E X T R A B I J L A G E - Palet

DE HALLEN HAARLEM
PRESENTEERT
INTERNATIONALE
GROEPSTENTOONSTELLING
RONDOM KUNSTWERK
VAN LOUISE BOURGEOIS
VAN 23 SEPTEMBER
T/M 4 DECEMBER 2011
102
palet 355 I kunstlijn haarlem
K U N S T L I J N H A A R L E M 2 0 1 1
Tentoonstelling
Louise Bourgeois
DIT NAJAAR PRESENTEERT DE HALLEN HAARLEM DE INTERNATIONALE
GROEPSTENTOONSTELLING HE DISAP- PEARED INTO COMPLETE SI-
LENCE: REREADING A SINGLE ARTWORK BY LOUISE BOURGEOIS. CEN-
TRAAL IN DEZE TENTOONSTELLING STAAT HET BOEKJE HE DISAPPEARED
INTO COMPLETE SILENCE (1947), EEN RELA- TIEF ONBEKEND KUNST-
WERK VAN DE FRANS-AMERIKAANSE KUNSTENAAR LOUISE BOURGEOIS.
Dit boekje met negen etsen en negen parabels
vormde voor de samenstellers van de ten
toonstelling, Lau- rie Cluitmans
en Arnisa Zeqo, de inspiratiebron
voor een tentoonstellingsproject
dat naast
de expositie ook uit een publica-
tie en negen evenementen
bestaat. Zij ontvingen
voor hun pro- jectvoorstel de
tweejaarlijkse jonge curatorenbeurs
van De Hallen Haarlem.
Dit tentoonstellingsproject is
het resultaat van de gedeelde
liefde van samenstel-
Louise Bourgeois
He disappeared into complete
silence, 1947 (plate 8)
Courtesy Peter Blum Gallery,
New York
lers Laurie Cluitmans en Arnisa Zeqo voor het
werk He disappeared into complete silence.
Nadat zij af- zonderlijk van elkaar in 2008 in Parijs
de tentoonstelling van Louise Bourgeois
(1911-2010) hadden gezien, liet dit specifie- ke
werk hen niet meer los. De hedendaagse relevantie
van He disappeared into complete silence
inspireerde Cluitmans en Zeqo tot de
centrale vraag van hun project in De Hallen
Haarlem: ‘Hoe kunnen we een enkel werk als
uitgangspunt nemen voor een tentoonstelling
en dit behandelen als een uni- versum an
sich?’ Ze proberen deze vraag te beantwoorden
door dit specifieke kunstwerk ‘onder de
loep te leggen en van- daar uit richting de sterren
te katapulteren’, aldus Cluitmans en Zeqo.
Louise Bourgeois
Het boekje He disappeared into complete silence
speelt een belangrijke rol in Bourgeois’
oeuvre en markeert de overgang van haar
leven in Parijs naar een nieuwe toekomst in
New York. De thema’s die in de parabels en
etsen van het boekje aan de orde komen, vormen
steeds terugkerende elementen in haar
latere werk en zijn door Bourgeois regelmatig
beschre- ven. In 2005 maakt ze zelfs een
nieuwe versie van He disap- peared into complete
silence. Beide versies zullen voor het
eerst in Nederland te zien zijn.
In het universum dat Louise Bourgeois in het
boekje creëert, wordt de tragiek van het alledaagse
leven verbeeld via archi- tectonische
constructies in de etsen en geïsoleerde figuren
in de parabels. Oneindige eenzaamheid gaat
gepaard met con- tinue miscommunicatie, die
zowel absurdistisch als tragikomisch is. De verdwijnende
figuur uit de titel He disappeared
into complete silence roept associaties op met
het einde van een liefdesrelatie of de dood van
een naaste. Tegelijkertijd verwijst ‘hij’ naar trauma’s
zoals oorlogsverschrikkingen en verdwijnin-
gen van politieke activisten.
De tentoonstelling
Naast de twee versies van He disappeared into
complete silence zal de tentoonstelling bestaan
uit werken uit de collectie van De Hallen
Haarlem, van Charles Atlas, Sven Augustijnen,
Tracey Emin, Paul McCarthy & Mike Kelley, en
met daarnaast werken van de kunstenaars Robert
Barry, Zarina Bhim- ji, Alighiero e Boetti,
Carol Bove, James Lee Byars, Antonia Carrara,
Tacita Dean, Roni Horn, Zoe Leonard, Tala Madani,
Rory Pilgrim, Pamela Rosenkranz, Francesco
Vezzoli en Aman- da Wasielewski. Ook
zal de Machine Torture te zien zijn die tentoonstellingsmaker
Harald Szeemann liet maken
naar voor- beeld van Kafka’s martelmachine uit
In de Strafkolonie. Een van de terugkerende
aspecten in dit werk van Bourgeois is miscommunicatie.
De achtste parabel, bijvoorbeeld,
gaat over een oorlogsveteraan die door verlies
van gehoor van de we- reld wordt afgesloten.
Dit aspect wordt in de tentoonstelling verbeeld
door de film Johan - François (Afasie) (2001-
2003) van de Belgische kunstenaar Sven Augustijnen.
Een werk dat de onmogelijkheid van
communicatie toont via twee patiënten die lijden
aan afasie; een taalstoornis als gevolg van
hersen- beschadiging.
Negen evenementen Belangrijk onderdeel van
het tentoonstellingsproject is een serie van
negen evenementen, waarin wordt ingezoomd
op verschil- lende aspecten van He disappeared
into complete silence. Zo zal er in connec-
tie met de zesde parabel Leprosarium, Louisiana
een lezingenavond plaatsvinden over leprozenhuizen,
en aansluitend op de lugubere, zevende
parabel waarin een man zijn vrouw
vermoordt en een stoofpot van haar kookt een
be- sloten ‘diner/debat’. De gedachtewisselingen
tussen diverse publieksgroepen naar aanleiding
van He disappeared into complete
silence zullen een nieuw licht laten schijnen en
het werk uit 1947 in een he- dendaagse kunstcontext
tot leven brengen.
Dit tentoonstellingsproject komt tot stand dank
zij de Dr. M.J. van Toorn & L. Scholten Stichting
die de curatorenbeurs van De Hallen Haarlem
financieel mogelijk maakt.
Roni Horn
HER, HER, HER AND HER, 2002
64 zwart-wit foto’s gedrukt
op lichtgevoelig gecoat papier
Courtesy Hauser
& Wirth Gallery Zurich
Tala Madani
Table Trouble, 2008
Olieverf op hout
Courtesy de kunstenaar,
Lombard-Freid Projects,
New York en Pilar Corrias,
Londen.
Particuliere collectie, Athene
palet 355 I kunstlijn haarlem 103