaspace)
Partner 4 : Coördinatie Brabant-Groen
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 27
Programmatie 2009 – 2010

o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : opvolgen van de moestuin en speeltuigenacties, feedback naar hun bewonerspubliek
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 28
Programmatie 2009 – 2010

Programma Fysieke en Sociale
Leefbaarheid
Opbouwwerk Brabantwijk
Coördinatie Brabant-Groen
Programmatie 2009-2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 29
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.3
“Coördinatie Brabant-Groen”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD4, OD5, OD6, OD7
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
De anonimiteit tussen buurtactoren onderling verkleinen.
Krachten uit de wijk bundelen om middels acties de leefbaarheid te verbeteren.
Doelgroep(en)
Bewoners uit de wijk
Buurtscholen en –organisaties
Werkingsschaal
o Buurt
o Wijk
o Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
o België
o Europa
Begindatum
Gestart in 2006 in opvolging van het wijkcontract. Startdatum: september 2009
Einddatum
Einddatum: december 2010
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Brabantwijk
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 30
Programmatie 2009 – 2010

Werkadres
Wijkpartenariaat vzw
Duponstraat 58
1030 Schaarbek
Tel: 02/219 22 27
Fax 02/223 50 93
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Geraldine Bruyneel: Preventie- en Veiligheidscontracten Gemeente Schaarbeek, voltijds,
Geraldine.bruyneel@samenlevingsopbouw.be
Caroline Van Malderen: decreet maatschappelijk opbouwwerk, Vlaamse Gemeenschap, 4/5,
Caroline.vanmalderen@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 31
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
De opvolging van het Groene Koorts-project.
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (1) : Er zijn interculturele, intergenerationele acties en acties leefmilieu, georganiseerd in samenwerking
met bewoners, organisaties en scholen.
Indicator (1) : De organisatie van interculturele acties zoals het jaarlijkse wijkfeest met bewoners, organisaties en
scholen en de ondersteuning van acties binnen de coördinatie BG.
Indicator (1): 14 coördinatie Brabant-Groen vergaderingen tussen september 2008 en december 2009 met verslag
en aanwezigen/afwezigen.
Indicator (1) : De organisatie van ontmoetingsacties met bewoners zoals bijvoorbeeld straatbanketten.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Er hebben 14 coördinatievergaderingen plaatsgevonden. Er werden verschillende activiteiten
georganiseerd in samenwerking met bewoners, scholen en buurtorganisaties (wijkfeest, sinterklaasfeest, moestuin
in het park). Er werden ook nieuwe partners aangetrokken zoals de école Saint)Jean et Nicolas (bijzonder
onderwijs) en la maison Biloba (woon- en zorgproject met senioren), een initiatief van vzw EVA en de Maison
Médicale.
Werkdoel (2) :Nieuwe partners worden aangetrokken (bewoners, organisaties, scholen).
Indicator (2) : De nieuwe partners wonen de BG vergaderingen bij en nemen deel aan acties.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Werkdoel (3) : Er is een verhoogde kennis van de sociale diensten, organisaties, scholen en openbare ruimtes.
Indicator (3) : Tweemaandelijks wordt de wijkrubriek op het muurpaneel vernieuwd met bijdrages van bewoners
en/of leden van de coôrdinatie Brabant-Groen.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : De goedkeuring voor het hangen van de valves in de openbare ruimte werd door de burgemeester ad
interim ingetrokken. De gemeente wil een beleid voeren waar alleen zij informatie in de openbare ruimte kunnen
verspreiden. Het project werd als wildplak beschouwd.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 32
Programmatie 2009 – 2010

Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel (4) : Er is een verhoogde en duidelijke informatie ten aanzien van bewoners wat betreft
beleidsbeslissingen, resultaten van enquêtes.
Indicator (4) : Wijkplan en wijkkrant: 4 muurpanelen worden op strategische plaatsen in de wijk aangebracht en dit
om de zichtbaarheid van de diensten en organisaties te verhogen. De muurpanelen moeten ook helpen om
enerzijds bij bewoners en gebruikers en anderzijds tussen de wijk en overheidsdiensten de informatie te verhogen.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : De goedkeuring voor het hangen van de valves in de openbare ruimte werd door de burgemeester ad
interim ingetrokken. De gemeente wil een beleid voeren waar alleen zij informatie in de openbare ruimte kunnen
verspreiden. Het project werd als wildplak beschouwd.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel (5) :Klachten, bedenkingen of voorstellen van organisaties en bewoners worden door de gemeente
opgevolgd en er wordt gezamenlijk naar oplossingen gezocht.
Indicator (5) : Actieve deelname aan de coördinatievergaderingen door de gemeentelijke wijkcorrespondent.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Klachten en voorstellen werden door de wijkcorrespondent systematisch opgevolgd. De
wijkcorrespondent woonde op regelmatige tijdstippen de coördinatievergaderingen bij.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
Werkdoel (6) :Informatie over beleidsbeslissingen wordt aan bewoners gecommuniceerd en dit op een bevattelijke
manier.
Indicator (6) : De informatie van de valves wordt maandelijks inhoudelijk verwerkt in de coördinatie Brabant-Groen.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : De goedkeuring voor het hangen van de valves in de openbare ruimte werd door de burgemeester ad
interim ingetrokken. De gemeente wil een beleid voeren waar alleen zij informatie in de openbare ruimte kunnen
verspreiden. Het project werd als wildplak beschouwd.
Werkdoel (7) : Een efficiënt beheer van het park op gebied van openbare netheid, herstel van parkmeubilair.
Indicator (7) : Opvolging van het beheer van het park als vast onderdeel van de coördinatievergadering.
Indicator (7) : Opvolging van de werken die nog in het park moeten gebeuren als vast onderdeel van de
coördinatievergaderingen.
o Bereikt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 33
Programmatie 2009 – 2010

o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Het beheer van het park wordt in de coördinatie opgevolgd. De realisatie van de ‘to do’ lijst die door
organisaties en bewoners werd opgesteld is nog niet volledig gerealiseerd. Vele zaken voor de realisatie hangen af
van de gemeente. Het algemene beheer van het park (tuinonderhoud en openbare netheid) verloopt zeer goed.
Werkdoel (8) : Een verhoogde betrokkenheid van de parkwachters.
Indicator (8) : De medewerking van de coördinator van de parkwachters aan groenprojecten met de wijk.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : De betrokkenheid van de parkwachters en coördinator was zeer hoog tijdens vergaderingen en tijdens
de acties zelf. Het parkwachter/stadswachtproject werd intussen door de gemeente veranderd. Er zullen geen
parkwachters en stadswachtersmeer zijn
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 34
Programmatie 2009 – 2010

2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en indien mogelijk uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief
gecorrigeerd beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet
telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het
registratiesysteem (matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. De partners van de coördinatie Brabant-Groen werken nog beter samen om de betrokkenheid van hun
doelgroepen op wijkactiviteiten te verhogen.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(=indicatoren op het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als
effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken
dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren maatschappelijke participatie :
Het beter samenwerken om de betrokkenheid van de doelgroep te verhogen moet blijken uit :
1. 14 coördinatie Brabant-Groen vergaderingen tussen september 2008 en december 2009 met verslag en
aanwezigen/afwezigen.
2. Het soort activiteiten georganiseerd door de partners van coördinatie Brabant-Groen
3. Het gezamenlijk overleg rond het park Koningin-Groen
Er zijn geen werkdoelen en indicatoren inzake de politieke kernopdracht.
3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Sleutelactiviteit 1 : Maandelijkse vergaderingen met de coördinatie Brabant-Groen partners
Werkdoel : 1
Indicator : 1
Timing : mei 2009 of juni 2009
Aandachtspunt : diversiteit, eigen initiatief van de deelnemers, samenwerking
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 35
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 2 : Er worden activiteiten over een welbepaald thema door de partners van de coördinatie
Brabant-Groen georganiseerd
Werkdoel : 1
Indicator : 2
Timing : 2010
Sleutelactiviteit 3 : De werkpunten voor het park worden maandelijk op de coordinatievergadering
besproken
Werkdoel : 1
Indicator : 3
Timing : 2009-2010
4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
De coördinatie komt met grote regelmaat bijeen en stelt haar activiteitenkalender bij aanvang van het schooljaar
samen.
De coördinatie BG is een permanent netwerk van partners die met de wijk begaan zijn. Het project zal pas eindigen
als de partners de samenwerking stopzetten.
We ijveren er vanuit Samenlevingsopbouw wel voor dat samenwerkendde partners hun eigen project dragen. Er
wordt ook regelmatig gepolst of de coördinatie nog gedragen wordt door de partners.
5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
De coördinatie BG geeft aan Samenlevingsopbouw Brussel toegang tot een groot netwerk van bewoners een
andere partners. Binnen Samenlevingsopbouw Brussel coördineert Geraldine Bruyneel de vergaderingen en maakt
Caroline Van Malderen het verslag. Er is geen stuurgroep.
De leden van de coördinatie toetsen acties af bij bewoners of stellen acties voor via bewonersgroepen waarmee zij
werken. Samenlevingsopbouw neemt de algemene coördinatie op zich. Samenlevingsopbouw coördineert, zoekt
naar nieuwe partners, initieert soms activiteiten of projecten (moestuin). Het is de bedoeling dat de projecten/acties
door een of meerdere van de lokale partners zelf wordt gedragen.
Binnen Samenlevingsopbouw Brussel kadert dit project binnen het programmaspoor fysieke en sociale
leefbaarheid. Er is afstemming en overleg met de andere opbouwwerkers leefbaarheid.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 36
Programmatie 2009 – 2010

6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Partner 1 : wijkcorrespondent
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : zoeken naar oplossingsactoren binnen de gemeeente.
Partner 2 : coördinator van de parkwachters (nu: vredeswachters)
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : Medewerking aan concrete acties en projecten.
Partner 3 : scholen en organistaties
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : Expertise en medewerking aan concrete acties.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 37
Programmatie 2009 – 2010

Programma Fysieke en Sociale
Leefbaarheid
Opbouwwerk Brabantwijk
Mentale gezondheid
Programmatie 2009-2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 38
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.4 - projectvoorbereiding
“Mentale gezondheid”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 4, OD 5, OD 6
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Taboes die leven omtrend mentale gezondheidszorg.
Mogelijke Doelgroep(en)
Bewoners uit de Brabantwijk en bezoekers
Werkingsschaal
o Buurt
X Wijk
o Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
o België
o Europa
Begindatum
16 september 2009
Einddatum
Voorjaar 2010
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel (ervaringsdeskundige en opbouwwerkers), vzw Wijkpartenariaat-De Schakel, maison
Médicale Nord, LOGO, Pléiade Nord, Espace P, Sint-Jan ziekenhuis
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 39
Programmatie 2009 – 2010

Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Brabantwijk
Werkadres
Vzw Wijkpartenariaat
Dupontstraat 58 1030 Schaarbeek
Tel 02/219 22 29
Fax 02/223 50 97
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Geraldine Bruyneel: Preventie- en Veiligheidscontracten Gemeente Schaarbeek, voltijds,
Geraldine.bruyneel@samenlevingsopbouw.be
Caroline Van Malderen: Vlaamse Gemeenschap, 4/5, Caroline.vanmalderen@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 40
Programmatie 2009 – 2010

1. Geef aan wat je achtereenvolgens gaat doen om het project voor te bereiden
timing Situatie-analyse
(objectief materiaal)
2007-2008
oktober
2009
september
2009
Gaat van start eens de positieanalyse
duidelijk is geworden.
Probleemanalyse
(subjectieve beleving van
problematiek)
Gezondheidsrapport Brabantwijk
Acties en bijeenkomsten met de
ervaringsdeskundige omtrend
mentale gezondheidszorg
Positie-analyse
(van de diverse betrokkenen:
opbouwwerk, doelgroep,
oplossingsactoren)
Positie-analyse van de
voornaamste partners:
- Voortrekker werkgroep
- Doelgroep als werkgroep
- Stuurgroep
2. Wordt de “vermoedelijke” doelgroep tijdens de projectvoorbereiding reeds betrokken?
(Waarom wel/waarom niet ? Indien wel: wat houdt de betrokkenheid in? van wie?)
Ja, de voortrekkers van de werkgroep zullen polsen bij de doelgroep of er bereidheid is om een project over
mentale gezondheidszorg uit te werken.
3. Worden in deze fase reeds mogelijke oplossingsactoren betrokken ?
(Waarom wel/waarom niet ? Indien wel: wat houdt de betrokkenheid in? van wie?)
Nog niet. Eerst is het nodig om een zicht te krijgen op wie het project zal dragen en wie het project zal voeden. Op
basis van de vragen/werkpunten van de doelgroep kan dan op zoek gegaan worden naar de juiste oplossingsactor.
4. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats deze projectvoorbereiding heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen
het team aan deze projectvoorbereiding werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van
toepassing de plaats van een “begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere) .
Kadert deze projectvoorbereiding binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
De projectvoorbereiding kadert in het gezondheidsrapport voor de Brabantwijk dat in 2008 werd uitgebracht.
Wie neemt binnen de eigenlijke projectvoorbereiding welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Ideaal scenario:
Voortrekkers van de werkgroep in twee duo’s
- coördinator vzw Wijkpartenariaat (regisseur) + ervaringsdeskundige (Caro Bridts)
- kinesiste Sint-Jansziekenhuis + ex-patiënte psychiatrie van het Sint-Jansziekenhuis
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 41
Programmatie 2009 – 2010

Werkgroep:
- bewoners
- patiënten en ex-patiënten psychiatrie
- organisaties
Stuurgroep:
= stuurgroep Brabantwijk beweegt! M.a.w. SOB, Maison médicale Nord, Espace P, gemeente Schaarbeek, Pléiade
Nord en LOGO
Taken van de stuurgroep :
- subsidies zoeken
- methodes
- overheidscontacten
Is er een “begeleidingsgroep” rond deze projectvoorbereiding actief ? Zo ja – wie maakt daar deel van uit en hoe
wordt dit georganiseerd ?
De stuurgroep Brabantwijk Beweegt! (zie hoger)
5. Procedure
Is er een schriftelijke neerslag voorzien van de projectvoorbereiding of een andere vorm van
rapportering? Welke?
Ja, de verslagen van de stuurgroep Brabantwijk Beweegt!
Door wie wordt beslist of de projectvoorbereiding resulteert in een project en wanneer is deze beslissing voorzien ?
Door de stuurgroep Brabantwijk Beweegt! in samenspraak met de Raad van Bestuur van Samenlevingsopbouw
Brussel. Projectbesluit voorzien voor het voorjaar van 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 42
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerk Molenbeek-centrum
Speeltuigen Bonneviepark
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 43
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.5 – afgerond project
“Speeltuigen Bonneviepark”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en): OD1, OD2, OD3, OD4, OD 5, OD 6, OD 7
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Participatieproces rond nieuwe speeltuigen in Bonneviepark.
Doelgroep(en)
Gebruikers van het Bonneviepark
Werkingsschaal
Molenbeek-centrum
Voorziene start en einde
Oktober 2008 – oktober 2009
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan/opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum
Werkadres
Buurthuis Bonnevie vzw
Bonneviestraat 40 – 1080 Molenbeek
Tel. 02/410.76.31
Fax 02/410.80.33
Begeleiding
Er zijn voor 1 jaar extra projectmiddelen verkregen via het overheidsagentschap Leefmilieu Brussel om dit
participatieproces begeleiden
Medewerkster : Gwendoline Daems – gwendoline.daems@bonnevie40.be
De ondersteuning van dit project gebeurde wel gezamenlijk met heel het team
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 44
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
- Werkdoel 1 : Een aantal bezoekers denken mee over de vernieuwing van de speeltuigen.
- Indicator 1: 50 bezoekers nemen deel aan het kwalitatief participatieproces.
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
We kozen voor een procesmatige, gedifferentieerde aanpak van de participatie.
Toegepast op het project maken we een onderscheid tussen een breed proces en een specifiek proces
- algemeen en informerend versus doelgroepgericht en op maat
- proactief en positief
- gericht op samen-denken en samenwerking
Tijdens de inspraakfase bereikten we via brede participatie (informatie en communicatie) 3661 bewoners. Via
participatie specifiek (actieve deelname) bereikten we in totaal 142 deelnemers (waarvan 87 kinderen, 10 jongeren,
45 ouders en 13 professionelen). Tijdens de terugkoppelingsfase bereikten we via breed proces 1735 bewoners en
via specifiek proces 88 deelnemers.
(zie tabel deelname inspraak en terugkoppelingsfase)
We kozen voor een veelheid aan methodieken, omdat er meerdere doelgroepen zijn ( en elke groep anders
benaderd kan worden). Maar bij één en dezelfde doelgroep zijn ook diverse methodieken toegepast, omdat het
immers geen rechtlijnige en eenduidige aanpak van vraag en antwoord is. Het is een groeiproces, inzichten worden
verfijnd en vragen dan weer om een nieuwe methodiek.
Voor elke leeftijdsgroep hebben we een participatiemethode toegepast, aangepast aan de doelgroep.
Het participatieproces draaide bewust over de speelnoden. Het was een noodzakelijke fase voor de uitbouw van
een plein dat beantwoordt aan de buurt en het gaf het architectenbureau Suède36 ook de kans zijn expertise in te
zetten om de wensen te vertalen in infrastructuur
De architect was ook aanwezig op sleutelmomenten van de terugkoppeling: bij de vrouwengroep, met de politie, in
de klas. Aldus konden bewoners rechtstreeks in communicatie gaan met de ontwerpers: vragen stellen, suggesties
doen en vooral ook beluisteren wat het bureau ‘gehoord had ‘ tijdens de participatie en hoe ze dit uitwerken in een
plan. Ze zagen de link tussen bepaalde voorstellen en het ontwerp.
Het gehele participatieproces was opgebouwd vanuit een open houding met een grote luisterbereidheid naar
bewoners en veel kansen tot dialoog. Het participatieproces heeft veel mensen met een positief gevoel
achtergelaten
- Werkdoel 2 : Bezoekers en omwonenden eigenen zich het park weer toe.
- Indicator 2 : Dagelijks aantal bezoekers en omwonenden op het park
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 45
Programmatie 2009 – 2010

Evaluatie :
Het Bonneviepark werd dagelijks gebruikt in 2008-2009. Het aantal bezoekers bereikt zijn pieken tijdens de lente-
en zomermaanden vooral na schooltijd en tijdens de weekends ( tot 150 gebruikers). Maar ook tijdens de herfst en
de wintermaanden bezoeken ouders, kinderen en jongeren het park na schooltijd bij slecht weer (20) en bij goed
weer (60-80).
Bewoners zagen de aankondiging omtrent de heraanleg van het speelplein als een positieve aandacht van de
overheid voor hun wijk. Via het participatieproces weten ze dat ze als burgers ook gehoord kunnen worden. De
meestal positieve ervaringen (laatste 2 jaar) over het Bonneviepark maakte dat mensen bereid waren tot deelname
en reflectie, dat ze erbij betrokken willen worden. Tijdens de interacties met de bewoners bleek dat diegene die het
park vaak gebruiken, ook vragen stelden over het beheer van het park en voorstellen deden om dit te verbeteren,
waarbij men ook sprak over verantwoordelijkheid van zichzelf en andere gebruikers van het park. Bewoners voelen
zich al meer verantwoordelijk voor het park en gaan ook een andere relatie aan met het park, niet als puur
gebruiker. Dit is niet onbelangrijk en niet vanzelfsprekend,maar een gevolg van jarenlange betrokkenheid bij het
park. Hierom was het ook heel belangrijk om dit gevoel van eigenaarschap te verstevigen via een doorgedreven
participatieproces.
- Werkdoel 3:.Bezoekers van het Bonneviepark uit verschillende leeftijdsgroepen (kinderen, jongeren,
volwassenen) nemen actief deel aan de toonmomenten.
- Indicator 3: Een aantal bezoekers uit elke leeftijdsgroep nemen actief deel aan de toonmomenten
o Bereikt
Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Er werden 2 toonmomenten (parkevenementen) georganiseerd in het Bonneviepark, 1 tijdens inspraakfase en 1
tijdens terugkoppelingsfase. Tot nu toe namen de jongeren van een partnerorganisatie actief deel aan de
toonmomenten, zij organiseerden een BBQ, tekenatelier en tentoonstelling van beschilderde bloempotten. De
kinderen en volwassenen werden niet actief betrokken.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
- Werkdoel 4 : Er is een netwerk van partners rond het Bonneviepark die elkaar kennen en elkaar informatie
uitwisselen
- Indicator 4 : Netwerkvergaderingen en uitwisseling van informatie binnen netwerk
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Het participatieproces heeft de dynamiek tussen lokale partners weer opgestart en vooral linken uitgebouwd met de
BIM-parkwachters die sedert twee jaar op het park aanwezig zijn. Een sterk punt was de deelname en inzet van
wijkpartners op niveau van de verschillende fasen van het participatieproces. De partners namen deel aan de
bijeenkomsten van de reflectiegroep (netwerkvergaderingen) tijdens het gehele participatieproces. Ze namen ook
deel met hun doelgroep aan de inspraakateliers en actief deel aan de uitwerking en uitvoering van de publieke
inspraakmomenten (parkevenement) in het Bonneviepark.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 46
Programmatie 2009 – 2010

Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
- Werkdoel 5 : Gemeente, Leefmilieu Brussel zijn op de hoogte gebracht van onze bevindingen.
- Indicator 5 : Bevindingen overgemaakt aan gemeente en Leefmilieu Brussel
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Bij de bevraging van gebruikers bij zowel kinderen als volwassenen, kwamen verschillende elementen ter sprake
die te maken hebben met het beheer van het Bonneviepark.
Deze bevindingen werden overgebracht aan de verantwoordelijke van het Bonneviepark, Brussel Instituut voor
Milieubeheer (BIM). BIM heeft het idee van de vadergroep van de Vier Windenschool over het opstellen van een
charter tussen bezoekers en BIM-animatoren opgenomen.
Uit de participatieateliers blijkt ook de nood aan meer openbare ruimte met sport-en spelvoorzieningen in de buurt,
meer groen in de buurt en veiligheid rond Bonneviepark. Deze bevindingen werden overgebracht aan de
verantwoordelijke, de gemeente Sint-Jans-Molenbeek. De meeste elementen werden overgenomen en ingebracht
in het definitieve rapport fase 3 (12/08/09) van het nieuwe wijkcontract Cinema-Bellevue 2010-2014 (waarbinnen
ook het Bonneviepark gelegen is). Volgende opmerkingen van de bezoekers van het Bonneviepark werden
opgenomen in Luik 4 en Luik 5.
In Luik 4: gedeelde inrichting- as voor zachte mobiliteit vanaf het kanaal van de Sint-Mariastraat tot aan
Voltaireplein (langsheen Bonneviepark) en herwaarderen van de parken (meer speels,inventief en kwalitatief
stadsmeubilaire in de groene ruimte alsmede voorzieningen voor de openbare reinheid).
In luik 5: Punctuele sportvoorzieningen in de openbare ruimte aanbrengen.
- Werkdoel 6 : Ze werken aan en nemen deel aan overleg ifv. het zoeken van structurele en concrete
oplossingen.
- Indicator 6 : Medewerking van gemeente en Leefmilieu Brussel aan concretisering van bevindingen
(structurele en concrete oplossingen)
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
De opdrachtgever toonde een grote interesse voor het proces. Men hoorde en zag wat er gebeurde via deelname
als observator aan een aantal sleutelactiviteiten. In de begeleidingscomités speelde BIM zijn rol als opdrachtgever
en bewaker van de doelstellingen. Actieve interesse in en zelfs concrete deelname aan het participatieproces, bv
tijdens parkevenementen. Men kwam tegemoet met logistieke steun (afdrukken van affiches en folders, foto´s op
groot formaat, uitlenen van educatief materiaal, materiaal voor evenementen). De BIM- animatoren werden actief
ingeschakeld in het participatieproces en namen actief deel aan de reflectiegroep alsook aan de organisatie en
uitvoering van de open activiteiten in het park.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 47
Programmatie 2009 – 2010

- Werkdoel 7: De speeltuigen van het Bonneviepark worden vervangen op een kwalitatieve participatieve
manier
- Indicator 7: Leefmilieu Brussel vervangt de speeltuigen op een participatieve en kwalitatieve manier.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie:
Het definitief ontwerp voor de nieuwe speelzone werd pas goedgekeurd door Leefmilieu Brussel op 15 oktober
2009. De speeltuigen zullen pas vervangen worden ten vroegste in het voorjaar 2010.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 48
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerk Molenbeek-centrum
Extra Vert
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 49
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.6 – afronding
“Extra Vert”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en): OD1, OD3, OD4, OD 5, OD 7
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Extra Vert speelt in op het tekort aan groen in de buurt. Bedoeling was in het wijkcontract Werkhuizen-Mommaerts
(2005-2009) de buurt in te groenen via klimplanten, geveltuintjes en de inrichting van groene binnenruimten en zo
bewoners meer voeling te doen krijgen met groen in de stad.
Doelgroep(en)
Bewoners uit de buurt Molenbeek Centrum
Alle mensen die binnen de perimeter van het wijkcontract Werkhuizen-Mommaerts wonen
Werkingsschaal
Molenbeek-centrum
Begindatum
1 januari 2005
Einddatum
31 december 2009
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan/opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum
Werkadres
Buurthuis Bonnevie vzw
Bonneviestraat 40 – 1080 Molenbeek
Tel. 02/410.76.31
Fax 02/410.80.33
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers:
Catherine Antoine, decreet maatschappelijk opbouwwerk, 80%
Catherine.antoine@samenlevingsopbouw.be
Marie-Claire Migerode biedt vanuit het Buurthuis ondersteuning aan dit project.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 50
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel 1 :
Concrete ingroenen van de buurt (Realisatie van geveltuinen voor niet heraangelegde straten, ingroenen van
straten die worden heraangelegd in het wijkcontract)
Een aantal bewoners denken mee en nemen deel aan de ingroening van hun buurt.
Indicator (nr) :
o Ten dele bereikt
Evaluatie :
Een eerste reeks straten werden ingegroend.
Voor een tweede reeks straten is de oproep in 2009 gestart. Er werden heel wat bewoners bereikt en het dossier
werd overgemaakt aan de gemeente. Het aanbrengen van plantgaten door gemeentelijke diensten neemt veel tijd
in beslag. Het gebeurt in principe nog voor eind 2012 maar het is niet aangewezen om nu met bewoners plantacties
te organiseren. We plannen deze opdracht in de lente van 2010 als nazorg van het project
Door de persoonlijke aanpak zijn een groot deel van de buurtbewoners bereikt en gesensibiliseerd over de
ingroening van hun buurt.
Door het persoonlijk contact zijn veel mensen op de hoogte van de ingroening. Wanneer de plantgaten echt
gemaakt gaan worden en we een plantactie gaan organiseren zal het voor hen concreter worden. Er geven een
aantal bewoners aan dat ze bij de plantactie een buurtfeest willen organiseren.
We staan in de voorlaatste fase van het proces. Het college heeft eindelijk de verschillende plantgaten aanvaard en
de opdracht doorgegeven aan de dienst openbare werken. We hadden al contact met een uitvoerende ambtenaar
van deze dienst.
Werkdoel 2 :
Werken met het Tentoonstellingsboek (sensibiliseren, organisaties aanspreken, beleid)
Volwassenen en verenigingen wonend in de perimeter van het wijkcontract en verenigingen maken kennis en
worden gesensibiliseerd rond milieuthema’s.
Indicator (nr) :
o bereikt
Evaluatie :
Voor “de grijze Geuzen” een groep actieve bejaarden, organiseerden we een bezoek aan het scheutbos
met een gids van de “vrienden van het Scheutbos”.
Op de Vrouwendag georganiseerd door verschillende vrouwenverenigingen in Molenbeek organiseerden
we een vorming over de ecologische voetafdruk. Deze dag ging door bij Dar al Amal.
Extra-vert werd gevraagd om op een “Dimanche de la maison” en viermaandelijkse activiteit van het Huis
der culturen, een zaaiatelier te organiseren. Het thema was de lente. Twee vrijwilligsters van het buurthuis
demonstreerden ook hoe je hangpotten uit klei kan maken om de gevel te versieren/ in te groenen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 51
Programmatie 2009 – 2010

Werkdoel 3 :
Netwerk van groene eilandjes
Bewoners zien het belang van een natuurvriendelijke inrichting van hun tuin.
Indicator (nr) :
o Ten dele bereikt
Evaluatie:
Binnentuin Woningfonds:
In de loop van het project hebben we ons aandacht verlegd van de volwassen, die weinig interesse betoonden,
naar de kinderen van het Woningblok. Met hen hebebn we verder egwerkt via een sensibilisreingsactie ivm
insecten in de tuin . Het doel was om deel te nemen aan fotowedstrijd georganiseerd door Natagora. De kinderen
van de tuin leerden in drie dagen insecten fotograferen een vierde en laatste activiteit was een uitstap naar het
Scheutbos. Deze foto’s worden in het najaar getoond aan alle bewoners van het gebouw.
Verder hebben we samen met de mielieuvereniging Natagora en het Woningfonds verder gewerkt aan een plan om
een ecologischer tuin te realiseren.
Dienstencentrum Randstad:
We hebben hieraan verder gewerkt door een sensibiliseringsactie over de insecten van onze tuinen. Het doel was
om deel te nemen aan fotowedstrijd georganiseerd door Natagora. De kinderen van de tuin leerden in drie dagen
insecten fotograferen een vierde en laatste activiteit was een uitstap naar het Scheutbos. Deze foto’s worden in het
najaar getoond aan alle bewoners van het gebouw We zullen dan ook het plan voor de heraanleg van de tuin
tonen.
Werkdoel 4 :
Bonneviepark (samenwerkingsverband en acties)
Gebruikers van het Bonneviepark weten hoe ze kunnen bijdragen aan een beter leefmilieu.
Jongeren nemen deel en organiseren activiteiten in en rond het park over milieuthema 's en jongeren leren
de natuur in het park kennen, hebben er meer respect voor.
Indicator (nr) :
o Bereikt
Evaluatie:
Op grote evenementen op het Bonnevieplein in het kader van het participatieproces voor nieuwe speeltuigen en de
heraanleg van de speelzone organiseerden we groene sensibiliseringsactiviteiten. In de lente was er de jaarlijkse
bloemenmarkt. In de herfst zullen we de foto’s die we over insecten maakten tentoonstellen en uitleggen. Er zullen
nestkastjes en vetbolletjes gemaakt worden.
Er waren vrijwilligers ingeschakeld, er was een ruim netwerk van partners. Kinderen, jongeren, volwassenen.
Werkdoel 5 :
Duurzame Wijken
Het netwerk van bewoners kent Extra-Vert en de activiteiten
Bewoners weten dat ze beroep kunnen doen op onze ervaring.
Indicator (nr) :
o Ten dele bereikt
Evaluatie: Bewoners die zich vorig jaar rond de oproep van het Gewest hadden gemobiliseerd. Zijn nog enkele
keren samengekomen. Ze hebben zich niet meer kandidaat gesteld voor de nieuwe oproep Duurzame Wijken.
Enkele van deze bewoners hebben wel hun ideeën doorgegeven bij het opstellen van het basisplan van het
wijkcontract Cinema-Belle vue.
Er ging een fietstocht door op de mobiliteitsdag over de groene ruimtes van Molenbeek. De uitnodiging werd zeer
ruim verspreid.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 52
Programmatie 2009 – 2010

Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel 1 : Concrete ingroenen van de buurt
Een duidelijke toename van groen in de wijk en meer respect ervoor.
Enkele straten worden ingegroend en een aantal bewoners nemen een actieve rol op.
Indicator 1 :
o Ten dele bereikt
Evaluatie :
Al deze klimplanten zullen een duidelijke toename van groen in de wijk betekenen eens ze beplant zijn.De straten
die heraangelegd zullen worden in het wijkcontrat Werhuizen-Mommaerts. Toen we te weten kwamen dat de
plannen voor de getekend waren, kwam het erop aan om duidelijk te maken dat ze klimplanten niet mochten
vergeten. We gingen in de weken voorafgaand aan het openbaar onderzoek met de collega’s in de straat staan en
toonden de plannen aan de bewoners. Dit gaf ons de kans om binnen Extra-Vert nog eens na te gaan of we
iedereen die potentieel geïnteresseerd was in een klimplant of geveltuin hadden bereikt. We namen deel aan de
overleg commissie en overhandigden een definitieve lijst van klimplanten aan de architecten van het wijkcontract en
de Schepen van Stedenbouw. In 8 straten waren er in totaal 45 mensen die een klimplant wilden.
Voor de straten die niet heraangelegd werden moesten we een andere procedure volgen. Hier moeten we de dienst
Openbare Werken van de Gemeente Molenbeek overtuigen om deze werken voor ons te doen. We lanceerden een
oproep via strooibriefjes en een artikel in de Buurtkrant. Een aantal bewoners reageerden hierop. Samen spraken
we de andere bewoners van de straat aan. En verzamelden de handtekeningen. We bekwamen 60 klimplantgaten
in 8 straten
Daarbij kwamen ook nog de buitenmuur van een school en een plantstrook op de binnenkoer van dienstencentrum
Randstad. We deden onze aanvraag bij het Gemeentebestuur. Hier kwam lang geen antwoord op maar de dossiers
kwamen wel bij de Dienst Openbare Werken terecht. We vroegen een afspraak met deze dienst en die kregen we
eind augustus. De ambtenaar beloofde ons de nodige klimplantgaten voor eind oktober 2009 te maken. We
overlegden met de Schepen van Leefmilieu over een mogelijke samenwerking voor de plantacties.
Werkdoel 2 : Werken met het tentoonstellingsboek
Het beleid wordt zich bewust van het belang van milieu voor een dichtbevolkte wijk.
Indicator 2 :
o Gestopt
Evaluatie :
We hebben geen activiteiten georganiseerd die invloed konden hebben op het beleid. Ik denk dat de tijdsgeest
deze projecten aanmoedigt.
Werkdoel 3 : Netwerk van groene eilandjes
Het beleid ziet het belang in van natuurvriendelijke inrichting van binnentuinen.
Indicator (nr) :
o Bereikt
Evaluatie : Het Brussels Woningfonds heeft ons de kans gegeven om een natuurvriendelijke tuin van de binnentuin
te maken. Ze hebben geld vrijgemaakt voor het heraanleggen van de tuin en ze hebben onze vrijwilligers van
Natagora gevraagd om deze ervaring in andere tuinen van andere eigendommen van het Woningfonds te
reproduceren.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 53
Programmatie 2009 – 2010

Werkdoel 4 : Bonneviepark Bonneviepark
Het leefmilieu van het Bonneviepark verbeterd door concrete en voor de gebruikers herkenbare
acties
Indicator (nr) :
o Bereikt
Evaluatie : De bloemenmarkt was een geslaagde actie, die we volgend jaar willen verder zetten en uitbreiden. De
communicatie voor deze activiteit moet beter georganiseerd worden. De ruimte voor ontmoetingen moet
geschapen worden: bvb een terrasje. Deze actie moet meer uitstraling krijgen. Deze actie is belangrijk omdat het
zowel nieuwe als oude bewoners van de buurt bereikt.
Werkdoel 5: Duurzame Wijken
- Het beleid wordt bewust van concrete maatregelen waardoor een wijk duurzamer kan gemaakt worden.
Indicator (nr) :
o Bereikt
Evaluatie
Buurthuis Bonenvie maakt via Marie-Claire Migerode deel uit van het adveisorgaan van het Wijkconrtact: een
isntrument voor wijkherwaardering in de gemeente. Ze gaf verschillende suggesties met betrekking tot groen en
openbare ruimten bij de opstart van het wijkcontract Cinema Belle vue.
2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief gecorrigeerd
beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw
met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het registratiesysteem
(matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
Ivm Concrete ingroenen van de buurt (Realisatie van geveltuinen voor niet heraangelegde straten, ingroenen van
straten die worden heraangelegd in het wijkcontract)
1. 100 bewoners denken mee en nemen deel aan de ingroening van hun buurt.
Ivm Netwerk van groene eilandjes
2. 10 bewoners van sociale woningen en 5 bezoekers van dienstencentrum Randstad zien het belang van een
natuurvriendelijke inrichting van hun tuin en binnekoer.
Ivm Bonneviepark (samenwerkingsverband en acties)
3. Gebruikers van het Bonneviepark weten hoe ze kunnen bijdragen aan een beter leefmilieu.
Jongeren nemen deel en organiseren activiteiten in en rond het park over milieuthema 's en jongeren leren de
natuur in het park kennen, hebben er meer respect voor.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(=indicatoren op het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als
effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken
dat gebruikt en toegepast wordt)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 54
Programmatie 2009 – 2010

Indicatoren maatschappelijke participatie :
Ivm Concrete ingroenen van de buurt (Realisatie van geveltuinen voor niet heraangelegde straten, ingroenen van
straten die worden heraangelegd in het wijkcontract)
1. Er zijn een 10 tal plantacties doorgegaan in de straten waar er klimplantgaten kwamen.
Er zijn planten geplant klimhulpen geïnstalleerd straatfeestjes georganiseerd samen met bewoners.
Een 100 tal bewoners planten een klimplant aan hun gevel.
Ivm Netwerk van groene eilandjes
2. 5 Bewoners hielpen bij een symbolische plantactie
5 Bewoners nemen deel aan de trimestriele onderhoudshalve dag in de tuin.
Ivm Bonneviepark (samenwerkingsverband en acties)
3. Er wordt een bloemenmarkt georganiseerd samen met vrijwilligers
Verschillende publieken doelgroepen ontmoeten elkaar op de bloemenmarkt
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
( = Waar zou de correctie op het bestaande beleid kunnen zitten? Wat zou er inhoudelijk moeten veranderen – sociaal gecorrigeerd beleid ?
Welke verandering (of mentaliteitswijziging) in structuren en beleidsvoering zou je willen realiseren – participatief gecorrigeerd beleid ? Welke
structurele oplossing wil je bekomen en op welk niveau?)
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid Extra-vert:
Ivm Concrete ingroenen van de buurt (Realisatie van geveltuinen voor niet heraangelegde straten, ingroenen van
straten die worden heraangelegd in het wijkcontract)
4. Het beleid neemt klimplantgaten op in de plannen van de heraan te leggen en niet heraan te leggen straten
Ivm Netwerk van groene eilandjes
5. Het beleid ziet het belang in van natuurvriendelijke inrichting van binnetuinen en de ingroening van
binnenkoeren.
Ivm Bonneviepark (samenwerkingsverband en acties)
6. Het leefmilieu in het Bonneviepark is verbeterd door concrete en voor gebruikers herkenbare acties.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de politieke kernopdracht ?
(= indicatoren op het vlak van een sociaal gecorrigeerd beleid en een participatief gecorrigeerd beleid zowel resultaatsindicatoren = meetbare
resultaten als effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat
we merken dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren sociaal gecorrigeerd beleid :
Ivm Concrete ingroenen van de buurt (Realisatie van geveltuinen voor niet heraangelegde straten, ingroenen van
straten die worden heraangelegd in het wijkcontract)
4. Er worden 16 straten ingegroend 1 binnekoer en schoolmuur. De betrokkenen nemen deel aan de plantactie
Ivm Netwerk van groene eilandjes
De tuin is op een natuurvriendelijke manier heraangelegd door les Jeunes Jardiniers. De heraanleg wordt betaald
door het Brussels Woningfonds.
vm Bonneviepark (samenwerkingsverband en acties)
Er gaat minstens 1 activiteit rond leefmilieu door in het Bonnevieplein: de bloemenmarkt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 55
Programmatie 2009 – 2010

3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Sleutelactiviteit 1 : Opvolging van de werken voor klimplanten die heraangelegd worden in het Wijkcontract
Werkhuizen-Mommaerts
Werkdoel : 1
Indicator : 1
Timing : onbekend
Sleutelactiviteit 2 : Opvolging van de werken voor klimplanten die NIET heraangelegd worden in het
Wijkcontract Werhuizen-Mommaerts
Werkdoel : 1
Indicator : 1
Timing : september2009 - maart 2010
Sleutelactiviteit 3 : Plantacties in 8 straten die door het wijkcontract heraangelegd worden
Werkdoel : 1
Indicator : 1
Timing : november tot juni 2010
Evaluatie :
Er zijn in de 8 straten die niet heraangelegd worden in het wijkcontract en waar bewoners een klimplant vroegen
plantacties doorgegaan. Zoveel mogelijk bewoners hebben een klimplant
Sleutelactiviteit 4 : Plantacties in 8 straten die door het wijkcontract heraangelegd worden
Werkdoel : 1
Indicator : 1
Timing : november tot juni 2010
Evaluatie :
Er zijn in de 8 straten die niet heraangelegd worden in het wijkcontract en waar bewoners een klimplant vroegen.
Er werd een plantactie georganiseerd.
Zoveel mogelijk bewoners hebben een klimplant met klimhulp
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 56
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 5 : Plantacties bij de niet goed onderhouden klimplantgaten die eerder werden gemaakt en
beplant.
Werkdoel : 1
Indicator : 1
Timing : maart-juni
Tussendoel/aandachtspunt : We vinden of kweken doorlevende plantjes
Sleutelactiviteit 6 : Opvolging heraanleg Woningfondstuin
Werkdoel : 2
Indicator : 2
Timing : onbekend
Evaluatie : Les jeunes jardiniers beginnen de tuin her-aan-te-leggen
Sleutelactiviteit 7 : Boomplanting
Werkdoel : 2
Indicator : 2
Timing :januari-september
Sleutelactiviteit 8 : Bloemenmarkt
Werkdoel : 3
Indicator : 3
Timing : september
Sleutelactiviteit 9: Mobiliteitsdag
Werkdoel : 4
Indicator : 4
Timing :september 2010
4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
Na 4 jaar Extra-Vert zijn dit enkele bekomen resultaten.De gemeente zorgt voor een 100tal klimplantgaten in16
straten, we wachten op de reële uitvoering ervan.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 57
Programmatie 2009 – 2010

Daarnaast zal één binnenkoer, 1 binnentuin en 1schoolmuur van plantgaten voorzien worden
Er werden 15 Sensibiliseringsactiviteiten georganiseerd met 8 verschillende verenigingen. Er werd een
tentoonstellingsboek ontwikkeld als sensibiliseringsmateriaal. Er werd tweemaal een fietstocht over groene ruimten
georganiseerd op de mobiliteitsdag.
Het project wordt in 2009 afgerond maar zal in 2010 nog nazorg nodig hebben. De installaties voor klimplanten zijn
bekomen bijvoorbeeld maar het beplanten moet nog gebeuren. De tuin van het Woningfonds
Daarnaast zijn er een aantal activiteiten die voor buurthuis Bonnevie belangrijk bleken en die verder gezet zullen
worden. De bloemenmarkt en de mobiliteitsdag.
5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Is er een “begeleidingsgroep” rond dit project actief ? Zo ja – wie maakt daar deel van uit en hoe wordt dit
georganiseerd ?
Dit project maakt deel uit van de uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid (meerjarenplan
Samenlevingsopbouw Brussel 2009 – 2015) in het opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum. De opbouwwerkers in
Molenbeek-centrum vormen een zelfsturend team (met ad-hoc coaching van Alain Storme – stafmedewerker
Samenlevingsopbouw Brussel). De opbouwwerkers binnen het programma fysieke en sociale leefbaarheid worden
binnen de gelijknamige programmagroep qua programmatielijnen aangestuurd door Samenlevingsopbouw Brussel
(Alain Storme).
Het opbouwwerk in Molenbeek-centrum zit ingebed in Buurthuis Bonnevie vzw. Naast het opbouwwerk is er een
belangrijke werking rond het recht op wonen (woonwinkel, klusjesdienst, permanenties huisvesting) en een
vereniging waar armen het woord nemen gekoppeld aan de huisvestingsproblematiek (Alarm). In het
opbouwwerkteam zit ook Marie-Claire Migerode die via middelen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Netwerk
Wonen) een opdracht heeft inzake wijkontwikkeling.
Het project Extra-Vert kan op financiële middelen rekenen binnen het Wijkcontract Ateliers-Mommaerts. Het project
eindigt op 31 december 2009. Ingroening en meer uitgebreid het concept van duurzame wijken zal ook na de
beëindiging van dit specifieke project binnen het wijkcontract een actiepunt blijven binnen het opbouwwerk in
Molenbeek-centrum en zal dan vanaf 2010 in een ruimer project vertaald moeten worden.
Kadert dit project binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Dit project past in het Opbouwwerk team van Bonnevie
Wie neemt binnen het eigenlijke project welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Catherine Antoine uitvoering
Marie- Claire Migerode coachen
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 58
Programmatie 2009 – 2010

6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Partner 1 :
Dienst gesubsidieerde werken van de Gemeente sint-Jans-Molenbeek
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken : Coördineren van alle projecten in luik 5 van het wijkcontract Werkhuizen-Mommaerts.
Partner 2 : Dienst Leefmilieu van de Gemeente Sint-Jans-Molenbeek.
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken : Medewerking bij het organiseren van de mobiliteitsdag. Belangrijke partner voor informatiedoorstroming
rond leefmilieu en de algemene werking van de gemeente. Deze dienst ondersteunt onze activiteiten ook
dooradvies te geven bij het planten en het leveren van potgrond bij beplantingen.
Partner 3 : Dienst Openbare Werken
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken :
Dit was een belangrijke partner aangezien zij de nodige werken uitvoeren om klimplanten te kunnen planten
namelijk het maken van klimplantgaten.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 59
Programmatie 2009 – 2010

Partner 4 : Dienstencentrum Randstad
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken :Zij waren een partner doordat we compostvaten installeerden, doelgroep geïnteresseerd was in
verschillende vormingsactiviteiten.
Partner 5 : Woningfonds van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken : Het Woningfonds van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maakte het mogelijk dat we activiteiten
organiseerden met de bewoners van hun sociale woningen . Ze maakten een budget vrij om de tuin her-aan-te
leggen.
Partner 6 : Natagora
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : De groep” nature au jardins” stelde twee vrijwilligers ter beschikking gedurende 3 jaar. Zij gaven aan in de
toekomst het onderhoud van de tuin willen opvolgen.
Partner 7 : Centre Paul Duvignaud
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 60
Programmatie 2009 – 2010

o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : Dit jaar was deze organisatie een belangrijke partner in de Woningfondstuin. Kinderen leerden insecten te
fotograferen. Le Centre Paul Duvignaud zorgde voor de deskundige uitleg over insecten
Partner 8 : Brussel Leefmilieu ( BIM / IBGE)
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken :
Park animatoren
Coördinatie animatoren
Binnen het project Bonnevieplein zijn zij de voor de hand liggende partners die mankracht en materiaal kunnen
leveren, het contact met de parkbewoners faciliteren.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 61
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerk Molenbeek-centrum
Buurtontmoetingen
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 62
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.7
“Buurtontmoetingen”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 4, OD 5, OD 6
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
De sociale cohesie in de buurt wordt versterkt via het organiseren van ontmoetingsactiviteiten.
Doelgroep(en)
Buurtbewoners, met een prioritaire doelgroep kansarmen
Werkingsschaal
Buurt Molenbeek-centrum
Begindatum
1 januari 2009
Einddatum
31 december 2009
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opouwwerkgebied Molenbeek-centrum
Werkadres
Buurthuis Bonnevie vzw
Bonneviestraat 40 – 1080 Molenbeek
Tel. 02/410.76.31
Fax 02/410.80.33
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers:
Veerle Depoorter, decreet maatschappelijk opbouwwerk, 50%
veerle.depoorter@samenlevingsopbouw.be
Karin Willems, decreet maatschappelijk opbouwwerk, 80%
karin.willems@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 63
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel 1: Mensen die geen aansluiting vinden bij andere bestaande groepen, en dus ook over geen sociaal
vangnet beschikken, treden uit hun isolement.
Indicatoren:
1. het aantal deelnemers aan de buurtontbijten stijgt, én deelnemers komen terug.
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : De indicator, zoals hierboven geformuleerd, geeft aan dat dit werkdoel bereikt is, want het aantal
deelnemers is effectief gestegen, evenals het feit dat deelnemers terugkomen. Ook merken we bij een aantal
regelmatige deelnemers dat hun inbreng in gesprekken actiever is. We denken echter dat hier nog meer
bewoners bereikt kunnen worden, en zullen daar dan ook volgend werkjaar opnieuw extra aandacht voor
hebben. De thema-buurtontbijten, waarbij extra bewoners worden uitgenodigd, zijn hiertoe een goed
wervingsmiddel.
2. Minstens 3 gebruikers van een andere dienst in het Buurthuis worden geëngageerd als kok voor een KBCmaaltijd
of atelier.
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: Door de jaren heen hebben we een groot aantal koks-bewoners bereikt, waarvan de meeste
effectief uit een andere dienst van het Buurthuis komen. We doen beroep op zowel de mensen van de vorige
jaren, als we er ons toe verplichten steeds op zoek te gaan en samen te werken met nieuwe bewoners.
Werkdoel 2: Bewoners geven blijk van meer zelfvertrouwen, door taken op te nemen in de voorbereiding en
uitvoering van ontmoetingsactiviteiten.
Indicatoren:
o Minstens 1 op 3 thema’s voor de maandelijkse thema-buurtontbijten wordt door deelnemers van de
buurtontbijten zelf aangebracht.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : In dit eerste jaar van thema-buurtontbijten werden de thema’s door onszelf naar voren geschoven, zo
kwamen de volgende thema’s aan bod: hoe de energiefactuur doen dalen?, herinrichting van het Bonneviepark,
de buurt en het buurtleven, een praatje met Molenbeekse kunstenaars n.a.v. een tentoonstelling “Kunst in
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 64
Programmatie 2009 – 2010

Bonnevie” (deze tentoonstelling was het initiatief van een deelnemer aan het buurtontbijt), maar ook hadden we
meer feestelijke edities, zoals met nieuwjaar en het afscheid van de onthaalbediende. Wel proberen we steeds
zoveel mogelijk thema’s te programmeren waarbij de actieve deelname van de deelnemers gestimuleerd wordt.
2. De taken die bewoners opnemen bij de organisatie van een thema-buurtontbijt worden benoemd.
o Bereikt
Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: Sommige regelmatige deelnemers aan de buurtontbijten worden sporadisch ingeschakeld in het
opnemen van een engagement in andere activiteiten van het Buurthuis, bv. meehelpen bij het bussen van de
buurtkrant, de bloemenmarkt, koeken kopen voor het buurtontbijt, mee afruimen.
3. Een artikel in de buurtkrant, en het buurtkookboekje dat zal samengesteld worden, geeft een overzicht van culinaire capaciteiten van
bewoners.
o Bereikt
Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: Het kookatelier n.a.v. de Zondag van het Huis (confituren maken uit verschillende landen) werd
uitvoerig beschreven in een artikel in de buurtkrant. Het buurtkookboekje zal een belangrijk instument worden
om culinaire talenten van bewoners onder de aandacht te brengen. Dit zit momenteel in een beginfaze
(verzamelen van recepten) en staat als project voor de komende maanden op de planning.
Werkdoel 3: Deelnemers van verschillende culturele achtergronden krijgen inzicht in elementen van de andere
culturen, zowel op het vlak van gelijkenissen als verschillen (bruggen tussen diverse culturen).
Indicatoren:
1. De regelmatige deelnemers aan de buurtontbijten zijn afkomstig uit minstens 3 verschillende landen.
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: De oorspronkelijke groep deelnemers bestond hoofdzakelijk uit een vaste kern van enkele oudere
Belgische vrouwen. Deze groep heeft zich uitgebreid naar bewoners afkomstig uit verschillende landen:
Marokko, Armenië, Turkije, Griekenland en Tunesië. Sommige deelnemers komen een bepaalde periode vrij
regelmatig, en blijven dan weer weg, om dan plots weer mee te doen. Dit maakt dat zowel de eerder
regelmatige als de eerder toevallige deelnemers (bezoekers van het Buurthuis via het onthaal) samen rond de
tafel zitten, wat het geheel dynamischer maakt.
2. Gesprekken tijdens de buurtontbijten gaan regelmatig over tradities, gewoontes, en culturele gelijkenissen
en verschillen in die verschillende landen.
Bereikt
o Ten dele bereikt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 65
Programmatie 2009 – 2010

o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: Dit is het meest spontane onderwerp tijdens de buurtontbijten, afhankelijk van de samenstelling van
de groep. Aangezien mensen uit meer verschillende gemeenschappen deelnemen is de wederzijdse
kennismaking een regelmatig weerkerend agendapunt. Gesprekken over de buurt en het buurtleven komen
naargelang de actualiteit ook aan bod.
3. Bewoners uit minstens 5 verschillende gemeenschappen nemen deel aan de Zondagen van het Huis Van
Culturen en Sociale Samenhang, en hebben onderling contact.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
Gestopt
Evaluatie: Aangezien onze actieve systematische deelname aan de Zondagen van het Huis gestopt is (wegens
moeilijk aansluiting vinden in groots opgezet cultureel programma, en de voor ons onhaalbare timing van de
programmering) beperken we ons tot het toeleiden van bewoners en het actief stimuleren tot deelname aan
activiteiten van het Huis.
Werkdoelen beleidsparticipatie
Geen werkdoelen geformuleerd
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel 4: De diversiteit aan culturen wordt gezien als een belangrijke troef voor de buurt, zowel door de
bewoners als de gebruikers (KBC-werknemers), wat leidt tot een beter imago voor de buurt.
Indicatoren:
1. Zowel de maaltijden als de kookateliers (12 per jaar) kennen succes bij de KBC-ers.
o Bereikt
Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : We stellen vast dat elk jaar opnieuw zowel KBC-ers terugkomen, als er nieuwe voor de eerste keer
deelnemen. Dit wil zeggen dat de mond-aan-mond reclame intern binnen KBC nog steeds werkt. Wel hadden
we dit jaar te kampen met verschillende problemen, eerder van organisatorische aard. Zo was de
verantwoordelijke binnen KBC langdurig ziek, zodat de inschrijvingen moeizamer verliepen en we voor het eerst
genoodzaakt waren 2 van de 12 activiteiten te annuleren. Blijkbaar doet ook het gerucht de ronde binnen KBC,
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 66
Programmatie 2009 – 2010

dat als je niet direct inschrijft het niet meer lukt omdat het direct volzet is… wat dit jaar blijkbaar gemaakt heeft
dat niet alles volzet raakte. Toch kregen we zowel over de maaltijden als over de ateliers door de deelnemers
steeds positieve feed-back.
2. De kennismaking met enkele culturele aspecten van het land van herkomst bij de maaltijden en ateliers
behoort tot het programma van de activiteit.
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: Zowel bij de maaltijden als bij de kookateliers blijft dit een belangrijk uitgangspunt van deze activiteit.
Zeker bij de kookateliers, waarbij slechts 8 personen kunnen deelnemen, is dit zeer sterk aanwezig. De
interactie tussen de kok(s) en de deelnemers is zeer groot, zowel tijdens het samen koken en het eten erna. Dit
aspect wordt ook erg “gesmaakt”, zowel door de koks die door de interesse van de deelnemers hun land in de
kijker kunnen stellen (wat zeker hun eigenwaarde versterkt), als door de deelnemers die effectief zaken bijleren
over andere culturen.
3. Een verslag van zowel de culinaire als enkele andere aspecten van het land van herkomst zal verschijnen
in een buurtkookboekje, dat in 2010 uitgegeven zal worden.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: dit staat op de planning voor de komende maanden
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
Werkdoel 5: Het gemeentelijk initiatief “Het Huis van Culturen en Sociale Samenhang” wordt, mede door onze
samenwerking en het toeleiden van bewoners, kennis en ervaring, een ontmoetingsplaats in de buurt waar
verschillende culturen elkaar ontmoeten.
Indicatoren:
1. Minstens 4 verschillende bewoners, afkomstig uit verschillende landen, nemen actief deel aan de zondagen
van het Huis
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Dit gemeentelijk initiatief is bij de start (nu 2 jaar geleden) bij ons komen aankloppen om samen te
werken aan de Zondagen van het Huis. Na verschillende formules samen uit te proberen is dit initiatief effectief
uitgegroeid tot een ontmoetingsplaats voor verschillende culturen. Onze bijdrage in dit geheel ligt nu
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 67
Programmatie 2009 – 2010

voornamelijk nog op het vlak van toeleiden van bewoners, en sporadisch naargelang hun programmatie aan een
deelaspect meewerken.
2. Het voorbereidend atelier vóór elke Zondag wordt gevolgd door minstens 10 bewoners
Bereikt
o Ten dele bereikt
o Nog starten
Gestopt
Evaluatie: Idee was vorig jaar om telkens een voorbereidend atelier te organiseren voor elke Zondag van het
Huis. Deze formule kende bij de eerste Zondag groot succes (15 deelnemers en koks-bewoners uit 3
verschillende landen maakten samen confituur). De thema’s van de daaropvolgende Zondagen leenden zich
echter niet meer tot gelijkaardige activiteiten, en de programmatie ervan werd door het Huis van Culturen lang
op voorhand reeds ingevuld. Het thema van het Huis is dit werkjaar “Huisvesting”, zodat andere mensen en
organisaties uit de buurt meestappen in het uitwerken van hun programmatie. Ons aandachtspunt verschuift nu
naar het toeleiden van bewoners, eventueel op een actieve manier door o.a. samen deel te nemen aan hun
activiteiten.
3. Het programma van het Huis wordt bekendgemaakt bij bewoners / bezoekers van het Buurthuis, minstens 5
bewoners nemen deel aan andere activiteiten van het Huis.
o Bereikt
Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie: Dit blijft een aandachtspunt voor volgend werkjaar. Het ruime aanbod van activiteiten (spektakelzaal
voor 160 personen is net geopend) is zeker een goede manier om de verschillende aanwezige culturren en
gemeenschappen in de buurt een forum te geven, en kansen te bieden elkaar beter te leren kennen. Het is
daarom aangewezen dat wij trachten ons doelpubliek zoveel als mogelijk hieraan te laten deelnemen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 68
Programmatie 2009 – 2010

2. Werkdoelen
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Meer mensen die geen aansluiting vinden bij andere bestaande groepen, en dus ook over geen sociaal vangnet
beschikken, treden via buurtactiviteiten uit hun isolement.
2. Meer bewoners nemen meer taken op in de voorbereiding en uitvoering van ontmoetingsactiviteiten zodat hun
zelfvertrouwen toeneemt.
3. Deelnemers van verschillende culturele achtergronden krijgen via ontmoetingsactiviteiten inzicht in elementen
van de andere culturen, zowel op het vlak van gelijkenissen als verschillen (bruggen tussen diverse culturen).
4. Meer deelnemers aan onze activiteiten nemen deel aan activiteiten van anderen in de buurt.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
1. 20 % nieuwe deelnemers
2: Minstens 4 bewoners zetten zich vrijwillig in
3:
- een buurtkookboekje
- 3 buurtontbijten
- 5 verschilende nationaliteiten
4: 5 deelnemers
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
Werkdoel sociaal gecorrigeerd beleid :
5. Het gemeentelijk initiatief “Huis van Culturen” houdt in haar aanbod rekening met de vraag uit de buurt.
Welke indicator levert een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
5. Er zijn afspraken om onze tentoonstelling “Kunst in Bonnevie” achteraf eveneens in het Huis van Culturen een
plaats te geven
3. Fasering voor het komende werkjaar
Sleutelactiviteit 1 : wekelijkse buurtontbijten
Werkdoel : 1 + 2 + 3 + 4
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 69
Programmatie 2009 – 2010

Timing : elke dinsdag van 10:00 tot 12:00 (niet tijdens schoolvakanties)
Tussendoel/aandachtspunt :
- nagaan vanwaar mensen komen, hoe op de hoogte van deze activiteit (door wie?, door wat?)
- komen mensen terug? / niet terug? / waarom?
Evaluatie :
- het gemiddeld aantal deelnemers per buurtontbijt blijft stijgen (we bereiken 20% meer bewoners
dan vorig jaar)
- eenmalige deelnemers komen terug
- we nemen met een groepje van minstens 5 bewoners deel aan 3 activiteiten van andere
organisaties uit de buurt
- 4 bewoners nemen een concrete taak op als vrijwilliger in het Buurthuis
- de diversiteit van de deelnemers blijft stijgen (bewoners zijn afkomstig uit minstens 5 verschillende
landen), zodat “culturele gelijkenissen en verschillen” als gespreksonderwerp centraal staat bij de
buurtontbijten
Sleutelactiviteit 2 : thema-buurtontbijten
Werkdoel : 2 + 3
Timing : 9 per jaar, waarvan 3 met een gastland
Tussendoel/aandachtspunt :
- extra bewoners worden gericht uitgenodigd naargelang het thema, met als doel de groep te
verbreden
Evaluatie :
- deelnemers doen voorstellen thema voor een volgend buurtontbijt, en nemen hierin een
engagement op
- de thema-buurtontbijten worden zo georganiseerd dat een actieve deelname vereist is (koffie
zetten, onthaalruimte voorbereiden, een hapje voorzien, tot het begeleiden van het thema)
- minstens 3 (thema)buurtontbijten worden georganiseerd, waarbij telkens een bepaald gastland in
de kijker gezet wordt
- de culinaire capaciteiten van bewoners worden expliciteit onder de aandacht gebracht door het
betrekken van bewoners bij de organisatie van de thema-buurtontbijten waarbij een gastland in de
kijker staat
Sleutelactiviteit 3 : tentoonstelling “Kunst in Bonnevie”
Werkdoel : 2 + 5
Timing : maart – april 2010
Tussendoel/aandachtspunt : grote participatiegraad van de kunstenaars-bewoners
Evaluatie :
- organisatie wordt effectief mee in handen genomen door de kunstenaars zelf, en concrete
deeltaken worden benoemd
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 70
Programmatie 2009 – 2010

- er zijn concrete afspraken voor de verderzetting van de tentoonstelling in het Huis van Culturen
- de tentoonstelling “Kunst in Bonnevie”, vorig jaar op initiatief van een deelnemer aan de
buurtontbijten georganiseerd, krijgt een vervolg, en deze keer met een nog grotere participatie van
de kunstenaars / bewoners (samenstellen tentoongestelde werken, praktische organisatie,
vernissage, permanenties, buurtontbijt)
Sleutelactiviteit 4 : bloemenmarkt
Werkdoel : 2
Timing : april – mei 2010
Tussendoel/aandachtspunt :
- een laagdrempelige activiteit waar naast “bloemen- en plantenverkoop” het aspect “ontmoeten”
centraal staat
- bewoners nemen concrete deeltaken op zich tijdens de activiteit
- de bloemenmarkt wordt georganiseerd als ontmoetingsactiviteit, waarbij minstens 4 bewoners een
actieve rol opnemen (bloemen verkopen, kassa, inpakken, helpen installeren en opruimen)
Evaluatie :
- enkele bezoekers van de bloemenmarkt komen langs op een buurtontbijt
- enkele bewoners worden ingeschakeld als vrijwilliger voor de bloemenmarkt
Sleutelactiviteit 5: KBC-maaltijden en kookateliers
Werkdoel : 2 + 3
Timing : 10 per jaar
Tussendoel/aandachtspunt :
- bewoners-koks leveren een actieve bijdrage in de organisatie
- er is aandacht voor de culturele aspecten van het land van herkomst
Evaluatie :
- KBC-ers laten weten iets bijgeleerd te hebben
- 1 op de 3 bewoners-koks die een engagement opnemen bij het organiseren van KBC-maaltijden en
kookateliers zijn nieuw
Sleutelactiviteit 6: uitgave buurtkookboekje
Werkdoel : 3
Timing : juni 2010
Tussendoel/aandachtspunt :
- bewoners-koks krijgen actieve rol in de voorstelling van het boekje
Evaluatie :
- boekje wordt verspreid binnen KBC, maar ook in de buurt via andere organisaties
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 71
Programmatie 2009 – 2010

- de culinaire capaciteiten van bewoners-koks worden expliciet onder de aandacht gebracht door dit
kookboekje
4. Globale fasering van het project
Dit project is een bundeling van ontmoetingsactiviteiten, wat uiteindelijk moet resulteren in een grotere sociale
cohesie. Aangezien we met een enorme verscheidenheid aan bewoners werken (vooral op het vlak van
draagkracht), proberen we in dit project ook de verschillende mensen in te schakelen op verschillende niveau’s van
participatie. Zo bouwen we allerlei activiteiten uit gaande van elkaar ontmoeten, tot het opnemen van een vrijwillig
engagement, of het mee uitwerken van deelprojecten.
De onderlinge relaties die hierdoor ontstaan willen we versterken, zodat deze bewoners meewerken aan het
herstellen van netwerken, noodzakelijk om de buurt leefbaarder te maken.
5. Project- en werkorganisatie
Dit project maakt deel uit van de uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid (meerjarenplan
Samenlevingsopbouw Brussel 2009 – 2015) in het opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum. De opbouwwerkers in
Molenbeek-centrum vormen een zelfsturend team (met ad-hoc coaching van Alain Storme – stafmedewerker
Samenlevingsopbouw Brussel). De opbouwwerkers binnen het programma fysieke en sociale leefbaarheid worden
binnen de gelijknamige programmagroep qua programmatielijnen aangestuurd door Samenlevingsopbouw Brussel
(Alain Storme).
Het opbouwwerk in Molenbeek-centrum zit ingebed in Buurthuis Bonnevie vzw. Naast het opbouwwerk is er een
belangrijke werking rond het recht op wonen (woonwinkel, klusjesdienst, permanenties huisvesting) en een
vereniging waar armen het woord nemen gekoppeld aan de huisvestingsproblematiek (Alarm). In het
opbouwwerkteam zit ook Marie-Claire Migerode die via middelen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Netwerk
Wonen) een opdracht heeft inzake wijkontwikkeling.
De bespreking, evaluatie en eventuele bijsturing van dit project gebeurt in het tweewekelijks zelfsturend
opbouwwerkteam. Een jaarlijkse evaluatie wordt eveneens voorzien binnen de planning van de opbouwwerkteams
en binnen de programmagroep fysieke en sociale leefbaarheid.
Tandem armoede (SOB): samen lichten we de buurtontbijten door. Hoe kunnen we vanuit de invalshoek van
“armoede” zoveel mogelijk rekening houden met de specifieke kenmerken van het werken met deze doelgroep
(buurtontbijten)
Er zijn duidelijke linken tussen de verschillende opbouwwerkprojecten (zie ook project duurzame wijken en project
onthaal):
- de energieanimatoren worden ingeschakeld in het organiseren van thema-buurtontbijten (minstens 2
buurtontbijten staan reeds gepland)
- tijdens de buurtontbijten verzorgt de opbouwwerker, verantwoordelijk voor het project “onthaal” één van de vaste
onthaalmomenten, zodat deelnemers aan de buurtontbijten ook hier terecht kunnen met allerhande vragen
- het inschakelen van vrijwilligers, als insteek om te werken aan een groter zelfvertrouwen en mensen een plek
geven in de samenleving gebeurt ook binnen de andere opbouwwerkprojecten
- de organisatie van de jaarlijkse bloemenmarkt gebeurt in nauwe samenwerking met het project extra vert
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 72
Programmatie 2009 – 2010

6. Samenwerkingsverbanden
Partner 1 : opleidingsproject “kamermeisje en ontbijtmedewerk-st-er” van Jes-stadslabo
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : de stagiairs van het opleidingsproject “kamermeisje en ontbijtmedewerkster” leveren hand- en
spandiensten bij de organisatie van de maaltijden voor KBC-werknemers (helpen bij het koken, opdienen en
opruimen). Zij nemen ook telkens bij elke reeks maaltijden (1 in het voorjaar / 1 in het najaar) het verloop van 1
volledige maaltijd (voor wat betreft de praktische uitvoering: samenstellen menu, boodschappen, koken, opdienen
en opruimen) voor hun rekening.
Partner 2 : Huis van Culturen en Sociale Samenhang
o Lokaal – wijk
Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : Dit gemeentelijk initiatief werkt expliciet rond het creeëren van een ontmoetingscentrum waar verschillende
culturen een forum krijgen en elkaar kunnen ontmoeten. Het is dan ook logisch dat hier linken mee gelegd worden.
We trachten dan ook zoveel mogelijk bewoners toe te leiden naar deze ruim omvattende werking met o.a.
atelierwerking, culturele manifestaties, tentoonstellingen, …
Partner 3 : KBC
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : het hoofdkantoor is gelegen aan de grens van onze buurt. Reeds jaren bestaat er een samenwerking
tussen de werknemers en Buurthuis Bonnevie in het kader van een kennismaking met de buurt en haar
verschillende culturele achtergronden. Een reeks culinaire activiteiten worden georganiseerd om de interactie
tussen KBC-werknemers enerzijds en ambassadeurs-bewoners van verschillende gemeenschappen te bevorderen.
De practische organisatie van inschrijvingen gebeurt door de verantwoordelijke van het mecenaat van KBC.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 73
Programmatie 2009 – 2010

7. Deelname extern overleg - tweedelijnswerk
Geef aan aan welk extern overleg je deelneemt in functie van dit project – tweedelijnswerk.
Logo: thema “gezonde voeding”: dit spoor willen we eveneens integreren in de buurtontbijten (event. via themabuurtontbijten)
Week van de smaak: op gemeentelijk vlak is er een overleg tussen de verschillende organisaties die hieraan
meewerken. Dit jaar nemen wij deel met een “Turks ontbijt”, aangezien Turkije het gastland is.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 74
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerk Molenbeek-centrum
Onthaal en aanpak collectieve
buurtproblemen
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 75
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.8
“Onthaal en aanpak collectieve buurtproblemen”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD3
Operationele doelstelling(en) : OD1, OD4, OD7
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
De conventionele hulpverlening is meer en meer gespecialiseerd zodat maatschappelijk kwetsbare groepen vaak
niet weten bij welke dienst er met welke vraag kan aangeklopt worden.
Zij zien in het sterk verkavelde welzijnslandschap door de bomen het bos niet meer en komen bij verkeerde
diensten terecht, of worden van het kastje naar de muur gestuurd.
Deze ontwikkeling heeft tot gevolg dat deze mensen in de wijk geen ankerplaats meer vinden waar er tijd kan
gemaakt worden om naar hun hulpvraag en achterliggend levensverhaal te luisteren.
Vanuit deze constatering opteerde het opbouwwerk van Buurthuis Bonnevie voor het uitbouwen van een
laagdrempelig en toegankelijk onthaal.
Tevens fungeert het onthaal als een doorgeefluik van collectief ervaren buurtproblemen die punctueel door het
opbouwwerk zullen opgevolgd worden.
Doelgroep(en)
Alle buurtbewoners.
Werkingsschaal
o Buurt
o Wijk
o Gemeente
Begindatum
01/04/2008
Einddatum
31/12/2011
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opouwwerkgebied Molenbeek-centrum
Werkadres
Buurthuis Bonnevie vzw
Bonneviestraat 40 – 1080 Molenbeek
Tel. 02/410.76.31
Fax 02/410.80.33
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 76
Programmatie 2009 – 2010

Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers
Karin Willems, decreet maatschappelijk opbouwwerk, 80%
karin.willems@samenlevingsopbouw.be:
Veerle Depoorter, decreet maatschappelijk opbouwwerk, 50%
veerle.depoorter@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 77
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (nr) :
1. een gediversifieerde groep van bewoners weet dat het onthaal bestaat
Indicator (nr) :
1. er is een informatief artikel rond het onthaal verschenen in de buurtkrant: gestopt
2. er is een registratiesysteem van de bezoekers: ten dele bereikt
Evaluatie :
Een grote groep bewoners weet dat het onthaal bestaat en maakt er op zeer geregelde basis gebruik van. De
bekenkmaking gebeurde niet aan de hand van een artikel in de buurtkrant (beslissing van het opbouwwerkteam)
maar simpelweg door mond-aan-mond-reclame.
Ook de bezoeken aan de lokale hulpverleningsorganisaties, met als doel het uitwisselen van informatie over de
werking en het aanbod van diensten, heeft hiertoe bijgedragen.
In overleg met de onthaal –bediende en –vrijwilliger werd een registratieformulier ontworpen. Vanaf oktober 2009
wordt dit uitgetest op relevantie en bruikbaarheid.
Het registratieformulier bevat vooral informatie over binnenkomende vragen, instanties van doorverwijzing en
verkeerde doorverwijzingen.
Werkdoel (nr) :
2. bewoners hebben meer zicht op de oplossingsactoren en –processen voor hun leefbaarheidsproblemen
3. bewoners nemen aktief deel aan het vinden van oplossingen m.b.t. de leefbaarheid van hun buurt
Indicator (nr) :
3. het aantal bewoners dat zelf een aantal stappen kan zetten in de richting van een oplossing: ten dele
bereikt
4. het aantal bewoners dat een concrete taak op zich neemt in het oplossingsproces: ten dele bereikt
Evaluatie :
Door het toenemend individualism sluiten vele bewoners vaak hun ogen voor leefbaarheidsproblemen in hun buurt.
Toch vinden ze af en toe de weg naar het onthaal met problemen die verder gaan dan het individuele en die
voortkomen uit een bezorgdheid ivm hun straat, hun buurt, hun buren. Zo kwamen bewoners aankloppen die het
slachtoffer waren van een brutale inbraak op kerstdag. Vanuit de verontwaardiging over het volledig gebrek aan
sociale controle, wilden zij een gesprek aangaan met hun buren. Samen met de slachtoffers organiseerden we dit
straatoverleg in het Buurthuis.
Onlangs ontvingen we op het onthaal een bewoner die, samen met een aantal vrienden, een project wil opzetten
tegen een sluikstort in hun buurt.
We gaven contactgegevens door van gemeentelijke diensten voor toelatingen en praktische hulp.
Dit project wordt dit werkjaar zeker vervolgd.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr) :
4. het onthaal is geoptimaliseerd / er gebeurt een correcte doorverwijzing aan de hand van een aktueel
vademecum
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 78
Programmatie 2009 – 2010

Indicator (nr) :
5. Evaluatie er bestaat een vademecum met aktuele,correcte informatie over organisaties in de buurt
waarnaar wordt doorverwezen: ten dele bereikt
Evaluatie:
Het laatste werkjaar is er vooral gewerkt rond het verzamelen van informatie. Dit gebeurde door bezoeken aan
lokale organisaties en het bijeenbrengen van informatiefolders en sociale gidsen. De meest courante informatie
werd op fiches gezet, zodat ze onmiddellijk kan gebruikt worden. Aan het opstellen van een zo volledig mogelijk
vademecum wordt dit jaar gewerkt.
Werkdoel (nr) :
5. andere organisaties uit het privé-middenveld die in de buurt werkzaam zijn weten wat het onthaal in
het Buurthuis inhoudt en weten dat ze bewoners met vragen i.v.m. de leefbaarheid van de buurt naar het Buurthuis
kunnen doorverwijzen
Indicator (nr) :
6. mensen vinden de weg naar het Buurthuis via andere organisaties : nog starten
Evaluatie :
Tijdens de bezoeken aan lokale organisaties werd de informatie mondeling doorgegeven.
Momenteel hebben we geen zicht op welke manier mensen in het onthaal terechtkomen. Dit is nu opgelost door
een rubriek op het registratieformulier “door wie werd u naar het Buurthuis doorverwezen”. Ook moet er nog
gewerkt worden rond een informatiefoldertje voor de lokale organisaties, aangezien niet steeds dezelfde personen
de doorverwijzingen doen.
Werkdoel (nr) :
6. het laagdrempelig, kwaliteitsvol onthaal van het Buurthuis wordt erkend binnen een structureel
kader
Indicator (nr) :
7. verschillende mogelijkheden betreffende de structurele subsidiëring voor het onthaal zijn
onderzocht: nog starten
Evaluatie :
Naar structurele erkenning moet één en ander nog verder worden bekeken. Onze coördinatrice is lid van de
stuurgroep LSB (Lokaal Sociaal Beleid), op stafniveau neemt Alain Storme deel aan het sectoroverleg
maatshappelijke dienstverlening van waaruit er linken zouden kunnen gelegd worden naar dit project.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr) :
7. eenvoudige, collectieve klachten m.b.t. de leefbaarheid worden op een relatief eenvoudige manier
door het beleid opgelost
Indicator (nr) :
8. het aantal collectieve klachten dat een concrete oplossing kent: nog starten
Evaluatie : Dit is een project dat niet te voorzien is en dus niet kan ingepland worden. Vorig werkjaar hebben we
niet te maken gehad met dergelijke klachten. Misschien moet dit aanbod ook breder bekend gemaakt worden bij
lokale organisaties.
Toch kwam er een melding van overlast van jongeren in een kleine residentiële wijk. De bewoners namen contact
op met het onthaal, maar ondernamen zelf stappen naar de bevoegde instanties.
De afspraak is gemaakt om ons op de hoogte te houden van de vorderingen en onze hulp en ondersteuning in te
roepen indien nodig.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 79
Programmatie 2009 – 2010

2. Werkdoelen
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de agogische kernopdracht ?
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Bewoners weten dat het onthaal bestaat
Werkdoelen beleidsparticipatie
2. minstens 5 bewoners nemen aktief deel aan het vinden van oplossingen m.b.t. 1 bepaald leefbaarheidsprobleem
in de buurt.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. Er is een flyer gedrukt en verspreid; bewoners melden zich in het onthaal
Indicatoren beleidsparticipatie
2. 5 bewoners
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid :
3. het onthaal is geoptimaliseerd
4. andere organisaties uit het privé-middenveld die in de buurt werkzaam zijn weten dat ze bewoners met vragen
i.v.m. de leefbaarheid van de buurt naar het Buurthuis kunnen doorverwijzen
5. De VGC is er zich van bewust dat het onthaal een structurele erkenning behoeft
6. gemeentelijke diensten en OCMW weten waarvoor ze naar het Buurthuis kunnen doorverwijzen
7. Nederlandstalige klanten van de Molenbeekse Huisvestingsmaatschappij worden daar in het Nederlands
geholpen (zowel schriftelijk als mondeling)
Indicatoren sociaal gecorrigeerd beleid :
3. Er bestaat een vademecum. Er bestaat een actueel registratiesysteem
4. minstens 4 privé-organisaties
Een folder met de werking van het buurthuis/het onthaal
5. het antwoord van de bevoegde minister op een vraag in de VGC raad
6. verkeerde doorverwijzingen vanuit gemeente of OCMW worden gehalveerd.
7. de huisvestingsmaatschappij is bereid na te denken over de aanwerving van één Nederlandstalige of tweetalige
loketbediende waar Nederlandstalige klanten naar doorverwezen kunnen worden
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 80
Programmatie 2009 – 2010

3. Fasering voor het komende werkjaar
Sleutelactiviteit 1 : vademecum
Werkdoel : nr 3
Indicator : nr 3
Timing : december 2010
Tussendoel/aandachtspunt : er wordt een systeem gevonden dat zowel in het Nederlands als in het Frans door
iedereen kan gebruikt worden.
Evaluatie : het vademecum is er en wordt op het groot team aan iedereen voorgesteld en uitgelegd.
Sleutelactiviteit 2 : registratie en informatiefolder
Werkdoel : nr 3 + 4
Indicator : nr 4
Timing : juni 2010
Tussendoel/aandachtspunt : het registratieformulier is uitgetest en eventueel aangepast. Een duidelijke en
eenvoudige informatiefolder is gemaakt en bezorgd aan de lokale organisatie.
Evaluatie : uit het registratieformulier blijkt dat lokale organisaties correcte doorverwijzingen doen.
Sleutelactiviteit 3 : deelname aan het welzijnsoverleg van de BWR
Werkdoel : nr 5
Indicator : nr 5
Timing : 28/10/2009 en 10/12/2009
Tussendoel/aandachtspunt : lokale basiswerkers wisselen informatie uit en krijgen een forum om knelpunten te
signaleren.
Evaluatie : wanneer het een stapje is in de richting van een structurele erkenning.
Sleutelactiviteit 4 : collectieve klachten
Werkdoel : nr 2
Indicator : nr 2
Timing : geen
Tussendoel/aandachtspunt : in de onthaalruimte komt een affiche om mensen aan te zetten om, samen met het
Buurthuis, te werken aan leefbaarheidsproblemen in hun straat of buurt.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 81
Programmatie 2009 – 2010

Evaluatie : uit de vragen bij het onthaal groeit 1 opbouwwerkproject rond leefbaarheid.
Sleutelactiviteit 5 : correcte doorverwijzing vanuit gemeente en OCMW
Werkdoel : nr 6
Indicator : nr 6
Timing : juni 2010
Tussendoel/aandachtspunt : er wordt een gesprek aangevraagd met de verantwoordelijken van de cel Huisvesting
van de gemeente en het OCMW, waarin duidelijk gesteld wordt waarvoor mensen wel of NIET in het Buurthuis
terecht kunnen.
Evaluatie : het aantal mensen met een verkeerde doorverwijzing naar diensten van het Buurthuis neemt af (zie
registratieformulier).
Sleutelactiviteit 6 : Nederlands in de Huisvestingsmaatschappij
Werkdoel : nr 7
Indicator : nr 7
Timing : september 2010
Tussendoel/aandachtspunt : brief + onderhoud met Huisvestingsmaatschappij waarbij de klachten duidelijk
uiteengezet worden.
Evaluatie : minder klachten van Nederlandstalige mensen die enkel in het Frans te woord gestaan worden of enkel
Franse brieven krijgen.
4. Globale fasering van het project
Er is vooropgesteld dat het project ‘onthaal’ een tijdelijk project zou zijn, dat normaal gezien eindigt in 2011.
Op dat moment zou het registratieformulier en het vademecum op punt moeten staan.
Toch zal het project ook daarna nog moeten opgevolgd worden. In april 2011 komt er een nieuwe onthaalbediende
in DSP-contract, die opnieuw moet ingewerkt worden. Ook vrijwilligers zijn meestal van tijdelijke aard en vragen
hulp en ondersteuning.
5. Project- en werkorganisatie
Dit project maakt deel uit van de uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid (meerjarenplan
Samenlevingsopbouw Brussel 2009 – 2015) in het opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum. De opbouwwerkers in
Molenbeek-centrum vormen een zelfsturend team (met ad-hoc coaching van Alain Storme – stafmedewerker
Samenlevingsopbouw Brussel). De opbouwwerkers binnen het programma fysieke en sociale leefbaarheid worden
binnen de gelijknamige programmagroep qua programmatielijnen aangestuurd door Samenlevingsopbouw Brussel
(Alain Storme).
Het opbouwwerk in Molenbeek-centrum zit ingebed in Buurthuis Bonnevie vzw. Naast het opbouwwerk is er een
belangrijke werking rond het recht op wonen (woonwinkel, klusjesdienst, permanenties huisvesting) en een
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 82
Programmatie 2009 – 2010

vereniging waar armen het woord nemen gekoppeld aan de huisvestingsproblematiek (Alarm). In het
opbouwwerkteam zit ook Marie-Claire Migerode die via middelen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Netwerk
Wonen) een opdracht heeft inzake wijkontwikkeling.
De bespreking, evaluatie en eventuele bijsturing van dit project gebeurt in het tweewekelijks zelfsturend
opbouwwerkteam. Een jaarlijkse evaluatie wordt eveneens voorzien binnen de planning van de opbouwwerkteams
en binnen de programmagroep fysieke en sociale leefbaarheid.
6. Samenwerkingsverbanden
Partner 1 : Brusselse Welzijnsraad
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken : samenbrengen organisaties binnen de Molenbeekse welzijnssector met de bedoeling informatie uit te
wisselen en elkaars werking te leren kennen. Dit overleg zou 6-wekelijks georganiseerd worden.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 83
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerk Molenbeek-centrum
Duurzame Wijken
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 84
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.9 – projectvoorbereiding
“Duurzame Wijken”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en): OD1
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Het project bouwt verder op de kennis en ervaring opgedaan in enerzijds het project
Extra Vert – strategische actie 3.6 opgezet en anderzijds op de ervaring binnen Buurthuis Bonenvie en zijn
projecten opgezet ism het Netwerk Wonen (Brussels hoodsftedelijk Gewest)
Doelgroep(en)
Bewoners uit de buurt Molenbeek Centrum
Werkingsschaal
Molenbeek-centrum
Begindatum
1 september 2009
Einddatum
31 december 2009
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan/opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Molenbeek-centrum
Werkadres
Buurthuis Bonnevie vzw
Bonneviestraat 40 – 1080 Molenbeek
Tel. 02/410.76.31
Fax 02/410.80.33
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers:
Catherine Antoine, decreet maatschappelijk opbouwwerk, 80%
Catherine.antoine@samenlevingsopbouw.be
Marie-Claire Migerode biedt vanuit het Buurthuis ondersteuning aan dit project.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 85
Programmatie 2009 – 2010

1. Geef aan wat je achtereenvolgens gaat doen om het project voor te bereiden
Er zijn twee luiken binnen deze projectvoorbereiding. Enerzijds de begeleiding van de Energie animatoren,
anderzijds activiteiten die bijdragen tot een duurzame ontwikkeling van de Fysieke leefbaarheid van de buurt.
De energie animatoren zijn twee bewoners uit de buurt die reeds lang in contact staan met het Buurthuis (
werkgroep “Alarme” en project “Espoir”) Zij volgden bij het Bim een cursus Energieanimator. Ze leerden hoe je met
kleine dagelijkse handelingen je je energiefactuur kan verminderen. Deze kennis wordt verder verspreid door
verenigingen en bewoners groepen te bezoeken. Er werden reeds 5 vormingen gegeven. In de periode van
september 2009 tot juni 2010 zullen er nog 11 vormingen volgen. Er zullen maandelijkse vergaderingen
georganiseerd worden waarop een agenda wordt opgesteld en de komende vormingen naargelang de doelgroep
voorbereid zullen worden. Er zal ook aangepast didactisch materiaal worden ontwikkeld om de informatie zo
concreet en laagdrempelig mogelijk te maken. We zullen verder ook aandacht hebben voor de navorming van de
energieanimatoren.
Bij de afloop van het participatieproces voor nieuwe speeltuigen voor het Bonneviepark werd een eindrapport
geschreven. Hier werden een aantal besluiten getrokken die voor de ruimere buurt gelden. Niet alle functies van
openbare ruimte of speelpleinen kunnen in een plein opgenomen worden. We besloten om een aantal suggesties
door te geven aan het studiebureau die het basisplan voor het nieuwe wijkcontract Cinema Belle-Vue opstelde.
Twee ideeen werden er in opgenomen:
Enerzijds het installeren van kleine spelinfrastrcktuur in de openbare ruimte, anderzijds een zone van zachte
mobiliteit tussen het W.Koeckxplein en het Kanaal. We willen een werkgroep van bewonerrs en organisaties
samenbrengen die zou nadenken over en voorstellen zou formuleren voor de PCGO van het wijkcontract.
2. Wordt de “vermoedelijke” doelgroep tijdens de projectvoorbereiding reeds betrokken?
Energieanimatoren : De doelgroep wordt reeds betrokken. Er zullen animaties doorgaan bij Dienstencentrum
Randstad, “lire et ecrire”, De buurtontbijten van Buurthuis Bonnevie, Caleidoskoop van de Vaartkapoen, de Foyer
en Maison Medicale “La Savonnerie”.
We hopen dat de PCGO van het wijkcontract een werkgroep aanvaard die adviezen zal formuleren over zachte
mobiliteit tussen het W.Koeckxplein en het Kanaal en over lichte spelinfrastrucktuur in de openbare ruimte. We
proberen een werkgroep van bewoners en organisaties op te starten die daarover gaat nadenken en zeverdedigd
op de PCGO van het wijkcontract.
3. Worden in deze fase reeds mogelijke oplossingsactoren betrokken ?
Deze twee themas komen voort uit de conclusies die getrokken werden bij het beeindigen van het
participatieproces voor nieuwe speeltuigen op het Bonnevieplein. Er werd reeds bekomen dat deze themas werden
opgenomen in het basisplan van het wijkcontract Cinema Belle-vue. De oplossingsactoren werden dus reeds
overtuigd we hopen dat we ook invloed kunnen uitoefenen op de uitwerking van deze twee themas.
4. Project- en werkorganisatie
Kadert deze projectvoorbereiding binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 86
Programmatie 2009 – 2010

Dit project is ontstaan uit het Finstraat project en dus de huisvestingswerking van Buurthuis Bonnevie. Het zou een
project op zich kunnen worden via Duurzame wijken.
Het project bouwt verder op de kennis en ervaring opgedaan in enerzijds het project
Bonnevieplein strategische opgezet en anderzijds op de ervaring binnen Buurthuis Bonenvie en zijn projecten
opgezet ism het Netwerk Wonen (Brussels Hoodsftedelijk Gewest)
Wie neemt binnen de eigenlijke projectvoorbereiding welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Catherine Antoine neemt de coördinatie en organisatie taken op zich(agenda opstellen, actualiteit rond energie). Ze
begeleid ook de zoektocht naar goed didactisch materiaal en neemt logistieke taken op zich. M.Mechbal en
M.Fadel zijn vrijwilligers van het Buurthuis en krijgen een vrijwilligersvergoeding. Zij bereiden de animaties voor en
geven ze. Zij hebben een sterk ontwikkeld sociaal netwerk in de buurt en zoeken de verschillende doelgroepen en
verenigingen op.
Er is regelmatig overleg met coördinatoren van het Huisvestingsteam enerzijds en het Opbouwwerk anderzijds
binnen buurthuis Bonnevie
5. Procedure
Is er een schriftelijke neerslag voorzien van de projectvoorbereiding of een andere vorm van
rapportering? Welke?
Tussentijdse evaluatie in mei
Evaluatie in Juni met de bedoeling tot eigenlijke strategische actie te komen in werkjaar 2010-2011
Door wie wordt beslist of de projectvoorbereiding resulteert in een project
Raad van Bestuur van Samenlevingsopbouw Brussel ism Raad van Bestuur van Buurthuis Bonnevie
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 87
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Peterbos
Onthaal en Communicatie
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 88
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.10
“Onthaal en communicatie”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD3
Operationele doelstelling(en) : OD7
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
o Nood aan verbetering van informatiedoorstroming en communicatie tussen bewoners en partners in
Peterbos.
o Nood aan uitbreiden van het Netwerk Peterbos
o Nood aan profilering van onze organisatie
o Nood aan het uibouwen van een laagdrempelig onthaal
Peterbos is een sterk sociaal geïsoleerde wijk. Terwijl in Anderlecht veel aandacht gaat naar kansarme buurten in
Anderlecht zoals Kuregem waar tal van sociale organisaties aanwezig zijn, blijkt in Peterbos dat het Netwerk van
sociale organisaties zeer beperkt is. Anderzijds zijn bewoners onvoldoende op de hoogte van dienstverlenende
organisaties die er wel zijn in de wijk Peterbos en is is het aanbod van het lokaal sociaal beleid te Anderlecht voor
bewoners van Peterbos ondoorzichtig. Om tegemoet te komen aan de vragen van buurtbewoners willen we binnen
onze werking in Blok3 het onthaalbeleid verbeteren zowel qua infrastructuur als doorverwijzingsfunctie.
Uit het buurtonderzoek van 2000-2001 in het kader van het opstarten van het PCS Peterbos werden de
“gebrekkige communicatie- en informatiedoorstroming” en het “gebrek aan samenwerking en coördinatie tussen de
verschillende lokale organisaties” aangekaart. Als antwoord op die problematiek worden sinds 2001
driemaandelijkse netwerkvergaderingen georganiseerd met de sociale actoren van Peterbos. Naast het organiseren
en opvolgen van deze overlegvergaderingen heeft het PCS Peterbos ook een doorstromingsfunctie in het kader
van het deelproject “Netwerk Peterbos”.
Doelgroep(en)
Bewoners van de sociale huisvestingsmaatschappijen Assam en Anderlechtse Haard
Werkingsschaal
o Wijk
Begindatum
September 2009
Einddatum
September 2010
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 89
Programmatie 2009 – 2010

Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Peterbos
Werkadres
Samenlevingsopbouw Brussel vzw
Peterbospark 3
1070 Anderlecht
02/527.05.92
Begeleiding
Opbouwwerkers :
Peggy Lemaire, 1 VTE, VGC – Samenlevingsinitiatieven
Peggy.lemaire@samenlevingsopbouw.be
Amélie de Hemptinne, 1 VTE, BHG – Sociale Cohesie (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij)
Amelie.dehemptinne@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 90
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel 1 : Communicatie tussen de buurtorganisaties en bewoners van Peterbos is verbeterd
Indicator 1 : bewoners kennen het aanbod van de partners in Peterbos en van onze werking
o Buurtkrant :
- Ten dele bereikt
Door het verschijnen van onze buurtkrant zijn de bewoners beter geïnformeerd over onze werking en ons
aanbod aan activiteiten.Door reacties van de bewoners, goed of minder goed, merken we dat elk artikel van
de krant door de bewoners aadachtiggelezen wordt. Een minpunt is dat de partners in Peterbos
onvoldoende motivatie tonen en medewerking verlenen om ook hun informatie in de krant mee te delen.
Nochtans is de buurtkrant het communicatiemiddel bij uitstek om bewoners beter te informeren over
allerhande zaken in Peterbos en een recht van de bewoner om goed geïnformeerd te worden door de
huisvestingsmaatschappijen. Maar anderzijds ontbreekt het ook aan participatie van de bewoners aan de
krant. Hierin moet meer geïnvesteerd worden komend werkjaar.
o Peterbosoverleg
Ten dele bereikt:
Het Peterbosoverleg , vroeger Netwerk Peterbos genoemd, werd 4 keer per jaar georganiseerd met als
doel informatie uit te wisselen tussen de partners onderling en stand van zaken mee te delen. De opkomst
op deze vergaderingen is beperkt. We besloten om nog enkel themaspecifiek een netwerkvergadering te
organiseren, met de partners en bewoners die zich betrokken voelen op het thema.
De vergaderingen ter voorbereiding van het buurtfeest,kerstfeest en een aantal acties werden bijgewoond,
tijdens het buurtfeest werd er ook actief deelgenomen. Er werden een aantal nieuwe partners alsook
bewoners uitgenodigd op deze vergaderingen, wat een positieve verrijkende inbreng was. Zo is het contact
met de kleine zusterorganisatie in Peterbos verbeterd en schept het mogelijkheden tot een verdere
samenwerking.
o Participatiekiosk : In het kader van de wijkenveloppen, kregen we dit jaar een participatiekiosk ter
beschikking van de Gemeente Anderlecht. De participatiekiosk werd vervaardigd door Beeldenstorm. Door
middel van deze kiosk is het mogelijk door middel van affiches, aankondigingen, een groter publiek te
bereiken.
Werkdoel 2 : uitbouwen van een laagdrempelig onthaal
Indicator 2 : bewoners weten waar ze met hun vragen terecht kunnen in de wijk
o Onthaal : Veel bewoners hebben elke week de weg gevonden naar onze lokalen. De kwaliteit van het
onthaal, evenals de tijd om naar iemand te luisteren, zijn verbeterd. Dankzij het regelmatig bijwonen aan de
activiteiten voor de jongeren en de kinderen, maar ook aan de teamvergaderingen, de programmaties en
de pedagogische reflecties, heeft het SCP Peterbos een beter inzicht verkregen in de bijzonderheden van
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 91
Programmatie 2009 – 2010

de bewoners van de wijk.één lokaal werden herschilderd door Group Intro in het kader van een
tewerkstellingsproject voor laaggeschoolden. Ons lokaal werd ook heringericht en een individuele ruimte ter
beschikking gesteld. Nieuwe subsidies werden aangevraagd om een laagdrempelige ontmoetingsruimte te
crëeren. In verband met de sociale dienstverlening rond tewerkstelling werd er een samenwerking opgezet
met D’Broeij, de jongerenwerking om jongeren toe te leiden naar werk. Ook wordt er een sociale kaart
gemaakt dit jaar , om onze bewoners eenvoudiger te kunnen toeleiden naar laagdrempelige organisaties in
Anderlecht.
Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel 3 : onthaalbeleid huisvestingsmaatschappij voor nieuwe bewoners in Peterbos is verbeterd.
Indicator 3 : nieuwe bewoners in Peterbospark worden geïnformeerd over bestaande organsaties in hun wijk en
ingelicht over participatiemogelijkheden.
- Nog starten
Evaluatie : Participatie aan het beleid is nog onvoldoende. De cocolo’s zijn onderbemand en functioneren niet meer.
Met de nieuwe verkiezingen in januari 2010 zal SOB de campagne van Febul mee ondersteunen. We zullen dit
doen door de nodige informatie rond de COCOLO’s te verspreiden aan de bewoners.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel 3 : Peterbos op de politieke agenda van de gemeente Anderlecht plaatsen
- Nog starten
2. Werkdoelen
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Bewoners hebben kennis van het aanbod aan activiteiten en diensten in de wijk zodat ze weten waar ze met hun
vragen terecht kunnen
2. Bewoners weten dat ze bij SOB terecht kunnen voor ontmoeting, gezelschap, voor problemen in de wijk en voor
ondersteuning bij het ontwikkelen van initiatieven terzake.
Werkdoelen beleidsparticipatie :
3. Bewoners hebben de kennis van onze organisatie over het onthaalbeleid van de gemeente en de
huisvestingsmaatschappijen en de knelpunten in dat beleid i.v.m. nieuwe bewoners aan het beleid over gemaakt.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 92
Programmatie 2009 – 2010

Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. een voorstellingsbrochure; sessies waarop andere organisaties zich aan de bewoners voorstellen.
2. een onthaal met regelmatige permanenties; de wijkkrant; bijeenkomsten van peterboxcafé.nieuwe bewoners
maken gebruik van de bestaande activiteiten en diensten in Peterbos die ze via een onthaalbrochure / sociale kaart
van de partnerorganisaties voor nieuwe bewoners gekregen hebben van de huisvestingsmaatschappijen.
Indicatoren beleidsparticipatie :
3. Er is een rapport met de bevindingen van het onthaalbeleid van de gemeente resp. de huisvestingsmaatschappij;
een bijeenjkomst met beleidsinstanties.
3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Sleutelactiviteit 1: Peterbox Info
Een driemaandelijks buurtkrant wordt verdeeld onder de bewoners, voorzien met alle relevante informatie van het
Peterbos
Werkdoel : nr 1
Indicator : nr 1
Timing : oktober,januari,april,juni
Tussendoel/aandachtspunt : particpatie van de bewoners,partners en team
Evaluatie : persoonlijke gesprekken met de bewoners
Sleutelactiviteit 2 : Peterbosoverleg
Overlegvergaderingen adhv specifieke signalen die voortvloeien uit onze buurtontbijten in Peterbos. om de thema’s
te bepalen zullen we gebruik maken van de open space methodiek.
Werkdoel : nr 1
Indicator : nr 1
Timing : Meerdere vergaderingen (1xmaand)
Tussendoel/aandachtspunt : participatie, versterken met nieuwe partners en bewoners
Evaluatie : tijdens de vergadering
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 93
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 3 : sociale kaart
Werkdoel : nr 2
Indicator : nr 2
Timing : in samenspraak met D’Broeij
Tussendoel/aandachtspunt : relevante informatie verzamelen voor bewoners uit Peterbos
Evaluatie : op teamvergadering,peterbosoverleg
Sleutelactiviteit 4 : Vernieuwing infrastructuur
Werkdoel : nr 2
Indicator : nr 2
Timing : december 2009
Tussendoel/aandachtspunt : bewonersparticpatie - subsidiedossier indienen
Evaluatie : op teamvergadering, peterbosoverleg
4. Globale fasering van het project
Sleutelactiviteit 1: Peterbox Info
Dit project is opgestart en wordt vervolgd.De buurtkratn is een goede inforamtiebron. Een meer werkbare lay-out
van de buurkrant is nodig om efficiënter te kunnen werken en zaken aan te passen. Michel wordt gecontacteerd.Er
moeten nieuwe manieren gezocht worden om de participatie van bewoners en partners te verhogen.
Sleutelactiviteit 2 : Peterbosoverleg
Er wordt een inventaris opgemaakt van de Peterboxcafé’s en deze worden aan de hand van de open space
methodiek verder geclusters. Van hieruit zullen prioriteiten worden betaald mbt de fysieke leefbaarheid in de wijk.
Peterbosoverleg gebeurd nog enkel via themaspecifieke vergaderingen.
Sleutelactiviteit 3 : sociale kaart
In samenwerking met D’Broeij, zal Yann de taak opnemen met ondersteuning vand e opbouwwerkers Amélie en
Peggy om een zeer efficiënte sociale kaart op te stellen voor de bewoners van Peterbos. Informatie wordt
verzameld.
Sleutelactiviteit 4 : vernieuwing infrastructuur
Het subsidiedossier is ingediend, eens goedgekeurd wordt opnieuw Groep Intro en Baïta gecontacteerd voor de
renovatie. Hoe de ruimte wordt ingericht zal ook besproken worden met deelnemers van onze activiteiten.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 94
Programmatie 2009 – 2010

5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Driemaandelijks stuurgroepvergadering PCS Peterbos
- Maandelijkse bijeenkomsten met de territoriale opbouwwerkers
- Wekelijkse teamvergaderingen Peterbos
- Driemaandelijks Netwerkvergadering
Dit project wordt gecoördineerd door Samenlevingsopbouw Brussel. Hier worden geen decretale
opbouwwerkmiddelen ingezet maar is er financiële ondersteuning door het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest – Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (project Sociale Cohesie Peterbos) en
Vlaamse Gemeenschapscommissie – Samenlevingsinitiatieven (project Samenleven Peterbos). Dit
project maakt deel uit van de uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid
(meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel 2009 – 2015) in het opbouwwerkgebied Brabantwijk.
De opbouwwerkers in Peterbos vormen een zelfsturend team (met ad-hoc coaching van Alain Storme
– stafmedewerker Samenlevingsopbouw Brussel). De opbouwwerkers binnen het programma fysieke
en sociale leefbaarheid worden binnen de gelijknamige programmagroep qua programmatielijnen
aangestuurd door Samenlevingsopbouw Brussel (Alain Storme).
Het opbouwwerk in Peterbos vormt samen met de Jongerenwerking Peterbos (erkend als werking
maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren door de VGC – voorlopig nog onder
Samenlevingsopbouw Brussel maar overdracht van middelen naar nieuwe fusievzw van het
jeugdwelzijnswerk D’BROEJ in de loop van 2009) 1 buurtgerichte werking in Peterbos (wekelijks
overleg met de jeugdwerkers)
Voor het geheel van de projecten in Peterbos is er een driemaandelijks stuurgroepvergadering waarin
naast Samenlevingsopbouw Brussel ook de twee sociale huisvestingsmaatschappijen, de Brusselse
Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, de gemeente Anderlecht en de VGC deel van uitmaken.
Deze stuurgroep geeft advies over de grote lijnen van dit project.
6. Samenwerkingsverbanden
Leden van het Netwerk Peterbos zijn:
o Tournesol (huiswerkbegeleiding – erkend door de Franse Gemeenschap)
o Gezondheidsinfobus (gemeente Anderlecht)
o consultatie van ONE
o dienstencentrum/sociale actie (gemeente Anderlecht)
o Informatica-atelier (gemeente Anderlecht)
o Huurdersadviesraad Assam
o Huurdersadviesraad Anderlechtse Haard
o KAV intercultureel
o SOB (PCS Peterbos & Jongerenwerking Peterbos)
o Assam
o Anderlechtse Haard
o Partner 2 Gemeente – stad:Preventiedienst Anderlecht
o Gemeente Anderlecht (schepenen El Ikdimi en Lapage)
o Occasionele samenwerkingsverbanden met één of andere gemeentelijke of gewestelijke dienst (Net
Brussel, groen ruimtes Anderlecht, enz.) of met externe organisaties.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 95
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Peterbos
Buurtontmoetingen
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 96
Programmatie 2009 – 2010

Lopend project 3.11
“Buurtontmoetingen”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 4, OD 5, OD 6
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Gebrek aan ontmoetingskansen
Doelgroep(en)
De bewoners en gebruikers van Peterbos.
Werkingsschaal
o Buurt
Begindatum
September 2009
Einddatum
Augustus 2010
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Peterbos
Werkadres
Samenlevingsopbouw Brussel vzw
Peterbospark 3
1070 Anderlecht
02/527.05.92
Begeleiding
Opbouwwerkers :
Peggy Lemaire, 1 VTE, VGC – Samenlevingsinitiatieven
Peggy.lemaire@samenlevingsopbouw.be
Amélie de Hemptinne, 1 VTE, BHG – Sociale Cohesie (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij)
Amelie.dehemptinne@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 97
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel 1.1 Families leren elkaar beter kennen, begrijpen en respecteren via familie-uitstappen.
Werkdoel 1.2 De contacten met de gezinnen van de deelnemers aan onze activiteiten vermeerderen via familie
uitstappen.
Werkdoel 1.3 Bewoners verbreden hun wereldvisie en verhogen hun openheid op andere
werkelijkheden via familie-uitstappen.
Werkdoel 1.4 Vakantieactiviteiten worden door jongeren mee begeleid en ouders begeleiden de uitstappen.
Indicator 1 : Gezinnen van bewoners die deelnemen aan de activiteiten van de organisaties nemen deel
aan de familie-uitstappen.
Bereikt
Evaluatie :
De gezinsuitstappen worden erg geapprecieerd door de deelnemers. De banden tussen de gezinnen met
verschillende achtergronden worden aangehaald. Het is de gelegenheid om andere realiteiten te ontdekken dan die
van de wijk.
Tijdens het schooljaar werden drie uitstappen georganiseerd: Maastricht in december, Han sur Lesse in maart en
Paradisio in mei. Het aantal deelnemers is sterk gestegen, de mond aan mond reclame werkt goed, mensen zijn op
de hoogte. Er komen ook meer koppels waar vroeger moeders alleen kwamen met hun kinderen, eens ze
deelgenomen hebben zijn de mannen de meest enthousiaste klanten.
Op die manier versterken we onze contacten met de gezinnen, wat een belangrijk effect heeft op het geheel van
onze jaarwerking. Daarnaast leren families met diverse achtergronden elkaar ook beter kennen wat hun plaats
binnen de wijk versterkt.
Tijdens de zomervakantie werden geen specifieke activiteiten georganiseerd voor kinderen wegens een kamp met
oudere meisjes.
Er werden wel twee daguitstappen gepland naar Oostende en Dinant alsook een bezoek aan de Marollen.
We hebben een heel gemengd publiek bereikt en mensen van alle leeftijden en culturen in een heel gezellige sfeer
kunnen ontmoeten. Voor velen was het ook een gelegenheid om uit hun isolement te komen en plaatsen van hun
stad en land te ontdekken die ze niet kenden. In de Marollen werden we begeleid door een Peterbosbewoner die
ons zijn vroegere levenservaring heeft willen meedelen.
Werkdoel 2.1 Het begrip tussen de generaties stijgt via de gezamenlijke deelname aan wijkfeesten.
Werkdoel 2.2 Bewoners van verschillende culturen en afkomsten ontmoeten elkaar door samen actief deel te
nemen aan (elkaar te ontmoeten op) buurtfeesten.
Werkdoel 2.3 De buurtbewoners hebben een positief beeld van hun buurt die herwaardeerd word via wijkacties.
Indicator 2 : Tijdens het lentefeest zijn honderden bewoners van alle leeftijden en origines aanwezig.
Velen onder hen nemen actief deel aan de organisatie ervan.
Ten dele bereikt
Evaluatie :
Het lentefeest van 17 mei was de uitgelezen gelegenheid voor vele ontmoetingen van bewoners met verschillende
afkomsten, voor gezellige momenten, voor amusement, voor een herwaardering van de wijk. Dit feestelijke
evenement stond toe meer harmonieuze banden te smeden tussen de bewoners en de wijk. Elk jaar nemen meer
en meer bewoners actief deel aan het wijkfeest. Dat is het sterk punt van dit feest. We hebben ook heel goede
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 98
Programmatie 2009 – 2010

samenwerkingen met externe partners. Zoals vorig jaar hebben de wijkorganisaties dit jaar weer minder
meegewerkt aan de voorbereiding van het feest. Ook betreuren we dat de sociale dienst – die vooral met oudere
mensen werkt – dit jaar besloten had om hun feest in hun eigen lokaal te houden, waardoor er minder senioren
aanwezig waren op de plek van het feest.
Er heeft zich een zekere routine geïnstalleerd in het feest! De tradities die gecreëerd zijn, zijn niet slecht! Maar aan
de andere kant is er ook een gevoel van moeheid (“la fête de quartier elle est fatiguée” dixit een jongere van de
wijk), het concept van het feest is aan vernieuwing toe!
Werkdoel 3.1 Het begrip tussen de generaties stijgt via de gezamenlijke deelname aan wijkfeesten.
Werkdoel 3.2 Bewoners van verschillende culturen en afkomsten ontmoeten elkaar door samen actief deel te
nemen aan (elkaar te ontmoeten op) buurtfeesten.
Werkdoel 3.3 De buurtbewoners hebben een positief beeld van hun buurt die herwaardeerd word via wijkacties.
Werkdoel 3.4 Gezinnen met jonge kinderen maken kennis met elkaar en met de medewerkers
van de deelnemende organisaties op het Sinterklaasfeest.
Indicator 3 : Bewoners doen actief mee aan het Kerstfeest.
Bereikt
Evaluatie :
Het kerstfeest kende voor zijn eerste editie een groot succes, de animaties werden sterk geapprecieerd:
goochelaar, fototentoonstelling, kersttafel ten voordele van de huiswerkklasjes, creatieve ateliers en dans. De
organisatie van de bewonersmarkt kan nog verbeterd worden. Opmerkelijk was de aanwezigheid van tal van
senioren. Er was een grote mengeling van culturen en leeftijden. Wat een meerwaarde betekent voor het
samenleven in diversiteit in Peterbos.
2. Werkdoelen
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Tientallen families uit diverse culturen leren elkaar beter kennen, begrijpen en respecteren;
2. De band met de buurt en het vertrouwen in onze vereniging is verstevigd;
3. Wekelijks treden mensen uit hun sociale isolement via een laagdrempelige ontmoetingsruimte en ludieke
activiteiten waar ze in een gezellige sfeer andere buurtbewoners leren kennen.
4. De gezelligheid in de wijk is bevorderd en bewoners waarderen het om bij Peterbos te horen.
5. De Jongerenwerking worden ondersteund in zijn missie om jongeren een vrijetijdsaanbod te bieden.
6. Het opstarten en ontwikkelen van bewonersprojecten of –initiatieven worden ondersteund.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. deelname aan de familie-uitstappen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 99
Programmatie 2009 – 2010

2. Via de Peterbox Cafés hebben bewoners en leden van het Peterbox Team de gelegenheid elkaar (beter) te leren
kennen en informatie uit te wisselen.
3. Sociaal geïsoleerde mensen komen wekelijks in onze lokalen naar de Café-clash.
4. Bewoners van alle leeftijden en afkomsten zijn aanwezig op en nemen actief deel aan de organisatie van feesten
(o.a. kerstfeest en buurtfeest). Via deze feestelijke ontmoetingen leren bewoners elkaar beter kennen en begrijpen
via informele praatjes.
5. De projecten en activiteiten van de jeugdwerkers worden vergemakkelijkt via de dagelijkse samenwerking met de
opbouwwerkkers die samen één tram vormen.
6. Bewoners die projecten opstarten kunnen bij ons terecht voor logistieke en pedagogische ondersteuning.
3. Fasering voor het komende werkjaar
Sleutelactiviteit 1 : Familie-uitstappen
Werkdoel : nr 1
Indicator : nr 1
Timing : 13/02/10, 8/05/10, 20/06/10 en vakantie uitstappen in juli.
Tussendoel/aandachtspunt : Actieve deelname van alle teamleden bij de organisatie van de uitstappen en de
communicatie naar bewoners toe.
Evaluatie : Belangrijke aspecten zijn de diversiteit van de deelnemende bewoners en de sfeer binnen de groep.
Sleutelactiviteit 2 : Peterbox Café
Werkdoel : nr 2
Indicator : nr 2
Timing : Elke dinsdagnamiddag van januari tot juni
Tussendoel/aandachtspunt : Deze activiteit heeft een ontmoetingsfunctie maar ook een communicatie- en een
signaalfunctie, daarom past het ook binnen de werkpunten “Onthaal & communicatie” en “Verbetering
Woonomgeving”.
Evaluatie : Als we wekelijks bewoners van verschillende leeftijden en afkomsten (beter) leren kennen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 100
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 3 : Café-clash
Werkdoel : nr 3
Indicator : nr 3
Timing : Elke vrijdag namiddag van oktober tot juni.
Tussendoel/aandachtspunt : Creatie laagdrempelige ontmoetingsplaats
Evaluatie : met bewoners
Sleutelactiviteit 4 : Feesten
Werkdoel : nr 4
Indicator : nr 4
Timing : Debatnamiddag rond respect op 25/11/09 – Kerstfeest op 16/12/09 – Buurtfeest in september
Tussendoel/aandachtspunt : Een nieuw concept moet worden bedacht en opgezet met de collega’s en bewoners.
Evaluatie : Verschillende aspecten (ontmoetingskansen, organisatie, deelname, activiteiten) worden met de
deelnemende organisatie en bewoners geëvalueerd.
Sleutelactiviteit 5: Jeugd activiteiten en kampen
Werkdoel : nr 5
Indicator : nr 5
Timing : Gemeenschappelijke activiteit 1x/maand – kinderkamp
Tussendoel/aandachtspunt : Werken aan het eendrachtgevoel binnen het team en de verschillende deelprojecten
van de vereniging.
Evaluatie : In teamverband
4. Globale fasering van het project
Basiswerking – Dit project is lopende en er wordt niet direct uitgekeken naar afronding of verzelfstandiging – geen
andere structurele middelen mogelijk (ontbreken structurele middelen buurtwerk).
5. Project- en werkorganisatie
- Tweejaarlijkse stuurgroepvergadering PCS Peterbos
- Maandelijkse bijeenkomsten met de territoriale opbouwwerkers
- Wekelijkse teamvergaderingen Peterbos
- Driemaandelijks Peterbos-overleg
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 101
Programmatie 2009 – 2010

Dit project wordt gecoördineerd door Samenlevingsopbouw Brussel. Hier worden geen decretale
opbouwwerkmiddelen ingezet maar is er financiële ondersteuning door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest –
Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (project Sociale Cohesie Peterbos) en Vlaamse
Gemeenschapscommissie – Samenlevingsinitiatieven (project Samenleven Peterbos). Dit project maakt deel uit
van de uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid (meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
2009 – 2015) in het opbouwwerkgebied Peterbos.
De opbouwwerkers in Peterbos vormen een zelfsturend team (met ad-hoc coaching van Alain Storme –
stafmedewerker Samenlevingsopbouw Brussel). De opbouwwerkers binnen het programma fysieke en sociale
leefbaarheid worden binnen de gelijknamige programmagroep qua programmatielijnen aangestuurd door
Samenlevingsopbouw Brussel (Alain Storme).
Het opbouwwerk in Peterbos vormt samen met de Jongerenwerking Peterbos (erkend als werking maatschappelijk
kwetsbare kinderen en jongeren door de VGC – voorlopig nog onder Samenlevingsopbouw Brussel maar
overdracht van middelen naar het jeugdwelzijnswerk D’BROEJ in januari 2010) 1 buurtgerichte werking in Peterbos
(wekelijks overleg met de jeugdwerkers)
Voor het geheel van de projecten in Peterbos is er een tweejaarlijks stuurgroepvergadering waarin naast
Samenlevingsopbouw Brussel ook de twee sociale huisvestingsmaatschappijen, de Brusselse Gewestelijke
Huisvestingsmaatschappij, de gemeente Anderlecht en de VGC deel van uitmaken. Deze stuurgroep geeft advies
over de grote lijnen van dit project. Ook op de driemaandelijkse Peterbox overleg (zie hoger) zal dit project worden
besproken en mede-ondersteund door de partners.
6. Samenwerkingsverbanden
Partner 1 : Jeugdwerkers D’Broej & Preventiedienst
Lokaal/wijk – Gemeente – Brusseles/VGC
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : mede-organisatie
Partner 2 : Assam
Lokaal/wijk –Brussels/Gewest
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : ondersteuning
Partner 3 : Anderlechtse Haard
Lokaal/wijk –Brussels/Gewest
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : ondersteuning
Partner 4 : Sociale Actie
Lokaal/wijk – Gemeente/Stad
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : ondersteuning
Partner 5 : KAV
Lokaal/wijk
Oplossingsactor : neen
Taken : ondersteuning
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 102
Programmatie 2009 – 2010

Partner 6 : Tournesol
Lokaal/wijk – Gemeente/stad
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : ondersteuning
Partner 7 : Huurderadviesraden
Lokaal/wijk – Gemeente/stad
Oplossingsactor : ja / neen
Taken : ondersteuning
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 103
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Peterbos
Vrouwenwerking
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 104
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.12
“Vrouwenwerking”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : SD 4, SD 5, SD 6
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Versterken van vrouwengroepen.
Doelgroep(en)
Vrouwen van Peterbos of omgeving en hun gezinnen.
Werkingsschaal
o Buurt
o België
Begindatum
September 2009
Einddatum
Augustus 2010
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Peterbos
Werkadres
Samenlevingsopbouw Brussel vzw
Peterbospark 3
1070 Anderlecht
02/527.05.92
Begeleiding
Opbouwwerkers :
Peggy Lemaire, 1 VTE, VGC – Samenlevingsinitiatieven
Peggy.lemaire@samenlevingsopbouw.be
Amélie de Hemptinne, 1 VTE, BHG – Sociale Cohesie (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij)
Amelie.dehemptinne@samenlevingsopbouw.be
Andere medewerkers :
Béatrice Nduwarugira (lesgeefster) Nadine Paulus (pedagogische verantwoordelijke) Abdelhamid Gnaoui
(coördinator) vanuit Lire et Ecrire Anderlecht.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 105
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel 1 Vrouwen worden zelfzekerder in het opvoeden van hun kinderen door met anderen ervaringen uit
te wisselen tijdens taallessen en ontmoetingen met opvoedingsdeskundigen.
Indicator 1 Vrouwen begeleiden het huiswerk van hun kinderen
Bereikt
Werkdoel 2 Vrouwen verhogen hun inzicht en praktijk op vlak van gezonde levenswijze dankzij ontmoetingen
met gezondheidsdeskundigen en activiteiten rond het thema.
Ten dele bereikt
Werkdoel 3 Vrouwen verhogen hun mobiliteit in de stad door het behalen van hun rijbewijs of leren gebruik
maken van het openbaar vervoer.
Indicator 3
Ten dele bereikt
Werkdoel 4 De vrouwen die de taallessen bijwonen nemen met hun families deel aan het buurtleven.
Indicator 4 Vrouwen participeren en nemen zelf initiatief bij activiteiten
Ten dele bereikt
Werkdoel 5 Vrouwen worden zelfstandiger naar de buitenwereld toe (administraties, artsen, scholen, winkels,
tewerkstelling).
Indicator 5 Vrouwen drukken zich uit in het Frans in openbare ruimte.
Vrouwen zoeken zelfstandig werk
Vrouwen helpen elkaar bij het leren gebruik maken van de computer
Bereikt
Werkdoel 6 Vrouwen verbreden hun wereldvisie en verhogen hun sociale vaardigheden via bezoeken en
leeruitstappen.
Indicator 6 Vrouwen gaan zelfstandig naar de bibliotheek
Bereikt
Evaluatie
Het aantal aanwezige vrouwen op de cursussen blijft hoog. De groepen zijn stabiel en dynamisch. De vrouwen
verbeteren hun taalniveau en verkrijgen meer zelfvertrouwen naar de opvoeding van de kinderen toe. De contacten
met de wereld buiten hun woning en de uitwisseling met lotgenoten versterkt die banden en voorkomt dat
geïsoleerde vrouwen in een depressie geraken.
Bij het vormen van de groepen blijft het moeilijk om homogene niveaus te verkrijgen. Hoewel wij ons flexibel
opstellen bij de plaatsverdeling, moeten we soms bewoners doorverwijzen. Dit is voor die mensen niet altijd even
evident, daar hun middelen beperkt zijn en de wijk niet centraal gelegen is. We moeten ons beperken tot twee
groepen en dus ook twee taalniveaus, we hebben echter veel vragen rond specifiek alfabetiseringslessen (mensen
die redelijk goed spreken maar helemaal niet lezen of schrijven) en lessen voor beginners.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 106
Programmatie 2009 – 2010

Wij stellen vast dat de vrouwen die onze cursussen bijwonen samen met hun gezin veel meer deelnemen aan het
wijkgebeuren, evenals aan de andere activiteiten die wij organiseren (zoals de gezinsuitstappen, het kerstfeest en
het wijkfeest). Hun kinderen worden ook meer ingeschreven voor de jeugdactiviteiten.
Verschillende vrouwen die jonge kinderen hebben, zijn op zoek naar opvang zodat zij de franse lessen of de
aerobiclessen kunnen bijwonen. Naarmate ze sterker worden vinden de vrouwen ook meer hulp bij hun man of
familieleden om hun jongen kinderen te laten bewaken.
De informatica-initiatie is voor de vrouwen de gelegenheid om hun rijbewijs te studeren, internet te leren gebruiken,
tekstverwerkingsprogramma’s, extra taaloefeningen te doen. Een grote solidariteit heeft zich gevormd, vrouwen
leren van en aan elkaar en die uitwisseling van kennis en ervaring zorgt ervoor dat het zelfvertrouwen en de
vriendschap tussen de vrouwen versterkt wordt.
De goede samenwerking met organisaties zoals Lire et Ecrire is een groot pluspunt, er zijn goede interpersoonlijke
contacten met de lesgeefster en een nieuwe pedagogische verantwoordelijke neemt haar taak heel actief en
ondersteund beter de lesgeefster. Er worden “brede activiteiten” georganiseerd met de groepen van de
verschillende organisaties. Zo hebben we dit jaar deelgenomen aan een expo/spel rond zuinig energieverbruik. De
formele ontmoetingen met de lesgeefster rond het organiseren van bezoeken en opvolging van de groepen zouden
meer regelmatig moeten gebeuren.
Sinds vorig jaar heeft een vrouw zich spontaan voorgesteld om vrijwillig Arabische taallessen te geven. Deze
tweewekelijkse lessen kennen een grote opkomst bij vrouwen die hun moedertaal wel spreken maar niet schrijven
of lezen. Het feit dat onze organisatie het belang van die taal erkent maakt dat de vrouwen zich in hun waarden
gerespecteerd voelen en meer vertrouwen krijgen in onze organisatie.
De aerobiclessen hebben veel succes, ook buiten de wijk.
2. Werkdoelen
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Het taalniveau van een dertig tal vrouwen dat deelneemt aan de lessen verbetert.
2. Vrouwen worden zelfstandiger naar de buitenwereld toe (administraties, artsen, scholen, winkels, tewerkstelling).
3. De plaats van de vrouwen is versterkt via de kansen op zelfontplooiing (3 groepen).
4. De vrouwen die de Franse en Arabische taallessen bijwonen nemen met hun families deel aan het buurtleven.
5. Vrouwen worden zelfzekerder in het opvoeden van hun kinderen door met anderen ervaringen uit te wisselen
tijdens de taallessen en ontmoetingen met opvoedingsdeskundigen.
6. Vrouwen verbreden hun wereldvisie en verhogen hun sociale vaardigheden via bezoeken en leeruitstappen (3
groepen).
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 107
Programmatie 2009 – 2010

7. Vrouwen verhogen hun inzicht en praktijk op vlak van gezonde levenswijze dankzij ontmoetingen met
gezondheidsdeskundigen, ervaringsuitwisselingen en communicatie tijdens themalessen rond voeding en
gezondheid, deelname aan aerobiclessen in de wijk.
8. Vrouwen verhogen hun mobiliteit in de stad
9. De numerieke breuk in de wijk en tussen generaties is verminderd
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. Vrouwen drukken zich uit in het Frans in openbare ruimte.
2. Vrouwen zijn zelfstandig om naar administraties te gaan, werk te zoeken, naar de dokter gaan.
3. Sterke vriendschap- en vertrouwensbanden ontstaan binnen de groep. Vrouwen voelen zich beter zowel op
persoonlijk vlak als in familiale en publieke sfeer.
4. Vrouwen participeren en nemen zelf initiatief bij buurtactiviteiten, ze nemen deel aan uitstappen, hun kinderen
komen naar activiteiten, ze nemen deel aan de redactie van het buurtkrant.
5. Vrouwen voelen zich bekwaamd voor het opvolgen van de schoolloopbaan van hun kinderen. Ze begeleiden het
huiswerk van hun kinderen. Ze gaan naar de oudercontacten
6. Vrouwen gaan zelfstandig naar de bibliotheek, nemen deel aan culturele evenementen, gaan naar de cinema.
7. De vrouwen die deelnemen aan de taallessen en/of de aerobiclessen kennen het belang van een gezonde
voeding en van sport voor henzelf en voor hun kinderen.
8. Enkele vrouwen studeren hun rijbewijs en de meeste vrouwen leren gebruik maken van het openbaar vervoer.
9. Vrouwen helpen elkaar bij het leren gebruik maken van de computer tijdens de wekelijkse informaticainitiatie. Ze
maken thuis meer en meer gebruik van de computer.
3. Fasering voor het komende werkjaar
Sleutelactiviteit 1 : Opstarten groepen
Werkdoel : nr 1 tot 9
Indicator : nr 1 tot 9
Timing : september
Tussendoel/aandachtspunt : Via promotie, inschrijvingen, contacten en testen is het belangrijk om groepen van
ongeveer het zelfde taalniveau te creëren, goede afspraken te maken met LEE en correcte doorverwijzing van
mensen naar andere groepen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 108
Programmatie 2009 – 2010

Evaluatie : Het starten van de cursussen wordt formeel met LEE geëvalueerd en meer informeel met deelnemers
en kandidaat deelnemers zelf.
Sleutelactiviteit 2 : Taallessen
Werkdoel : nr 1, 2, 3, 5, 7
Indicator : nr 1, 2, 3, 5, 7
Timing : Oktober tot Juni (buiten schoolvakantie) 2 groepen hebben elk les 2 voormiddagen per week
Tussendoel/aandachtspunt : Veel aandacht voor groepsdynamiek, themagericht leren, kwaliteitvolle voorbereiding.
Evaluatie : Feed-back van vrouwen
Sleutelactiviteit 3 : Maaltijden
Werkdoel : nr 3, 4, 6, 7
Indicator : nr 3, 4, 6, 7
Timing : ongeveer 4x/jaar
Tussendoel/aandachtspunt : Bevorderen van de gezelligheid en vriendschapsband tussen groepen vrouwen (franse
en arabische lessen)
Evaluatie : Positieve sfeer tijdens de maaltijden.
Sleutelactiviteit 4 : Bezoeken en brede activiteiten
Werkdoel : nr 1, 2, 3, 6, 8
Indicator : nr 1, 2, 3, 6, 8
Timing : Een 8-tal activiteiten worden jaarlijks voorzien buiten Peterbos.
Tussendoel/aandachtspunt : Bezoeken en extra-activiteiten worden met de groep georganiseerd.
Evaluatie : Feed-back van vrouwen
Sleutelactiviteit 5 : Informatica-initiatie
Werkdoel : nr 1, 2, 3, 8, 9
Indicator : nr 1, 2, 3, 8, 9
Timing : 1 namiddag per week
Tussendoel/aandachtspunt : Kennisuitwisseling en solidariteit tussen deelnemers
Evaluatie : Tevredenheid van vrouwen die leren aan en van de anderen
Sleutelactiviteit 6 : Arabische lessen
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 109
Programmatie 2009 – 2010

Werkdoel : nr 3, 6
Indicator : nr 3, 6
Timing : 2x/week
Tussendoel/aandachtspunt : Bijkomend de doel is de erkenning van het belang van de eigen cultuur en het respect
ervan door onze organisatie. Solidariteit tussen vrouwen en vrijwillige lesgeefster.
Evaluatie : Met de lesgeefster en via feedback van vrouwen.
Sleutelactiviteit 7 : Aérobiclessen
Werkdoel : nr 3 & 7
Indicator : nr 3 & 7
Timing : 2x/week
Tussendoel/aandachtspunt : wordt georganiseerd in samenwerking met KAV en deelnemers nemen
verantwoordelijkheid in de organisatie van de lessen.
Evaluatie : Aantal deelnemers en regelmaat van hun komst.
4. Globale fasering van het project
Dit project is lopende en er wordt niet direct uitgekeken naar afronding of verzelfstandiging – geen
andere structurele middelen mogelijk (ontbreken structurele middelen alfabetisering en buurtwerk).
5. Project- en werkorganisatie
- Tweejaarlijkse stuurgroepvergadering PCS Peterbos
- Maandelijkse bijeenkomsten met de territoriale opbouwwerkers
- Wekelijkse teamvergaderingen Peterbos
- Driemaandelijks Peterbos-overleg
Dit project wordt gecoördineerd door Samenlevingsopbouw Brussel. Hier worden geen decretale
opbouwwerkmiddelen ingezet maar is er financiële ondersteuning door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest –
Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (project Sociale Cohesie Peterbos) en Vlaamse
Gemeenschapscommissie – Samenlevingsinitiatieven (project Samenleven Peterbos). Dit project maakt deel uit
van de uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid (meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
2009 – 2015) in het opbouwwerkgebied Peterbos.
De opbouwwerkers in Peterbos vormen een zelfsturend team (met ad-hoc coaching van Alain Storme –
stafmedewerker Samenlevingsopbouw Brussel). De opbouwwerkers binnen het programma fysieke en sociale
leefbaarheid worden binnen de gelijknamige programmagroep qua programmatielijnen aangestuurd door
Samenlevingsopbouw Brussel (Alain Storme).
Het opbouwwerk in Peterbos vormt samen met de Jongerenwerking Peterbos (erkend als werking maatschappelijk
kwetsbare kinderen en jongeren door de VGC – voorlopig nog onder Samenlevingsopbouw Brussel maar
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 110
Programmatie 2009 – 2010

overdracht van middelen naar het jeugdwelzijnswerk D’BROEJ in januari 2010) 1 buurtgerichte werking in Peterbos
(wekelijks overleg met de jeugdwerkers)
Voor het geheel van de projecten in Peterbos is er een tweejaarlijks stuurgroepvergadering waarin naast
Samenlevingsopbouw Brussel ook de twee sociale huisvestingsmaatschappijen, de Brusselse Gewestelijke
Huisvestingsmaatschappij, de gemeente Anderlecht en de VGC deel van uitmaken. Deze stuurgroep geeft advies
over de grote lijnen van dit project. Ook op de driemaandelijkse Peterbox overleg (zie hoger) zal dit project worden
besproken en mede-ondersteund door de partners.
Daarnaast worden er specifiek voor dit project zonevergaderingen met Anderlechtse verenigingen die
samenwerken met Lire et Ecrire georganiseerd in het kader van alfabetisatie en zijn er maandelijkse pedagogische
en organisatorische vergaderingen met Lire et Ecrire. Ook op de driemaandelijkse Peterbosoverlegvergaderingen
(zie hoger) zal dit project worden besproken en mede-ondersteund door de partners.
6. Samenwerkingsverbanden
Partner 1 : Lire et Ecrire Zone Ouest (LEE) is de conventionele partner (jaarlijks overeenkomst tussen PCS
Peterbos en LEE Zone Ouest).
Lokaal/wijk - Regionaal
Oplossingsactor : ja
Taken : detachering lesgever
Partners 2 : ONE, biblioteek, Anderlechtse verenigingen
Lokaal/wijk – Gemeente – Regionaal
Oplossingsactor : ja
Taken : Ad hoc samenwerkin)
7. Deelname extern overleg - tweedelijnswerk
Zonevergaderingen Lire et Ecrire
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 111
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Peterbos
Peterbox Services
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 112
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.13 - projectvoorbereiding
“Peterbox Services”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 7
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Op vraag van de bewoners en de huisvestingmaatschappijen hebben we aan de hand van een
behoeftenonderzoek vastgesteld dat er nood is aan klusjesmannen aan sociaal tarief bij de bewoners. Vooral
oudere bewoners, eenoudergezinnen en alleenstaanden hebben nood aan hulp bij klusjes zoals verven, behangen,
sleutels, loodgieterij,boodschappen,enz.
Daarnaast zijn er heel wat jongeren uit onze wijk die schoolmoe zijn en werkloos, waar we tewerkstellingskansen
kunnen crëeren door ze in te schakelen in een sociaal-economie project .
Mogelijke Doelgroep(en)
Bewoners Peterbos:
Senioren
Eenoudergezinnen
Jongeren
Langdurig werklozen
Alleenstaanden
Samenwonen
Mensen met een handicap
Werkingsschaal
o wijk
Begindatum
januari 2008
Einddatum
december 2009
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Peterbos
Werkadres
Samenlevingsopbouw Brussel vzw
Peterbospark 3
1070 Anderlecht
02/527.05.92
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 113
Programmatie 2009 – 2010

Begeleiding
Opbouwwerkers :
Peggy Lemaire, 1 VTE, VGC – Samenlevingsinitiatieven
Peggy.lemaire@samenlevingsopbouw.be
Amélie de Hemptinne, 1 VTE, BHG – Sociale Cohesie (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij)
Amelie.dehemptinne@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 114
Programmatie 2009 – 2010

1. Geef aan wat je achtereenvolgens gaat doen om het project voor te bereiden
timing Situatie-analyse
(objectief materiaal)
September 2009
Oktober 2009
november-december
2009
Verdieping dossier
Voorleggen dossier aan Comité Suivi
Bij goedkeuring:
opmaken financieel plan van de
klusjesdienst
opmaken dossier voor erkenning PIOW
Bij afkeuring: bespreking in team over de
continuering van het project
verantwoordelijke projectcoördinator
aanstellen
locatie en partner zoeken in Peterbos
Probleemanalyse
(subjectieve
beleving
Aanvullen met
Inventaris
Peterboxcafé per
blok van
problematiek)
Welke
klusjesdiensten zijn
er in de omgeving
Welke diensten zijn
er exact nodig
Contacten met de
technische diensten
Opstellen van een
financieel plan
Sociaal tarief, wat
zijn mensen bereid
om te betalen voor
aanvullende diensten
Positie-analyse
(van de diverse
betrokkenen:
opbouwwerk,
doelgroep,
oplossingsactoren)
Contacten met de
technische diensten van
Assam en Anderlechtse
Haard
Contacten met EVAvzw
van het Brico-team
Contact met André De
Bisschop
Het OCMW van Anderlrcht
contacteren
Contacteren FEBIS en
Baîta
2. Wordt de “vermoedelijke” doelgroep tijdens de projectvoorbereiding reeds betrokken?
Neen, na het behoeftenonderzoek hebben we een subsidiedossier ingediend bij de federale overheid voor
proejcten sociale-economie waarbij we nu wachten op de goedkeuring. Eenmaal de goedkeuring in oktober, zullen
we van start gaan met een aanvraag tot erkenning PIOW. Pas in een later stadium, indien er meer zekerheid is
rond het projec tof SOB dit verder ondersteunt, betrekken we bij de doelgroep.
3. Worden in deze fase reeds mogelijke oplossingsactoren betrokken ?
Ja, op de stuurgroep wordt er samengewerkt met de huisvestingsdiensten. Door de bezoeken aan buurt-en
nabijheidsdiensten, tewerkstellingsprojecten voor langdurig werklozen en gelijkaardige klusjesdiensten werden er
contacten gelegd met verschillende actoren.
4. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats deze projectvoorbereiding heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen
het team aan deze projectvoorbereiding werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van
toepassing de plaats van een “begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere) .
Kadert deze projectvoorbereiding binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 115
Programmatie 2009 – 2010

Vanuit de omgevingsanalyse Peterbos , een behoeftenonderzoek naar de nood aan klusjes bij de bewoners en
gezien de hoge werkloosheidsgraad bij jongeren in de wijk zien wij (overeenkomstig het samenwerkingsakkoord
2005-2008) , een buurtdienst te ontwikkelen die de maatschappelijke doelstellingen combineren met een
economische dynamiek. Deze maatschappelijke doelstellingen situeren zich zowel op het vlak van de socioprofessionele
integratie van kansengroepen als op het vlak van het behoud of het herstel van de sociale cohesie,
het bevorderen van gelijke kansen, het streven naar een interculturele samenleving en het duurzaam omgaan met
het leefmilieu.
Het is onze hoofddoelstelling een erkenning in te dienen voor IPOW initiatieven plaatselijke ontwikkeling voor
werkgelegenheid. Een buurt-of nabijheidsdienst is een dienstverlenende organisatie gebaseerd op drie pijlers :
Ze verhoogt de leefkwaliteit van de gebruikers door in te spelen op collectieve en individuele behoeften
Ze creëert duurzame arbeidsplaatsen voor kansengroepen
Ze schenkt aandacht aan participatie van de werknemers alsook de gebruikers en partners uit de
omgeving.
Wie neemt binnen de eigenlijke projectvoorbereiding welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Behoeftenonderzoek bij de bewoners door studenten Erasmus Hogeschool Brussel
Projectvoorbereiding tot en met oktober: Peggy
Afhankelijk van de goedkeuring van het subsidiedossier ingediens 15 juni 2009:
Peggy: 1/2 dag per week
Amélie: 1/2 dag per week
Met de middelen van POD Maatschappelijke Integratie, willen wij een projectcoördinator aan te stellen om deze
dienst concreet op te starten. Voltijds of deeltijds afhankelijk van de beschikbare middelen.
Deze zal in eerste instantie werken vanuit Blok 3 Peterbospark, 1070 Anderlecht, waar ook de werking van
samenlevingsopbouw Brussel gevestigd is. Hij/Zij kan gebruik maken van de aanwezige infrastructuur en
bureaumateriaal van Samenlevingsopbouw Brussel. Hij/Zij zal ondersteuning krijgen van de opbouwwerkers van
Samenlevingsopbouw Brussel, de jongerenwerking Peterbos en de preventiedienst van de Gemeente Anderlecht
en het dagelijks bestuur Peterbos om het project te verwezenlijken.
5. Procedure
Is er een schriftelijke neerslag voorzien van de projectvoorbereiding of een andere vorm van
rapportering? Welke?
Zie: dossier ‘Peterbox Services’
Door wie wordt beslist of de projectvoorbereiding resulteert in een project (normaliter is dit de Raad van Bestuur
van Samenlevingsopbouw Brussel) en wanneer is deze beslissing voorzien ?
Afhankelijk van goedkeuring van het subsidiedossier POD.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 116
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerk Peterbos
Verbetering Woonomgeving
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 117
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.14 – projectvoorbereiding
“Verbetering woonomgeving”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 1, OD 2, OD 3
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Uit onze buurtontmoetingen onder de naam “ Peterboxcafé “ is gebleken dat er nood is aan verbetering van de
woonomgeving van de bewoners van peterbos. We hebben de vele signalen gebundeld en onder 3 thema’s
geclusterd: properheid, veiligheid en openbare ruimte. Aan de hand van een gestructureerde koffieklets zijn we met
de bewoners tot een aantal projectvoorstellen gekomen die we nu in werkgroepen verder zullen uitwerken.
Mogelijke Doelgroep(en)
Bewoners Peterbos
Werkingsschaal
o wijk
Begindatum
januari 2009
Einddatum
December 2009
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma fysieke en sociale leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Peterbos
Werkadres
Samenlevingsopbouw Brussel vzw
Peterbospark 3
1070 Anderlecht
02/527.05.92
Begeleiding
Opbouwwerkers :
Peggy Lemaire, 1 VTE, VGC – Samenlevingsinitiatieven
Peggy.lemaire@samenlevingsopbouw.be
Amélie de Hemptinne, 1 VTE, BHG – Sociale Cohesie (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij)
Amelie.dehemptinne@samenlevingsopbouw.be
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 118
Programmatie 2009 – 2010

1. Geef aan wat je achtereenvolgens gaat doen om het project voor te bereiden
timing Situatie-analyse
(objectief materiaal)
Januari-juni 2009
September 2009
18 blokken
Gedurende 18 weken bereikten we
wekelijks een 20-tal bewoners
Op 22/9 tijdens de conversatietafels
waren 20 mensen aanwezig en kwamen
ze tot projectvoorstellen
Probleemanalyse
(subjectieve beleving
Peterboxcafé
Nood aan
ontmoetingsruimte en
sociale activiteten
Nood aan verbetering
woonomgeving
Peterboxcafé
Nood aan
ontmoetingsruimte en
sociale activiteten
Nood aan verbetering
woonomgeving
Oktober 2009 Doelstelling: prioriteiten bepalen Peterboxcafé
Nood aan
ontmoetingsruimte en
sociale activiteten
Nood aanv erbetering
woonomgeving
November 2009 Doelstelling: project bepalen Peterboxcafé
Nood aan
ontmoetingsruimte en
sociale activiteten
Nood aanv erbetering
woonomgeving
December 2009 Doelstelling: concretiseren project Peterboxcafé
Nood aan
ontmoetingsruimte en
sociale activiteten
Nood aan verbetering
woonomgeving
Positie-analyse
(van de diverse
betrokkenen:
opbouwwerk,
doelgroep,
oplossingsactoren)
Team
Partners
Bewoners
Team
Bewoners
Team
Bewoners
Oplossingsactoren
Team
Bewoners
partners
Team
Bewoners
Partners
Oplossingsactoren
2. Wordt de “vermoedelijke” doelgroep tijdens de projectvoorbereiding reeds betrokken?
Ja, aan de hand van een gestructureerde koffieklets worden de bewoners betrokken van begin tot einde van het
project.
3. Worden in deze fase reeds mogelijke oplossingsactoren betrokken ?
Ja, op de stuurgroep wordt er een inventaris van al de signalen overhandigd aan de parnters van de stuurgroep. Op
het Peterbosoverleg zullen ook onze partners geïnformeerd wordne over het proejct en de manier waarop ze
kunnen betrokken worden in de uitvoering ervan.
4. Project- en werkorganisatie
Kadert deze projectvoorbereiding binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Dit project wordt gecoördineerd door Samenlevingsopbouw Brussel. Hier worden geen decretale
opbouwwerkmiddelen ingezet maar is er financiële ondersteuning door het Brussels Hoofdstedelijk
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 119
Programmatie 2009 – 2010

Gewest – Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (project Sociale Cohesie Peterbos) en
Vlaamse Gemeenschapscommissie – Samenlevingsinitiatieven (project Samenleven Peterbos). Dit
project maakt deel uit van de uitvoering van het programma fysieke en sociale leefbaarheid
(meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel 2009 – 2015) in het opbouwwerkgebied Peterbos.
De opbouwwerkers in Peterbos vormen een zelfsturend team (met ad-hoc coaching van Alain Storme
– stafmedewerker Samenlevingsopbouw Brussel). De opbouwwerkers binnen het programma fysieke
en sociale leefbaarheid worden binnen de gelijknamige programmagroep qua programmatielijnen
aangestuurd door Samenlevingsopbouw Brussel (Alain Storme).
Het opbouwwerk in Peterbos vormt samen met de Jongerenwerking Peterbos (erkend als werking
maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren door de VGC – voorlopig nog onder
Samenlevingsopbouw Brussel maar overdracht van middelen naar nieuwe fusievzw van het
jeugdwelzijnswerk D’BROEJ per 1 januari 09) 1 buurtgerichte werking in Peterbos (wekelijks
overleg met de jeugdwerkers)
Voor het geheel van de projecten in Peterbos is er een driemaandelijks stuurgroepvergadering waarin
naast Samenlevingsopbouw Brussel ook de twee sociale huisvestingsmaatschappijen, de Brusselse
Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, de gemeente Anderlecht en de VGC deel van uitmaken.
Deze stuurgroep geeft advies over de grote lijnen van dit project.
Wie neemt binnen de eigenlijke projectvoorbereiding welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Teamleden:
Jongerenwerking Peterbos
Preventiedienst Anderlecht
Opbouwwerkers Samenlevingsopbouw Brussel
Bewoners Peterbos
5. Procedure
Is er een schriftelijke neerslag voorzien van de projectvoorbereiding of een andere vorm van
rapportering? Welke?
Inventaris Comité Suivi « Peterbox café’ »
Programmering peterboxcafé’s
Evaluatieverslag/Nieuwsbrieven
Door wie wordt beslist of de projectvoorbereiding resulteert in een project
Raad van Bestuur van Samenlevingsopbouw Brussel
Dagelijks bestuur
Bewoners Peterbos
Einde projectvoorbereiding: december 2009
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 120
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Anneessens
Bewoners eisen kwaliteitsvolle
openbare ruimte
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 121
Programmatie 2009 – 2010

Strategische actie 3.15
“Bewoners eisen kwaliteitsvolle openbare ruimte”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD1, OD 2, OD 3
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
In Anneessens is een duidelijk gebrek aan kwaliteitsvolle openbare ruimte, en onder ‘kwaliteitsvol’ kan hier worden
verstaan: ‘veilig’, ‘proper ‘ en in de mate van het mogelijke ‘groen’.
De Anneessenswijik telt een oppervlakte van 186,870m². De enige ontspanningsplaatsen: Fontainaspark en
Anneessensplein. De niet-minerale zones van de openbare ruimte (3 are) in de wijk beslaan maar 5% van de
oppervlakte. Dit lage percentage wordt niet gecompenseerd door veel niet-minerale privé-ruimte. In de
Anneessenswijk beschikt slechts 3,6% van de woningen over een tuin (basisstudie wijkcontract 2003 p.68-72).
Binnen de zone (centrale lanen, Fontainaspark, Volderstraat, Van Arteveldestraat en de pleintjes) staan 26
middelgrote of grote bomen en ongeveer 120 kleine decoratieve boompjes gegroepeerd. De decoratieve boompjes
staan op de centrale lanen omwille van de ondergrondse metro. De ondergrond van het Fontainaspark laat
evenmin toe om grote bomen te planten’. Deze gegevens komen uit de basisstudie van het wijkcontract ‘Artevelde-
Onze-Lieve-Vrouwe ten Rode 2003’ (p.68-69). Sindsdien hebben bitter weinig veranderingen op dit vlak
plaatsgevonden.
Niet alleen is er gebrek aan openbare ruimte. Ook wanneer die voorhanden is, laat het vaak te wensen over. Er is
nog heel wat overlast en sluikstort waar te nemen.
Doelgroep(en)
Alle inwoners en wijkgebruikers in Anneessens
Werkingsschaal
o Buurt
$ Wijk
o Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
o België
o Europa
Begindatum
01/09/2009
Einddatum
31/12/2011
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel, Buurtwinkel, Erasmus Hogeschool
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 122
Programmatie 2009 – 2010

Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Anneessenswijk
Werkadres
De Buurtwinkel
Anneessensplein 13
1000 Brussel
Tel (02) 512 69 15
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Bas Wildemeersch, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
bas.wildemeersch@samenlevingsopbouw.be
Sara Vanhoyland, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
sara.vanhoyland@samenlevingsopbouw.be
Andere medewerkers :
Bram Reekmans (De Buurtwinkel)
Nicoleta Beraru (De Buurtwinkel)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 123
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (nr 1) : Een relevant aantal bewoners steekt zelfstandig de handen uit de mouwen voor kwaliteitsvolle
openbare ruimte (organisatie van en deelname aan properheidacties en groenacties).
Indicator (nr 1) : Ten minste tien bewoners (properheidacties en groenacties).
o Bereikt
$ Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Te geringe opkomst bij properheidactie editie 2009; moet in 2010 een stuk hoger liggen.
Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel (nr 2) Een relevant aantal bewoners kaart problemen op het vlak van openbare ruimte en
groenvoorziening aan tijdens de delegaties naar het kabinet van de burgemeester, evenals tijdens andere
contactmomenten met het beleid.
Indicator (nr 2) : Ten minste vijf specifieke wensen of problemen op het vlak van openbare ruimte en
groenvoorziening worden vanuit de wijk bij het beleid gebracht.
o Bereikt
$ Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Op dit vlak is tijdens de projectvoorbereiding al heel wat bereikt. Er zijn heel wat problemen m.b.t.
kwaliteitsvolle openbare ruimte aangekaart tijdens de delegatiemomenten, en ook individueel t.a.v. schepen
Lalieux.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr 3): er is een opvolging van de wensen en problemen inzake betere en meer kwaliteitsvolle openbare
ruimte in Anneessens.
Indicator (nr 3) : Minstens 3 ingrepen op de openbare ruimte, of ten minste aanzetten daartoe,
o Bereikt
$ Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : In de opleveringsfase van het wijkcontract Artevelde – O.L.V. Ten Rode werden al heel wat projecten
m.b.t. openbare ruimte opgevolgd, maar helaas is het aantal dat al effectief tot een goed einde is gebracht nog wat
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 124
Programmatie 2009 – 2010

eperkt. We hopen dat daar in het komende werkjaar verandering in komt. Wel is het binnenplein van de
pottenbakkerssite al onder handen genomen, en ook de properheid en veiligheid in het Fontainaspark zijn erop
vooruitgegaan.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr 4) : de parkwachters,de netheids -en andere relevante (stads)diensten verlenen steun aan de
bewoners tijdens activiteiten, en waken over de kwaliteit van de openbare ruimte.
Indicator (nr 4) : steun aan minstens 3 activiteiten.
$ Bereikt
° Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Ook hier weer dient te worden verwezen naar de delegaties naar het kabinet van de burgemeester en
de activiteiten rond properheid en groenvoorziening. Er wordt zeker al geluisterd naar de vragen en interpellaties
van de bewoners. In bijna alle gevallen wordt ook geantwoord. Nog meer bereidheid bij de stadsdiensten kan in de
toekomst zeker nog.
Werkdoel (nr 5) : de verantwoordelijken van de stadsdiensten beantwoorden de vragen en interpellaties van de
bewoners inzake openbare ruimte.
Indicator (nr 5) : op zijn minst vijf specifieke vragen en interpellaties van de bewoners inzake openbare ruimte
O Bereikt
$ Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Er is tijdens de projectvoorbereiding al heel wat steun gekomen vanuit de relevante stadsdiensten.
Tijdens de properheidactie werd logistieke steun geboden, tijdens de activiteiten in het park evenzeer, en tijdens dit
projectjaar zou deze trend zich moeten doorzetten.
2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en indien mogelijk uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief
gecorrigeerd beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet
telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het
registratiesysteem (matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Een relevant aantal bewoners steekt zelfstandig de handen uit de mouwen voor kwaliteitsvolle openbare ruimte
(organisatie van en deelname aan properheidacties en groenacties).
Werkdoelen beleidsparticipatie :
2. Een relevant aantal bewoners kaart problemen op het vlak van openbare ruimte en groenvoorziening aan tijdens
de delegaties naar het kabinet van de burgemeester, evenals tijdens andere contactmomenten met het beleid.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 125
Programmatie 2009 – 2010

Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(=indicatoren op het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als
effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken
dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. Ten minste tien bewoners (properheidacties en groenacties).
Indicatoren beleidsparticipatie :
2. Ten minste vijf specifieke wensen of problemen op het vlak van openbare ruimte en groenvoorziening
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
( = Waar zou de correctie op het bestaande beleid kunnen zitten? Wat zou er inhoudelijk moeten veranderen – sociaal gecorrigeerd beleid ?
Welke verandering (of mentaliteitswijziging) in structuren en beleidsvoering zou je willen realiseren – participatief gecorrigeerd beleid ? Welke
structurele oplossing wil je bekomen en op welk niveau?)
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid :
3. Er is een opvolging van de wensen en problemen inzake betere en meer kwaliteitsvolle openbare ruimte in
Anneessens.
4. De parkwachters,de netheids -en andere relevante (stads)diensten verlenen steun aan de bewoners tijdens
activiteiten, en waken over de kwaliteit van de openbare ruimte.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid :
5. De verantwoordelijken van de stadsdiensten beantwoorden de vragen en interpellaties van de bewoners inzake
openbare ruimte.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de politieke kernopdracht ?
(= indicatoren op het vlak van een sociaal gecorrigeerd beleid en een participatief gecorrigeerd beleid zowel resultaatsindicatoren = meetbare
resultaten als effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat
we merken dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren sociaal gecorrigeerd beleid :
3. Minstens 3 ingrepen op de openbare ruimte, of ten minste aanzetten daartoe,
4. Steun aan minstens 3 activiteiten.
Indicatoren participatief gecorrigeerd beleid :
5. Op zijn minst vijf specifieke vragen en interpellaties van de bewoners inzake openbare ruimte
3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 126
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 1 : Enquête en petitie ‘Wij willen meer groen in de wijk’
Werkdoel : nr 1 en 2
Indicator : nr 1 en 2
Timing : september 2009 - maart 2010
Tussendoel/aandachtspunt : er werd al eens een kleine proefenquête uitgevoerd tijdens de Bloemenmarkt editie
2009 en de reacties waren veelbelovend. De deelnemers uitten duidelijk hun ongenoegen inzake het gebrek aan
kwaliteitsvolle openbare ruimte, vooral op het vlak van groenvoorziening, en enkelen droegen zelf alternatieven
aan. Mits een goede aanpak, en mits deelname van de bewoners tijdens de enquête zelf kan hier heel wat worden
bereikt.
Evaluatie : Er moet een groep van bewoners worden gevormd die zich met de enquête kan bezighouden, zodat het
niet louter iets professioneels blijft. Op die manier wordt de interactie aangezwengeld en zal pas echt een dynamiek
op gang komen.
Sleutelactiviteit 2: Anneessens fietst voor groene longen
Werkdoel: nr. 1
Indicator: nr. 1
Timing: september 2009
Tussendoel/aandachtspunt: Ook hier moet het de bedoeling zijn zoveel mogelijk mensen te kunnen verzamelen om
op die manier het draagvlak voor meer groenvoorziening in de wijk uit te breiden. Veiligheid is ook geboden tijdens
een geplande fietstocht.
Evaluatie: De fietstocht zal worden geëvalueerd op het aantal bewoners dat is gemobiliseerd en het begrip voor de
thematiek dat eruit voortvloeit.
Sleutelactiviteit 3 : Properheidactie
Werkdoel : alle
Indicator : alle
Timing : april - mei 2010
Tussendoel/aandachtspunt : Tijdens de dag van de netheid in april 2009 werd al een properheidactie georganiseerd
en dat was slechts een gedeeltelijk succes, in die zin dat niet op alle indicatoren even goed werd gescoord. Het
aantal bewoners aan de actie was namelijk quasi nihil, vooral uit ongenoegen met het heersende beleid van
schepen Lalieux. Aan de andere kant werd de properheidactie wel bezocht door schepen Lalieux, en werd de actie
ook materieel ondersteund door de stadsdiensten. Bovendien werd de gelegenheid door de bewoners te baat
genomen om met hun klachten naar mevr. Lalieux te stappen, klachten waaraan nagenoeg meteen gehoor werd
gegeven. In mei 2009 hebben de stadsdiensten heel wat veranderingen aangebracht in hun werkwijze, tot grote
vreugde van de bewoners.
Evaluatie : De nieuwe editie van de properheidactie zou idealiter weer samenvallen met de dag van de properheid,
maar de stadsdiensten zouden ditmaal een poging moeten ondernemen om de dag samen met de bewoners voor
te bereiden, en niet totaal eenzijdig. Dan zou het aantal deelnemers zeker hoger liggen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 127
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 4 : Guerilla Gardening
Werkdoel : nr 1 en 2
Indicator : nr 1 en 2
Timing : mei - juni 2010
Tussendoel/aandachtspunt : Bij deze activiteit moet een zo ruim mogelijk publiek betrokken worden. Er is op dit vlak
een groot potentieel in de wijk. Het moet ook ludiek blijven. Het mag niet de bedoeling worden dat we de
stadsdiensten tegen ons in het harnas jagen.
Evaluatie : De activiteit is geslaagd als een groot aantal mensen de actie steunt, als een groot draagvlak is
gecreëerd.
Sleutelactiviteit 5 : Delegaties
Werkdoel : nr 2, 3 & 4
Indicator : nr 2, 3 & 4
Timing : oktober 2009 – december 2010
Tussendoel/aandachtspunt : de delegaties moeten leiden tot het echt aankaarten en oplossen van de problematiek
van het gebrek aan openbare ruimte in Anneessens, en mogen geen praatclubje worden zonder concrete
resultaten.
Evaluatie: Op het einde van het werkjaar moeten toch een paar concrete dossiers concreet zijn opgehelderd, en
niet weer worden uitgesteld.
4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
Het project zal ongeveer 2 werkjaren in beslag nemen, van september 2009 tot december 2011.
Tot en met maart wordt gewerkt aan het uitbreiden van het draagvlak en peilen naar waar de mensen nu echt
ingrepen willen zien, en op welke manier.
Vanaf april evolueren we naar het meer actieve luik van dit project, waarbij vooral de properheidactie en guerilla
gardening centraal staan, maar waarin ook andere zaken opgenomen zullen worden, zoals het verlenen van steun
aan de bloemenmarkt editie 2010.
De delegaties lopen het ganse jaar door en daarbij moeten constant thema’s op de agenda worden geplaatst wat
kwaliteitsvolle openbare ruimte betreft.
Vanaf volgend werjaar 2011 komt er een verdieping van de thema’s en eventueel een verzelfstandiging van een
werkgroep groenvoorziening.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 128
Programmatie 2009 – 2010

5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Kadert dit project binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Het project kadert uiteraard in de samenwerking die tussen de opbouwwerkers leefbaarheid van
Samenlevingsopbouw en de twee andere medewerkers van De Buurtwinkel bestaat.
Wie neemt binnen het eigenlijke project welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Het initiatief vertrekt vanuit de opbouwwerker fysieke leefbaarheid, maar bij de praktische uitvoering wordt het hele
team ingeschakeld.
Indien van toepassing, welke doelen wil je bereiken op het vlak van werkorganisatie binnen het team ?
Het zou wenselijk zijn mocht het idee van kwaliteitsvolle openbare ruimte, duidelijk horend bij de thematiek van
fysieke leefbaarheid, ook een rol krijgen in het versterken van de sociale cohesie, wat dan weer meer bij sociale
leefbaarheid hoort. Een nauwe samenwerking tussen de twee opbouwwerkers op dit vlak lijkt ideaal.
Er is enkel begeleiding voorzien binnen het Algemene team van de Buurtwinkel, bestaande uit het personeel van de
Buurtwinkel, coach Alain Storme en voorzitter Omer Mommaerts.
6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Partner 1 : Bral
o Lokaal – wijk
$ Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : / neen
Taken : Bral heeft vooral een ondersteunende functie. Als Brusselse Raad voor het Leefmilieu heeft ze heel wat
technische kennis en een uitgebreid netwerk als het op kwaliteitsvolle openbare ruimte aankomt. Voor het
fietsproject wordt zelfs financiële steun verleent.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 129
Programmatie 2009 – 2010

Partner 2 : kabinet schepen Lalieux
o Lokaal – wijk
$ Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken : Het kabinet van schepen Lalieux zal vooral een rol spelen tijdens de properheidactie, vergelijkbaar met
vorig jaar, en moet nog meer streven naar een nette Anneessenswijk, en vooral Fontainaspark.
Partner 3: Cultures et Santé
$ Lokaal – wijk
° Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : nee
Taken : De wijkorganisatie Cultures et Santé werkt mee met het mobiliseren van bewoners uit de wijk.
Partner 4: Erasmus Hogeschool
$ Lokaal – wijk
° Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : nee
Taken : Enkele studenten van de Erasmus Hogeschool werkt tijdens het projectjaar 2010 mee aan de
programmatie rond kwaliteitsvolle openbare ruimte.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 130
Programmatie 2009 – 2010

7. Deelname extern overleg - tweedelijnswerk
Geef aan aan welk extern overleg je deelneemt in functie van dit project – tweedelijnswerk.
Interassoc
De Buurtwinkel is lid van het ‘Interassociatief Platform Anneessens’, ook wel ‘Interassoc’ genoemd. Dit platform
werd opgestart ten tijde van het wijkcontract met de bedoeling de wederzijdse kennismaking,
informatiedoorstroming, consolidatie van het netwerk en collectieve acties te bevorderen. Om de twee maanden
wordt er afgesproken op het middaguur en wordt er samen gegeten in het Fontainaspark, in het Communautair
Centrum of in één van de wijkverenigingen. De Interassoc zal in de voorbereidende fase worden opgezocht om
wijkorganisaties te leren kennen en gemeenschappelijke belangen te identificeren.
Sociale coördinatie van de Zenne
Een tweede interassociatief netwerk waar de Buurtwinkel lid van is, is de ‘Sociale Coördinatie van de Zenne’. De
Sociale Coördinatie zal bij de projectvoorbereiding een gelijkaardige rol als de Interassoc spelen. Er zal worden
deelgenomen aan de tweemaandelijkse Algemene Vergaderingen en één van de opbouwwerkers zal deelnemen
aan de ‘Groep huisvesting’.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 131
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Anneessens
Autonomie en woonomgeving
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 132
Programmatie 2009 – 2010

Strategische actie 3.16
“Autonomie en woonomgeving”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 1, OD 2, OD 3
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
Wat de bewoners in Anneessens betreft, weten we ten eerste dat er een aanzienlijke hoeveelheid huurders is.
Bovendien dateren heel wat van de woningen van voor 1945. Over het algemeen beschikken de bewoners
gemiddeld over 25m² woonoppervlakte. Het merendeel van de woningen zijn zeer klein (45-74m²) en hebben en
bieden weinig comfort. Het woningaanbod in de wijk kent een dichte residentiële bebouwing gekenmerkt door
individuele rijhuizen die vaak later opgedeeld werden en waar de binnenterreinen vaak volgestouwd worden met
bijgebouwen. Anderzijds – en dit is een voorbode van de gentrificatie- is er een woningpark aanwezig (voortkomend
uit de openbare sector) waar de woonomstandigheden kwaliteiten vertonen van recente datum en/of goed
onderhouden zijn. Maar aangezien de meest kwetsbare groep massaal gegroepeerd is in de meest ongezonde
woningen van de private markt en omdat de vraag naar sociale woningen de ontvangstcapaciteit van het aandeel
van sociale woningen overschrijdt, zal een beleid dat gericht is op het bouwen van nieuwe sociale woningen niet
voldoende zijn om dit probleem op te lossen. Het zal nodig zijn om ook op de verloederde woningen in te grijpen.
Wetende dat de bestaande toestand van de woningen in Anneessens niet optimaal is en niet aangepast aan de
huisvestingscode, is de vraag gesteld of het niet wenselijk zou zijn om kleine renovatiewerken te bevorderen, en
een uitleendienst voor materiaal en informatie te installeren, aansluitend op de klusjesdienst die uit het project
‘Coup d’Pousse’is voortgevloeid. Het project ‘Autonomie en woonomgeving’wil hiertoe de aanzet vormen.
Doelgroep(en)
Inwoners van Anneessens met vervangingsinkomen – alle bewoners uit de Anneessenswijk (sensibilisatie)
Werkingsschaal
o Buurt
$ Wijk
o Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
o België
o Europa
Begindatum
01/09/2009
Einddatum
31/12/2012
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 133
Programmatie 2009 – 2010

Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel, Buurtwinkel, werkgroep huisvesting Anneessens (Habitat et Rénovation,
Convivence, Bravvo, bewonerscomité)
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Anneessenswijk
Werkadres
De Buurtwinkel
Anneessensplein 13
1000 Brussel
Tel (02) 512 69 15
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Bas Wildemeersch, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
bas.wildemeersch@samenlevingsopbouw.be
Sara Vanhoyland, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
sara.vanhoyland@samenlevingsopbouw.be
Andere medewerkers :
Bram Reekmans (De Buurtwinkel)
Nicoleta Beraru (De Buurtwinkel)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 134
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (nr 1) : 20 personen uit de doelgroep beschikken over de middelen (technisch en conceptueel) om hun
woning op autonomere wijze te beheren.
Dat houdt in:
- een rationeler energieverbruik
- kennis van enkele onderhouds- en reparatietechnieken die bijdragen tot woonkwaliteit.
Indicator (nr 1) : 10 personen uit de doelgroep voeren zelfstandig audits uit, 20 personen wonen vormingen en
technische ateliers bij. 10 personen verminderen het gas-, electriciteits- en waterverbruik met 10%.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
$ Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : /
Werkdoel (nr 2) De doelgroep is bereid een uitleendienst voor klusjesmateriaal mee te helpen uitbouwen.
Indicator (nr 2) : 5 personen
o Bereikt
o Ten dele bereikt
$ Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : /
Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel (nr 3) : De doelgroep kaart problemen met de woonkwaliteit aan tijdens de delegaties naar het kabinet
van de burgemeester.
Indicator (nr 3) : 5 personen
o Bereikt
$ Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Tijdens de projectvoorbereiding stonden al heel wat huisvestingsproblemen op de agenda tijdens de
delegaties naar het kabinet van de burgemeester. De bedoeling is dat er vanaf oktober een opvolging van die
thema’s plaatsvindt, ook gedragen door de deelnemers van het project ‘Mijn woning, ik doe mee, ik win.’
Werkdoel (nr 4) : De doelgroep toont zich bereid aan allerhande allerhande activiteiten rond huisvesting
(betogingen, workshops,…) deel te nemen.
Indicator (nr 4) : 20 personen
o Bereikt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 135
Programmatie 2009 – 2010

$ Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : Ook hier werden tijdens de projectvoorbereiding al enkele stappen in de goede richting gezet. Er werd
deelgenomen aan een leegstandsactie van het Platform leegstand, er werd meegedaan aan een betoging van o.a.
de BBRoW, een kleine enquête rond huisvesting. Het aantal deelnemers was soms nog wat te beperkt en kan nog
worden uitgebreid.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr 5): Er is een opvolging van het beloofde huisvestingsluik en van de huisvestingsprojecten inzake
verloederde woningen vertrokken binnen het wijkcontract Artevelde – O.L.V. Ten Rode.
Indicator (nr 5) : minstens 3 huisvestingsprojecten inzake verloedering die worden opgevolgd worden tot een goed
einde gebracht (bv. Project Maagdenstraat, Projet X, Bodeghemstraat 8-14)
o Bereikt
$ Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : In de opleveringsfase van het wijkcontract Artevelde – O.L.V. Ten Rode werden al heel wat
huisvestingsprojecten opgevolgd, maar helaas is het aantal dat al effectief tot een goed einde is gebracht nog wat
beperkt. We hopen dat daar in het komende werkjaar verandering in komt.
Werkdoel (nr 6) : De verantwoordelijken van de stads- en huisvestingsdiensten bieden logistieke en conceptuele
steun aan het project.
Indicator (nr 6) : minstens 3 activiteiten binnen het project.
o Bereikt
o Ten dele bereikt
$ Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : /
Werkdoel (nr 7): Tegen eind 2012 geeft het beleid van de stad en de huisvestingsdiensten extra steun aan ingrepen
in verloederde woningen.
Indicator (nr 7) : minstens 2 nieuwe steunmaatregelen
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr 8) : Tot minstens eind 2012 beantwoorden de verantwoordelijken van de stadsdiensten over het
algemeen en de huisvestingsdiensten in het bijzonder de vragen en interpellaties van de bewoners inzake
huisvesting.
Indicator (nr 8) : Op minstens 10 afzonderlijke momenten beantwoorden de stads- en huisvestingsdiensten de
vragen en interpellaties van de bewoners.
$ Bereikt
° Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 136
Programmatie 2009 – 2010

Evaluatie : Ook hier weer dient te worden verwezen naar de delegaties naar het kabinet van de burgemeester en
de activiteiten rond huisvesting. Er wordt zeker al geluisterd naar de vragen en interpellaties van de bewoners. In
bijna alle gevallen wordt ook geantwoord. Nog meer bereidheid bij de stadsdiensten kan in de toekomst zeker nog.
2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en indien mogelijk uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief
gecorrigeerd beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet
telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het
registratiesysteem (matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. 20 personen uit de doelgroep beschikken over de middelen (technisch en conceptueel) om hun woning op
autonomere wijze te beheren.
Dat houdt in:
- een rationeler energieverbruik
- kennis van enkele onderhouds- en reparatietechnieken die bijdragen tot woonkwaliteit.
2. De doelgroep is bereid een uitleendienst voor klusjesmateriaal mee te helpen uitbouwen.
Werkdoelen beleidsparticipatie :
3. De doelgroep kaart problemen met de woonkwaliteit aan tijdens de delegaties naar het kabinet van de
burgemeester.
4. De doelgroep toont zich bereid aan allerhande allerhande activiteiten rond huisvesting (betogingen,
workshops,…) deel te nemen.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(=indicatoren op het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als
effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken
dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. 10 personen uit de doelgroep voeren zelfstandig audits uit, 20 personen wonen vormingen en technische ateliers
bij. 10 personen verminderen het gas-, electriciteits- en waterverbruik met 10%.
2. 5 personen
Indicatoren beleidsparticipatie :
3. 5 personen
4. 20 personen
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 137
Programmatie 2009 – 2010

Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
( = Waar zou de correctie op het bestaande beleid kunnen zitten? Wat zou er inhoudelijk moeten veranderen – sociaal gecorrigeerd beleid ?
Welke verandering (of mentaliteitswijziging) in structuren en beleidsvoering zou je willen realiseren – participatief gecorrigeerd beleid ? Welke
structurele oplossing wil je bekomen en op welk niveau?)
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid :
5. Er is een opheldering van het beloofde huisvestingsluik en van de huisvestingsprojecten inzake verloederde
woningen, vertrokken binnen het wijkcontract Artevelde – O.L.V. Ten Rode.
6. De verantwoordelijken van de stads- en huisvestingsdiensten bieden logistieke en conceptuele steun aan het
project.
7. Tegen eind 2012 geeft het beleid van de stad en de huisvestingsdiensten extra steun aan ingrepen in
verloederde woningen.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid :
8. Tot minstens eind 2012 beantwoorden de verantwoordelijken van de stadsdiensten over het algemeen en de
huisvestingsdiensten in het bijzonder de vragen en interpellaties van de bewoners inzake huisvesting.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de politieke kernopdracht ?
(= indicatoren op het vlak van een sociaal gecorrigeerd beleid en een participatief gecorrigeerd beleid zowel resultaatsindicatoren = meetbare
resultaten als effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat
we merken dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren sociaal gecorrigeerd beleid :
5. minstens 3 huisvestingsprojecten inzake verloedering die worden opgevolgd worden tot een goed einde gebracht
(bv. Project Maagdenstraat, Projet X, Bodeghemstraat 8-14)
6. minstens 3 activiteiten binnen het project.
7. minstens 2 nieuwe steunmaatregelen
Indicatoren participatief gecorrigeerd beleid :
8. Op minstens 10 afzonderlijke momenten beantwoorden de stads- en huisvestingsdiensten de vragen en
interpellaties van de bewoners.
3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Sleutelactiviteit 1 : Startavond project
Werkdoel : nr 4
Indicator : nr 4
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 138
Programmatie 2009 – 2010

Timing : 30 september 2009
Tussendoel/aandachtspunt : de hele maand september moet veel aandacht worden besteed aan de communicatie.
Er moet duchtig worden geflyerd, reclame worden gemaakt in het onthaal, op de markt, en bij andere organisaties
(OCMW en Convivence bijv.)
Evaluatie : Er moet een groep van 20 worden gevormd voor verdere uitbouw van het project. Als we dat cijfer
tijdens de startavond halen of op zijn minst benaderen, is dat positief.
Sleutelactiviteit 2 : Audits
Werkdoel : nr 1, 4 & 8
Indicator : nr 1, 4 & 8
Timing : oktober – december 2009
Tussendoel/aandachtspunt : het zou ideaal zijn mocht de auditfase van het project ook leiden tot meer sociale
cohesie, dat de deelnemers aan het project bij elkaar op bezoek komen tijdens de auditfase.
Evaluatie : Er moet toch een degelijke auditfase gebeuren, en eind december moeten de deelnemers van de wijk
zicht hebben op de problemen (qua energie en kwaliteit van de woning) bij hen thuis. Ondersteuning wordt
geboden, waarbij ook een bijdrage moet worden geleverd door de stads- en huisvestingsdiensten (de Stadswinkel,
OCMW)
Sleutelactiviteit 3 : Vormingen rationeel energieverbruik en technische ateliers
Werkdoel : nr 1, 4 & 8
Indicator : nr 1, 4 & 8
Timing : januari – december 2010
Tussendoel/aandachtspunt : de vormingen moeten een zeer praktische invalshoek hebben, mogen zich niet
beperken tot de gebruikelijke technische clichés.
Evaluatie : De vormingen moeten zeer interactief zijn en de deelnemers aan het project moet echt actief
deelnemen, geen passieve vormingen. Weer bijdrage door stads- en huisvestingsdiensten.
Sleutelactiviteit 4 : Uitbouw uitleendienst voor klusjesmateriaal
Werkdoel : nr 2
Indicator : nr 2
Timing : oktober 2009 – juni 2010
Tussendoel/aandachtspunt : de uitleendienst voor klusjesmateriaal moet vooral een zeer praktische grondslag
hebben. Het moet zeer democratisch zijn van inslag en indien mogelijk door de bewoners zelf worden beheerd.
Evaluatie : De uitleendienst moet eind juni 2010 volledig op poten staan: vestigingsplaats, permanenties, keuze
materiaal,…
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 139
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 5 : Delegaties en ronde tafel
Werkdoel : nr 3, 4, 5 & 6
Indicator : nr 3, 4, 5 & 6
Timing : oktober 2009 – december 2010
Tussendoel/aandachtspunt : de delegaties en ronde tafel moeten leiden tot het echt aankaarten en oplossen van de
huisvestingsproblematiek van verloederde woningen in Anneessens, en mogen geen praatclubje worden zonder
concrete resultaten.
Evaluatie: Op het einde van het werkjaar moeten toch een paar concrete huisvestingsdossiers concreet zijn
opgehelderd, en niet weer worden uitgesteld.
4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
Het project zal ongeveer tot eind 2012 in beslag nemen, van september 2009 tot december 2012.
In september wordt gewerkt aan de communicatie van het project en aan het vormen van de groep deelnemers.
Van oktober tot december worden audits uitgevoerd en wordt de uitbouw van de uitleendienst voor klusjesmateriaal
voorbereid (aankopen van materiaal). Tegelijk wordt binnen de Buurtwinkel een groepje van bewoners en
bezoekers gevormd dat zich op regelmatige basis met huisvestingsthema’s zal bezighouden.
Van januari tot maart krijgen we de fase van de vormingen over rationeel energieverbruik.
Van april tot juni volgt de fase van de technische ateliers en de lancering van de uitleendienst.
Van juli tot september volgen nog technische ateliers en de evaluatie.
Vanaf begin 2011 wordt de haalbaarheid van een losstaande woonwinkel zoals die in Kuregem bestaat onderzocht.
Vanaf begin 2011 volgt ook een mogelijke perfectionering en verzelfstandiging van een groepje huisvesting van
bewoners en bezoekers van het sociaal onthaal binnen de Buurtwinkel, dat zich zal bezighouden met alle
huisvestingsthema’s.
5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Kadert dit project binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Het project kadert wel degelijk binnen een ruimere werking rond huisvesting in de Buurtwinkel als ankerplaats. Binnen het
team is opbouwwerker Bas Wildemeersch verantwoordelijk voor technische ondersteuning en uittekening van de
activiteiten, en zal Nicoleta Beraru, verantwoordelijke voor VWAHWN, mensen uit haar werking naar de activiteit toe leiden.
Binnen Samenlevingsopbouw Brussel kadert dit project binnen het programmaspoor fysieke en sociale leefbaarheid. Er is
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 140
Programmatie 2009 – 2010

afstemming en overleg met de andere opbouwwerkers leefbaarheid. Ook zijn er linken en concrete samenwerkingen met
het programmateam Recht op Wonen binnen Samenlevingsopbouw Brussel.
Wie neemt binnen het eigenlijke project welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
Concreet zal er naast de werkroep huisvesting Anneessens een denktankje huisvesting binnen de VWAHWN
worden gevormd die bij elke fase van het project gemobiliseerd moet worden. Daar is Nicoleta Beraru voor
verantwoordelijk. De andere collega’s en vrijwillligers worden hoofdzakelijk ingezet bij de communicatie naar de
doelgroep.
Indien van toepassing, welke doelen wil je bereiken op het vlak van werkorganisatie binnen het team ?
Het zou wenselijk zijn dat er een meer gestroomlijnde werkorganisatie komt binnen het team. Een symbiose tussen
het opbouwwerk en de VWAHWN moet mogelijk zijn, terwijl een parallelle werking de duidelijkheid niet ten goede
zal komen en dus bij voorkeur vermeden moet worden.
Is er een “begeleidingsgroep” rond dit project actief ? Zo ja – wie maakt daar deel van uit en hoe wordt dit
georganiseerd ?
De begeleidingsgroep rond dit project vloeit vooral voort uit de werkgroep huisvesting Anneessens, waar zoals
gezegd Habitat et Rénovation, Convivence, Buurtwinkel, Het Bewonerscomité en BRAVVO deel van uitmaken.
Afgezien daarvan is er ook begeleiding voorzien binnen het Algemene team van de Buurtwinkel, bestaande uit het
personeel van de Buurtwinkel, coach Alain Storme en voorzitter Omer Mommaerts.
Ook wordt het project gevolgd binnen het programmateam team Recht Op Wonen van Samenlevingsopbouw,
voorgezeten door Katleen Vanlerberghe.
6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Partner 1 : Woonwinkel Kuregem
o Lokaal – wijk
$ Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : / neen
Taken : Vooral veel begeleiding in de beginfase. De woonwinkel beschikt over heel wat ervaring wat betreft het
uittekenen van dergelijk project. Concreet zullen ze wat steun bieden op het gebied van audits, vormingen rond
rationeel energieverbruik en technische ateliers.
Partner 2 : OCMW Brussel
o Lokaal – wijk
$ Gemeente – stad
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 141
Programmatie 2009 – 2010

o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken : Het OCMW zal vooral een rol spelen bij de rekrutering in de beginfase, alsook bij conceptuele steun wat
betreft individuele steun bij audits. Op termijn hopen wij in het OCMW ook een partner te vinden betreffende het
aankaarten van huisvestingsproblemen in de binnenstad.
Partner 3 : De Stadswinkel
o Lokaal – wijk
$ Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : / neen
Taken : De Stadswinkel zal vooral worden ingezet wat de technische ondersteuning van het project betreft:
vormingen rond energie bv.
7. Deelname extern overleg - tweedelijnswerk
Geef aan aan welk extern overleg je deelneemt in functie van dit project – tweedelijnswerk.
Interassoc
De Buurtwinkel is lid van het ‘Interassociatief Platform Anneessens’, ook wel ‘Interassoc’ genoemd. Dit platform
werd opgestart ten tijde van het wijkcontract met de bedoeling de wederzijdse kennismaking,
informatiedoorstroming, consolidatie van het netwerk en collectieve acties te bevorderen. Om de twee maanden
wordt er afgesproken op het middaguur en wordt er samen gegeten in het Fontainaspark, in het Communautair
Centrum of in één van de wijkverenigingen. De Interassoc zal in de voorbereidende fase worden opgezocht om
wijkorganisaties te leren kennen en gemeenschappelijke belangen te identificeren.
Sociale coördinatie van de Zenne
Een tweede interassociatief netwerk waar de Buurtwinkel lid van is, is de ‘Sociale Coördinatie van de Zenne’. De
Sociale Coördinatie zal bij de projectvoorbereiding een gelijkaardige rol als de Interassoc spelen. Er zal worden
deelgenomen aan de tweemaandelijkse Algemene Vergaderingen en één van de opbouwwerkers zal deelnemen
aan de ‘Groep huisvesting’.
Netwerk Huisvesting
De werkgroep huisvesting Anneessens zal voornamelijk dienen om de partners binnen de huisvestingsproblematiek
van de wijk te leren kennen. Convivence en Habitat et Rénovation zullen daar de voornaamste zijn. Er zullen
gemeenschappelijke en weerkerende thema’s worden aangekaart en voorstellen worden gedaan voor een
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 142
Programmatie 2009 – 2010

gezamenlijke aanpak. Indien mogelijk zal met de werkgroep huisvesting een project rond eigen beheer van woning
worden opgezet, en een subsidieaanvraag worden ingediend.
Eén van de opbouwwerkers zal de maandelijkse bijeenkomsten van de Brusselse Bond Recht op Wonen mee
opvolgen, en mee een bijdrage leveren. De Brusselse Bond kan tijdens de projectvoorbereiding ook dienen om aan
netwerkvorming te doen, en zicht te krijgen op huisvestingsproblematiek die buiten de wijkkaart valt.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 143
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Anneessens
Anneessens leeft
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 144
Programmatie 2009 – 2010

Strategische Actie 3.17
“Anneessens leeft”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 5, OD 6, OD 7
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
In de Anneessenswijk leven verschillende culturen naast elkaar. Vaak is er weinig geweten over de andere
bewoners, men kent niet altijd zijn buren en weet niet wat ze doen. Er zijn weinig gelegeheden waar bewoners
elkaar kunnen ontmoeten en elkaar leren kennen.
Bewoners voelen zich ook vaak onveilig in hun wijk door de overlast die veroorzaakt wordt door rondhangende
jongeren en volwassenen, zwerfvuil, leegstand,… Bewoners durven anderen niet meer aan te spreken over
ongewenst gedrag omdat men bang is. Veel bewoners klagen over de wijk en willen eigenlijk liever verhuizen.
Doelgroep(en)
De bewoners van de Anneessenswijk
Werkingsschaal
o Buurt
X Wijk
o Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
o België
o Europa
Begindatum
01/09/2009
Einddatum
31/12/2015
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel i.s.m. De Buurtwinkel vzw
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Anneessenswijk
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 145
Programmatie 2009 – 2010

Werkadres
De Buurtwinkel
Anneessensplein 13
1000 Brussel
Tel (02) 512 69 15
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Bas Wildemeersch, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
bas.wildemeersch@samenlevingsopbouw.be
Sara Vanhoyland, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
sara.vanhoyland@samenlevingsopbouw.be
Andere medewerkers :
Bram Reekmans (De Buurtwinkel)
Nicoleta Beraru (De Buurtwinkel)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 146
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (nr) : 1
Indicator (nr) : 1
o Bereikt
X Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : tijdens de projectvoorbereiding waren er al enkele activiteiten maar afhankelijk van de soort activiteit
bereikten we meestal één bepaald publiek maar het is moeilijk om deze samen in 1 activiteit te krijgen.
Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel (nr) : 4
Indicator (nr) : 4
o Bereikt
X Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : af en toe kwamen er onder werpen rond sociale cohesie aan bod maar hier kan meer aandacht aan
besteed worden. De hele doelgroep wordt ook nog niet vertegenwoordigd.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 147
Programmatie 2009 – 2010

2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en indien mogelijk uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief
gecorrigeerd beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet
telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het
registratiesysteem (matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. Via een divers aanbod aan activiteiten wordt een sociaal-economisch gemeng publiek bereikt.
2. Via een divers aanbod aan activiteiten leert een sociaal-economisch gemengd publiek mekaars verschillen en
gelijkenissen kennen.
3. Een sociaal en economisch gemengd publiek neemt actief deel aan de voorbereidingen en brengt zelf ook
ideeën aan voor ontmoetingsactiviteiten.
Werkdoelen beleidsparticipatie :
4. Een sociaal en economisch gemeng publiek is in staat de problematieken rond sociale leefbaarheid aan te
kaarten bij het beleid (zie ook fiche rond communicatie)
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(=indicatoren op het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als
effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken
dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. minstens de helft van de deelnemers komt uit de kansarme doelgroep
2. In minstens 2 activiteiten wordt stilgestaan bij gelijkenissen en verschillen tussen een sociaal-economisch
gemengd publiek.
3. bij grote activiteiten is er een groep van minstens 6 bewoners die actief meehelpen bij de organisatie, bij kleine
activiteiten minstens 2 bewoners.
Indicatoren beleidsparticipatie :
4. Per delegatie komt er minstens 1 onderwerp van sociale leefbaarheid aan bod
Er zijn geen werkdoelen en indicatoren geformuleerd op het vlak van onze politieke kernopdracht.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 148
Programmatie 2009 – 2010

3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Sleutelactiviteit 1 : Vrijdagen in het park
Werkdoel : nr 1en 3
Indicator : nr 1 en 3
Timing : elke vrijdag in de zomervakantie (juli-augustus)
Tussendoel/aandachtspunt : bewoners worden mee betrokken in de voorbereiding, het aanbrengen van ideëen
voor activiteiten en de uitvoering.
Evaluatie : mensen van verschillende culturen en leeftijden nemen actief deel aan de activiteiten en komen de week
erna opnieuw terug. Een bewoner was actief betrokken bij de activiteiten maar dit kan zeker nog beter.
Sleutelactiviteit 2 : Dag van de buren
Werkdoel : nr 1, 2 en 3
Indicator : nr 1, 2 en 3
Timing : mei 2010
Tussendoel/aandachtspunt : Op de voorbereidende vergaderingen worden de bewoners betrokken. Het zijn de
bewoners zelf die uiteindelijk de activiteit uitvoeren.
Evaluatie : Bewoners nemen actief deel aan de voorbereiding en de uitvoering de dag zelf, vanuit het opbouwwerk
is er logistieke ondersteuning
Sleutelactiviteit 3 : wijkfeest
Werkdoel : nr 1,2 en 3
Indicator : nr 1, 2 en 3
Timing : oktober 2009 tot mei 2010
Tussendoel/aandachtspunt : bewoners en andere organisaties worden actief betrokken bij de voorbereiding en de
uitwerking van het wijkfeest. Zonder bewoners geen feest.
Evaluatie :het feest wordt georganiseerd met de medewerking van minstens 8 bewoners. Er zijn voldoende
activietiten de bewoners de gelegenheid geven om met elkaar in contact te komen en lkaar te leren kennen.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 149
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 4 : tentoonstellingen
Werkdoel : nr 1 en 3
Indicator : nr 1 en 3
Timing : augustus 2009 tot augustus 2010
Tussendoel/aandachtspunt : de tentoonstellende artiest werkt mee aan de voorbereiding van de tentoonstelling en
is zelf aanwezig op de vernissage.
Evaluatie : elke maand stelt een andere artiest zijn of haar werken tentoon. De artiest helpt mee aan de
voorbereiding van de vernissage en het verspreiden van de affiches en uitnodigingen. Op de vernissage zijn zowel
bewoners, bezoekers van het sociaal onthaal als mensen van buiten de wijk aanwezig.
Sleutelactiviteit 5 : ondersteuning activiteiten in het sociaal onthaal
Werkdoel : nr 1 en 3
Indicator : nr 1 en 3
Timing : oktober 2009 tot augustus 2010
Tussendoel/aandachtspunt : samen met de vereniging waar armen het woord nemen worden er activiteiten
georganiseerd in het sociaal onthaal met als doel armen met elkaar in contact te brengen, een dynamiek en
vertrouwensband te creeren. Maat het is ook de bedoeling dat de deelnemers zelf ook betrokken worden bij het
organiseren van de activiteiten.
Evaluatie : de deelnemers aan de activiteiten komen regelmatig terug, maken nieuwe contacten, brengen zelf
ideeën voor activiteiten aan, helpen bij de voorbereiding…
4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
De bedoeling van dit project is ervoor te zorgen dat de bewoners van Anneessens graag in hun wijk wonen en het
gevoel hebben dat ze zelf ook iets kunnen bijdragen aan het creëren van een wijk waar het aangenaam wonen is.
Bewoners voelen zich thuis in de wijk en zijn actief betrokken bij de organisatie van activiteiten. Bewoners kennen
hun buren, weten wat er leeft binnen de wijk en gaan actief op zoek naar oplossingen.
De activiteiten die onder dit project vallen zijn gericht op het zoeken en ondersteunen van actieve bewoners die iets
willen doen voor hun wijk maar ook op het bevorderen van het contact tussen bewoners en met de andere
organisaties van de wijk.
In de periode juli augustus zijn de de vrijdagen in het park voor de tweede keer doorgegaan. Hier zijn al stappen
gezet om het contact tussen volwassenen en jongeren te bevorderen door oa. een petanque activiteit. De vrijdagen
in het park zullen opnieuw herhaald worden maar nu wat uitgebreider en door de bewoners mee te betrekken in de
voorbereiding, het aanbrengen van ideeen voor activiteiten,… De voorbereiding van de activiteiten start in april.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 150
Programmatie 2009 – 2010

De tentoonstellingen zijn van start gegaan en hebben tot nu toe een goede opkomst. De bedoeling is om elke
maand een andere ariest de mogelijkheid te geven om zijn werken tentoon te stellen in de ruimte van het sociaal
onthaal. De vernissages zijn een moment waar we het contact tussen de bezoekers van de vernissage en de
bezoekers van het sociaal onthaal willen bevorderen. Elke maand wordt de tentoonstelling voor de volgende maand
georganiseerd.
Voor het wijkfeest wordt er tot en met december op zoek gegaan naar geïnteresseerde wijkbewoners en
organisaties die mee willen helpen aan de voorbereiding. De opbouwwerker zoekt uit wat er allemaal nodig is om
een wijkfeest te organiseren en hoe het aangepakt moet worden. Vanaf januari start de voorbereidende en
uitvoerende fase samen met de geïnteresseerde bewoners en organisaties. Het gaat hier over de taakverdeling,
thema, logistiek, communicatie,…
De dag van de buren is een activiteit waar de bewoners zelf initiatief nemen om hun buren te leren kennen. Vanuit
het opbouwwerk wordt er logistieke ondersteuning gegeven. De voorbereidingen starten in het voorjaar.
Via de projectvoorbereiding zijn er al verschillende contacten gelegd en het is nu belangrijk om deze te gebruiken
en nog uit te breiden. Het is belangrijk dat de bewoners niet alleen naar de activiteiten komen maar ook op een
actieve manier een bijdrage leveren. Het is vooral hier dat er nog veel werk is.
5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Dit project sluit aan bij de programmatie van de Buurtwinkel en Verenigingen waar armen het woord nemen. Er zal
op vele vlakken samengewerkt worden maar de eindverantwoordelijkheid ligt bij de opbouwwerker. Bij de
voorbereiding en de uitvoering van de activiteiten zal ook een beroep gedaan worden op vrijwilligers. Welke taken
zijn precies zullen doen hangt af van hun capaciteiten.
Binnen Samenlevingsopbouw Brussel kadert dit project binnen het programmaspoor fysieke en sociale leefbaarheid. Er is
afstemming en overleg met de andere opbouwwerkers leefbaarheid. Ook zijn er linken en concrete samenwerkingen met
het programmateam Recht op Wonen binnen Samenlevingsopbouw Brussel.
6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Afhankelijk van de soort activiteit zal er samengewerkt worden met andere organisaties uit de wijk en/of het
stadsbestuur.
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 151
Programmatie 2009 – 2010

Partner 1 : Stadsbestuur
o Lokaal – wijk
X Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : neen
Taken : financiële en materiële ondersteuning
Partner 2 : minsten 2 organisaties uit de wijk
X Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : neen
Taken : ondersteuning bij de voorbereiding en de uitvoering
7. Deelname extern overleg - tweedelijnswerk
Geef aan aan welk extern overleg je deelneemt in functie van dit project – tweedelijnswerk.
Interassoc: tweemaandelij
kse bijeenkomst van alle organisaties uit de Anneessenswijk
Comité de la Senne: tweemaandelijkse bijeenkomst met alle organisaties uit de Zennewijk
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 152
Programmatie 2009 – 2010

Programma
Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerk Anneessens
Communicatie in, over
en naar de wijk
Programmatie 2009 – 2010
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 153
Programmatie 2009 – 2010

Strategische actie 3.18
“Communicatie in, over en naar de wijk”
0. Identificatiegegevens
Meerjarenplan Samenlevingsopbouw Brussel
Strategische doelstelling(en) : SD 3
Operationele doelstelling(en) : OD 1, OD 2, OD 3 en OD 4
Kwestie/probleem waarop het project inspeelt
In de Anneessenswijk zijn verschillende organisaties actief maar de bewoners zijn niet altijd op de hoogte van wat
er nu allemaal gebeurt in de wijk. Vaak weten ze ook niet waar ze terechtkunnen met al hun vragen en
verzuchtingen over het leven in de wijk. Er gebeuren niet alleen negatieve dingen in de wijk en ook daar zijn zowel
de bewoners als de buitenwereld niet altijd van op de hoogte. Er is een gebrek aan consequente communicatie
tussen bewoners onderling en tussen de bewoners, de organisaties in de wijk, het stadsbestuur en de buitenwereld.
Dit zorgt ervoor dat de beeldvorming over de wijk niet altijd correct is.
Doelgroep(en)
De bewoners van Anneessens, de organisaties in de wijk, het stadsbestuur en iedereen die niet in de wijk woont
Werkingsschaal
o Buurt
X Wijk
X Gemeente
o Regio
o Provincie
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaanderen
X België
o Europa
Begindatum
01/09/2009
Einddatum
31/12/2015
Initiatiefnemende organisatie(s)
Samenlevingsopbouw Brussel i.s.m. De Buurtwinkel vzw
Programma meerjarenplan / opbouwwerkgebied
Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid
Opbouwwerkgebied Anneessenswijk
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 154
Programmatie 2009 – 2010

Werkadres
De Buurtwinkel
Anneessensplein 13
1000 Brussel
Tel (02) 512 69 15
Begeleiding
Verantwoordelijke opbouwwerkers :
Bas Wildemeersch, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
bas.wildemeersch@samenlevingsopbouw.be
Sara Vanhoyland, decreet maatschappelijk opbouwwerk, voltijds
sara.vanhoyland@samenlevingsopbouw.be
Andere medewerkers :
Bram Reekmans (De Buurtwinkel)
Nicoleta Beraru (De Buurtwinkel)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 155
Programmatie 2009 – 2010

1. Projectevaluatie
Geef per werkdoel en indicator aan of deze doelstelling is bereikt, ten dele bereikt, nog moet starten of
afgevoerd/gestopt is. Beschrijf daarna kort de evaluatie. Gebruik een doorlopend en oplopende nummering van 1
tot … (m.a.w. start niet telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering komt dan overeen met de
nummering in het registratiesysteem (matchbox).
Agogische kernopdracht
Werkdoelen maatschappelijke participatie
Werkdoel (nr) :1
Indicator (nr) : 1
o Bereikt
o Ten dele bereikt
X Nog starten
o Gestopt
Evaluatie :
Werkdoel (nr) : 2
Indicator (nr) : 2
o Bereikt
X Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : er zijn al bewoners die hun mening verwoord krijgen naar het beleid toe maar de economisch en sociaal
zwakkeren worden nog niet bereikt. Naar de komende jaren toe is het belangrijk dat ook zij hun mening kunnen
verwoorden.
Werkdoelen beleidsparticipatie
Werkdoel (nr) : 3
Indicator (nr) : 3
o Bereikt
X Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : bewoners signaleren hun problemen in beperkte mate al naar de overheid maar het gaat hier over een
kleine groep waar de minder sterke bewoners niet in zitten en onvoldoende vertegenwoordigd worden door de
anderen.
Politieke kernopdracht
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr) : 4
Indicator (nr) : 4
o Bereikt
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 156
Programmatie 2009 – 2010

X Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : er zijn al verschillende wandelingen in de wijk geweest maar dat moet blijven doorgaan.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid
Werkdoel (nr) : 5
Indicator (nr) : 5
o Bereikt
X Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : er wordt wel geluisterd naar de bewoners maar niet altijd geantwoord op de concrete vragen voor actie.
Werkdoel (nr) : 6
Indicator (nr) : 6
o Bereikt
X Ten dele bereikt
o Nog starten
o Gestopt
Evaluatie : er moet veel meer rekening gehouden worden met de mening van de bewoners.
2. Werkdoelen
Benoem de werkdoelen en de bijhorende indicatoren van het ganse project en dit zowel op agogisch als op politiek
vlak en indien mogelijk uitgesplitst volgens maatschappelijke/beleidsparticipatie (agogisch) en sociaal/participatief
gecorrigeerd beleid (politiek). Gebruik een doorlopende en oplopende nummering van 1 tot … (m.a.w. start niet
telkens opnieuw met een nieuw nummer !) – deze nummering kan dan later worden overgenomen in het
registratiesysteem (matchbox).
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(= Wat wil je bereiken op vlak van sterker maken van de doelgroep? Hoe ver zou je de doelgroep willen brengen – op vlak van maatschappelijke
participatie en op vlak van beleidsparticipatie?)
Werkdoelen maatschappelijke participatie :
1. leden van het bewonerscomité en bezoekers van de markt kennen de programmatie van minstens 5 organisaties
in de wijk
2. Een sociaal-economisch gemengd publiek is in staat haar mening en ideeën over de wijk te verwoorden in het
bewonerscomité, de delegatie en/of tijdens de wijkwandelingen.
Werkdoelen beleidsparticipatie :
3. Een sociaal-economisch gemengd publiek signaleert problemen i.v.m haar leefomgeving aan het beleid.
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de agogische kernopdracht ?
(=indicatoren op het vlak van maatschappelijke participatie en beleidsparticipatie, zowel resultaatsindicatoren = meetbare resultaten als
effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat we merken
dat gebruikt en toegepast wordt)
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 157
Programmatie 2009 – 2010

Indicatoren maatschappelijke participatie :
1. minsten 5 organisaties komen hun werking en programmatie voorstellen tijdens het bewonerscomité en op de
markt.
2. tijdens het bewonerscomité en delegatie zijn er respectievelijk minstens 6 en 3 bewoners aanwezig. Tijdenw de
wijkwandelingen is er minsten 1 bewoner die het woord neemt.
Indicatoren beleidsparticipatie :
3. de deelnemers bepalen mee de agenda van de delegatie
Welk werkdoel wil je op het einde van het project bereiken m.b.t. de politieke kernopdracht ?
( = Waar zou de correctie op het bestaande beleid kunnen zitten? Wat zou er inhoudelijk moeten veranderen – sociaal gecorrigeerd beleid ?
Welke verandering (of mentaliteitswijziging) in structuren en beleidsvoering zou je willen realiseren – participatief gecorrigeerd beleid ? Welke
structurele oplossing wil je bekomen en op welk niveau?)
Werkdoelen sociaal gecorrigeerd beleid :
4. Minsten 5 scholen en of sociale organisaties hebben een genuanceerder beeld van de Anneessenswijk.
Werkdoelen participatief gecorrigeerd beleid :
5. Het stadsbestuur geeft afdoende antwoorden op problemen of voorstellen die de afvaardiging formuleert.
6. Het stadsbestuur houdt rekening met de mening van de bewoners bij de uitvoering van projecten
Welke indicatoren leveren een aanwijzing voor doelbereik t.a.v. de politieke kernopdracht ?
(= indicatoren op het vlak van een sociaal gecorrigeerd beleid en een participatief gecorrigeerd beleid zowel resultaatsindicatoren = meetbare
resultaten als effectindicatoren = wat opvalt – wat gezien, gehoord en gelezen wordt, wat aangeduid kan worden in veranderingsprocessen, wat
we merken dat gebruikt en toegepast wordt)
Indicatoren sociaal gecorrigeerd beleid :
4. minsten 5 wijkwandelingen en getuigenissen per jaar
Indicatoren participatief gecorrigeerd beleid :
5. op alle vragen van de bewoners in de delegatie wordt een antwoord gegeven
6. in meer dan de helft van de uitvoering van projecten werd er rekening gehouden met de mening van de
bewoners
3. Fasering voor het komende werkjaar
Vul in hoe het komende werkjaar gewerkt zal worden aan de geformuleerde werkdoelen en indicatoren. Benoem de
grote sleutelactiviteiten die hiervoor opgezet en ontwikkeld zullen worden, vermeld ook tot welk werkdoel en
indicator deze sleutelactiviteit bijdraagt en zet er een timing op. Indien gewenst – formuleer ook tussendoelen of
aandachtspunten specifiek voor dit werkjaar. Geef tenslotte aan hoe je deze activiteit zal evalueren : wanneer ben
je m.a.w. tevreden over deze activiteit
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 158
Programmatie 2009 – 2010

Sleutelactiviteit 1 : bewonerscomité
Werkdoel : nr 1, 2, 3
Indicator : nr 1, 2, 3
Timing : elke laatste maandag van de maand
Tussendoel/aandachtspunt : het bewonerscomité is representatief voor de wijk
Evaluatie : er is een constante groep van ongeveer 10 personen per bijeenkomst en deze verspreiden de verkregen
info naar de andere bewoners in de wijk
Sleutelactiviteit 2 : delegatie naar het kabinet van de burgemeester
Werkdoel : nr 3, 5, 6
Indicator : nr 3, 5, 6
Timing : één maal om de anderhalve maand
Tussendoel/aandachtspunt : beloftes die gemaakt zijn tijdens de vorige delegaties mogen niet uit het oog verloren
worden. Zolang ze niet uitgevoerd worden moet er steeds naar terug gegrepen worden.
Evaluatie : bewoners bespreken de problematieken op het kabinet van de burgemeester en worden gehoord. Het
stadsbestuur houdt er rekening mee
Sleutelactiviteit 3 : infostand op de markt
Werkdoel : nr 1,2
Indicator : nr 1,2
Timing : elke dinsdag, het hele jaar door
Tussendoel/aandachtspunt :
Evaluatie : bewoners komen spontaan met vragen en opmerkingen over de wijk naar de infostand
Sleutelactiviteit 4 : wijkwandelingen
Werkdoel : nr 4
Indicator : nr 4
Timing : wanneer er vraag naar is van buitenaf, kan het hele jaar door
Tussendoel/aandachtspunt : bewoners worden ook aan het woord gelaten tijdens de wandeling
Evaluatie : er worden per jaar minstens 5 wandelingen georganiseerd
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 159
Programmatie 2009 – 2010

4. Globale fasering van het project
Een korte weergave van het globale project : wat is er nu reeds bereikt en wat staat er nog te gebeuren :
projectbeëindiging of verzelfstandiging. Doe dit aan de hand van scharniermomenten/sleutelactiviteiten en zet deze
in een toekomstperspectief.
Het gaat hier om de verderzetting van bestaande projecten. Het bewonerscomité en de delegatie hebben een
wisselend succes. Het is belangrijk dat deze verder gezet worden en dat er aandacht is voor de alle bewoners in de
wijk, ook de meest kwetsbaren. Er moet gezocht worden naar een manier om ook hen aan het woord te laten
komen.
Ook de wijkwandelingen zijn een verderzetting. De bedoeling is om dat dit jaar aan een zelfde tempo te doen.
Tegelijk moet er gezocht worden naar een manier om de bewoners zelf ook aan het woord te laten komen tijdens
deze wandelingen. Dit kan via getuigenissen maar idealiter zijn het de bewoners zelf die de rondleiding doen.
5. Project- en werkorganisatie
Geef aan welke plaats dit project heeft in het groter programmageheel. Duid ook aan wie er binnen het team aan dit
project werkt en hoe de werkverdeling gebeurt. Vermeld tenslotte indien van toepassing de plaats van een
“begeleidingsgroep” (stuur-of programmagroep of andere).
Kadert dit project binnen een grotere werking en programma ? Hoe wordt dit georganiseerd ?
Dit project kadert zich binnen de werking van de buurtwinkel en verenigingen waar armen het woord nemen. De
buurtwinkel voorziet mee in de logistieke ondersteuning van de activiteiten en de vereniging waar armen het woord
nemen helpt mee om de meest kwetsbaren ook aan het woord te laten komen.
Binnen Samenlevingsopbouw Brussel kadert dit project binnen het programmaspoor fysieke en sociale leefbaarheid. Er is
afstemming en overleg met de andere opbouwwerkers leefbaarheid. Ook zijn er linken en concrete samenwerkingen met
het programmateam Recht op Wonen binnen Samenlevingsopbouw Brussel.
Wie neemt binnen het eigenlijke project welke taak op zich (teamleden, vrijwilligers, …) ?
De opbouwwerkers begeleiden en ondersteunen het bewonerscomié en de delegatie maar de bewoners voeren het
woord.
6. Samenwerkingsverbanden
Een samenwerkingsverband is een extern netwerk waarop beroep wordt gedaan ten behoeve van de concrete
uitvoering van dit project. Benoem de samenwerkingspartners en geef aan op welk niveau ze zich situeren. Geef
ook aan of ze in dit project daadwerkelijk als oplossingsactor (met beleidsbevoegdheid) fungeren of enkel als
medestander zonder directe oplossings- of beleidsbevoegdheid. Formuleer tenslotte de taken die de verschillende
partners op zich nemen in functie van de concrete realisatie van dit project.
Partner 1 : stadsbestuur Brussel
o Lokaal – wijk
X Gemeente – stad
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 160
Programmatie 2009 – 2010

o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja
Taken : gehoor geven en rekening houden met de mening en opmerkingen van de bewoners
Partner 2 : 5 organisaties uit de wijk
X Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : neen
Taken : communiceren van hun programmatie naar de bewoners
Partner 3 :
o Lokaal – wijk
o Gemeente – stad
o Provinciaal
o Regionaal
o Brussels / VGC
o Brussels / Gewest
o Vlaams
o Federaal
Oplossingsactor : ja / neen
Taken :
Samenlevingsopbouw Brussel vzw - Programma Fysieke en Sociale Leefbaarheid 161
Programmatie 2009 – 2010